Sociaal Cultureel Centrum Leiderdorp analyse, visie en opzet BAM Utiliteitsbouw, november 2005
Inhoudsopgave
Hoofdstuk/paragraaf
1. Inleiding
pagina
1. Inleiding
1
2. De opgave 2.1 Gemeentelijke randvoorwaarden 2.2 Kwaliteit 2.3 Haalbaarheid
1 1 1 1
3. Stedenbouwkundige analyse 3.1 Ligging 3.2 Parkeercapaciteit van de omgeving 3.3 Aanwezige hoogbouw 3.4 Sociale veiligheid 3.5 Mogelijke (her-)ontwikkeling Rabobank 3.6 Herkenbaarheid en transparantie
3 3 3 3 3 3 3
4. Het plan 4.1 De architectonische opzet 4.2 De stedenbouwkundige inpassing 4.3 De inrichting van het maaiveld 4.4 De materialisatie 4.5 De toegankelijkheid
5 5 5 5 5 5
5. Het SCC, het NME en de commerciële functies 5.1 De indeling en de plaatsing van functies in het SCC 5.2 De plaatsing van de overige commerciële functies 5.3 Het interieur van het SCC en het NME
11 11 11 11
6. De woningen 6.1 De keuze voor woningen 6.2 De markt volgens Rijnland makelaars 6.3 De visie van de BAM
17 17 17 17
7. Ruimtestaat
19
8. Relatieschema
21
9. Een energetisch ontwerp en installatieconcept 9.1 Centrale voorzieningen gehele complex 9.2 Sociaal culturele ruimten, NME en bibliotheek 9.3 Appartementen
22 22 22 22
10. Planning
23
11. Referenties Jonkman en Klinkhamer architecten 11.1 Referentielijst
24 25
Voor u ligt de presentatie van BAM Utiliteitsbouw en Jonkman en Klinkhamer architecten in het kader van de tweede fase van de prijsvraag voor Sociaal Cultureel Centrum Leiderdorp (SCC). Het boekwerk geeft een kort maar krachtig beeld van de visie van BAM en Jonkman en Klinkhamer architecten op deze opgave. Bij het opstellen van deze visie is een analyse gemaakt van de opgave en de wensen van de gemeente, het functioneren van het SCC en de betrokken deelmarkten van de overige mogelijke functies. Vervolgens is aan de hand van deze analyse een concept opgesteld en een stedenbouwkundig/architectonisch plan uitgewerkt. Het resultaat van deze inspanningen biedt Leiderdorp de mogelijkheid tot verwerving van een Sociaal Cultureel Centrum van allure, voorzien van een aantrekkelijke mix van functies met een positief effect op haar omgeving. Een centrum ook waar in op een aantrekkelijke manier een mix van cultuur, educatie, recreatie, wonen en werken tot stand is gebracht in een setting die ook een stedenbouwkundige herwaardering van de directe omgeving met zich meebrengt.
2. De opgave 2.1 Gemeentelijke randvoorwaarden In de begeleidende stukken heeft gemeente Leiderdorp aangegeven voor de huisvesting van het SCC te denken aan een gebouw van 6.500 m2 b.v.o. op circa 3.500 m2 terrein. Een stedelijke invulling dus met een floor space index van 1,7. Op de begane grond heeft de gemeente 2.500 m2 gedacht, op de 1ste verdieping 2000 m2, op de tweede verdieping 1500 m2 en op de derde verdieping nog 500 m2. Daarnaast heeft de gemeente nog aangegeven te denken aan de volgende functies; op de begane grond het SCC, het NME (met een eigen ingang) en commerciële functies gericht op publiek, op de verdiepingen kantoorfuncties en eventueel appartementen. Verder geeft de gemeente ten aanzien van de verschillende zaken al vast een aantal randvoorwaarden mee, zoals geen extra toevoeging van winkels, wel eventueel zakelijke dienstverlening (een makelaar bijvoorbeeld),
een horecafunctie voor overdag en s’avonds (eventueel met beheerfunctie voor zalen), welzijnsfuncties (voor mens en dier zoals fysiotherapeut). Duidelijk wordt ook aangegeven dat de functies op de begane grond synergie moeten hebben met het SCC. De functies die toegedacht worden aan de commerciële ruimte worden bovendien beoordeeld op de meerwaarde voor Leiderdorp of het gebied, de eventuele synergie met gebruikers van het SCC, de effecten op het verkeer en de inschatting van de haalbaarheid. Het zijn deze laatste elementen die door BAM Utiliteitsbouw en Jonkman en Klinkhamer architecten bij de uitwerking van het concept als richtlijn zijn genomen. 2.2 Kwaliteit Een sociaal cultureel centrum is binnen de gemeente een belangrijk knooppunt in de samenleving, een ontmoetingsplek dus voor diverse groepen en individuen. De kwaliteit van een dergelijk complex dient daarom goed bewaakt te worden. Belangrijke onderdelen van deze kwaliteit zijn het ontwerp, de gebruikte materialen, de functionaliteit, de toegankelijkheid, de flexibiliteit en de effecten op de omgeving, waaronder de bijdrage aan de sociale veiligheid en de invloed op de verkeersbewegingen. Flexibiliteit is van groot belang daar het gebruik van publieksruimten onder invloed van beleid nog wel eens wijzigt. Het is dan van belang dat het gebouw niet te specifiek is opgezet. De bijdrage aan de sociale veiligheid is eveneens een belangrijk element in de meerwaarde voor Leiderdorp. De druk op de verkeersbewegingen moet door de opzet van het gebouw geminimaliseerd worden. 2.3 Haalbaarheid Bij de opzet van het centrum is een bijdrage via een toegevoegd commercieel extra programma voor de gemeente interessant. De grondopbrengsten van de extra functies verzachten de investering in het sociaal culturele centrum. Een toevoeging moet echter niet alleen op markttechnische haalbaarheid getoetst worden, maar ook op sociale haalbaarheid. De juiste mix van ”social- and economic return” is om die reden een van de hoofditems van de opgave.
wonen
recreatie
cultuur
SCC NME Leiderdorp &
werken
educatie 02
3. Stedenbouwkundige Analyse
In het navolgende wordt kort ingegaan op een aantal belangrijke omgevingskenmerken welke een rol spelen bij de opzet van een plan voor het SCC.
De locatie ligt dus letterlijk op het schakelpunt tussen stedelijkheid enerzijds en groen anderzijds. Het is de uitdaging juist die mogelijkheid van de locatie te benutten.
3.1 Ligging Het SCC is geprojecteerd op de hoek van de Laan van Ouderzorg en de Van Diepeningenlaan in Leiderdorp. De omgeving kenmerkt zich enerzijds door een stedelijke bebouwing en anderzijds door de ligging aan het prachtige park De Houtkamp. Het buurtwinkelcentrum Santhorst, dat zich tegenover de locatie bevindt, biedt een goed pakket aan dagelijkse voorzieningen en zorgt overdag voor veel beweging in de omgeving. Tegenover het toekomstige SCC bevindt zich een blok met een woon- en winkelfunctie De aanpalende woontorens versterken dit beeld van stedelijkheid.
3.2 Parkeercapaciteit van de omgeving Door de recent gerealiseerde woningbouw is de parkeerdruk in het gebied vrij hoog. Bij de uitwerking van het plan zal, ter bevordering van de kwaliteit van het complex en de omgeving, uitgegaan worden van een onder het gebouw gesitueerde parkeergarage, dit in combinatie met een benutting van het voorterrein met parkeren voor bezoekers. 3.3 Aanwezige hoogbouw Door de hoogbouw in de directe omgeving is de ligging op de zon een belangrijk onderwerp. In het bijgevoegde diagram is een duidelijk overzicht geboden van de zon en de schaduw op verschillende tijdstippen. Bij de bepaling van lichtgerelateerde functies is hier rekening mee gehouden. 3.4 Sociale veiligheid De belevingswaarde van parken wordt negatief beïnvloed door een gevoel van onveiligheid. Er ontstaat door de overvloed aan publieke ruimte een spanning tussen het publieke en private domein. Dit gevoel straalt ook op de directe omgeving af. Juist het programma van het SCC en de vrije invulling van een deel daarvan biedt de mogelijkheid om op dit aspect in te spelen. Het is de bedoeling om met het SCC een nieuwe entree naar het park te creëren, die door de voortdurende aanwezigheid en zichtbaarheid van mensen in ieder geval overdag en in de avonduren als sociaal veilig wordt ervaren. Dit is van belang voor zowel de bezoekers van het SCC als wel voor de directe omgeving. 3.5 Mogelijke (her-)ontwikkeling Rabobank Een apart belangrijk element is de toekomstige herontwikkeling van het Rabobank complex. Uit besprekingen die Bam Utiliteitsbouw heeft gehad met vertegenwoordigers van de Rabobank Leiderdorp en Rabo Vastgoed is duidelijk naar voren gekomen dat de wens bestaat om het complex te herontwikkelen dan wel te verkopen en om de bank te verplaatsen. Door de Rabobank is nadrukkelijk de mogelijkheid aangegeven dat de Rabobank verplaatst zou kunnen worden naar een kleinere vestiging in het SCC. In dit plan is hiermee rekening gehouden door de functies zodanig te situeren dat de door de gemeente omschreven bouwenveloppe voor het perceel van de Rabobank naadloos kan worden toegepast, waarbij opname van de Rabobank in het SCC mogelijk moet zijn. 3.6 Herkenbaarheid en transparantie Omdat het SCC een duidelijke service functie heeft naar de inwoners van Leiderdorp is de herkenbaarheid van het toekomstige complex één van de prioriteiten in het ontwerpproces geweest. Voor de inwoners van Leiderdorp mag er geen enkele twijfel zijn over waar het SCC zich bevindt.
SCC NME Leiderdorp &
situatie 1:1000
04
SCC NME Leiderdorp &
06
SCC NME Leiderdorp &
08
SCC NME Leiderdorp &
10
SCC NME Leiderdorp &
12
SCC NME Leiderdorp &
14
SCC NME Leiderdorp &
16
11. Referenties Jonkman en Klinkhamer architecten
Architect:
Poppodium Sassenheim: Jongerencentrum met poppodium
Naam: Adres: Woonplaats: Geboortedatum: Geboorteplaats: Telefoon: E-mail:
Jim Klinkhamer Binnenkant 31 –HS 1011 BK Amsterdam 5 oktober 1949 Haarlem 06 – 53 63 21 55
[email protected]
Opleidingen:
HBS – B, Zwolle 1961 – 1966 TU – bouwkunde, Delft 1966 – 1973
Cultureel centrum Warmond: Bibliotheek, muziekoefenruimtes, jongerencentrum, kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang Multiplex bioscoop Paramaribo: 5 bioscoopzalen, verhuurbare bedrijfsruimtes, restaurant, kantoorruimtes. Recente advies- en begeleidingsfuncties Jim Klinkhamer:
Ervaring:
Sinds 1973 in dienst bij Architectenbureau Jonkman, vanaf 1981 mededirecteur van BV Architectenburo Jonkman en Klinkhamer
Projectarchitect van de grotere gerealiseerde werken sinds 1981, o.a. van de volgende recente projecten:
Voorzitter Welstandscommissie Hilversum, sinds 2005 Voorzitter Welstandscommissie Amersfoort, van begin ’90 tot 2004 Lid Monumentencommissie Hilversum Lid Monumentencommissie Amersfoort, tot 2004
Sociaal cultureel centrum Rosmalen: Bibliotheek, muziekschool, theaterzaal, cursusruimtes, vergadercentrum, creatief centrum
Auteur beeldkwaliteitplan en conditionerend architect bedrijvenpark Wijnbergen Doetinchem
Cultureel centrum Goirle: Bibliotheek, muziekschool, theater, cursusruimtes, vergadercentrum, tv-studio, creatief centrum
Auteur architectonische criteria en supervisor architectuur Villapark OpDenBerg Amersfoort, in samenwerking met wijlen Alle Hosper
Uitbreiding stadsschouwburg Amsterdam: Vlakke-vloerzaal met ca. 800 plaatsen, toneelproductieruimtes, repetitiezalen, kantoren, publieksruimtes, verbouwing bestaande gedeeltes tot Grand café
Ad hoc adviseur voor OMA architecten voor ontwerpopzet poppodium Het Paard, Den Haag
SCC NME Leiderdorp &
Ad hoc adviseur publieks- en bedrijfslogistiek poppodium De Effenaar (ontwerp MVRDV) Eindhoven.
Poppodium de Melkweg, Amsterdam: Verbouwing suikerpakhuis tot popconcertzaal “The Max”, vernieuwing Oude Zaal, nieuwe theaterzaal, verbouwing cinema, aanpassingen publieksruimtes, nieuwe entree en laad- en losruimtes.
24
11.1 Referentielijst "Culturele centra, theaters, concertzalen/poppodia en multifunctionele gebouwen, periode 1999-2005 "
Stadsschouwburg Amsterdam
Cultureel centrum te Goirle,
Cultureel centrum Rosmalen
Omschrijving project: Toevoeging vlakkevloer theater (550 - 850 pl.) Repetitiezalen en bedrijfsruimten voor Toneelgroep Amsterdam. Verbetering en mechanisering van de laad- en loslogistiek. Vergroting van de Melkwegconcertzaal The Max. Verbetering van de relatie met de openbare ruimte. Verbetering, indeling en logistiek, brandveiligheid en installaties van het bestaande monument. Nieuwbouw en verbouwing.
Omschrijving project: Theaterzaal (400 pl), dans- en muziekschool, cursuslokalen, vergaderruimten, lokale omroep- en TV-studio, muziekoefenzalen, gebedsruimte, ouderensoos en bibliotheek.Nieuwbouw (theaterdeel), verbouwing en restauratie van het historische klooster.
Omschrijving project: Uitbreiding met theaterzaal,foyer, oefenruimtes muziekgezelschappen, balletzaal, toneelstudio, verbouwing bestaand historisch gedeelte t.b.v. bibliotheek, cursuslokalen, muziekschool, burgerzaken.
Referentie: De heer M. Daamen, directeur Adres: Leidseplein 26 1017 PT Amsterdam Tel.: 020-5237700
Referentie: De heer G. Van der Put, directeur Stichting Culturele Accommodatie Goirle. Adres: Thomas van Diessenstraat 1 5051 RJ Goirle T el.: 013-5301018 Oplevering: Omvang:
Oplevering: Omvang: Bouwkosten excl. BTW: Prijs per m²:
ca. 2007 7.270 m² € 21.550.000 € 2.964
Bouwkosten excl. BTW: Prijs per m²:
2004 - 2005 eerste fase is gereed 6.900 m² waarvan 3.700 m² verbouwing € 11.000.885 € 1.594 (2003)
Referentie: De heer H. Huis in't Veld Oplevering: Omvang: Bouwkosten excl. BTW:
ca. 2007 7900 m² waarvan 5800 m² verbouwing € 5.500.000
Filmtheater Cinerama Rotterdam (2001) Verbouwing tot meerdere kleinere zalen. Omvang: 1.500 m² Bouwkosten excl. BTW: € 1.867.451 Poppodium De Vloer, Utrecht (2000 ) Verbouwing voormalig onderwijsgebouw tot popconcertruimte . Omvang: 1.325 m² Bouwkosten excl. BTW: € 2.491.000 (1880 € per m²) Poppodium Sassenheim (2000) Nieuwbouw." 2000 400 m² € 980.988 2.452 € Omvang: 400 m² Bouwkosten excl. BTW: € 980.988 (2.452 € per m²) Theater De lieve Vrouw, Amersfoort (2000) Toevoeging 2e filmzaal in het eerder door ons gerealiseerde theater. Omvang: 330 m² Bouwkosten excl. BTW: € 372.100 (1128 € per m²) Cultureel centrum, theater en bibliotheek Soest (1999) Toevoeging bibliotheek en verbouwing bestaande ruimtes. Omvang: 1.582 m² nieuw 1.200 m² bestaand Bouwkosten excl. BTW: € 1.867.451 (670 € per m²) Cultuurcentrum en poppodium EKKO, Utrecht (1999) Verbouwing grachtenpand tot popconcertruimte. Omvang: 184 m² Bouwkosten excl. BTW: € 217.815 (1.184 € per m²)
Melkweg Amsterdam
Multifunctioneel cultureel centrum Warmond
Omschrijving project: Verbouwingen en uitbreidingen: concertzalen, theater, laaden losgebied, kleedkamers, balletstudio, entree-kassagarderobe, foyers, interne verkeersstructuur, restaurant, cinema, videoroom en tearoom.
Omschrijving project: Toneel/muziekzaal, poppodium, muzieklesruimtes, bibliotheek, cursusruimten, vergaderzalen, kinderdagverblijf en buitenschoolse opvang. Nieuwbouw en een klein deel bestaand (monument).
Referentie: De heer C. Schlösser, directeur Melkweg Adres: Lijnbaansgracht 234a 1017 PH Amsterdam Tel.: 020-5318181 Oplevering: Omvang: Bouwkosten excl. BTW:
1996 - 2002 3.940m² € 4.710.930
Referentie: De heer C. Neefjes, gemeente Warmond Adres: Herenweg 109, Warmond Tel.: 071-3061111 Oplevering: Omvang: Bouwkosten excl. BTW: Prijs per m²:
2002 3.610 m² € 4.721.220 € 1.308
Poppodium Magnifiosi Lisse (1997) Nieuwbouw Omvang: 506 m² Bouwkosten excl. BTW: € 351.044 (694 € per m²) Culturele projecten opgeleverd in periode vóór 1998: Theaterzaal C-drie, Soest. Verbouwing. Theater De Lieve Vrouw, Amerfoort. Theater, filmhuis, foyers, jongerenpoppodium. Nieuwbouw/verbouwing. Cultureel centrum De Huet, Doetinchem. Nieuwbouw. Cultureel centrum De Voorste Vennen, Drunen. Verbouwing. Sociaal cultureel centrum Loenen. Nieuwbouw Sociaal cultureel centrum Nigtevecht, verbouwing en uitbreiding. Cultuurcentrum O 42 Nijmegen. Verbouwing. Sociaal cultureel centrum Aoxomoxoa, Utrecht. Nieuwbouw Multifunctioneel centrum Ermelo. Jongeren, dagopvang psychatrische instelling, buurthuis. Nieuwbouw. Poppodium Volta Westerpark, Amsterdam. Verbouwing. Multicultureel centrum Anansi, Bijlmermeer, Amsterdam. Nieuwbouw. Multicultureel centrum Bonte Kraai Bijlmermeer, Amsterdam. Nieuwbouw. Buurthuis "De Sleutels" Amersfoort. Nieuwbouw Diversen: "Theatertentoonstellingen OISTAT Quadriënnale te Praag, deelname:in 1990 met Theater De Lieve Vrouw Amersfoortin 2003 met Stadsschouwburg Amsterdam"
SCC NME Leiderdorp &
26
Colofon Aan de ontwikkeling dit plan voor het SCC werkten mee: BAM Utiliteitsbouw (opdrachtgever) Jonkman en Klinkhamer architecten K+S Consultants Meeus Leiderdorp Rijnland Makelaars Rotsdesign