Nieuwsbrief Monitoring Platform Arbodienstverlening (MPA) Met deze nieuwsbrief van het MPA houden wij u op de hoogte van de activiteiten van het platform. De nieuwsbrief is bestemd voor de Commissie gezamenlijke Inkoop (voorheen DPI), de directies en de hoofden P&O van de SW-bedrijven, Cedris, SBCM en de Klankbordgroep P&O.
SPECIAL
KICK OFF PROEFTUINEN GEZOND SW
In aanwezigheid van een select gezelschap is de aftrap gegeven voor de gezamenlijke start van de uitvoering van de proeftuinen Gezond SW. Dit gebeurde op 2 maart door René van Holsteijn portefeuillehouder Arbodienstverlening/ Gezond SW van de Commissie gezamenlijke Inkoop (voorheen Directie Platform Inkoop). René memoreerde in zijn openingswoord de totstandkoming en de noodzaak van het project Gezond SW.
SPECIAL
inzetbaarheid van medewerkers, een twee sporenbeleid wordt gevolgd: spoor 1 Arbodienstverlening en spoor 2 diensten op het gebied van vitaliteit en gezondheid. Spoor 1 is gericht op de traditionele arbodienstverlening en hiervoor is in 2009 een aanbestedingsprocedure uitgevoerd. Deze heeft geleid tot het sluiten van raamovereenkomsten met drie arbodiensten. Spoor 2 richt zich op duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Met de gedachte dat een gezonde medewerker meer productief kan werken aan arbeidsontwikkeling. Daarbij kunnen preventieve maatregelen op het gebied van vitaliteit en gezondheidsmanagement een positieve invloed hebben op het verzuim.
Staalkaart Gezond SW Goed Geregeld!
René van Holsteijn
Tweesporenbeleid Hij gaf aan dat voor de ondersteuning van de verzuimbeheersing en het bevorderen van duurzame
1
Tot voor kort was er weinig bekend over diensten op het gebied van vitaliteit en gezondheidsmanagement. De Commissie gezamenlijke Inkoop heeft daarom besloten een marktverkenning uit te voeren onder de aanbieders van deze diensten. De resultaten van deze marktverkenning zijn samengevat in een Staalkaart Gezond SW Goed geregeld! (De staalkaart vindt u op de website van Cedris of van EMC www.euronv.nl)
Cedris stelt de contracten op met de SW-bedrijven die de proeftuinen uitvoeren en Arend Pieterse van Cedris is lid van de Begeleidingsgroep.
Validatie In eerste instantie was samenwerking gezocht met universiteiten, maar het bleek financieel niet mogelijk om valide wetenschappelijk onderzoek uit te voeren. Daarom wordt voor de validatie en het delen van kennis samengewerkt met de Stichting Beheer Collectieve Middelen. Gezond en veilig werken is immers één van de beleidsterreinen waarop het SBCM actief is.
Rol Begeleidingsgroep Birgitte Kochuijt, voorzitter van de begeleidingsgroep Gezond SW lichtte de rol van de betrokken partijen toe. Verzuimreductie is voor SW-bedrijven al sinds jaar en dag een punt van zorg en aandacht. Daarom is samenwerking tot stand gekomen met Cedris en de Stichting Beheer Collectieve middelen (SBCM).Om ervaring op te doen met de nieuwe dienstverlening en inzichtelijk te maken in hoeverre de in te zetten interventies bijdragen aan het verwezenlijken van de verzuimdoelen, zijn via de begeleidingsgroep activiteiten in gang gezet om de proeftuinen uit te voeren.
Het SBCM heeft een belangrijke subsidie beschikbaar gesteld, die het mede mogelijk maakt om de proeftuinen uit te voeren. Daarnaast is Peter Bolhuis, onderzoekadviseur bij de Unit Arbeidsmarkt van het CAOP, namens SBCM verantwoordelijk voor de effectmeting van de interventies. Ook is hij lid van de Begeleidingsgroep. De Begeleidingsgroep Proeftuinen Gezond SW bestaat uit: • Birgitte Kochuijt, WSD (voorzitter) • Hans van der Maas, PantarAmsterdam • Jurgen van de Nieuwenhuyzen, Felua-groep • Een afgevaardigde van iedere proeftuin • Arend Pieterse, Cedris • Paul Lucardie, SBCM • Peter Bolhuis, SBCM • Johan Steenhuis, EMC
Vlnr: René van Holsteijn, Birgitte Kochuijt en Peter Bolhuis
Rol SBCM Peter Bolhuis is verantwoordelijk voor de effectmeting van de proeftuinen. In het kort legde hij uit dat het doel van de evaluatie is om inzicht te krijgen in de ervaringen met de interventies. Wat zijn succesfactoren en wat zijn valkuilen of knelpunten?
De hierbij betrokken partijen zijn: • het SW-bedrijf dat samen met de provider de proeftuin uitvoert • Cedris, • SBCM • De begeleidingsgroep is sparringpartner en klankbord voor partijen • EMC coördineert de afspraken en heeft een helpdeskfunctie.
Daarnaast is het doel om inzicht te krijgen in de effecten van de interventies op het ziekteverzuim in de SW-sector en de omstandigheden waaronder deze effecten zijn bereikt.
2
Op basis van de doelstellingen van de proeftuinen worden de effecten gesplitst in algemene effecten en interventiespecifieke effecten. Voor een goede evaluatie is het van belang dat SBCM beschikt over voldoende gegevens, die op een uniforme manier verzameld zijn, over de volgende zaken: • Doel van het project en doelgroep van de interventie • Methodiekbeschrijving van de interventie (Aanpak/intake, diagnose en organisatie/ uitvoering en activiteiten) • Onderbouwing: probleem- of risicoanalyse en daarmee samenhangende factoren • Eisen aan de uitvoering en begeleiding;Kosten en (verwachte) baten • Beschrijving van de effectiviteit.
Désirée Carlier en Johan Bouterse
De proeftuin richt zich vooral op het realiseren van duurzame inzetbaarheid van de medewerkers, op een gezonde en vitale manier, met behulp van het vergroten van de eigen verantwoordelijkheid en bevorderen van gedragsverandering naar gezond en veilig werken.
Methode Voorafgaand aan de inzet van de interventie wordt een startgesprek gevoerd met het SW-bedrijf, de provider, vertegenwoordiger van de begeleidingsgroep en Peter Bolhuis van het SBCM. Hierin worden de parameters vastgesteld en de interventies beschreven. De eerste afspraken hiervoor zijn al gemaakt.
Doelstellingen
Tijdens de voortgangsgesprekken worden de afspraken en parameters uit het startgesprek gevolgd en eventueel bijgesteld. Na afloop van de interventie wordt er geëvalueerd. Een rapportage van deze effectevaluatie beschrijft het nut van de desbetreffende interventie in het kader van gezondheidsmanagement. Door de gezamenlijke start wordt verwacht dat het in de komende periode gemakkelijker is kennis met elkaar te delen en ervaringen uit te wisselen.
De concrete doelstellingen zijn: • Minimale deelname van 80% van het totaal van de geformuleerde doelgroepen • Verbetering algemene gezondheidsresultaten bij minimaal 15% van de deelnemende medewerkers op de fysiek gemeten variabelen (vaststellen aan de hand van de nulmeting PMO en eindmeting PMO op 12 maanden) • Realisatie hogere productiviteit onder minimaal 15% van de gemeten deelnemers op de Work Ability Index over een periode van 12 maanden • Aantoonbare daling van het percentage Kort Frequent Verzuimers • Duur van de proeftuin maximaal 12 maanden.
PROEFTUINEN Vervolgens presenteerden Johan Bouterse van Dethon en Désirée Carlier van KeurCompany de proeftuin Gezond Bezig!
Deelnemers
Dethon Proeftuin
Er doen ongeveer 200 medewerkers mee van de bedrijfsonderdelen: • Bezorgdienst • Cleaning • Personeel, Organisatie en Integratie.
Gezond Bezig! 3
Aanpak
Proeftuin SOWECO
Gezond Bezig! wordt volgens onderstaande methodiek uitgevoerd: • Gezamenlijke bijeenkomsten • Vragenlijsten (digitaal en eventueel met persoonlijke begeleiding) • Medische onderzoeken • Adviesgesprekken (keuringsassistente of Vitaliteit en Gezondheidsdeskundige) • Groepsinterventies (ludiek en kort, thematisch ingezet) • Persoonlijke begeleiding (bijvoorbeeld individuele interventies).
Namens Soweco werd de proeftuin gepresenteerd door Theo Pigge samen met Kees der Weduwe van de provider Bewegen Werkt.
Soweco heeft in het najaar van 2010 een start gemaakt met gezondheidsmanagement. In september is een plan van aanpak door de projectgroep opgesteld en op 15 december 2010, heeft tijdens de kerstinstuif de kick off van de proeftuin plaatsgevonden. Het motto was Actief en fit de winter in!
Activiteiten De volgende activiteiten worden uitgevoerd: • Voorlichting Bij aanvang van het project worden alle deelnemers door een gezamenlijke bijeenkomst op de hoogte gesteld van de inhoud en doelstelling van het project. • Screening en vroegsignalering Het project vangt aan met een nulmeting door de mentale gezondheid vast te stellen met een vragenlijst voor managers en begeleiders op arbeidsrisico’s, leefstijl en vitaliteit. • Fysieke interventies De fysieke gezondheid van alle deelnemers wordt vastgesteld door het afnemen van een aantal gerichte medische onderzoeken. Zoals bloeddrukmeting, vingerprik, oogonderzoek, gehoortest, steptest en hartfilmpje (ECG) • BRAVO Afhankelijk van de resultaten uit de Duurzame Inzetbaarheid Scan, het Periodiek Medisch Onderzoek (PMO) en het PMO Plus worden op groepsniveau BRAVO (bewegen, roken, alcohol, voeding en ontspanning) gerichte interventies ingezet. De interventies zijn altijd interactief en vrijwillig en hebben het doel om de deelnemers te motiveren om persoonlijk actie te ondernemen. • Motivatie en bevlogenheid Eventueel kan in overleg een individuele interventie plaatsvinden Deze interventie wordt uitgevoerd door een professional van KeurCompany. Bijvoorbeeld psycholoog, budgetcoach of voedingsspecialiste.
Soweco heeft vervolgens de provider Bewegen Werkt geselecteerd om de proeftuin mee uit te voeren. Voor de uitvoering wordt gebruik gemaakt van de 7-stappen- methodiek; een bewezen effectief instrument om projecten op het gebied van integraal gezondheidsmanagement op te zetten. Deze aanpak zorgt voor een optimale kans op resultaat en succes (Wynne & Clarkin 1992).
Vlnr: Kees der Weduwe en Theo Pigge
Methodiek Onderstaand worden de 7-stappen beschreven. Stap 1: Waarom aandacht voor gezondheidsmanagement? Het creëren van een draagvlak voor gezondheidsmanagement In deze fase gaat het om het krijgen van aandacht voor gezondheidsproblemen of risico’s. Met behulp van sprekende voorbeelden, informatiemateriaal, 4
onderzoeksresultaten en bedrijfsgegevens kunt u bij de werknemers en sleutelfiguren in het bedrijf de noodzaak van gezond bewegen aangeven en hiervoor draagvlak creëren en daarvoor instemming verkrijgen. Deze stap blijft gedurende het hele proces van belang. In een startnotitie worden de kaders van het gezondheidsmanagementbeleid beschreven. Daarnaast wordt met de startnotitie een heldere opdracht, vanuit het management, voor de werkgroep geformuleerd.
doet. Bereid de evaluatie van de activiteiten alvast voor.
Meta-plan sessie: Vanuit de rapportage over behoeften en wensen zoals die door de medewerkers zijn opgegeven zullen keuzes gemaakt moeten worden en prioriteiten worden gesteld. Een meta-plan sessie waarbij per onderwerp de prioriteiten, met de werkgroep, worden vastgesteld is daarbij een heel goed hulpmiddel.
Stap 2: Hoe pakt u het aan? Het opzetten van structuren voor gezondheidsmanagementbeleid Het gaat in deze fase om het opzetten van een structuur (werkgroep) voor de ontwikkeling en uitvoering van een gezondheidsmanagementbeleid. Interesseer mensen en bestaande overlegvormen voor dit beleid en betrek hen bij de opzet.
Stap 5: Start van de activiteiten Het uitvoeren van het plan Op basis van stap 4 kan het plan nu uitgevoerd worden waarbij de voortgang bewaakt moet worden tijdens het periodiek overleg. Stap 6: Zijn de doelen bereikt? Het evalueren van de aanpak De vragen in deze fase zijn: • Zijn de activiteiten gelukt? • Is er gedragsverandering opgetreden? • Wat zijn de ervaringen van:
Stap 3: Wat is het belang? Het vaststellen van de behoeftes en wensen Maak in deze fase een diagnose van de gezondheidssituatie en de kans op gezondheidsklachten. Ga na welke wensen en behoeften er onder de medewerkers leven als het gaat om meer leefstijl, gezondheid en gezondheidsklachten. Stel eventuele prioriteiten vast, selecteer eventueel bepaalde doelgroepen en rapporteer en informeer alle medewerkers.
• •
• •
deelnemers leidinggevenden andere sleutelfiguren
• Wat kan er geleerd worden? Hoe kan het beter?
Stap 7: Het vasthouden van de aandacht– verankeren Het aanpassen en verankeren van het plan Bekijk jaarlijks de gang van zaken en stem met een klankbordgroep af om na te denken over verbeteringen en aanpassingen. Stel de activiteiten bij op basis van de evaluatie. Het plan van aanpak bevat een overzicht van de activiteiten voor de leefstijlthema’s (BRAVO).
Plan van aanpak Met het programma gezondheidsmanagement worden alle medewerkers binnen SOWECO bereikt. (SW/Soflex/ambtelijk).
Een aandachtig publiek
Het motto is dan ook –iedereen doet mee! Stap 4: Wat moet er gebeuren? Het ontwikkelen van een plan Het gaat in deze fase om het bepalen van de (haalbare) doelen en het vaststellen van de te ondernemen activiteiten. Plan de activiteiten en betrek hierbij de direct belanghebbenden. Maak een draaiboek waarin staat wie, wat, hoe en wanneer
De volgende doelen worden nagestreefd: • gezondere leefstijl, met name meer bewegen • meer betrokkenheid • toename werkplezier en tevredenheid • lager (ziekte-) verzuim. 5
Het plan van aanpak bevat 15 activiteiten waarvan er reeds 3 zijn uitgevoerd bij de kick off tijdens de kerstmarkt afgelopen december.
Speerpunten in de aanpak zijn aandacht voor voldoende slaap en het aanpakken van overgewicht door te bewegen en met gezonde voeding.
Een projectgroep coördineert de activiteiten. De totale coördinatie is in handen van Anton Pots.
De visie is een gezonde geest in een gezond lichaam. Bij DSW Rijswijk werken 750 medewerkers waarvan 3 groepen van 70 medewerkers aan de proeftuin gaan deelnemen.
Daarnaast heeft ieder BRAVO-thema twee of drie coördinatoren die de voortgang van de activiteiten en de organisatie rondom de activiteiten binnen het thema bewaken. Voor de uitvoering van de proeftuin is er, naast subsidie van SBCM, aanvullend budget beschikbaar gesteld door de zorgverzekeraar Menzis. De verwachting is om de proeftuin af te ronden in december 2011.
Proeftuin DSW Rijswijk en omstreken Remco Wijnia, algemeen directeur van DSW Rijswijk e.o., is zeer begaan met de gezondheid van zijn medewerkers en presenteerde daarom zelf de proeftuin samen met Mikkel Hofstee van de provider LifeGuard.
Vlnr: Remco Wijnia en Mikkel Hofstee
Plan van aanpak Bij aanvang van het gezondheidsproject wordt gestart met een nulmeting waarbij van de medewerkers de buikomvang, het cholesterol, glucose en de Body Mass Index (BMI) worden gemeten. Op basis van de uitkomsten worden doelen gesteld en een coach aangesteld die de ‘vinger aan de pols houdt’. De begeleiding vindt plaats in groepsverband of op individueel niveau.
2-3-2011
In de eerste maand worden de deelnemers uitgenodigd voor een intakegesprek en een nulmeting. Gedurende vijf maanden worden de medewerkers individueel begeleid en worden groepslessen gegeven over gezonde voeding, bewegen en voldoende slaap. Na zes maanden wordt een eerste effectmeting uitgevoerd.
Bij DSW Rijswijk werken veel medewerkers met een ongezonde leefstijl. Dit heeft onder andere een hoog ziekteverzuim en in sommige gevallen prikkelbare medewerkers, die fouten maken of de werksfeer negatief beïnvloeden, tot gevolg. De oorzaak hiervan ligt vaak mede in de privésfeer.
Opvolging proeftuin DSW en LifeGuard willen veel visuele communicatie inzetten en ambassadeurs benoemen om medewerkers te verleiden tot deelname. Men wil aansluiten bij bestaande initiatieven in de regio, zoals een fietsprogramma en wandelactiviteiten.
Door DSW Rijwijk is de provider LifeGuard geselecteerd om deze problematiek mee aan te pakken. Zij willen het gezondheidsgedrag bevorderen met aandacht voor de BRAVO-thema’s. 6
Anders dan de andere proeftuinen zal DSW nadrukkelijk kijken naar de thuissituatie en hen bij de activiteiten betrekken. Uitgangspunt bij dit alles is Hoe maken we helden van onze medewerkers! In de BMI wordt de verhouding tussen lengte en gewicht berekend. De BMI geeft een schatting van het gezondheidsrisico van het lichaamsgewicht. De normwaarden zien er als volgt uit: Groen : < 25 Oranje : 25 ≤ BMI < 30 Rood : ≥ 30.
HAEGHE GROEP proeftuin Omdat de Haeghe Groep niet in de gelegenheid was om aanwezig te zijn, presenteerde Ed Westerhout de proeftuin met een film.
In de periode 2005-2006 had ongeveer de helft van de Nederlanders van 18 tot 70 jaar enige mate van overgewicht, ofwel matig overgewicht (gemeten BMI van 25 tot 30). Onder mannen (57%) komt overgewicht meer voor dan onder vrouwen (42%) (RIVM 2006). Een BMI >30 ofwel de prevalentie van zwaar overgewicht (obesitas) komt in dezelfde periode onder Nederlanders van 18 tot 70 jaar voor bij 12% van zowel de mannen als de vrouwen. (RIVM, 2006). De geteste werknemers van de Haeghe Groep scoren duidelijk minder goed dan het landelijk gemiddelde.
De Haeghe Groep is al eerder gestart en heeft inmiddels met veel succes een gezondheidsweek afgerond. Een grootschalig evenement van vier dagen bedoeld om alle medewerkers kennis te laten maken met mogelijkheden om hun lichamelijke gezondheid te verbeteren. Tijdens de kick off werden workshops gegeven over bewegen, voeding. Er werden in de wellpoints bij de deelnemers 0-metingen uitgevoerd van de bloeddruk, de BMI en het vetpercentage. Van 700 medewerkers is de bloeddruk getest, de BMI berekend en het vetpercentage gemeten.
Ed Westerhout
Vervolg
Onderstaand de vergelijking van de geteste medewerkers van de Haeghe Groep met het landelijk gemiddeld.
Als vervolg hierop is de Haeghe Groep gestart met een aantal BRAVO thema’s, die in 2011 worden uitgevoerd.
7
Ook starten met gezondheidsmanagement
AFSLUITING KICK OFF
Mocht door deze nieuwsbrief uw interesse zijn gewekt om ook te starten met gezondheidsmanagement dan kunt u contact opnemen met EMC. Zij ondersteunen u graag, samen met de leden van de begeleidingsgroep, bij het opzetten van een gezondheidsprogramma en bij een eventuele selectie van de provider.
Door de enthousiaste bijdrage van de deelnemers, providers, SBCM, Cedris en de leden van de begeleidingsgroep, kunnen we terugkijken op een zeer geslaagde middag. De sfeer was goed en de deelnemers aan de proeftuinen spraken uit er met zijn allen een succes van te gaan maken. We zullen u via de nieuwsbrieven op de hoogte houden van de voortgang van de proeftuinen. In het voorjaar van 2012 zal een symposium worden georganiseerd waarin de resultaten van de proeftuinen aan de SW-branche worden gepresenteerd.
COLOFON De Nieuwsbrief is een uitgave van het Monitoring Platform Arbodienstverlening 5e jaargang nummer 1-2011 Special kick off Proeftuinen Gezond SW Maart 2011
Na de bijeenkomst was er ook nog even tijd voor de O van BRAVO
Eindredactie Werkgroep Communicatie Redactie: MPA-leden Redactieadres: Euro Management Consultants Nederland N.V. Telefoon 040-213.00.75 e-mail
[email protected]
Ook voor nadere informatie of reacties op publicaties in deze nieuwsbrief kunt u met bovenstaand redactieadres contact opnemen.
8
