60° W
Caribische Zee Caracas Panama
10
Atlantische Oceaan
9
Georgetown Paramaribo Cayenne
Bogota 11
12
13
8
evenaar
0° N of Z
Quito 7
1
Lima
6
Brasilia. La Paz 5
Grote/Stille Oceaan 4
Steenbokskeerkr. Asunción
23°26’Z
1. Brazilië 3
2. Argentinië 3. Uruguay
Santiago 2
Buenos Aires.
4. Paraguay 5. Bolivia 6. Peru 7. Ecuador 8. Colombia 9. Panama 10.Venezuela 11.Guyana 12.Suriname 13.Frans Guyana
kaart 1: Zuid-Amerika staatkundig
14. Chili Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s
1
Kleine Antillen
Orinoco Hoogland van Guyana
Chimboraza 6310 m
Amazone Laagland van de Amazone
1
2
6
Titicacameer
ANDES
Paraguay Parana
A T A C A M A
Hoogland van Brazilië
5
Pampas Aconcagua 6960 m Rio de la Plata 4
3
Falklands Straat Magellaan Vuurland
Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s
kaart 2: Zuid-Amerika fysisch
2
Geogenie p. 74-75 Atlas p. .......................
Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s 4 4.. FFyyssiisscch h kkaad deerr vvaan nL Laattiijjn nss-A Am meerriikkaa
KAART 1: ZUID-AMERIKA STAATKUNDIG 1. Kleur de zeeën en oceanen die Latijns-Amerika begrenzen blauw op deze kaart. Let op: kleur niet het hele wateroppervlak, maar beperk je tot de rand van het continent. 2. Plaats de volgende namen in de kaders: Caribische Zee Grote (of Stille) Oceaan Atlantische Oceaan 3. Noteer de steenbokskeerkring en de evenaar op de juiste plaats. 4. Noteer de namen van de landen in de kader. 5. Benoem enkel de hoofdsteden op de kaart. 6. Noteer de lengtegraad in de rechthoek langs de getekende meridiaan. Noteer de breedtegraad in de rechthoek langs de getekende parallellen. 7. Markeer het Panamakanaal met groen. KAART 2: ZUID-AMERIKA FYSISCH 1. Overtrek de rivieren en bijrivieren met blauw. Noteer de namen van de volgende rivieren op de stippellijn ernaast: Orinoco, Parana, Rio de la Plata, Amazone, Paraguay. 2. Vul de namen van de zee-engte, eilanden en eilandengroepen op de streepjeslijnen in ... Straat Magellaan Falklandeilanden Vuurland Kleine Antillen 3. Noteer de namen van de volgende reliëfgebieden op de streepjeslijn Laagland van de Amazone Pampas Hoogland van Guyana Hoogland van Brazilië Andes 4. Kleur de meren blauw. Noteer de naam van het Titicacameer. 5. Noteer de twee aangeduide bergtoppen uit de Andes. Geef ook hun hoogte. 6. Noteer de naam van de Atacamawoestijn op de juiste plaats. 7. Zuid-Amerika is een uitgestrekt gebied en omvat verschillende vegetatietypes. Het grootste gebied van Zuid-Amerika ligt in de TROPISCHE zone. Welk vegetatietype tref je aan op plaats ... 1) TROPISCH REGENWOUD
2) CAATINGA OF STRUIKSAVANNE
3) (HALF)WOESTIJN
4) STEPPEN
5) TROPISCHE SAVANNE
6) OPEN SAVANNE
8. De volgende vegetatietypes zijn lokale benamingen voor reeds gekende vegetatietypes. Verklaar. Selva = plaatselijke naam voor regenwoud Pampa = steppes in Uruguay en Argentinië Caatingas= schrale, droge steppevegetatie, lijkt op open savannes aan Brazililiaanse kusten KAART 3: CARAÏBEN 1. Benoem de dertien Caraïbische landen.
Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s
3
kaart 3: De Caraïben
1. Cuba
2. Bahama’s
3. Jamaica
4. Haïti
5. Dominicaanse Rep.
6. Antigua en Barbuda
7. Dominica
8. Barbados
9. Trinidad en Tobago
10.Grenada
11.St. Vincent en Grenadines
12.St. Lucia
13.St. Kitts en Nevis
KAART 4: LATIJNS-AMERIKA SOCIO-ECONOMISCH -
Markeer de landen met de sterkste bevolkingsgroei. Paraguay
-
Omcirkel de meest welvarende landen. Minste armoede (zie atlas) in Guyana, Suriname, Frans Guyana, Argentinië, Chili en Uruguay.
Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s
4
Bijlage 1:
Het einde van het Amazonewoud
Honger naar groei en energie eist zijn tol (www.mo.be) 29 oktober 2008 (MO) - Het Amazonebekken is een gegeerd reservoir in de stormloop op grondstoffen, energie, land en water. Zowel voor het woud als voor zijn bewoners lijkt het einde van een tijdperk nabij. De getuigenissen van Pierângela Nascimento en Jacir de Souza klinken als een noodkreet. Hun territorium Raposa Serra do Sol in de Braziliaanse deelstaat Roraima wordt ingepalmd door zes machtige rijstboeren, die zich illegaal in het gebied hebben gevestigd en met intimidatie de grond opeisen. Er vielen al een aantal doden en gewonden. Een delegatie van het federale leger, naar het gebied uitgezonden om het reservaat te beschermen, werd door de plaatselijke autoriteiten van Roraima per kerende teruggestuurd. Meer dan dertig jaar hebben de indiaanse gemeenschappen in het gebied –zo’n 19.000 indianen, 194 gemeenschappen op een oppervlakte van 17.400 km²– strijd gevoerd voor erkenning. Die kregen ze van de regering in 2005. Maar vandaag lijkt alles weer op de helling te staan, omdat de rijsttelers bij het Opperste Gerechtshof een aanvraag hebben ingediend om de erkenning op te heffen. De zaak is een precedent voor andere inheemse territoria die een erkenning kregen maar die vandaag weer dreigen te verliezen. Stuwdammen en ontbossing Tal van economische belangen drijven de indianengroepen in het nauw. Meer naar het zuiden, in Altamira, Pará, had in mei een massale bijeenkomst plaats van inheemsen die geschilderd in krijgskleuren en met rituelen hun ongenoegen uitten. Aanleiding vormden plannen van de regering om “hun” Xingurivier uit te rusten met stuwdammen, waardoor een groot deel van hun territorium zou overstromen. Als het project doorgaat, zal de stuwdam van Belo Monte de derde grootste stuwdam ter wereld worden. Meer dan honderd kilometer zouden in de Xingudelta drooggelegd worden. Dat betekent: geen vis meer voor de gemeenschappen, geen transport en geen schoon water. Het gebied zou een broedplaats worden voor insecten -met een toegenomen risico op malaria, gele koorts en andere ziekten tot gevolg. Minstens 16.000 mensen zouden moeten verhuizen. Een gelijkaardig probleem duikt op aan de grens tussen Bolivia en Brazilië, waar de indiaanse gemeenschappen in juli alarm sloegen over de bouw van waterkrachtcentrales op de Madeirarivier. Begin dit jaar ontvouwde de Braziliaanse regering haar plannen voor de Jirau- en San Antoniodammen, waarvoor aan beide kanten van de grens duizenden inwoners zullen moeten verhuizen. Intussen gaat de illegale houtkap in de regio onverminderd door, ondanks inspanningen van de Braziliaanse regering om het fenomeen te controleren. Uit een nieuw rapport blijkt dat een op vijf gekapte bomen in het Amazonewoud uit beschermd natuurgebied komt, waar houtkap officieel verboden is. Vorig jaar vond een vijfde van alle ontbossing in het regenwoud plaats in indianenreservaten. In totaal is meer dan 688.000 km² van het Amazonewoud –een derde van de totale oppervlakte– in exploitatie of exploratie. In meer dan 180 blokken concessies zijn 35 verschillende multinationals werkzaam. Dat blijkt uit een recent Amerikaans onderzoek. Behalve de grond, het hout, de fauna en flora en het water is ook de ondergrond gegeerd. Vooral de westelijke Amazone in West-Brazilië, Peru, Ecuador, Bolivia en Colombia is rijk aan olie- en gasreserves. De druk om die te exploiteren is groot en zorgt in elk van de landen voor lokale conflicten met inheemse gemeenschappen.
Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s
5
Het Braziliaanse wonder Brazilië kampt met een energietekort en wil voluit inzetten op hydro-elektriciteit. Tegen 2030 zou het land een verdubbeling van de huidige capaciteit moeten genereren, dat is een bijkomende hoeveelheid van 100.000 megawatt. Het traject van nieuwe stuwdammen in het Amazonebassin zou 80.000 megawatt hiervan moeten leveren. De komende twintig jaar zullen tussen zestig en zeventig stuwdammen gebouwd worden op de rivieren Xingu, Madeira, Araguaia, Tocantins, Tapajón en Trombetas. Volgens de Braziliaanse regering zou veertig procent van die constructies samenvallen met inheemse territoria of beschermd gebied, maar anderen wijzen erop dat die schatting aan de lage kant is.
Bijlage 2:
Amazone in 2030 helft kleiner
Door klimaatveranderingen en ontbossing kan in 2030 bijna 60 procent van het Amazone-regenwoud ernstig zijn beschadigd of verdwenen. In dat geval zal het onmogelijk zijn te voorkomen dat de temperaturen 'catastrofale' hoogtes bereiken. Dat staat in een rapport van het Wereldnatuurfonds (wwf). Het belang van het Amazonewoud voor het klimaat kan niet worden overschat, zei de auteur van het rapport, Daniel Nepstad. Het rapport werd gepresenteerd op de klimaatconferentie op het Indonesische Bali. Het Amazonewoud matigt niet alleen de temperatuur, maar bevat ook dusdanig veel water dat de grote golfstromen in de oceanen erdoor beïnvloed kunnen worden. De Amazone beslaat 4,1 miljoen kilometer en bedekt bijna 60 procent van Brazilië. Het gebied bevat eenvijfde van al het verse water ter wereld en naar schatting 30 procent van alle plant- en diersoorten op aarde. Veel van die soorten zijn nog onontdekt. Houtkap, veehouderij en droogte nemen de komende jaren toe en kunnen resulteren in de verdwijning van 55 procent van het regenwoud, aldus het WWF. Als de regenval in de Amazone inderdaad daalt met 10 procent, zoals wordt voorspeld, kan nog eens 4 procent van het woud verloren gaan. Het wordt erg moeilijk om een wereldwijde temperatuurstijging van 2 graden Celsius te voorkomen als de Amazone niet behouden blijft, zei Nepstad, die wetenschappelijk onderzoeker is aan het Woods Hole Research Center in Massachusetts. Een temperatuurstijging van meer dan 2 graden zal volgens wetenschappers zorgen voor catastrofale overstromingen en droogtes, stijgende zeespiegels, ernstige hittegolven en de uitbraak van ziektes. De Braziliaanse overheidsconsulent Milton Nogueira, die deel uitmaakt van de Braziliaanse delegatie op Bali, zei echter dat voorspellingen over de toekomst van de Amazone met een korrel zout moeten worden genomen, vanwege de omvang en complexiteit van het woud. 'Het is net zoiets als kijken naar een blond jongetje met blauwe ogen en zeggen dat hij Olympisch kampioen zal worden.'
Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s
6
