Speelfilm in het godsdienstvak

Speelfilm in het godsdienstvak Filmfragmenten als blikopener op levensbeschouwelijke vraagstukken

Vooraf 



Welnu, God heeft drie namen: waarheid, goedheid, schoonheid. Verum, bonum, pulchrum: de drie universalia. De drie zijn waardevolle toegangen en alle drie begaanbaar. Maar de derde – God als schoonheid – is eigenlijk nog niet veel gepraktiseerd. Als je probeert langs de poort van de schoonheid bij God binnen te komen, vallen er heel veel weerstanden weg. Het ontwapent. Daarom zou ik een pleidooi willen houden voor een veel grotere culturele gevoeligheid in onze pedagogische opvoeding, precies ook omwille van de godsdienst. We hebben enorme schatten aan harmonie, zowel in de literatuur, als in theater, film, kunstwerken… Ik geloof dat we de toegang van de schoonheid veel te veel verwaarloosd hebben. Het is een goede toegangspoort. Want de schone dingen, in de brede zin van het woord, dus niet louter de kunstvoorwerpen, doen twee dingen. Ze reveleren het mysterie dat uit de diepte van de dingen spreekt. De dingen zeggen meer dan wat ze eigenlijk op het eerste gezicht prijsgeven. En ten tweede zeggen ze ook iets over de diepste geheimen van de mens. Want wij zijn weerspiegeld in het kunstwerk. De archetypes van ons mens-zijn komen daarin voor. Trouwens, heel Jezus' leven is een archetype van wat wij zelf beleven. De dood van de onrechtvaardig gemartelde gerechte. Daarom denk ik dat we de schoonheid te veel verwaarloosd hebben. Er komt vanuit het kunstwerk een roep; iemand heeft mij iets laten opmerken wat ik nog nooit ingezien had. Waarop wachten we dan nog! Kardinaal Godfried Danneels

1

De onderwijsfunctie van speelfilm in de les 

Het ondersteunen van de ontwikkeling van zowel kennis als vaardigheden







Het laten zien van een voorbeeld in de werkelijkheid of in de praktijk. Een visualisatie van een analogie of een metafoor. In de godsdienstles heeft een speelfilmfragment niet de bedoeling om informatie te geven. Heel af en toe kan dit wel: bv. bv. Damiaan of Franciscus (vrijwel nooit objectieve informatie, gevaar voor stereotypering: ‘left luggage’ luggage’).




Het ondersteunen van de ontwikkeling van zowel kennis als vaardigheden Het tonen van ‘ingeblikte’ ingeblikte’ ervaringen van de werkelijkheid









Het gezichtspunt waarvandaan men kijkt, kan zich snel verplaatsen. Men kan verre en gevaarlijke plaatsen gemakkelijk bezoeken. Het gezichtspunt kan inzoomen en uitzoomen: van detail naar overzicht. Men kan onopgemerkt laten zien hoe mensen op elkaar reageren.

2






Het ondersteunen van de ontwikkeling van zowel kennis als vaardigheden Het tonen van ‘ingeblikte’ ervaringen van de werkelijkheid Het oproepen van emoties als motivatie, houding en gevoel



  

Het stimuleren van het leren, door de leerling te fascineren voor het onderwerp; aandacht krijgen van de lerende is een eerste stap in een motiverende aanpak. Door het filmfragment de leerling activeren om iets aan te pakken. Een gezamenlijke en uitdagende leeromgeving maken. Het geven van praktische concrete voorbeelden bij dingen die soms erg abstract lijken en waarvoor leerlingen moeilijk te motiveren zijn.








Het ondersteunen van de ontwikkeling van zowel kennis als vaardigheden Het tonen van ‘ingeblikte’ ervaringen van de werkelijkheid Het oproepen van emoties als motivatie, houding en gevoel Het inoefenen van levensbeschouwelijke vaardigheden



  





attent worden voor de ervaring van de levensbeschouwelijke dimensie van de werkelijkheid eigen levensbeschouwelijke ervaringen en reflecties expliciteren kijkend omgaan met de pluraliteit van het zinaanbod het verhaal verbinden met de rijkdom van het christelijk geloven en het ermee confronteren de eigen positie motiveren t.a.v. levensbeschouwelijke vragen en ervaringen consequenties voor het eigen handelen bevragen en vorm geven

3


Waarom gebruiken leraren video?







Film is aantrekkelijk voor leerlingen en past in de informatieomgeving van de jeugd. Een sterk fragment blijft goed hangen. Een opgemerkt beeld spreekt meer dan duizend woorden.


Hoe kun je speelfilm gebruiken?

  





Zeker niet als ersatzmiddel voor wie geen les wil geven! Liever niet als totale vertoning want … … een filmfragment is gericht op de realisatie van één bepaald terreindoel! … een ganse film is een te complex verhaal om in zijn geheel op te pakken en te laten renderen naar de diepte! Niet als illustratie, maar om leerlingen beeldtaal te leren lezen en symboolgevoelig te worden.

4


Hoe kun je speelfilm gebruiken?



 



In de godsdienstles gebruik je een filmfragment als Instant Reality om leerlingen gericht waarnemingen te leren doen. Er hoort dus altijd instructie bij. Die instructie heeft altijd betrekking op vorm en inhoud en op de wijze waarop de vorm inhoud geeft. Verum, bonum et pulchrum

Hoe ga je concreet aan de slag? 

Een speelfilmfragment zoeken



Via een recensie in de krant, tijdschrift of mondelinge reclame wordt je aandacht getrokken voor de betere film.

5





Via de reeks ‘Selected shorts’ verkrijgbaar in Fnac of De Standaard of te ontlenen bij Obed





Je bekijkt de film in zijn geheel. (liefst 2 x)

6





Je weerhoudt een of twee fragmenten die je sterk aanspreken omwille van de filmtaal (genre – lichaamstaal – licht/donker – muzikaal – flashbacks - …) en omwille van de inhoud.







Welk fragment? Eigenlijk doet het er niet toe. Vanaf het moment dat er een beeld is spreekt het en kan je op zoek gaan. (museumbezoek) Toch zijn er criteria:  

   

Filmische schoonheid Het fragment is op zichzelf een verhaal binnen het grotere verhaal van de film Jezelf aangesproken weten Eenvoudige verhaallijn Open fragment Soms een ongewoon filmpje of een commercial (U-tube), een animatiefilmpje enz.

7





Je gaat met iemand anders in gesprek over het fragment.


In je raamplan gaan kijken



Je bekijkt de terreindoelen in functie van het gekozen fragment en je kiest er een uit

8





Je mag niet te impulsief kiezen. Een goed gekozen doel effent al onmiddellijk de weg naar lb. verdieping. Een voor de hand liggend doel vaak niet.





Voorbeeld:

9

Voorbeeld 1 Stel dat je van de film Modern Times het fragment van de loopband wil gebruiken in het 1ste jaar. Het lijkt bijna evident dat je een terreindoel gaat zoeken in het terrein ‘Tijd’ Tijd’, Bijvoorbeeld: het belang bespreken van de voorgegeven tijdsstructuur ...

Voorbeeld 1 Maar zou het terreindoel: bespreken wat het betekent voor een christen in de actuele samenleving tot een minderheid te behoren uit het terrein Groepen & Gemeenschappen hier niet beter op zijn plaats zijn?

10


Een schema opmaken om met het fragment naar de klas te gaan



 

  

Een korte inleiding op de film om het fragment te situeren: de grote verhaallijn Een kijkwijzer** De kleine verhaallijn + Inventarisatie van het geziene (aan de hand van een werkvorm**) Inventarisatie van ‘levensvragen’ Een theologische voorzet Een evaluatiemoment en synthese

* indien nodig

Voorbeeld 2: Hartford Police Department Crime Solver Video Release, Angel Arce Torres 35 Park St. Hartford 

Een filmfragment in zijn geheel



4 maanden terug: Dit filmpje komt uit een bewakingscamera van de politie van Hartford in de staat Connecticut (USA). Het laat zien hoe de man in de rechter benedenhoek door een auto wordt aangereden op vrijdag 30 mei 2008 in Hartford. De 78-jaar oude man werd als een voddenpop door een roekeloze chauffeur die vluchtmisdrijf pleegde in de lucht gegooid. De ene auto na de andere reed gewoon voorbij terwijl de man voor dood in het midden van de straat bleef liggen. Het slachtoffer, Angel Arce Torres, werd in kritieke toestand naar het ziekenhuis van Hartford overgebracht. Volgens een woordvoerder van het ziekenhuis zal hij blijvend verlamd zijn. Het filmpje staat op Youtube

11


In je raamplan gaan zoeken naar terreindoelen die je met dit fragment kan realiseren



1e jaar: T. Tijd 



2e jaar: T. Pijn  



Doel 5: het ‘in handen nemen’ en het ‘uit handen geven’ van de eigen tijdsbeleving verwoorden Doel 1: het omgaan met pijn als een belangrijke levensopdracht herkennen en uitleggen Doel 4: in het omgaan met lijden een kijk op leven en God aanduiden

3BSO: T. Wat valt er te kiezen (Keuzes) 

Doel 2: vaststellen hoe mensen omgaan met levensvragen: vluchten of durven onder ogen zien



4 TSO: T. Kiezen



5ASO: T. Omgaan met grenzen







Doel 1: de vraagstelling bespreken die groeit in en uit grenservaringen

6 ASO: T. Leven als christen 



Doel 6: aantonen dat kiezen een voortdurend zoeken naar evenwicht tussen vrijheid en gebondenheid inhoudt

Doel 7: omschrijven wat ‘het beeld van God-zijn’ inhoudt aan visie op de plaats en de verantwoordelijkheid van de gelovige mens.

7e jaar: T. Groeiend persoonlijk engagement: waar sta ik? Wat doe ik? Spoor 2: beginnend engagement 

Doel 1: de eigen engagementen tegenover mens en samenleving motiveren en bevragen vanuit hun mensbevorderend of mensverdrukkend karakter



 

Het fragment laten zien Een korte inleiding om het fragment te situeren 

4 maanden terug: Dit filmpje komt uit een bewakingscamera van de politie van Hartford in de staat Connecticut (USA). Het laat zien hoe de man in de rechter benedenhoek door een auto wordt aangereden op vrijdag 30 mei 2008 in Hartford. De 78-jaar oude man werd als een voddenpop door een roekeloze chauffeur die vluchtmisdrijf pleegde in de lucht gegooid. De ene auto na de andere reed gewoon voorbij terwijl de man voor dood in het midden van de straat bleef liggen. Het slachtoffer, Angel Arce Torres, werd in kritieke toestand naar het ziekenhuis van Hartford overgebracht. Volgens een woordvoerder van het ziekenhuis zal hij blijvend verlamd zijn. Het filmpje staat op Youtube

12



 

Het fragment opnieuw laten zien Een kijkwijzer: 

Wat gebeurt hier?

Voorbeeld 2: Hartford Police Department Crime Solver Video Release, Angel Arce Torres 35 Park St. Hartford






Inventarisatie van het geziene  

De verhaallijn Werkvorm:  Bordvraag: Op het bord inventariseren wat de leerlingen gezien hebben.  Aan de hand van een tekening: je kijkt door het oog van de camera, waarop focus jij, waarop focust de camera, welke verschillen zijn daar tussen?  Wat maakt deze opname specifiek (filmtaal)?     



Er is geen programmatie Camera in Big Brother positie Zwart-wit beelden zonder geluid De camera blijft op afstand: onmacht om dichterbij te komen De mensen hebben geen gezicht, het slachtoffer is niet te identificeren

Wat heb ik niet gezien, hoe komt dat? (titel van de film)

13








Inventarisatie van levensvragen       

Moet(en) de schuldige(n) gevonden worden? Wie zijn ze? Is het slachtoffer zelf schuldig? Eigen schuld dikke bult? Waarnaar gaat de meeste aandacht: slachtoffer of schuldige? Hebben mensen soms aanvaardbare redenen om niet te helpen? Ken je andere slachtoffers die nooit in beeld komen? Welke? Wat zou jij doen of heb je in het verleden al gedaan? Wat moet er gebeuren om dit te vermijden?

14







Theologiseren bij dit fragment: 

 

Bespreek in het licht van dit fragment: Denk je dat God (zoals die camera) de mens in beeld krijgt als hij ondersteboven gereden wordt? Ziet God de lijdende mens? Indien God bestaat is hij dan:        

De camera die op afstand onbewogen registreert? Een voorbijganger die helpt? Een voorbijganger die niet helpt? Iemand die vluchtmisdrijf pleegt? Het slachtoffer? Eerste hulp bij ongevallen Een rechercheur op zoek naar de dader? De dader zelf?







Bijbelse invalshoeken: 

   

Bespreek in het licht van dit fragment: Genesis 4, 9-16: gerechtigheid voor het slachtoffer, straf en bescherming van de dader. Job 27: Ziet God de lijdende mens of is hij zelf dader? Psalm 22: Godsvertrouwen en tegelijk Godsverlatenheid Lucas 10, 25-37: De barmhartige Samaritaan Fragment van Efrem de Syriër (306-373, invloedrijkste auteur van de vroegchristelijke Syrische traditie en groot dichter van het tijdperk der Vaders)

15




Bijbelse invalshoeken: Genesis 4, 9-16 [9] De heer zei tegen Kaïn: ‘Waar is uw broer Abel?’ Hij antwoordde: ‘Ik weet het niet. Ben ik dan de hoeder van mijn broeder?’ [10] En Hij zei: ‘Wat hebt u gedaan? Hoor, het bloed van uw broer roept uit de grond naar Mij! [11] Daarom zult u vervloekt zijn, verbannen van de grond die zijn mond heeft geopend om uit uw hand het bloed van uw broer te ontvangen! [12] De grond die u bewerkt zal niets meer opbrengen; een zwerver en een vagebond zult u zijn op de aarde!’ [13] Kaïn zei tegen de heer: ‘Die straf is te zwaar om te dragen. [14] U jaagt mij weg van de bebouwde grond, en ik zal ver van U vandaan moeten blijven. Ik zal een zwerver en een vagebond zijn op de aarde, en iedereen die mij ontmoet kan mij doden.’ [15] Maar de heer antwoordde: ‘Nee! Wie het ook is die Kaïn doodt, hij zal zevenvoudig boeten!’ [15] En de heer gaf Kaïn een merkteken, om te voorkomen dat ieder die hem ontmoette hem zou doden. [16] Daarna trok Kaïn weg uit de nabijheid van de heer en vestigde zich in het land Nod, ten oosten van Eden.



Didactische suggesties: 3BSO: T. Wat valt er te kiezen (Keuzes) Doel 2: vaststellen hoe mensen omgaan met levensvragen: vluchten of durven onder ogen zien 6 ASO: T. Leven als christen, Doel 7: omschrijven wat ‘het beeld van God-zijn’ inhoudt aan visie op de plaats en de verantwoordelijkheid van de gelovige mens.




Bijbelse invalshoeken: Job 27 [8] Immers, wat mag ik als zondaar verwachten? God snijdt je weg, God eist je leven op. [14] Talrijk zijn zijn kinderen, maar ze komen om door het zwaard; groot is zijn familie, maar die verhongert. [20] Verschrikkingen vallen op hem bij klaarlichte dag en ’s nachts rukt de stormwind hem weg. [21] De oostenwind pakt hem op, sleurt hem mee, rukt hem weg van zijn plaats. [22] Meedogenloos werpt God hem tegen de grond: probeer maar eens aan zijn greep te ontkomen. [23] Men klapt vol leedvermaak in de handen,



Didactische suggesties: 2e jaar: T. Pijn, Doel 4: in het omgaan met lijden een kijk op leven en God aanduiden 5ASO: T. Omgaan met grenzen, Doel 1: de vraagstelling bespreken die groeit in en uit grenservaringen

16




Bijbelse invalshoeken: Psalm 22 [11] Ik ben, nauwelijks geboren, U toevertrouwd. Van de moederschoot af bent U toch mijn God? [12] Blijf niet ver van mij, want ongeluk nadert, en er is geen mens die mij helpt. [15] Ik ben als water, als water dat vloeit, mijn gebeente valt in duigen; [16] Mijn kracht is als een potscherf verpulverd. U hebt mij neergelegd in het stof van de dood, [17] de honden staan al om mij heen, een meute boosdoeners heeft mij omsingeld. [18] Mijn beenderen kan ik tellen, één voor één, en zij maar kijken en zich om mij vermaken; [20] heer, houd u niet ver van mij; mijn kracht, haast u en help mij. [23] Ik zal uw naam verkondigen bij mijn broeders en zusters, en U prijzen in de gemeenschap: [24] Wie de heer vreest, prijs Hem, [25] want Hij kende geen afschuw en geen verachting voor het ongeluk van de ongelukkige; Hij heeft zijn gelaat niet afgewend, nee, Hij luisterde toen om Hem werd geroepen.



Didactische suggesties: 2e jaar: T. Pijn, Doel 4: in het omgaan met lijden een kijk op leven en God aanduiden 5ASO: T. Omgaan met grenzen, Doel 1: de vraagstelling bespreken die groeit in en uit grenservaringen


 

Bijbelse invalshoeken: Lucas 10, 25-37: De barmhartige Samaritaan Didactische suggesties:     

1e jaar: T. Tijd, Doel 5: het ‘in handen nemen’ en het ‘uit handen geven’ van de eigen tijdsbeleving verwoorden 2e jaar: T. Pijn, Doel 1: het omgaan met pijn als een belangrijke levensopdracht herkennen en uitleggen 4 TSO: T. Kiezen, Doel 6: aantonen dat kiezen een voortdurend zoeken naar evenwicht tussen vrijheid en gebondenheid inhoudt 7e jaar: T. Groeiend persoonlijk engagement: waar sta ik? Wat doe ik? Spoor 2: beginnend engagement Doel 1: de eigen engagementen tegenover mens en samenleving motiveren en bevragen vanuit hun mensbevorderend of mensverdrukkend karakter

17


    

Bijbelse invalshoeken: Lucas 10, 25-37: De barmhartige Samaritaan Didactische suggesties voor het Buitengewoon Onderwijs: Componenten van levensbeschouwelijke en religieuze groei: C. Groeien in gevoeligheid voor goed en kwaad De morele laag is belangrijk in zowel de film als het evangelieverhaal. Elke figuur illustreert hoe mensen goed doen of kwaad: -de rovers (chauffeur) maken iemand tot slachtoffer; -de priester en de leviet (auto’s in de straat) gaan voorbij omdat ze hun eigen taak goed willen vervullen, maar laten zo het slachtoffer aan zijn lot over; -de Samaritaan helpt de gewonde man.



De leerlingen kunnen zich inleven in de verschillende personages:Wie is rover? Wanneer is iemand rover?Wie is de gewonde? Wie is slachtoffer van de houding en het gedrag van andere mensen? Wie is als de priester en de leviet? Wie is zo met zichzelf bezig dat hij in een boog om de anderen heen loopt? Wie is als de Samaritaan? Wie heeft tijd en aandacht voor anderen? Wie helpt anderen?De leerlingen kunnen ontdekken dat ze zichzelf wel in elke rol kunnen herkennen, zij het uiteraard op verschillende momenten. Het is goed dat ze dan bij zichzelf nagaan wat er in hen omgaat (houdingen, gevoelens,...). Aan de hand van concrete inleefsituaties met een open einde kunnen de leerlingen uitgedaagd worden na te denken hoe ze kunnen reageren: een taak opnemen of niet. Zo leren ze het appel om 'goed te doen' aan te voelen in concrete situaties.



http://www.kuleuven.be/thomas/buitengewoon_onderwijs/raamplan_project.php?projectnummer=E2




Fragment van Efrem de Syriër (306-373)



“Opnieuw nam de leer der liefde mij gevangen en maakte mij tot leerling der woorden. Zij gebood mij mijn oren te openen en haar woorden in mijn geest te laten zaaien: ‘Let eens op die blinde, die riep op de weg en volg hem na! De menigte voegde hem (harde woorden) toe om hem te doen zwijgen. Maar hij riep nog des te harder en zijn stoutmoedigheid beviel zijn Verlosser. Deze stak zijn gedoofde lichten aan, en hij zag met hen weer alle schepselen. Zalig was hij die de gestalte zag van de mens geworden God”.”





“Terwijl de twee krachten van het verstand en van de zuivere liefde mij beukten met hun golven, maakten zij mij erg weifelmoedig. De een doet mij geweld aan, de ander noemt zich vriendelijk. De een raadt: ‘Nader tot Hem’, de ander houdt mij tegen: ‘Wees niet verwaten en nader niet’. Zie, ik sta in het midden en kan in- nog uitgaan, nu ik tussen vrees en liefde geraakt ben. Lof zij Hem die op zijn weegschaal beide kanten naar believen laat winnen!”

18

Voorbeeld 3: Paradise now van de regisseur Hany Abu-Assad, een Nederlandse Palestijn, 2005 




De jonge Palestijnen Khaled en Said zijn al bevriend sinds hun kindertijd en worden uitverkoren om een zelfmoordaanslag in Tel Aviv uit te voeren. Said is een laatste avond bij zijn familie waarvan hij geen afscheid mag nemen. Terwijl zijn bewaker Jamal slaapt, gaat hij de nacht in… en ontmoet een bevriende journaliste Suha, de dochter van Abu Azzam. Dit nachtelijk gesprek weerhoud je als fragment.


In je raamplan gaan zoeken naar terreindoelen die je met dit fragment kan realiseren



4 ASO  



4 BSO  



Terrein ‘kiezen’ Doel 3: aantonen hoe de ander het eigen keuzeproces kan beïnvloeden Terrein ‘keuze’ Doel 8: bevragen en bespreken hoe mensen elkaar dichterbij of verderaf van de eigen roeping kunnen brengen

6 TSO  

Terrein ‘Grondervaringen van geloof’ Doel 5: het openstaan voor de eigen grondervaringen bespreken

19



 

Het fragment allereerst laten zien Een korte inleiding op de film om het fragment te situeren De jonge Palestijnen Khaled en Said zijn al bevriend sinds hun kindertijd en worden uitverkoren om een zelfmoordaanslag in Tel Aviv uit te voeren. Said is een laatste avond bij zijn familie waarvan hij geen afscheid mag nemen. Terwijl zijn bewaker Jamal slaapt, gaat hij de nacht in… en ontmoet een bevriende journaliste Suha, de dochter van Abu Azzam.



 

Het fragment opnieuw laten zien Een kijkwijzer: kijken naar de tegenstellingen in de beelden: beelden: slapen / wakker liggen klimmen / vallen naast elkaar / tgo elkaar harde blik /zachte blik portret dode held / levende dochter kijken naar de rol van het licht nacht / dag licht voordeur / donkere nacht

20





Inventarisatie van het geziene:  

De verhaallijn Werkvorm: klasgesprek over de betekenissen van de beelden en inhouden:      

gastvrijheid van de journaliste / ongastvrijheid van Israël Aanslag op bioscoop / afkeuring van geweld Rituele verdwazing (gebed) / zachtmoedigheid van het gesprek Heldhaftige dood van de vader / nodeloosheid van zijn dood Middelen / doel Zelfmoord / bezorgdheid om zijn gezondheid (suiker)





Inventarisatie van levensvragen:   

 

 

Denk je dat Saïd in de nacht van zijn leven zit? Waarom? Ziet hij lichtpuntjes? Hoe komen die er? Waarom gaat de journaliste niet op zijn bekentenis over de cinema in? Welke beslissing denk je dat hij na dit fragment neemt? Denk je dat dit gesprek zijn verdere leven beïnvloedt? Waardoor komt dit? Wanneer is hij menselijk nabij? Wanneer afstandelijk veraf? Hoe ontdekt de mens waartoe hij eigenlijk geroepen is?

21





Theologiseren bij dit fragment: 







Bespreek in het licht van dit fragment: God heeft geen andere handen dan de onze. Saïd is gelovige moslim. Hoe ziet hij God? Suha is gelovige moslim. Hoe ziet zij God? Stel dat God in de gedaante van Suha die nacht op de canapé zou zitten, welke eigenschappen heeft God dan?





Bijbelse invalshoeken: 







Terrorisme in de bijbel en in de koran. Het nachtelijk bezoek van Nicodemus aan Jezus: op zoek naar licht (Joh. 3) Zacheus (Lucas 19, 1-10) wil niet gezien worden en toch zien: cfr; de sleutels onder de deur? Psalm 59

22


Bijbelse invalshoeken: Terrorisme in de bijbel en de koran "De tempel was vol mensen, onder wie de Filistijnse stadsvorsten, en er waren ook nog zo’n drieduizend mannen en vrouwen op het dak geklommen om naar Simson te kijken en hem uit te jouwen. Maar Simson riep de HEER om hulp en bad: ‘HEER, mijn God, denk toch aan mij! Geef me alstublieft nog eenmaal genoeg kracht, zodat ik me voor minstens een van mijn beide ogen op de Filistijnen kan wreken.’ Voorzichtig betastte hij de twee middelste steunpilaren van de tempel, zette zich met beide handen schrap en riep uit: ‘Mijn dood zal de dood zijn van de Filistijnen!’ Toen duwde hij uit alle macht. De tempel stortte in en alle aanwezigen, ook de stadsvorsten, werden bedolven. Zo maakte Simson bij zijn dood meer slachtoffers dan tijdens zijn hele leven." (Rechters 16:27-30) http://www.flwi.ugent.be/cie/bogaert/bogaert14.htm#4.3.4 http://www.libertarian.nl/NL/archives/000571.php


Bijbelse invalshoeken: Het bezoek van Nicodemus aan Jezus (Johannes 3) en Zacheüs (Lucas 19, 1-10) didactische suggesties: 4ASO: T. Kiezen Doel 3: aantonen hoe de ander het eigen keuzeproces kan beïnvloeden 4BSO: T. Keuze Doel 8: bevragen en bespreken hoe mensen elkaar dichterbij of verderaf van de eigen roeping kunnen brengen

23


Bijbelse invalshoeken: Psalm 59 (K.Staes)

Wees de dageraad Licht dat mij niet achterlaat. Mezelf heb ik gegeven en het wordt mij niet vergeven, mensen dwingen ruw vooruit, sterk en trots als zij geworden zijn. Hun overmacht is tegen mij, tegenstanders, schouders naast elkaar verbeten op één rij staan zij. Wees mijn Dageraad Licht dat niet meer achterlaat, de God die door het donker gaat. Valse woorden sluipen in de avond rond, zoeken gretig nieuwe grond en niemand die de lastertong weerstaat, daarom is zwijgen nog mijn laatste Toeverlaat. Wees Gij mijn God mijn Licht en Dageraad.

Voorkom mijn bange vragen wil het voortaan verder met mij wagen, laat die roddelaars elkaar verstrikken in hun eigen woorden, dat ze stamelend erin verstikken: ooit zien ze zelf het doodgelopen spoor, het slijm van hun vergif, ooit verliezen ze gehoor. Ik wil mij zacht en zingend in de Dageraad verliezen, koesteren het Licht dat mij niet achterlaat, ik ben als een die vrij en zorgeloos geborgen door het donker gaat, geen God als Gij Hoe draagt Gij mij!

6TSO: T.Grondervaringen van geloof Doel 5: het openstaan voor de eigen grondervaringen bespreken

Zelf aan de slag! 

We maken oefeningen

          

Lees de inleiding op de film Bekijk het fragment dat wij kozen 2 x Ga met je buur in gesprek over dit fragment: Wat hebben jullie gezien? Geef de verhaallijn. Geef de beeldtaalelementen. Zoek in het raamplan een terreindoel van een jaar waarin jij les geeft. Maak een kijkwijzer: wat geef je vooraf aan de leerlingen mee? Zoek een werkvorm waarmee jij de leerlingen helpt inventariseren. Geef een aantal levensvragen die dit fragment oproept door inhoud en beeldtaal? Theologiseer bij dit fragment. Suggereer bijbelpassages die dit fragment verdiepen, overschrijden of uitdagen. Vergelijk met wat wij vonden.

24

Oefening 1 

Father and daughter



Lees de inleiding op de film: In ‘Spring, Summer, Fall, Winter... and Spring’ volgen we, aan de hand van een seizoenencyclus, de levensloop van een jongen die in een drijvend tempeltje op een met bossen omzoomd meer opgroeit onder de beschermende vleugels van een oude, wijze monnik, die hem inwijdt in het boeddhisme en hem de nodige levenslessen meegeeft. Contact met de buitenwereld hebben ze nauwelijks.

Oefening 1 

Father and daughter



We bekijken eerst een fragment uit de lente: We leren hier de jonge monnik kennen als kind. Speels, vol kattenkwaad, een kind als elk ander, kortom, zij het dan dat het opgroeit zonder ouders. Die rol wordt ingevuld door een oudere monnik, die hem met het nodige geduld en soms met harde hand enkele levensnoodzakelijke waarden bijbrengt. Respect voor het leven bijvoorbeeld. Wanneer de kleine aan “de overkant” achtereenvolgens een visje, een kikker en een slang aan enkele martelingen onderwerpt, geeft zijn oude leraar hem op memorabele wijze een koekje van eigen deeg. Waarmee les 1 is geleerd: elke handeling heeft een gevolg, zij het in je verdere leven of onmiddellijk, je komt er niet onderuit.

25

Oefening 1 

Father and daughter



Met het volgende fragment gaan we zelf aan de slag: Bekijk het fragment 2 x. Ga met je buur in gesprek: wat hebben jullie gezien? Geef de verhaallijn. Geef de beeldtaalelementen en symbolen. Zoek in het raamplan een terreindoel van een jaar waar jij les in geeft. Maak een kijkwijzer: wat geef jij vooraf aan de leerlingen mee? Zoek een werkvorm waarmee jij de leerlingen helpt inventariseren. Geef een aantal levensvragen die dit fragment oproept door inhoud en beeldtaal. Theologiseer bij dit fragment. Suggereer bijbelpassages die dit fragment verdiepen, overschrijden of uitdagen.

Oefening 2 

Lees de inleiding op de film: Het is een animatiefilm van Michael Dudok de Wit uit 2000. De film kreeg een groot aantal prijzen, waaronder de Oscar voor beste animatiefilm in 2001. In 2007 kreeg deze film een plek in de canon van de Nederlandse film. Je ziet dat een vader en een dochter afscheid nemen bij een dijk aan het water. Het meisje blijft daarna telkens, per fiets over de dijk, terugkeren naar de plek van dat afscheid.

26

Oefening 2 

We bekijken de ganse film



Zelf aan de slag:

Oefening 2 Bekijk het fragment 2 x. Ga met je buur in gesprek: wat hebben jullie gezien? Geef de verhaallijn. Geef de beeldtaalelementen en symbolen. Zoek in het raamplan een terreindoel van een jaar waar jij les in geeft. Maak een kijkwijzer: wat geef jij vooraf aan de leerlingen mee? Zoek een werkvorm waarmee jij de leerlingen helpt inventariseren. Geef een aantal levensvragen die dit fragment oproept door inhoud en beeldtaal. Theologiseer bij dit fragment. Suggereer bijbelpassages die dit fragment verdiepen, overschrijden of uitdagen.

27

Oefening 3 



Lees de inleiding op de film: Auf der ander Seite is een film van Fatih Akin (tevens regisseur van Gegen die Wand) van 2007. Fatih Akin is een Duitse filmregisseur van Turkse afkomst. In vier personages en doorheen dramatische gebeurtenissen is er een ontmoeting tussen de Duitse en Turkse cultuur. Een Turkse (Koerdische) politieke activiste Ayten is opgepakt en zit in de gevangenis in Turkije. Haar Duitse vriendin Lotte die aan de universiteit studeert en bij wie de activiste een tijdje ondergedoken leefde, reist haar nu achterna in de hoop iets te kunnen betekenen voor haar vrijlating. In een financiële noodsituatie belt Lotte haar moeder.

Oefening 3 


28

Oefening 4



Lees de inleiding op de film:



Gemaakt in 1936, is dit Chaplins aanklacht tegen de onmenselijke omstandigheden waarin de Amerikaanse arbeiders leefden tijdens de depressie. Industrialisering had ervoor gezorgd dat volgens Chaplin - mensen steeds meer door machines vervangen werden, en voor zover ze nog nodig waren, zelf steeds meer in de rol van machines gedrukt werden. We zien tijdens de eerste scènes van de film Chaplin zelf als de eeuwige zwerver, aan een lopende band, steeds opnieuw schroeven aandraaiend. Een eindeloze, nutteloze job. Van daaruit ontwikkelt zich een plot, waarin de zwerver aan een zenuwinzinking bezwijkt, de gevangenis ingegooid wordt nadat hij wordt aanzien voor een communistische vakbondsleider, en tenslotte kennismaakt met de arme dochter van een werkeloze havenarbeider (Paulette Goddard, op dat moment Chaplins echtgenote). Samen zullen ze proberen een toekomst op te bouwen, los van de depressie en de zielloze, harteloze industriële samenleving.



Oefening 4 


29

Oefening 5



Lees de inleiding op de film:



Ben is een autistische jongen van een jaar of zeventien, die het om voor de hand liggende redenen niet makkelijk heeft op school. Hij praat nauwelijks, heeft geen vrienden, en is niet in staat om normaal met andere mensen om te gaan. Hij leidt een teruggetrokken bestaan, gevangen in zijn eigen hoofd. Hij wordt dan ook - hoe kan het anders? - systematisch gepest en vernederd door zijn klasgenoten, met volbloed smeerlapjes Bogaert en Desmet als koplopers. Eens hij weer thuis is, leidt Ben nog een ander leven, waarin hij zich wél op zijn gemak voelt: samen met een internetvriendin die zich Scarlite laat noemen, speelt hij urenlang het spel ArchLord, een game waarin hij geen freak of marsman is, maar een stoere held die alle monsters om hem heen overwint. Maar uiteindelijk wordt de realiteit toch te krachtig. Langzaam maar zeker bereiken de frustraties van Ben een kritiek punt, waarop er een uitbarsting moet komen. De enige vraag is tegen wie het geweld dat binnenin Ben borrelt zich zal keren.



Met het volgende fragment gaan we zelf aan de slag:

Oefening 5

Bekijk het fragment 2 x. Ga met je buur in gesprek: wat hebben jullie gezien? Geef de verhaallijn. Geef de beeldtaalelementen en symbolen. Zoek in het raamplan een terreindoel van een jaar waar jij les in geeft. Maak een kijkwijzer: wat geef jij vooraf aan de leerlingen mee? Zoek een werkvorm waarmee jij de leerlingen helpt inventariseren. Geef een aantal levensvragen die dit fragment oproept door inhoud en beeldtaal. Theologiseer bij dit fragment. Suggereer bijbelpassages die dit fragment verdiepen, overschrijden of uitdagen.

30

Speelfilm in het godsdienstvak

Recommend Documents