slimmer Beter VERNIEUWEN! Thema Voordeel dat u niet kunt laten liggen Ron van Eijk en Han Gerrits over kansen voor het mkb Aangifte niet correct?

n r 1. 2 0 1 2

j aargang 4

bdo magazine voor ondernemen

Voordeel dat u niet kunt laten liggen

INNOVATIESUBSIDIE Ron van Eijk en Han Gerrits over kansen voor het mkb

STRUCTUREEL VERNIEUWEN!

Aangifte niet correct? Let op: Informatieplicht Winstgevend vernieuwen met Rick en Rob Elling

VAN KOEIENSTAL TOT INNOVATIEBOX Kosten of investering?

Innovatie in de jaarrekening

slimmer Beter

DE VAKMAN + IT-SECURITY: LAAT U GEEN HACK ZETTEN + fiscus extra scherp op vorderingen + DE BDO WAARDESCAN + DO's EN DON'Ts

a T h e m tie

a Innov

Voorwoord colofon

Accent NR 1. 2012

accent is het relatiemagazine van BDO Accountants & Adviseurs en wordt via controlled circulation verspreid. Redactieadres BDO, afdeling Marketing, Communicatie & Sales Postbus 182, 5600 AD Eindhoven Telefoon 040 – 269 81 11 Fax 040 – 269 81 73 E-mail [email protected] Hoofdredacteur Mr. Klaas Kirpensteijn

VERNIEUWEND ONDERNEMEN? WIJ GEVEN SAMEN MET U VORM AAN DE TOEKOMST

Redactieraad Daan van den Broek, Deny Dijkgraaf, Robert Franken, Michael van Gijlswijk, Arthur Gimes, Huib Hilhorst, John van Kollenburg, Ard Lucassen, Martin van Megen en Corina Roks Concept & realisatie Monte Media, Amsterdam Medewerkers Leonard van den Berg (eindredacteur), Geert Dekker, Jacco Kroon, Paul Groothengel, Friso Schotanus en Stefanie Vermeulen Fotografie Ivo van der Bent, Lodewijk Duijvesteijn, Tim Stet Illustraties Leendert Masselink Infographic Kay Coenen Art direction en vormgeving, brnstrm i.s.m. Akimoto Lithografie Image Degree Zero, Amsterdam Druk Drukkerij Roelofs, Enschede © 2012 BDO Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Deze publicatie is zorgvuldig voorbereid, maar is in algemene bewoordingen gesteld en bevat alleen informatie van algemene aard. Deze publicatie bevat geen advies voor concrete situaties, zodat uitdrukkelijk wordt aangeraden niet zonder advies van een deskundige op basis van de informatie in deze publicatie te handelen of een besluit te nemen. Voor het verkrijgen van een advies dat is toegesneden op uw concrete situatie kunt u zich wenden tot BDO Accountants & Adviseurs of een van haar adviseurs. BDO Accountants & Adviseurs en haar adviseurs aanvaarden geen aansprakelijkheid voor schade die het gevolg is van handelen of het nemen van besluiten op basis van de informatie in deze publicatie.

kansen verzilveren Veel mensen denken bij het woord innovatie aan wereldschokkende, ondoorgrondelijke technologische hoogstandjes. Tegelijkertijd gebruiken producenten van met name consumentenproducten het label innovatief maar al te graag om hun bestaande producten met behulp van een kleine verbetering aan de man te brengen. Het bewijst maar weer dat het begrip ‘innovatie’ veelomvattend is. Tik het woord in op Google en de zoekmachine vindt 10 miljoen resultaten. Onder die resultaten veel taskforces, stuurgroepen, agentschappen, platforms: aan stimulering en begeleiding geen gebrek zo lijkt het. Ondanks al de hulptroepen zijn er nog genoeg bedrijven, met name in het mkb, die zich niet ten volle bewust zijn van hun innovatieve karakter. Of ze beschikken juist over onbenutte innovatiemogelijkheden. Jammer. Want innoveren betekent vaak rendementsverbetering. En daarvoor hoef je heus niet een gloednieuw product te ontwikkelen en dit succesvol op de markt te brengen. Innovatie kan al zitten in het moderniseren van je bestaande productieproces. Rendementsverbetering volgt dan mogelijk direct, maar zeker indirect door het benutten van de fiscale faciliteiten die de overheid ter beschikking stelt. Ik zou zeggen: verzilver die kans! Zeker in deze uitdagende tijden.

BDO is een op naam van Stichting BDO te Amsterdam geregistreerd merk. In deze publicatie wordt BDO gebruikt ter aanduiding van de organisatie die onder de merknaam ‘BDO’ actief is op het gebied van de zakelijke dienstverlening (accountancy, belastingadvies en consultancy). BDO Accountants & Adviseurs is een op naam van BDO Holding B.V. te Eindhoven geregistreerde handelsnaam en wordt gebruikt ter aanduiding van een aantal met elkaar in een groep verbonden rechtspersonen, die ieder afzonderlijk onder de merknaam ‘BDO’ actief zijn op een bepaald terrein van de professionele dienstverlening (accountancy, belastingadvies en consultancy). BDO Holding B.V. is lid van BDO International Ltd, een rechtspersoon naar Engels recht met beperkte aansprakelijkheid, en maakt deel uit van het wereldwijde netwerk van juridisch zelfstandige organisaties die onder de naam ‘BDO’ optreden.

” Innovatie kan al zitten in het moderniseren van je productieproces"

Reinder Brummelman Voorzitter Raad van Bestuur BDO

accent mrt 2012

3

ema

TIE INNOVA th

‘Structureel vernieuwen!’

08

Mkb-ondernemers hebben een haat-liefde verhouding met innovatie: soms is het hollen, vaak is het stilstaan. Is dat genoeg, of is stilstand ook hier achteruitgang? Innovatiedeskundigen Ron van Eijk en Han Gerrits roepen mkb’ers op om vernieuwing structureler aan te pakken.

VAN KOEIENSTAL TOT INNOVATIEBOX

20

VARIA

FISCAAL

26

25 Vlek op vlek Pas op als u

29 …Wel makkelijker Voortaan

onderlinge vorderingen wilt afwaarderen. De fiscus kijkt namelijk mee, en kritisch ook! 26 Innovatiesubsidie Fiscale regelingen verder uitgebreid. 28 Fiscaal kort Sinds 1 januari 2012 moet je uit jezelf de fiscus informeren als je verkeerde informatie hebt ingeleverd.

kunt u ook de voorlopige aanslag vpb eenvoudig herzien. 33 Bescherming en exploitatie van uw innovatie. 38 Procesinnovatie Bedrijven die overstappen op ‘lean’, behalen tot 60% meer rendement. 41 Flexibilisering BV-recht

36

4

32 Kosten of investering?

Hoe boek je de inspanningen voor innovatie in je jaarrekening? Ruud Vergoossen schetst de mogelijkheden.

Verzekeraar Achmea zet stevig in op innovatie Nieuwe producten versterken de marktpositie én bieden flink fiscaal voordeel. BDO wees de grootste verzekeraar van Nederland de weg én voerde de onderhandelingen met de Belastingdienst.

MENSENWERK 30 Betrokken Sjef Leijs van BDO

ACCOUNTANCY 32

14

Het West-Friese bedrijf JOZ BV is wereldwijd actief in mestafvoersystemen. Voor deze ‘koplopers in koecomfort’ is uitvinden de core business. JOZ profiteert daardoor maximaal van de fiscale voordelen. Directeuren Rick en Rob Elling: “We investeren nu nog makkelijker in innovatie.”

34

Fonds ging op werkbezoek bij Edukans in Ethiopië en raakte diep onder de indruk. 36 De Vakman Vernieuwer Alexander Leppink kan niet stilzitten: “Processen kunnen altijd efficiënter” 44 Beste/Slechtste beslissing Zorgondernemer Jaap Maljers over de goede keuzes in zijn werk, en de verkeerde…

Verder 06 BAROMETER: INNOVATIE 18 ONDERNEMERSNIEUWS

”BDO wees ons de weg naar de Innovatiebox en overlegde met de Belastingdienst. Daar hebben wij nu baat bij”

24 DO’S & DON’TS 34 BDO KORT & AGENDA 40 BESTE BDO… 42 COLUMN

ERWIN HEENEMAN, innovatiemanager Achmea

14 mrt 2012 accent

accent mrt 2012

5

Barometer

thema

innovatie

De stand van zaken

INNOVATIEVE BEDRIJVEN 90%

2008

2007

2006

2005

2002

INDUSTRIE

Percentage mkb-bedrijven met minstens 1 innovatie, naar sector, periode 2002-2011

ZAKELIJKE DIENSTEN

80%

2010

TRANSPORT

70%

60%

20% FINANCIËLE DIENSTEN

Stilstand is achteruitgang, dus innovatie moet. Maar hoe innovatief is Nederland Ondernemersland werkelijk? En hoe scoren ‘we’ ten opzichte van de ons omringende economieën? Accent zet de cijfers op een rij. En concludeert dat het ‘nog wel een onsje meer mag zijn…’

”Wetenschap en bedrijven moeten meer initiatief nemen

3,0

de overheid kijken”

2,0

Horlings en van der Meulen, onderzoekers Rathenau-instituut Innovatie

HORECA

2,5

R&D-uitgaven van bedrijven

1,5 1,0 0,5

FI SE JP DK AT DE FR BE IE GB CA CZ NL ES HU IT PL 2001 - 2005 2009 Bron: OESO, CBS

BOUW

HANDEL BRON: EIM, MONITOR DETERMINANTEN BEDRIJFSPRESTATIES

% van bbp

0

6

OVERIGE DIENSTEN

13e in R&D > Nederlandse bedrijven investeerden in 2009 0,9% van het bbp in research & development, licht lager dan in de periode 2001-2005. Daarmee zakte Nederland op dat punt van de 11e naar de 13e plaats tussen de ons omringende landen, ten gunste van Ierland en Tsjechië.

en niet meteen naar

2011

Nederland Innovatieland?

30%

2009

2003

40%

2004

50%

Ook dit is innovatie: Theater Bellevue in Amsterdam maakte het klanten met kleine kinderen makkelijk door naast de voorstellingen ook oppas te bieden.

…van de mkb-bedrijven met 10-99 werknemers was in 2011 zeker voornemens te (blijven) investeren in procesinnovatie. Verbeteren van het ‘hoe’ is daarmee flink populairder dan van het ‘wat’: slechts 39% van de ondernemingen uit deze groep zei zeker te willen investeren in nieuwe producten.

Innoveren doe je nog beter samen. Uit cijfers van Eurostat blijkt onder meer dat ondernemingen in toenemende mate samenwerking zoeken met universiteiten en andere opleidingen, en met publieke researchinstellingen. Van alle innovators in de industrie zocht 16,7% in 2008 de extra brain power van universiteiten terwijl 11,7% te rade ging bij publieke onderzoeksinstanties. Beide groepen lieten dat jaar lichte stijgingen zien ten opzichte van voorgaande jaren. Ook in de dienstensector zochten vernieuwers vaker de samenwerking op met kennisinstituten. Opvallend is dat bedrijven hier in groteren getale kozen voor publieke onderzoekscentra dan opleidingen als innovatiepartner.

2898 …octrooien werden er in heel 2011 in Nederland aangevraagd. Dat staat voor gemiddeld ruim 240 per maand of circa 11 per werkdag, zo blijkt uit cijfers van Agentschap NL. Piekmaand was maart met 294 registratieverzoeken. Augustus was met 161 de laagste.

Bron: Monitor Determinanten Bedrijfsprestaties 1999-2011 van bedrijfseconomisch onderzoeksbureau EIM. mrt 2012 accent

accent mrt 2012

7

Verdieping door Jacco Kroon Beeld Lodewijk Duijvesteijn

ma

TIE INNOVA the

Innovatiespecialisten Ron van Eijk en Han Gerrits over kansen voor het mkb

’Structureel vernieuwen’

Mkb-ondernemers hebben een haat-liefde verhouding met innovatie: vol erin als het meteen wat oplevert, maar verder niet teveel woorden aan vuil maken. Is dat genoeg of komen er brokken van? Innovatiedeskundigen Ron van Eijk en Han Gerrits roepen mkb’ers op om vernieuwing structureler aan te pakken. ‘Elk nadeel heb zijn voordeel’, zei Johan Cruijff ooit. Die klassieke voetbalwijsheid gaat ook op voor innovatie in het middenen kleinbedrijf. Aan de ene kant zijn mkbondernemingen steengoed in het snel inspelen op onverwachte situaties, met nieuwe producten en diensten. Aan de andere kant gaan veel mkb’ers bij innovatie vaak weinig gestructureerd te werk.

8

mrt 2012 accent

accent mrt 2012

9

INNOVATIE WAT IS DAT EIGENLIJK? Innovatie kent vele indelingen en typeringen. De drie belangrijkste perspectieven. 1. Invention, innovation & diffusion Indeling van econoom Schumpeter. Invention is een baanbrekende uitvinding, bijvoorbeeld een nieuwe technologie. Innovation is het eerste verkoopbare product op basis van die uitvinding. Diffusion is brede verspreiding van dit verkoopbare product.

2. Proces- versus product- of dienstinnovatie Bij procesinnovatie wordt een proces vernieuwd, bijvoorbeeld de overstap van handmatig auto’s bouwen naar werken aan de lopende band. Bij een product- of dienstinnovatie wordt een nieuw product/dienst gecreëerd of sterk verbeterd.

“Het is misschien een open deur, maar het mkb blinkt uit in ondernemerschap en dat merk je nog duidelijker in crisisjaren”, zegt Ron van Eijk, bestuurslid van BDO en verantwoordelijk voor de accountancydienstverlening aan het midden- en kleinbedrijf. “Ik vind het mooi om te zien dat de echte mkb-ondernemers aan het begin van de crisis al vroeg voelden: ‘Er gaat wat mis, we moeten iets nieuws doen’. Op zulke momenten zie je die groep goed op de conjunctuur meeschakelen, vaak beter dan grote ondernemingen.” FLEXIBILITEIT VAN MKB’ERS

Han Gerrits, hoogleraar aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en oprichter van Innovation Factory, beaamt de grotere flexibiliteit bij mkb’ers. “De kracht van vooral technostarters is om bestaande technologieën als eerste om te zetten in een verkoopbaar product. Bij grote bedrij-

3. New-to-the-world, new-to-the-company, new packaging Glijdende schaal van opbrengst en risico’s die helpen bij innovatiekeuzes. New-to-the-world is een niet eerder vertoond product of dienst. New-to-thecompany is een nieuwe variant van een bestaand product/ dienst bij een bedrijf. New packaging is een bestaand product in een nieuw jasje.

ven zitten vaak gevestigde producten in de weg.” Gerrits noemt als voorbeeld de reisbranche, waar hij in de jaren ‘90 werkte als adviseur. “Tot dat moment was de spelregel om op elke hoek van de straat een vestiging te hebben. Daarvoor slokten grote reisbureaus in hoog tempo kleine spelers op. Toen zette internet alles op zijn kop. Maar de grote bureaus hadden er moeite mee om in internet te investeren. Elke reis die ze online zouden verkopen, betekende minder dekking op hun kersverse kantoren. Dat doet pijn. Dus stelden ze het uit tot het echt niet anders kon. In die tijd hadden jonge starters de markt al overgenomen.” Drang tot vernieuwing binnen het mkb is niet beperkt tot technostarters. Een tweede innovatieve groep zijn traditionele bedrijven die zich in een nichemarkt hebben vastgebeten. Ook hier is de drive het sterkst bij nichespelers die veel met technologie te maken hebben, meent

”De kracht van mkb-bedrijven is om bestaande technologieën als eerste om te zetten in een verkoopbaar product” Han Gerrits, hoogleraar innovatie

10

mrt 2012 accent

"Bij grote bedrijven kunnen bestaande producten innovatie in de weg zitten" Han Gerrits (links) en Ron van Eijk

Gerrits. “Kleine toeleveringsbedrijven rond de auto-industrie in de regio Eindhoven, bijvoorbeeld, of rond Hoogovens. Maar ook kippenslachtmachines. In Nederland heb je twee spelers. Geen bedrijven met duizenden werknemers. Maar ze hebben samen wel 60% van de wereldmarkt.” AD HOC ZONDER VISIE

De attitude van ‘je instinct volgen’ en ‘kansen pakken’ die veel innovatie bij mkbbedrijven tot stand brengt, heeft echter ook een keerzijde. In de praktijk ziet Ron van Eijk te vaak dat innovatie in een ad hoc sfeer blijft steken. “Het gaat vooral op gevoel, zonder een duidelijke visie. De gemiddelde mkb-ondernemer denkt niet: ‘Goh, laten we nou even bij elkaar gaan zitten en kijken wat we op de lange termijn aan innovatie gaan doen.’ Het zou mooi zijn als mkb’ers iets minder zouden rennen en meer tijd zouden nemen voor reflectie.” Ook Gerrits ziet tijd als cruciale factor om structurele innovatie van de grond te krijgen. Blind nastreven van efficiënte bedrijfsvoering bij veel mkb’ers is daarbij het belangrijkste obstakel. “Mensen moeten nadenken. Als je je bedrijf zo strak inricht dat iedereen de hele dag keihard moet werken om de boel in de lucht te houden, is er geen tijd voor innovatie. Daarom moet je wat vet

accent mrt 2012

11

"Dankzij internet is innovatie eenvoudiger dan ooit. Ook kleine mkb-bedrijven hebben zo een goede springplank om samen met klanten en/of toeleveranciers ideeën uit te wisselen"

ZES INNOVATIETIPS UIT DE PRAKTIJK

Ron van Eijk en Han Gerrits

Tips van de meesters aan mkb’ers om de innovatieve vaart erin te houden. Han Gerrits

> Geef je werknemers tijd en ruimte. Innovatie gebeurt alleen als mensen tijd hebben om te denken. > Creëer een cultuur die openstaat voor verandering. Werknemers moeten zich vrij voelen om met

Juist deze open innovatie biedt mkb’ers de mogelijkheid om hun eigen beperkte mankracht en middelen voor innovatie te overstijgen. Gerrits: “Je kunt natuurlijk binnen je eigen bedrijf kijken en lang gaan nadenken wat de volgende generatie van je product aan features moet hebben. Je kunt ook zeggen: ik vraag het onze klanten en dan horen we het wel.” ‘MKB OPEN U!’

op de botten overhouden. Bij Google zijn medewerkers een dag per week vrijgeroosterd van normale werkzaamheden. Daar komen veel nieuwe producten uit.” Tijd alleen is niet genoeg. De realiteit van mkb-bedrijven is dat het voor veruit de meesten onbereikbaar is om werknemers een dag in de week op ideeën te laten broeden. “Het is voor een mkb-bedrijf dus dubbel zo belangrijk om het gestructureerd aan te pakken”, aldus Van Eijk. “Denk scherp na over de focus die je wilt kiezen. Geef je werknemers de ruimte om te experimenteren en laat als leiding weten dat je innovatie belangrijk vindt.” ‘INNOVATIE-ECOSYSTEEM’

Om de focus te bepalen moet een bedrijf eerst een duidelijk beeld hebben van zijn ‘innovatie-ecosysteem’, meent Gerrits. Daarmee bedoelt hij de omgeving in het netwerk van het bedrijf: toeleveranciers, klanten en universiteiten waar het bedrijf mee verstrengeld is. Wie zijn dat, wat is voor hen belangrijk? Welke trends en ontwikkelingen bepalen de richting van de markt?

12

mrt 2012 accent

Gerrits: “Op basis daarvan kan een bedrijf haar innovatiestrategie en -domeinen bepalen. Als je dat scherp hebt kunnen innovatieprojecten eigenlijk niet meer fout gaan. Het zullen niet allemaal kaskrakers worden, dat hoort bij innovatie, maar ook een halverwege gestopt project is een waardevolle leerervaring voor het volgende project binnen hetzelfde innovatiedomein. Wat je dus niet moet doen is steeds van richting veranderen. Dan kun je niets met je leerervaringen.” Is dat hele proces niet een peperdure en tijdrovende klus die een maatje te groot is voor de gemiddelde mkb’er? Gerrits vindt van niet. Integendeel: dankzij internet en verschillende software tools is het volgens hem laagdrempeliger dan ooit. “De kosten om met een grote groep te communiceren zijn tot praktisch nul gezakt. Dit geeft zelfs kleine mkb-bedrijven de gelegenheid om grip te houden op wat er speelt. En het biedt een springplank om met je klanten of toeleveranciers ideeën uit te wisselen en te kijken waar je samen kunt innoveren.”

SHELL LIVEWIRE AWARD 2011 VOOR TECHNOSTARTER XILLOC Technostarter Xilloc Medical uit Maastricht heeft uit handen van Maxime Verhagen en Ron van Eijk de Shell LiveWIRE Award 2011 ontvangen. Xilloc ontwikkelde een technologie om met een 3D-printer patiëntspecifieke implantaten te maken. De drie andere finalisten waren: > Symbid uit Rotterdam: financiering via de crowd voor start-ups of bestaande bedrijven > BabyBloom uit Leiden: kind- en oudervriendelijke couveuses > Sorama uit Eindhoven: maakt geluid visueel ter voorkoming van geluidsoverlast Shell LiveWIRE is een internationaal stimuleringsprogramma voor technisch innovatieve ondernemers, waarvan BDO nu ruim tien jaar partner is: het helpt de deelnemers op bedrijfseconomisch, fiscaal en financieel gebied. Meer weten? Neem contact op met Annemarie Forman [email protected], 020 – 543 21 00, [email protected], 010 – 242 46 00, of kijk op livewire.nl.

Hij benadrukt dat focus en structuur zoals altijd cruciaal zijn voor succes. “Open innovatie is geen digitale ideeënbus waar iedereen wat ingooit. Het is een groep mensen uit diverse hoeken van het innovatie-ecosysteem van een bedrijf die met een goed ingekaderd vraagstuk aan de slag gaan.” Die benadering sluit goed aan bij een van de belangrijkste trends op dit moment, vindt Van Eijk. “Veel innovatie nu komt tot stand met het oog op duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dat is een gebied waar je vaak verbindingen moet leggen om tot resultaat te komen.” Van Eijk ziet die openheid ook terug bij LiveWire, een programma

ideeën te komen en de leiding moet beseffen dat innovatieprojecten kunnen mislukken. > Kies een beperkt aantal speerpunten voor innovatie. Je kunt niet overal goed in zijn en het vergroot de kans dat projecten elkaar versterken.

Ron van Eijk

> Zorg dat je innovatie planmatig aanpakt en regelmatig, bijvoor-

van Shell om starters te ondersteunen en waar hij juryvoorzitter was. “Steeds meer finalisten daar spelen in op MVO. Jonge, betrokken ondernemers die de vraag ‘Kan het niet duurzamer?’ als startpunt zien voor innovatie.” OVERBODIGE LUXE

De oudere generatie in het mkb heeft de mogelijkheden van MVO als aanjager van innovatie vaak minder op het netvlies. Van Eijk: “Die hebben bij MVO iets van ‘Het zal allemaal wel’. De klassieke mkb-ondernemer is ook iemand die van oudsher zijn zaken redelijk afschermt. Maar ook daar zie je nu wel dat men meer open staat om te kijken of je zaken gezamenlijk kunt oplossen.” Geen overbodige luxe, meent Han Gerrits. De wereld van morgen wordt gekenmerkt door meer concurrentie en kortere levensduur van producten. “Grote bedrijven hebben vaak een innovation rate vastgelegd. Dat is het deel van de omzet dat uit producten komt die niet ouder zijn dan drie jaar. Die moet omhoog.” De beste manier voor mkb-bedrijven om deze ontwikkeling bij te benen is om te

”Het zou mooi zijn als mkb’ers iets minder zouden rennen en meer tijd zouden nemen voor reflectie” Ron van Eijk, lid Raad van Bestuur BDO

beeld eens per maand, op de agenda zet zodat er structureel over wordt gesproken. > Laat de ’alles is geheim’-houding varen en zoek naar relevante partners om samen problemen op te lossen. > Zorg voor instroom van jong talent en geef ze de ruimte om met ideeën te komen. Met wat jong bloed voorkom je starheid bij het huidige personeel.

zorgen dat je in één ding heel erg goed bent en voor de rest samenwerking zoekt met anderen. Gerrits: “Als je dat doet, kun je razendsnel vooruit. De jongere generatie heeft daar geen enkele moeite mee. ‘Ik doe mijn ding en help jou, doe jij even dat voor mij’. De oudere generatie vindt dat moeilijker.” JEUGD HEEFT DE TOEKOMST

Door de bank genomen zijn Gerrits en Van Eijk tevreden over het innovatief vermogen van het mkb in Nederland. Gerrits geeft het een acht, Van Eijk een zeven. Van Eijk: “Maar dat zal stijgen. Het is mijn stellige overtuiging dat de jongere generatie meer gevoel en oog heeft voor innovatie dan de generatie die er nu zit.” Van recente subsidies en fiscale regelingen om innovatie in het mkb aan te jagen verwachten ze een stuk minder. Van Eijk: “Wat mij opvalt is dat bedrijven niet op zoek gaan naar innovatie omdat die regelingen er zijn. We moeten ze er echt op attenderen.” Gerrits heeft een simpele oplossing om innovatie in het mkb echt een boost te geven. “Laat de overheid 10% van haar aankopen bij innovatieve mkb’ers doen. Die komen er bij publieke aanbestedingen nu onmogelijk tussen.” 

accent mrt 2012

13

KLANTCASE innovatie

ma

TIE INNOVA the

Verzekeraar zet in op innovatie

Fiscale

stimulans

voor Achmea DOOR JACCO KROON BEELD Lodewijk Duijvesteijn

Verzekeraar Achmea zet stevig in op innovatie. Nieuwe producten en diensten versterken de marktpositie én bieden via de Innovatiebox flink fiscaal voordeel. BDO wees de grootste verzekeraar van Nederland de weg én voerde de onderhandelingen met de Belastingdienst. Innovatiemanager Erwin Heeneman: “Daar hebben wij nu baat bij.” Achmea opgericht

"We hoeven niet het onderste uit de kan, maar zijn wel verplicht om hier deskundig mee om te gaan" Erwin Heeneman, Innovatie & Subsidie Manager Achmea

14

mrt 2012 accent

Innoveren en verzekeren: het lijkt niet de meest voor de hand liggende combinatie. Toch moeten ook verzekeraars continu vernieuwen, willen ze de concurrentie voorblijven. Achmea, moeder van bekende merken als Centraal Beheer Achmea, Zilveren Kruis Achmea en Interpolis, heeft een afdeling die zich specifiek bezighoudt met social media en innovatie. Innovatie & Subsidie Manager Erwin Heeneman: “We leven in een tijd waarin internet en social media steeds dominanter worden. Met onze innovaties willen we een brug slaan tussen de virtuele wereld waar steeds meer klanten zich in bewegen en de reële wereld van onze core business. Die online wereld kun je zien als het Amerika van de zestiende eeuw: je weet nog niet hoe groot het is, maar wel dat je er aanwezig wilt zijn. Dat je er kwartier wilt maken om van daaruit de wereld verder te ontdekken.” Dat kwartier maken hebben Heeneman en zijn collega’s inmiddels gedaan, via een snelgroeiend aantal social media initiatie-

levert



1811

verzekeringen voor 12 miljoen klanten in Europa

vestigingen hoofdvestigingen op negen



kernlocaties in Nederland:



Leiden, Tilburg, Zeist







Amsterdam, De Meern,

(hoofdkantoor), Amersfoort, Apeldoorn, Zwolle en

Leeuwarden. Tevens bedrijven in Rusland, Turkije,

Griekenland, Roemenië,

Bulgarije, Ierland en Slowakije

medewerkers ruim 17.000 in Nederland en



jaaromzet ONLINE

5.000 elders in Europa

€ 19,9 miljard (2010) www.achmea.nl en

www.achmea.com

accent mrt 2012

15

”Die onderhandelingen met de fiscus heeft

CASE IN HET KORT > 2010: Binnen Achmea rijst de vraag of er fiscale stimuleringsmaatregelen mogelijk zijn voor de eigen innovatie-activiteiten – bijvoorbeeld de WBSO of de Innovatiebox > Januari 2011: Een subsidieadviseur verwijst Achmea door naar BDO vanwege de ruime ervaring met deze materie en met het presenteren van innovatieprojecten aan de fiscus > Maart 2011: Ook voor de Belastingdienst blijkt deze casus nieuw terrein; samen met BDO ontwikkelt de inspecteur een nieuwe meetmethodiek > Juni 2011: Uitsluitsel van de fiscus; het voordeel voor Achmea blijkt boven verwachting

ven. De meest succesvolle en bekendste zijn Myler, een online community gericht op zzp’ers en hun opdrachtgevers, en Goedenwel.nl, een sociaal netwerk gericht op 55-plussers. Andere online activiteiten van Achmea Innovatie zijn Mijnerfenisgoedgeregeld.nl, Mijnlevenzelfgeregeld.nl en Pensioenkoers.nl. Co-creatie met de doelgroep

Deze innovaties zijn niet primair gericht op het verkopen van zo veel mogelijk polissen, vertelt Heeneman: “We weten dat mensen beperkte interesse hebben in verzekeringen. Wil je toch hun aandacht trekken, dan moet je relevant zijn in hun wereld. Uit eigen onderzoek weten we wat de belangrijkste interesses zijn van zzp’ers: werk, netwerk en kennis. Verzekeringen vinden we pas terug op een plek buiten de Top-20. Via Myler kunnen zzp’ers makkelijker aan opdrachten en adviezen komen en andere zzp’ers ontmoeten. De link met onze core business? Via Myler hebben we bijvoorbeeld met een aantal zzp’ers gesproken over de ontwikkeling van een betaalbaar alternatief voor de klassieke arbeidsongeschiktheidsverzekering, zonder al te veel toeters en bellen. Daar de-

16

mrt 2012 accent

Arthur voor ons gedaan, met een uitstekend resultaat dat boven verwachting was” Erwin Heeneman, Innovatie & Subsidie Manager Achmea

komen en blijven, wat bijdraagt aan hun sociale welzijn. Vergeet niet: eenzaamheid is een van de grootste angsten van ouderen, daar wilden wij graag iets aan doen.” Ergens in 2010, terwijl Heeneman en zijn collega’s druk waren met innovatieve projecten, rees ook de vraag in hoeverre zij als verzekeraar gebruik zouden kunnen maken van fiscale stimuleringsmaatregelen. Heeneman: “Er was de laatste jaren veel te doen rond het Nationaal Innovatieplatform. Daardoor begon ik me af te vragen: naar welke bedrijven gaat dat subsidiegeld eigenlijk? Ik had de indruk dat vooral bedrijven als DSM en AkzoNobel daarvan zouden profiteren, en kleinere hightech start-ups. Maar de zakelijke dienstverlening, waartoe ook verzekeraars behoren, maakt wel een slordige 80% uit van onze economie. En ook daar is veel innovatie, al is die niet altijd zo zichtbaar als in de maakindustrie.”

den ze graag aan mee. Via deze vorm van co-creatie komen we dan, met onze doelgroep, tot nog betere producten. De lessen en ervaringen die wij opdoen, delen we met de collega’s van onze labels. Dat heeft onder meer geleid tot een nieuwe online verzekeraar: Goedgenoeg.nl.” Daarnaast speelt een ander aspect: Achmea wil ook maatschappelijk relevante vernieuwing realiseren. Heeneman: “Ons netwerk Goedenwel.nl draagt eraan bij dat 55-plussers in contact met elkaar

Ruime ervaring

VAN ACHLUM NAAR ACHMEA Het is 1811 als de Fries Ulbe Piers Draisma, gewapend met inktpot, kroontjespen en assurantieboek, de administratie van de onderlinge waarborgmaatschappij ‘Achlum’ op zich neemt. Zo verzekeren 39 boeren en plattelandsnotabelen van het Friese terpdorp Achlum onderling hun bezit tegen brand. De coöperatieve verzekeringsmaatschappij

gaat later op in een van de voorlopers van Avéro Verzekeringen, die na een aantal jaren fuseert met FBTO en Centraal Beheer. In 1995, bij de volgende fusie (met Zilveren Kruis), wordt de naam Achmea gekozen voor de groep. Die naam komt van een Zuid-Amerikaanse plant die als kenmerk heeft dat hij zijn omgeving voedt. In 2005 fuseert Achmea met

Rabobank-dochter Interpolis, in 2007 met Agis zorgverzekeringen. Hierdoor groeit Achmea uit tot de grootste verzekeraar van Nederland, met 12 miljoen verzekerden en ongeveer 22.000 medewerkers in Nederland en daarbuiten. In mei 2011 viert Achmea haar 200-jarig bestaan met de ‘Conventie van Achlum’, een feest waarbij ook Bill Clinton aanwezig is.

Nog datzelfde jaar ging Heeneman op zoek naar de (fiscale) subsidiemogelijkheden voor innovatie. Zo stuitte hij op de Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk (WBSO) waarmee bedrijven hun loonkosten voor speur- en ontwikkelingswerk kunnen verlagen, en op de Innovatiebox. Deze laatste sponsort niet, zoals de WBSO, de ontwikkelingskosten van innovatie maar geeft een sterk verlaagd effectief tarief (5%) voor de vennootschapsbelasting op inkomsten uit innovaties. Heeneman: “Voor onze eigen fiscalisten was dit nieuw terrein. Maar onze subsidieadviseur Subtracers had goede ervaringen met BDO en adviseerde met hen in zee te gaan. Zo kwam ik begin 2011 in contact met Arthur Gimes van BDO Amstelveen. Hij had ruime ervaring hoe je met de fiscus

op dit punt moet omgaan, hoe je bijvoorbeeld je innovatieprojecten moet presenteren.” Gimes werkt tien jaar voor BDO als fiscaal specialist. “Ik heb al veel ondernemers begeleid in hun Innovatieboxtraject. Maar Achmea was toch een ander verhaal. We moesten samen eerst op zoek naar de diepere vernieuwende aspecten van Achmea’s innovaties. Vervolgens moesten we die omzetten in een belastingvoordeel en daarna vertalen naar begrijpelijke taal voor de fiscus.” ‘Terra incognita’

In maart 2011 ging BDO met de Achmeacase naar de Belastingdienst. Ook daar bleek deze casus en de gehanteerde methodiek ‘terra incognita’. Gimes: “Prettig was dat onze contacten met de inspecteur al heel intensief en goed waren. Dat was hier een groot voordeel.” Omdat Achmea zo’n grote partij is en er nog niet eerder landelijk een dergelijke methodiek was behandeld, kregen Achmea en BDO te maken met het landelijke Innovatieboxkernteam van de fiscus. Dat bracht al snel helderheid. Heeneman: “Het configureren van bestaande softwarepakketten bleek niet subsidiewaardig voor de WBSO en kwam daarmee niet in aanmerking voor de Innovatiebox. Wat de inspecteur wel als subsidiewaardig beoordeelde: het programmeren van nieuwe software waarbij sprake is van technische innovatie.” Gimes voegt daaraan toe: “We maakten onderscheid tussen de diverse vormen van innovatie en concentreerden ons op de zelfontwikkelde innovatie. Want gekochte kennis van andere partijen kwalificeert in beginsel niet. Vervolgens was het de uitdaging om hier een optimaal voordeel aan te verbinden en dit goed te onderbouwen.”

Die goede onderbouwing bleek goud waard. Heeneman: “We moesten met de fiscus onderhandelen welk deel van de kosten of opbrengsten we konden toekennen aan de desbetreffende innovatie, en dat daarmee dus in aanmerking zou komen voor het fiscale voordeel. Dus daar hing voor ons veel vanaf. Het maken van het voorstel én de feitelijke onderhandelingen hebben wij samen met Arthur gedaan. Wat me opviel was de goede samenwerking met de Belastingdienst; die zag ons duidelijk als een interessante casus. En het resultaat? Dat was boven verwachting!” Inbedding in wetgeving gewenst

Terugkijkend ging het traject best snel, vertelt Gimes: “Er was vanuit Achmea veel relevant cijfermateriaal aanwezig. Alle door de fiscus gevraagde data kwamen zo uit de systemen rollen. Binnen zes maanden wist Achmea waar ze aan toe waren. Uiteindelijk zijn we met de fiscus gekomen tot een nieuwe meetmethodiek die ook voor andere financiële instellingen interessant kan zijn.” Heeneman ziet inmiddels meer kansen: “We investeren jaarlijks flink in innovatieve technieken. De overheid wil hoogwaardige arbeid in Nederland behouden en stimuleert dit met fiscale maatregelen. Het gaat ons er zeker niet om het onderste uit de kan te halen, maar we zijn het aan onze premiebetalers verplicht hier deskundig mee om te gaan.” Hangt de investeringsbereidheid van Achmea nu ook af van de mogelijke subsidies? Geenszins, zegt Heeneman stellig. “Wij willen de meest vertrouwde verzekeraar van Nederland zijn en gaan sowieso door met innoveren. We streven naar duurzaamheid en transparantie voor onze klanten. Dan helpt het als fiscale stimuleringsmaatregelen voor langere tijd worden ingebed in wetgeving. Zodat een nieuw kabinet niet zomaar met een andere regeling op de proppen kan komen. Ondernemers hebben bij investeringen in innovatie nou eenmaal een lange horizon.” Meer weten? Neem contact op met Arthur Gimes of met uw eigen adviseur. [email protected]

accent mrt 2012

17

Ondernemersnieuws onder redactie van

”Het Nederlandse bedrijfsleven geeft minder dan 1%

BDO Consultants

van het bbp uit aan r&d. Daarmee laat het in Europa alleen Spanje, Hongarije, Italië en Polen achter zich.” CBS, Het Nederlandse ondernemingsklimaat in cijfers 2011, 20 december 2011.

Exclusief: BDO Waardescan

DE WAARDE VAN UW WINKEL Waardebepaling van bedrijven is vaak lastig, tijdrovend en kostbaar. Daarom is er nu de BDO Waardescan: een snelle en indicatieve waardebepaling door BDO Corporate Finance, tegen een scherpe vaste prijs. Dit gebeurt op basis van de belangrijkste prestatiecijfers van de onderneming zoals die bij BDO bekend zijn. Daarom is deze scan exclusief voor bedrijven waarvan BDO de jaarrekening al samenstelt. Meer weten? [email protected], 030 – 284 98 49.

NIEUW: GEINTEGREERDE KOSTPRIJSCALCULATIE

RENDEMENT ALTIJD DIRECT ZICHTBAAR! BDO Consultants biedt bedrijven sinds het najaar van 2011 volautomatisch inzicht in hun rendement, per product en per klant. Dat werkt met Activity Based Management (ABM), een volledig geautomatiseerde versie van het beproefde BDO kostprijscalculatiemodel. Tussentijds begroten en bijsturen is daarmee nog makkelijker en doelgerichter. ABM is een analytische business intelligence applicatie die realtime kostprijzen berekent. In een gebruiksvriendelijke Excel-

achtige omgeving maakt het kosten en rendement inzichtelijk – per product, klant en markt. Ook maakt ABM verspillingen zichtbaar en vergemakkelijkt het budgetteren. Hierdoor kan tevens een bijdrage worden geleverd aan procesoptimalisatie. Activity Based Management helpt bij het nemen van operationele, commerciële en strategische beslissingen, en bij het sturen op kosten, marge en rendement. Meer weten? [email protected], 030 – 284 99 84.

Eerste hulp

SNELLER GEVONDEN

DE JUISTE M/V?

bij pensioenzaken

Ondernemers die specialistische nieuwe medewerkers zoeken, vinden de juiste kandidaat steeds vaker via Werving & Selectie van BDO Consultants. Dankzij een nieuw professioneel Recruitment Systeem hebben deze personeelsadviseurs sinds kort bovendien toegang tot een nieuwe schat aan goed gekwalificeerde kandidaten. Afgelopen jaar wierf BDO al een groot aantal specialisten voor diverse financiële, commerciële en juridische functies – in een aantal gevallen was BDO verantwoordelijk voor de werving en selectie van een complete afdeling. Zowel opdrachtgevers als kandidaten kunnen zich bij BDO Consultants melden voor vrijblijvende informatie of om te worden opgenomen in de database. Meer weten? [email protected], 070 – 338 08 29 of www.bdo.nl/hr

VAN DOOLHOF NAAR ZEVENDE HEMEL

Het kiezen van de juiste IT-systemen is voor veel bedrijven een hoofdpijndossier. De belangen zijn groot en de investeringen vaak enorm. De juiste IT-keuze kan ondernemingen een enorme impuls geven in productiviteit, beheersbaarheid en rendement. Een goed, betrouwbaar en toekomstgericht informatiesysteem is een absoluut vereiste voor efficiëntie en rendement. Dat verklaart de groei van het aantal aanvragen bij BDO IT Auditors & Consultants, specialisten met jarenlange ervaring in softwareselectie voor diverse branches. Zij scannen continu de markt en horen als eerste de praktijkervaringen van gebruikers. Daardoor kunnen ze de klant niet alleen helpen bij het opstellen van een adequaat eisen- en wensenpakket, maar kunnen ze ook goed vergelijken, verder kijken, demo’s begeleiden en scherpe offertes (helpen) opvragen bij leveranciers. Meer weten? [email protected], [email protected], 088 – 236 48 22.

18

mrt 2012 accent

Pensioenvoorzieningen zijn voor veel werkgevers en werknemers een bron van onzekerheid. BDO Consultants schiet te hulp met de inzet van BDO Pensioen Professionals. Zij geven deskundig en pragmatisch advies over alle vaak complexe vraagstukken rondom pensioenen, zoals: >  Verplichtstelling bij een bedrijfstakpensioenfonds en/of cao.

IT-SECURITY

LAAT U GEEN HACK ZETTEN! BETER WERKEN MET OPTIMALE IT

OUDE DAG (ON)BETAALBAAR?

Internet: geen ondernemer kan zonder, maar hoe houd je virussen en inventieve hackers buiten de deur? Hoe beveilig je bedrijfskritische online processen? En wat moet je doen om eigen data en communicatie effectief te beschermen? Op zulke vragen heeft BDO IT Consultants antwoord. Zij adviseren over de inrichting en

beheer van informatiebeveiliging binnen grote en kleine organisaties. Inclusief regelmatige diepgaande beveiligingstests op websites, webwinkels of webapplicaties, voor een vaste scherpe prijs, en begeleiden eventuele verbeteringen. Meer weten? [email protected], 088 – 236 48 22.

>  Beoordeling en begeleiding waardeoverdracht pensioen. >  Due diligence van pensioenen bij overnames en fusies. > Beoordeling pensioentoezeggingen als arbeidsvoorwaarde. >  Risicoscan van de pensioentoezegging. >  Pensioencommunicatie. De deskundigen van BDO Pensioen Professionals kunnen het complete pensioenproces begeleiden en dankzij hun brede kennis vaak forse besparingen

Download de BDO APP voor iPhone en iPad > Met wekelijks de laatste ondernemerstips, achtergronden bij publicaties en toegang tot het Meldpunt Knellende Regels

realiseren. Een toenemend aantal bedrijven in Nederland houdt zo deze kostbare arbeidsvoorwaarden degelijk en betaalbaar. Meer weten? [email protected], 073 – 640 57 74.

accent mrt 2012

19

KLANTcase INNOVATIE

ma

TIE INNOVA the

West-Friese vernieuwers JOZ houden meer over dankzij slim gebruik subsidies

VAN KOEIEN

STAL

TOT INNOVATIE

BOX DOOR PAUL GROOTHENGEL BEELD Tim Stet

Het West-Friese bedrijf JOZ BV is wereldwijd actief in mestafvoersystemen. Innovatie is core business voor deze ‘koplopers in koecomfort’. JOZ profiteert daardoor maximaal van de Innovatiebox. Directeuren Rick en Rob Elling: “We zijn blij dat BDO ons op deze fiscale mogelijkheden heeft gewezen. We investeren nu nog makkelijker in innovatie.” Het is vlak na de oorlog als veehouder Jan Oostwouder uit het West-Friese 't Zand iets nieuws bedenkt: een systeem waarmee koeienmest door middel van een rondgaand kettingsysteem wordt afgevoerd. Zodat de boer de mest van zijn koeien niet meer met de hand hoeft op te ruimen. Prettig, en het levert ’m ook nog de nodige tijd op. Oostwouder weet zijn vinding met gemak aan andere veehouders te slijten. Zo wordt hij met zijn bedrijf JOZ BV grondlegger van de moderne stalreiniging. Zijn schoonzoon neemt het bedrijf over in 1985; in 2006 nemen twee kleinzoons, Rob en Rick Elling, op hun beurt het stokje over. Ingenieuze vouwschuif

Inmiddels vinden de innovatieve mestafvoersystemen van JOZ – nu gevestigd in Westwoud, een dorpje vlak boven Hoorn –

20

mrt 2012 accent

JOZ BV opgericht 1950 Levert

Vestiging

mestafvoersystemen

Westwoud, Noord-Holland

Medewerkers 54 Jaaromzet ONLINE

€ 12,5 miljoen (2011)

JOZ.nl

"Veeboeren blijven in principe investeren in hun stallen" Rick (links) en Rob Elling

accent mrt 2012

21

Rick Elling: "Wereldwijd voorop" Rob Elling: "Blijven investeren"

CASE IN HET KORT > Juli 2010: BDO onderzoekt of JOZ in aanmerking komt voor extra fiscaal voordeel via de Octrooi-/Innovatiebox > September 2010: JOZ licht aan de fiscus toe wat het bedrijf jaarlijks uitgeeft aan innovatie, en in welke mate die innovatie bijdraagt aan het bedrijfsresultaat > Oktober 2010: JOZ stuurt nadere onderbouwing aan de fiscus > Januari 2011: JOZ krijgt maximaal fiscaal voordeel: over de helft van het bedrijfsresultaat betaalt de onderneming niet meer 25% vennootschapsbelasting, maar slechts 5%

hun weg over de hele wereld. Innovatie is de levensader van dit bedrijf: werd de mest vroeger via een kettingsysteem afgevoerd, later kwam er een ingenieuze vouwschuif voor in de plaats. Nu kunnen boeren bij JOZ terecht voor bijvoorbeeld een autonome mestrobot die alle mest volautomatisch opruimt. Daarnaast biedt JOZ onder meer mestpompen, mixers en rubbervloeren die makkelijk zijn schoon te houden en de koeien optimaal comfort bieden. In 2006 namen de broers Rick en Rob het bedrijf over van hun vader. De taakverdeling was geen probleem: Rick nam al snel het algemene en commerciële gedeelte voor zijn rekening, Rob het operationele en technische gedeelte. Toen ze begonnen had JOZ één verkoper voor de Neder-

22

mrt 2012 accent

landse markt en eentje voor de rest van de wereld. Het duo besloot sterker in te zetten op export. JOZ nam een paar verkopers aan en koos niet voor rechtstreekse levering aan eindgebruikers maar voor lokale dealerschappen. Rob: “Die doen lokaal de service en montage, en kennen hun markt. Die strategie werkt: inmiddels hebben we wereldwijd enkele tientallen dealerschappen.” Melkprijs bepaalt investeringen

In 2005 realiseerde JOZ een omzet van 4,5 miljoen euro, waarvan 30% in het buitenland. In 2011 was die omzet gestegen tot 12,5 miljoen euro, waarvan 70% over de grens. Rob: “We draaien heel goed. Onze belangrijkste afzetmarkten liggen in WestEuropa. Een aantal Oost-Europese landen is er bijgekomen, de VS en Canada gaan goed en ook in Nieuw-Zeeland zetten we steeds meer producten af.” Dat komt deels door marketing en reclame-inspanningen, maar ook en vooral door de kracht van het merk JOZ, schetst Rick: “We worden

geregeld gebeld door boeren die zijn geëmigreerd. Ze willen dan toch met onze producten blijven werken, want die zijn vertrouwd en vinden ze goed. Als het dan om een land gaat waar wij nog niet vertegenwoordigd zijn, gaan wij op zoek naar een goede dealer. Bijvoorbeeld een lokale leverancier waar de betreffende boer nu al zijn melktechniek vandaan haalt.” Heeft JOZ last van de crisis? Rob: “Nee, veeboeren blijven in principe investeren in hun stallen. Wat wel heel bepalend is, is de hoogte van de melkprijs. Gaat die omlaag, dan merken wij dat meteen. Doordat we nu wereldwijd actief zijn, hebben we dat risico aardig gespreid, want de melkprijzen fluctueren per land.” Continue innovatie telt

BDO is al decennia de accountant en belastingadviseur van JOZ. Fiscalist Caroline van der Woude, senior manager Belastingadvies van BDO, is sinds vier jaar intensief bij JOZ betrokken. Zij kwam begin 2010 met het idee om te onderzoeken of JOZ in

”Hiermee kan JOZ naar verwachting 40% van de r&d-kosten als extra aftrekpost in mindering brengen op haar winst” Caroline van der Woude, senior manager BDO Belastingadvies

aanmerking zou komen voor extra fiscaal voordeel via de Innovatiebox. “JOZ leek me een geschikte kandidaat voor deze fiscale stimuleringsmaatregel, omdat het een zeer innovatieve onderneming is die bovendien reeds beschikte over S&Overklaringen, een toegangskaartje voor de Innovatiebox.” Voor S&O-verklaringen (in het kader van de Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk, waarmee bedrijven hun loonkosten voor speur- en ontwikkelingswerk kunnen verlagen) en de Innovatiebox gaat het er niet om of een bedrijf een aparte r&d-afdeling heeft, maar of er al dan niet continu aan innovatie wordt gedaan. Bij JOZ, waar vier van de zestig werknemers fulltime aan innovatie werken, was dat het geval. Hoe ging Van der Woude te werk bij de aanvraag? “Eerst moet je aantonen dat de onderneming in voldoende mate aan speur- en ontwikkelingswerk doet”, legt ze uit. “Essentieel is het onderscheid of innovatie een kernfunctie is voor de onderneming, of een ondersteunende functie; in het laatste geval pakt het fiscale voordeel vaak veel lager uit. Daarbij moet ik voor de fiscus helder maken wat de onderneming per jaar uitgeeft aan innovatie, en in welke mate die innovatie bijdraagt aan het bedrijfsresultaat.” De maximale 50%

Dat laatste is lastig; dat kan eigenlijk alleen als een start-up met een nieuwe innovatie op de markt komt en daarmee omzet genereert. “Daarom overleg je met de fiscus, om tot een bepaald percentage te komen. Hoe hoger dat percentage, hoe groter je fiscale voordeel”, zegt Van der Woude. De Belastingdienst werkt met een beperkt aantal modellen, die door middel van vaste percentages aangeven in hoeverre de innovaties hebben bijgedragen aan het bedrijfsresultaat. Dat percentage zal in veel gevallen maximaal 50% van het bedrijfsresultaat bedragen. “Daarvoor moet je wel stevig onderhandelen, waarbij je alle mogelijke argumenten mag aandragen. Bij JOZ, waar de innovatie direct tot kernfunc-

tie werd bestempeld, is dat gelukt en zijn we op het maximum van die 50% uitgekomen”, aldus Van der Woude. Oftewel, over de helft van het bedrijfsresultaat betaalt JOZ niet 25% vennootschapsbelasting, maar 5%. Met terugwerkende kracht tot 2008, en vooruitkijkend tot 2015, zodra de vaststellingsovereenkomst is verlengd. Opbrengst veel hoger dan de kosten

Een belangrijk moment was het bezoek van de belastinginspecteur, gebruikelijk bij een aanvraag voor de Innovatiebox. Rob: “Dat leek ons op voorhand erg spannend, maar het viel enorm mee. We hebben de inspecteur een rondleiding gegeven door ons bedrijf. Na afloop zei ze onomwonden dat innovatie bij ons een kernfunctie is. Het was haar duidelijk dat wij niet zonder kunnen. We vinden het mooi dat onze vernieuwingen op deze manier worden beloond.” Gaat JOZ, gezien dit fiscale voordeel, nu nog sterker inzetten op innovatie? Rick: “Innoveren is ons bestaansrecht, we kunnen niet anders. Het belangrijkste is: we willen wereldwijd voorop blijven lopen met onze kwalitatief hoogwaardige producten. En we vinden innoveren ook gewoon erg leuk. Ik denk wel dat we nu nog makkelijker de keus maken om geld in innovatie te steken. We zijn dan ook heel blij dat BDO ons op deze fiscale mogelijkheden heeft gewezen. Het heeft ons nauwelijks tijd gekost en de opbrengsten zijn vele malen hoger dan de kosten.” Van der Woude: “Het prettige van de Innovatiebox is dat je terug mag gaan naar eerdere jaren, voor zover er nog geen definitieve aanslag over die jaren is opgelegd. Voor JOZ betekende dit dat we terug konden gaan tot 2008. Dat leverde de onderneming dus extra fiscaal voordeel op. En er is meer goed nieuws: naast de WBSO en de Innovatiebox is er sinds 1 januari een derde innovatiesubsidie bij: de Research & Development Aftrek. Met deze regeling kan JOZ naar verwachting 40% van de r&d-kosten die niet bestaan uit loonkosten als extra aftrekpost in mindering brengen op de fiscale winst.”

NADER TOEGELICHT: DE INNOVATIEBOX De Innovatiebox bestaat sinds 1 januari 2010 en is de opvolger van de Octrooibox. Binnen de Innovatiebox worden opbrengsten uit innovatie onder bepaalde voorwaarden belast met 5% vennootschapsbelasting in plaats van de gebruikelijke 25%. Daarbij geldt doorgaans wel een plafond: maximaal 50% van het bedrijfsresultaat. Om gebruik te kunnen maken van de Innovatiebox moet een onderneming beschikken over een octrooi, kwekersrechten, buitenlandse patenten of een S&O-verklaring van Agentschap NL, wegens aantoonbaar speur- en ontwikkelingswerk. Meer weten? Kijk op www.bdo.nl/innovatie

Meer weten? Neem contact op met Caroline van der Woude of met uw eigen adviseur. [email protected]

accent mrt 2012

23

12 Do's & Don'ts

innovatie

do’s en vijf don’ts voor succesvolle innovatie in het mkb

Innovatie is de drijvende kracht van economische en maatschappelijke groei en is essentieel voor iedere ondernemer die de prestaties van zijn bedrijf wil verbeteren. De omgeving beweegt en ondernemers willen daarop inspelen, maar hoe?

PROCES- Do’s INNOVATIE • Combineer reeds bestaande puzzelstukjes op een creaInnovatiesucces wordt voor een groter deel bepaald door slimmer managen en innovatief organiseren dan door research & development en technische vernieuwingen.

tieve wijze om zo een doorbraak in toegevoegde waarde voor klanten te creëren. Zorg voor een bedrijfscultuur waarin nieuwe ideeën gekoesterd en op waarde geschat worden. Geef medewerkers de tijd en gelegenheid om nieuwe inzichten te ontwikkelen en geef structuur en processen om tot actie over te gaan. Zodoende borg je continue verbetering. Ga fouten niet uit de weg, maar leer er tijdig van.

• • •

PRODUCTONTWIKKELING Het innoverend vermogen van een onderneming wordt voor een groot deel bepaald door het goed (effectief en efficiënt) uitvoeren van het innovatieproces. Dat wil zeggen: het juiste product of de juiste dienst op het juiste moment, tegen de juiste prijs en met de juiste kwaliteit.

Do’s

•

Don'ts

• Maak niet slechts één afdeling verantwoordelijk. Innova- • •

tie is een activiteit die over de volle breedte van de onderneming moet plaatsvinden. Probeer niet in één keer ‘alles’ te doen, maar zorg voor meerdere ‘deelprojecten’ en toets telkens of deze tot het gewenste effect leiden.

• •

VERANDER- Do’s MANAGEMENT • Zorg ervoor dat de huidige situatie als een burning platUit onderzoek is gebleken dat een groot deel van de ondernomen veranderinitiatieven faalt. Goed verandermanagement (én volhouden) is daarom cruciaal.

• • •

form wordt gezien. Dit geeft de nodige urgentie. Betrek zoveel mogelijk mensen en communiceer open en eerlijk om draagvlak te creëren. Luisteren is vaak belangrijker dan spreken. Neem obstakels uit de weg door voor voldoende kennisdeling, training en behapbare tools te zorgen. Pluk laaghangend fruit eerst, vier successen en toon waardering voor de inspanningen en resultaten.

Don'ts

• •

24

mrt 2012 accent

Fiscaal

thema

Geef niet op. Veranderen kost tijd en energie; het zijn processen van de lange adem. Denk niet dat alle ‘weerstand’ negatief is. Sommige defensieve reacties kunnen heel legitieme redenen hebben. Blijf daarom met elkaar in gesprek en weet dat het veranderproces uit verschillende fasen bestaat.

Onderzoek eerst wat de klant wil (kwalitatief en kwantitatief) en wat dat betekent voor de producteisen en de (interne) processen. Maak een ruw (product)ontwerp dat zoveel mogelijk voldoet aan de klantwensen en –eisen. Werk het ruwe ontwerp verder uit en ontwikkel bijpassende (efficiënte) processen. Test een nieuw ontwerp om te verifiëren of dat het gewenste effect heeft. Onderzoek ook de faalmogelijkheden (hoe is het te saboteren?) en pas het daarop zonodig aan.

Don'ts

• Ga niet innoveren ‘omdat het moet’. •

Vernieuwing moet voortkomen uit de wens om klanten beter te bedienen. Pas niet achteraf ontwerpen aan, maar besteed vooraf genoeg tijd aan het optimale ontwerp en de beste manier om dat te realiseren.

Suggesties voor onderwerpen? Mail naar [email protected] of speel ze door aan de redactie via uw eigen BDO-adviseur.

ONDERLINGE VORDERINGEN

Vlek op vlek is te voorkomen Fiscus legt afgewaardeerde leningen onder de loep

Bij het afwaarderen van onderlinge vorderingen kan plots blijken dat de fiscus deze leningen als onzakelijk kwalificeert. Fiscale aftrek van de afwaardering is dan niet mogelijk. Voorkom dit soort narigheid door onder alle omstandigheden de voorwaarden bij een lening goed vast te leggen. Vlek op vlek: zit het economisch zo tegen dat u een vordering moet afwaarderen, wordt die lening vervolgens onder de loep genomen door de Belastingdienst die bepaalt dat het een onzakelijke lening betreft. In negen van de tien gevallen is de oorzaak van deze teleurstelling een onzorgvuldige vastlegging van de voorwaarden bij de lening geweest. Immers, in tijden van voorspoed en groei gaat de aandacht niet eerst uit naar formele zaken: doet zich een investeringskans voor waarbij financiering door een andere BV of door de DGA de beste optie is, dan wordt die lening snel – vaak alleen mondeling – geregeld. De administratieve ‘details’ komen dan later wel, toch? Andere partij

Die overigens begrijpelijke handelwijze kan zich later wreken. Want fiscaal is het van belang wat de looptijd is van de lening, wat de zekerheden zijn die er tegenover staan en wat de hoogte is van de rente. Die voorwaarden moeten zodanig zijn dat ook een niet-gelieerde

partij de lening tegen die voorwaarden zou verstrekken. Vraag uzelf dus bij elke lening tussen BV's onderling of tussen uzelf en één van uw BV's af: zijn de voorwaarden bij deze lening wel zakelijk genoeg? Repareren

Vervolgens kan het zo zijn dat u volstrekt zakelijke voorwaarden hebt gehanteerd, maar dat de vastlegging daarvan niet volgens de regels van de kunst is verlopen. Is dat het geval met vorderingen die nu moeten worden afgewaardeerd, dan is het ontbreken van een goede vastlegging jammer genoeg niet meer te repareren. Op zijn minst heeft u een bewijsprobleem richting de Belastingdienst. Maar dat geldt niet voor de andere leningen. Ga daarom van elke lening na of de details op de juiste manier zijn gedocumenteerd. Dat kan u in de (nabije) toekomst veel ellende besparen. Aanvechten

Als de Belastingdienst een lening als onzakelijk karakteriseert, zijn er overigens voldoende mogelijkheden om die beslissing aan te vechten. Strikte wetgeving ontbreekt hier (zie

LOOPTIJD, ZEKERHEDEN, RENTE De term 'onzakelijke leningen' komt niet in de fiscale wetgeving voor. Er is alleen regelgeving voor schijnleningen, deelnemerschapsleningen en de zogeheten 'bodemloze put'-leningen, die de Belastingdienst alle drie moet beschouwen als kapitaal. De onzakelijke leningen zijn daar in de praktijk bijgekomen, maar recente arresten van de Hoge Raad bevatten veel aanknopingspunten om beslissingen van de fiscus op dat punt aan te vechten. De vraag is telkens of alleen het gegeven dat er bij een lening geen zekerheid wordt verstrekt en dat er geen einddatum is vastgelegd, voldoende is om van een onzakelijke lening te kunnen spreken. Volgens de Hoge Raad kan het namelijk ook zo zijn dat een hogere (rente)vergoeding een en ander compenseert.

kader). Bovendien leert de ondernemingspraktijk van alledag dat sommige van de gehanteerde criteria niet altijd houdbaar zijn. Zo is het duidelijk dat het oordeel van een DGA over de vooruitzichten van zijn bedrijf berust op wat híj weet van zijn bedrijf en dat is meestal meer dan wat anderen weten. Wat betreft de zekerheden is het duidelijk dat die vaak al bij een of meer banken liggen. Meestal zijn er geen zekerheden meer om te verstrekken. Maar het is moeilijk te verdedigen dat dat een reden moet zijn om te stoppen met investeren – te stoppen met ondernemen.

Meer weten? Neem contact op met Harry Corbeek, belastingadviseur bij BDO, of met uw eigen adviseur. [email protected]

accent mrt 2012

25

FISCAAL INNOVATIESUBSIDIES

thema

innovatie

door Geert Dekker

Drie keer fiscaal voordeel in een notendop TEGEMOETKOMINGEN VOOR LOONKOSTEN, RESEARCH EN OPBRENGSTEN

Fiscale regelingen verder uitgebreid

VoorDeel dat U niet kunt laten liggen Elk bedrijf dat werkt aan verbetering van zijn producten kan kans maken op ruime fiscale voordelen. Toch aarzelen veel ondernemers om gebruik te maken van de beschikbare regelingen. "Vaak is dat een kwestie van koudwatervrees", vindt fiscalist Eefje de Vries van BDO. "Onbekend maakt onbemind. Maar intussen loopt u geld mis." Vanwaar die aarzeling om gebruik te maken van de fiscale regelingen die innovatie stimuleren? "Het hart van de ondernemer ligt natuurlijk bij zijn producten en zijn markten. Daar is hij voortdurend mee bezig en dat doet hij ook het liefst. Logisch en begrijpelijk: de focus ligt helemaal niet op de vraag hoe men gebruik kan maken van overheidsregelingen. Daarnaast is men huiverig voor de administratieve lasten. Die zijn er natuurlijk ook: je kunt niet in aanmerking komen voor deze regelingen zonder serieus werk te maken van de aanvragen." Is die terughoudendheid terecht? "Nee. Het is plat gezegd zonde van het geld. Veel meer bedrijven dan je zou denken komen voor een of meer van deze regelingen in aanmerking en ook de opbrengsten ervan zijn groter dan men veronderstelt. Daar willen wij ondernemers graag op wijzen. Inderdaad, het aanvragen kost tijd en moeite, maar wij kunnen na een eerste inventariserend gesprek met de ondernemer veelal goed bepalen of de belastingvoordelen die in het verschiet liggen, opwegen tegen die investering. In veel gevallen is dat zo."

26

mrt 2012 accent

Innovatieregelingen, dat klinkt als iets voor hightech-bedrijven. "Dat is een misverstand. Machinefabrieken die hun product of productieproces verbeteren, levensmiddelenfabrikanten die hun producten moeten aanpassen vanwege strengere gezondheidseisen, softwaremakers die nieuwe software ontwikkelen: eigenlijk is elk bedrijf dat bezig is met het verbeteren van zijn producten innovatief bezig – en welk bedrijf doet dat nou niet?" Wat zijn de voordelen van deze regelingen? "De Innovatiebox komt erop neer dat voor de winsten die u behaalt met innovatieve activiteiten het tarief voor de vennootschapsbelasting verlaagd

2. RDA, de Research & Development Aftrek > aanvullende aftrekpost van 40% van bepaalde kosten en investeringen die direct verband houden met de WBSO > niet voor loonkosten, daar is de WBSO voor > uitgevoerd door Agentschap NL > ingevoerd 1 januari 2012 > WBSO-beschikking (S&Overklaring) is verplicht > kosten vooraf te schatten voor een jaar, halfjaar of kwartaal

3. Innovatiebox > winsten uit innovatie worden belast tegen effectief slechts 5% vpb > afstemming met de Belastingdienst > afspraak geldt voor vier/ vijf jaar > onderneming moet beschikken over een ontwikkeling waarvoor de WBSO is toegekend, of over een octrooi, kwekersrechten of buitenlands patent > regeling is uitgebreid per 2010

wordt van 25 naar 5%. Dat scheelt dus behoorlijk. Bij de afstemming met de Belastingdienst gaat het erom goed gefundeerd te laten zien welk deel van uw winst voor die tariefsverlaging in aanmerking komt. "De Innovatiebox heeft betrekking op de inkomsten. De WBSO en de RDA hebben betrekking op de kosten die u maakt bij innovatie. Met de WBSO kunt u een vermindering van de loonkosten krijgen door een korting op de afdracht van loonbelasting, de RDA is een extra aftrekmogelijkheid van 40% van alle andere kosten van innovatie waarvoor een ondernemer WBSO ontvangt. Het is al met al zeer de moeite waard: zeker als u deze regelingen combineert, kunt u veel minder belasting gaan betalen."

”Zeker als u deze regelingen combineert, gaat u minder belasting betalen” Eefje de Vries, BDO

1. WBSO, Afdrachtvermindering loonheffingen voor speur- en ontwikkelingswerk > korting op af te dragen loonbelasting voor loonkosten die betrekking hebben op onderzoek en ontwikkeling binnen de eigen onderneming > over de eerste 110.000 euro S&O-loon is de WBSO-subsidie 42%, over het meerdere 14% > uitgevoerd door Agentschap NL > uren vooraf te schatten voor een jaar, halfjaar of kwartaal

Toch zien ondernemers er tegenop om gebruik te maken van de regelingen? "Er moet toch enig voorwerk worden verricht en zeker rond de WBSO en de RDA is dat regelmatig terugkerend werk. Je moet bijvoorbeeld elk jaar, halfjaar of kwartaal een schatting maken van het aantal uren dat gemoeid zal zijn met het innovatieve werk en ook van de kosten die daarmee

gepaard gaan. Veel ondernemers vinden dat lastig, omdat ze liever gewoon aan het werk gaan en dan wel zien waarop ze ongeveer uitkomen. "Maar wij rekenen het toch tot onze verantwoordelijkheid onze cliënten te wijzen op deze mogelijkheden. En om hen zo veel als nodig is bij te staan. Dat is voor BDO ook een belangrijke reden geweest een

landelijke expertisegroep op te richten, waarin alle kennis en ervaring rondom deze regelingen wordt gedeeld en gebundeld. Op die kennis en ervaring kunt u altijd een beroep doen." Meer weten? Neem dan contact op met Eefje de Vries of uw eigen adviseur. [email protected] @eefjedevriesBDO

accent mrt 2012

27

Fiscaal Kort onder redactie van

BDO Bureau Vaktechniek

” Het traject van de Innovatiebox levert vaak meer dan alleen fiscaal voordeel op’’ Arthur Gimes (BDO) in het Financieele Dagblad

FOUTJE IN AANGIFTE?

BTW BIJ FONDSWERVING

LET OP: INFORMATIEPLICHT! Sinds 1 januari 2012 moet een belastingplichtige uit zichzelf de Belastingdienst informeren zodra hij weet dat eerder verstrekte informatie of aangiften aan de fiscus onjuist of onvolledig zijn. Dit geldt in de volgende vier situaties. 1. Suppleties voor de omzetbelasting. 2. De verklaring ‘uitsluitend zakelijk gebruik bestelauto’. 3. De verklaring ‘geen privégebruik’. 4. Het niet aangeven van buitenlands vermogen door executeur. Daarvoor geldt dus een informatieplicht, met forse sancties bij niet naleven.

1.Actiemoment: Bij constatering van onjuistheid of onvol-

ledigheid van de aangifte en afdracht in de afgelopen vijf kalenderjaren. Actie: Indienen suppletie. Sanctie: Vergrijpboete maximaal 100% van de verschuldigde belasting.

2. Actiemoment: Voordat met de desbetreffende bestelauto

privé wordt gereden (inhoudingsplichtige moet wetenschap privégebruik ook melden). Actie: Verklaring intrekken via modelformulier. Sanctie: Vergrijpboete max. € 4.920.

3. Actiemoment: Voordat met de desbetreffende auto op

kalenderjaarbasis meer dan 500 kilometer privé wordt gereden. Actie: Verklaring intrekken via modelformulier. Sanctie: Vergrijpboete max. € 4.920.

4. Actiemoment: Bij kennisneming van het feit dat de aangifte

erfbelasting inzake buitenlands vermogen niet, onjuist of onvolledig is gedaan. Actie: Modelformulier met juiste inlichtingen toezenden. Sanctie: Vergrijpboete maximaal 100% van de verschuldigde belasting.

28

mrt 2012 accent

VRIJSTELLING LOOPT 1 JULI AF

Fondsenwervende organisaties die niet zelf werkzaam zijn op sociaal, recreatief of cultureel terrein maar die alleen geld inzamelen voor andere organisaties, gaan vanaf 1 juli aanstaande btw betalen. Tot afgelopen 1 januari konden deze organisaties onder voorwaarden (zoals grensbedragen) btwvrijstelling krijgen. Deze is nu geschrapt omdat de goedkeuring in strijd is met de btw-richtlijn. Tot 1 juli a.s. geldt een overgangsregeling. Daarna vallen ook ‘externe fondsenwervers’ onder de btw-regels. Voor organisaties die nu niet meer vrijgesteld zijn wordt dus 19/119 afgeroomd.

30% Strengere regels

De 30%-regeling voor buitenlandse specialisten die werken in Nederland is veranderd. Het fiscaal gunstige belastingtarief wordt aan strengere regels gebonden. Zoals: > Een minimum salarisnorm vanaf 35.000 euro ex. vergoedingen. > Een kortere looptijd: 8 jaar (was 10). > Uitsluitend voor werknemers die al op minstens 150 km van Nederland woonden. > De werknemer moet gedurende de hele looptijd aan de vereisten voldoen. Voor bestaande gevallen is er een overgangsregeling. Aanvragen kan bij de Belastingdienst. Dankzij recente afspraken met de fiscus kan BDO op vier kantoren (Amstelveen, Breda, Rotterdam en Westland) beoordelingsaanvragen behandelen. Aanvragers hebben daardoor sneller duidelijkheid.

WOZ? Bezwaar helpt! Voor de aangifte inkomstenbelasting 2011 helpt het niet meer. Maar toch is het altijd zinvol om kritisch te kijken naar de nieuwe WOZ-inschatting van uw woning. Deze waarde wordt jaarlijks bij beschikking door de gemeente bepaald en vormt een grondslag voor het eigenwoningforfait en mede voor de waardering in box 3 van een verhuurde woning. De hoogte ervan geeft echter vaak gerede aanleiding tot bezwaar. Argumenten kunnen zijn: dalende huizenprijzen, de nabijheid van een hoogspanningsmast, water- of geluidsoverlast, bodemverontreiniging enzovoorts. Bezwaar aantekenen kan tot zes weken na dagtekening.

Meer weten? Neem dan contact op met Marco Beerens van BDO Bureau Vaktechniek of uw eigen adviseur. [email protected]

KOSTEN VERHUURPAND DIRECT AFTREKBAAR Een directeur-grootaandeelhouder verhuurt een bedrijfspand aan zijn BV. De huur van dit pand wordt voor de inkomstenbelasting belast als inkomen box 1 op basis van de terbeschikkingsstellingregeling. Vanaf welk moment? Dit is niet slechts op het moment van

daadwerkelijke verhuur maar kan al op het moment dat een bedrijfspand wordt gekocht met de bedoeling het aan de BV ter beschikking te stellen. Het voordeel hiervan is dat eventuele aanschafkosten en rentekosten vanaf het moment van aanschaf aftrekbaar zijn.

AANTREKKELIJK: RDA-AFTREK De overheid zet erg in om met fiscale maatregelen innovatieve activiteiten van bedrijven in Nederland te stimuleren. Naast de speur- en ontwikkelingsafdrachtvermindering (via loonkosten) en Innovatiebox (verlaagd vennootschapsbelas-

…WEL MAKKELIJKER NU OOK VOORLOPIGE AANSLAG VPB EENVOUDIG HERZIEN

Het kon al bij de voorlopige aanslag inkomstenbelasting, nu ook bij de voorlopige aanslag vennootschapsbelasting: de aangifte eenvoudig herzien. Bezwaar maken is daardoor niet meer nodig. De gegevens van de aanslag kunnen sneller en eenvoudiger worden aangepast. Digitaal heeft de voorkeur, de Belastingdienst streeft ernaar binnen vier tot vijf weken na het ver-

tingtarief van 5% voor innovatieopbrengsten) bestaat sinds 1 januari ook nog de RDA-aftrek, voor niet-loonkosten. Dit is een extra aftrekpost ter hoogte van 40% van de door Agentschap NL vastgestelde kosten en uitgaven. Innoveren loont!

zoek een nieuwe aanslag op te leggen. Uiteraard handig bij neerwaartse aanpassing, maar ook hoger kan voorkomen. accent mrt 2012

29

betrokken WERKBEZOEK EDUKANS ETHIOPIË

Onderwijsprojecten maken een wereld van verschil, voor kinderen én volwassenen

LEREN VOOR EEN BETER LEVEN Kennis opent deuren naar een beter leven. Daarom knokt de Stichting Edukans met hulp van BDO voor beter onderwijs in ontwikkelingslanden. Sjef Leijs, belastingadviseur en penningmeester van het BDO Fonds, kon afgelopen januari in Ethiopië persoonlijk kijken naar de resultaten. En raakte diep onder de indruk. DOOR LEONARD VAN DEN BERG BEELD edukans

Het is geen toeval dat juist de Brabander Sjef Leijs (51), vader van drie kinderen, zich sterk maakt voor de hulp aan Edukans. De belastingadviseur van BDO Tilburg weet uit zijn eigen jeugd hoe belangrijk scholing is. “Ik kom uit een arbeidersgezin, als zoon van een Tilburgse wever. Mijn ouders zeiden altijd ‘Zorg dat je goed leert, zodat jij niet in de fabriek terecht komt’. Dankzij scholing heb ik me kunnen ontwikkelen.” GLANZENDE OGEN

“Sommige kinderen moeten twee uur lopen om op school te komen. En dan zo blij en dankbaar…!” Sjef Leijs

30

mrt 2012 accent

De ambassadeursreis naar Ethiopië, afgelopen januari, maakte diepe indruk. “Allereerst door het unieke landschap. Je verwacht dorheid en droogte, maar je ziet een adembenemende afwisseling: van Toscane en de Dordogne tot de Grand Canyon.” Maar de meeste indruk maakte de hartverwarmende gastvrijheid. “Het was kersttijd, dat vieren ze daar iets later dan bij ons. Op de eerste school waar we kwamen, zongen en dansten de leerlingen in schooluniform voor ons: met witte kerstmanbaarden, en daarboven die prachtige glanzende ogen. Dat was adembenemend, zo veel positiviteit en gastvrijheid. Terwijl het wel allemaal aidswezen waren. We voelden ons net de koningin op Koninginnedag.” Het waren hoopgevende ervaringen in een land vol drama en armoede. “Stel je voor: les geven aan soms wel zestig drukke kinderen tegelijk in een klein lemen hutje. We hebben schooltjes gezien die nauwelijks beter waren dan een var-

kensstal.” Daarom bouwt Edukans waar mogelijk nieuwe, ruime lokalen. Ook de manier van lesgeven krijgt veel aandacht, met moderne lesmethoden, gegeven door gemotiveerde docenten uit de regio. SPAREN: 37,5 EUROCENT PER WEEK

Het werk van Edukans brengt veel goeds, niet alleen voor kinderen. Leijs: “Ook alleenstaande moeders, vaak aidsweduwe en analfabeet, krijgen les in taal, lezen en huishoudkunde. Zo leren ze zelf in hun onderhoud te voorzien. Bijvoorbeeld door koffie of kruiden te verhandelen. Of door injera te bakken, een pannenkoek-achtig brood, voor plaatselijke hotels en restaurants. Een van hen zei letterlijk ‘Ik heb alles te danken aan de hulp die me is geboden’. Zij was inmiddels zo ver dat haar twee kinderen naar school konden en ze 7,5 bir per week kon sparen – ongeveer 37,5 eurocent.” Het zijn kleine voorbeelden die samen een groot verschil maken en deze mensen een toekomst geven. Terug in Nederland kostte het Leijs moeite om terug te schakelen. “Het is een andere wereld. We hebben ze letterlijk gezien, de kinderen die twee uur moeten lopen naar school, enkele reis. Als je dat ziet, leer je wel relativeren. En dan zo blij en dankbaar. Die kinderen hebben echt mijn hart gestolen!”

BDO FONDS: STEUN VOOR EDUKANS, EN MEER… Het BDO Fonds helpt diverse goede doelen die door BDOmedewerkers zelf zijn voorgedragen. Daarnaast ondersteunen ze Edukans, dat kinderen in India, Malawi, Oeganda en Ethiopië onderwijs biedt via kleinschalige particuliere projecten. BDO steunt die projecten financieel en geeft advies aan de partnerorganisaties van Edukans. Daarnaast steunen de medewerkers van BDO Edukans via de actie Schoenmaatjes. Meer weten: edukans.nl.

Suggesties? Neem dan contact op met Sjef Leijs, tel. 013 – 594 02 02. [email protected]

accent mrt 2012

31

ACCOUNTANCY

JURIDISCH

thema

innovatie

JAARREKENING

INTELLECTUEEL EIGENDOMSRECHT

BESCHERMING EN EXPLOITATIE VAN UW INNOVATIE

Innovatie in de boeken: eigen oordeel weegt zwaar mee

KOSTEN OF INVESTERING?

De kosten gaan voor de baten. Innovatie vereist (veel) investeringen. Die zijn alleen de moeite waard als u het resultaat ook goed kunt beschermen. Daarvoor is er het Intellectueel Eigendomsrecht (IE-Recht).

Kosten voor innovatie kunt u op twee manieren verwerken in de jaarrekening. U neemt ze als kosten direct ten laste van het resultaat, of u zet ze als een actief op de balans en schrijft er vervolgens op af. Ruud Vergoossen, directeur Vaktechniek van BDO, legt uit wanneer welke optie de beste is.

”Onderzoekskosten komen altijd ten laste van het resultaat” Ruud Vergoossen, BDO

Mag ik zelf weten hoe ik de kosten van innovatie opneem in de jaarrekening? Nee. De verslaggevingsregels maken onderscheid tussen onderzoekskosten en ontwikkelingskosten. Onderzoekskosten mogen op grond van die regels niet worden geactiveerd. Om kosten te activeren moet je met enige zekerheid kunnen zeggen dat er ook opbrengsten uit voortkomen en bij onderzoek is nu eenmaal niet zeker dat het ook leidt tot opbrengsten. In de onderzoeksfase gaat het immers om het verwerven van kennis en inzichten. Dus komen onderzoekskosten altijd direct ten laste van het resultaat. En ontwikkelingskosten, mogen die wel altijd worden geactiveerd? Alweer: nee. Het zal duidelijk zijn dat ontwikkelingskosten met grotere zekerheid tot opbrengsten leiden dan onderzoekskosten. In de ontwikkelingsfase gaat het immers om het toepassen van de verworven kennis en inzichten. Toch geldt er ook hier een aantal voorwaarden voordat de kosten echt voor activering in aanmerking komen. In een notendop zijn dat er vier: er moet een markt voor het product zijn, het bedrijf moet de intentie hebben om het ontwikkelingstraject af te maken, een en ander moet technisch uitvoerbaar zijn en tot slot moet de onderneming in staat zijn om het actief te gaan gebruiken.

32

mrt 2012 accent

Wordt niet altijd voldaan aan die voorwaarden? Bijvoorbeeld in de farmaceutische industrie draait het vaak om die laatste voorwaarde. Pas als een nieuw medicijn helemaal is uitontwikkeld, kan een marktvergunning worden aangevraagd bij het ministerie. Tot die tijd is de onderneming ‘niet in staat om het (immateriële) actief te gebruiken’ voor de productie en verkoop van het medicijn. Dit wil zeggen dat de tot dat moment gemaakte kosten ten laste van het resultaat worden genomen. In principe is het bij verslaggeving de bedoeling dat kosten en opbrengsten zoveel mogelijk worden gekoppeld, in deze gevallen is daar nauwelijks sprake van. Eerst moet men jarenlang kosten nemen, later volgen grote winsten, schijnbaar zonder dat daar kosten tegenover staan. Wat is in de praktijk de belangrijkste voorwaarde om ontwikkelingskosten te activeren? Dat er een markt is voor het product. Je moet kunnen laten zien dat die markt er is. Maar daarmee wordt toch een grijs gebied betreden. We weten allemaal dat het antwoord op de vraag of ergens een markt voor is, behoort tot de kern van ondernemerschap. Hier is dus ruimte voor het eigen oordeel van de ondernemer.

FISCAAL MEER VRIJHEID De fiscale regels voor onderzoek- en ontwikkelingskosten wijken af van de jaarrekeningregels. Sinds 2007 mogen deze kosten fiscaal ineens worden afgeschreven. Daarbij maakt het niet uit of die kosten worden gemaakt in de onderzoeksfase of in de ontwikkelingsfase. Maar afschrijving ineens is niet verplicht. U kunt kiezen voor het activeren van kosten uit de ontwikkelfase. Kosten uit de onderzoeksfase mogen in principe níet worden geactiveerd. De gelijkenis met de jaarrekeningregels is duidelijk. Leidraad bij uw keuzes moet zijn: goed koopmanschap. Meer over de fiscale faciliteiten die innovatie stimuleren leest u op pagina 26-27: 'Voordeel dat u niet kunt laten liggen'.

Je kunt nooit zeker zijn of die markt er wel is? Nooit is overdreven, maar het kan natuurlijk altijd gebeuren dat de ontwikkelingen teleurstellend zijn. Heb je in dat geval eerder kosten geactiveerd, dan zul je ze alsnog, met terugwerkende kracht, moeten nemen. Andersom gebeurt dat niet: eenmaal genomen kosten kun je later niet alsnog activeren. Voor welke bedrijven is dit relevant? Voor praktisch elk bedrijf. Een typisch voorbeeld is de softwarebranche. Wat de marktvooruitzichten zijn voor nieuwe software of voor volgende versies van eerder ontwikkelde software is vaak een kwestie van inschatting. En van die inschatting hangt dus ook af of de ontwikkelingskosten worden geactiveerd. Daarnaast kan het ook om kosten van procesinnovatie gaan. Die leveren intern opbrengsten op, in de vorm van kostenbesparingen of hogere rendementen. Maar ook in gevallen van zo’n ‘interne markt’ kan de ondernemer de kosten pas activeren als hij er voldoende van overtuigd is dat ze ook echt tot die besparingen leiden.

Meer weten? Neem contact op met Ruud Vergoossen, directeur Vaktechniek van BDO, of met uw eigen adviseur. [email protected]

IE-recht is een verzameling van ongeveer 10 rechtsgebieden die allemaal betrekking hebben op voortbrengselen van de geest, maar die ieder een ander toepassingsgebied bestrijken. Zo ziet het octrooirecht op technische vindingen, het handelsnaamrecht op de naam van een onderneming en het modellenrecht op de vormgeving van gebruiks-, siermodellen en tekeningen. Voorbeelden van zaken die u met behulp van IE-rechten kunt beschermen zijn ontwerpen van logo’s, vormgeving van producten, businessmodellen, bedrijfsnamen, uitvindingen, maar ook innovaties. Auteursrecht, merkenrecht en octrooirecht zijn de bekendste IE-rechten. Het uitgangspunt van IE-rechten is dat, afhankelijk van het rechtsgebied, degene die als eerste iets ontwerpt/bedenkt en/of registreert daarmee het toepasselijke IE-recht verwerft. Het is dus zaak om actief te handelen om zo de toepasselijke IE-rechten op de juiste manier als eerste vast te leggen. Het is ook belangrijk hierover duidelijke afspraken te maken met werknemers, opdrachtnemers, freelancers en contractpartijen. Er worden teveel rechtszaken gevoerd die zijn terug te voeren op het ontbreken van dit soort afspraken. Een geldig IErecht op uw naam geeft u vervolgens de mogelijkheid om uw innovaties tegen misbruik door derden te beschermen. Of natuurlijk om uw innovaties te exploiteren door deze juist, middels een (licentie) overeenkomst, tegen betaling beschikbaar te stellen aan derde partijen die uw innovatie dan mogen gebruiken, verhandelen en/of doorontwikkelen. Zo vormen IE-rechten niet alleen een uitstekend middel om uw investeringen te beschermen tegen navolgers, maar helpen ze ook om de innovatie te promoveren tot profit centre.

IE-RECHT: EEN KWESTIE VAN INNOVEREN EN REGISTREREN

Bert-Jan van den Akker is senior advocaat IE, Media en ICT bij Dijkstra Voermans. [email protected]

accent mrt 2012

33

BDO Kort

AGENDA

onder redactie van

BDO marketing, communicatie & sales

Wanneer? Op 17, 18 en 19 april Waar? Beatrix Theater in Utrecht

WEEK VAN DE ONDERNEMER 2012 Bent u in voor een dag vol kennis, inspiratie en netwerken? Kom dan op 17, 18 of 19 april naar hét ondernemersevenement van het jaar: De Week van de Ondernemer, in het Beatrix Theater in Utrecht.

DE DIALOOG Deelnemers aan het rondetafelgesprek over integriteit. Het verslag van hun gesprek staat in de derde uitgave van De Dialoog.

ONDERZOEK NAAR TOEGEVOEGDE WAARDE RVC

ONBEKEND & ONBEMIND

Meer weten? De BDO Arbeidswijzer 2012 is digitaal gratis aan te vragen via www. bdoarbeidswijzer.nl.

QUaLITY

mEdIa

EX CELLENT COmPETITIVE dIffERENTIaTOR

TECHNOLOGY SPEC IaL GEOGRaPHY CUST OmIS

faSTER

aTION

SERVICE INfORmaTION

PRICE

SERVICE 2020: mEGaT

RENdS fOR THE dECad

A BDO report, written by

service 2020 netherlands

the Economist Intelligence

Unit

E aHEad

<

SUmmER 2011

Written by

34

INVEST

bETTER

SEGmENTaTION PERSONaL

Onderzoek naar de toegevoegde waarde van een Raad van Commissarissen voor (middel-) grote ondernemingen’. Jammer, vinden onderzoekers Marc Steehouwer (manager Audit & Assurance, BDO Rotterdam) en Jouke Jelgerhuis Swildens (partner, BDO Rotterdam). Want er is juist veel ruimte voor vruchtbare samenwerking tussen bestuurders en de RvC. Meer weten? Bestel het onderzoeksrapport via BDO Rotterdam, [email protected].

KEY

Een meerderheid van de Nederlandse niet-beursgenoteerde middelgrote en grote ondernemingen ziet geen heil in het instellen van een toezichtsorgaan zoals een Raad van Commissarissen. Bijna de helft (44%) van de ondervraagde ondernemingen zonder RvC heeft nooit overwogen een RvC aan te stellen en nog eens 28% verwacht er onvoldoende toegevoegde waarde van. Dat blijkt uit het BDO-rapport ‘Onbekend maakt onbemind –

Het Nederlandse arbeidsrecht blijft in beweging. Daarom is er nu de Arbeidswijzer 2012 van BDO Arbeidsjuristen, met alle belangrijkste topics rondom arbeidsrecht en sociaal zekerheidsrecht. Speciale aandacht is er voor de raakvlakken tussen arbeidsrecht en social media, en hoe je deze kunt gebruiken voor werving & selectie en employer branding. Leerzaam!

fOCUS

Meer weten? Vraag dan een exemplaar aan via www.bdo.nl/publicaties.

Arbeidswijzer 2012

bESPOKE

de belangrijkste fiscale trends, toegelicht via praktische en actuele cases over issues als de Innovatiebox, Transfer Pricing, vastgoedprojecten en het familievermogensstatuut.

OffSHORE

Het zijn moeilijke tijden. De economie zit tegen en het woord crisis klinkt overal. Toch is er fiscaal gezien goed nieuws. In de nieuwste editie van het fiscale magazine ‘Welkom in 2012’ staan naast een openhartig interview met VNO-NCW voorzitter Bernard Wientjes

OUTSOURCE

‘Welkom in 2012’

dRIVERS

Nieuw fiscaal magazine:

Onderzoek The Economist in opdracht van BDO ‘Service 2020’ Excellente service bieden is belangrijk, en wordt in de toekomst nog belangrijker. Hoe je dat als ondernemer bereikt, vertelt het onderzoek ‘Service 2020’ dat BDO in Engeland liet uitvoeren door The Economist. Het rapport bevat de visie van zo’n 500 internationale topondernemers over wat hun klanten verwachten en hoe zij daaraan voldoen. Het rapport onthult hoe succesvolle organisaties hun service organiseren, voor zakelijke en particuliere doelgroepen, en hoe zij het belang van service in de toekomst zien. Daarnaast biedt het een blauwdruk voor het prioriteren van kansen op dit gebied. Ondernemers die willen weten wat zij nu moeten doen om ook straks de beste service te kunnen bieden, vinden in ‘Service 2020’ waardevolle inzichten. Het rapport kunt u aanvragen via [email protected].

Levendige discussies over de rol van de commissaris

Toezicht blijft onmiskenbaar een belangrijk thema voor Nederlandse ondernemingen. Zeker in roerige tijden. BDO biedt toezichthouders en commissarissen praktische ondersteuning bij de uitvoering van hun steeds groter wordende takenpakket. Ons magazine De Dialoog, dat wordt gevoed door rondetafelgesprekken met bestuurders, commissarissen en wetenschappers, staat daarin centraal. De nieuwste, vierde editie rondom belonen is begin maart in print en online beschikbaar. U kunt deze, eerdere edities en aanverwante hulpmiddelen aanvragen of downloaden op www.bdovoorcommissarissen.nl.

Topsprekers gaan tijdens het plenaire ochtendprogramma in op het thema ‘Ambitie’, ’s middags gevolgd door inhoudelijke themasessies met medewerking van BDO. Op de beursvloer kunt u terecht met al uw vragen en kunt u zich inschrijven voor een adviesgesprek. Kortom: een dag vol ambitie, kennis en inspiratie.

CONTROLLERS CIRCLE 2012 Het vak van controllers verandert, evenals hun rol binnen de organisatie. Ze maken niet alleen financiële rapportages maar worden ook steeds vaker betrokken bij beleid en strategie. Dat stelt hoge eisen aan hun vakkundige (bij)scholing. De BDO CFO Controllers Circle ondersteunt controllers en financieel specialisten en helpt ze bij te blijven. Bent u geïnteresseerd in een middag vol actuele vakkennis en nieuwe kennismakingen? Schrijf u in voor de BDO CFO Controllers Circle 2012 in uw regio. Dit kan via de website www.bdo.nl/controllerscircle. > bekijk de BDO evenementenkalender

02.indd 1 07/12/2011 09:42:05

mrt 2012 accent

accent mrt 2012

35

DE VAKMAN ALEXANDER LEPPINK

Wat is er mis met routine? “Niets, maar ik ben er van overtuigd dat processen altijd efficiënter kunnen. Jaren geleden hadden we complete afdelingen waar mensen alleen maar facturen en bankafschriften verwerkten. Ik riep toen al dat dat ook automatisch kon. Nu weten we niet beter.” DOOR LEONARD VAN DEN BERG BEELD Ivo van der Bent

Functie Manager Business Development bij BDO Specialisme Innovatief denken Bij BDO sinds 2006 Werkweek ‘Volgens contract 40 uur, maar in de praktijk al snel 50’ Motto ‘Als je iets echt wilt dan kun je het ook’ Verrassend Stond in 1990 in de audities voor de musical Les Misérables. Hij ontdekte al vroeg in zijn carrière dat ‘elke keer hetzelfde doen’ niet goed voor hem is. Veranderen en verbeteren, dat is wat Alexander Leppink (40) drijft. Zo bedacht hij in 1996 de eerste webbased accountancydienst en is hij sinds 2006 bij BDO verantwoordelijk voor innovatie en online dienstverlening. Een rusteloze vernieuwer. Van huis uit? “Ja. Thuis hadden we een metaalbedrijf en mijn vader was een echte uitvinder, een ambachtsman. Ik vond het als kind al heel inspirerend om te zien hoe hij dingen niet voor lief nam zoals ze waren, maar altijd keek of hij geen slimmere oplossing kon verzinnen. Zo heeft hij onder meer een steenklem uitgevonden, waarmee metselaars met één hand een hele rij bakstenen kunnen sjouwen.”

36

mrt 2012 accent

Een andere wereld. Hoe komt zijn zoon terecht in de accountancy? “Ik deed VWO en vond economie leuk. Mijn ouders waren al wat ouder en hadden eens gezegd dat ze zouden stoppen met werken als ik klaar zou zijn met studeren. Het leek me niet fair om dan eerst nog zes jaar universiteit te doen. Toen ik hoorde dat je als accountant werkend kunt leren, en bij verschillende bedrijven kunt sparren met directies, was ik om.” Uitvinderszoon als cijferjockey, werkte dat? “Bij mijn eerste klus als assistent-accountant kreeg ik te horen: ‘Doe het maar net zo als vorig jaar’. Maar dat was echt niks voor mij! Hoe kom je dan ooit verder? Dus vroeg ik door naar de doelstelling, en pakte ik het vervolgens anders aan. Op die manier werk ik eigenlijk nog steeds…”

Vindt je omgeving die veranderdrift niet heel vermoeiend? “Soms wellicht, maar de wereld om ons heen is ook continu in beweging, dus je moet wel veranderen. Stilstand is achteruitgang. Als je tijdig proactief inspeelt op veranderingen blijf je ‘aan het stuur’.” Innovatie is hot. Zijn dit mooie tijden? “Jazeker. Door de crisis moeten bedrijven extra nadenken over wat ze doen, en hoe. Ik geniet volop. Niet van de crisis op zich, wel van de creativiteit die daardoor loskomt. Vooral in het mkb zie je veel innovatie. Met name bij familiebedrijven, die hebben vaak een langetermijnvisie en kunnen producten en processen makkelijk vernieuwen, verbeteren.” Ben je thuis ook zo innovatief? “Och, ik ben wie ik ben. Maar inderdaad, ik ben wel 24 uur per dag met iets bezig. Het is wel eens voorgekomen dat ik van onder de douche zó achter mijn computer ben gekropen om ideeën te noteren. En ik hou van gadgets. Windows 8 heb ik al een paar maanden draaien, gewoon om in te kunnen schatten welke kansen het ons biedt.” Meer weten? Neem contact op met Alexander Leppink, tel. 040 – 269 83 95. [email protected] @leppink

accent mrt 2012

37

procesinnovatie

thema

innovatie lean werken kan tot 60% meer rendement opleveren

ALLEEN WAARDE TELT Is uw bedrijf sterk gegroeid (of afgeslankt) maar zijn uw processen nog niet aangepast aan de nieuwe situatie? Of loopt uw rendement terug zonder dat u precies weet waardoor? Dan is het tijd om uw bedrijfsprocessen onder de loep te nemen. Joris Aalberse van BDO Consultants: “Speuren naar verspilling is altijd de moeite waard, zowel in euro's als in rendement.”

Door Geert Dekker

38

mrt 2012 accent

De vinger op de zere plek leggen, dat is de bedoeling van BDO's diensten rondom procesinnovatie. Met de LEAN-methode, ooit ontwikkeld door Toyota, wordt elke stap die binnen uw bedrijf gezet wordt onder het vergrootglas gelegd en beoordeeld op de waarde die daarmee aan het product wordt toegevoegd. “Altijd is de vraag: is de klant bereid te betalen voor wat dit proces toevoegt?”, zegt Aalberse. Dat levert soms pijnlijke conclusies op. “Uit gewoonte of uit onzekerheid wordt veel verspild.” Een jacht op verspilling, noemt Aalberse het ook wel. Maar die is de moeite waard. “We onderzochten onlangs een bedrijf dat veevoer produceert. Men kon de vraag niet meer aan, maar gezien de omstandigheden was investeren in uitbreiding van de capaciteit niet aan de orde. Daarom moest het in de processen gezocht worden. Toen bleek dat ze veel meer konden produceren met dezelfde middelen. Zo was men bijvoorbeeld gewend bij een familiefeestje de hele fabriek stil te zetten. Uiteindelijk konden we zoveel verbeteren dat de productiecapaciteit bijna verdubbelde.” Ingesleten patronen

Klinkt makkelijk, maar dat is het niet altijd. Het principe dat elk proces en elke processtap waarde moet toevoegen aan het product of de dienstverlening stuit in de praktijk op ingesleten patronen in gedrag en procedures. Aalberse: “Die patronen ontstaan natuurlijk niet voor niets en daar moet je rekening mee houden. Vaak ontstaan ze uit de behoefte aan zekerheid, comfort. Een grote voorraad kan bijvoorbeeld een gevoel van zekerheid geven. Of het voelt goed om met drie collega's een dossier te bestuderen. Terwijl één vaak voldoende is.” Afscheid nemen van verspilling kan echter zwaar vallen. “Maar dan zeg ik: als er reden is

“Spijkerbroek aan en het magazijn in” Sandra Noijons, Van den Assem Schoenen “We groeiden zo sterk dat we behoefte kregen aan meer structuur en efficiëntie binnen onze organisatie. We wisten dat het effectiever kon, maar hoe?” Sandra Noijons, manager bij Van den Assem Schoenen, ging vorig jaar met BDO in gesprek over de snelle ontwikkeling die de onderneming doormaakte. De enkele jaren geleden opgezette webshop www.assem.nl was een groot succes, terwijl ook het aantal vestigingen in den lande (nu elf) toenam. “BDO heeft de hele organisatiestructuur onder handen genomen”, zegt Noijons. “Over de hele linie zijn nieuwe afspraken gemaakt over de verantwoordelijkheden en taken.” Dat had met name voor het proces 'achter' de webshop grote gevolgen. “Hun aanpak sprak me bijzonder aan. De mensen van BDO doken er echt in. Ze trokken hun spijkerbroek aan en gingen meewerken in het magazijn, om precies te kunnen begrijpen hoe het proces in elkaar zat.” Dat leidde uiteindelijk tot grote veranderingen. Voorheen waren medewerkers vooral bezig met één taak, bijvoorbeeld zendingen controleren, inpakken of etiketten uitprinten en opplakken. “En telkens zit daar dan de handeling bij dat die doos met schoenen uit het magazijnschap wordt gehaald en weer teruggezet. Zo stuitten we op heel veel overbodigheid.” Nu gaat het in één keer en elke medewerker beheerst het hele proces. Noijons: “Zo zie je ook telkens waar het stokt. Het grote voordeel is bovendien dat onze medewerkers zijn gaan meedenken over het proces. We zijn hier zeer tevreden mee.”

te twijfelen aan de zekerheid van je proces, moet je dan dáár niet aan gaan werken, in plaats van aan het dempen van die onzekerheid met processtappen die in principe verspillend zijn? Bijvoorbeeld: als je een voorraad wilt aanhouden omdat je eigenlijk je leverancier niet vertrouwt, moet je dan niet eens nadenken over de relatie met die leverancier?” Voorbeeldfunctie

Patronen doorbreken gaat niet zonder slag of stoot. Daarom benadrukt Aalberse het belang van het verandermanagement rondom de procesinnovatie. De bedrijfsleiding moet zich bewust zijn van zijn voorbeeldfunctie als het gaat om openstaan voor veranderingen. Op de werkvloer is het zaak een actieve cultuur te stimuleren van meedenken en meedoen. “Medewerkers zien vaak wel hoe het beter kan, maar ze worden niet aangemoedigd om verandering tot stand te brengen. Kun je dat veranderen, dan mobiliseer je meer innovatiekracht dan je ooit van achter het bureau kunt ontwikkelen.” En de opbrengst van dit alles? “We zien voortdurend dat we met z'n allen te veel dingen doen waar de klant niet voor wil betalen. Kun je die activiteiten overboord zetten, dan springt het rendement omhoog. Inefficiënties in transport, overproductie, wachttijden, et cetera: naar onze ervaring komt het voor dat, als je echt de diepte ingaat, tot 60% van de energie die in processen verdwijnt, geen waarde toevoegt. Er zijn dus grote besparingen te realiseren.” Meer weten? Neem dan contact op met Joris Aalberse of uw eigen adviseur. [email protected]

MET LEAN IN 4 STAPPEN NAAR PROCESINNOVATIE

1 2

3 4

Processen in kaart brengen

Verbeterpotentieel bepalen

> Value Stream Mapping: hoe stroomt de waarde door het bedrijf? > Maak processtappen, informatiestromen en materiaalstromen visueel. > Maak verspillingen en overbodige processtappen zichtbaar. > Beoordeel elke processtap aan de hand van 8 criteria: 1. Voorraden 2. Bewegingen 3. Wachttijden 4. Transport 5. Overproductie

6. Meer doen dan de klant verwacht 7. Herstelwerk 8. Niet benutten van talenten > Dit resulteert in specifiek inzicht in verspillingen. > Definieer per onderdeel het verbeterpotentieel.

Prioriteiten stellen

> Breng in kaart waar verkostenvoordelen en tijd. betering het meest nodig > Bepaal de prioriteiten is, resp. het eenvoudigst aan de hand van de specite realiseren? fieke (nood)situatie. > Volg de volgende criteria: > Formuleer een programcomplexiteit, benodigde ma met verschillende investeringen, mogelijke initiatieven.

Veranderingen doorvoeren

> Voer het aanpassingsprogramma uit. > Laat dit afhankelijk van de behoefte (deels) begeleiden of uitvoeren

door BDO. > Roep zonodig de hulp in van specialisten, bijvoorbeeld in IT of HR.

Tijdens alle stappen: verandermanagement > Innovatie is mensenwerk en is kansloos zonder draagvlak of geloof in de verandering. > Breken met oude zekerheden geeft onzekerheid en een gevoel van onbehagen en roept daardoor weerstand op. > Coaching van leidinggevenden en uitvoerenden.

accent mrt 2012

39

BESTE BDO…

JURIDISCH bv-recht

Elke dag krijgen BDO-adviseurs opgeteld honderden of zelfs duizenden vragen. Vaak over algemene ontwikkelingen, soms heel technisch en specifiek. Accent belicht in elk nummer een aantal van deze FAQ’s. SOCIAL MEDIA PROTOCOL Hoe voorkom ik als werkgever ongewenste social media-uitlatingen?

Het gebruik van social media zoals Twitter, Facebook en LinkedIn is enorm populair. Daardoor komt het ook op de werkvloer en kan al snel een spanningsveld ontstaan tussen vrijheid van meningsuiting van de werknemer en bescherming van het bedrijfsdebiet van de werkgever. Voor een werkgever is het onwenselijk dat zijn werknemers zich negatief uitlaten over het bedrijf/de werkomstandigheden. En foto’s van aangeschoten collega’s op de nieuwjaarsborrel zien werkgevers liever ook niet op Facebook of Hyves. Het is daarom verstandig, mede in het kader van arbeidsrechtelijke innovatie, een social media protocol op te stellen. Dit kan ongewenste uitlatingen op het internet voorkomen, omdat werknemers weten wat de (arbeidsrechtelijke) gevolgen hiervan kunnen zijn. In het social media protocol legt u namelijk neer wat voor u als werkgever gewenst of ongewenst gedrag is op het internet met betrekking tot uw bedrijf. Een social media protocol kan in het personeelshandboek, bedrijfsreglement of de individuele arbeidsovereenkomst worden opgenomen. Als een medewerker dan toch over de grens gaat, kunt u hem of haar met het social media protocol in de hand, houden aan de gemaakte afspraken/gevolgen. CORINA ROKS [email protected] @arbeidsjuristen

40

mrt 2012 accent

HET H-WOORD, OOK BIJ TIJDELIJK WONEN IN HET BUITENLAND? Ik krijg de kans om tijdelijk te worden uitgezonden naar het buitenland maar moet dan wel verhuizen met mijn gezin. Kan ik mijn hypotheekrente blijven aftrekken als ik mijn eigen woning niet verkoop? Hoewel u in het buitenland woont en de woning in Nederland geen hoofdverblijf meer is, kunt u de rente op deze woning blijven aftrekken. Voorwaarde is dan wel dat de woning niet aan derden ter beschikking wordt gesteld. Gebruikt u of een ander gezinslid deze woning tijdens vakantie, of blijft één van de kinderen in het huis wonen (bijvoorbeeld door studie), dan is dit echter geen probleem.

DENY DIJKGRAAF [email protected]

WERKER ZONDER VERGUNNING? Ik heb gehoord dat het in dienst hebben van een buitenlandse werknemer zonder tewerkstellingsvergunning veel geld kan kosten. Wat zijn de conse- quenties precies? Er is nog steeds veel te doen over de tewerkstellingsvergunning. Het is niet toegestaan om een buitenlandse werknemer zonder tewerkstellingsvergunning te laten werken. In het geval buitenlandse werknemers zonder tewerkstellingsvergunning in dienst zijn, kan de Arbeidsinspectie boetes opleggen van € 8.000,- per werknemer. U moet daarom controleren of een tewerkstellingsvergunning is afgegeven en er regelmatig op toezien dat deze nog steeds geldig is. Naast de boete kunt u ook geconfronteerd worden met een loondoorbetalingsverplichting voor werknemers zonder tewerkstellingsvergunning. Het niet beschikken over een vergunning heeft namelijk geen invloed op (het voortbestaan van) de arbeidsovereenkomst en daarmee op de loonbetalingsplicht. En dat kost misschien wel méér dan € 8.000. Uitkijken dus!

BART-JAN VAN HEES [email protected] @arbeidsjuristen

Zelf ook een vraag stellen? Mail naar [email protected] of speel hem door aan de redactie via uw BDO-adviseur.

Flexibilisering bv-recht verlicht administratieve druk

VRIJHEID BLIJHEID VOOR DE BV

De BV krijgt een flinke opknapbeurt en dat is goed nieuws, want een groot aantal achterhaalde en overbodige regels rond deze rechtsvorm wordt geschrapt. Daardoor komen er ruimere mogelijkheden om een BV naar eigen inzicht vorm te geven. Ook bestaande BV’s kunnen daarvan profiteren. Aan de flexibilisering van het BV-recht is sinds 2006 gewerkt, de invoering vindt hoogstwaarschijnlijk plaats per 1 januari 2013. Dan maakt een nieuwe wet een eind aan veel formaliteiten en beletsels rond de oprichting en inrichting van een BV. Kleine ondernemers kunnen dan makkelijker kiezen voor deze rechtsvorm met beperkte aansprakelijkheid. AFSCHAFFING MINIMUMKAPITAAL Opvallendste wijziging is de afschaffing van het verplichte minimumkapitaal van € 18.000 als zekerheid voor crediteuren. Een BV oprichten kan straks al met een 'kapitaalstorting' van 1 eurocent, zelfs zonder bankverklaring. Wordt er in natura op de aandelen gestort, dan is geen accountantsverklaring meer nodig voor de waardering. Zo worden ook inkoop van aandelen en terugbetaling van kapitaal in het nieuwe BV-recht eenvoudiger. MAATWERK IN AANDELEN Een tweede belangrijke wijziging is dat het mogelijk wordt meer soorten aandelen uit te geven. Aandelen mét stemrecht en aandelen zónder stemrecht bijvoorbeeld. Maar ook: aandelen met méér stemrecht dan andere, of aandelen mét winstrecht en aandelen zónder winstrecht. Bovendien kan bijvoorbeeld aan een bepaald aandeel de bevoegdheid worden toegekend om een bestuurder te benoemen en aan een ander aandeel het recht om te bepalen wat er met de winst gebeurt. Dit maatwerk in aandelen zal in veel situaties van pas komen. Bij bedrijfsopvolging bijvoorbeeld: als vader de BV wil overdragen aan zijn zoon maar nog aanspraak op het vermogen wil houden, kan dat straks met stemrechtloze aandelen. En zo kunnen stemrechtloze aandelen ook de huidige praktijk van certificering van aandelen via een stichting administratiekantoor vervangen.

0,01 euro kapitaalstorting bij oprichting BV

MAAR: PERSOONLIJK AANSPRAKELIJK Alleen maar goed nieuws dus? Tegenover deze grotere vrijheid rond de inrichting van de BV staat wel dat bestuurders nu formeel verantwoordelijk worden voor alle vormen van uitkeringen en terugbetalingen aan aandeelhouders. Revolutionair is dat overigens niet; het komt erop neer dat nu in de wet wordt vastgelegd wat in de rechtspraak al eerder beslist was. Bestuurders zijn persoonlijk aansprakelijk als achteraf blijkt dat de BV door onttrekkingen niet langer aan haar verplichtingen kan voldoen en zij dat hadden moeten voorzien. Ook aandeelhouders kunnen dan verplicht zijn de ontvangen uitkering terug te storten.

Meer weten? Neem contact op met Jan van Vliet, adviseur Ondernemingsrecht bij BDO Bureau Vaktechniek, of met uw eigen adviseur. [email protected]

STREEP ERDOOR: OOK DIT VERDWIJNT… Een lange rij regels en beperkingen wordt afgeschaft met de flexibilisering van het BV-recht. Naast de in het artikel genoemde hoofdzaken zijn dat onder meer: > Einde aan steunverbod. Eeuwige hinderpaal bij overnames: de BV kan geen onderpand geven voor de banklening van de koper van de aandelen of kan hem zelf slechts beperkt een lening verschaffen ter financiering van de koopsom. Deze regel wordt geheel geschrapt. > Nachgründung verdwijnt. Als binnen twee jaar na de oprichting door een oprichter of aandeelhouder activa aan de BV worden overgedragen, moest altijd toetsing door een accountant plaatsvinden. Ook dat wordt afgeschaft. > Geen verplichte statutaire blokkeringsregeling meer. Het al of niet vrij mogen overdragen van aandelen en de prijsbepaling ervan kan straks zelfs buiten de statuten om in een aandeelhoudersovereenkomst worden geregeld.

accent mrt 2012

41

column

vestigingen

KLAAS KIRPENSTEIJN

BELASTINGINNOVATIE Belastingheffing is van alle tijden, maar het fiscale landschap verandert snel. Echte innovaties zien we vooral in de processen van de Belastingdienst. Begon ik mijn loopbaan met als gereedschap een vulpen en een wetboek, nu heeft iedere ondernemer een eigen portal bij belastingdienst.nl. En is de ouderwetse inspecteur van het type Dorknoper vervangen door moderne convenanten volgens horizontaal toezicht. De belastingwetgeving zelf is beter tegen de tijd bestand. Maar ook daarbinnen worden regelmatig nieuwe accenten gezet, op grond van maatschappelijke en politieke ontwikkelingen. De Innovatiebox moet economische groei stimuleren, de slurpende auto wordt ontmoedigd door een hoge bijtelling. Soms verandert wetgeving supersnel, zoals bij de verpakkingenbelasting die door het vorige kabinet werd ingevoerd en die door het huidige kabinet alweer wordt afgeschaft. Diepe zucht bij veel ondernemers. En soms verandert er eeuwenlang helemaal niets. Al sinds de middeleeuwen heffen de meeste gemeenten hondenbelasting en bijna niemand weet nog waarom. Ik kan u ook niet uitleggen waarom ik voor mijn trouwe labrador Mazzel belasting moet betalen terwijl poes Dibbes belastingvrij de omgeving bevuilt. Er was ooit een gemeente met innovatiedwang die in de plaatselijke verordening opnam dat ‘onder honden tevens katten moeten worden begrepen’, maar die ruime uitleg ging de rechter te ver. En toch: op dit moment wankelen enkele vaste waarden in de inkomstenbelasting. De roep om beperking van de hypotheekrenteaftrek krijgt steeds meer volgers, zelfs bij de banken. En het progressieve tarief, hét voorbeeld van draagkrachtheffing, zou zomaar kunnen worden vervangen door een vlaktaks. Dus hoe uw belastingdruk er in de komende jaren uit gaat zien is onzeker. Maar vergeten zullen ze u niet in Den Haag. Tenslotte zijn er in het leven maar twee zekerheden, de dood en de belastingen.

Het voorstel ‘Onder honden moeten tevens katten worden begrepen’ ging de rechter te ver

BDO Accountants & Belastingadviseurs B.V.

BDO Consultants B.V.

BDO Investigations B.V.

Alkmaar Alphen aan den Rijn Amstelveen Arnhem Breda Den Haag Dordrecht Ede Eindhoven Emmen Groningen Haarlem Helmond Hengelo ’s-Hertogenbosch Leiden Maastricht-Airport Nijmegen Nunspeet Parkstad Limburg Roosendaal Rotterdam Tilburg Utrecht Westfriesland Westland Zutphen

BDO Adviesgroep Familiebedrijven Utrecht 030 – 284 97 71

Alphen aan den Rijn Arnhem Breda Dordrecht Eindhoven Nijmegen Rotterdam Tilburg Utrecht

072 – 518 30 00 0172 – 53 53 00 020 – 543 21 00 026 – 352 56 25 076 – 571 49 00 070 – 338 08 08 078 – 632 34 00 0318 – 43 93 00 040 – 269 82 22 0591 – 66 46 64 050 – 521 57 57 023 – 511 28 00 0492 – 50 55 55 074 – 276 42 00 073 – 640 57 05 071 – 579 44 44 043 – 350 88 88 024 – 374 17 17 0341 – 25 71 44 045 – 569 00 00 0165 – 59 87 00 010 – 242 46 00 013 – 594 02 02 030 – 284 98 00 0229 – 25 97 00 0174 – 63 88 88 0575 – 58 31 00

BDO International Tax Services Amstelveen 020 – 543 21 00 Rotterdam 010 – 242 46 00

BDO Arbeidsjuristen B.V. Arnhem 026 – 352 56 25 Den Haag 070 – 338 08 21 ’s-Hertogenbosch 073 – 640 57 74 BDO Corporate Finance B.V. Utrecht 030 – 284 98 49

0172 – 53 53 00 026 – 352 56 25 076 – 571 49 00 078 – 632 34 00 040 – 269 82 22 024 – 374 17 17 010 – 242 46 00 013 – 594 02 02 030 – 284 98 00

BDO Online Services B.V. BDO Business Restructuring Utrecht 030 – 284 98 49

Arnhem

026 – 352 56 25

Strategische samenwerking BDO HR Consulting Arnhem Den Haag ’s-Hertogenbosch

026 – 352 56 25 070 – 338 08 21 073 – 640 57 99

BDO Interim & Recruitment B.V. Utrecht 030 – 284 99 50 BDO IT Consultants Amstelveen Arnhem Rotterdam Tilburg Westfriesland

088 – 236 48 22 088 – 236 48 22 088 – 236 48 22 088 – 236 48 22 088 – 236 48 22

Dijkstra Voermans Advocatuur & Notariaat Dijkstra Voermans Advocaten Utrecht 030 – 285 03 00 Amsterdam 020 – 894 07 00 Eindhoven 040 – 269 83 33 Rotterdam 010 – 242 48 80 Dijkstra Voermans Notariaat Utrecht 030 – 285 03 80

Kijk voor de actuele adresgegevens op www.bdo.nl

BDO Organisation & Control Utrecht 030 – 284 99 60 BDO Risk Advisory Services Amstelveen 020 – 543 21 00 Eindhoven 040 – 269 82 22 Utrecht 030 – 284 98 49 Westfriesland 0229 – 25 98 88

Klaas Kirpensteijn is belastingadviseur en partner van BDO. Als hoofdredacteur bewaakt hij de formule van accent. [email protected]

42

mrt 2012 accent

accent mrt 2012

43

Beste / slechtste beslissing Succes komt met vallen en opstaan. Op de laatste pagina van accent vertellen bekende en minder bekende ondernemers over hun beste en slechtste beslissing.

JAAP MALJERS (50) is geschoold medicus en bedrijfseconoom; succesvol innoveerder, investeerder en serial entrepreneur met miljoenenbusinesses in de zorgsector.

Foto: Ivo van der Bent

”Als het jou goed gaat, gaat het mij beter”

SLECHTSTE “Oh, ik heb stampend veel fouten gemaakt! Gelukkig heb ik van allemaal geleerd. Maar één ding heb ik echt verkeerd gedaan. Toen ik samen met algemene ziekenhuizen een nieuw type onderneming probeerde op te zetten, heb ik jarenlang geprobeerd de aanwezige enorme cultuurverschillen te overbruggen om tot gezamenlijke business te komen. Zelfs toen ik al lang voelde dat het niks werd, wilde ik het niet loslaten. Bang om onaardig gevonden te worden, denk ik achteraf. Dat waren heel frustrerende jaren. Je moet dingen ook kunnen stoppen!”

03/2012 BM1210

BESTE “Mijn beste keuze is geweest dat ik altijd uitsluitend echt goede mensen om me heen heb verzameld. Ik kan zelf maar twee dingen. Het eerste is dat ik een goeie kijk heb op de richting waarin de zorgsector zich gaat ontwikkelen – naar meer dynamiek en beweging – en wat mijn rol daarin kan zijn. Het tweede is dat ik de juiste mensen weet te verzamelen om goeie zorgbedrijven mee op te bouwen. Cruciaal, want het succes van een goed idee zit in een perfecte uitvoering. Wat ook heel belangrijk is: dat je die goede mensen de ruimte blijft geven om het beste uit zichzelf te halen. Ik geloof heilig in het motto ‘Als het jou goed gaat, gaat het mij beter’.”