16 juli 2004, 55e jaargang no. 28
De constructie van de drie ‘cyclone buildings’ is in een vergevorderd stadium. Van de ‘south cyclone building’ is het gebouw reeds opgetrokken tot een hoogte van 108 voet, de ‘needle tanks’ zijn op hun plaats, alsook de needle tank - pompen. De kabelbanen zijn inmiddels geïnstalleerd. Ondertussen is de installatie van de ‘suction’ - en de ‘discharge’ - pijpen voor deze cyclone building begonnen. Het optrekken van de building boven het niveau van 108 voet zal worden voortgezet zodra de resterende balken en de cyclones gearriveerd zijn. Binnen enkele dagen zal ook de ‘mid cyclone building’ nagenoeg even ver gevorderd zijn als de ‘south building’. De ‘north cyclone building’, die gelijk in het oog springt als we Paranam Operations binnenkomen, is ook in constructie. Het gebouw heeft al vorm gekregen en het wachten is op het plaatsen van equipment. Van de tien nieuwe precipitator tanks aan de westzijde van Precipitation zijn twee al praktisch klaar, dat wil zeggen dat de tien ringen van elk op elkaar gelast zijn. Bij de tweede tank wordt het service – platform aangelegd. Bij de samenstelling van deze editie werd de eerste nieuwe tank, no. 190, met water getest (hydrotesting). Om te kunnen nagaan of de tank niet vochtdoorlatend is, werd ruim 3 miljoen liter erin gepompt.
south cyclone building
mid cyclone building
Bauxco Nieuws no. 28 - 16 juli 2004
1
Het bord van ARGOS langs de weg bij Precipitation en Purchasing/Stores is ‘opgefrist’, zoals op de foto van de ‘north cyclone building’ is te zien. Het ARGOS – team hoopt dat de werknemers de wetenschap dat veiligheid steeds voorop moet staan, dagelijks blijven opfrissen, dus net zoals arbeidersgedragsobservaties, ongoing.
north cyclone building
De tweede precipitator tank is zo goed als klaar. De laatste ringen werden de vorige week bevestigd en nu zijn werknemers bezig het service - platform te bouwen.
Charles W. Parry, retired chairman and chief executive officer van Alcoa, overleed na een langdurig ziekbed op vrijdag 2 juli j.l. in Naples, Florida (USA). Hij werd 79 jaar oud. Parry werkte 39 jaar voor Alcoa. Hij begon zijn loopbaan als electrical engineer in Massina, New York, en klom op tot de hoogste positie in Alcoa. Hij leidde de onderneming van 1983 tot zijn pensionering in 1987. Paul O’Neill nam toen het roer van hem over. De huidige topman van Alcoa, Alain Belda, bracht in herinnering dat de ambtsperiode van Charles 2
Bauxco Nieuws no. 28 - 16 juli 2004
Parry viel in een tijd van toenemende internationale concurrentie op de aluminiummarkt, terwijl nieuwe materialen een uitdaging vormden voor aluminium. “Charlie set the path for Alcoa’s growth through diversification and mergers and acquisitions. He brought special experience, insight and leadership skills to Alcoa”, aldus Alain Belda. Charles Parry was in Suriname geen onbekende. Suralco’s vroegere president and managing director Henk Ramdin herinnert zich Parry als de man die regelmatig naar Suriname kwam om te onderhandelen over de bauxietlevy.
Julien Goedschalk, E/I Services Supervisor in het Powerhouse, was op 30 juni j.l. 35 jaar bij onze maatschappij in dienst. Als leerling begon hij in 1969 op de afdeling Electrical. In de jaren zeventig klom hij op van elektricien tot electrical engineering technician. In 1981 werd hij senior electrical technician, een functie die hij tot 1 januari 1992 bekleedde. Julien werd toen electrical maintenance foreman. In november 1994 kwam zijn benoeming tot electrical maintenance foreman voor de Services & Testgroup. De overstap naar het Powerhouse deed hij in augustus 1998 toen hij werd benoemd tot E/I Services Supervisor. Julien is één van de weinige medewerkers in actieve dienst met zo een lange diensttijd. Hij verkeert - wat het 35-jarig jubileum aangaat - in gezelschap van Eugene Olieberg. Hij is Head Guard in Coermotibo.
Julien Goedschalk
Op 8 juni 1969 begon hij als mijnarbeider in Moengo. Hij herinnert zich als operator te hebben gewerkt op de locomotief die erts uit Adjoema naar Moengo transporteerde. In 1977 koos Eugene voor de afdeling Security en hij weet nog heel goed dat de bedrijfsbeveiliging tot in de jaren tachtig ook patrouilles op de fiets omvatte. Wij feliciteren Julien Goedschalk en Eugene Olieberg van harte met hun jubileum en wensen hun een goede voortzetting van hun carrière toe. Er zijn later dit jaar nog vier personen die hun 35-jarig jubileum hopen te gedenken. Twee van hen zullen in september die mijlpaal bereiken, Soekidi Nojoredjo en Pamboedi Kertoredjo, beiden in Coermotibo. In november zal het voor Johan Adriaans in Paranam en Paidin Siran in Coermotibo zover zijn dat ze 35 jaar geleden hun intrede deden in ons bedrijf.
Eugene Olieberg
Alle productiefaciliteiten van Alcoa moeten een EHS Contractor Program hebben dat voldoet aan de vereiste standaarden. Het mag dus niet zo zijn dat een programma van een contractorbedrijf verschillen vertoont met dat van een Alcoa – bedrijf. ,,Alle safety – programma’s moeten op de lijn staan die Alcoa aangeeft in de 33.051 standards”, zegt Erwin Johnn, die belast is met het Contractor EHS proces, ,,daar legt Corporate Office een vergrootglas op”. Om na te gaan of het EHS Contractor Program volledig in overeenstemming is met de verplichte standaard, wordt van 19 tot en met 22 juli a.s. een audit gehouden. Het is een externe audit die onder leiding zal staan van John Kapustay en Steve Petrofes van Alcoa. Van het auditteam maken verder deel uit Richard Terrell van Kier/CCC, Jean Bourdage van HATCH, Steve Mannes en Erwin Johnn, beiden van Suralco’s EHS Department.
,,De nadruk zal liggen op de expansieactiviteiten die bij Paranam Operations worden ontplooid”, zegt Erwin Johnn. Vanaf 1 juni j.l. werkt Suralco met een gestreamlined EHS Contractor Program dat het proces tot het inzetten van contractors ten goede moet komen. Afdelingen waar jobs moeten worden verricht, en contractors moeten goed op elkaar ingespeeld zijn. Contractorbedrijven worden door het programma ertoe aangespoord goed te plannen en alles rond te hebben als het om de EHS aspecten van een job gaat. Suralco – afdelingen van hun kant moeten beter gaan nadenken over uit te besteden jobs en EHS aspecten. Contractor jobs mogen pas van start gaan als het EHS Work Plan is goedgekeurd door één van de drie Suralco EHS Responsible Persons. De drie zijn Erwin Johnn, Steve Mannes en Guno van der Jagt.
Bauxco Nieuws no. 28 - 16 juli 2004
3
In de editie van de vorige week stond het eerste deel van Successor Mines. BHP Billiton Suriname heeft de ertslichamen Kaaimangrasie en Klaverblad in beeld, die in productie moeten komen als de bauxietreserves in de huidige mijngebieden Coermotibo en Lelydorp volledig uitgeput zijn tegen 2008. Kaaimangrasie ligt ongeveer 20 km ten oosten van de Surinamerivier en heeft een oppervlakte van 130 ha. Klaverblad grenst aan de Surinamerivier, 9 km stroomafwaarts vanuit de raffinaderij van Paranam. Het internationale bedrijf SRK, dat gespecialiseerd is in milieustudies voor de mijnbouwindustrie, is door BHPBS gecontracteerd om studie te doen naar de milieu- en sociale effecten (Environmental and Social Impact Assessment, ESIA) van het mijnen in de Successor Mines. Dit is onderdeel van een haalbaarheidsstudie die eind deze maand wordt gefinaliseerd. VEREISTEN VOOR MILIEU IMPACT BEOORDELING Milieubeoordelingsreglement In Suriname is er nog geen milieuwet van kracht. Er is wel een concept – milieuraamwerk in de maak dat uiteindelijk in een wet moet resulteren. De inhoud van dit concept is meegenomen bij de uitvoering van de ESIA en het NIMOS wordt gedurende het gehele proces geconsulteerd. BHP Billiton, moedermaatschappij van BHPBS, heeft een zeer stringente policy voor gezondheid, veiligheid, milieu en gemeenschappen (HSEC). BHPBS is verplicht te werken volgens de gestelde milieu- en sociale standaarden. Dat betekent dus dat er een ESIA naar internationale maatstaven moet worden uitgevoerd voor de Successor Mines, ook al wordt dit niet voorgeschreven door de Surinaamse wetgeving. De ESIA moet onder meer voldoen aan de standaarden van de Wereldbank, standaarden die over het algemeen overal ter wereld worden gehanteerd. NIMOS kan weliswaar de ESIA nog niet goedkeuren, maar SRK zal het instituut toch vragen het rapport nader te bekijken.
4
o
De oostelijke rivieroever nabij Klaverblad
De huidige weg naar Kaaimangrasie
Milieubeoordelingsproces Gedurende het ESIA – proces zal SRK de volgende activiteiten ontplooien: o o
o o o
o
o o
Het beschrijven van het huidig natuurlijk en sociaal milieu Onderzoek naar alternatieve benaderingen van het project en beoordelen hiervan op de milieu- en sociale effecten Beoordelen van de voorspelde gevolgen van het project op het natuurlijk en sociaal milieu Beoordelen van de effecten op het milieu als gevolg van calamiteiten Modellen identificeren om de impact van het project bij te sturen teneinde deze te minimaliseren Verschillende groepen, personen consulteren en kennis nemen van hun visies m.b.t. het project Identificeren van gevolgen, ook nadat er al voorzieningen ter minimalisering zijn getroffen Ontwikkelen van een milieumanagementplan en een moni-
Bauxco Nieuws no. 28 - 16 juli 2004
toringplan voor ontwikkeling Ontwikkelen van een plan voor sluiting en rehabilitatie van de mijngebieden na uitputting.
Een scoping studie van SRK heeft geresulteerd in de volgende bevindingen als te zijn potentiële effecten van het project. Stof- en geluidsoverlast, veroorzaakt door transport, maar hoofdzakelijk in het gebied rond de haulroad Bodem wordt ontregeld door verwijdering van de verschillende lagen bovenop het erts Landverlies als gevolg van mijnputten en constructie van stortplaatsen Kwaliteit van het water en de stroom kan beïnvloed worden door de mijnconstructie en/of de infrastructuur Stroming en kwaliteit van grondwater kunnen worden verstoord door de lagen die verwijderd worden, vooral de waterhoudende lagen; deze verschijnselen ontstaan overigens ook op natuurlijke wijze Ecologische gevolgen hebben meer betrekking op het verlies van natuurlijk bos. Zandwinning in de rivier kan ook gevolgen hebben voor nabijgelegen aquatische ecosystemen Cultuurerfgoed kan worden verstoord, voor zover aanwezig in het mijngebied. Onderzoek zal aantonen of er voorwerpen zijn en – indien nodig – zullen die voorwerpen worden onderzocht door experts Sociale gevolgen zullen beperkt zijn, omdat er weinig gemeenschappen zijn in de directe omgeving. Een kleinschalige houtkapoperatie aan de oostelijke zijde van de rivier kan mogelijk worden beïnvloed door de haulroad. Aan de westelijke zijde van de rivier kan de haulroad dicht langs enkele gebouwen lopen Economische impact is gunstig te noemen, daar het Successor Mines – project de joint venture in staat stelt zich verder te ontwikkelen en zo een bijdrage te blijven leveren aan de inkomsten uit de aluinaarde-industrie in Suriname SRK heeft geen potentiële effecten geidentificeerd die aanleiding zouden kunnen zijn voor stopzetting van het project.
Seksueel molest vormde tijdens de laatstgehouden Q-Day een interessant onderwerp van bespreking. De heldere presentatie van Acting Human Resources Manager, Meredith Mac Arthur, werd tijdens de diverse sessions steevast gevolgd door een korte maar nuttige en leerrijke discussie. Een CAO - employé merkte daarbij op, dat seksueel molest begint in het brein van de dader. Wij kunnen het met die opmerking roerend eens zijn omdat wij ook in ons denken respect voor elkaar moeten kunnen opbrengen. En indien je elkaar werkelijk respecteert, is er geen ruimte voor molest, in welke vorm dan ook. Wat wordt verstaan onder seksueel molest? Bij Suralco is er sedert februari 2000 sprake van een geformuleerd beleid tegen seksueel molest. De voorbereiding en operationalisering ervan vonden plaats onder toezicht van het Diversity Steering Committee. Onder seksueel molest op het werk wordt verstaan: “Direct en indirect seksueel getinte uitingen in woord, gebaar, afbeelding of gedrag, waarmee een werknemer (man of vrouw) in aanraking komt vanuit de werksituatie en die door hem / haar als ongewenst wordt ervaren.” Gedurende de periode van februari 2000 tot en met juni 2004 werden in totaal negen klachten inzake seksueel molest bij de Confidential Officer, George Bijnoe, ingediend. In zeven gevallen was de klacht afkomstig van een vrouw en in twee kwam die van een man.
De meeste klachten bleken, na vooronderzoek door de vertrouwenspersoon, gegrond en werden al dan niet met een aanbeveling voor verdere behandeling doorgezonden naar het
Confidential Officer George Bijnoe
Sexual Harassment Committee (SHC). Het SHC bestaat uit drie leden, van wie één verplicht een vrouw is en één een CAO - employé. Van het SHC maken momenteel deel uit: EHS - Manager Jan Vandenbergh (voorzitter), Meredith Mac Arthur en Djagdiep Kisoensingh. Gevolgen van seksueel molest De gevolgen van seksueel molest zijn voor zowel het slachtoffer als voor het bedrijf zeer nadelig. Een employé ongeacht of het een medewerker in vaste dienst betreft of een contractant - die slachtoffer is van seksueel molest op het werk, voelt zich vaak vernederd en machteloos. Boosheid of angst leidt in zo’n geval doorgaans tot ziekmelding. Begrijpelijk, omdat in een dergelijke situatie van werklust en voldoening in het werk geen sprake meer is. Men voelt zich a.h.w. gevangen in een ongezonde werksfeer en indien er niet adequaat wordt ingegrepen, is de kans groot dat zo’n employé ten einde raad overgaat tot beëindiging van de dienstbetrekking. Voor het bedrijf zijn de gevolgen uiteraard even schadelijk, namelijk een negatieve beïnvloeding van de productiviteit, verhoogde ziektekosten en, last but not least, schade aan het bedrijfsimago. Het is daarom van groot belang met z’n allen toe te zien op een stipte naleving van de regels ter voorkoming van seksueel molest en om overtreders van die regels in voorkomende gevallen drastisch aan te pakken, zonder onderscheid des persoons. Advies Het algemeen advies aan employés die seksueel worden gemolesteerd, luidt dan ook: zeg nee! Maak degene die u molesteert meteen duidelijk dat u niet bent gediend van zijn / haar ongewenst Bauxco Nieuws no. 28 - 16 juli 2004
gedrag en dat hij / zij onmiddellijk daarmee moet ophouden en zo niet voor de consequenties zal moeten instaan. Houdt het molest desondanks aan, wendt u dan tot de Confidential Officer of een lid van het SHC om erover te praten of een klacht in te dienen. Leg in verband met eventueel te ondernemen acties (b.v. de indiening van een formele klacht) zo nauwkeurig mogelijk vast wanneer, onder welke omstandigheden en op welke wijze u seksueel bent of wordt gemolesteerd. Toon geen valse schaamte of angst, want daardoor speelt u de dader in de kaart, vooral als die uw meerdere is en misbruik maakt van zijn / haar macht omdat u een ondergeschikte bent. U hoeft in geen geval bang te zijn voor repercussies omdat er zonodig voorzieningen getroffen zullen worden om u tegen een dergelijk machtsmisbruik te beschermen. Bedenk dat het seksueel molest niet zal ophouden zolang u blijft zwijgen. Dit geldt ook voor u indien u getuige bent van het seksueel molest. Negeer het niet, want morgen kunt u slachtoffer worden. Relatie seksueel molest en EHS Ontoelaatbaar gedrag wordt binnen Suralco niet geduld. Onze bedrijfswaarden en –normen verzetten zich tegen discriminatie vanwege ras, geloofsovertuiging, seksualiteit of enig molest van welke aard dan ook, omdat het indruist tegen de menselijke waardigheid. Zij garanderen elke employé een veilige arbeidsomgeving. Maar als employé heeft ieder van ons, zonder uitzondering, óók een persoonlijke verplichting en verantwoordelijkheid om dit te helpen waarmaken. Er bestaat goed beschouwd een directe relatie tussen seksueel molest en EHS. Immers, employés die seksueel worden gemolesteerd, voelen zich niet alleen onveilig, maar zijn onveilig omdat het gevaar vaak schuilt in een hoek van waaruit ze het niet verwachten. Met andere woorden: gewend zijn aan en vertrouwd zijn met elkaar op de werkplek geeft je nog niet het recht de ander seksueel te molesteren. 5
De leiding van afdelingen moet zich meer richten op het presenteren van haar analyse van de performance van de departments tijdens de Management Review van het volgende kwartaal, in oktober. Dit heeft Managing Director Warren Pedersen gevraagd in de tweede Management Review van dit jaar, die op 28 juni j.l. werd gehouden. Op basis van die bevindingen, zegt hij, kunnen beleidsbeslissingen genomen worden. Er werden tijdens die meeting van managers en department heads presentaties gehouden over het reilen en zeilen in Digestion & Bauxite Preparation, Stores & Receiving, Laboratories, Information Systems, Central Engineering en EHS. De bedoeling van een review is de effectiviteit van de beheersingssystemen (kwaliteit en milieu) te beoordelen en in te spelen op veranderde en veranderende situaties. Er was ook een management review van topics voor ISO 14000 (milieuzorg) en ISO 9000 (kwaliteitszorg). Voorafgaand aan de Management Review waren er twee bijeenkomsten met de afdelingshoofden. Op 17 juni kwamen vragen als ‘wat wordt er van afdelingen verwacht’ en ‘hoe staat het met de uitvoering van action plans’ aan de orde. Deze meeting werd ook een external audit plan review genoemd. Sinds kort kent ons bedrijf het computersysteem CARPAR, Corrective Action Request, Preventive Action Request. Als er tekortkomingen in de naleving van standaarden zijn vastgesteld, kan dit worden vermeld in dat systeem dat via Alcoa Intranet te raadplegen is. De afdelingen kunnen dan zelf nagaan waaraan ze moeten werken om die tekortkomingen weg te maken. De issue wordt gesloten na verificatie van degene die haar heeft geregistreerd. Enkele dagen daarna, op 22 juni, 6
werd in ongeveer dezelfde ‘setting’ een awareness session gehouden over de relatie tussen ABS en ISO. ABS, Alcoa Business System, is ons beheersingssysteem. Vanwege het feit dat we ISO - gecertificeerd zijn, moet ons bedrijf voldoen aan de vereisten in het managementsysteem voor kwaliteitszorg. Irene Tholen, die het ISO – managementteam leidt, maakt met Steve Mannes, Moedio Tirtotaroeno en Moreen Venloo een overzicht van raakvlakken tussen ABS en ISO. Overigens, ons certificaat voor ISO 14001, het milieuzorgsysteem, is na een audit op 2 juli j.l. vernieuwd, met andere woorden: we zijn gehercertificeerd. De audit werd door DNV – medewerker Dietmar Laske gehouden. Van de drie ernstige tekortkomingen (categorie 1) in onze naleving van de ISO 14001 – normen
zijn twee opgelost, terwijl de derde in de categorie van een lagere orde terechtgekomen is. De DNV – auditor heeft ook vastgesteld dat een tekortkoming (categorie 1) in de naleving van de normen van ISO 9001 is weggewerkt.
Om problemen structureel te kunnen oplossen, wil het EHS Department zoveel mogelijk meldingen binnenkrijgen. Werknemers kunnen incidenten doorgeven via hun voorman of supervisor die toegang heeft tot het EHS incidentenmeldingssysteem. Meldingen kunnen ook rechtstreeks doorgegeven worden aan de afdeling EHS. Tot en met juni dit jaar zijn er 54 meldingen geweest. In heel 2003 was dat er één meer.
Bauxco Nieuws no. 28 - 16 juli 2004
Dit artikel is geschreven door Napoleon Haselhoef, medewerker van Precipitation Crew # 3. Hij is samen met zijn collega’s Harold Alidarso, Yard Wagiman, Vijay Tikai, Robert Darnoud, Guno Lenz, Hendrik Karijodiwongso en Werner Allen de uitdaging aangegaan om een TT pomp in topconditie te brengen. De pomp werd gecertificeerd voor stap 1 – initial cleaning – bij het onderhoud van equipment. Het was de eerste keer dat het Autonomous Maintenance Secretariaat een certificatie toekende (zie Bauxco Nieuws no. 24). Autonomous Maintenance (zelfonderhoud) is een onderdeel van het geheel dat we kennen als TPM (Total Productive Maintenance). TPM is het geheel van handelingen, procedures, enz. die structureel worden toegepast om materiaal en materieel op de meest effectieve manier te benutten (Manufacturing Excellence). Alles valt vanzelfsprekend onder de paraplu van ABS. Het is noodzakelijk dat elke betrokkene meedoet, van operator tot accountant. Het doel is het behalen van de hoogste productiekwaliteit tegen de meest concurrerende prijs, terwijl veiligheid, milieu, gezondheid en welzijn een hoger niveau bereiken. In december j.l. hebben we een AM training gevolgd, bestaande uit een theoretisch en praktisch gedeelte. De training, die ongeveer twee werkdagen duurde, was heel leerrijk, hoewel ik toen al kon vaststellen dat ik een deel van AM al in de praktijk toepaste. Het equipment (TT – charge pump # 3) dat de shift crew waarvan ik deel uitmaak, toegewezen kreeg om AM toe te passen, verkeerde in slechte staat qua onderhoud en bevond zich bovendien in een moei-
Napoleon Haselhoef (links) tijdens de AM training in december j.l.
lijk schoon te houden area. Als je zag in welke staat de pomp en de area verkeerden, zou je niet durven er aan AM te doen. Tijdens een bijeenkomst met onze groepsleider besloten we serieus een aanvang te maken met stap 1 van AM. De groep heeft de pomp geïnspecteerd en vastgesteld welke soort contaminatie verwijderd moest worden en welke correcties gepleegd moesten worden om de pomp in een uitstekende staat te brengen. Het meest enerverende deel van AM was namelijk stof, liquorvlekken en scale die zich bijkans over de hele pomp bevonden, weg te werken. Toen de pomp
ontdaan was van dit vuil en de correcties waren aangebracht, kreeg de pomp een verflaag. Toen dat was gebeurd, leek het alsof we al meer dan de helft van AM op de pomp hadden gedaan. De meest voorkomende typen van contaminatie hebben we kunnen elimineren en we kunnen ze nu ook voorkomen. Aangezien we als teamleden het werk grotendeels zelf hadden verricht, kregen we meer waardering voor de pomp, we voelden ons eigenaar van het equipment. We zijn ook kritischer geworden in opzichten als inspectie, onderhoud en het verrichten van eenvoudige mechanical jobs. Tot slot wil ik meegeven dat daadwerkelijk participeren in AM veel voordelen voor ons allen met zich zal meebrengen, want wij zijn de maatschappij en wij maken de maatschappij sterk. Positief denken over nieuwe ideeën, waarbij een ieder verantwoordelijkheidsgevoel en plichtsbesef opbrengt, zal ons altijd dichterbij de top brengen.
Trotse pomp’eigenaar’ en promotor van Autonomous Maintenance
Bauxco Nieuws no. 28 - 16 juli 2004
7
De ziekte van Chagas is een ziekte die uitsluitend voorkomt in Centraal en ZuidAmerika, waar het zo’n zestien miljoen geïnfecteerden kent, en jaarlijks zo’n 30.000 - 40.000 slachtoffers vergt. Waar gaat het nu eigenlijk om, en waarom is het belangrijk voor Suriname? De ziekte van Chagas wordt veroorzaakt door de bloedparasiet, Trypanosoma cruzi. Deze parasiet komt voor in het bloed van vogels en zoogdieren (ratten, awari’s, kapasi’s enz). De parasiet wordt verspreid door een bloedzuigend insect, de Triatoma - wants (Reduviidae; Triatominae). Het wordt met het bloed opgezogen en vermenigvuldigt zich in de darm van de wants. Bij een volgende bloedopname scheidt de wants zijn besmette uitwerpselen uit. De uitwerpselen kunnen dan per ongeluk worden gekrabd of gewreven in de beetwond of terechtDe verwachting is dat de ziekte van Chagas niet veel voorkomt, voornamelijk doordat de wantsen hier niet domestisch zijn. Het onderzoek op dit gebied is bijzonder beperkt. Pas sinds 2001 wordt meer aandacht besteed aan het voorkomen en de verspreiding van de Triatoma - wantsen in Suriname. Tot heden heeft men inderdaad geen domestische wantsen gevonden in Suriname. Wel heeft men soorten gevonden die elders in de regio domestisch voorkomen, en soorten die erg nauw verwant zijn aan domestische soorten. Bovendien blijkt dat de nietdomestische soorten relatief makkelijk huizen binnen kunnen komen in de avonduren, aangetrokken door het licht van de lampen. Wanneer men deze gegevens bij elkaar optelt, kan men stellen dat het risico voor de verspreiding van de ziekte van Chagas in Suriname beter onderzocht moet worden, evenals het werkelijke voorkomen van deze ziekte onder de mensen. Vooralsnog lijken we ervan uit te kunnen gaan dat de kans op besmetting, met name in de stad, relatief laag zal zijn. Er is echter voldoende reden aanwezig om de noodzaak van voorlichting van de Surinaamse bevolking in te zien. Met de juiste informatie kan men in staat worden gesteld om voorzorgsmaatregelen te ne8
komen in het slijmvlies van de ogen of de mond van het slachtoffer, waarna de parasiet in de bloedbaan terechtkomt.
In de loop der jaren kwamen de Triatoma - wantsen, gedwongen door men-selijke ontwikkeling, steeds meer in aanraking met mensen. Door de vernietiging van hun woongebied en het verdwijnen van hun natuur-lijk gastheren, zoals de awari’s en de kapasi’s, zijn zij zich gaan specialiseren op mensen. In Suriname komt de ziekte van Chagas ook voor. We kennen zowel de chronische als de acute Chagas. Tijdens een onderzoek in 1982 onder een groep hartpatiënten reageerde bijna 10 % van de patiënten positief op een test voor de ziekte van Chagas. Bij een onderzoek in 1998 vond men bij twee van de 200 geteste personen uit het Boven - Surinamegebied een positieve reactie. In 2001 werd een patiënt met acute Chagas ontdekt in Paramaribo. Ander onderzoek naar het voorkomen van deze ziekte onder de Surinaamse bevolking heeft tot dusver niet plaatsgevonden.
men, zoals het gebruik van een klamboe. De Nationale Zoölogische Collectie van Suriname (NZCS) heeft met steun van Alcoa Foundation voorlichtingsfolders en een filmpje kunnen maken. De folders en DVD’s werden op 24 juni j.l. tijdens een voorlichtingsbijeenkomst/training op de Anton de Kom Universiteit van Suriname overhandigd aan de vertegenwoordigers van het Bureau Openbare Gezondheidszorg (B.O.G.) en de Medische Zending. Alcoa Foundation Lead Team Coordinator George Bijnoe deed dat op uitnodiging van de NZCS. Het voorlichtingsmateriaal zal door genoemde instellingen worden verspreid onder de daarvoor in aanmerking komende poliklinie-
ken. Het filmpje werd ook aangeboden aan de nationale TV-zenders voor vertoning op de televisie. Tijdens de voorlichting/training is de aanwezigen meer en nauwkeurige informatie verstrekt over de verschillende soorten Triatoma - wantsen die in Suriname voorkomen. Hiermee zijn zij in staat gesteld deze informatie aan anderen over te dragen. Mevrouw Helene Hiwat-van Laar, Curator Invertebrates van de NZCS, dankte Alcoa Foundation voor de verkregen donatie ter vervaardiging van het voorlichtingsmateriaal. De NZCS zal zich verder bezighouden met onderzoek naar het voorkomen van de wantsen die de ziekte van Chagas overdragen.
De symbolische overhandiging van het voorlichtingsmateriaal aan de vertegenwoordigers van de Medische Zending en het BOG. V.l.n.r. de heren Bijnoe, Van Eer en Kasanmoesdiran.
Bauxco Nieuws no. 28 - 16 juli 2004