JAARVERSLAG 2007
short term has no future
2 // Dexia / Jaarverslag 2007
JAARVERSLAG 2007
INHOUD BEHEERSVERSLAG
2
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
118
JAARRREKENING
236
AANVULLENDE INLICHTINGEN
265
Dexia / Jaarverslag 2007 // 1
PROFIEL VAN DE GROEP
4
FINANCIEEL PROFIEL
6
BOODSCHAP VAN PIERRE RICHARD
10
BOODSCHAP VAN AXEL MILLER
12
BESTUURSORGANEN VAN DE GROEP
14
STRATEGIE
17
VOORNAAMSTE ACTIVITEITEN EN EVOLUTIE VAN DEXIA IN 2007
20
GESCHIEDENIS VAN DE GROEP
23
CORPORATE GOVERNANCE
24
INFORMATIE AAN DE AANDEELHOUDERS
54
HUMAN RESOURCES
58
DUURZAME ONTWIKKELING
65
RISICOBEHEER
66
FINANCIËLE RESULTATEN
78
ACTIVITEITEN EN RESULTATEN VAN DE METIERS
85
ALGEMENE INFORMATIE
2 // Dexia / Jaarverslag 2007
105
RAPPORT DE GESTION
BEHEERSVERSLAG Dexia / Jaarverslag 2007 // 3
PROFIEL VAN DE GROEP
PROFIEL VAN DE GROEP
FSA, een van de drie grootste obligatieverzekeraars in de Verenigde Staten, beschikt eveneens over een rating AAA (onlangs bevestigd).
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
Een engagement op lange termijn en de waarden van de Groep
Dexia is een Europese bank die wereldleider is op het gebied van de financiering van de lokale openbare sector. Met een beurskapitalisatie van 20,3 miljard EUR op 31 december 2007 behoort Dexia tot de vijftien grootste financiële instellingen van de eurozone. Op dezelfde datum telde de Groep 35 202 medewerkers, verspreid over 37 landen.
De groep Dexia heeft oog voor de behoeften en het welzijn van zijn cliënten, en wil bijdragen tot een harmonieuze ontwikkeling van de samenleving, het milieu beschermen en zorgen voor een duurzame groei; een uitgesproken langetermijnvisie waarmee Dexia het verschil maakt. Door te stellen dat short term has no future, omschrijft Dexia zijn persoonlijkheid en geeft het zijn eigen visie weer over de opvatting en uitoefening van zijn metiers. Dexia heeft ervoor gekozen zijn opdrachten te realiseren en zijn vakkennis aan te wenden rond drie waarden: • de ambitie om zijn operationele en financiële prestaties voortdurend te verbeteren met respect voor de maatschappelijke en ecologische waarden van Dexia; • respect voor iedereen: cliënten, medewerkers, leveranciers, aandeelhouders en de verschillende gemeenschappen waarbinnen Dexia zijn metiers uitoefent; • de passie om vindingrijk te zijn, vooruitgang te boeken en alles te doen en over te doen wat nodig is om Dexia in staat te stellen zijn opdrachten te vervullen en zinvol werk te leveren.
DE METIERS VAN DEXIA EEN UNIEK MODEL IN HET BANKENLANDSCHAP
Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement
Een ontwikkeling gebaseerd op twee pijlers
Dexia is erin geslaagd om in tien jaar tijd wereldleider te worden in de financiering van de lokale openbare sector en dit in meer dan dertig landen wereldwijd. De belangrijkste vestigingen bevinden zich in Frankrijk, België, Italië, NoordAmerika en Mexico, Duitsland, Spanje, het Verenigd Koninkrijk, Scandinavië, Zwitserland, Oostenrijk, Slowakije, Polen, Roemenië, Tsjechië, Australië, Israël, Bulgarije, Hongarije en Japan. Dit metier beslaat drie domeinen. De financiële dienstverlening aan de publieke sector omvat de financiering van de behoeften van de lokale openbare besturen of van andere instellingen voor openbare dienstverlening in de vorm van kredieten, verbintenissen, liquiditeitswaarborgen of via deelname aan obligatie-uitgiften voor de cliënten. Dexia biedt zijn cliënten een ruime waaier van producten aan, met inbegrip van gestructureerde kredieten en diensten inzake schuldbeheer. Dexia is ook een actieve marktspeler inzake de financiering van projecten en wendt zijn knowhow ter zake wereldwijd aan. Het past daarbij een selectieve benadering toe in overeenstemming met het risicobeleid van de Groep. Er wordt voorrang gegeven aan essentiële infrastructuur (vervoer, milieu ...) en aan de sector van de hernieuwbare energiebronnen. Dexia verstrekt ook kredieten aan bedrijven in de landen waar het als universele bank gevestigd is (België, Luxemburg, Turkije en Slowakije).
De toekomst van Dexia zal gebouwd worden op twee pijlers: een universele bankactiviteit in Europa en een wereldwijd leiderschap op het vlak van Public/Project Finance. Dexia wenst zijn universele bankactiviteiten buiten de traditionele markten (België, Luxemburg, Slowakije en Turkije) te onwikkelen om in Europa uit te groeien tot een eersterangsspeler. Dexia wil ook zijn wereldwijde marktleiderschap inzake Public/Project Finance verstevigen via een verdere geografische uitbreiding. De in september 2006 vastgelegde en aangekondigde doelstellingen wijzen op het vertrouwen van de Groep om zeer goede operationele en financiële prestaties te boeken, o.a. een dividend per aandeel dat met minstens 10 % per jaar stijgt.
Financiële gezondheid Dexia wil zich op een energieke en evenwichtige manier ontwikkelen, en het zal daarbij rekening houden met zijn basiswaarden op het vlak van risico en financiële gezondheid. Zo past de Groep de strengste normen toe op het gebied van toekenning van kredieten, risicocontrole, operationele activiteiten en productkwaliteit. Dexia heeft een van de hoogste kredietratings in de bankwereld: zijn drie belangrijkste entiteiten – Dexia Crédit Local, Dexia Bank en Dexia BIL – hebben een rating AA/ Aa1/AA+; drie van zijn Europese dochterondernemingen geven gewaarborgde obligaties met rating AAA uit; en
4 // Dexia / Jaarverslag 2007
PROFIEL VAN DE GROEP
Dexia is een toonaangevende retailbank die een volledig gamma van bank- en verzekeringsdiensten biedt aan meer dan 6 miljoen cliënten (gezinnen, kleine en middelgrote ondernemingen) in België, Luxemburg, Slowakije en Turkije. Het bekleedt een eersterangspositie onder de retailbanken in België en Luxemburg en is tevens erkend als retailbank in Slowakije. DenizBank, de dochteronderneming van Dexia, is de zesde grootste privébank van Turkije. Dexia Insurance Services levert alle levens- en niet-levensverzekeringsproducten die via de retailnetten van de Groep in België en Luxemburg, en in Frankrijk verkocht worden. Dexia heeft ook een belangrijke privatebankingactiviteit ontwikkeld via diverse entiteiten – sommige in een joint venture – in verschillende Europese landen, vooral in België, Luxemburg, Spanje, Zwitserland en Denemarken.
Als toonaangevend vermogensbeheerder op Europees niveau, biedt Dexia Asset Management een volledig gamma beleggingen aan: traditioneel beheer, alternatieve fondsen en duurzaam verantwoorde beleggingen, waarvoor Dexia marktleider is in West-Europa. Dexia Asset Management is gespecialiseerd in het beheer van collectieve fondsen en institutionele en privémandaten. Dexia Asset Management heeft beheerscentra in Brussel, Luxemburg, Parijs en Sydney, en commerciële teams in Europa, het Midden-Oosten en Australië.
Investor services RBC Dexia Investor Services ging in 2006 van start in het kader van een joint venture met Royal Bank of Canada en biedt aan instellingen in de hele wereld zijn kennis en knowhow aan op het gebied van global custody, administratief fondsenbeheer, beheer van pensioenfondsen en dienstverlening aan de aandeelhouders. De onderneming behoort tot de internationale top tien van global custodians. RBC Dexia Investor Services is wereldwijd actief dankzij teams aanwezig in vijftien landen op vier continenten.
Thesaurie en financiële markten
COMPTES SOCIAUX
Dexia heeft via zijn belangrijkste activiteiten een sterke aanwezigheid verworven op de kapitaalmarkten, zowel voor de herfinanciering en het balansbeheer van de Groep als voor de uitwerking van geavanceerde en gestructureerde producten en oplossingen voor de cliënten van de diverse metiers. Deze activiteit is niet alleen een essentiële ondersteuning voor de hele Groep, maar ook een belangrijk profitcenter, dat aanzienlijke winsten oplevert.
BEHEERSVERSLAG
Financiële dienstverlening aan particulieren
Financieel beheer
COMPTES CONSOLIDÉS
Via zijn Amerikaanse dochter Financial Security Assurance (FSA) ten slotte verzekert Dexia gemeenteobligaties, infrastructuurprojecten en geëffectiseerde schuldvorderingen (asset-backed securities). FSA bekleedt vandaag een dominante positie op de Amerikaanse markt van de verzekerde gemeenteobligaties.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 5
FINANCIEEL PROFIEL
FINANCIEEL PROFIEL BEHEERSVERSLAG
KERNCIJFERS OP GECONSOLIDEERDE BASIS VAN DE GROEP DEXIA BALANSTOTAAL (in miljarden EUR)
NETTORESULTAAT GROEPSAANDEEL (in miljoenen EUR)
509
567
605
2 038
2005
2006
2007
2005
2 750
2 533
2006
2007
RENTABILITEIT OP HET EIGEN VERMOGEN
EXPLOITATIECOËFFICIËNT
(ROE) (in %)
(in %)
20,0
2005
23,1
17,8
54,0
49,6
55,6
2006
2007
2005
2006
2007
WINST PER AANDEEL (in EUR) 1,87
2005
2,49
2,18
2006
2007
6 // Dexia / Jaarverslag 2007
FINANCIEEL PROFIEL
VEREENVOUDIGDE STRUCTUUR VAN DE GROEP DEXIA
Dexia Crédit Local Financial Security Assurance
100 %
Dexia Banque Internationale à Luxembourg
Dexia Bank België
99,9 %
100 %
DenizBank
99,7 %
BEHEERSVERSLAG
Dexia NV
Dexia Sabadell Banco Local
Dexia Kommunalbank Deutschland
Dexia Kommunalkredit Bank
Dexia Municipal Agency
Dexia Sofaxis
RBC Dexia Investor Services
Dexia Asset Management
Dexia Insurance Belgium
70 %
60 %
100 %
74,9 %
100 %
100 %
50 %
100 %
99,6 %
De percentages verwijzen naar rechtstreekse en onrechtstreekse participaties.
Public/Project Finance
Universele Bank
BIJDRAGE VAN DE METIERS TOT HET ONDERLIGGEND NETTORESULTAAT GROEPSAANDEEL* 2007
9%
Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement Financiële dienstverlening aan particulieren Thesaurie en financiële markten Financieel beheer Investor services
4%
5%
54 %
54 % 28 % 9% 5% 4%
28 % * Central assets en niet-operationele elementen niet inbegrepen.
6 315
15 226
TOTAAL 35 202
7 306
3 797 2 558
AANTAL MEDEWERKERS OP 31 DECEMBER 2007* België Frankrijk Luxemburg Turkije Andere Landen * Met inbegrip van de medewerkers van de zelfstandige kantorennetten en RBC Dexia Investor Services.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 7
COMPTES SOCIAUX
Dexia Crediop
COMPTES CONSOLIDÉS
99,8 %
FINANCIEEL PROFIEL
RESULTATEN (in miljoenen EUR)
1999
Opbrengsten Kosten
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
Brutobedrijfsresultaat Nettoresultaat groepsaandeel
2000
Dexia GAAP 2001 2002
2003
2004
IFRS zoals aangenomen door EU 2006 2007 2004 (1) 2005
3 143
3 740
5 631
5 157
5 160
5 392
5 623
5 976
(1 694)
(2 050)
(3 323)
(3 037)
(3 056)
(3 012)
(3 057)
(3 229)
7 005
6 896
1 449
1 690
2 308
2 120
2 104
2 380
2 566
2 747
3 531
3 062
761
1 001
1 426
1 299
1 431
1 772
1 822
2 038
2 750
2 533
(3 474) (3 834)
(1) De reconciliatie van Dexia GAAP en IFRS zoals aangenomen door de EU wordt uitgelegd in het Jaarverslag – Rekeningen en verslagen 2005 van Dexia.
BALANS (in miljarden EUR)
31 dec. 1999
31 dec. 2000
Dexia GAAP 31 dec. 31 dec. 2001 2002
31 dec. 2003
31 dec. 2004
IFRS zoals aangenomen door EU 01 jan. 31 dec. 31 dec. 31 dec. 2005 2006 2007 2005 (1)
Activa
245,1
257,8
351,4
350,9
349,9
389,2
404,6
508,8
566,7
604,6
Leningen en voorschotten aan cliënten
128,5
134,4
156,4
157,8
161,9
166,2
169,5
192,4
226,5
242,6
Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening en financiële investeringen
67,0
77,7
125,9
134,7
127,9
144,5
147,3
198,9
223,2
257,9
Schulden aan en deposito’s van cliënten
46,9
52,4
84,0
85,3
92,3
97,6
87,1
97,7
116,2
126,7
132,3
134,4
140,9
146,5
134,9
143,9
144,2
175,7
184,7
204,0
6,9
8,1
10,3
10,9
11,6
12,3
10,5
11,5
14,4
16,1
Schuldpapier Kern eigen vermogen
(2)
(1) De reconciliatie van Dexia GAAP en IFRS zoals aangenomen door de EU, en de impact van de eerste toepassing van de IFRS-norm worden uitgelegd in het Jaarverslag – Rekeningen en verslagen 2005 van Dexia. (2) Voor de jaren 1999-2004: eigen vermogen + fonds voor algemene bankrisico’s.
RATIO’S
Exploitatiecoëfficiënt (1) Rentabiliteit op het eigen vermogen Tier 1-ratio
(3)
Capital adequacy ratio (4)
(2)
Dexia GAAP 2001 2002
1999
2000
53,9 %
54,8 %
59,0 %
15,7 %
17,7 %
18,7 %
9,0 %
9,3 %
9,3 %
12,8 %
9,8 %
11,5 %
IFRS zoals aangenomen door EU 2004 2005 2006 2007
2003
2004
58,9 %
59,2 %
55,9 %
54,4 %
54,0 % 49,6 % (3) 55,6 %
16,2 %
16,5 %
19,8 %
17,2 %
20,0 % 23,1 % (3) 17,8 %
9,3 %
9,9 %
10,7 %
10,0 %
10,3 %
9,8 %
9,1 %
10,7 %
11,2 %
11,7 %
11,1 %
10,9 % 10,3 %
9,6 %
(1) De verhouding tussen de kosten en de opbrengsten. (2) De verhouding tussen het nettoresultaat groepsaandeel en het gewogen gemiddeld kern eigen vermogen (na aftrek van het geraamde dividendbedrag). (3) Inclusief een resultaat van 236 miljoen EUR op de inbreng van nettoactiva door Dexia in de joint venture RBC Dexia Investor Services en een resultaat van 280 miljoen EUR door de verkoop van Banque Artesia Nederland. (4) Het eigen vermogen wordt in aanmerking genomen na toewijzing van het resultaat. Voor de berekening van de solvabiliteitsratio in 2007, blijft de behandeling van gekwalificeerde participaties in bank- en verzekeringsinstellingen identiek aan die van 2006, namelijk met aftrek van het totale reglementaire vermogen.
8 // Dexia / Jaarverslag 2007
FINANCIEEL PROFIEL
Dubieuze schuldvorderingen (in miljoenen EUR)
2000
Dexia GAAP 2001 2002
2003
2004
IFRS zoals aangenomen door EU 2004 2005 2006 2007
905
1 897
1 942
1 708
1 722
1 722
0,53 %
0,68 %
1,20 %
1,23 %
1,05 %
1,04 %
1,04 %
0,78 % 0,61 % 0,50 %
1 473
1 359
1 218
Dekkingsratio (2)
79,3 %
65,0 %
66,7 %
68,0 %
72,8 %
73,2%
73,2 %
69,1 % 69,3 % 67,2 %
BEHEERSVERSLAG
672
Assets quality ratio (1)
(1) De verhouding tussen de dubieuze schuldvorderingen en de bruto uitstaande vorderingen. (2) De verhouding tussen de portefeuillevoorzieningen en de dubieuze schuldvorderingen.
DONNÉES PAR AC TION GEGEVENS PER AANDEEL (in EUR)
1999
2000
Dexia GAAP 2001 2002
2003
2004
IFRS zoals aangenomen door EU 2004 2005 2006 2007
Winst per aandeel (1)
0,98
1,15
1,25
1,13
1,24
1,58
1,63
1,87
2,49
2,18
Brutodividend
0,39
0,43
0,48
0,48
0,53
0,62
0,62
0,71
0,81
0,91(2)
9.86
11,60
(3)
8,54
8,02
8,39
8,79
9,25
9,95
8,87
Payoutratio (4)
41,4 %
41,9 %
39,3 %
43,0 %
42,1 %
38,7 %
37,6 %
Nettoactiva
12,87
37,9 % 34,3 % 42,0 %
(1) De verhouding tussen het nettoresultaat groepsaandeel en het gewogen gemiddeld aantal aandelen (niet verwaterd in de jaren onder IFRS). (2) Voorgesteld dividend. (3) De verhouding tussen het kern eigen vermogen (na aftrek van het geraamde dividendbedrag) en het aantal aandelen (na aftrek van eigen aandelen) op het einde van de periode. Volgens Dexia GAAP: inclusief fonds voor algemene bankrisico’s groepsaandeel. (4) De verhouding tussen het totaalbedrag van de dividenden en het nettoresultaat groepsaandeel. Voor 2007, berekend op basis van het voorgestelde dividend.
RATINGS (LANGE TERMIJN)
Moody’s Standard & Poor’s Fitch DBRS
Dexia Bank
Dexia Crédit Local
Dexia BIL
Financial Security Assurance
Dexia Municipal Agency
Aa1
Aa1
Aa1
Aaa
Aaa
AA
AAA
AAA
AAA -
AAA -
AA AA+ AA (high)
AA AA+ AA (high)
AA+ AA (high)
Dexia / Jaarverslag 2007 // 9
COMPTES CONSOLIDÉS
1999
COMPTES SOCIAUX
RISICOKWALITEIT
BOODSCHAP VAN DE VOORZITTERS
BOODSCHAP VAN PIERRE RICHARD
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
VOORZITTER VAN DE RAAD VAN BESTUUR
2007 was een jaar van contrasten voor de wereldeconomie in een onzekere en moeilijke omgeving. Aan de ene kant ging de reële wereldeconomie erop vooruit, met een groei van bijna 5 %. Deze vooruitgang was vooral te danken aan de doorslaggevende bijdrage van de opkomende landen, terwijl de meer ontwikkelde regio’s van de wereld – na een dynamische start van het jaar – tekenen van vertraging begonnen te vertonen. Deze dynamiek heeft enerzijds de stijging van de grondstofprijzen aangewakkerd en een vrees voor inflatie teweeggebracht. Anderzijds vergrootte deze dynamiek de financiële onevenwichten in de wereld: zo bereikten de wisselreserves van de grote opkomende en olie-exporterende landen een historisch hoogtepunt, en tegelijk namen de overheids- en privéschulden in de Verenigde Staten verder toe. De koers van de munten wijzigde aanzienlijk; de dollar verloor in de loop van het jaar 13 % van zijn waarde ten opzichte van de euro, terwijl de yuan meer dan ooit competitief bleef. Aan de andere kant heeft de omvangrijke globale financiële crisis, die vorige zomer in de Verenigde Staten is ontstaan, de wereldeconomie aan het wankelen gebracht. De wanbetalingen in het kader van de subprimekredieten in de Verenigde Staten namen onrustwekkende afmetingen aan. De gevolgen van deze situatie brachten vrees en onzekerheid met zich mee op meerdere domeinen: omvang
10 // Dexia / Jaarverslag 2007
van de verwachte verliezen; capaciteit van de verschillende financiële medespelers om de risico’s – vaak ingebracht met complexe structuren – af te bakenen en er het hoofd aan te bieden; gevolgen voor de solvabiliteit en de liquiditeit van de banken; ten slotte, een mogelijke weerslag van de financiële crisis op de reële economie en een eventuele recessie. Deze onstuimige omgeving, die de laatste maanden van het jaar en ook nadien nog in hevigheid toenam, heeft de grote centrale banken gemobiliseerd, meerdere spelers van de sector uitgeschakeld en zelfs de solvabiliteit van enkele erg grote bankinstellingen in vraag gesteld. De waardeverminderingen die in de activaportefeuille werden doorgevoerd, verrasten niet alleen door hun omvang maar ook door het feit dat ze in opeenvolgende golven werden aangekondigd. Ten slotte konden de ondoorzichtigheid van de structuren en de complexiteit van de producten de onzekerheid op de markten omtrent de vraag wie uiteindelijk het verlies op zich zou nemen, alleen maar vergroten. Ook de toestand van sommige kredietverzekeraars werd ter discussie gesteld, met name wat de gegrondheid van hun rating AAA betrof. Dit kader heeft vanzelfsprekend heel wat nervositeit op de markten veroorzaakt, wat een weerslag had op de hele financiële sector. Met name het Dexia-aandeel, dat het jaar afsloot op 17,22 EUR, kende een daling van 17 % op
jaarbasis (evenveel als de Stoxx Banks-index), terwijl het in mei nog een historisch hoogtepunt had bereikt, met 24,96 EUR. Tijdens deze crisis heeft Dexia herhaaldelijk, op de meest duidelijke, volledige en snelle manier, de markt geïnformeerd. Dexia wees er in het bijzonder op dat zijn Amerikaanse dochteronderneming FSA zich onderscheidde van haar voornaamste concurrenten, omdat ze weggebleven was uit de sector van de gestructureerde risicoproducten, de “ABS CDO’s”, die grotendeels aan de problemen ten grondslag lagen. De bankwaarden zullen met uiteenlopende uitkomsten deze crisis achter zich laten, wanneer, na de bekendmaking van de resultaten, de reële verliezen gelokaliseerd en gekwantificeerd zullen zijn. Dexia van zijn kant bleef, ondanks de crisis, uitstekende resultaten boeken, met een onderliggend resultaat dat met 12,5 % gestegen is in vergelijking met 2006. Het behield zijn ratings en solvabiliteit, die tot de beste van de sector behoren. De stevige fundamenten van Dexia vergroten het vertrouwen van de raad van bestuur in het vermogen van het directieteam en van alle medewerkers om de ontwikkeling van zijn metiers, die sinds de oprichting van Dexia aangevat is, onverminderd voort te zetten. We zullen aan de algemene vergadering van aandeelhouders
de stemming over een brutodividend van 0,91 EUR per aandeel voorstellen. De dividendstijging zal in vergelijking met vorig jaar aldus 12,3 % bedragen, wat aansluit bij het dynamisch uitkeringsbeleid van een belangrijk gedeelte van de resultaten aan onze aandeelhouders, en dit sinds 1996. Als voorzitter van de raad van bestuur, wil ik hulde brengen aan het professionalisme en de inzet van de teams die dit allemaal hebben gerealiseerd; ik ben er hen zeer erkentelijk voor. Verder dank ik al mijn collega’s van de raad omdat ze in de loop van 2007 de energieke aanpak van het directiecomité hebben gesteund en, op een onverdroten en efficiënte manier, aan onze werkzaamheden hebben deelgenomen. We zullen erop toezien dat onze praktijken inzake corporate governance, alsook de kwaliteit van onze relaties met onze aandeelhouders, verder versterkt worden.
Pierre Richard
Dexia / Jaarverslag 2007 // 11
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
BOODSCHAP VAN DE VOORZITTERS
BOODSCHAP VAN DE VOORZITTERS
BOODSCHAP VAN AXEL MILLER
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
VOORZITTER VAN HET DIRECTIECOMITÉ GEDELEGEERD BESTUURDER
2007 was een goed jaar voor Dexia, zoals blijkt uit het onderliggende resultaat, dat met 12,5 % is gestegen in vergelijking met 2006. We herinneren eraan dat over 2006 de stijging 14,3 % bedroeg, wat duidelijk ook meer was dan onze jaarlijkse doelstelling op middellange termijn van 10 %. Dit goede resultaat weerspiegelt de zeer bevredigende prestatie van onze commerciële metiers, waarvan de resultaten de schok die de financiële markten in het tweede halfjaar hebben ondergaan, ruimschoots hebben opgevangen. Enkele voorbeelden geven aan dat Dexia, ondanks de crisis, niet alleen zijn ontwikkeling onverstoorbaar heeft verdergezet, maar dat het uit deze omgeving zelfs voordeel heeft kunnen halen. Zo is de omloop van onze langetermijnverbintenissen in de publieke sector en de financiering van projecten met 22,0 % gestegen bij gelijke wisselkoers. We konden op de Britse markt van de kredieten voor sociale huisvesting, tegen goede voorwaarden, een belangrijke en kwaliteitsvolle portefeuille verwerven. Op het vlak van de financiering van projecten, waar de uitstaande bedragen met 50 % zijn toegenomen, werkte Dexia zich op tot de derde plaats in de wereldrangschikking van de mandated lead arrangers van Thomson Financial in 2007, terwijl we in 2006 nog de dertiende plaats bekleedden. Inzake kredietverzekering zijn de nieuwe dossiers in één jaar met 40 % toegenomen en in december beliep het aandeel van FSA in de Amerikaanse markt van de verzekerde gemeenteobligaties 50 %, d.i. het dubbele van zijn gebruikelijk marktaandeel. Op het vlak van financieel beheer en investor services ten slotte, zijn de totale beheerde activa (assets under management), ondanks de
12 // Dexia / Jaarverslag 2007
slechte gang van zaken op de markten tijdens het tweede halfjaar, in één jaar met 4 % gestegen, en de totale activa onder beheer namen met 26 % toe. Ook voor retail en private banking waren de commerciële resultaten zeer goed, met name in Turkije, waar de groei onze – nochtans zeer ambitieuze – doelstellingen overtrof. Dexia is overigens met succes blijven werken aan de verbetering van zijn operationele processen. Inzake risico’s bijvoorbeeld, werd de ontwikkeling van de modellen voor de interne rating in 2007 voltooid en uitgetest, en onze modellen werden door de toezichthoudende overheden goedgekeurd om als basis te dienen bij de berekening van de solvabiliteitsrisico’s onder Bazel II. In dit nieuwe referentiekader is de gunstige positie van Dexia, wat zijn eigen vermogen betreft, er nog op verbeterd. We herinneren eraan dat dit ons in 2007 in staat heeft gesteld onze activiteit fors te verhogen en tegelijkertijd in september een programma voor de terugkoop van eigen aandelen ten belope van 500 miljoen EUR te lanceren. Tijdens een boekjaar dat gekenmerkt werd door een omvangrijke financiële crisis heeft Dexia zijn hoge solvabiliteitsniveau behouden, heeft het geen enkel liquiditeitsprobleem ondervonden en diende het geen voorzieningen aan te leggen, hoewel de omgeving drastisch wijzigde en de banken voor nieuwe uitdagingen stelde: prijsvorming en risico’s op de kredietmarkten, heroriëntatie van het spaargedrag en liquiditeitsschaarste op de interbankenmarkt. De Europese banken moesten ook de
In totaal beliep de winst per aandeel 2,18 EUR en de rentabiliteit op het eigen vermogen bedroeg 17,8 %. Deze uitkomst lag hoger dan het streefdoel van de Groep op middellange termijn, namelijk 16 %; hierbij dient rekening te worden gehouden met het feit dat het niveau van het eigen vermogen van Dexia een van de hoogste van de sector is. In een omgeving die de bankindustrie wereldwijd beroerd heeft en zelfs enkele heel grote namen van de sector heeft verzwakt, heeft Dexia zich met vastberadenheid verder ontwikkeld, met name wat zijn globale metiers betreft. Als ervaren en voorzichtige actoren in de sector van de kredietverzekeraars (monolines) – die de onrust op de markt
heeft aangewakkerd – hadden Dexia en FSA zich sinds lang voorbereid op een eventuele crisis. Zij bleven dan ook buiten de risicodomeinen, vooral met betrekking tot de complexe ABS CDO’s-structuren, die forse verliezen veroorzaakten bij verscheidene grote marktspelers in de financiële sector. Wij ontkwamen aan deze problemen en al onze ratings werden bevestigd, waardoor wij onder andere steeds meer deposito’s van de grootste banken en internationale instellingen konden inzamelen. Dankzij onze goede liquiditeit zijn we op de interbankenmarkt op korte termijn kredietverstrekker gebleven. Ten slotte zijn onze marges verbeterd. Nu we deze crisis zonder kleerscheuren hebben doorgemaakt, is onze ambitie meer dan ooit gerechtvaardigd: een grote bank blijven die duurzaamheid hoog in het vaandel voert, die rekening houdt met de verwachtingen van onze cliënten en de doelstellingen van onze aandeelhouders, en die ernaar streeft om voor onze 35 202 medewerkers een goed kader te scheppen waarin ze hun talent met passie ten dienste van Dexia kunnen blijven aanwenden. Onze langetermijnvisie is niet veranderd. Ook in 2008 wachten ons nieuwe uitdagingen, maar mede dankzij onze prestatie in 2007 zijn we beter dan ooit gewapend om ze aan te gaan en onze opmars voort te zetten overeenkomstig het plan dat we in 2006 hadden uitgewerkt met het oog op waardecreatie. Hierbij blijven we trouw aan onze opdracht als bank van de lokale overheden en aan de waarden die ons inspireren om deze opdracht waar te maken. Namens het directiecomité wens ik alle medewerkers te bedanken voor hun inzet ten aanzien van de Groep en zijn cliënten en dank ik deze laatsten voor hun trouw aan Dexia.
Axel Miller
Dexia / Jaarverslag 2007 // 13
COMPTES SOCIAUX
eerste vuurproef van de nieuwe IFRS-normen doorstaan. Ze werden voor het eerst toegepast in een crisisperiode en hebben trouwens wellicht deze crisis verder aangewakkerd. Het feit dat de financiële portefeuilles tegen hun “reële waarde” werden geboekt, heeft de laatste twee kwartalen immers geleid tot een nooit eerder geziene volatiliteit, zowel wat de gerapporteerde reserves als wat de resultaten betreft. Dit vergde waardecorrecties, soms op werkelijk verslechterde activa, maar ook op niet aangetaste activa waarvan de marktprijs wijzigde vanwege een nieuwe liquiditeitssituatie van de markt en een terugkeer naar een meer normale vergoeding van het kredietrisico. De – tijdens de laatste twee kwartalen – ruimer wordende spreads hadden een impact op de boekhoudresultaten van banken die, zoals Dexia, nochtans geenszins met een solvabiliteitsdaling van hun debiteuren werden geconfronteerd. Gezien het economisch model van Dexia, de intrinsieke kwaliteit van de in onze balans ingeschreven activa en het feit dat ze bedoeld zijn om aangehouden te worden tot hun vervaldag, heeft deze volatiliteit, die tot uiting kwam in een vermindering van het gerapporteerde resultaat, geen echte economische betekenis. Daarom werden deze waardecorrecties, net als de voorgaande jaren, als niet-operationele elementen beschouwd om de reële economische prestatie van Dexia goed te kunnen begrijpen via de onderliggende resultaten.
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
BOODSCHAP VAN DE VOORZITTERS
BESTUURSORGANEN VAN DE GROEP
BESTUURSORGANEN VAN DE GROEP
Op 31 december 2007 bestond de raad van bestuur uit negentien leden. • Pierre Richard Voorzitter van de raad van bestuur
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
• Axel Miller Voorzitter van het directiecomité, gedelegeerd bestuurder
RAAD VAN BESTUUR (1) De raad van bestuur van Dexia NV, met Pierre Richard als voorzitter, bepaalt namens de aandeelhouders en op voorstel of na advies van het directiecomité, de strategie en het algemeen beleid van de groep Dexia. De raad controleert en stuurt het beleid van de Groep en staat in voor de follow-up van de risico’s. De raad ziet er eveneens op toe dat zijn verplichtingen tegenover de aandeelhouders degelijk uitgevoerd worden, en brengt de aandeelhouders verslag uit over de uitoefening van zijn bevoegdheden.
1
14 // Dexia / Jaarverslag 2007
2
3
4
• Andere leden Gilles Benoist, onafhankelijk bestuurder Guy Burton Jacques Guerber Anne-Marie Idrac, onafhankelijk bestuurder Fabio Innocenzi, onafhankelijk bestuurder Denis Kessler, onafhankelijk bestuurder Serge Kubla André Levy-Lang, onafhankelijk bestuurder Bernard Lux Dominique Marcel Augustin de Romanet de Beaune Jan Renders Gaston Schwertzer, onafhankelijk bestuurder Francine Swiggers Marc Tinant Sir Brian Unwin, onafhankelijk bestuurder Francis Vermeiren
5
6
7
8
BESTUURSORGANEN VAN DE GROEP
• Axel Miller Voorzitter van het directiecomité Gedelegeerd bestuurder
BEHEERSVERSLAG
Op 31 december 2007, bestond het directiecomité uit tien leden.
• Hugo Lasat Financiële dienstverlening aan particulieren (retailbank en private banking) Financieel beheer • Alain Delouis Thesaurie en financiële markten • Claude Piret Chief Risk Officer • Marc Huybrechts Operations & IT (1) De samenstelling, bevoegdheden, verantwoordelijkheden, werking en bezoldiging van de raad van bestuur en zijn gespecialiseerde comités, en van het directiecomité staan in detail beschreven in het deel over corporate governance van het jaarverslag van Dexia NV.
• Jacques Guerber Vicevoorzitter van het directiecomité Algemene coördinatie, ALM-comité, kredietcomité en duurzame ontwikkeling • Xavier de Walque Chief Financial Officer Coördinatie Dexia Insurance Services
Executief comité van de Groep
• Rembert von Lowis Strategie en Ontwikkeling Investor Relations en relaties met de ratingagentschappen • Dirk Bruneel Coördinatie DenizBank, RBC Dexia Investor Services en Dexia Bank Nederland
9
10
11
12
1/Guy Roelandt 2/Luc Auberger 3/Frank Wagener 4/Naïm Abou-Jaoudé 5/Stefaan Decraene 6/Gérard Bayol 7/Alain Delouis 8/Bruno Deletré
13
9/Hugo Lasat 10/Jacques Guerber 11/Axel Miller 12/Dirk Bruneel 13/Xavier de Walque 14/Rembert von Lowis 15/Marc Huybrechts 16/Claude Piret
14
15
16
Dexia / Jaarverslag 2007 // 15
COMPTES CONSOLIDÉS
Het directiecomité wordt voorgezeten door de gedelegeerd bestuurder, aan wie de raad van bestuur het dagelijks bestuur van Dexia heeft toevertrouwd. De leden van het directiecomité, behalve de gedelegeerd bestuurder, worden benoemd en afgezet door de raad van bestuur op voordracht van de gedelegeerd bestuurder en na advies van het directiecomité. Met uitzondering van de voorzitter worden zij benoemd voor een hernieuwbare periode van vier jaar, behoudens een andersluidende beslissing van de raad van bestuur.
• Bruno Deletré Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement
COMPTES SOCIAUX
DIRECTIECOMITÉ (1)
BESTUURSORGANEN VAN DE GROEP
Het directiecomité vergadert geregeld in uitgebreide samenstelling (als executief comité) met de volgende leden: • Stefaan Decraene Voorzitter van het directiecomité van Dexia Bank België
• Frank Wagener Voorzitter van het directiecomité van Dexia Banque Internationale à Luxembourg • Guy Roelandt Voorzitter van het directiecomité van Dexia Insurance Services • Naïm Abou-Jaoudé Voorzitter van het executief comité van Dexia Asset Management • Luc Auberger Directeur-generaal Financiën, verantwoordelijk voor de boekhouding, de beheerscontrole, en fusies en acquisities
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
• Gérard Bayol Voorzitter van het directiecomité van Dexia Crédit Local
16 // Dexia / Jaarverslag 2007
De top executives die belast zijn met onderstaande functies op groepsniveau rapporteren rechtstreeks aan de voorzitter van het directiecomité: • Nicolas Meire Directeur Human Resources • Marc Meyer Directeur Communicatie • Véronique Thirion Auditor-generaal • Marie Bourlond Chief Compliance Officer • Olivier van Herstraeten Secretaris-generaal, directie juridische en fiscale zaken • Amélie Coens Executive Advisor to the Chief Executive Officer
RUIME EN VEELBELOVENDE HORIZON Via zijn metiers krijgt Dexia een zeer goed beeld van de marktgroei en de behoeften van de cliënten. De strategische analyse die door Dexia uitgevoerd werd, toont dat het actieterrein van de Groep ontelbare opportuniteiten biedt.
Uitbreiding van Universeel Bankieren in Europa
Een ontwikkelingsstrategie gericht op de twee pijlers van de Groep: enerzijds Universeel Bankieren in Europa en anderzijds Public/Project Finance op internationaal vlak.
VOORTBOUWEN OP TWEE PIJLERS Sinds de oprichting van de Groep in 1996, heeft Dexia de ontwikkeling voortgezet van een universele bankactiviteit in Europa, gecombineerd met een wereldwijd leiderschap op het gebied van Public/Project Finance. Als pionier inzake de grensoverschrijdende Europese consolidatie en trouw aan zijn slagzin “short term has no future”, heeft Dexia een strategische analyse uitgevoerd in de eerste helft van 2006 en een ontwikkelingsplan uitgewerkt voor de komende tien jaar. Het plan kreeg de goedkeuring van de raad van bestuur op 5 september 2006 en de krachtlijnen van de strategie werden op 26 september 2006 bekendgemaakt. De toekomst van Dexia zal opgebouwd worden rond de twee pijlers van zijn huidige activiteit: • de ontwikkeling van zijn universele bankactiviteiten buiten de traditionele markten (België, Luxemburg, Slowakije en sinds 2006 Turkije), om in Europa uit te groeien tot een eersterangsspeler. Dankzij deze strategische pijler kan Dexia niet alleen inspelen op het enorme groeipotentieel dat eigen is aan deze activiteit, maar ook bepaalde opportuniteiten benutten op het vlak van Public/Project Finance; • de verankering en permanente versteviging van zijn wereldwijde marktleiderschap inzake Public/Project Finance, dankzij een verdere geografische uitbreiding, gebaseerd op een innoverend en uiteenlopend productengamma. De Groep wil haar twee belangrijkste groeihefbomen dus nog verder versterken. De uitbouw van beide pijlers geeft de Groep een uitgebalanceerde activiteitenportefeuille, verstrekt een nog grotere toegang tot de financieringsbronnen, maakt een optimale kapitaalbenutting mogelijk, breidt het cliëntenbestand uit en biedt nog betere ontwikkelingsperspectieven.
De Europese markten zullen op het gebied van de universele bankactiviteiten een sterke groei vertonen onder invloed van de convergentie van de uitrustingsgraad, de bancaire penetratie en het verwezenlijken van schaalvoordelen en synergieën in het kader van de consolidatie van de banksector, die zowel door de Europese Commissie als door de consument gewenst wordt. De demografische evolutie, die de volumes en de aard van de aan de particuliere cliënt verstrekte bankdiensten (zowel in retail als in private banking) sterk zal beïnvloeden, zal een positieve impuls betekenen voor de groei. Dankzij een leiderschapspositie op mature markten – België en Luxemburg – en een sleutelpositie in Turkije, bevindt Dexia zich in een unieke situatie om voort te bouwen op zijn knowhow en deskundigheid op deze groeiende markt.
Voortzetting van de ontwikkeling van Public/Project Finance De wereldmarkt voor schulden van lokale besturen wordt momenteel op 5 000 miljard USD geraamd en zou in de komende tien jaar met 1 500 miljard USD groeien (bij gelijke wisselkoers); deze nieuwe volumes komen neer op een omzet die gelijk is aan driemaal de huidige omvang van de verbintenissen van de groep Dexia op dat vlak. In de geïndustrialiseerde regio’s zal de demografische evolutie leiden tot grote projecten op het vlak van ziekenhuis-, school-, energie-infrastructuur enz. In de ontwikkelingsregio’s zal het veeleer gaan om de bouw of opwaardering van levensnoodzakelijke voorzieningen (water, afvalverwerking, transport, energie …). De volumes zullen almaar groter worden, de financiële oplossingen steeds complexer. Dexia heeft zich hierbij al gepositioneerd als wereldleider en zal dankzij zijn omvang en innoveringsvermogen kunnen inspelen op de talrijke opportuniteiten. Dexia heeft overigens een uitstekende kennis van zijn cliënten, in het bijzonder wat hun kredietwaardigdheid en behoeften betreft. In dat opzicht beschikt Dexia op de markt over
Dexia / Jaarverslag 2007 // 17
COMPTES CONSOLIDÉS
Dexia zal zijn metiers op doeltreffende en evenwichtige manier blijven ontwikkelen, zonder daarbij de basiswaarden inzake risicobeheer en financiële draagkracht en zijn langetermijnvisie uit het oog te verliezen. De kracht van Dexia blijft schuilen in de combinatie van een langetermijnverbintenis ten aanzien van de cliënt, zijn financieel profiel, zijn knowhow, zijn reputatie en zijn historische lokale aanwezigheid.
COMPTES SOCIAUX
STRATEGIE
BEHEERSVERSLAG
STRATEGIE
STRATEGIE
een ongeziene capaciteit om spaarproducten en langetermijnbeleggingen te ontwikkelen en te verdelen, gebaseerd op onderliggende eersterangsactiva die verband houden met lokale overheden en basisinfrastructuur.
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
Knowhow ten dienste van de groei Op het gebied van Thesaurie en financiële markten staat Dexia in de komende jaren voor de opportuniteit om zijn deskundigheid inzake financiële markten te combineren met zijn kennis op het vlak van de Financiële dienstverlening aan de publieke sector. Deze nieuwe mogelijkheden, de uitbouw van de verkoopteams en van het institutionelecliëntenbestand zullen de Groep in staat stellen haar huidige troeven nog te verbeteren en haar expansie te ondersteunen. De nieuwe groeimogelijkheden in Financieel beheer zullen in hoofdzaak gericht zijn op de nieuwe segmenten voor de institutionele cliënten, een nieuw aanbod inzake pensioenproducten op de markt van particulieren en institutionele cliënten, en op een uitbreiding van de distributie via derden, buiten de eigen distributiekanalen van Dexia om. Inzake Investor services maken de groeiversnelling op de bestaande en recent aangeboorde markten en de uitbreiding van het productengamma, deel uit van de strategie die Dexia zal voeren om deze sector, die in volle expansie is, te versterken.
BUSINESSPLAN 2008-2010: DE GROEI VAN 10 % VAN DE WINST PER AANDEEL BEVESTIGEN De doelstellingen voor 2009, die vastgelegd werden in het kader van de strategische analyse en die aan de markt werden meegedeeld op 26 september 2006, wijzen op het vertrouwen van de Groep om op een autonome manier bijzonder goede operationele en financiële prestaties te boeken. Dexia actualiseerde zijn financiële doelstellingen op middellange termijn en breidde zijn businessplan uit van 2006-2009 tot 2008-2010. De strategische prioriteiten van Dexia blijven toegespitst op het uitbreiden van de voornaamste activiteitsdomeinen van de Groep, terwijl de nadruk steeds meer gelegd wordt op de operationele efficiëntie. De doelstellingen kunnen als volgt omschreven worden: • een beoogde onderliggende exploitatiecoëfficiënt van 52 % in 2010; • een beoogde rentabiliteit op het eigen vermogen (“core ROE”) van minimaal 16 % op het globale niveau; • een gemiddelde jaargroei van 10 % van zowel de onderliggende als de gerapporteerde winst per aandeel; • een dividend per aandeel dat gemiddeld met minstens 10 % per jaar stijgt.
18 // Dexia / Jaarverslag 2007
AMBITIES OP VIJF JAAR De strategische analyse van 2006 had ook betrekking op de concurrentieomgeving in een verdere toekomst, en heeft geleid tot het vastleggen van de ambities voor de Groep op drie vlakken. Deze ambities blijven onaangeroerd.
Geografisch • De rol van Dexia als universele bank in Europa aanzienlijk versterken; • in Public/Project Finance een nog bredere internationale aanwezigheid verwerven. De historische markten (Frankrijk en België) zouden nog slechts een derde van de resultaten van het metier uitmaken.
Posities • Voortbouwen op een multikanalen-distributiemodel, gekoppeld aan krachtige productiecentra, met het oog op de uitbreiding en de uitbouw van het handelsfonds in retail en private banking; • het wereldleiderschap van Dexia op het vlak van Public Finance bevestigen; • zich handhaven in de wereldwijde top tien van de bankinstellingen op het gebied van de financiering van infrastructuurprojecten; • de positie als leidinggevende bank op het vlak van de hernieuwbare energie bevestigen; • in Europa uitgroeien tot een referentiespeler op het vlak van financieel beheer, met een strategische aanwezigheid op internationaal vlak (producten en distributie); • zich handhaven in de wereldwijde top tien op het vlak van fondsenadministratie.
Financiële soliditeit De financiële rating van de Groep behouden en zo mogelijk verbeteren.
VOORUITZICHTEN OP TIEN JAAR De strategische analyse van 2006 had ook betrekking op de vooruitzichten voor een tijdshorizon van tien jaar. Door een zeer goed zicht op de toekomstige markten vertrouwt Dexia erop dat het autonoom een gemiddelde jaarlijkse resultaatsgroei van ongeveer 10 % kan neerzetten en daarbij, onder meer dankzij het verwachte effect van de nieuwe Bazel IInormen, beduidende kapitaaloverschotten kan genereren in verhouding tot zijn eigen behoeften inzake autofinanciering.
Het ontwikkelingsproject van Dexia zal op twee fronten gevoerd worden.
De ontwikkeling zal organisch blijven • Op het vlak van Universeel Bankieren, waar Dexia zich zal blijven ontwikkelen op zijn markten door zijn diensten inzake retail en private banking uit te breiden naar zijn particuliere cliënten en door zijn multikanalenaanpak inzake distributie nog efficiënter te laten verlopen, dit via investeringen om zijn bevoorrechte positie op de groeimarkten te benadrukken. • Op het vlak van Public/Project Finance, waar Dexia zijn verschillende modellen op de meest geschikte manier kan aanwenden in functie van de betrokken markten: vertegenwoordigingskantoren, eigen kantoren, dochterondernemingen of joint ventures met lokale partners.
De ontwikkeling zal ook andere vormen kunnen aannemen
• Wat de activiteiten op de kapitaalmarkten betreft, zal Dexia vastberaden steun verlenen aan zijn activiteiten inzake Public/Project Finance en Universele Bank door zijn aanwezigheid te versterken op de kapitaalmarkten, met name op het vlak van de nieuwe productie, gestructureerde verrichtingen en beleggingen. Door zijn institutionele en particuliere cliënten toegang te verlenen tot activaklassen die verband houden met openbare instellingen en langetermijninfrastructuur, zal Dexia zijn unieke positie als gespecialiseerde tussenpersoon inzake financiering van de publieke sector nog versterken. • Voor de activiteiten Financieel beheer en Investor services, zal Dexia de sterke groei van de afgelopen jaren doortrekken en deze activiteiten blijven afstemmen op de marktpositie, de specifieke ontwikkelingen die eigen zijn aan elke sector en hun specifieke beleggingsbehoeften. Al deze projecten zullen geanalyseerd worden met inachtneming van de strikte interne regels die rekening houden met een grondige risicobeoordeling, de return on investment van de projecten en de creatie van strategische waarde voor Dexia, zijn medewerkers, cliënten en aandeelhouders. .
COMPTES SOCIAUX
• Op het vlak van Universeel Bankieren, zal Dexia eveneens de opportuniteiten bekijken die zullen toelaten om, op grond van zijn knowhow en huidige posities, zijn Europese ontwikkeling voort te zetten door partnerships aan te gaan of via overnames. • Op het vlak van Public/Project Finance zullen, hoewel de overnamemogelijkheden schaars zijn, op middellange of lange termijn toch ontwikkelingen plaatsvinden. De openbare of particuliere actoren op deze markt zullen het hoofd moeten bieden aan het banaliseringseffect van de “standaardproducten”, omdat ze, in tegenstelling tot Dexia, niet de instrumenten konden ontwikkelen om de cliënten specifieke en volledige oplossingen met een grote toegevoegde waarde te bieden. Dat overheidsinstellingen zich terugtrekken uit de financiering van lokale overheden, is een sterke langetermijntendens op internationaal niveau die eveneens grote opportuniteiten biedt.
COMPTES CONSOLIDÉS
ONTWIKKELING VAN DEXIA OP TWEE FRONTEN
BEHEERSVERSLAG
STRATEGIE
Dexia / Jaarverslag 2007 // 19
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
VOORNAAMSTE ACTIVITEITEN EN EVOLUTIE VAN DEXIA IN 2007 EN BEGIN 2008
VOORNAAMSTE ACTIVITEITEN EN EVOLUTIE VAN DEXIA IN 2007 EN BEGIN 2008
Maart Verkoop van Belstar aan Ethias Dexia en Ethias ondertekenen een akkoord over de verkoop van Belstar Verzekeringen. Belstar paste niet langer in de strategie van Dexia op de Belgische markt, die erin bestaat de distributie van de verzekeringsproducten voor particulieren te laten verlopen via het kantorennet van Dexia Bank België, het net van DVV/LAPconsulenten en Corona Direct. DenizBank neemt Global Hayat Sigorta over DenizBank, de Turkse dochter van Dexia, verwerft 99,6 % van het kapitaal van de in Turkije gevestigde levensverzekeraar Global Hayat Sigorta. De producten van Global Hayat Sigorta zullen door het kantorennet van DenizBank worden verdeeld. De naam van de vennootschap is gewijzigd tot Deniz Global Hayat.
April
2007 Januari De Duisenberg-Regeling krijgt bindende kracht Het Gerechtshof te Amsterdam verleent bindende kracht aan de Duisenberg-Regeling, die gebaseerd is op de “Wet collectieve afwikkeling massaschade”. Op grond van deze uitspraak van het hof is de toepassing van deze wet bindend voor alle cliënten die betrokken zijn bij de Duisenberg-Regeling zolang zij niet opteren voor een uitstap binnen een periode van zes maanden.
Februari Schikking van het Amerikaans luik van het dossier Lernout & Hauspie Dexia maakt een dading bekend met de aandeelhouders van Lernout & Hauspie Speech Products (LHSP) in het kader van de “NASDAQ Class Action” voor een bedrag van 60 miljoen USD (45,6 miljoen EUR), alsook een dading met het private equity fund Stonington Partners Inc.
Partnership tussen Dexia Securities France en Atos Euronext Market Solutions met het oog op de totstandkoming van een MiFID-tool Dexia Securities France en Atos Euronext Market Solutions maken bekend dat ze een partnership hebben gesloten met het oog op de totstandkoming van een brokertool die beantwoordt aan de MiFID-vereisten. Dankzij een modulair platform kan de broker zich schikken naar de vereisten inzake de optimale uitvoering en reporting die zijn cliënten van hem verwachten. DenizBank benoemd tot “Shipping Financier of the Year” Een van de meest prestigieuze instellingen van de wereldwijde maritieme sector, Lloyd’s of London, en zijn voornaamste publicatieorgaan Lloyd’s List hebben voor de eerste keer de Lloyd’s List Turkish Shipping Awards georganiseerd en DenizBank benoemd tot “Shipping Financier of the Year”. DenizBank mocht deze prijs in ontvangst nemen dankzij zijn financiële bijdrage aan de maritieme sector en zijn positionering in deze sector als een van de meest strategische domeinen waarop de bank zich toelegt.
Mei De deelstaat Berlijn stelt Dexia aan als jointbookrunner van zijn eerste obligatie-uitgifte van het type jumbo op 15 jaar Dexia Capital Markets trad met succes op als gezamenlijke joint-bookrunner van een lening voor de deelstaat Berlijn. Deze uitgifte van het type jumbo benchmark (sterkrediet) is tot op heden de langste die Berlijn uitgaf op de institutionele markt.
20 // Dexia / Jaarverslag 2007
Dexia zet de financiering op van het eerste offshorewindmolenpark van België Dexia, in de hoedanigheid van mandated lead arranger, en Rabobank, in de hoedanigheid van mezzanine lender, ondertekenen een financiering voor de bouw en de exploitatie door C-Power van de eerste fase van een offshorewindmolenpark. Het windmolenpark zal gebouwd worden op de Thorntonbank, gelegen op 28 kilometer van de Belgische kust nabij Zeebrugge.
November Juli Oprichting van Dexia LdG Banque, een emissiebank voor pandbrieven Dexia maakt de oprichting bekend van een nieuwe emissiebank voor pandbrieven in Luxemburg: Dexia LdG Banque. Dexia LdG Banque is een volle dochter van Dexia Banque Internationale à Luxembourg. Het is voornamelijk actief op het vlak van de herfinanciering van activa die, via de uitgifte van gedekte obligaties, door het metier Financiële dienstverlening aan de publieke sector worden gegenereerd in de landen van de OESO en van de Europese Economische Ruimte. DenizBank verstrekt de ondernemingen 250 miljoen EUR aan investeringskredieten DenizBank verhoogt zijn schuldvorderingen op kmo’s en grote ondernemingen. De bank biedt innoverende oplossingen die rekening houden met de verschillende financiële behoeften van kleine, middelgrote en grote ondernemingen. DenizBank heeft, krachtens een protocol ondertekend met de Europese Investeringsbank, in totaal voor 250 miljoen EUR investeringskredieten verstrekt aan Turkse kmo’s en grote ondernemingen.
Dexia neemt een kredietportefeuille van 3 miljard EUR in de socialehuisvestingssector over van Bradford & Bingley in het Verenigd Koninkrijk Dexia maakt de ondertekening bekend van een overeenkomst met Bradford & Bingley over de overname van een kredietportefeuille van 3 miljard EUR in de socialehuisvestingssector. Dankzij de overname van deze portefeuille kan Dexia zijn cliëntenbasis verruimen en een minimumschaalgrootte bereiken, die het in staat zal stellen zijn zichtbaarheid op deze markt te versterken en zijn productengamma beter tot zijn recht te laten komen. Dexia bevestigt zijn strategie op het vlak van het openbaar vastgoed met de bekendmaking van de oprichting van twee vastgoedmaatschappijen, een in België en een in Frankrijk In Frankrijk sloot Dexia een samenwerkingsverband met de Caisse des dépôts et consignations en de groep SNI voor de oprichting van Exterimmo. In België worden de Gemeentelijke Holding, de groep Arco en GVA AM NV de partners van Dexia, dat met 40 % van het kapitaal meerderheidsaandeelhouder is in de vennootschap Dexia Immorent.
Augustus December De overgrote meerderheid van de cliënten van Dexia Bank Nederland gaat akkoord met de Duisenberg-Regeling De overgrote meerderheid van de cliënten die houder zijn van effectenleaseproducten van Dexia Bank Nederland aanvaardt de Duisenberg-Regeling als een billijk voorstel, waardoor de wettelijke risico’s voor de bank aanzienlijk worden beperkt.
Dexia Sabadell structureert de financiering van 106 treinstellen voor de metro van Madrid Dexia Sabadell structureert deze financiering samen met Caja Madrid, Société Générale en ICO. Het bedrag van de investering, dat uitkomt op 450 miljoen EUR, wordt bijeengebracht door een vehikelvennootschap, waarin de banken een kapitaalparticipatie hebben.
September Dexia vestigt twee privatebankingentiteiten in Monaco en Montevideo Via Dexia Banque Internationale à Luxembourg en zijn dochteronderneming Dexia Private Bank (Switzerland), maakt de groep Dexia bekend dat het twee vestigingen opent, een in Monaco en een in Montevideo.
Dexia en Apetra ondertekenen een overeenkomst voor 15 jaar Dexia en Apetra, het agentschap dat verantwoordelijk is voor het beheer van de strategische olievoorraden in België, ondertekenen een financieringsovereenkomst ten belope van maximaal 800 miljoen EUR op vijftien jaar. Dexia heeft eveneens een kassiersovereenkomst met Apetra.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 21
COMPTES CONSOLIDÉS
Dexia ontvangt de Financial Times sustainable award 2007 voor zijn strategie inzake duurzame ontwikkeling in Oost-Europa Dexia banka Slovensko, de in Slowakije gevestigde dochteronderneming van de groep Dexia, behaalt de prijs “Emerging markets sustainable bank of the year Eastern Europe”. Die award wordt uitgereikt door de Financial Times in samenwerking met de International Finance Corporation (IFC), de afdeling van de Wereldbank voor de privésector.
De grootste Europese melkfabriek wordt gefinancierd door DenizBank De groepen Sancak en Ata, de meest vooraanstaande Turkse beleggingsinstellingen, en DenizBank, erkend voor zijn intensieve ondersteuning van de landbouwsector, bundelen hun krachten om in Denizli Acıpayam de bouw van de grootste en modernste melkverwerkingsfabriek van Europa te financieren. DenizBank kende hiervoor een krediet van 30 miljoen USD toe, het omvangrijkste krediet dat ooit werd verleend aan een landbouw- en veeteeltproject.
COMPTES SOCIAUX
Juni
BEHEERSVERSLAG
VOORNAAMSTE ACTIVITEITEN EN EVOLUTIE VAN DEXIA IN 2007 EN BEGIN 2008
VOORNAAMSTE ACTIVITEITEN EN EVOLUTIE VAN DEXIA IN 2007 EN BEGIN 2008
2008
Een primeur voor Dexia in de Belgische havensector Dexia behoort tot de mandated lead arrangers van een krediet van 286 miljoen EUR voor Babcock & Brown Infrastructure in de havensector in België. Dexia, wereldwijd derde grootste bank inzake de financiering van projecten De financiële persgroep Thomson Financial publiceert de rangschikking van de meest vooraanstaande banken inzake projectfinanciering voor 2007. Dexia prijkt hierin op de derde plaats bij de mandated lead arrangers voor alle landen en sectoren samen, met een schuldvolume van meer dan 9,2 miljard USD verspreid over 61 financieringen die vorig jaar werden afgerond.
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
Januari
22 // Dexia / Jaarverslag 2007
Dexia Asset Management breidt uit in Polen Dexia Asset Management bevestigt zijn groeistrategie in Centraal-Europa door de opening van een bijkantoor in Warschau dat zich richt tot retail- en institutionele cliënten.
Februari Dexia verschaft 500 miljoen USD (340 miljoen EUR) extra kapitaal aan Financial Security Assurance Dexia en zijn dochteronderneming Financial Security Assurance (FSA) maken bekend dat Dexia zal instaan voor 500 miljoen USD (340 miljoen EUR) extra kapitaal aan FSA. Die middelen zullen FSA de mogelijkheid bieden om voordeel te halen uit de groeiende opportuniteiten die zich recent hebben aangeboden op de markten van de financiering van de Amerikaanse gemeenten en publieke infrastructuur.
VOORNAAMSTE ACTIVITEITEN EN EVOLUTIE VAN DEXIA IN 2007 EN BEGIN 2008
1987
Oprichting van Crédit local de France.
1991
Eerste beursnotering van Crédit local de France op de Parijse beurs. Het Gemeentekrediet van België wordt hoofdaandeelhouder van Banque Internationale à Luxembourg, de oudste bank van Luxemburg (1856).
1996
Oprichting van Dexia via de alliantie tussen het Gemeentekrediet van België en Crédit local de France. Beide partners opereren als een groep die opgebouwd is rond twee holdingmaatschappijen: Dexia Belgium, dat noteert op de Brusselse beurs (BEL20-index), en Dexia France met een notering op de Parijse beurs (CAC 40-index).
1997
Verwerving van een belang van 40 % in Crediop, Italiaans marktleider op het gebied van financieringen aan de publieke sector.
1999
April: buy-out van de minderheidsaandeelhouders van de Banque Internationale à Luxembourg. Juni: Dexia wordt meerderheidsaandeelhouder van Crediop (60 %). Juni: overname in België van Elvia Verzekeringen, dat wordt omgedoopt tot Dexia Insurance. November: Dexia wordt aandeelhouder van Otzar Hashilton Hamekomi (nu: Dexia Israël). December: oprichting van één enkele holdingmaatschappij, Dexia NV, via een openbaar bod door Dexia Belgium op de aandelen van Dexia France. Dexia noteert in Brussel, Parijs en Luxemburg. Er komt een eengemaakte managementstructuur voor de hele Groep.
2000
Dexia verwerft FSA, een vooraanstaande onderneming op het gebied van credit enhancement voor uitgiftes van gemeenteobligaties in de Verenigde Staten, en Bank Labouchere in Nederland.
2001
Juli: Dexia verwerft in België Artesia Banking Corporation via een kapitaalverhoging voorbehouden aan Arcofin, voorheen bijna de enige aandeelhouder van Artesia BC. Juli: Dexia verwerft Kempen & Co via een openbaar bod tot aankoop. December: verhoging van het belang in Dexia Crediop van 60 % tot 70 %.
2002
Januari: Dexiam en Cordius Asset Management, een dochtermaatschappij van Artesia BC, smelten samen tot Dexia Asset Management. April: Dexia Bank, Artesia Banking Corporation, BACOB Bank en Artesia Services fuseren tot Dexia Bank Belgium. Mei: verhoging van de participatie in DVV Insurance van 82 % tot 99 %.
2003
Juli: Dexia verkoopt zijn minderheidsbelang in Landbouwkrediet NV. September: Dexia neemt het aandeel van de minderheidsaandeelhouders in zijn Duitse dochter Dexia Hypothekenbank Berlin (nu: Dexia Kommunalbank Deutschland) over, die actief is in de publieke sector.
2004
November: Dexia verkoopt zijn participatie in Kempen & Co. November: overname van FMS Hoche, een in Frankrijk gevestigde specialist in fondsenadministratie.
2005
Juni: Dexia en Royal Bank of Canada kondigen aan dat ze de handen in elkaar slaan voor de dienstverlening aan institutionele beleggers via een fiftyfifty joint venture onder de naam RBC Dexia Investor Services (die werkzaam is sinds 1 januari 2006). Juni: DVV Insurance en Dexia Insurance fuseren tot de nieuwe verzekeringsmaatschappij Dexia Insurance Belgium. Oktober: Dexia verkoopt dochtermaatschappij Eural. December: Dexia verkrijgt een banklicentie in Canada en Mexico.
2006
Mei: Dexia neemt een meerderheidsparticipatie (75 %) in DenizBank, de zesde grootste privébank van Turkije. Oktober: Dexia opent Dexia Public Finance Bank (Switzerland), een “buitenlandse bankvertegenwoordiging” die gespecialiseerd is in public finance. November: Dexia verkrijgt een banklicentie in Japan. December: Dexia verkoopt zijn dochteronderneming Banque Artesia Nederland. December: succesvol verplicht openbaar overnamebod op de aandelen van DenizBank. Dexia bezit 99,74 % van de aandelen van DenizBank.
2007
Februari: Dexia verkoopt zijn dochteronderneming Dexia Banque Privée France. Maart: Dexia doet zijn dochteronderneming Belstar van de hand. Juli: oprichting van Dexia LdG Banque, een bank die pandbrieven uitgeeft. September: Dexia opent twee entiteiten voor private banking, in Monaco en in Montevideo.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 23
COMPTES CONSOLIDÉS
Oprichting van het Gemeentekrediet van België.
COMPTES SOCIAUX
1860
BEHEERSVERSLAG
GESCHIEDENIS VAN DE GROEP
CORPORATE GOVERNANCE
INLEIDING: HET CORPORATEGOVERNANCECHARTER VAN DEXIA NV
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
CORPORATE GOVERNANCE
INLEIDING
24
RELATIES MET DE AANDEELHOUDERS
25
BESTUUR VAN DE GROEP DEXIA
28
DE CONTROLE OVER DE GROEP DEXIA
50
24 // Dexia / Jaarverslag 2007
De Belgische Code inzake corporate governance (hierna de “Code Lippens”) vervangt de aanbevelingen die in dit verband werden geformuleerd door de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen, het Verbond van Belgische Ondernemingen en Euronext Brussel. De Code Lippens werd van kracht op 1 januari 2005 en omvat negen principes die beursgenoteerde ondernemingen moeten naleven. Dexia heeft altijd veel belang gehecht aan corporate governance en wil deze negen principes naleven. De raad van bestuur van Dexia NV heeft op zijn vergadering van 3 februari 2005 beslist binnen de raad een corporategovernancecommissie (die uit bestuurders van Dexia NV bestaat) op te richten om na te denken en voorstellen te formuleren over een aantal thema’s met betrekking tot deugdelijke bedrijfsvoering die in de Code Lippens aan bod komen, alsook over eventuele aanpassingen ten opzichte van de bestaande situatie bij Dexia. De werkzaamheden van de commissie hebben onder andere geleid tot het uitwerken van een corporategovernancecharter, een huishoudelijk reglement van het auditcomité en een herziening van het huishoudelijk reglement van de raad van bestuur en het directiecomité. Tijdens zijn bijeenkomst van 1 maart 2007 wijzigde de raad van bestuur van Dexia NV zijn huishoudelijk reglement om rekening te houden met de overwegingen en de concrete voorstellen die het resultaat waren van het zelfevaluatieproces van de raad dat in 2006 plaatshad, met de medewerking van een extern consultant. Het corporategovernancecharter van Dexia NV (hierna het “charter”) geeft een gedetailleerd overzicht van de voornaamste principes inzake deugdelijk bestuur van de onderneming. De raad van bestuur stond erop dat dit een volledig en transparant document zou zijn. Het bevat vijf luiken. Het eerste luik behandelt de structuur en het organigram van de groep Dexia. Het schetst tevens een kort historisch overzicht van de Groep sinds de oprichting in 1996. Het tweede luik beschrijft de corporategovernancestructuur van Dexia en bevat alle noodzakelijke informatie over de samenstelling, de bevoegdheden en de werking van de beslissingsorganen, met name de algemene vergadering van aandeelhouders, de raad van bestuur en het directiecomité. De huishoudelijke reglementen van de raad van bestuur en het directiecomité zijn er overigens integraal in opgenomen. Dit deel van het charter beschrijft eveneens de bevoegdheden van de algemene directies die in de Groep werden ingevoerd op 1 januari 2006, en die sinds 1 januari 2007 worden uitgeoefend door de leden van het directiecomité, en van de centrale functies van Dexia NV. Het derde luik gaat over de aandeelhouders en de aandelen van Dexia. Het bevat een beschrijving van de relaties die Dexia met zijn aandeelhouders onderhoudt en een overzicht van het kapitaal en de aandelen van Dexia. Een vierde luik biedt een overzicht van de controle op en binnen de groep Dexia. Het gedeelte “interne controle” binnen dit luik bevat informatie over
de interne audit, deontologie en compliance, alsook het verslag van de voorzitter van de raad van bestuur over de werking van de raad en de door de vennootschap ingestelde internecontroleprocedures. Het gedeelte “externe controle” handelt over het college van commissarissen en het protocol inzake het prudentieel toezicht dat de groep Dexia met de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen heeft afgesloten. Het laatste luik, ten slotte, gaat over het beleid van Dexia voor de bezoldiging van de bestuurders en de leden van het directiecomité. Verscheidene elementen van het charter zijn, zoals de Code Lippens aanbeveelt, opgenomen in dit hoofdstuk van het jaarverslag van Dexia NV. Het charter staat overeenkomstig de Code Lippens sinds 31 december 2005 op de website van de Groep (www.dexia.com) en wordt op regelmatige tijdstippen geactualiseerd.
lijk de mogelijkheid te blijven hebben om vrij te beslissen over de resoluties die moeten worden goedgekeurd ten aanzien van de vennootschap. Dexia NV werd op de hoogte gebracht van deze overeenkomst conform artikel 74, §7 van wet van 1 april 2007 betreffende openbare overnamebiedingen (zie deel 6.5. van het hoofdstuk “Algemene informatie” van dit jaarverslag op pagina 115). Deze overeenkomst doet geen afbreuk aan de principes inzake corporate governance die gelden binnen Dexia NV, met inbegrip van de rol en de werking van de algemene vergadering en de raad van bestuur. Deze laatste blijft volledig autonoom wat het vastleggen van de strategie en het algemeen beleid van de groep Dexia betreft.
BEHEERSVERSLAG
CORPORATE GOVERNANCE
RELATIES MET DE AANDEELHOUDERS STRUCTUUR VAN HET AANDEELHOUDERSCHAP
Relaties met de individuele aandeelhouders
De belangrijkste aandeelhouders van Dexia NV op 31 december 2007 zijn: Naam van de aandeelhouder
Percentage bestaande aandelen van Dexia NV in bezit op 31 december 2007
Arcofin Gemeentelijke Holding Caisse des dépôts et consignations Groep Ethias CNP Assurances
17,7 16,2 11,7 6,3 2,0
% % % % %
Op 31 december 2007 bezat Dexia NV rechtstreeks en onrechtstreeks 0,8 % eigen aandelen. De medewerkers van de groep Dexia hadden een belang van 3,8 % in het kapitaal van de vennootschap. Op dezelfde datum en voor zover bij de vennootschap bekend was, had geen enkele individuele aandeelhouder, met uitzondering van Arcofin, de Gemeentelijke Holding, de Caisse des dépôts et consignations en de groep Ethias, 3 % of meer van het kapitaal van Dexia NV in bezit. Eveneens op 31 december 2007 hadden de bestuurders van Dexia NV 102 830 aandelen van de vennootschap in handen.
RELATIES TUSSEN DE AANDEELHOUDERS Op 30 augustus 2007 werd Dexia NV ingelicht over het feit dat sommige van zijn aandeelhouders (Arcofin, de Gemeentelijke Holding, de Caisse des dépôts et consignations, Ethias en CNP Assurances) een overeenkomst hadden gesloten om bij bepaalde gelegenheden overleg te plegen en toch afzonder-
Dexia ontwikkelde in de loop der jaren een strikte, regelmatige en interactieve informatieverstrekking met de individuele aandeelhouders. Het systeem is opgebouwd rond de Europese club van individuele aandeelhouders en het Europees raadgevend comité voor individuele aandeelhouders, die een beroep kunnen doen op een callcenter en specifieke rubrieken op de website die in realtime worden bijgewerkt. De Europese club van individuele aandeelhouders De Europese club van individuele aandeelhouders telt vandaag zowat 15 000 leden, voornamelijk Belgische en Franse aandeelhouders. Het is een centrum dat financiële informatie verstrekt aan aandeelhouders die de evolutie van de Groep op de voet willen volgen via de specifiek voor hen bestemde publicaties en documenten. Inschrijven bij de Europese club van Dexia-aandeelhouders kan telefonisch, via e-mail of op de website (www.dexia.com). Ontmoetingen met de individuele aandeelhouders Dexia organiseert geregeld ontmoetingen met zijn aandeelhouders om met hen de metiers, de strategie, de resultaten en de financiële perspectieven van de Groep te bespreken. Op 10 mei 2007 hebben Pierre Richard en Axel Miller in Parijs een aandeelhoudersvergadering voorgezeten. Axel Miller ontmoette ook de aandeelhouders van de streek rond Nice tijdens een debatvergadering die werd georganiseerd in samenwerking met een grote vermogenskrant. Dexia neemt, samen met andere ondernemingen, ook deel aan vergaderingen die georganiseerd worden door het Franse Cercle de liaison des informateurs financiers en de Fédération française des clubs d’investissement. Zo ontmoette Dexia in 2007 tal van aandeelhouders in Marseille, Orléans, Straatsburg, Nancy, Toulouse, Dijon, Lyon en Nantes. Samen met andere partners, voornamelijk vermogenskranten, en volgens dezelfde
Dexia / Jaarverslag 2007 // 25
COMPTES SOCIAUX
Dexia schenkt veel aandacht aan de kwaliteit van de relaties met zijn aandeelhouders. Zij vormen een belangrijke schakel en de Groep stelt dan ook alles in het werk om de communicatie en transparantie ten aanzien van zowel de individuele als de institutionele aandeelhouders te versterken.
COMPTES CONSOLIDÉS
RELATIES MET DE AANDEELHOUDERS
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
CORPORATE GOVERNANCE
formule, ontmoette Dexia tal van aandeelhouders in Rijsel en Bordeaux. Voorts is Dexia elk jaar aanwezig op de Actionariabeurs in Parijs. Deze beurs voor beleggers krijgt in twee dagen duizenden bezoekers over de vloer en stelt Dexia in staat een rechtstreekse dialoog aan te gaan met zijn aandeelhouders. Voor het eerst werden ook vergaderingen belegd in België. Zo vond een bijeenkomst plaats in Bergen (in samenwerking met INVESTA) en een in Leuven.
De website verleent toegang tot de belangrijkste publicaties van de Groep zoals de jaar- en kwartaalverslagen, maar ook tot de persberichten, de informatiebrieven aan de aandeelhouders en de dagelijkse en maandelijkse commentaren over het Dexia-aandeel. De Dexia-website is drietalig – Nederlands, Frans en Engels – en heeft meestal Europese bezoekers, voornamelijk Belgen en Fransen.
Informatiekanalen Dexia publiceert tweemaal per jaar in het Nederlands, Frans en Engels een brief aan de aandeelhouders. De individuele aandeelhouders worden regelmatig op de hoogte gebracht van de ontwikkelingen van de Groep, actuele onderwerpen en de resultaten en verslagen van de algemene vergaderingen van Dexia NV. De brieven aan de aandeelhouders zijn bestemd voor de leden van de club en voor de aandeelhouders die de brief willen ontvangen. De brieven staan ook op de website. Het jaarverslag van Dexia is beschikbaar in drie talen: Nederlands, Frans en Engels. Naast de kwartaal-, halfjaar- en jaarresultaten publiceert Dexia ook een financieel bericht op zijn website (www.dexia.com).
Het Europees raadgevend comité voor individuele aandeelhouders Het Europees raadgevend comité van Dexia werd in juni 2001 opgericht en nam de fakkel over van het raadgevend comité van Dexia France, dat in 1997 werd opgericht. De samenstelling van het comité weerspiegelt de Europese identiteit van de Groep: het bestaat uit vier Belgische, vijf Franse en drie Luxemburgse aandeelhouders. Zijn taak bestaat erin de Groep advies te verstrekken in verband met haar communicatiebeleid tegenover de individuele aandeelhouders. In 2007 kwam het raadgevend comité tweemaal bijeen om kennis te nemen van de resultaten van de Groep. De werkzaamheden van het comité hadden betrekking op de inhoud en de vorm van de Brief aan de aandeelhouders, alsook op de structuur van de website www.dexia.com en de eenvoudige navigatie voor de individuele aandeelhouders. Het comité werkte eveneens mee aan de vernieuwing van de Gids van de individuele aandeelhouder waarvan in 2008 een nieuwe versie verschijnt. Ten slotte geeft elk jaar een van zijn leden op de algemene vergadering een samenvatting van de werkzaamheden van het comité tijdens het afgelopen jaar.
De algemene vergadering van aandeelhouders van Dexia NV De gewone algemene vergadering van aandeelhouders is een belangrijke gebeurtenis in de onderneming en gaat dan ook gepaard met een specifieke informatieverspreiding: een officieel bericht in het Belgisch Staatsblad en in de BALO in Frankrijk, berichten in de Belgische en Franse financiële pers, informatie die verstrekt wordt via het groen nummer. Het oproepingsdossier is beschikbaar in het Nederlands, Frans en Engels en kan van de website worden gedownload. De algemene vergadering wordt rechtstreeks uitgezonden op het internet, zodat de aandeelhouders die zich niet kunnen verplaatsen, de gelegenheid hebben om de vergadering rechtstreeks bij te wonen. Zoals bepaald in het Belgisch Wetboek Vennootschappen moet een aandeelhouder minstens 20 % van het kapitaal bezitten om een voorstel te mogen indienen op de algemene vergadering. De website (www.dexia.com) Met 91 700 bezoekers per maand, een stijging met 42 % in vergelijking met 2006, bevestigt www.dexia.com in 2007 dat het een belangrijk informatiekanaal is van de groep Dexia voor individuele aandeelhouders, journalisten en institutionele beleggers. Dankzij de praktische structuur van de website zijn de informatie over de Groep, de activiteiten, actuele onderwerpen, de lijst en de waarde van alle beveks en ethische fondsen van de Groep en de koers van het Dexia-aandeel makkelijk bereikbaar. In 2007 mocht www.dexia.com nagenoeg 72 000 bezoekers ontvangen voor de rubriek “U bent aandeelhouder”, dat is 55 % meer bezoekers dan in 2006.
26 // Dexia / Jaarverslag 2007
Telefonische informatie voor de aandeelhouders Deze dienst is vanuit Frankrijk bereikbaar op het gratis nummer 0800 355 000, van maandag tot vrijdag van 9 tot 19 uur. De aandeelhouders maken er geregeld gebruik van voor hun vragen over de koers van het aandeel, de fiscale aspecten van het Dexia-aandeel, het bedrag van het dividend, de belastingen, de VVPR-strips en de algemene vergadering van Dexia NV. Voor het jaar 2007 kreeg de dienst een internationaal karakter dankzij de invoering van een tweetalig (Nederlands-Frans) gratis nummer voor de Belgische en de Luxemburgse aandeelhouders. Het nummer 00 800 33 942 942 is tijdens dezelfde uren bereikbaar (enkel vanaf een vaste telefoonlijn).
Relaties met de institutionele aandeelhouders Voor Dexia is de relatie met de institutionele aandeelhouders zeer belangrijk, aangezien ze ongeveer 30 % van het kapitaal in handen hebben. Met het oog hierop staat een team, dat gedeeltelijk in Parijs en gedeeltelijk in Brussel gevestigd is, uitsluitend in voor de relaties met de beleggers en de analisten.
CIRCULAIRE FMI/2007-02 VAN DE COMMISSIE VOOR HET BANK-, FINANCIE- EN ASSURANTIEWEZEN Het Koninklijk Besluit van 14 november 2007 “betreffende de verplichtingen van emittenten van financiële instrumenten die zijn toegelaten tot de verhandeling op een Belgische gereglementeerde markt” handelt met name over de verplichtingen van emittenten op het vlak van de informatieverstrekking aan het publiek en over hun verplichtingen tegenover de houders van financiële instrumenten. De Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen heeft in december 2007 een circulaire gepubliceerd die dit Koninklijk Besluit uiteenzet en verklaart.
NALEVING VAN DE GELDENDE WETGEVING Als vennootschap naar Belgisch recht waarvan de effecten genoteerd staan op de Belgische, Franse en Luxemburgse beurs, vergewist Dexia zich ervan dat zijn aandeelhouders op gelijke voet behandeld worden en dat het zijn wettelijke en reglementaire verplichtingen inzake occasionele en periodieke informatieverspreiding nakomt.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 27
COMPTES CONSOLIDÉS
Contacten met de institutionele aandeelhouders Bij de bekendmaking van de resultaten of bij andere gelegenheden worden wereldwijd vergaderingen georganiseerd waarop de belangrijkste institutionele beleggers over de resultaten en de strategie van de Groep rechtstreeks vragen kunnen stellen aan de leden van het directiecomité of het management van Dexia. In de loop van 2007 heeft de directie van de Groep, daarbij bijgestaan door het team van Investor Relations, honderden beleggers uit 17 landen en 28 steden ontmoet.
Dit Koninklijk Besluit en deze circulaire herroepen en vervangen sinds 1 januari 2008 het Koninklijk Besluit van 31 maart 2003 “betreffende de verplichtingen van emittenten van financiële instrumenten die zijn toegelaten tot de verhandeling op een Belgische gereglementeerde markt” en de circulaire FMI/2003-02 van de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen. Deze reglementering heeft een aantal praktische gevolgen voor Dexia NV, met name dat Dexia ervoor kiest gebruik te maken van zijn website in het kader van zijn verplichtingen om de door het besluit en de circulaire bedoelde informatie te verspreiden. Door deze keuze verbindt Dexia NV zich ertoe te voldoen aan een reeks voorwaarden, meer bepaald het uitwerken van een aparte internetrubriek die voorbehouden is voor de in de circulaire vermelde financiële informatie. Het maximale gebruik van het internet, ook voor de bekendmaking van de verplichte financiële informatie, past in het transparantiebeleid van Dexia ten aanzien van zijn aandeelhouders en institutionele beleggers. De informatie die wordt vereist door de circulaire FMI/2007-02 van de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen bevindt zich in de rubriek “Wettelijke informatie” op de Dexia-website. Dit transparantiebeleid ten aanzien van de aandeelhouders en institutionele beleggers is overigens ook opgenomen in het corporategovernancecharter van Dexia NV.
COMPTES SOCIAUX
Regelmatige informatieverstrekking Dexia verspreidt het hele jaar door geregeld informatie via driemaandelijkse en jaarlijkse activiteitenverslagen, themagerichte presentaties en persberichten over de activiteit, de financiële resultaten en de actualiteit van de Groep. Al deze informatie is na publicatie beschikbaar op de website www.dexia.com onder de rubriek “U bent belegger”. Deze documenten kunnen eveneens via e-mail worden verkregen. Er werd uitgebreid bericht over de financiële actualiteit van Dexia in 2007 in de vorm van 56 publicaties waarvan 4 activiteitenverslagen, 4 algemene presentaties, 24 ad-hocpresentaties en 24 persberichten.
BEHEERSVERSLAG
CORPORATE GOVERNANCE
CORPORATE GOVERNANCE
BESTUUR VAN DE GROEP DEXIA
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
DE RAAD VAN BESTUUR VAN DEXIA NV Samenstelling van de raad van bestuur (toestand op 31 december 2007) (1)
genwoordigd. De samenstelling van de raad stemt ook overeen met het Frans-Belgisch statutair karakter van Dexia NV. De raad telt namelijk evenveel Belgische als Franse bestuurders, waarbij elke nationaliteit minstens een derde van de raad uitmaakt. (1) Artikel 2 van de wet van 6 augustus 1931 (Belgisch Staatsblad van 14 augustus 1931) verbiedt ministers, gewezen ministers en ministers van Staat, leden of gewezen leden van de Wetgevende Kamers, om in akten of bekendmakingen betreffende vennootschappen met winstoogmerk voornoemde titels te vermelden.
De statuten van Dexia NV bepalen dat de raad uit minstens zestien en maximaal twintig bestuurders mag bestaan. Op 31 december 2007 bestond de raad van bestuur uit negentien leden. De raad van bestuur van Dexia NV weerspiegelt de Europese identiteit van de Groep: er zijn immers vijf nationaliteiten in verte-
NAAM
PIERRE RICHARD 66 jaar Fransman Bestuurder sinds 1996 Bezit 25 710 Dexia-aandelen
GESPECIALISEERDE COMITÉS Voorzitter van het strategisch comité en van het bezoldigingscomité, lid van het benoemingscomité
DUUR VAN HET MANDAAT 2006-2010
HOOFDFUNCTIE
Voorzitter van de raad van bestuur van Dexia NV
ANDERE MANDATEN EN FUNCTIES
Bestuurder: • Air France/KLM, Le Monde, Generali France, EDF Energies nouvelles • Vennootschappen die behoren tot de groep Dexia (Dexia Bank België, Dexia Crédit Local, Dexia Banque Internationale à Luxembourg) Financieel expert bij de raad van bestuur van de Europese Investeringsbank
AXEL MILLER 42 jaar Belg Bestuurder sinds 2006 Bezit 100 Dexia-aandelen
Lid van het strategisch comité en van het benoemingscomité
28 // Dexia / Jaarverslag 2007
2006-2010
Gedelegeerd bestuurder en voorzitter van het directiecomité van Dexia NV
Bestuurder: • Crédit du Nord • Carmeuse Holding SA Bestuurder: • Vennootschappen die behoren tot de groep Dexia (Dexia Bank België, Dexia Crédit Local, Dexia Banque Internationale à Luxembourg, Financial Security Assurance Holdings Ltd)
BIOGRAFIE
Studeerde af aan de Ecole Polytechnique en de Ecole nationale des Ponts et Chaussées. Technisch adviseur bij de “Présidence” van Frankrijk van 1974 tot 1978. Directeur-generaal van de lokale openbare besturen – ministerie van Binnenlandse Zaken van 1978 tot 1982. Adjunct-directeur-generaal van de Caisse des dépôts et consignations van 1983 tot 1993. Voorzitter van Crédit local de France van 1987 tot 1996. Medevoorzitter van de groep Dexia van 1996 tot 1999. Van 1999 tot 2006 gedelegeerd bestuurder en voorzitter van het directiecomité van Dexia NV. Sinds januari 2006 is hij voorzitter van de raad van bestuur van Dexia NV. Licentiaat in de rechten. Na een loopbaan van veertien jaar als advocaat gespecialiseerd in financieel recht, fusies en overnames en internationaal handelsrecht, kwam hij in 2001 terecht bij de groep Dexia als General Counsel. Lid van het directiecomité van Dexia Bank België in januari 2002, daarna voorzitter van het directiecomité van Dexia Bank België en verantwoordelijk voor de activiteit Financiële dienstverlening aan particulieren in januari 2003. Sinds 1 januari 2006 is hij gedelegeerd bestuurder van Dexia NV.
CORPORATE GOVERNANCE
HOOFDFUNCTIE
ANDERE MANDATEN EN FUNCTIES
BIOGRAFIE
GILLES BENOIST Voorzitter van het Onafhankelijk auditcomité bestuurder 61 jaar Fransman Bestuurder sinds 1999 Bezit 300 Dexia-aandelen
2006-2010
Directeur-generaal Lid van het directiecomité: Licentiaat in de rechten. Hij studeerde van CNP Assurances • Groupe Caisse des Dépôts af aan het Institut d’études politiques en de Ecole nationale d’administration Voorzitter: (ENA). In 1987 werd hij lid van het • Fédération Française des directorium en secretaris-generaal Sociétés d’Assurances van Crédit local de France, daarna (FFSA) secretaris-generaal van het executief comité van de Caisse des dépôts et consignations vanaf 1993, op 9 juli 1998 werd hij voorzitter van het directorium van CNP Assurances en hij werd benoemd tot directeur-generaal van deze instelling toen de corporate governance van deze onderneming werd gewijzigd op 10 juli 2007.
GUY BURTON 59 jaar Belg Bestuurder sinds 2001 Bezit 3 000 Dexia-aandelen
Lid van het bezoldigingscomité
2007-2011
Directeur-generaal en voorzitter van het directiecomité van Ethias
Voorzitter van de raad van bestuur: • Union des associations d’assurance mutuelle • Nateus • NRB (Network Research Belgium) • AME LIFE LUX • MNEMA vzw • AME Holding NV
Licentiaat in de rechten. Begon in 1974 zijn loopbaan bij de Onderlinge Maatschappij der Openbare Besturen, nu Ethias. Werd er secretaris-generaal in 1991 en directeur-generaal in 1995.
AUGUSTIN DE ROMANET DE BEAUNE 46 jaar Fransman Bestuurder sinds 2007 Bezit geen Dexia-aandelen
Lid van het strategisch comité en van het benoemingscomité
2007-2011
Directeur-generaal van de Caisse des dépôts et consignations
Bestuurder: • CDC Entreprises • Icade • Accor • Véolia Environnement
Studeerde af aan het Institut d’études politiques de Paris en aan de Ecole nationale d’administration (ENA). Hij was onder meer financieel attaché bij de Permanente Vertegenwoordiging van Frankrijk bij de Europese Gemeenschap in Brussel, directeur van het kabinet van de Franse minister van Begroting, directeur van het kabinet van de Franse minister van Tewerkstelling en vennoot-beheerder van Oddo Pinatton Corporate. Hij werd vervolgens benoemd tot adjunct-secretaris-generaal bij de “Présidence” van Frankrijk alvorens hij benoemd werd tot adjunct-directeur Financiën en Strategie en tot lid van het executief comité van Crédit Agricole SA.
Lid van de raad van toezicht: • CNP Assurances • Société Nationale Immobilière (voorzitter)
Dexia / Jaarverslag 2007 // 29
BEHEERSVERSLAG
DUUR VAN HET MANDAAT
COMPTES CONSOLIDÉS
GESPECIALISEERDE COMITÉS
COMPTES SOCIAUX
NAAM
CORPORATE GOVERNANCE
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
NAAM
GESPECIALISEERDE COMITÉS
JACQUES GUERBER 59 jaar Fransman Bestuurder sinds 2007 Bezit 975 Dexia-aandelen
DUUR VAN HET MANDAAT 2007-2011
HOOFDFUNCTIE
Vicevoorzitter van het directiecomité van Dexia NV
ANDERE MANDATEN EN FUNCTIES
Bestuurder: • Crédit du Nord • Vennootschappen die behoren tot de groep Dexia (Dexia Bank België, Dexia Crédit Local, Dexia Banque Internationale à Luxembourg, Financial Security Assurance Holdings Ltd) Voorzitter van de raad van toezicht: • Dexia Municipal Agency
BIOGRAFIE
Studeerde af aan de Ecole Polytechnique en de Ecole nationale des Ponts et Chaussées. Hij begon zijn loopbaan in 1973 bij de directie Luchttransport. In 1983 vervoegde hij de Caisse des dépôts et consignations. In 1988 werd hij lid van het directorium van Crédit local de France. In 1993 werd hij directeur-generaal van Crédit local de France en in 2000 nam hij de functie op van voorzitter van het directorium. In 2003 werd hij tot lid van het directiecomité van Dexia NV benoemd, als directeur-generaal van het metier Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement. Sinds 1 januari 2006 is hij vicevoorzitter van het directiecomité van Dexia NV.
ANNE-MARIE IDRAC Onafhankelijk bestuurder 56 jaar Franse Bestuurder sinds 2004 Bezit geen Dexia-aandelen
2004-2008
Voorzitter van de SNCF
Lid van de Conseil économique et social (Frankrijk)
Diploma van het Institut d’études politiques de Paris en licentiaat in de rechten. Ze studeerde af aan de Ecole nationale d’administration (ENA). Ze was directeur Transports Terrestres van het Franse Ministère de l’Equipement, du Transport et du Tourisme van 1993 tot 1995. Ze was staatssecretaris voor vervoer van 1995 tot 1997. Ze werd verkozen voor Yvelines en was Conseillère régionale voor Ile-de-France, en nam ontslag uit haar politieke functies om benoemd te worden tot voorzitter en directeur-generaal van de RATP in 2002. In juli 2006 werd ze aangesteld tot voorzitter van de SNCF.
FABIO INNOCENZI Onafhankelijk bestuurder 46 jaar Italiaan Bestuurder sinds 2006 Bezit 500 Dexia-aandelen
2006-2010
Gedelegeerd bestuurder van Banco Popolare Soc. Coop.
Vicevoorzitter: • Credito Bergamasco • Banca Aletti & C. • Banca Popolare di Lodi S.p.A. • Banca Popolare di Verona – SGSP S.p.A. • Banca Popolare di Novara S.p.A.
Hij is gedelegeerd bestuurder van Banco Popolare. Hij is eveneens vicevoorzitter van Credito Bergamasco, Banca Popolare di Novara S.p.A., Banca Aletti & C. en van Banca Popolare di Lodi S.p.A.
Lid en voorzitter van het comité voor vakbondsaangelegenheden en arbeid van de ABI (Associazione Bancaria Italiana)
30 // Dexia / Jaarverslag 2007
CORPORATE GOVERNANCE
2006-2010
HOOFDFUNCTIE
Voorzitter en directeur-generaal van de groep SCOR
ANDERE MANDATEN EN FUNCTIES
Voorzitter: • SCOR Global Life (ex SCOR Vie) • SCOR Global P&C • SCOR Global Life US Reinsurance Company (VS) • SCOR Reinsurance Company (VS) • SCOR US Corporation (VS) • SCOR Italia Riassicurazioni S.p.A. (Italië) • SCOR Holding (Switzerland) AG
BIOGRAFIE
Professor aan de universiteit, aggregatiediploma in de economische en sociale wetenschappen, docteur d’Etat in de economische wetenschappen, studeerde af aan de Ecole des hautes études commerciales. Lid van de Conseil économique et social, de Conseil de l’association de Genève, het Comité des entreprises d’assurance, de Commission économique de la nation, alsook van de Fondation pour la Recherche Médicale en Global Counsellor van The Conference Board.
Bestuurder: • BNP Paribas • Bolloré • Dassault Aviation • Cogedim SAS • Invesco Plc (GB) • SCOR Canada Reinsurance Company SERGE KUBLA 60 jaar Belg Bestuurder sinds 2005 Bezit geen Dexia-aandelen
ANDRÉ LEVY-LANG Onafhankelijk bestuurder 70 jaar Fransman Bestuurder sinds 2000 Bezit 38 000 Dexia-aandelen
Lid van het auditcomité en van het strategisch comité
2006-2010
Burgemeester van Waterloo
2006-2010
Emeritus hoogleraar Bestuurder: aan de universiteit • SCOR Paris-Dauphine Lid van de raad van toezicht: • Paris Orléans
Andere functie bij de groep Dexia: • bestuurder van Dexia Bank België
Solvay Business School (drie jaar op vier). Sinds 1976 verkozen in Waterloo, waar hij achtereenvolgens schepen van sport en, vanaf 1982 burgemeester was. Sinds 1977 is hij actief geweest in de gewestelijke en federale politiek. In 2002 zat hij gedurende een halfjaar de Europese Raad voor de industrie voor. Sinds 2004 is hij actief in de gewestelijke politiek. Studeerde af aan de Ecole Polytechnique en is doctor (in business administration) aan de universiteit van Stanford. Na zijn voorzitterschap van het directorium van Paribas, werd hij professor aan de universiteit Paris-Dauphine en beheerder van vennootschappen.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 31
BEHEERSVERSLAG
Voorzitter van het bezoldigingscomité en lid van het benoemingscomité
DUUR VAN HET MANDAAT
COMPTES CONSOLIDÉS
DENIS KESSLER Onafhankelijk bestuurder 55 jaar Fransman Bestuurder sinds 1999 Bezit 15 285 Dexia-aandelen
GESPECIALISEERDE COMITÉS
COMPTES SOCIAUX
NAAM
CORPORATE GOVERNANCE
GESPECIALISEERDE COMITÉS
BERNARD LUX 58 jaar Belg Bestuurder sinds 2005 Bezit geen Dexia-aandelen
DUUR VAN HET MANDAAT 2005-2009
HOOFDFUNCTIE
Rector-voorzitter van de universiteit van Bergen
COMPTES SOCIAUX
ANDERE MANDATEN EN FUNCTIES
Gewoon hoogleraar aan de Faculté Warocqué des Sciences économiques, docent strategisch management en humanresourcesmanagement
BIOGRAFIE
Doctor in de toegepaste economische wetenschappen, auteur van studies en wetenschappelijke artikels.
Voorzitter van de raad van bestuur: • SA WHESTIA Lid van de raad van bestuur en van het bezoldigingscomité: • SA SOGEPA
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
NAAM
Lid van de raad van bestuur en vicevoorzitter: • SWL Federaal lid van de Hoge Raad van de Arbeid Andere functie in de groep Dexia: • bestuurder van Dexia Bank Belgie DOMINIQUE MARCEL 52 jaar Fransman Bestuurder sinds 2005 Bezit geen Dexia-aandelen
2006-2010
Directeur Financiën en Strategie bij de Caisse des dépôts et consignations Financieel directeur van de groep Caisse des Dépôts Lid van het directiecomité van de Caisse des dépôts et consignations
32 // Dexia / Jaarverslag 2007
Voorzitter van de raad van toezicht: • Compagnie des Alpes Voorzitter: • Financière Transdev Bestuurder: • Accor • CNP Assurances • Icade Andere functie in de groep Dexia: • vicevoorzitter van de raad van bestuur van Dexia Crédit Local
Diploma politieke en economische wetenschappen, studeerde af aan de Ecole nationale d’administration (ENA). Na diverse functies bij de Direction du Trésor, was hij achtereenvolgens economisch adviseur van de Franse president, directeur van het kabinet van het ministerie voor Tewerkstelling en Solidariteit van 1997 tot 2000, adjunct-directeur van het kabinet van de premier van 2000 tot 2002 en hoofdinspecteur Financiën; sinds 2003 is hij directeur Financiën en Strategie van Caisse des dépôts et consignations, financieel directeur van de groep Caisse des Dépôts en lid van het directiecomité bij Caisse des dépôts et consignations.
CORPORATE GOVERNANCE
2004-2008
HOOFDFUNCTIE
ANDERE MANDATEN EN FUNCTIES
Algemeen voorzitter Voorzitter van de raad van van het ACW bestuur: • HIVA (Hoger Instituut voor de Arbeid) • Arcopar • Arcofin • Sociaal Engagement – cvba met een sociaal oogmerk • Duurzame toekomst vzw • Wereldsolidariteit vzw
BIOGRAFIE
Licentiaat in de sociologie. Begon zijn loopbaan in 1972 als adviseur op de studiedienst van het ACV. Van 1990 tot 1997 was hij nationaal secretaris van het ACW. In 1997 werd hij secretaris-generaal en in 2002 nam hij het voorzitterschap op.
Lid van de raad van beheer: • Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk vzw (IDEWE) • IBEVE vzw (Instituut voor Bedrijfsveiligheid) Voorzitter van de raad van beheer: • Huis van de Arbeid vzw GASTON SCHWERTZER Onafhankelijk bestuurder 75 jaar Luxemburger Bestuurder sinds 1999 Bezit 17 160 Dexia-aandelen
2006-2010
Doctor in de rechten Beheerder van vennootschappen Voorzitter van Luxempart Gedelegeerd bestuurder van Audiolux
Voorzitter: • Luxempart • Foncier et Participations (voorheen Sichel) • Presta-Gaz • Luxempart Energie • Energus • Socipar • Orchimont • Immobilière Ville Haute • Centre Bourbon • Immobilière de l’Alzette • Immobilière Schwertzer Geiben • Rangwee • Sichel Esch • Audiocom • Grands Magasins Porte Ouverte
Was lange tijd actief in de gasindustrie en in het kader van vastgoedprojecten in Luxemburg. Bestuurder van Dexia BIL sinds 1984. Medestichter van BIL Participations, dat later Luxempart werd. Is ook ereconsul van de republiek Nicaragua.
Bestuurder: • Société électrique de l’Our • Foyer Finance • Dexia Banque Internationale à Luxembourg • TRIEF Corporation (groep Wendel) • Winvest Sicar (Wendel) Gedelegeerd bestuurder: • Audiolux Andere functie in de Groep Dexia: • bestuurder van Dexia Banque Internationale à Luxembourg
Dexia / Jaarverslag 2007 // 33
BEHEERSVERSLAG
DUUR VAN HET MANDAAT
COMPTES CONSOLIDÉS
JAN RENDERS 58 jaar Belg Bestuurder sinds 2001 Bezit geen Dexia-aandelen
GESPECIALISEERDE COMITÉS
COMPTES SOCIAUX
NAAM
CORPORATE GOVERNANCE
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
NAAM
FRANCINE SWIGGERS 55 jaar Belgische Bestuurder sinds 2007 Bezit geen Dexia-aandelen
GESPECIALISEERDE COMITÉS
Lid van het strategisch comité en van het benoemingscomité
DUUR VAN HET MANDAAT 2007-2010
HOOFDFUNCTIE
Voorzitter van het directiecomité van Arcofin
ANDERE MANDATEN EN FUNCTIES
Voorzitter van het directiecomité: • Arcoplus • Auxipar • Arcopar • Arcosyn Bestuurder: • VDK Spaarbank • Aquafin • Interfinance
BIOGRAFIE
Licentiaat in de toegepaste economische wetenschappen en master in business administration (K.U. Leuven). Ze is lid van het directiecomité van de groep Arco sinds 1997 en werd er voorzitter van in 2007. Voorheen werkte ze gedurende twintig jaar bij BACOB Bank, waar ze vanaf 1995 verantwoordelijk was voor de strategische planning.
Andere functie in de Groep Dexia: • bestuurder van Dexia Credit Local MARC TINANT 53 jaar Belg Bestuurder sinds 2001 Bezit 100 Dexia-aandelen
Lid van het auditcomité
2006-2010
Vicevoorzitter van het directiecomité van Arcofin
Lid van het directiecomité: • Arcoplus • Auxipar • Arcopar • Arcosyn
Licentiaat en master in de economische wetenschappen. Was algemeen adviseur van het directiecomité van de Société régionale d’investissement de la Wallonie, vooraleer hij in 1991 tot de groep Arco toetrad.
Gedelegeerd bestuurder en vicevoorzitter van de raad van bestuur: • EPC Bestuurder: • Retail Estates (BEVAKI genoteerd op de beurs van Brussel) • SRIW (Société régionale d’investissement de Wallonie)
SIR BRIAN UNWIN Onafhankelijk bestuurder 72 jaar Brit Bestuurder sinds 2000 Bezit geen Dexia-aandelen
Lid van het bezoldigingscomité
FRANCIS VERMEIREN 71 jaar Belg Bestuurder sinds 2004 Bezit 1 700 Dexia-aandelen
Lid van het strategisch comité en van het benoemingscomité
2006-2010
Voorzitter van de Assettrust Housing, Limited
Voorzitter: • Europees Centrum voor Natuurbescherming Bestuurder: • English National Opera Company • Federal Trust for Education & Research
34 // Dexia / Jaarverslag 2007
2005-2009
Burgemeester van Zaventem
Voorzitter van de raad van bestuur: • Gemeentelijke Holding Bestuurder: • Elia • Asco Industries • Publi-T • Vivaqua Intercommunale
Studeerde aan de universiteiten van Oxford en Yale. Hij was diplomaat en bekleedde verscheidene functies bij het ministerie van Financiën en het kabinet van de eerste minister in het Verenigd Koninkrijk. Werd voorzitter van de Europese Investeringsbank in 1993 en is er erevoorzitter sinds 2000. Gewezen verzekeringsinspecteur. Gewezen zaakvoerder van een fiscaal adviesbureau. Is thans actief in de nationale politiek.
Benoeming Het benoemingscomité moet de raad van bestuur voorstellen doen om elke nieuwe bestuurder te benoemen. Elke kandidaat wordt voorgedragen op basis van zijn potentiële bijdrage inzake kennis, ervaring en specialisatie in een of meer van de volgende domeinen: visie en strategie, leadership en managementcapaciteit, expertise inzake financiën en boekhouding, internationale ervaring en kennis van de metiers van de Groep. De raad van bestuur krijgt een gedetailleerd verslag van de elementen die dit voorstel verantwoorden. Het benoemingscomité voert in dit verband een onderzoek naar de bekwaamheden, de kennisdomeinen en de ervaring van de kandidaat. Er volgt een gesprek tussen de kandidaat en de leden van het benoemingscomité of een delegatie van dit comité. Evaluatie De raad van bestuur evalueert elk jaar zijn eigen werking onder leiding van de voorzitter van de raad van bestuur. Deze zelfevaluatie kan eveneens gebeuren door een extern consultant, wat het geval was in 2006. Bij die gelegenheid werd eveneens de kwestie onderzocht van de bijdrage van elke bestuurder aan de werkzaamheden van de raad. De Code Lippens bepaalt dat niet-uitvoerende bestuurders van een vennootschap hun wisselwerking met het uitvoerend management regelmatig evalueren en minstens eenmaal per jaar bijeenkomen zonder de gedelegeerd bestuurder en de andere uitvoerende bestuurders. De niet-uitvoerende leden van de raad van bestuur van Dexia NV bespraken dit punt, in afwezigheid van de gedelegeerd bestuurder tijdens de zitting van de raad van bestuur van 1 maart 2007, in het kader van de vastlegging van de bezoldiging van de gedelegeerd bestuurder voor het boekjaar 2006 (variabel gedeelte) en voor het boekjaar 2007 (vaste bezoldiging, vastlegging van de variabele bezoldiging van de gedelegeerd bestuurder in 2007 en toewijzing van opties in 2007).
2. De raad van bestuur coöpteerde tijdens zijn vergadering van 30 augustus 2007 mevrouw Francine Swiggers met ingang van 1 november 2007, ter voorlopige vervanging van de heer Rik Branson, die ontslag neemt. De definitieve benoeming van mevrouw Francine Swiggers wordt voorgelegd aan de gewone algemene vergadering van aandeelhouders van Dexia NV die plaatsvindt op 14 mei 2008. 3. De raad van bestuur coöpteerde tijdens zijn vergadering van 15 november 2007 mevrouw Catherine Kopp met ingang van 1 februari 2008, ter voorlopige vervanging van mevrouw Anne-Marie Idrac, die ontslag neemt. De definitieve benoeming van mevrouw Catherine Kopp wordt voorgelegd aan de gewone algemene vergadering van aandeelhouders van Dexia NV die plaatsvindt op 14 mei 2008. Nieuwe bestuurders Zoals hiervoor werd vermeld, werd in het boekjaar 2007 overgegaan tot de benoeming van vier nieuwe bestuurders, namelijk Francine Swiggers, Catherine Kopp, Augustin de Romanet de Beaune en Jacques Guerber. • Francine Swiggers, licentiate in de toegepaste economische wetenschappen en master in business administration (K.U. Leuven). Ze is lid van het directiecomité van de groep Arco sinds 1997 en werd er voorzitter van in 2007. Voorheen werkte ze gedurende twintig jaar bij BACOB Bank, waar ze vanaf 1995 verantwoordelijk was voor de strategische planning. Momenteel is ze eveneens bestuurder bij diverse vennootschappen van de groep Arco, Dexia Crédit Local, VDK Spaarbank en van waterzuiveringmaatschappij Aquafin.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 35
COMPTES CONSOLIDÉS
Benoemings- en evaluatieprocedure voor bestuurders
Wijzigingen in de samenstelling van de raad van bestuur van Dexia NV in de loop van het boekjaar 2007 Tijdens het boekjaar 2007 werd de samenstelling van de raad van bestuur van Dexia NV als volgt gewijzigd: 1. De gewone algemene vergadering van 9 mei 2007 nam de volgende beslissingen: • de definitieve benoeming als bestuurder voor een nieuw mandaat van vier jaar dat ten einde loopt na de gewone algemene vergadering van Dexia NV van 2011, van de heer Augustin de Romanet de Beaune, die door de raad van bestuur van Dexia NV met ingang van 1 januari 2006 was gecoöpteerd ter vervanging van de heer Francis Mayer, die overleden is; • de vernieuwing van het mandaat van de heer Guy Burton, voor een mandaat van vier jaar, dat ten einde loopt na de gewone algemene vergadering van Dexia NV van 2011; • de benoeming van de heer Jacques Guerber als bestuurder voor een mandaat van vier jaar dat ten einde loopt na de gewone algemene vergadering van Dexia NV van 2011. Door de benoeming van de heer Jacques Guerber kon het vrijgekomen mandaat van mevrouw Anne-Claire Taittinger, dat ten einde liep na de gewone algemene vergadering van 2007, worden opgevuld.
COMPTES SOCIAUX
Verkiesbaarheidscriteria Het huishoudelijk reglement van de raad van bestuur bepaalt dat de bestuurders worden gekozen door de algemene aandeelhoudersvergadering op grond van hun bekwaamheid en van de bijdrage die zij kunnen leveren tot het beheer van de onderneming. Het benoemingscomité dat opgericht werd onder de leden van de raad is belast met het opstellen van bekwaamheidsprofielen, die geregeld zullen worden herzien om rekening te kunnen houden met de evolutie van de groep Dexia en haar activiteiten. Op voorstel van het benoemingscomité stelde de raad van bestuur op 15 november 2007 een bekwaamheidsprofiel op voor de bestuurders. Dit bekwaamheidsprofiel maakt deel uit van het huishoudelijk reglement van de raad van bestuur. Elk lid van de raad van bestuur moet in de mogelijkheid zijn om zijn verplichtingen als bestuurder na te komen. Niet-uitvoerende bestuurders mogen niet meer dan vijf bestuursmandaten aanvaarden in andere beursgenoteerde ondernemingen.
BEHEERSVERSLAG
CORPORATE GOVERNANCE
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
CORPORATE GOVERNANCE
• Catherine Kopp is sinds 2002 directeur-generaal Human resources van de groep Accor. Na haar wiskundestudies maakt ze carrière bij de groep IBM, waar ze diverse managementfuncties uitoefende op het vlak van human resources, marketing en verkoop; daarna werd ze benoemd tot directeur-generaal en vervolgens tot gedelegeerd bestuurder van IBM Frankrijk. Van 2001 tot 2002 is ze directeur Human resources en lid van het executief comité bij de groep LVMH. Catherine Kopp heeft eveneens zitting in de raad van bestuur van Schneider Electric. In 2006 werd ze door de Franse eerste minister benoemd tot lid van het “Collège de la Haute Autorité de Lutte contre les Discriminations et pour l’Égalité”. Catherine Kopp is “chevalier de l’Ordre national de la Légion d’honneur”. • Augustin de Romanet de Beaune studeerde af aan het Institut d’études politiques de Paris en studeerde ook aan de Ecole nationale d’administration. Hij begon zijn carrière in de directie Begroting van het Franse ministerie voor Economie en Financiën. In 1990 werd hij financieel attaché bij de permanente vertegenwoordiging van Frankrijk bij de Europese Gemeenschap in Brussel. In 1993 werd hij hoofd van het bureau voor het begrotingsbeleid. In 1995 werd hij directeur van het kabinet van de Franse staatssecretaris voor Begroting, speciaal adviseur bij de Franse minister voor Economie, Financiën en het Plan, en vervolgens onderdirecteur bevoegd voor de sector vervoer, wegen, industrie en onderzoek, bij de directie Begroting. In 1999 werd hij benoemd tot directeur van de beleggingsonderneming Oddo Cie en het jaar daarna tot vennoot-beheerder van Oddo Pinatton Corporate. In 2002 werd hij directeur van het kabinet van de Franse minister voor Begroting en Begrotingshervorming, en adjunct-directeur van het kabinet van de Franse minister voor Economie, Financiën en Industrie. In 2004 werd hij aangesteld als directeur van het kabinet van de Franse minister voor Tewerkstelling, Arbeid en Sociale Cohesie, en vervolgens als adjunct-directeur van het kabinet van de Franse eerste minister. In 2005 werd hij benoemd tot adjunct-secretaris-generaal van de Franse president. In oktober 2006 werd hij benoemd tot adjunctdirecteur Financiën en Strategie en tot lid van het executief comité van de groep Crédit Agricole SA. Sinds maart 2007 is hij directeur-generaal van de Caisse des dépôts et consignations. Bovendien was de heer Augustin de Romanet de Beaune docent aan het Institut d’études politiques de Paris van 1986 tot 1990, en daarna aan de Ecole nationale d’administration van 1992 tot 1995. • Jacques Guerber studeerde af aan de Ecole Polytechnique en de Ecole nationale des Ponts et Chaussées. Hij begon zijn loopbaan in 1973 bij de directie Luchttransport. Na diverse functies te hebben vervuld bij de Direction départementale de l’équipement de la Haute-Garonne, en vervolgens bij Yvelines, ging hij in 1983 bij de Caisse des dépôts et consignations aan de slag. Tot 1985 was hij délégué régional voor ChampagneArdenne en nog tijdens zijn functie op de zetel van de Caisse des dépôts et consignations werd hij in 1988 lid van het directorium van Crédit local de France. In 1993 werd hij directeurgeneraal van Crédit local de France en in 2000 neemt hij de functie van voorzitter op. In 2003 werd hij lid van het direc-
36 // Dexia / Jaarverslag 2007
tiecomité van Dexia NV, als directeur-generaal van het metier Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement. Sinds 1 januari 2006 is hij vicevoorzitter van het directiecomité van Dexia NV. Hij is tevens bestuurder van verscheidene vennootschappen van de groep Dexia, waaronder Dexia Bank België, Dexia Crédit Local en Financial Security Assurance Holdings, alsook van Crédit du Nord. Onafhankelijke bestuurders De Code Lippens bevat een lijst met onafhankelijkscriteria voor bestuurders. Op enkele uitzonderingen na waren de criteria die de raad van bestuur van Dexia NV in 2004 in aanmerking had genomen (overeenkomstig artikel 524 van het Belgisch Wetboek Vennootschappen en de aanbevolen corporategovernancebeginselen in het Bouton-verslag, dat in Frankrijk als referentie geldt) dezelfde als de aanbevelingen van de Code Lippens. Tijdens zijn vergadering van 15 november 2007 heeft de raad van bestuur beslist deze aanbevelingen over te nemen boven op de criteria van het Wetboek Vennootschappen, de Code Lippens en de principes inzake corporate governance die worden aanbevolen door het Bouton-verslag. Dexia NV past de volgende onafhankelijkheidscriteria toe op zijn bestuurders. 1. Gedurende een periode van drie jaar vóór zijn benoeming als onafhankelijk bestuurder, mag hij geen mandaat of functie van bestuurder, zaakvoerder, lid van een directiecomité, gedelegeerd bestuurder, kaderlid of werknemer van Dexia NV of van een vennootschap of van een persoon die eraan verbonden is of die binnen haar consolidatiekring valt, hebben uitgeoefend (deze voorwaarde is niet van toepassing in geval van vernieuwing van het mandaat van een onafhankelijk bestuurder). 2. Een onafhankelijk bestuurder mag niet langer dan twaalf jaar bestuurder zijn van Dexia NV (op grond van dit criterium verliest een bestuurder zijn hoedanigheid van onafhankelijk bestuurder pas na afloop van het mandaat waarin deze periode van twaalf jaar overschreden wordt); het verlies van zijn statuut van onafhankelijk bestuurder na deze periode van twaalf jaar vormt geen beletsel voor de vernieuwing van zijn mandaat als gewoon bestuurder. 3. Een onafhankelijk bestuurder mag noch bij Dexia NV noch bij een verbonden vennootschap een echtgenoot hebben, een persoon met wie hij wettelijk samenwoont, een ouder, een verwante tot in de tweede graad die een mandaat uitoefent van bestuurder, zaakvoerder, lid van het directiecomité, gedelegeerd bestuurder of kaderlid, of met financiële belangen zoals bepaald in onderstaand punt 4. 4. Noch de onafhankelijk bestuurder, noch zijn echtgenoot, noch de persoon met wie hij wettelijk samenwoont, noch zijn ouders of verwanten tot in de tweede graad, mogen aandelen bezitten die 3 % of meer van het kapitaal of van een aandelencategorie van Dexia NV vertegenwoordigen. In de veronderstelling dat deze personen rechten bezitten die minder dan 3 % van het kapitaal of van een aandelencategorie van Dexia NV vertegenwoordigen, mogen deze rechten voornoemde grens van 3 % niet overschrijden wanneer men ze
Op grond van voornoemde criteria telde de raad van bestuur van Dexia NV op 31 december 2007 zeven onafhankelijke bestuurders. Het gaat om: • mevrouw Anne-Marie Idrac • de heer Gilles Benoist • de heer Denis Kessler • de heer André Levy-Lang • de heer Fabio Innocenzi • de heer Gaston Schwertzer • sir Brian Unwin.
Scheiding van de functies van voorzitter van de raad van bestuur en van gedelegeerd bestuurder (CEO) De statuten van Dexia NV en het huishoudelijk reglement van de raad van bestuur van Dexia NV vermelden expliciet de regel inzake de scheiding van de functies van voorzitter van de raad van bestuur en gedelegeerd bestuurder (CEO). Deze functies moeten aan verschillende personen van verschillende nationaliteit worden toevertrouwd, zelfs wanneer de voorzitter van de raad van bestuur verhinderd is en zich door een ander bestuurder laat vervangen om een vergadering van de raad voor te zitten. Duur van de mandaten Een mandaat van een benoemd bestuurder duurt maximaal vier jaar. Bestuurders kunnen worden herkozen. Mandaten van niet-uitvoerende bestuurders kunnen slechts tweemaal vernieuwd worden. Enkel de mandaten die vernieuwd worden na 10 mei 2006 worden in aanmerking genomen voor deze beperking. De leeftijdsgrens voor de bestuurders is vastgelegd op 72 jaar. De betrokken bestuurders nemen ontslag met ingang van de datum van de gewone algemene aandeelhoudersvergadering die volgt op de datum van hun verjaardag. Deze regel geldt niet voor de mandaten die lopen sinds de algemene aandeelhoudersvergadering van mei 2006 en die kunnen worden uitgeoefend tot op hun normale vervaldag. De raad van bestuur heeft het recht om geval per geval af te wijken van deze regels als hij van oordeel is dat een dergelijke afwijking in het belang is van de vennootschap.
Bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de raad van bestuur Het huishoudelijk reglement van de raad van bestuur beschrijft de bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de raad van bestuur. Deze hebben betrekking op drie aspecten: • de strategie en het algemeen beleid; • de beheerscontrole en de risicofollow-up; • de relaties met de aandeelhouders. De strategie en het algemeen beleid De raad van bestuur van Dexia bepaalt in naam van alle aandeelhouders samen en op voorstel van of na advies van het directiecomité de strategie en het algemeen beleid van de vennootschap en van de groep Dexia. De raad van bestuur legt eveneens de normen van de Groep vast en waakt over de uitvoering van deze strategie.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 37
COMPTES CONSOLIDÉS
Niet-uitvoerende bestuurders Wordt beschouwd als niet-uitvoerend bestuurder, elk lid van de raad van bestuur dat geen uitvoerende functies vervult in een vennootschap van de groep Dexia. Het huishoudelijk reglement van de raad van bestuur van Dexia NV bepaalt dat minstens de helft van de raad van bestuur samengesteld moet zijn uit niet-uitvoerende bestuurders. Met uitzondering van gedelegeerd bestuurder Axel Miller en van Jacques Guerber, vicevoorzitter van het directiecomité, zijn alle leden van de raad van bestuur van Dexia NV niet-uitvoerende bestuurders.
COMPTES SOCIAUX
toevoegt aan de rechten van de vennootschappen die worden gecontroleerd door de onafhankelijk bestuurder; ten slotte mogen de daden van beschikking, die gepaard gaan met deze aandelen of met de uitoefening van de bijbehorende rechten, niet onderworpen zijn aan conventionele bepalingen of aan eenzijdige verbintenissen die de onafhankelijk bestuurder zou zijn aangegaan. 5. Een onafhankelijk bestuurder mag geen uitvoerend bestuurder zijn van een vennootschap waarin Dexia NV rechtstreeks of onrechtstreeks een mandaat van bestuurder uitoefent. 6. De onafhankelijk bestuurder mag geen cliënt, leverancier, zakenbankier, belangrijke financieringsbankier zijn (of er rechtstreeks of onrechtstreeks mee samenhangen) • van Dexia NV of van een verbonden vennootschap van Dexia NV, of • waarvoor Dexia NV of een met Dexia NV verbonden vennootschap een beduidend deel van de activiteit vertegenwoordigt. 7. Een onafhankelijk bestuurder mag in de loop van de voorbije vijf jaar geen commissaris zijn geweest bij Dexia NV of bij een aan Dexia NV verbonden vennootschap. 8. De onafhankelijke bestuurder kan geen controlerende aandeelhouder zijn of een aandeelhouder die meer dan 10 % van het kapitaal van Dexia NV vertegenwoordigt. 9. Behalve zijn vergoeding als niet-uitvoerend bestuurder, mag een onafhankelijk bestuurder geen significante aanvullende bezoldiging ontvangen van de vennootschap of een verbonden vennootschap. 10. Een onafhankelijk bestuurder mag geen uitvoerend of gedelegeerd bestuurder zijn van een andere vennootschap waarin een uitvoerend of gedelegeerd bestuurder van Dexia NV een niet-uitvoerend of gedelegeerd bestuurder is, en mag geen andere belangrijke banden hebben met de uitvoerende bestuurders van Dexia NV via een participatie in andere vennootschappen of entiteiten. 11. Een bestuurder is onafhankelijk wanneer hij geen enkele relatie onderhoudt, van welke aard ook, met Dexia NV, een vennootschap die verbonden is met Dexia NV of met zijn directie, die de uitoefening van zijn vrijheid van oordeel in het gedrang kan brengen. Hij mag evenmin relaties onderhouden met een vennootschap die zijn onafhankelijkheid in het gedrang kan brengen.
BEHEERSVERSLAG
CORPORATE GOVERNANCE
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
CORPORATE GOVERNANCE
De raad ziet er eveneens op toe dat de principes inzake corporate governance worden nageleefd. In dat verband stelt het huishoudelijk reglement van Dexia NV dat de raad van bestuur: • op zijn minst één keer per jaar bijeenkomt om de strategische uitdagingen waarmee Dexia en zijn diverse metiers worden geconfronteerd te evalueren; • de strategische voorstellen van het directiecomité onderzoekt; • beslist over de strategie van Dexia en zijn diverse metiers die door het directiecomité wordt geïmplementeerd, de prioriteiten vastlegt, het jaarlijkse budget goedkeurt, en meer in het algemeen zich vergewist van de overeenstemming tussen de gekozen strategie en de financiële en menselijke middelen die daarvoor worden ingezet; • de waarden van de groep Dexia bepaalt na advies van het directiecomité. Het huishoudelijk reglement van de raad verleent de raad welomschreven bevoegdheden voor het verwerven of verkopen van belangrijke activa. Beheerscontrole en risicofollow-up De raad van bestuur controleert en stuurt het beheer van de vennootschap en van de Groep en zorgt voor de risicofollow-up. In dat kader vermeldt het huishoudelijk reglement van de raad van bestuur van Dexia NV dat de raad van bestuur: • overgaat tot de evaluatie van de implementatie van sterke en onafhankelijke controlefuncties die met name, in een geest van centralisatie, risicobeheer, interne audit en compliance omvatten; • de nodige maatregelen neemt om zich te vergewissen van de integriteit van de financiële staten; • de prestaties van de leden van het directiecomité evalueert; • toeziet op de prestaties van de commissaris(sen) en de interne audit; • de organisatie van het directiecomité bepaalt op het vlak van de samenstelling, de werkwijze en de verplichtingen van dit orgaan op voorstel van de gedelegeerd bestuurder, de bezoldiging vastlegt van de leden van het directiecomité op voorstel van het bezoldigingscomité en op voorstel van de gedelegeerd bestuurder voor de bezoldiging van de leden van het directiecomité, hemzelf niet meegerekend. Rol van de raad van bestuur ten aanzien van de aandeelhouders van de vennootschap De raad treedt enkel op in het belang van de vennootschap ten aanzien van de aandeelhouders, de cliënten en de personeelsleden. De raad zorgt ervoor dat zijn verplichtingen t.a.v. zijn aandeelhouders vervuld zijn en legt aan de aandeelhouders rekenschap af over de uitoefening van zijn taken.
38 // Dexia / Jaarverslag 2007
Werking van de raad van bestuur Statutaire regels De statuten van de vennootschap schrijven de volgende regels voor in verband met de werking van de raad van bestuur: • elke beraadslaging vereist de aanwezigheid of de vertegenwoordiging van minstens de helft van de leden; • de beslissingen worden genomen bij meerderheid van de stemmen van alle aanwezige of vertegenwoordigde leden. Bij staking van stemmen is de stem van de voorzitter of van het lid dat hem vervangt doorslaggevend; • de beslissingen over de hierna weergegeven verrichtingen vereisen de aanwezigheid of de vertegenwoordiging van minstens twee derde van de leden en een beslissing die wordt genomen bij een meerderheid van twee derde van de stemmen van alle aanwezige of vertegenwoordigde leden: - de beslissing om gebruik te maken van het toegestane kapitaal of om aan de algemene vergadering van aandeelhouders de uitgifte voor te stellen van aandelen, in aandelen converteerbare of terugbetaalbare obligaties, warrants en andere financiële instrumenten die op termijn recht geven op aandelen, indien het bedrag van de kapitaalverhogingen die zouden voortvloeien uit de uitgifte van deze aandelen, de omzetting of de terugbetaling van deze obligaties of de uitoefening van deze warrants en andere financiële instrumenten 10 % overschrijdt van het bedrag van het kapitaal dat vóór deze beslissingen bestond; - de beslissing met betrekking tot het verwerven of overdragen van activa die meer dan 10 % van de eigen middelen van de vennootschap vertegenwoordigen; - de beslissing om aan de algemene vergadering van aandeelhouders een wijziging van de statuten van de vennootschap voor te stellen; - de beslissing met betrekking tot de benoeming en de afzetting van de voorzitter van de raad van bestuur en van de gedelegeerd bestuurder. Huishoudelijk reglement van de raad van bestuur van Dexia NV Sinds zijn oprichting in 1999 heeft de raad van bestuur van Dexia NV een huishoudelijk reglement dat een aantal regels bevat die de raad in staat moeten stellen zijn bevoegdheden ten volle uit te oefenen en de doeltreffendheid van de bijdrage van elke bestuurder moeten vergroten. Het huishoudelijk reglement is in 2005 en begin 2006 ingrijpend gewijzigd, met name door de nieuwe organisatiestructuur van de groep Dexia en de inwerkingtreding van de Code Lippens. Enerzijds als gevolg van de concrete voorstellen die het resultaat waren van het zelfevaluatieproces van de raad dat in 2006 plaatshad, en anderzijds op voorstel van het benoemingscomité, heeft de raad van bestuur het huishoudelijk reglement van de raad van bestuur gewijzigd op 1 maart en op 15 november 2007, voornamelijk wat de volgende punten aangaat: • de invoering van het principe van een beperking tot twee van het aantal vernieuwingen van mandaten van bestuurders; • het vastleggen van een leeftijdsgrens van 72 jaar voor de bestuurders, met een mogelijkheid tot afwijking van deze regel door de raad van bestuur als hij oordeelt dat deze afwijking in het belang is van de vennootschap;
Discretieplicht De informatie die aan de bestuurders wordt meegedeeld in het kader van de uitoefening van hun functie, zowel tijdens de vergaderingen van de raad, de gespecialiseerde comités als tijdens privégesprekken, wordt hen intuitu personae verstrekt; zij moeten erop toezien dat het vertrouwelijke karakter van deze informatie strikt wordt gerespecteerd. Als men op de hoogte is van bevoorrechte informatie, houdt dat een verbod in om voor eigen rekening of voor rekening van derden verrichtingen te doen met effecten van de betrokken ondernemingen, alsook een verbod om deze informatie mee te delen aan derden. Opleiding van de bestuurders Met het oog op het verwerven van een goede kennis van de groep Dexia, worden de nieuwe bestuurders uitgenodigd om bij hun aanstelling een of twee dagen uit te trekken voor contacten met en bezoeken aan de Groep. Bestuurders die zitting hebben in de gespecialiseerde comités, worden gekozen op grond van hun specifieke bevoegdheden. Als dat nodig is, laten ze zich bijstaan door externe experts. De opdrachten van deze gespecialiseerde comités staan duidelijk omschreven in het huishoudelijk reglement van de raad van bestuur.
Transacties tussen een vennootschap van de groep Dexia en de bestuurders De transacties tussen een vennootschap van de groep Dexia en de bestuurders moeten plaatsvinden tegen de normale marktvoorwaarden. Verrichtingen voor eigen rekening met Dexia-effecten Met het oog op de transparantie rond transacties met effecten en financiële instrumenten van Dexia, bepaalt het huishoudelijk reglement dat de bestuurders aan de Chief Compliance Officer van de Groep de volgende inlichtingen dienen te verstrekken:
Dexia / Jaarverslag 2007 // 39
COMPTES CONSOLIDÉS
Algemene organisatieprincipes De raad van bestuur organiseert zich zodanig dat hij zijn bevoegdheden en taken optimaal kan uitvoeren. De vergaderingen van de raad vinden vaak genoeg plaats om hem in staat te stellen zijn opdrachten te vervullen. De bestuurders verbinden zich ertoe actief betrokken te zijn bij de werkzaamheden van de raad en de comités waarvan ze lid zijn. De aanwezigheid tijdens de zittingen van de raad en de comités is de voornaamste voorwaarde voor deze deelneming, en een effectieve aanwezigheid op minstens drie vierde van de vergaderingen is gewenst. De agenda bevat de te behandelen onderwerpen en vermeldt ook of het gaat om informatieve punten, of erover beraadslaagd zal worden of dat er een beslissing over zal worden genomen. De notulen maken gewag van de besprekingen en vermelden ook de beslissingen die werden genomen, alsook eventueel het voorbehoud van bepaalde bestuurders.
Belangenvermenging De bestuurders vergewissen zich ervan dat hun deelneming aan de raad van bestuur voor hen geen bron is van rechtstreekse of onrechtstreekse belangenvermenging, noch op persoonlijk vlak, noch voor de professionele belangen die zij vertegenwoordigen. De bestuurders zien erop toe dat hun deelneming aan de raad van bestuur getuigt van een totale onafhankelijkheid van belangen die vreemd zijn aan de onderneming zelf. Voornamelijk kruiselingse uitwisselingen van bestuurders moeten worden vermeden. De bestuurders stellen hun mandaat ter beschikking van de raad bij een belangrijke wijziging van hun functies; de raad beslist dan of hij al dan niet hun ontslag aanvaardt, na advies van het benoemingscomité. Zij moeten ontslag nemen als een wijziging in hun situatie leidt tot een toestand die onverenigbaar is met hun mandaat als bestuurder van Dexia. Als een bestuurder rechtstreeks of onrechtstreeks een vermogensbelang heeft dat tegengesteld is aan een beslissing van of een transactie door de raad van bestuur, moet hij dit melden aan de andere bestuurders nog vóór de beraadslaging in de raad van bestuur. Zijn verklaring, alsook de redenen die worden aangevoerd ter rechtvaardiging van zijn tegengesteld belang, moeten vermeld worden in de notulen van de raad van bestuur die de beslissing moet nemen. Bovendien moet hij de commissarissen van de vennootschap hiervan op de hoogte brengen. Met het oog op de publicatie in het jaarlijkse beheersverslag vermeldt de raad van bestuur in de notulen de aard van de betrokken beslissing of van de betrokken transactie, geeft hij een rechtvaardiging voor de beslissing die werd genomen, en haalt hij ook de gevolgen aan voor het vermogen van de vennootschap. Het beheersverslag bevat de notulen waarnaar hiervoor wordt verwezen. Het verslag van de commissarissen moet bovendien een aparte toelichting bevatten over de gevolgen op vermogensvlak voor de vennootschap van de beslissingen van de raad van bestuur, die in de zin van voornoemde bepalingen een tegengesteld belang vertegenwoordigden. De bestuurder voor wie er sprake is van tegengestelde belangen, mag de beraadslagingen van de raad van bestuur over de betrokken transacties of beslissingen niet bijwonen, en mag evenmin deelnemen aan de stemming.
COMPTES SOCIAUX
• de bevoegdheden van het benoemings- en van het bezoldigingscomité werden uitgebreider omschreven; • de invoering van de onafhankelijkheidscriteria en van het bekwaamheidsprofiel voor de bestuurders in het huishoudelijk reglement van de raad van bestuur; • de actualisering van de regels die gelden voor de bestuurders inzake verrichtingen voor eigen rekening met effecten en andere financiële instrumenten van Dexia. Dit zijn de belangrijkste regels uit het reglement in verband met: • de algemene organisatieprincipes van de raad van bestuur; • de discretieplicht van de bestuurders; • de opleiding van de bestuurders; • belangenvermenging; • de transacties tussen een vennootschap van de groep Dexia en de bestuurders; • verrichtingen voor eigen rekening met Dexia-effecten.
BEHEERSVERSLAG
CORPORATE GOVERNANCE
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
CORPORATE GOVERNANCE
• op het ogenblik van de opname van hun functie, welke effecten of financiële instrumenten van Dexia zij in hun bezit hebben; • na elke verrichting, gedetailleerde informatie over deze verrichting, zodat de vereiste kennisgevingen en bekendmakingen kunnen gebeuren; • op het einde van elk jaar, een actualisering van de effecten of financiële instrumenten van Dexia die zij in hun bezit hebben. Vóór elke transactie met Dexia-effecten lichten de bestuurders de Chief Compliance Officer in over de transactie die zij overwegen te doen. In elk geval moeten de bestuurders zich zonder voorafgaande toestemming van de Chief Compliance Officer van de Groep, onthouden van: • elke transactie met Dexia-effecten gedurende een periode van één maand vóór de bekendmaking van de financiële resultaten (“statutaire sperperiode”); • elke transactie met Dexia-effecten tijdens de periodes die worden bekendgemaakt door de Chief Compliance Officer, nadat zij werden ingeschreven op een lijst van personen die occasioneel beschikken over bevoorrechte informatie in het kader van een welbepaald dossier of een specifieke verrichting (“ad-hocsperperiode”); • elke verrichting die tegengesteld is aan een vorige verrichting, met uitzondering van de verkoop van aandelen na de uitoefening van opties binnen een termijn van zes maanden erna. Bovendien verbinden de bestuurders zich ertoe om de Dexiaeffecten die zij hebben verworven of die zij overwegen te verwerven, aan te houden op een effectenrekening die op hun naam werd geopend bij een van de kredietinstellingen van de groep Dexia, of bij een door Dexia erkende instelling, of om deze effecten op naam te laten inschrijven. Voornoemde verplichtingen aangaande Dexia-effecten gelden voor de bestuurders, hun echtgenote(n)(s) die niet van tafel en bed gescheiden zijn en hun minderjarige kinderen. De diverse verplichtingen die in dit reglement worden aangehaald, gelden eveneens voor de waarnemers zoals ze worden vermeld in de statuten van Dexia NV. De Chief Compliance Officer van de Groep zorgt voor de naleving door de bestuurders van de in bovenstaande paragrafen aangehaalde regels. Naast de bekendmaking van de globale posities in Dexiaaandelen in het jaarverslag van de vennootschap, worden de individuele verrichtingen gemeld aan de CBFA, met het oog op de publicatie ervan op de website, conform de inwerkingtreding van het Koninklijk Besluit van 5 maart 2006, dat de Europese richtlijnen inzake marktmisbruik omzet in Belgische wetgeving. Werking en activiteiten van de raad van bestuur van Dexia NV tijdens het boekjaar 2007 Presentiegraad van de bestuurders De raad kwam in 2007 zevenmaal bijeen. De presentiegraad van de bestuurders op de vergaderingen van de raad van bestuur bedroeg 80 %.
40 // Dexia / Jaarverslag 2007
PRESENTIEGRAAD VAN ELKE BESTUURDER OP DE VERGADERINGEN VAN DE RAAD VAN BESTUUR Pierre Richard Axel Miller Gilles Benoist Rik Branson Guy Burton Augustin de Romanet de Beaune Jacques Guerber Anne-Marie Idrac Fabio Innocenzi Denis Kessler Serge Kubla André Levy-Lang Bernard Lux Dominique Marcel Jan Renders Gaston Schwertzer Francine Swiggers Anne-Claire Taittinger Marc Tinant Sir Brian Unwin Francis Vermeiren
100 100 100 67 71 80 100 14 43 57 100 86 71 71 57 100 100 67 86 100 100
% % % % (1) % % (2) % (3) % % % % % % % % % % (4) % (5) % % %
(1) Op een totaal van zes vergaderingen. (2) Op een totaal van vijf vergaderingen. (3) Op een totaal van vier vergaderingen. (4) Op een totaal van één vergadering. (5) Op een totaal van drie vergaderingen.
Activiteiten van de raad van bestuur Buiten de zaken die onder zijn gewone bevoegdheid vallen (follow-up van de resultaten, goedkeuring van het budget, benoeming en bezoldiging van de leden van het directiecomité), heeft de raad van bestuur zich over volgende dossiers gebogen: • het proces inzake de integratie van DenizBank in Dexia en de strategie van Dexia in Turkije; • de goedkeuring van een procedure aangaande de uitoefening van externe functies door de leidinggevenden van Dexia, conform de nieuwe reglementaire bepalingen; • de samenstelling van de raad van bestuur en van de binnen deze raad opgerichte gespecialiseerde comités; • de strategische review van Dexia in 2007; • de weerslag van de zaak ABN AMRO op Dexia; • de waarden van de groep Dexia; • de uiteenzetting bij de nieuwe institutionele campagne rond de slogan “short term has no future”; • de voortgang van de projecten en de verrichtingen inzake de verkoop (met name Belstar en Dexia Banque Privée France) en de overname (onder meer Global Hayat en de overname van een kredietportefeuille van Bradford & Bingley); • het bespreken en kennisnemen van het verslag over de interne controle in 2006 en de goedkeuring van het auditplan voor 2007; • het verslag van de voorzitter van de raad van bestuur van Dexia NV over de werking van de raad en over de interne controle in de Groep in 2006; • het kennisnemen van het verslag over de meting van en het toezicht op de risico’s in 2006;
CORPORATE GOVERNANCE
Belangenvermenging in 2007 Als een bestuurder, zoals hiervoor al werd aangegeven, rechtstreeks of onrechtstreeks een vermogensbelang heeft dat tegengesteld is aan een beslissing van of een transactie door de raad van bestuur, moet hij dit melden aan de andere bestuurders nog vóór de beraadslaging in de raad van bestuur. Zijn verklaring, alsook de redenen die worden aangevoerd ter rechtvaardiging van zijn tegengesteld belang, moeten vermeld worden in de notulen van de raad van bestuur die de beslissing moet nemen. Tijdens de zitting van 1 maart 2007 heeft de raad zich gebogen over het vastleggen van de bezoldiging van de leden van het directiecomité. Aangezien gedelegeerd bestuurder Axel Miller eveneens voorzitter is van het directiecomité, heeft hij zich (conform artikel 523 van het Wetboek Vennootschappen) onthouden van de beraadslaging en de stemming van de raad van bestuur over zijn eigen bezoldiging. Het uittreksel van de notulen over de punten die verband houden met Axel Miller wordt hieronder weergegeven.
Verslag van het bezoldigingscomité van 12 februari 2007
Op basis van de aanbevelingen van het bezoldigingscomité, neemt de raad van bestuur unaniem, met uitzondering van A. Miller, die wat hem betreft gewag heeft gemaakt van het belangenconflict en noch aan de beraadslagingen noch aan de stemmingen in dat verband heeft deelgenomen, de volgende beslissingen: Variabele bezoldiging 2006 voor Axel Miller De raad van bestuur beslist om de gedelegeerd bestuurder voor 2006 de volgende variabele bezoldiging toe te kennen: gemiddeld % van de 3 luiken Axel Miller
Maximum Variabele bezolbedrag diging 2006
60,67 % 1 631 250 EUR
689 625 EUR
Vaste bezoldiging 2007 voor Axel Miller De raad van bestuur beslist om de vaste bezoldiging van de gedelegeerd bestuurder voor 2007 als volgt te bepalen: Vaste bezoldiging 2007 Axel Miller
825 000 EUR
Principe van de variabele bezoldiging 2007 voor Axel Miller Rekening houdend met het verslag van de benchmarking en het positieve contract met het oog op het echt variabele karakter bij de toepassing van de variabele bezoldiging over 2006, zonder aanzienlijke verhoging van het totale beschikbare bedrag, beslist de raad van bestuur tot het behoud van het systeem van de variabele bezoldiging dat tot stand kwam in 2006, mits de volgende aanpassingen in acht worden genomen: • bepaalde kleine aanpassingen worden goedgekeurd aan de formule van luik 1 die u als bijlage vindt; • er is besloten om voor de gedelegeerd bestuurder luik 2 te schrappen (aangezien dat geen specifiek meetbare verantwoordelijkheden bevat die verband houden met kwantificeerbare doelstellingen). In dat geval wordt voorgesteld om luik 1 (groepsformule) te laten tellen voor twee derde van het maximumbedrag van zijn variabele bezoldiging; • het spilprincipe (doelpercentage) halfweg elk luik blijft natuurlijk van toepassing. Opties 2007 De raad van bestuur beslist om het volgend aantal opties toe te kennen aan de gedelegeerd bestuurder in het kader van het optieplan 2007: Aantal opties 2007 Axel Miller
150 000
Dexia / Jaarverslag 2007 // 41
COMPTES CONSOLIDÉS
Beslissingen aangaande Axel Miller
BEHEERSVERSLAG
A.-C. TAITTINGER geeft toelichting bij het verslag van het bezoldigingscomité van 12 februari 2007, waarvan de gedetailleerde versie tijdens de vergadering wordt overhandigd. […]
COMPTES SOCIAUX
• de voortgang van de lopende procedures in Nederland in het kader van het dossier Dexia Bank Nederland (Legiolease); • de vorderingen in de diverse lopende procedures in het kader van het dossier Lernout & Hauspie; • de voornaamste pijlers van het beleid van Dexia en zijn verwezenlijkingen inzake duurzame ontwikkeling; • de diverse acties die de entiteiten van de Groep ondernemen in het kader van de maatschappelijke verantwoordelijkheid; • het aandeelhoudersplan voor de personeelsleden en de medewerkers van de Groep, alsook het aandelenoptieplan voor 2007; • de zelfevaluatie van de raad van bestuur; • de strategie voor het programma voor de terugkoop van eigen aandelen; • de strategie en de uitbreiding van de activiteiten inzake Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement; • de activiteiten van FSA; • de financiële en subprimecrisis op de Amerikaanse markten en de toestand bij FSA; • de vernieuwing van de mandaten van de commissarissen van Dexia NV en van zijn voornaamste dochterondernemingen; • het beleid van Dexia inzake de implementatie van de normen van Bazel II; • de ratio’s van het eigen vermogen van Dexia onder Bazel II; • het bekwaamheidsprofiel van de bestuurders; • de onafhankelijkheidscriteria van de bestuurders; • de regels die gelden voor de bestuurders op het vlak van de verrichtingen voor eigen rekening met effecten en andere financiële instrumenten van Dexia; • de verslagen van de vergaderingen van de gespecialiseerde comités.
CORPORATE GOVERNANCE
TANTIÈMES EN PRESENTIEGELD VAN DE BESTUURDERS VOOR DE UITOEFENING VAN HUN MANDAAT BIJ DEXIA NV EN DE ANDERE ENTITEITEN VAN DE GROEP (BRUTOBEDRAGEN IN EUR)
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
RvB (vaste bez.) P. Richard A. Miller G. Benoist R. Branson G. Burton A. de Romanet de Beaune J. Guerber A.-M. Idrac F. Innocenzi D. Kessler S. Kubla A. Levy-Lang B. Lux D. Marcel J. Renders G. Schwertzer F. Swiggers A.-C. Taittinger M. Tinant B. Unwin F. Vermeiren
RvB (var. bez.)
Strategisch comité
Auditcomité
Bezoldigings- Benoemingscomité comité
400 000 0 20 000 15 000 20 000
0 0 14 000 8 000 10 000
0 0 0 0 0
0 0 10 000 0 0
0 0 0 0 4 000
0 0 0 4 000 0
0 0 20 000 20 000 20 000 20 000 20 000 20 000 0 20 000 20 000 5 000 5 000 20 000 20 000 20 000
0 0 2 000 6 000 8 000 14 000 12 000 10 000 0 8 000 14 000 2 000 4 000 12 000 14 000 14 000
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 4 000 0 0 0 0 0 0 10 000 0 0
0 0 0 0 2 000 0 0 0 0 0 0 0 2 000 0 4 000 0
0 0 0 0 2 000 0 2 000 0 0 0 0 0 0 0 0 4 000
Totaal
400 000 0 44 000 27 000 34 000 0 (2) 0 22 000 26 000 32 000 34 000 38 000 30 000 0 (3) 28 000 34 000 7 000 11 000 42 000 38 000 38 000
Andere entiteiten van de Groep 0 0 0 22 500 (1) 0 0 0 0 0 0 16 875 (1) 0 22 500 (1) 20 000 (4) 0 61 973,38 (5) 19 500 (4) 0 0 0 0
(1) Tantièmes en presentiegeld ontvangen voor het mandaat van bestuurder bij Dexia Bank België. (2) Augustin de Romanet de Beaune wenst als bestuurder van Dexia NV geen tantièmes of presentiegeld te ontvangen. (3) Dominique Marcel wenst als bestuurder van Dexia NV geen tantièmes of presentiegeld te ontvangen. (4) Tantièmes en presentiegeld ontvangen voor het mandaat van bestuurder bij Dexia Crédit Local. (5) Tantièmes en presentiegeld ontvangen voor het mandaat van bestuurder bij Dexia Banque Internationale à Luxembourg.
Bezoldigingen van de bestuurders van Dexia NV voor 2007 Herhaling van de principes De gewone algemene vergadering van Dexia NV heeft in 2006 beslist om de bestuurders voor de uitoefening van hun mandaat een totale jaarlijkse bezoldiging toe te kennen van maximaal 1 300 000 EUR, met ingang van 1 januari 2005. De algemene vergadering heeft de raad van bestuur tevens de bevoegdheid gegeven om de praktische modaliteiten voor deze bezoldiging en de toekenning ervan uit te werken. Tijdens zijn vergadering van 23 mei 2002 heeft de raad van bestuur beslist om elke bestuurder een jaarlijks vast bedrag van 20 000 EUR (= een vaste vergoeding van 5 000 EUR per kwartaal) toe te kennen, alsook presentiegeld (de variabele bezoldiging) ten belope van 2 000 EUR per vergadering van de raad van bestuur of van een van de gespecialiseerde comités. Voor de bestuurders die hun mandaat niet over een volledig jaar zouden hebben uitgeoefend, wordt deze vaste vergoeding verlaagd in verhouding tot het aantal kwartalen dat ze hun mandaat effectief hebben uitgeoefend. Deze principes werden door de raad van bestuur gehandhaafd en dus toegepast in 2007.
42 // Dexia / Jaarverslag 2007
De vergoeding van de voorzitter van de raad van bestuur De raad van bestuur legde op 26 april 2005 de jaarlijkse brutobezoldiging van de voorzitter van de raad van bestuur vast op 400 000 EUR. Dit bedrag maakt deel uit van voornoemde globale bezoldiging van de bestuurders. Tenlasteneming van de sociale bijdragen van bepaalde bestuurders Elke bestuurder van Dexia NV wordt in België beschouwd als een zelfstandige en moet zich bijgevolg aansluiten bij een socialezekerheidskas voor zelfstandigen en in principe sociale bijdragen betalen. Sommige bestuurders genoten al sociale bescherming via een ander stelsel en zouden louter op grond van hun mandaat bij Dexia NV bijdragen moeten betalen in België, zonder dat ze daarvoor meer sociale voorzieningen krijgen. Bestuurders die bijvoorbeeld niet in België wonen, genieten al sociale bescherming in hun land van herkomst; de sociale bijdragen die ze in België betalen, geven geen recht op tegenprestaties. Dit is ook het geval voor een bestuurder die wel in België woont, maar onder het stelsel van werknemer of ambtenaar in hoofdberoep valt en moet bijdragen als zelfstandige in bijberoep omdat hij in België een mandaat uitoefent; hij geniet hiervoor niet meer sociale bescherming dan in zijn hoofdberoep.
De gespecialiseerde comités die werden opgericht door de raad van bestuur Om zijn dossiers grondig te kunnen bestuderen, heeft de raad van bestuur onder zijn leden vier gespecialiseerde comités opgericht (het bezoldigingscomité, het auditcomité, het strategisch comité en het benoemingscomité) die de beslissingen moeten voorbereiden waarvoor enkel de raad bevoegd is. Behoudens een bijzondere delegatie van de raad, hebben de gespecialiseerde comités geen enkele beslissingsbevoegdheid. Deze comités bestaan uit drie tot zes bestuurders die door de raad van bestuur worden benoemd voor een hernieuwbare periode van twee jaar. Na elke vergadering wordt aan de raad van bestuur een verslag voorgelegd over de werkzaamheden van het comité. Het strategisch comité Samenstelling Het strategisch comité bestaat uit zes bestuurders, waaronder de voorzitter van de raad van bestuur, die het comité voorzit, en de gedelegeerd bestuurder. De leden van het strategisch comité zijn (op 31 december 2007): • Pierre Richard, voorzitter van de raad van bestuur • Axel Miller, gedelegeerd bestuurder • André Levy-Lang, onafhankelijk bestuurder (1) • Francine Swiggers, bestuurder (2) • Francis Vermeiren, bestuurder • Augustin de Romanet de Beaune, bestuurder (3). (1) André Levy-Lang werd met ingang van 1 maart 2007 benoemd tot lid van het strategisch comité, ter vervanging van Denis Kessler. (2) Francine Swiggers werd met ingang van 1 november 2007 benoemd tot lid van het strategisch comité, ter vervanging van Rik Branson. (3) Augustin de Romanet de Beaune werd met ingang van 9 mei 2007 benoemd tot lid van het strategisch comité, ter vervanging van Francis Mayer, die overleden is.
Werking en activiteiten tijdens het boekjaar 2007 Het strategisch comité kwam in 2007 niet bijeen. Het auditcomité Samenstelling Het auditcomité bestaat uit drie tot vijf niet-uitvoerende bestuurders. Voor zover dat mogelijk is, bestaat het auditcomité grotendeels uit onafhankelijke bestuurders. Dat is ook zo sinds 7 februari 2006, aangezien André Levy-Lang als onafhankelijk bestuurder met ingang van die datum benoemd is tot lid van het auditcomité. Het belangrijkste criterium voor de keuze van de leden van het auditcomité blijft evenwel de bekwaamheid en de onafhankelijkheid van geest. De voorzitter van de raad van bestuur kan het auditcomité bijwonen. De gedelegeerd bestuurder kan eveneens de vergaderingen bijwonen zonder lid te zijn van het auditcomité. De leden van het auditcomité zijn (op 31 december 2007): • Gilles Benoist, onafhankelijk bestuurder en voorzitter van het comité • André Levy-Lang, onafhankelijk bestuurder • Marc Tinant, bestuurder.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 43
COMPTES CONSOLIDÉS
Bezoldiging van de gedelegeerd bestuurder De gedelegeerd bestuurder ontvangt geen enkele bezoldiging voor zijn mandaat van bestuurder. Hij wordt daarentegen wel vergoed voor zijn functies van gedelegeerd bestuurder en van voorzitter van het directiecomité (zie hierna).
Bevoegdheden (op 31 december 2007) Het strategisch comité komt zo vaak als nodig bijeen op initiatief van de gedelegeerd bestuurder om de strategische positie van de groep Dexia te evalueren, rekening houdend met de evolutie van haar omgeving en haar markten en met de ontwikkeling op middellange termijn, en om belangrijke dossiers die een bijzonder vertrouwelijk karakter hebben, met name gelet op hun impact op de financiële markten, te bestuderen nog vóór ze worden voorgelegd aan de raad van bestuur. Het strategisch comité kan eveneens worden bijeengeroepen op verzoek van een van zijn leden. De strategie van de Groep wordt uitgewerkt op basis van de volgende principes: • het directiecomité kan het initiatief nemen met het oog op het analyseren en het formuleren van voorstellen over strategische projecten ten aanzien van het strategisch comité en de raad van bestuur; • de raad van bestuur en het strategisch comité, dat bestaat uit leden van de raad van bestuur, kunnen aan het directiecomité vragen om een strategische optie te bestuderen; • worden met name beschouwd als van strategische aard, projecten die op zijn minst voldoen aan een van de onderstaande voorwaarden: - een project inzake de verwerving of verkoop van activa voor een bedrag dat gelijk is aan of groter is dan 300 miljoen EUR; - een project inzake een joint venture, consortium of partnership met een derde dat een aanzienlijke invloed kan hebben op de consolidatiekring van de Groep en/of op haar resultaten of op de resultaten van een van haar metiers; - een project inzake een alliantie of partnership dat een gevoelige wijziging teweegbrengt in de aandeelhoudersstructuur van Dexia NV.
COMPTES SOCIAUX
Ter compensatie van de sociale bijdragen betaald door de bestuurders die zich in deze situatie bevinden (wat elk jaar zal herbekeken worden om rekening te houden met wijzigingen van het statuut), heeft de gewone algemene vergadering van 10 mei 2006 beslist dat Dexia NV de sociale lasten, de moratoire rente en andere verhogingen die voortvloeien uit de uitoefening van een bestuurdersmandaat bij Dexia, ten laste te nemen, en heeft zij bijgevolg de maximumbezoldiging van de bestuurders opgetrokken van 700 000 EUR tot 1 300 000 EUR. Voor wie op 1 januari 2005 bestuurder was van de vennootschap en voldoet aan voornoemde voorwaarden en voor alle nieuwe bestuurders die aan voornoemde voorwaarden voldoen, worden alle verschuldigde sociale bijdragen ten laste genomen. Het bedrag van de over boekjaren 2000 tot 2007 verschuldigde bijdragen dat Dexia ten laste neemt, beliep 121 040,69 EUR in 2005, 119 400,67 EUR in 2006 en 54 579,65 EUR in 2007.
BEHEERSVERSLAG
CORPORATE GOVERNANCE
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
CORPORATE GOVERNANCE
Bevoegdheden (op 31 december 2007) Het auditcomité is enerzijds belast met het onderzoeken van de ontwerpen van jaar- en kwartaalrekeningen en de vennootschappelijke en geconsolideerde rekeningen, met name de procedures voor het opstellen ervan, en moet zich vergewissen van de relevantie en de bestendigheid van de toegepaste boekhoudmethodes en -principes. Anderzijds is het comité belast met het toezicht op de prestatie van het internecontrolesysteem van het directiecomité en in het bijzonder van het systeem voor het beheer van de risico’s waaraan de Groep door haar activiteiten is blootgesteld. Het auditcomité staat rechtstreeks in contact met de commissarissen, de auditor-generaal van de Groep en de Chief Compliance Officer. Het brengt tegelijkertijd de gedelegeerd bestuurder van zijn contacten op de hoogte. In het kader van zijn bevoegdheden moet het auditcomité: • de financiële informatie en boekhoudkundige procedures analyseren, inzonderheid: - van de werkzaamheden van de externe auditors kennisnemen en hun vaststellingen bespreken, commentaren en aanbevelingen bespreken door hen tijdens elke vergadering enkel in aanwezigheid van zijn leden aan het woord te laten; - eventueel aanvullende werkzaamheden voorstellen; - zich ervan vergewissen dat het onafhankelijkheidsbeleid van de commissarissen wordt nageleefd en advies verlenen met betrekking tot hun aanstelling; • het bestaan en de implementatie van de procedures inzake de controle en de beheersing van de krediet-, markt- en operationele risico’s nagaan; daartoe neemt het auditcomité kennis van de conclusies van de interne-auditopdrachten en vergewist het zich ervan dat de geformuleerde aanbevelingen ook effect gesorteerd hebben; • mogelijk aanvullende auditopdrachten voorstellen; • bij volmacht het auditcharter, het audituniversum, het auditplan en de middelen van de directies Interne Audit en Compliance goedkeuren; • geraadpleegd worden over de deontologische regels die in de Groep worden toegepast. Het auditcomité vergewist zich van de prestaties en van de onafhankelijke werking van de afdeling Compliance. Het auditcomité komt minstens viermaal per jaar bijeen. Drie van deze vergaderingen vinden plaats vóór de raden van bestuur die zich buigen over de kwartaal- of jaarverslagen. Het comité kan bijeenkomen op verzoek van een van zijn leden of van de voorzitter van de raad van bestuur. Het rapporteert aan de raad van bestuur over zijn werkzaamheden. Werking en activiteiten tijdens het boekjaar 2007 Het auditcomité kwam in 2007 vijfmaal bijeen: op 19 januari, op 23 februari, op 21 mei, op 27 augustus en op 12 november, met name om de volgende onderwerpen te bestuderen: • de analyse van de vennootschappelijke en de geconsolideerde jaarrekeningen en resultaten van Dexia op 31 december 2006; • het verslag 2006 over de stand van zaken met betrekking tot de interne controle en de activiteiten van de interne audit; • de voorstelling van het complianceplan 2007; • het beheer van het eigen vermogen van de Groep en de evolutie van het proces inzake Bazel II; • het verslag over de meting van en het toezicht op de risico’s in 2006;
44 // Dexia / Jaarverslag 2007
• de follow-up van het proces in verband met de onafhankelijkheid van de commissarissen; • de analyse van de vennootschappelijke en de geconsolideerde jaarrekeningen en resultaten van Dexia op 31 maart 2007; • de voortgang m.b.t. het auditplan 2007 op 31 maart 2007; • het driemaandelijkse overzicht van de risico’s; • de analyse van de vennootschappelijke en de geconsolideerde jaarrekeningen en resultaten van Dexia op 30 juni 2007; • de follow-up van de situatie inzake compliance in de Groep; • de vernieuwing van het mandaat van de revisoren van de groep Dexia; • het halfjaarlijkse verslag over de interne controle en over de activiteiten van de interne audit op 30 juni 2007; • de follow-up van de kosten en hun elasticiteit ten opzichte van de evolutie van de opbrengsten; • de ontwikkeling van de retailactiviteiten; • het dossier Lernout & Hauspie; • de evolutie van de toestand bij Dexia Bank Nederland; • de follow-up van de grote IT-projecten; • de financiële en subprimecrisis en de situatie bij FSA; • de procedure inzake verrichtingen met Dexia-effecten door de medewerkers; • de analyse van de vennootschappelijke en de geconsolideerde jaarrekeningen en resultaten van Dexia op 30 september 2007. Presentiegraad van elke bestuurder op de vergaderingen van het auditcomité De individuele presentiegraad van de bestuurders op de vergaderingen van dit comité bedroeg 100 % in 2007, behalve voor André Levy-Lang, voor wie een presentiegraad werd opgetekend van 40 %. Het bezoldigingscomité Samenstelling Het bezoldigingscomité bestaat uit vier niet-uitvoerende bestuurders die vrij zijn van elke relatie die hun oordeel rechtstreeks of onrechtstreeks zou kunnen beïnvloeden. In dat verband zal bijzondere aandacht uitgaan naar de relaties die binnen de raden van bestuur bestaan tussen de leidinggevende personen van Dexia en van de vennootschappen waarvan de leden van het comité eventueel deel uitmaken. Indien de voorzitter van de raad van bestuur geen lid is van het bezoldigingscomité, woont hij de vergaderingen van dit comité bij. De gedelegeerd bestuurder mag eveneens het bezoldigingscomité bijwonen, maar hij kan er geen lid van zijn (aangezien hij geen niet-uitvoerende bestuurder is). De leden van het bezoldigingscomité zijn (op 31 december 2007): • Denis Kessler, onafhankelijk bestuurder en voorzitter van het bezoldigingscomité (1) • sir Brian Unwin, onafhankelijk bestuurder • Pierre Richard, voorzitter van de raad van bestuur • Guy Burton, bestuurder. (1) Denis Kessler werd met ingang van 1 maart 2007 benoemd tot lid en voorzitter van het bezoldigingscomité, ter vervanging van Anne-Claire Taittinger.
Presentiegraad van elke bestuurder op de vergaderingen van het bezoldigingscomité De individuele presentiegraad van de bestuurders voor de vergaderingen van dit comité beliep 100 %. Het benoemingscomité
(1) Augustin de Romanet de Beaune werd met ingang van 9 mei 2007 benoemd tot lid van het benoemingscomité, ter vervanging van Francis Mayer. (2) Denis Kessler werd met ingang van 1 maart 2007 benoemd tot lid van het benoemingscomité, ter vervanging van André Levy-Lang. (3) Francine Swiggers werd met ingang van 1 november 2007 benoemd tot lid van het benoemingscomité, ter vervanging van Rik Branson.
Bevoegdheden (op 31 december 2007) Het benoemingscomité bereidt de beslissingen van de raad van bestuur voor die handelen over: • de voorstellen tot benoeming of tot vernieuwing van het mandaat van bestuurders door de raad aan de algemene vergadering van aandeelhouders, alsook de voorstellen tot coöptatie van bestuurders; • het bepalen van de criteria inzake onafhankelijkheid op basis waarvan een bestuurder “onafhankelijk” kan worden genoemd; • de hoedanigheid van een bestaand lid of van een nieuw lid van de raad van bestuur als onafhankelijk bestuurder; • de benoeming van de leden van de gespecialiseerde comités van de raad van bestuur en van hun respectieve voorzitters; • de benoeming of vernieuwing van het mandaat van de gedelegeerd bestuurder; • de benoeming of de vernieuwing van het mandaat van de voorzitter van de raad; • de voorstellen van de gedelegeerd bestuurder over de samenstelling, de organisatie en de werkwijze van het directiecomité van Dexia NV; • de wijzigingen in het huishoudelijk reglement van de raad van bestuur. Het benoemingscomité is eveneens belast met het opstellen van bekwaamheidsprofielen die geregeld zullen worden herzien om rekening te kunnen houden met de evolutie van de groep Dexia en haar activiteiten. Het benoemingscomité is in het kader van zijn opdrachten belast met de follow-up van de praktijken van de grote beursgenoteerde bedrijven op het vlak van de werking en de samenstelling van de raden van bestuur. Het benoemingscomité komt minstens eenmaal per jaar bijeen, vóór de raad van bestuur die de aan de algemene vergadering voor te leggen besluiten voorbereidt, en in de loop van het jaar, na een gemotiveerd verzoek van een van zijn leden.
Samenstelling Het benoemingscomité telt zes leden waaronder de voorzitter van de raad van bestuur, de gedelegeerd bestuurder en vier andere niet-uitvoerende bestuurders. Het belangrijkste criterium voor de keuze van de leden van het comité zijn de bekwaamheid en de onafhankelijkheid van geest.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 45
COMPTES CONSOLIDÉS
Werking en activiteiten tijdens het boekjaar 2007 Het comité komt op zijn minst tweemaal per jaar bijeen, ten laatste op de dag van de raad van bestuur die de rekeningen van het boekjaar vastlegt. Op verzoek van de voorzitter van de raad van bestuur of van twee van zijn leden kan het comité ook frequenter bijeenkomen. Het bezoldigingscomité kwam in 2007 tweemaal bijeen: op 12 februari en op 7 november, met name om de volgende onderwerpen te bestuderen: • de bezoldiging van de leidinggevenden van de Groep; • de bekendmaking in het jaarverslag van inlichtingen over de bezoldiging van de leidinggevenden van de Groep krachtens de Code Lippens; • het aandeelhoudersplan voor de medewerkers over 2007; • het optieplan 2007; • de principes van het optieplan 2008; • de implementatie van nieuwe pensioenstelsels die van toepassing zijn op de leden van het directiecomité van Dexia NV met name om te zorgen voor coherentie tussen de Belgische en Franse systemen voor pensioenstelsels die op hen van toepassing zijn.
De leden van het benoemingscomité zijn (op 31 december 2007): • Pierre Richard, voorzitter van het comité sinds 1 maart 2007 en voorzitter van de raad van bestuur • Axel Miller, gedelegeerd bestuurder • Augustin de Romanet de Beaune, bestuurder (1) • Denis Kessler, onafhankelijk bestuurder (2) • Francine Swiggers, bestuurder (3) • Francis Vermeiren, bestuurder.
COMPTES SOCIAUX
Bevoegdheden (op 31 december 2007) In het kader van zijn bevoegdheden doet het bezoldigingscomité voorstellen over: • de bezoldiging van de voorzitter van de raad van bestuur en van de gedelegeerd bestuurder en, op voorstel van deze laatste, over de bezoldiging van de leden van het directiecomité; • de toekenning van aandelenopties krachtens de algemene principes die door de raad van bestuur zijn vastgelegd. Bovendien wordt het comité ingelicht over het bezoldigings- en incentivebeleid van de leden van de directiecomités van Dexia Bank België, Dexia Crédit Local en Dexia Banque Internationale à Luxembourg, alsook over het beleid inzake het aandeelhouderschap van de medewerkers. In het kader van zijn opdrachten kan het comité een beroep doen op externe consultants voor: • een vergelijkende analyse van de bezoldigingen van de leden van het directiecomité (benchmark); • eventuele voorstellen aan de raad van bestuur voor verbeteringen aan de bestaande programma’s. Het comité doet aanbevelingen over het bedrag van het presentiegeld dat aan de bestuurders wordt betaald en over de verdeling ervan.
BEHEERSVERSLAG
CORPORATE GOVERNANCE
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
CORPORATE GOVERNANCE
Werking en activiteiten tijdens het boekjaar 2007 Het benoemingscomité kwam in 2007 tweemaal bijeen: op 1 februari en op 29 augustus, met name om de volgende onderwerpen te bestuderen: • de samenstelling van de raad van bestuur; • de samenstelling van de gespecialiseerde comités; • het toewijzen van de hoedanigheid van onafhankelijke bestuurders; • het bekwaamheidsprofiel van de bestuurders; • de evaluatie van de eigen werking van de raad van bestuur; • de wijziging van het huishoudelijk reglement van de raad van bestuur. Presentiegraad van elke bestuurder op de vergaderingen van het benoemingscomité De individuele presentiegraad van de bestuurders tijdens de vergaderingen van het benoemingscomité in 2007 beliep 100 %, behalve voor Augustin de Romanet de Beaune, die zich liet verontschuldigen voor de vergadering van het benoemingscomité van 29 augustus 2007.
HET DIRECTIECOMITÉ VAN DEXIA NV Door de reorganisatie van de operationele beheersstructuur van de Groep die sinds 1 januari 2006 van kracht is en in 2007 verder werd uitgewerkt, zijn er een aantal wijzigingen gebeurd in de samenstelling van het directiecomité en in de mandaten die zijn leden uitoefenen binnen de Groep.
Samenstelling Het directiecomité bestaat uit maximaal tien leden. Het wordt voorgezeten door de gedelegeerd bestuurder, aan wie de raad van bestuur het dagelijkse bestuur van Dexia heeft toevertrouwd. De leden van het directiecomité, behalve de gedelegeerd bestuurder, worden benoemd en afgezet door de raad van bestuur op voordracht van de gedelegeerd bestuurder en na advies van het directiecomité. Met uitzondering van de voorzitter worden ze benoemd voor een hernieuwbare periode van vier jaar, behoudens een andersluidende beslissing van de raad van bestuur.
SAMENSTELLING OP 31 DECEMBER 2007 Axel MILLER Voorzitter van het directiecomité Gedelegeerd bestuurder Toezicht op de volgende afdelingen: Secretariaatgeneraal, Tax & Legal Management; Human Resources; Communicatie; Interne audit en Compliance Jacques GUERBER Vicevoorzitter van het directiecomité Algemene coördinatie ALM-comité Kredietcomité Duurzame onwikkeling Xavier de WALQUE Chief Financial Officer Coördinatie Dexia Insurance Services Rembert von LOWIS Strategie en ontwikkeling Investor Relations en relaties met de ratingagentschappen Dirk BRUNEEL Coördinatie DenizBank, RBC Dexia Investor Services en Dexia Bank Nederland Bruno DELETRÉ Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement. Hugo LASAT Financiële dienstverlening aan particulieren (retailbank en private banking) Asset Management Alain DELOUIS Thesaurie en financiële markten Claude PIRET Chief Risk Officer Marc HUYBRECHTS Operations & IT
46 // Dexia / Jaarverslag 2007
CORPORATE GOVERNANCE
Het directiecomité heeft sinds de oprichting van Dexia NV in 1999 een huishoudelijk reglement (“het reglement”) ingevoerd, dat herhaaldelijk werd aangepast en dat zijn bevoegdheden en werking bepaalt. De bevoegdheden van het directiecomité, zijn werking als college, alsook bepaalde regels met betrekking tot het statuut van zijn leden, werden eveneens specifiek vastgelegd in het protocol betreffende het prudentieel toezicht op de groep Dexia, dat met de Belgische Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen werd afgesloten. Naast de regels voor de samenstelling van het directiecomité (zie hiervoor), omvat het reglement de volgende regels: • Regels in verband met de bevoegdheden van het directiecomité in het kader van zijn relaties met de raad van bestuur Het reglement bepaalt in de eerste plaats de bevoegdheden van het directiecomité in het kader van zijn relaties met de raad van bestuur. Zo kan het directiecomité voorafgaandelijk advies uitbrengen over de voorstellen inzake de strategie of het algemeen beleid van de Groep die in de raad van bestuur of het strategisch comité werden besproken. Het directiecomité kan via de gedelegeerd bestuurder voorstellen overmaken aan de raad van bestuur. Wanneer de gedelegeerd bestuurder deelneemt aan de besprekingen van de raad van bestuur of de comités die er deel van uitmaken over onderwerpen waarvoor het directiecomité recht van initiatief of advies heeft, dan verdedigt de gedelegeerd bestuurder de standpunten waarover het directiecomité vooraf heeft beraadslaagd. • Regels met betrekking tot de besluitvorming Het directiecomité werkt als een college en beslist bij consensus. Het comité draagt de collegiale verantwoordelijkheid voor zijn beslissingen. De voorzitter van het directiecomité kan, op eigen initiatief of op verzoek van twee andere leden, het onderwerp waarover is beraadslaagd ter stemming voorleggen. De beslissingen worden genomen bij meerderheid van stemmen van alle aanwezige en vertegenwoordigde leden. Bij staking van stemmen is de stem van de voorzitter doorslaggevend. In uitzonderlijke gevallen kunnen de beslissingen van het directiecomité schriftelijk worden genomen indien de leden daar unaniem mee instemmen. • Regels met betrekking tot de vergaderingen Het directiecomité vergadert in principe wekelijks, na oproeping door zijn voorzitter. Indien nodig kunnen de voorzitter of minstens twee andere leden die dit wensen het comité ongeacht wanneer bijeenroepen. Elk lid van het directiecomité dat verhinderd is, kan zich laten vertegenwoordigen, maar een lid kan hoogstens één ander lid vertegenwoordigen. Elk lid van het directiecomité kan voorstellen om een punt toe te voegen aan
Bezoldigingen Bezoldiging van de leden van het directiecomité Vaste en variabele bezoldiging De raad van bestuur van Dexia NV stelt de bezoldiging van de leden van het directiecomité vast op voorstel van het bezoldigingscomité. Het bezoldigingscomité neemt de bezoldiging van de leden van het directiecomité periodiek onder de loep en laat zich hiervoor bijstaan door een gespecialiseerde externe consultant. De bezoldiging van de leden van het directiecomité bestaat uit een vast en een variabel gedeelte. De vaste bezoldiging wordt bepaald met inachtneming van de aard en het belang van de verantwoordelijkheden van elkeen (rekening houdend met de marktreferenties voor vergelijkbare functies). De variabele bezoldiging van de leden van het directiecomité, met uitzondering van die van de gedelegeerd bestuurder en de vicevoorzitter, bestaat uit drie onderdelen: • Een eerste onderdeel “groep” is gebaseerd op een formule die gekoppeld is aan de resultaten van Dexia NV en die op dezelfde manier wordt toegepast op alle betrokken personen bij de groep Dexia. De formule is gebaseerd op vier indicatoren (het onderliggende brutobedrijfsresultaat, het onderliggende nettoresultaat, het totale nettoresultaat en de relatieve PER (gemiddelde PER van de index DJ EuroStoxx Banks)). Voor de drie eerste indicatoren wordt de prestatie van Dexia bepaald met verwijzing naar de budgettaire doelstellingen. • Een tweede onderdeel “business” is specifiek voor elk lid van het directiecomité, afhankelijk van zijn verantwoordelijkheden. De beoordeling van dit onderdeel gebeurt in het kader van het systeem voor prestatiebeheer, dat op 1 januari 2007 werd ingevoerd en aan de hand waarvan voor elk lid van het directiecomité een managementcontract wordt opgesteld (met uitzondering van de gedelegeerd bestuurder). In het managementcontract zijn een reeks taken en doelstellingen opgenomen, die in 2007 uitgevoerd of bereikt moeten worden. Tijdens driemaandelijkse of halfjaarlijkse vergaderingen tussen de gedelegeerd bestuurder en de betrokken personen wordt nagegaan of deze doelstellingen daadwerkelijk behaald werden. In de meeste gevallen wordt de verwezenlijking van de doelstellingen gemeten aan de hand van de prestatie-indicatoren die in het managementcontract zijn opgenomen. • Een derde individueel onderdeel is gebaseerd op de verwezenlijking van de persoonlijke doelstellingen van elk lid van het directiecomité. Deze persoonlijke doelstellingen worden bepaald op basis van het interne leadershipmodel van Dexia. De gedelegeerd bestuurder legt de doelstellingen vast en beoordeelt achteraf of ze ook daadwerkelijk bereikt werden.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 47
BEHEERSVERSLAG
Werking
• Het reglement bepaalt bovendien de basisprincipes voor de bezoldiging van de leden van het directiecomité (zie verder).
COMPTES CONSOLIDÉS
In het kader van de strategische doelstellingen en het algemeen beleid die door de raad van bestuur zijn bepaald, zorgt het directiecomité voor de daadwerkelijke leiding van de vennootschap en van de Groep en stuurt het de diverse activiteiten. Het zorgt eveneens voor de follow-up van de beslissingen van de raad van bestuur.
de agenda die door de voorzitter wordt bepaald. Op voorstel van zijn voorzitter kan het directiecomité eveneens bijeenkomen in de vorm van een executief comité van de Groep met het oog op de bespreking van de transversale onderwerpen met een zeker belang.
COMPTES SOCIAUX
Bevoegdheden
BEHEERSVERSLAG
CORPORATE GOVERNANCE
De variabele vergoeding van de gedelegeerd bestuurder en de vicevoorzitter bestaat uit twee onderdelen: • Een eerste onderdeel “groep” is gebaseerd op een formule die gekoppeld is aan de resultaten van Dexia NV (zoals hiervoor beschreven). • Een tweede individueel onderdeel is gebaseerd op het behalen van persoonlijke doelstellingen. Deze persoonlijke doelstellingen worden bepaald op basis van het interne leadershipmodel van Dexia. Voor de vicevoorzitter legt de gedelegeerd bestuurder de doelstellingen vast en beoordeelt (% van de vaste bezoldiging)
Axel Miller
COMPTES CONSOLIDÉS
Max. marge onderdeel “business”
Max. marge individueel onderdeel
Totale maximale marge
150 %
-
75 %
225 %
106,67 %
-
53,33 %
160 %
Dirk Bruneel
50 %
50 %
50 %
150 %
Xavier de Walque
50 %
50 %
50 %
150 %
Bruno Deletré
56,67 %
56,67 %
56,67 %
170 %
Alain Delouis
56,67 %
56,67 %
56,67 %
170 %
50 %
50 %
50 %
150 %
Jacques Guerber
COMPTES SOCIAUX
Max. marge onderdeel “groep”
hij of ze daadwerkelijk bereikt werden. Voor de gedelegeerd bestuurder zelf gebeurt dit door het bezoldigingscomité. Elk van deze onderdelen geeft aanleiding tot de toepassing van een percentage, met een richtpercentage dat zich in het midden bevindt. Voor elk lid van het directiecomité wordt een maximale marge voor de variabele bezoldiging vastgesteld, waardoor elk onderdeel maximaal tussen 0 en [X] % van de vaste bezoldiging vertegenwoordigt. De maximummarges en richtpercentages werden als volgt vastgelegd:
Marc Huybrechts Hugo Lasat
56,67 %
56,67 %
56,67 %
170 %
Claude Piret
50 %
50 %
50 %
150 %
Rembert von Lowis
50 %
50 %
50 %
150 %
Presentiegeld of tantièmes die door een vennootschap van de groep Dexia aan een lid van het directiecomité werden betaald, worden in mindering gebracht van de vaste of variabele bezoldiging. Bovenwettelijke pensioenen Sommige leden van het directiecomité ontvangen van Dexia een aanvullend bovenwettelijk pensioen. Voor elk van de leden zijn verschillende stelsels van toepassing: • Jacques Guerber en Rembert von Lowis hebben bij hun pensionering, met inachtneming van een aantal voorwaarden, recht op een jaarlijkse pensioenrente waarvan het bedrag overeenkomt met 75 % van het gemiddelde van hun vaste brutobezoldiging gedurende de twee jaar die aan hun pensionering voorafgaan. De bedragen die ze hebben ontvangen in het kader van hun wettelijk pensioen, worden in mindering gebracht van dit bedrag. Voor de rechthebbenden is er in geval van overlijden vóór het pensioen ook voorzien in een aanvullend overlevingspensioen. In 2007 heeft Dexia besloten dit aanvullend bovenwettelijk pensioenstelsel af te sluiten.
48 // Dexia / Jaarverslag 2007
• Axel Miller, Dirk Bruneel, Claude Piret en Xavier de Walque hebben in geval van leven bij hun pensionering en, met inachtneming van een aantal voorwaarden, met name een carrière van minstens 35 jaar, recht op een jaarlijkse pensioenrente waarvan het bedrag gelijk is aan 80 % van hun vaste begrensde bezoldiging. In 2007 heeft Dexia besloten dit aanvullend bovenwettelijk pensioenstelsel af te sluiten, met behoud van de verworven en toekomstige rechten voor personen die vóór 31 december 2006 lid waren. • Hugo Lasat en Marc Huybrechts genieten, met inachtneming van een aantal voorwaarden, het nieuwe stelsel voor het bovenwettelijk pensioenplan voor Belgische leden van het directiecomité die in 2007 benoemd werden, met behoud van de verworven en toekomstige rechten voor de begunstigden, in het kader van de vroegere bepalingen die van toepassing waren. Op het ogenblik van hun pensioen hebben ze recht op het vestigingskapitaal van de kapitalisatie van jaarlijkse bijdragen. Die laatste vormen een vast percentage van hun jaarlijkse vaste begrensde bezoldiging.
CORPORATE GOVERNANCE
BEZOLDIGINGEN EN ANDERE VOORDELEN VAN DE LEDEN VAN HET DIRECTIECOMITÉ VOOR 2007
825
989,63 1 039,50
Pensioenplan (B) Overlijdensdekking, invaliditeit, medische, verzorging
Andere voordelen (C)
26,32 (E)
137,8
(D) (D)
-
Jacques Guerber
625
640
671,25
607,57
(B1)
Dirk Bruneel
560
560
439,60
403,20
90,8
(D)
6,32
90,8
(D)
6,32 -
Xavier de Walque
500
500
525
485,00
Bruno Deletré
-
450
-
443,70
-
(D)
Alain Delouis
-
430
-
326,51
-
(D)
-
Marc Huybrechts
-
425
-
391,00
88,7
(D)
6,32
90,8
(D)
6,32
408,90
90,8
(D)
6,32
360,00
(B1)
(D)
-
Hugo Lasat Claude Piret Rembert von Lowis
500
450
-
470
-
500
410
430,95
(F) (F)
(F) (F) (F)
(A) Voor Jacques Guerber, Rembert von Lowis, Bruno Deletré en Alain Delouis betaalde de groep Dexia sociale bijdragen “werkgever” boven op de hiervoor vermelde bedragen. (B) Bedrag ten laste van Dexia in 2007 voor de aanvullende pensioenplannen. B1: voor het aanvullend bovenwettelijk pensioen werd een totaalbedrag van 1 017 083 EUR gestort. Deze bijdrage is geen verworven prestatie. (C) Elk lid van het directiecomité beschikt over een bedrijfsauto voor zowel privé- als professioneel gebruik. De bijbehorende kosten zijn niet vervat in de hiervoor vermelde bedragen. (D) In 2007 werd een gezamenlijke jaarpremie betaald van 157 993 EUR ten gunste van alle Belgische leden van het directiecomité voor een aanvullende overlijdensdekking, blijvende invaliditeit en kosten voor medische verzorging en 36 526,6 EUR ten gunste van de Franse leden van het directiecomité voor een aanvullende overlijdensdekking, blijvende invaliditeit en medische kosten. (E) Forfaitaire jaarvergoeding voor vertegenwoordigingskosten en huur van een auto voor privégebruik. (F) Forfaitaire jaarvergoeding voor vertegenwoordigingskosten.
Aandelenoptieplan Sinds de fusie heeft de groep Dexia elk jaar een aandelenoptieplan aangeboden aan bepaalde medewerkers van de Groep. De opties die in het kader van het plan worden uitgegeven, zijn inschrijvingsrechten die recht geven om gedurende een beperkte uitoefenperiode in te schrijven op een nieuw Dexia-aandeel tegen een uitoefenprijs die gelijk is aan de waarde van het Dexiaaandeel bij de toewijzing van de opties. De leden van het directiecomité hebben Dexia-opties ontvangen in het kader van het plan van 2007. 2006 Aantal toegewezen opties Axel Miller
Uitoefenprijs (1)
2007 Aantal toegewezen opties
Uitoefenprijs (2)
120 000
18,62 EUR
150 000
23,25 EUR
Jacques Guerber
90 000
18,62 EUR
70 000
23,25 EUR
Dirk Bruneel
80 000
18,62 EUR
60 000
23,25 EUR
Xavier de Walque
80 000
18,62 EUR
70 000
23,25 EUR
Bruno Deletré
-
-
70 000
23,25 EUR
Alain Delouis
-
-
70 000
23,25 EUR
Marc Huybrechts
-
-
50 000
23,25 EUR
Hugo Lasat
-
-
70 000
23,25 EUR
Claude Piret
-
-
50 000
23,25 EUR
80 000
18,62 EUR
60 000
23,25 EUR
Rembert von Lowis
BEHEERSVERSLAG
725
Variabele brutobezoldiging 2006 2007
(1) De uitoefenprijs is ofwel gelijk aan de slotkoers van het Dexia-aandeel op Euronext Brussel de dag vóór 30 juni 2006, ofwel aan het gemiddelde van de slotkoersen van het Dexia-aandeel op Euronext Brussel tijdens de dertig dagen vóór 30 juni 2006, waarbij de prijs niet lager ligt dan 95 % van het gemiddelde van de twintig openingskoersen van het Dexia-aandeel op Euronext Brussel vóór 30 juni 2006. (2) De uitoefenprijs is ofwel gelijk aan de slotkoers van het Dexia-aandeel op Euronext Brussel de dag vóór 29 juni 2007, ofwel aan het gemiddelde van de slotkoersen van het Dexia-aandeel op Euronext Brussel tijdens de dertig dagen vóór 29 juni 2007, waarbij de prijs niet lager ligt dan 95 % van het gemiddelde van de twintig openingskoersen van het Dexia-aandeel op Euronext Brussel vóór 29 juni 2007.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 49
COMPTES CONSOLIDÉS
Axel Miller
Vaste brutobezoldiging (A) 2006 2007
COMPTES SOCIAUX
(in duizenden EUR)
CORPORATE GOVERNANCE
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
Aandeelhoudersplan voor medewerkers Sinds 2000 biedt Dexia een aandeelhoudersplan voor medewerkers aan. Het aandeelhoudersplan is bedoeld voor alle medewerkers van de Groep en biedt hen de mogelijkheid in te schrijven op nieuwe Dexia-aandelen met een disagio van 20 %. De aandelen worden gedurende een periode van vijf jaar geblokkeerd. Bepaalde leden van het directiecomité hebben deelgenomen aan het aandeelhoudersplan voor medewerkers van 2007.
Aantal aandelen waarop ingeschreven werd in 2007 Axel Miller Jacques Guerber Dirk Bruneel Xavier de Walque Bruno Deletré Alain Delouis Marc Huybrechts Hugo Lasat Claude Piret Rembert von Lowis
12 077 12 685 13 292 1 064 9 735 12 690 12 690 -
Inschrijvingsprijs
N/A 16,56 EUR (1) 16,94 EUR (2) N/A 16,56 EUR (1) 16,56 EUR (1) 16,94 EUR (2) 16,94 EUR (2) 16,94 EUR (2) N/A
Disagio
N/A 4,14 EUR 4,23 EUR N/A 4,14 EUR 4,14 EUR 4,23 EUR 4,23 EUR 4,23 EUR N/A
(1) De inschrijvingsprijs is gelijk aan het gemiddelde van de twintig openingskoersen van het Dexia-aandeel op Euronext Brussel vóór 15 november 2007, verminderd met ongeveer 20 %. (2) De inschrijvingsprijs is gelijk aan het gemiddelde van de dertig slotkoersen van het Dexia-aandeel op Euronext Brussel vóór 16 november 2007, verminderd met ongeveer 20 %.
Uitstapvoorwaarden Als Dexia de overeenkomst verbreekt die de leden van het directiecomité aan Dexia bindt, dan hebben Axel Miller, Jacques Guerber, Dirk Bruneel, Xavier de Walque, Rembert von Lowis, Claude Piret en Marc Huybrechts recht op een vergoeding die gelijk is aan de vaste en variabele bezoldiging en andere voordelen die overeenstemmen met een periode van 24 maanden, onverminderd de regels van gemeen recht die eventueel van toepassing zouden zijn. Principes inzake de bezoldiging van top executives De bezoldigingen worden eenmaal per jaar onderzocht tijdens het eerste kwartaal van het jaar. Ze worden vastgelegd voor de senior executives van de diverse dochter- en kleindochterondernemingen van de Groep op basis van de algemene principes en de richtlijnen die door het bezoldigingscomité van de Groep zijn vastgesteld. De vaste bezoldigingen worden bepaald rekening houdend met de lokale marktreferenties en de uitgeoefende bevoegdheden. De variabele bezoldigingen houden zowel rekening met prestatiecriteria van de Groep als met de prestatiecriteria die samenhangen met de activiteit van het directiekaderlid en zijn metier. De individuele prestaties worden in aanmerking genomen op basis van de jaarlijkse evaluatie van het directiekaderlid. Elk directiekaderlid wordt immers beoordeeld volgens de verwezenlijking van de financiële en commerciële doelstellingen die hem in het kader van de jaarlijkse budgetprocedures werden toegewezen. Jaarlijks wordt er een vergelijkende analyse uitgevoerd van de praktijken die bij de concurrentie worden toegepast voor de
50 // Dexia / Jaarverslag 2007
diverse activiteiten van de Groep (financiële markten, private banking, financieel beheer, retail banking ...). De bezoldigingssystemen van de grootste dochterondernemingen worden ter goedkeuring voorgelegd op groepsniveau om na te gaan of ze stroken met de algemeen geldende principes.
DE CONTROLE OVER DE GROEP DEXIA INTERNE CONTROLE Interne audit Dexia beschikt over een homogene auditfunctie die aan de strengste normen beantwoordt. De auditfunctie heeft als opdracht de interne controle in de Groep te bevorderen en permanent toe te zien op de werking en de daadwerkelijke toepassing van het bestaande controlesysteem. De auditfunctie draagt bij tot het behoud van de goede reputatie van de Groep en de efficiëntie en integriteit van haar structuren, waarden die ze hoog in het vaandel draagt. De interne audit gaat na of de risico’s die Dexia en al zijn entiteiten nemen in het kader van hun activiteiten op adequate wijze worden geïdentificeerd, geanalyseerd en gedekt. De interne audit moet eveneens toezien op de constante verbetering van de werking van de Groep.
Opdrachten 2007 Een belangrijk deel van het auditplan van de groep Dexia kwam tot stand in de vorm van “transversale” opdrachten, namelijk opdrachten die gelijktijdig werden uitgevoerd bij Dexia NV en
Deontologie en compliance Dexia beschikt over een onafhankelijke compliancefunctie die toezicht houdt op de conformiteit van de gedragscodes, beleidslijnen en interne procedures met de wettelijke verplichtingen en de best practices die van toepassing zijn op zijn activiteiten. De Chief Compliance Officer hangt rechtstreeks af van de gedelegeerd bestuurder van Dexia NV, voorzitter van het directiecomité van Dexia, en staat aan het hoofd van een netwerk van compliance officers die actief zijn in elk van de operationele entiteiten en dochterondernemingen van de Groep. Het management van Dexia gaf uiting aan zijn verbintenis inzake integriteit door middel van een integriteitsbeleid dat berust op de volgende principes: • de toepassing van dezelfde ethische en deontologische principes in alle Dexia-entiteiten; • de naleving van de wetten en reglementen en het bevorderen van een klimaat van transparantie;
Dexia / Jaarverslag 2007 // 51
COMPTES CONSOLIDÉS
in de operationele entiteiten van de Groep, namelijk Dexia Crédit Local, Dexia Bank België en Dexia Banque Internationale à Luxembourg, alsook in sommige van hun dochterondernemingen of bijkantoren, afhankelijk van de behandelde onderwerpen. Diverse van deze opdrachten hielden verband met de concrete implementatie van het project Bazel II: de systemen voor de interne ratings van projectfinancieringen (SLE) en de lokale besturen in West-Europa (SPL), de kwaliteit van de gegevens van de Fermat-tool en de functie inzake Quality Control kwamen aan bod. Andere transversale opdrachten hadden betrekking op de organisatie, het risicobeheer en de controlesystemen rond de activiteitslijnen van de voornaamste metiers, zoals het beheer van de cliënten van het metier Financiële dienstverlening aan de publieke sector en projectfinanciering, alsook het beheer van de liquide middelen van de Groep, zowel op lange als op korte termijn. De ondersteunende functies (boekhouding, beheerscontrole, IT, human resources) werden geregeld geauditeerd tijdens opdrachten die passen in het meerjarenauditplan. Ten slotte voerde de auditdirectie van Dexia NV verscheidene gezamenlijke opdrachten uit met de auditdirecties van de dochterondernemingen zoals FSA in de Verenigde Staten, Dexia Kommunalbank Deutschland (een dochter van Dexia Crédit Local in Duitsland) en Dexia Bank Nederland. Bovendien werden bijna 400 mandagen bij Dexia NV en zijn operationele entiteiten toegewezen aan vijf opdrachten die gezamenlijk werden uitgevoerd met de auditors bij DenizBank, in deze entiteit en in sommige van haar dochterondernemingen. De auditopdrachten die in 2007 werden uitgevoerd, hebben geleid tot actieplannen om de zwakke punten in het internecontrolesysteem bij te sturen. Elk actieplan werd goedgekeurd door het directiecomité van de betrokken entiteit, werd afhankelijk van het belang ervan gerapporteerd aan het directiecomité van Dexia NV, en ondergaat geregeld een follow-up om na te gaan of er daadwerkelijk rekening wordt gehouden met de aanbevelingen.
COMPTES SOCIAUX
Organisatie De organisatie van de interne audit stoelt op drie basisprincipes: • binnen een door het auditcomité van Dexia NV goedgekeurd kader bepaalt het directiecomité de strategie, de vereisten en de werkingsregels van de interne audit; • de interne-auditfunctie wordt uitgeoefend door een net van auditdirecties die hun opdracht vervullen onder leiding van de auditor-generaal van de Groep, die rechtstreeks rapporteert aan de gedelegeerd bestuurder, de voorzitter van het directiecomité; de auditor-generaal heeft rechtstreeks toegang tot het auditcomité, waar hij geregeld verslag uitbrengt van de interne-auditactiviteiten in de Groep; zowel het auditcomité als de voorzitter van de raad van bestuur kunnen een beroep doen op de auditor-generaal om hem bepaalde opdrachten toe te vertrouwen of hem bepaalde inlichtingen te vragen; • elke auditdirectie van de dochterondernemingen moet ten overstaan van de voorzitter van het directiecomité van de entiteit verantwoording afleggen over de uitvoering van haar opdracht en brengt verslag uit over haar werking aan de auditor-generaal van de Groep; • op 1 januari 2007 werd de organisatiestructuur van de audit afgestemd op de organisatie in segmenten van de Groep en om te evolueren in de richting van een meer doorgedreven integratie van de auditteams. Daartoe werd een eenduidig auditplan uitgewerkt en bestaat er voor de hele Groep een transversaal toezicht op de auditopdrachten per segment. Voor het beheer van deze functie werd er eveneens een Intern Audit Executive Committee opgericht. Het bestaat uit de auditors-generaal van Dexia NV, Dexia Bank België, Dexia Banque Internationale à Luxembourg en Dexia Crédit Local, de vijf segmenthoofden en het hoofd van de cel Planning, Tools en Reporting. Deze cel werd begin 2007 opgericht binnen Dexia NV en zijn operationele entiteiten. Ze moet de auditfunctie ondersteuning geven na de reorganisatie ervan. Zo zorgt ze voor het beheer van de auditplanning, de voorbereiding van de activiteitenverslagen ten behoeve van de directie, het invoeren en in stand houden van de tools die noodzakelijk zijn voor de goede prestatie van de auditfunctie, het coördineren van de werkzaamheden met de teams van het operationeel risico en ten slotte het leveren van de prestatie-indicatoren voor het uitvoeren van opdrachten. De evaluatie van de risico’s en het uitwerken van het auditplan voor de periode 2008-2010 had betrekking op de volledige consolidatiekring van de groep Dexia. Dankzij deze evaluatie kon een eenduidig auditplan worden uitgewerkt, wat leidde tot een beter transversaal en globaal beeld van de risico’s die voortvloeien uit de activiteiten van de Groep. De globale aanpak van het risico-universum, de gemeenschappelijke auditmethodologie, het uitvoeren van “transversale” opdrachten indien nodig, zoniet van lokale opdrachten afhankelijk van de behoeften, en de modaliteiten op het gebied van verslagen en follow-up op het niveau van de overkoepelende groepsstructuur, dragen ertoe bij dat Dexia over een geïntegreerd en efficiënt interncontrolesysteem beschikt.
BEHEERSVERSLAG
CORPORATE GOVERNANCE
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
CORPORATE GOVERNANCE
• het tot stand brengen van vertrouwensrelaties met de cliënten, de werknemers en de aandeelhouders; • het uitstippelen van een beleid ter preventie van fraude of andere actieve misbruiken, afwijkingen van systemen, misbruik van informatie of procedures; • het handhaven van een integere houding, met name in het kader van transacties of berichtgeving over de financiële markten. Gedragsregels voor alle medewerkers van de Groep worden opgenomen in een Deontologische Code en vormen een aanvulling op dit beleid. Ze omvatten de volgende principes: • naleving van de wettelijke en reglementaire vereisten; • professionalisme en discretieplicht; • betrouwbaarheid en respect ten aanzien van de cliënten; • loyauteit ten aanzien van de groep Dexia; • wederzijds respect voor personen en standpunten. De compliancefunctie maakt deel uit van de interne controle van Dexia NV en wordt gecontroleerd door de interne audit. De compliancefunctie is zoals reglementair vereist onafhankelijk van de interne-auditfunctie. Principes Met betrekking tot de strijd tegen het witwassen van kapitaal en de financiering van het terrorisme, heeft Dexia een systeem uitgewerkt en geïmplementeerd dat gestoeld is op de strengste internationale normen, en houdt het ook rekening met de plaatselijke regels en vereisten van de controleoverheden van de internationale vestigingen van de Groep. De groep Dexia verbindt zich ertoe actief mee te werken aan de internationale initiatieven in de strijd tegen het witwassen van kapitaal, terrorisme en andere criminele activiteiten, met name door de invoering van tools voor preventie, follow-up en toezicht, en door voort te werken aan de totstandkoming van een gemeenschappelijke tool voor de analyse van verdachte transacties. Op het vlak van marktmisbruik, belangenvermenging, beleggingsdiensten of in andere gereglementeerde domeinen past Dexia op regelmatige basis richtlijnen, wetten en circulaires ter zake toe en neemt het ze op in zijn beleid naarmate ze worden verspreid en in werking treden. Transacties voor eigen rekening van medewerkers en leidinggevenden gaan gepaard met gedetailleerde regels en een specifieke follow-up om misbruik van voorkennis te voorkomen. 2007 werd in het bijzonder gekenmerkt door de implementatie van de MiFID-richtlijn door alle operationele entiteiten van Dexia die zich moeten houden aan deze nieuwe verplichtingen inzake beleggingsdiensten. Via een projectstructuur onder het toezicht van de compliancefunctie werd gezorgd voor de coördinatie van de implementatie en de hervorming van de beïnvloede operationele processen om te kunnen beantwoorden aan deze nieuwe richtlijn. Deze transversale analyse die plaatsvond binnen de Groep werd ook uitgevoerd in al de betrokken entiteiten met het oog op de integratie van de specifieke aspecten inzake de omzetting in nationale wetgeving. Ten slotte wordt bijzondere aandacht besteed aan het begeleiden van de plaatselijke of internationale commerciële ontwikkelingen (nieuwe landen, nieuwe markten, nieuwe producten) en de integratie van nieuwe entiteiten. 52 // Dexia / Jaarverslag 2007
Organisatie De compliancefunctie is georganiseerd op basis van het compliancecharter dat werd goedgekeurd in 2002 door de raad van bestuur van Dexia, dat de fundamentele principes bevat van de compliancefunctie, alsook de opdracht en de organisatie ervan in de Groep. Begin 2007 werd een nieuwe organisatie uitgewerkt voor de compliancefunctie door de compliancehoofden van Dexia NV en de drie overkoepelende entiteiten, Dexia Banque Internationale à Luxembourg, Dexia Bank België en Dexia Crédit Local, en gevalideerd door het executief comité van Dexia NV. Deze nieuwe structuur kwam geleidelijk tot stand in de loop van de tweede helft van 2007. Ze wordt aangestuurd door een maandelijks compliancecomité waarvan de samenstelling werd herzien. Dit comité moet zorgen voor coherentie binnen de Groep en per metier om een betere weerspiegeling te geven van de transversale structuur van de groep Dexia en om de bevoegdheden maximaal te benutten. Zo werd een transversale metierverantwoordelijkheid toegekend aan elk compliancehoofd van Dexia Crédit Local, Dexia Bank België en Dexia Banque Internationale à Luxembourg om te komen tot een interface tussen het metier en de compliancefunctie (de functie vertegenwoordigen bij het metiercomité, het executief comité, het kredietcomité, het beleid per metier uitstippelen en het efficiënt ondersteuning bieden). Het compliancecomité is met name bevoegd voor de strategische planning van de functie, de validering en de consolidatie van de jaarlijkse actieplannen, de follow-up van de transversale projecten, en de validering van alle methodologieën en tools die moeten zorgen voor een beter beheer van de risico’s van niet-conformiteit.
Verslag van de voorzitter van de raad van bestuur met betrekking tot de voorbereiding en de organisatie van de taken van de raad van bestuur, alsook de door de vennootschap ingestelde internecontroleprocedures. De Franse wet betreffende de financiële veiligheid van 1 augustus 2003, die bedoeld is om de veiligheid van de spaarders en verzekerden te versterken (met name door de kwaliteit van de financiële informatie te verbeteren), verplicht de voorzitter van de raad van bestuur een verslag in te dienen over de voorwaarden inzake de voorbereiding en de organisatie van de werkzaamheden van de raad van bestuur en van de procedures voor interne controle die door de vennootschap werden ingevoerd. Deze verplichting geldt voor alle emittenten die een beroep doen op het openbaar spaarwezen in Frankrijk, ongeacht hun nationaliteit, en dus ook voor Dexia. Gelet op het BelgischFranse profiel van de groep Dexia is het trouwens de gewoonte dat we rekening houden met de situatie aangaande corporate governance in Frankrijk. Dit verslag is beschikbaar op de website van Dexia NV: www.dexia.com.
Krachtens artikel 14 van de statuten van Dexia NV wordt de controle van de financiële toestand en van de jaarrekening van de vennootschap toevertrouwd aan een of meer commissarissen, die op voorstel van de raad van bestuur door de algemene vergadering worden benoemd voor een termijn van maximaal drie jaar. Tot op het eind van het boekjaar 2007 werd Dexia gecontroleerd door een college van commissarissen, dat twee verschillende bedrijfsrevisoren telde: • PricewaterhouseCoopers BCVBA, bedrijfsrevisoren, vertegenwoordigd door de heer Robert Peirce, erkend commissaris. • Mazars & Guérard BCVBA, bedrijfsrevisoren, vertegenwoordigd door de heer Xavier Doyen, erkend commissaris.
PRICEWATERHOUSECOOPERS
Bezoldiging van het college van commissarissen Deze tabel geeft een overzicht van de bezoldigingen die de leden van het college van commissarissen van Dexia ontvangen hebben voor hun prestaties in 2007.
Prestaties uitgevoerd voor Dexia NV
Prestaties uitgevoerd voor de groep Dexia (geconsolideerde bedragen)
a) Audit van de rekeningen b) Echtverklaring c) Fiscaal advies d) Due diligence e) Andere opdrachten (geen echtverklaring)
113 000 131 225 15 703 314 206
6 277 435 692 271 458 342 15 703 950 951
TOTAAL
575 134
8 394 702
(in EUR)
MAZARS & GUÉRARD
Prestaties uitgevoerd voor Dexia NV
(in EUR)
Prestaties uitgevoerd voor de groep Dexia (geconsolideerde bedragen)
a) Audit van de rekeningen b) Echtverklaring c) Fiscaal advies d) Due diligence e) Andere opdrachten (geen echtverklaring)
113 000 22 998 17 355 -
3 073 459 70 537 5 177 17 355 33 182
TOTAAL
153 353
3 199 710
Protocol betreffende het prudentieel toezicht op de groep Dexia Conform de bepalingen van de Europese richtlijnen inzake bankcoördinatie, wordt het prudentieel toezicht op de groep Dexia uitgeoefend op de geconsolideerde basis van de financiële instelling Dexia NV als moederonderneming. Het toezicht is in handen van de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen, in samenspraak met de Commission bancaire en het Comité des Etablissements de Crédit et des Entreprises d’Investissement (Frankrijk) en de Commission de Surveillance du Secteur Financier (Luxemburg). De Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen en Dexia NV hebben in 2001 een protocol afgesloten over het
prudentieel toezicht op de groep Dexia. Dit protocol bevat belangrijke afspraken tussen Dexia en de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen in het kader van corporate governance en behandelt onder meer het statuut van de bedrijfsleiders (beroepseer en -ervaring, stelsel van onverenigbaarheid van mandaten van bedrijfsleiders, kredieten aan bedrijfsleiders), de aard van het aandeelhouderschap van Dexia NV, de werking als college en de bevoegdheden van het directiecomité van Dexia NV, alsook de uitoefening van de geconsolideerde controle van de groep Dexia. Een kopie van de tekst van dit protocol is verkrijgbaar op de zetel van de vennootschap. De tekst van het protocol, die in 2003 een lichte wijziging onderging, is eveneens beschikbaar op de website van Dexia (www.dexia.com).
Dexia / Jaarverslag 2007 // 53
COMPTES CONSOLIDÉS
Het college van commissarissen
De raad van bestuur van Dexia NV stelt aan de gewone algemene vergadering van 14 mei 2008 voor om Deloitte bedrijfsrevisoren SV o.v.v.e. CVBA aan te stellen als nieuwe commissaris; deze vennootschap wordt vertegenwoordigd door de heren B. De Meulemeester en F. Verhaegen, erkende commissarissen, aan het einde van de termijn en ter vervanging van de vorige commissarissen, voor een periode van drie jaar die eindigt na afloop van de gewone algemene vergadering van mei 2011. De nieuwe commissaris werd gekozen na een offerteaanvraag door de financiële directie in samenwerking met de interne audit en het auditcomité.
COMPTES SOCIAUX
EXTERNE CONTROLE
BEHEERSVERSLAG
CORPORATE GOVERNANCE
INFORMATIE AAN DE AANDEELHOUDERS
INFORMATIE AAN DE AANDEELHOUDERS
De crisis heeft zich in de loop van 2007 in drie fasen afgespeeld: maart, juli en november. In die perioden ondergingen de indexen steeds grotere schokken naarmate de tijd vorderde en voor sommige spelers kwamen de verliezen en waardeverminderingen op activa aan het licht. Uiteindelijk moest de EuroStoxx Banks bijna 9 % en de Stoxx Banks nagenoeg 17 % prijsgeven.
BEHEERSVERSLAG COMPTES CONSOLIDÉS COMPTES SOCIAUX
De grote verliezer van het jaar is dus, als gevolg van de subprime- en de financiële crisis in de Verenigde Staten, de financiële sector (het bank- en verzekeringswezen). Alle vrees van de beleggers was dan ook op deze sector toegespitst.
EVOLUTIE VAN DE BEURSKOERS IN 2007 De balans van het beursjaar 2007 is globaal genomen negatief. Dit geldt niet alleen voor de prestaties van de verschillende beurzen, maar ook voor die van de diverse sectorgebonden beursindexen, en in het bijzonder voor de gehele financiële sector.
Het Dexia-aandeel, dat 2007 veeleer goed had ingezet, bereikte in mei zijn hoogste niveau op 24,96 EUR, maar de financiële crisis had nadien een grote impact op de koers. Het aandeel sloot op 31 december uiteindelijk af op 17,22 EUR, een daling op jaarbasis van 17,01 %. Ondanks het feit dat Dexia weinig blootstond aan deze crisis en ondanks geruststellende berichten, heeft het vele slechte nieuws vanwege de andere actoren uit de sector toch gewogen op de koers van het aandeel. De resultaten van 2007, die op 29 februari 2008 bekendgemaakt werden, bevestigen dat Dexia in 2007 geen economisch verlies heeft geleden. Dit blijkt uit de stijging van het nettoresultaat groepsaandeel (+12,5 % (1)), de winst per aandeel (+9,7 % (1)) en het dividend (+12,3 %). De prestaties beantwoorden in alle opzichten aan de financiële doelstellingen 2006-2009. (1) Zonder niet-operationele elementen.
EVOLUTIE VAN DE BEURSGEGEVENS
Koers van het aandeel (1) (in EUR) Beurskapitalisatie (in miljoenen EUR)
Op 31 december 2006
Op 31 december 2007
20,75 24 136
17,22 20 295
Brussel
Parijs
20,75 17,23 24,95/16,38 69,82 3 355
20,75 17,21 24,96/16,39 58,22 2 766
(1) Gemiddelde van de slotkoersen op Euronext Brussel en Euronext Parijs.
BEURSGEGEVENS Koers van het aandeel op 31 dec. 2006 (in EUR) Koers van het aandeel op 31 dec. 2007 (in EUR) Hoogste en laagste koers (in EUR) Gemiddeld dagelijks volume aan transacties (in miljoenen EUR) Dagelijks aantal verhandelde effecten (in duizenden)
54 // Dexia / Jaarverslag 2007
INFORMATIE AAN DE AANDEELHOUDERS
KOERSVERLOOP VAN DEXIA (VAN NOVEMBER 1996 TOT EIND DECEMBER 2007) Gemiddelde Dexia
EuroStoxx Banks
EuroStoxx50
24 EUR 21 EUR
15 EUR 12 EUR 9 EUR
20/11/07 31/12/07
20/05/07
20/11/06
20/05/06
20/11/05
20/05/05
20/11/04
20/05/04
20/11/03
20/05/03
20/11/02
20/05/02
20/11/01
20/05/01
20/11/00
20/05/00
20/11/99
20/05/99
20/11/98
20/05/98
20/11/97
20/05/97
20/11/96
6 EUR
KOERSVERLOOP VAN DEXIA IN PARIJS EN VERHANDELDE VOLUMES (VAN NOVEMBER 1996 TOT EIND DECEMBER 2007) Maandelijks volume
Dexia
CAC 40
120 000 000
25 EUR
100 000 000
20 EUR
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
18 EUR
80 000 000
60 000 000 10 EUR
40 000 000 5 EUR
20 000 000
0 EUR
20/11/07 31/12/07
20/05/07
20/11/06
20/05/06
20/11/05
20/05/05
20/11/04
20/05/04
20/11/03
20/05/03
20/11/02
20/05/02
20/11/01
20/05/01
20/11/00
20/05/00
20/11/99
20/05/99
20/11/98
20/05/98
20/11/97
20/05/97
20/11/96
0
KOERSVERLOOP VAN DEXIA IN BRUSSEL EN VERHANDELDE VOLUMES (VAN NOVEMBER 1996 TOT EIND DECEMBER 2007) Maandelijks volume
Dexia
BEL20
160 000 000
25 EUR
140 000 000 20 EUR
120 000 000 100 000 000
15 EUR
80 000 000 10 EUR
60 000 000 40 000 000
5 EUR
20 000 000 0 20/11/07 31/12/07
20/05/07
20/11/06
20/05/06
20/11/05
20/05/05
20/11/04
20/05/04
20/11/03
20/05/03
20/11/02
20/05/02
20/11/01
20/05/01
20/11/00
20/05/00
20/11/99
20/05/99
20/11/98
20/05/98
20/11/97
20/05/97
20/11/96
0 EUR
Dexia / Jaarverslag 2007 // 55
COMPTES SOCIAUX
15 EUR
INFORMATIE AAN DE AANDEELHOUDERS
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
POSITIE VAN DEXIA IN DE BELANGRIJKSTE EUROPESE INDEXEN Gewicht in de index
Positie
8,03 % 1,54 % 0,99 % 1,09 % 0,41 % 2,57 %
5 22 30 30 89 12
BEL20 CAC 40 Euronext 100 Next CAC 70 FTSE EuroTop 100 Dow Jones EuroStoxx Banks
BELANGRIJKSTE AANDEELHOUDERS VAN DEXIA Participatie in het kapitaal van Dexia NV op 31 december 2007 Arcofin Gemeentelijke Holding Caisse des dépôts et consignations Groep Ethias CNP Assurances
17,7 % 16,2 % 11,7 % 6,3 % 2,0 %
EVOLUTIE VAN HET AANTAL AANDELEN
Aantal aandelen waarvan eigen aandelen Inschrijvingsrechten (warrants) Totaal aantal aandelen en inschrijvingsrechten (1)
31 dec. 2003
31 dec. 2004
31 dec. 2005
31 dec. 2006
31 dec. 2007
1 175 222 680 32 546 412 43 301 416
1 145 261 366 40 050 935 50 684 800
1 107 469 030 20 550 020 55 903 030
1 163 184 325 490 607 58 697 872
1 178 576 763 8 967 312 62 817 843
1 218 524 096
1 195 946 166
1 163 372 060
1 221 882 197
1 241 394 606
(1) Raadpleeg het luik “Wettelijke informatie” op www.dexia.com voor meer details.
GEGEVENS PER AANDEEL Winst per aandeel (in EUR) - basis volgens Dexia GAAP (1) - basis volgens EU GAAP (1) - verwaterd volgens EU GAAP (2) Gewogen gemiddeld aantal aandelen - basis (3) - verwaterd (3) Nettoactiva per aandeel (in EUR) (4) - volgens Dexia GAAP (5) - m.b.t. kern eigen vermogen (6) - m.b.t. eigen vermogen van de Groep (7) Dividend (in EUR) Brutodividend Nettodividend (9) Nettodividend voor aandelen met een VVPR-strip (10)
2003
2004
2005
2006
2007
1,24
1,58 1,63 1,62
1,87 1,85
2,49 2,45
2,18 2,15
1 157 363 982 1 118 723 767 1 091 316 100 1 104 950 054 1 162 666 262 1 124 050 279 1 103 413 861 1 120 893 987 1 179 329 735 9,25
9,95 8,87 (8) 10,32 (8)
9,86 12,25
11,60 13,21
0,53 0,40
0,62 0,47
0,71 0,53
0,81 0,61
0,91 (11) 0,68 (11)
0,45
0,53
0,60
0,69
0,77 (11)
12,87 11,51
(1) Verhouding tussen het nettoresultaat groepsaandeel en het gewogen gemiddeld aantal aandelen. (2) Verhouding tussen het nettoresultaat groepsaandeel en het gewogen gemiddeld aantal verwaterde aandelen. (3) Exclusief eigen aandelen. (4) Verhouding tussen de nettoactiva (na aftrek van het geraamde dividendbedrag) en het aantal aandelen op het einde van de periode (met aftrek van de eigen aandelen). (5) Met inbegrip van het FAB groepsaandeel. (6) Zonder BVV (Beschikbaar voor verkoop), KSA- (Kasstroomafdekkings-) reserve en gecumuleerde omrekeningsverschillen. (7) Met BVV (Beschikbaar voor verkoop), KSA- (Kasstroomafdekkings-) reserve en gecumuleerde omrekeningsverschillen. (8) Op 1 januari 2005. (9) Na afhouding van de Belgische roerende voorheffing van 25 %. (10) Na afhouding van de Belgische roerende voorheffing van 15 % (de afhouding is teruggebracht tot 15 % voor aandelen met VVPR-strip). (11) Voorgesteld dividend, de nettodividenden werden afgerond ten behoeve van deze publicatie.
BEURSRATIO’S
56 // Dexia / Jaarverslag 2007
2004
2005
2006
2007
42,1
38,7 37,6 x10,7 x1,7 3,7
37,9 x10,4 x2,0 3,6
34,3 x8,3 x1,8 3,9
42,0 (2) x7,9 x1,3 5,3
x11,0 x1,5 3,9
(1) Verhouding tussen het totaalbedrag van de dividenden en het nettoresultaat groepsaandeel. (2) Berekening op basis van het voorgestelde dividend. (3) Verhouding tussen de gemiddelde koers van het aandeel op 31 december en het nettoresultaat per aandeel van het jaar. (4) Verhouding tussen de gemiddelde koers van het aandeel op 31 december en het nettoactief per aandeel op 31 december (met betrekking tot het kern eigen vermogen voor 2005, 2006 en 2007). (5) Verhouding tussen het brutodividend per aandeel en de gemiddelde koers van het aandeel op 31 december.
RELATIES MET DE AANDEELHOUDERS Dexia schenkt veel aandacht aan de kwaliteit van de relaties met zijn aandeelhouders. Deze relaties staan beschreven in het hoofdstuk “Corporate governance” van dit jaarverslag (zie pagina 25).
ONTMOETINGEN MET DE AANDEELHOUDERS IN 2008 Donderdag 13 maart
Rijsel
In samenwerking met FFCI (1)
Maandag 17 maart
Parijs
Vergadering van het Europees raadgevend comité voor aandeelhouders
Dinsdag 18 maart
Louvain-la-Neuve
In samenwerking met INVESTA
Dinsdag 25 maart
Bordeaux
In samenwerking met FFCI (1)
Woensdag 14 mei
Brussel
Gewone en buitengewone algemene vergadering van aandeelhouders
Donderdag 15 mei
Parijs Maison de la Chimie
Onder voozitterschap van Axel Miller en Pierre Richard, in samenwerking met Investir
Dinsdag 20 mei (2)
Brugge
In samenwerking met VFB (3)
Donderdag 22 mei
Marseille
In samenwerking met FFCI (1)
Donderdag 11 september
Straatsburg
In samenwerking met La Vie Financière onder voorzitterschap van Axel Miller
Dinsdag 16 september
Lyon
In samenwerking met FFCI (1)
Maandag 6 oktober
Brussel
Vergadering van het Europees raadgevend comité voor aandeelhouders
Donderdag 9 oktober
Toulouse
In samenwerking met FFCI (1)
Maandag 13 oktober
Nantes
In samenwerking met FFCI (1)
Vrijdag 14 – Zaterdag 15 november
Parijs – Palais des Congrès
Actionaria-beurs
(1) Fédération française des clubs d’investissement. (2) Datum wordt bevestigd. (3) Vlaamse Federatie van beleggingsclubs en beleggers.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 57
COMPTES CONSOLIDÉS
Payoutratio (in %) (1) - volgens Dexia GAAP - volgens EU GAAP Price earnings ratio (3) Price to book ratio (4) Jaarlijkse return (in %) (5)
2003
COMPTES SOCIAUX
BEURSRATIO’S
BEHEERSVERSLAG
INFORMATIE AAN DE AANDEELHOUDERS
HUMAN RESOURCES
HUMAN RESOURCES
Eind 2007 telde Dexia 35 202 medewerkers (met 78 verschillende nationaliteiten) in 37 landen (met inbegrip van de joint venture RBC Dexia Investor Services en de zelfstandigennetten van Dexia Bank België en Dexia Insurance Belgium), tegenover 33 321 in 2006; dit komt neer op een stijging van het totale personeelsbestand met 5,65 %. Terwijl 2006 gekenmerkt werd door een aanzienlijke geografische expansie (acquisitie van DenizBank en oprichting van de joint venture RBC Dexia Investor Services), bleven de geografische omvang en het aantal entiteiten in 2007 vrijwel ongewijzigd. 2007 werd echter gekenmerkt door een ruime instroom van nieuw talent en een grote interne mobiliteit.
BEHEERSVERSLAG COMPTES CONSOLIDÉS COMPTES SOCIAUX
PERSONEELSBESTAND
ENKELE KERNCIJFERS VAN HET PERSONEELSBESTAND
De opdracht van Human Resources (HR) bestaat erin de lokale en internationale ambities van Dexia te ondersteunen met een globale, cliëntgerichte en doelmatige humanresourcesstrategie die bedoeld is om (1) het management te ondersteunen en te stimuleren om zijn humanresourcesbeslissingen te optimaliseren en (2) daarbij ons menselijk potentieel een bijzondere value proposition te bieden voor zijn investeringen (inzet, capaciteiten, ambitie) bij Dexia. De humanresourcesvisie komt tot uiting in vier krachtlijnen: • op de meest efficiënte manier de juiste mensen aantrekken en ontvangen; • talent ontwikkelen en ontplooien in een lokale en internationale context, om de onderneming te voorzien van bekwame en getalenteerde mensen om de korte- en langetermijndoelstellingen te bereiken; • de medewerkers motiveren en in de onderneming houden door - autonome en dynamische verantwoordelijken op te leiden, - competitieve verloningspakketten toe te kennen, - een motiverende werkomgeving aan te bieden; • partner van de commerciële activiteit zijn, teneinde: - de bereidheid tot verandering te vergroten, - de integratie en ontwikkeling van de commerciële activiteit te bevorderen, - een globale coherentie op het vlak van people management te waarborgen, - een efficiënte humanresourcesdienstverlening te verstrekken, - de businessuitdagingen een plaats te geven in de sociale dialoog.
• Anciënniteit: meer dan 64 % van de medewerkers werd de voorbije tien jaar aangeworven, wat de sterke ontwikkeling sinds de oprichting van Dexia in 1996 aantoont. De gemiddelde anciënniteit van de medewerkers van de Groep bedraagt 10,4 jaar; • aandeel mannen/vrouwen: er is een goede verdeling tussen mannelijke en vrouwelijke medewerkers, met respectievelijk 51,5 % en 48,5 %; • leeftijd: de medewerkers van de Groep zijn jong; in totaal is 46,6 % van de medewerkers jonger dan 35 jaar, 59,6 % is jonger dan 40 jaar. De gemiddelde leeftijd voor mannen bedraagt 38,7 jaar en voor vrouwen 36,1 jaar, terwijl het algemene gemiddelde 37,5 jaar bedraagt; • personeelsverloop: 8,0 % van de medewerkers met een overeenkomst van onbepaalde duur; • deeltijds werken: 14,6 % van de medewerkers van de Groep werkt deeltijds; • opleidingsdagen: het gemiddelde aantal opleidingsdagen per medewerker bedraagt 2,12 per jaar.
VERDELING MANNEN/VROUWEN MANNEN VROUWEN
58 // Dexia / Jaarverslag 2007
51,51 % 48,49 %
HUMAN RESOURCES
35 202 MEDEWERKERS IN 37 LANDEN België (1) (2)
15 226 7 306
Luxemburg (2) Frankrijk
> 59
(2)
3 797 2 558
Canada (2)
1 937
Slowakije
856
Verenigd Koninkrijk (2)
564
Verenigde Staten
553
BEHEERSVERSLAG
Turkije
Australië
(2)
353
45-49 40-44
Italië (2)
306
Ierland (2)
228
Spanje (2)
228
35-39 30-34 25-29 20-24 < 20 20 % 15 % 10 %
5%
0%
5 % 10 %
15 % 20 %
Zwitserland (2)
222
(2)
169
LEEFTIJD
Singapore (2)
153
■ ■
Duitsland
149
Oostenrijk
131
Rusland
108
(2)
72
Nederland
MANNEN VROUWEN
China
> 40
Japan
57
Denemarken
47
Israël
40
Jersey
35
Polen
30
Mexico
18
Zweden
16
Andere landen
43
36-40 31-35 26-30 21-25 16-20 11-15 6-10 0-5 50 % 40 % 30 % 20 % 10 % 0 % 10 % 20 % 30 % 40 % 50 %
ANCIËNNITEIT ■ ■
MANNEN VROUWEN
Totaal op 31 december 2007
35 202
(1) Zelfstandigennetten inbegrepen. (2) RBC Dexia Investor Services inbegrepen.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 59
COMPTES SOCIAUX
50-54
COMPTES CONSOLIDÉS
55-59
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
HUMAN RESOURCES
HR-Integratie Van DenizBank DenizBank maakt sinds 2006 deel uit van Dexia. DenizBank ging tien jaar geleden van start, onder leiding van zijn voorzitter en een kleine groep toegewijde medewerkers, en groeide snel uit tot 7 488 personeelsleden op 31 december 2007. Naast de gebruikelijke uitdagingen, moet DenizBank ook de juiste balans vinden tussen zijn eigen succesvolle humanresourcespraktijken en de toepassing van nieuwe praktijken van Dexia. Aan deze uitdaging wordt met succes het hoofd geboden via een jaarlijkse rekrutering van meer dan 1 500 personen in de voorbije drie jaar, een snelle groei van het aantal kantoren, een gemiddelde van zes opleidingsdagen per medewerker in 2007 en een personeelsverloop onder het gemiddelde van de markt. Dit alles vindt plaats in een zeer concurrentiële marktomgeving. Wat human resources betreft, stond 2007 in het teken van de samenwerking en de integratie van de humanresourcesprincipes en -praktijken van Dexia en DenizBank. In navolging van het beginsel dat verandering overeengekomen en niet opgelegd wordt, werden voor alle humanresourcesdomeinen gezamenlijke projecten opgestart. Met zijn aanbod om twaalf personen te detacheren, maakte Dexia het belang van de onderneming duidelijk. De meerderheid van de gedetacheerde personen heeft een functie als senior advisor, twee personen hebben een functie als uitvoerend lid van de raad van bestuur. Naast een “overbruggingsfunctie” hebben deze gedetacheerde medewerkers een dubbele taak: nieuwe businessopportuniteiten voor DenizBank identificeren en ervoor zorgen dat de processen en beleidslijnen, waar nodig, worden geharmoniseerd.
AANTREKKEN EN ONTVANGEN AANWERVING De groeiambities van Dexia en zijn internationale expansie vereisen voor de hele Groep een gecoördineerde benadering van de aanwerving op groepsniveau, met een sterke lokale verankering. In 2007 trok Dexia ongeveer 4 000 nieuwe medewerkers aan (met inbegrip van meer dan 1 500 medewerkers voor DenizBank, maar zonder de aanwervingen voor de zelfstandigennetten) via een evenwichtige reeks rekruteringsevenementen (campusrekrutering, jobbeurzen, Dexia Job Days, uittesten van de Second Life-internetgemeenschap), de rekruteringswebsites van de lokale entiteiten, en door buiten de Groep te zoeken.
60 // Dexia / Jaarverslag 2007
BEVORDEREN VAN DE MOBILITEIT Interne en internationale mobiliteit wordt sterk aangemoedigd en is een sleutelelement geworden van de Dexia-cultuur. Het HR-Kwaliteitscharter omschrijft de engagementen van Dexia op het vlak van interne mobiliteit. Het Paspoort voor Dexia legt een reeks gemeenschappelijke regels en principes vast die op de internationale mobiliteit van toepassing zijn en draagt bij tot de integratie van de medewerkers en tot de totstandkoming van een samenhorigheidsgevoel binnen de Groep. In 2007 zijn 191 medewerkers naar een andere entiteit van de Groep verhuisd.
BRANDING In 2007 werd bijzondere aandacht besteed aan het strategische project Employer of Choice. Branding in hoofde van de werkgever is uitgegroeid tot een basiselement om nieuw talent op de arbeidsmarkt te rekruteren en het aanwezige talent bij Dexia te houden. Dexia verstevigde of herwon in 2007 zijn brandingpositie op de arbeidsmarkt en won verscheidene prijzen en nominaties, waaronder: • 15e plaats in de lijst van megabanken onder de “Most Admired Companies” (Fortune) • best practice voor het engagement van de onderneming betreffende vakbondsrechten (UN Global Impact) • winnaar van “Eastern Europe Sustainable Bank of the Year” voor Dexia banka Slovensko (Financial Times) • “Shipping Financier of the Year” via DenizBank (Lloyd’s) • nominatie voor de “Oscars du Mécénat” in Frankrijk (Admical) • nominatie voor “Top Employer” in België (Corporate Research Foundation) • 2e plaats voor de “Meest aantrekkelijke werkgever in België” (Randstad) • 2e plaats voor “Companies Prize for Families Welcomed” in België (Gezinsbond) • beste Europese interne elektronische nieuwsbrief voor Dexia Bank (FEIEA).
HUMAN RESOURCES
TALENT ONTWIKKELEN EN ONTPLOOIEN
entiteiten (onder andere DenizBank, Dexia Crediop en Dexia New York) en gingen naar elf steden in zes landen. Ongeveer 1 500 deelnemers woonden in 2007 een van de 34 Dexia Corporate University-opleidingen bij (102 sessies).
Prestatiebeheer begint met het duidelijk vastleggen van de doelstellingen en prioriteiten. In 2006 ondertekenden alle leden van het executief comité, evenals de directieleden die rechtstreeks rapporteren aan de gedelegeerd bestuurder, een managementovereenkomst, met duidelijke doelstellingen en prioriteiten voor het komende jaar. In 2007 werden deze overeenkomsten uitgebreid tot het volledige strategische managementteam. In 2008 wordt deze aanpak inzake prestatiebeheer over de hele onderneming verspreid.
HET IDENTITEITSKADER VAN DEXIA Evolueren van een structuur op basis van entiteiten naar een meer transversale organisatie en een “echte Europese bankgroep” worden, betekent dat we doorgaan met de invoering van een internationale, geïntegreerde organisatie op basis van een nieuwe werkmethode, aangepaste beslissings- en veranderingsprocessen en budgetbeheer. Om deze unieke, geïntegreerde identiteit van de Groep te consolideren, werd hard gewerkt aan een precieze en duidelijke definitie van het identiteitskader van de Groep (wie zijn wij?, visie, strategie, missie, leiderschapsmodel, waarden en corporate baseline). Nadat in 2006 vooral de klemtoon was gelegd op het leiderschapsmodel, kwam in 2007 de communicatie van de waarden en de corporate baseline aan de beurt.
Het leiderschapsmodel Een leiderschapsmodel bepaalt welke vaardigheden van de leiders verwacht worden en beschrijft deze vaardigheden aan de hand van een aantal specifieke houdingen. Het leiderschapsmodel vormt de hoeksteen van alle initiatieven inzake managementontwikkeling en humanresourcesinstrumenten. Er werden vijf belangrijke pijlers van de leiderschapscultuur gedefinieerd: Dexia, innovatie, het beheer van de teams, visie en de cliënt. De competenties die bij Dexia van een manager verwacht worden en met deze pijlers verband houden, werden aan de hand van specifieke houdingen beschreven. In 2007 werd de klemtoon gelegd op de uitbreiding van de leiderschapscultuur in de hele onderneming. De eerste stap naar de invoering van een leiderschapscultuur bestaat erin een voorbeeld te stellen en de 360°-feedback op het niveau van het senior management te introduceren. De 360°-feedback biedt iedereen de gelegenheid om een evaluatie te krijgen van zijn leiderschapshouding in de organisatie. In 2007 kregen zowat 330 topmanagers dit soort feedback; zij werden door bijna 6 200 senior managers geëvalueerd.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 61
COMPTES CONSOLIDÉS
GEÏNTEGREERD PRESTATIEBEHEER
COMPTES SOCIAUX
Voor Dexia Corporate University (DCU) bestond de grootste uitdaging voor 2007 erin om voor Dexia een Single Learning Offer te ontwikkelen en zo voor de hele Groep een geharmoniseerd en coherent opleidingsaanbod aan te bieden. In deze context werd in juni 2007 het Learning & Development Committee opgericht. Dit comité is belast met de prioritisering en de uitbouw van de programma’s inzake vorming en ontwikkeling binnen de Groep en bestaat uit de opleidingsverantwoordelijken van de belangrijkste entiteiten van Dexia. Eveneens in juni 2007 ging Dexia Corporate University van start met het “Leadership Competence Center”, dat alle acties inzake leadership (opleidingen, coaching en leiderschapsnetwerk) op groepsniveau coördineert. Dit competentiecentrum legde in 2007 de grondslag van wat in 2008 een algemeen aanbod voor leiderschapstraining voor de Groep wordt: een opleidingstraject gebaseerd op het leiderschapsmodel van Dexia en aangepast aan de verschillende managementniveaus binnen de Groep. Tot slot is Dexia Corporate University sterk betrokken geweest bij het uitdragen en het implementeren van het leiderschapsmodel en de leiderschapswaarden en is ze momenteel sterk betrokken bij het Innovatieproject. Het Innovatieproject van Dexia werd in augustus 2007 door het executief comité goedgekeurd. Het is opgebouwd rond drie pijlers: • de totale betrokkenheid van het management: innovatie was een van de belangrijkste thema’s op het seminarie van Dexia Campus in oktober 2007; • de voornaamste opleidingen van Dexia Corporate University werden aangevuld met nieuwe modules inzake innovatie (Lead Corporate Executive Program, Marco Polo…); • de implementatie van een duidelijk en efficiënt innovatieproces. Globaal genomen heeft Dexia Corporate University in 2007 verder programma’s van zeer hoge kwaliteit aangeboden, met de bedoeling de managers van Dexia te helpen hun kennis en competentie te ontwikkelen, maar ook om hun loopbaanevolutie te ondersteunen. Er werden in de loop van het jaar twaalf nieuwe opleidingen uitgewerkt. Dexia Corporate University bevorderde tevens de strategische reflectie van de managers van de Groep via verschillende activiteiten en initiatieven: • in oktober verzamelde Dexia Campus de topmanagers van de Groep. De interactieve sessies en de workshops die tijdens dit twee dagen durende seminarie plaatsvonden, vroegen de totale en actieve inzet van de deelnemers; • ontbijtvergaderingen voor de leidinggevende kaderleden samen met het management waren eveneens belangrijke momenten om ideeën uit te wisselen en contacten te leggen. In juni werd met een nieuwe editie van het Marco Polo-programma gestart; de 22 deelnemers kwamen uit verschillende
BEHEERSVERSLAG
DEXIA CORPORATE UNIVERSITY
HUMAN RESOURCES
De waarden
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
Dexia voerde in 2007 gemeenschappelijke waarden (Respect, Ambitie, Passie) in om de personeelsleden rond een gemeenschappelijk doel samen te brengen. Aan elke waarde werden een aantal gedragsmodellen gekoppeld. Respect • Mensen staan centraal in ons project: onze cliënten, onze medewerkers, onze aandeelhouders, en de gemeenschap waarin we werken, hebben recht op respect en op onze duurzame inzet. • Onze verschillen maken ons rijker, en bij de omgang met onze cliënten, onze collega’s en de gemeenschap, staat diversiteit in ons project centraal. • We geven blijk van integriteit en handelen in overeenstemming met de professionele, ethische en wettelijke regels die van toepassing zijn op Dexia. • We staan voor onze beslissingen en handelingen, en nemen er verantwoordelijkheid voor op. • We verkrijgen de trouw en het respect van onze cliënten, omdat we ons duurzaam richten op hun tevredenheid. Ambitie • We zijn ondernemers die werken om voortdurend onze financiële, ecologische en sociale prestaties te verbeteren. Daartoe leggen we ambitieuze doelstellingen vast op het vlak van groei en waardecreatie. • Het streven naar uitmuntendheid is onze motor. We steken een tandje bij, waardoor we onze cliënten producten en diensten van hoge kwaliteit kunnen aanbieden. • We innoveren voortdurend en stellen de status-quo constant ter discussie. In al onze acties trachten we de meest veeleisende standaarden toe te passen en de kwaliteit almaar te verbeteren. • We durven dromen. Passie • We zijn gepassioneerde ambassadeurs wanneer we Dexia naar buiten toe vertegenwoordigen. • We streven onze ambities na met geestdrift en inzet. • We zijn bereid om de veranderingen te bedenken en in te voeren die nodig zijn om onze ambities te verwezenlijken. • We koesteren onze successen.
Short term has no future Dexia heeft een strategie uitgetekend met duidelijke langetermijnengagementen. Om deze verbintenis nog meer te benadrukken, heeft Dexia in 2007 een nieuwe corporate baseline aangenomen. Door te stellen dat short term has no future, drukt Dexia zijn persoonlijkheid uit en onderscheidt het zich inzake de opvatting en de uitwerking van zijn metiers.
BEHEER VAN TALENTEN Het beheren en ontwikkelen van talent is een essentieel aspect van de strategie van Human Resources Groep.
62 // Dexia / Jaarverslag 2007
Het beheer van de ontwikkeling van de medewerkers, en de voortdurende zoektocht naar een evenwicht tussen de behoeften van de onderneming en de individuele ambities, moet Dexia in staat stellen om over de nodige talenten te beschikken en om zijn medewerkers de adequate loopbaanvooruitzichten te bieden. De talentbeoordeling is een belangrijke fase uit de Talent Management-strategie. Ze heeft tot doel een beter inzicht te krijgen in onze talenten en onze behoeften, en acties mogelijk te maken die de vastgestelde uitdagingen aanpakken. Via een gemeenschappelijk talentbeoordelingsproces kunnen de Groep en zijn entiteiten elk jaar de situatie opmaken wat de interne competenties, het potentieel en de professionele ambities van hun medewerkers betreft. Dankzij deze oefening kan worden geanticipeerd op loopbaanontwikkeling en competentiebehoeften en kunnen de successieplannen worden opgesteld. Om de ontplooiing van de medewerkers te ondersteunen, heeft Dexia een unieke Development Center-methodologie ingevoerd die gebaseerd is op het leiderschapsmodel van Dexia, en die de ontwikkeling van talentvolle medewerkers mogelijk maakt. Er worden Development Center Days georganiseerd om de toestand van leiderschapscapaciteiten te beoordelen en een individueel ontwikkelingsplan op te stellen dat de leidinggevende personen voorbereidt op het beheer van hun loopbaan. Er werden ook beoordelingscentra (assessment centers) ontwikkeld op basis van een gemeenschappelijke benadering, dit met het oog op de eenvormigheid van de criteria en tools die zowel voor de selectie van externe kandidaten als voor interne promotie worden gebruikt. Voor selectie op een bepaald niveau wordt dan een beroep gedaan op een zelfde beoordelingscentrum, ongeacht de entiteit of het land waar de vacature moet worden ingevuld.
DIVERSITEIT Diversiteit is al enkele jaren een sleutelthema voor Dexia. Eerst werden diverse interne en externe documenten voorbereid (bijvoorbeeld Principes inzake sociaal beheer (2002), het Witboek (een actieplan over de plaats van de vrouw in de groep Dexia, 2004), het HR-Kwaliteitscharter (2005) en diversiteitscharters in Frankrijk en België die door Dexia medeondertekend werden). Wat het Witboek betreft, was 2006 het jaar waarin het actieplan op kruissnelheid kwam door de oprichting van een werkgroep voor de evaluatie van de resultaten en de daarmee gepaard gaande aanbevelingen. Dit actieplan werd in 2007 in concrete diversiteitsacties omgezet. Enkele voorbeelden van lokale en groepsinitiatieven en -acties zijn: • de oprichting van een extern en intern netwerkplatform voor vrouwelijke medewerkers in België, WINGS genaamd (Women Innovating NetworkinG Solidarity), met twee externe en een interne vergadering voor alle vrouwelijke kaderleden en dit op basis van verschillende voorbereidende workshops; • de integratie van specifieke leiderschaps-KPI’s over diversiteit in de managementovereenkomst van het topmanagement; • de creatie van een betrekking als diversiteitsmanager op groepsniveau; • de Prix Féminin van Dexia Banque Internationale à Luxembourg voor een nieuw extern businessproject.
Al deze diversiteitsverbintenissen, -programma’s en -initiatieven moeten in de dagelijkse humanresources- en beheerspraktijken worden geïntegreerd via personeelsopleiding, teamwork en een duidelijke nadruk op het belang van diversiteit in de nieuwe leiderschapsprincipes van Dexia.
Nieuw plan 2007
MOTIVEREN EN IN DIENST HOUDEN ALGEMENE VERLONINGSSTRATEGIE In 2007 werd voorrang gegeven aan een verdere integratie van de job levelling-oefening voor het topmanagement (omschreven als het strategisch managementteam) en de uitbreiding daarvan naar het niveau er juist onder, het groepsmanagementteam. Daarnaast herzag Dexia zijn pensioenplannen in het licht van de mobiliteit binnen de Groep en startte het met de implementatie van defined contribution-pensioenplannen. Als gevolg daarvan werden verscheidene defined benefit-pensioenplannen beëindigd en vervangen. Er werd ook aandacht besteed aan een geïntegreerde verloningsbenchmarking en aan een verloningsstrategie inzake internationale mobiliteit.
HET AANDEELHOUDERSPLAN VOOR MEDEWERKERS: EEN UNIEK GROEPSINSTRUMENT De kapitaalverhogingen voor het personeel hebben tot doel de medewerkers te laten deelnemen in de evolutie van het aandeel en het samenhorigheidsgevoel te verhogen via een gemeenschappelijk instrument, ongeacht de entiteit of het land waar het personeelslid actief is. Het kapitaalpercentage dat in handen is van de medewerkers, is sinds de oprichting van Dexia een van de integratiebevorderende factoren van de Groep geweest. Bij de lancering van het eerste aandeelhoudersplan in 2000, stelde de voorzitter van de raad van bestuur als doelstelling dat de medewerkers binnen vijf jaar 5 % van het kapitaal in handen zouden hebben. Dat doel werd in juni 2005 bereikt, met een kapitaalaandeel voor het
Uittreding uit het Plan 2002 De medewerkers van Dexia moesten in 2007 uit het aandeelhoudersplan 2002 stappen en kregen een idee van wat de verschillende formules hadden opgebracht. Het klassieke aanbod noteerde een return van meer dan 191 % en de hefboomformule leverde een return van meer dan 744 % op.
Naar het voorbeeld van de vorige jaren, zijn er twee formules: de klassieke formule en de hefboomformule. In 2007 neemt de hefboomformule drie vormen aan, namelijk de standaardoptie, de gemiddelde optie en de klikoptie. Deze verschillende formules worden aangeboden in alle landen waar Dexia actief is, binnen de toepasselijke wettelijke en fiscale grenzen. De aandelen waarop voor elke formule werd ingeschreven, worden gedurende vijf jaar geblokkeerd (behalve in geval van vervroegde uittreding). De klassieke formule In de klassieke formule financiert de medewerker alle Dexiaaandelen die hij wenst te verwerven en hij krijgt daarbij een maximale korting van 20 %. De hefboomformule Dankzij een specifiek financieel mechanisme verwerft de medewerker die op één aandeel inschrijft (met een disagio van 20 %) nog negen extra Dexia-aandelen. Indien de beurskoers na afloop van vijf jaar gestegen is, ontvangt de medewerker, in aandelen of in contant geld, het bedrag van zijn oorspronkelijke investering verhoogd met een percentage van de stijging berekend op tien aandelen. Indien de koers van het aandeel op de vervaldag lager ligt dan de referentieprijs (vóór toepassing van het disagio), is het aanvankelijk door de medewerker belegde bedrag gewaarborgd. Nieuwe deelnemers In 2007 werd het aandeelhoudersplan aan de medewerkers in Turkije voor de eerste maal aangeboden.
Evolutie van het aandeelhouderschap voor medewerkers Bij de afsluiting van deze twee belangrijke transacties op 31 december 2007, hadden de medewerkers van Dexia meer dan 45,3 miljoen aandelen in handen, dit is 3,84 % van het kapitaal.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 63
COMPTES CONSOLIDÉS
personeel dat sindsdien rond 4 % schommelt, afhankelijk van transacties waarbij uit vorige plannen wordt gestapt omdat die hun vervaldag hebben bereikt. Dankzij deze resultaten staat Dexia in de internationale top dertig van ondernemingen die aandeelhoudersplannen voor hun personeel hebben doorgevoerd.
COMPTES SOCIAUX
Daarnaast wordt veel aandacht besteed aan de oudere medewerkers van de Groep. Heel wat van deze oudere medewerkers zullen in de komende jaren met pensioen gaan, en Dexia moet hierop voorbereid zijn. De ervaring en de competenties van de oudere medewerkers moet aan de jongere collega’s worden doorgegeven. Dexia dient de vertrekkende medewerkers daarenboven te begeleiden met een duidelijk loopbaanplan. Er werden hiertoe concrete initiatieven opgestart, in het bijzonder voor de oudste werknemers. Tot slot onderzocht Dexia de plaats van medewerkers met een handicap bij Dexia en op de nationale arbeidsmarkten. Dexia Crédit Local doet op dit gebied een bijzondere inspanning en beschikt over een actieplan om het aantal medewerkers met een handicap te verhogen.
BEHEERSVERSLAG
HUMAN RESOURCES
HUMAN RESOURCES
PARTNER
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
DE SOCIALE DIALOOG ONDERHOUDEN De Europese Ondernemingsraad (EOR) van Dexia telt 26 permanente en 26 plaatsvervangende personeelsafgevaardigden uit negen Dexia-entiteiten met meer dan 150 personeelsleden. 2007 was een zeer druk jaar voor de EOR, met: • drie plenaire vergaderingen: een nieuwigheid was dat in 2007 voor het eerst een EOR werd georganiseerd die uitsluitend aan human resources was gewijd en waar de verantwoordelijken van alle metiers hun strategie en de impact ervan op human resources uiteenzetten. Dit initiatief zal elk jaar worden herhaald; • een buitengewone vergadering over het co- of outsourcingbeleid van Dexia; • zes vergaderingen van het Bureau met het humanresourcesmanagement van de Groep. Het Bureau van de EOR bestaat uit zeven leden van de EOR die tussen de plenaire vergaderingen de dagelijkse verantwoordelijkheid van de EOR dragen; • vier vergaderingen van de Commissie Sociale Zaken met diversiteit als belangrijkste thema voor 2007. Er waren drie belangrijke verwezenlijkingen in 2007: 1. De formalisering van een sourcingbeleid dat van toepassing is in de hele Groep en waarover de EOR werd geraadpleegd. Dit beleid wordt gekenmerkt door drie krachtlijnen: • Dexia zal proberen om bij co- of outsourcing sociale gevolgen te vermijden. Dit betekent dat Dexia rekening zal houden met de natuurlijke personeelsevolutie om de beoogde transacties te faseren; • Dexia zal onderzoeken of de co- of outsourcingonderneming de werkgelegenheid kan behouden en borg kan staan voor een correct collectief statuut; • Dexia verbindt zich tot overleg met de sociale partners in gevallen van co- of outsourcing. 2. De ondertekening van een bekrachtiging van de Principes inzake sociaal beheer over de sociale regels die gevolgd moeten worden in geval van verkoop van een entiteit. Op 19 december 2007 ondertekenden de EOR en de directie van Dexia een belangrijke bijlage van de Principes inzake sociaal beheer, sinds 2003 in voege in de Groep. Na verschillende maanden van onderhandelingen, vervolledigde deze goedkeuring de
64 // Dexia / Jaarverslag 2007
Principes inzake sociaal beheer met de beschrijving van de gedragslijn die Dexia wil volgen in geval van overdracht van een meerderheidsparticipatie (de betrokken entiteit verlaat de consolidatiekring van de Groep). Concreet betekent dit dat de Groep de betrokken personeelsafgevaardigden op lokaal en Europees niveau zal informeren en raadplegen. Verder zal de Groep ook vooraf potentiële kopers inlichten over het feit dat bij de keuze rekening zal worden gehouden met de inhoud van hun sociaal project, net als met het industrieel project en het financiële aspect van hun voorstel. Tot slot is er een specifieke controle door het bureau van de EOR tot de betrokken entiteit de consolidatiekring van de Groep heeft verlaten. Deze goedkeuring, die het resultaat is van een open discussie tussen de directie en de verkozen EOR-leden over het hele jaar 2007, bevestigt het belang dat Dexia hecht aan de kwaliteit van de sociale dialoog. 3. De start van gesprekken over een globaal raamakkoord: de EOR, het management en UNI (Union Network International) hebben gesprekken opgestart over een globaal raamakkoord voor Dexia. Voor 2008 zijn diverse vergaderingen gepland. Niet alleen op groepsniveau was er een intensieve sociale dialoog. Heel wat entiteiten sloten in 2007 collectieve overeenkomsten af tussen werkgevers- en werknemersafgevaardigden: • er werden niet minder dan 37 collectieve overeenkomsten gesloten in twaalf entiteiten die over een werknemersvertegenwoordiging beschikken; • 79 % deelname aan sociale verkiezingen in de entiteiten.
BUSINESS PARTNERSHIP Human Resources beschouwt het strategische partnerschap met de commerciële activiteit als een van de sleutelelementen in de verwezenlijking van zijn missie en visie. Daarom wordt de klemtoon gelegd op het uitbouwen van een sterkere relatie (in de humanresourcesstructuur en -organisatie) met de metiers, het afstemmen van de humanresourcesstrategie op de businessstrategie en het verhogen van de humanresourcesbetrokkenheid bij businessinitiatieven. In 2008 zal bijzondere aandacht gaan naar de ondersteuning van de business in de diverse veranderingsprocessen, zowel lokaal als internationaal.
DUURZAME ONTWIKKELING
BELANGRIJKSTE THEMA’S UIT HET “VERSLAG DUURZAME ONTWIKKELING 2007”
• Profiel van de Groep • Boodschap van de voorzitter van de raad van bestuur • De voorzitter en de vicevoorzitter van het directiecomité delen hun visie • Standpunt van Corinne Lepage
Engageren
COMPTES CONSOLIDÉS
• Verbintenissen voor duurzaam ondernemen • Risicobeheer • Actieplan • Sleutelindicatoren
Anticiperen
VERSLAG DUURZAME ONTWIKKELING 2007 VAN DEXIA AANDACHTSPUNTEN VAN HET VERSLAG 2007 De groep Dexia heeft ervoor gekozen de gegevens van het Verslag duurzame ontwikkeling 2007 in het bijzonder te richten op de specifieke verwachtingen van de niet-financiële ratingbureaus en van de SRI-analysten op dit domein, alsook van zijn aandeelhouders, cliënten, medewerkers en de maatschappelijke omgeving. De groep Dexia heeft de nadruk willen leggen op de wijze waarop het, in het geheel van zijn activiteiten, rekening houdt met twee uitdagingen die het als prioritair beschouwt voor zijn beleid inzake duurzame ontwikkeling: • de strijd tegen de klimaatverandering; • het beheer en de ontwikkeling van de talenten binnen de onderneming. De pagina’s in het verslag die deze thema’s behandelen bevatten ook het standpunt van internationale experten ter zake. Om de rechtstreekse impact van zijn activiteiten op het leefmilieu te verkleinen, beperkt Dexia het printen op papier door de voorkeur te geven aan een interactieve drager op zijn website www.dexia.com.
BEHEERSVERSLAG
Inleiding
• Strijd tegen de klimaatverandering • Beheer en ontwikkeling van talenten
Handelen • Publieke sector en financiering van projecten • Particuliere cliënten en fondsenbeheer • Aandeelhouders • Medewerkers • Leefmilieu • Maatschappelijke omgeving
Bijlagen • Resultaten van het tevredenheidsonderzoek 2006 • Rapporteringsproces • Tabel van de indicatoren • Extern advies over bepaalde indicatoren inzake duurzame ontwikkeling • Kruistabel referentiesystemen
Eerste fase van de strategie van de Groep op het vlak van koolstofneutraliteit De groep Dexia ging in 2007 van start met een originele strategie van koolstofneutraliteit die gebaseerd is op de beperking en de compensatie van de CO2-uitstoot van de Groep. Deze strategie is opgebouwd rond projecten die verband houden met de activiteit Public/Project Finance en terug te vinden zijn in de belangrijkste Europese landen waar de Groep gevestigd is. De acquisitie van een project voor een windmolenpark van 20 MW in de regio Basse Normandie werd eind 2007 ondertekend. Dit project zal in 2008 worden verwezenlijkt en het park zou in maart 2009 operationeel moeten zijn. Het zal zowat 53 000 megawattuur per jaar produceren. Dankzij deze productie van hernieuwbare energie, kan jaarlijks een CO2-uitstoot van 17 700 ton ten gevolge van het elektriciteitsverbruik van de groep Dexia worden vermeden. Meer info over de compensatiestrategie en de projecten van de Groep vindt u op: www.dexia.com.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 65
COMPTES SOCIAUX
DUURZAME ONTWIKKELING
RISICOBEHEER
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
RISICOBEHEER
Elke operationele entiteit is verantwoordelijk voor de dagelijkse controle van haar limieten en rapporteert hierover aan het Risk Management van de Groep. Om rekening te houden met de meest recente gebeurtenissen, kunnen op elk ogenblik aangepaste limieten worden vastgelegd door het Risk Management of door het daartoe bevoegde comité.
Het ratingproces
KREDIETRISICO’S BEHEER VAN HET RISICO Algemene principes Kredietrisico is het potentiële verlies (vermindering van de waarde van de activa en wanbetaling) dat Dexia zou kunnen lijden als gevolg van de verslechtering van de solvabiliteit van een tegenpartij. Dexia beheert zijn kredietrisico door het te meten, te controleren en te optimaliseren op groepsniveau. Het Risk Management-team op groepsniveau houdt toezicht op het geconsolideerd kredietrisicobeleid van Dexia en rapporteert aan het executief comité van de Groep en aan gespecialiseerde risicocomités. Het bepaalt de richtlijnen van de Groep aangaande limieten en bevoegdheidsdelegaties, het bepaalt en beheert beslissingsprocessen, en definieert de risicobeoordelingsmethodes van de Groep op elk metier en op elke operationele entiteit.
Kredietrisicolimieten Er wordt een limiet toegewezen aan elke tegenpartij op grond van de technische regels die worden vastgelegd per type tegenpartij. Deze regels liggen vervat in het kredietrisicobeleid dat werd goedgekeurd door het Risk Policy Committee of door het Credit Line Committee en geïmplementeerd op het niveau van de entiteiten. De limieten bij Dexia worden vastgelegd met het oog op het beheer van het algemeen risicoprofiel met een bijzondere aandacht voor risicoconcentraties. Andere typen limieten kunnen worden toegewezen: • limieten per sector; • productlimieten. Deze limieten zijn complementair.
66 // Dexia / Jaarverslag 2007
Zoals vastgelegd door de geavanceerde Bazel II-methode, zijn kredietratings bij Dexia gebaseerd op interne ratingsystemen (IRS). Elke rating die wordt toegekend aan een tegenpartij is gebaseerd op een beoordeling van het risiconiveau van de tegenpartij (bijvoorbeeld de kans op wanbetaling door de tegenpartij), die wordt uitgedrukt via een interne ratingschaal. Naast deze tegenpartijrating – die haar probability of default (of PD) bepaalt – kent Dexia ook aan elke transactie een loss given default-parameter (of LGD) toe – die een raming geeft van de verliezen die Dexia zou kunnen lijden in geval van wanbetaling door de verbonden tegenpartij (na inachtneming van de risicoreducerende factoren of Credit Risk Mitigants) – en een credit conversion-factor (of CCF) voor buitenbalansverplichtingen. Behoudens een behoorlijk gerechtvaardigde uitzondering houdt de rating die werd toegekend aan een tegenpartij rekening met het risico van het land waar de tegenpartij gevestigd is. Binnen de groep Dexia zijn de Credit Risk Analysis Centers (CRACs) verantwoordelijk voor het toekennen van een rating aan alle tegenpartijen. Conform de geldende procedures van de Groep worden deze ratings op regelmatige basis, en minstens jaarlijks, geëvalueerd. Deze monitoring omvat de mogelijkheid van het opstellen van een prognose, het plaatsen van de tegenpartij op een watchlist of, indien nodig, een defaultstatus toekennen. Van bij de start van het Bazel II-project werd het begrip “default” in overeenstemming gebracht met het begrip waardevermindering dat onder IFRS wordt gehanteerd. Onder Bazel II wordt onderscheid gemaakt naar: • tegenpartijen met “dubieuze schuldvorderingen” (D1) d.w.z. tegenpartijen die moeilijkheden hebben bij het nakomen van de kredietverplichtingen of voor wie men ervan uitgaat dat zij daarmee in de nabije toekomst moeilijkheden zullen krijgen; • tegenpartijen met “oninbare schuldvorderingen” (D2) d.w.z. tegenpartijen voor wie een terugkeer naar de normale situatie als onwaarschijnlijk wordt beschouwd. Om de kwaliteit en de coherentie van het algemene proces voor toekenning van ratings en de kwaliteit van de toegekende rating te kunnen garanderen, werd binnen Credit Risk een nieuwe functie, Quality Control, gecreëerd. Deze functie is een van de drie IRS-beheersfuncties: validering, modelbeheer en kwaliteitscontrole. Quality Control wordt beschouwd als een interne en onafhankelijke controlefunctie met als hoofddoelstelling: het correcte gebruik van de IRS, de effectieve toepassing van de IRS binnen het kredietproces, en het behoud van het auditspoor in het ratingproces. Deze functie rapporteert aan de Rating Committees.
Naast het directiecomité, het Risk Policy Committee en het Management Credit Committee die hiervoor worden omschreven, bestaan er binnen de Groep diverse comités die de verschillende kredietrisicobeheersaspecten behandelen. • Het Group Credit Committee keurt de transacties goed die niet werden gedelegeerd aan de metiers of aan de entiteiten, en er werden subcomités opgericht binnen de Groep (entiteiten, dochterondernemingen en bijkantoren) op basis van delegatieregels. • Het Group en Entity Watchlist Committee houdt toezicht op de activa met een verhoogd risicoprofiel. • Het Group en Entity Default Committee beslist over en monitort de tegenpartijen in default op grond van Bazel II-criteria die gelden binnen Dexia. • Het Group Rating Committee waakt erover dat de interne ratingsystemen correct worden toegepast en dat het ratingproces afdoende en accuraat wordt toegepast. • Het Credit Lines Committee bepaalt en controleert limieten voor specifieke soorten tegenpartijen (banken, verzekeringen en landen).
IT-systemen Bazel II bood Dexia een grote kans om zijn IT-systemen voor het kredietrisico op elkaar af te stemmen. Ter bevordering van de best practices in zijn IT-systemen en om op de meest geavanceerde manier tegemoet te komen aan de vereisten van Bazel II, heeft Dexia de IT-systemen voor het kredietrisico op een volledig nieuwe leest geschoeid.
HET GECONSOLIDEERD RISICO VAN DEXIA Definitie Het kredietrisico is: • het netto-uitstaand bedrag voor andere balansactiva dan derivatencontracten (d.w.z. boekwaarde na aftrek van een specifieke voorziening); • het netto-uitstaand bedrag (d.w.z. de marktwaarde) plus de zogenaamde add-on voor derivatencontracten. De zogenaamde add-ons zijn een raming van het potentiële toekomstige kredietrisico dat Dexia neemt voor derivatencontracten. Dit potentiële toekomstige kredietrisico wordt berekend door het notioneel bedrag van het derivatencontract te vermenigvuldigen met een coëfficiënt (ook add-on genoemd) die afhangt van twee parameters: i) de resterende looptijd van de derivaten (hoe groter de resterende looptijd, hoe hoger de add-on) en
Consolidatiekring De kredietrisicopositie is gebaseerd op een consolidatiekring die de volledig geconsolideerde dochterondernemingen van de groep Dexia bestrijkt en omvat 50 % van de joint venture RBC Dexia Investor Services.
Vergelijkende informatie aangaande de vorige periode In het kader van Bazel II en om te beantwoorden aan de vereisten van IFRS 7 aangaande de definitie van de maximale kredietrisicopositie, heeft Dexia zijn concept van de kredietrisicopositie in 2007 aangepast. Als gevolg daarvan is de positie voor 2007 gebaseerd op het uitstaand bedrag voor de balansactiva, het netto uitstaand bedrag plus add-on voor de derivatencontracten en het volledig uitstaande bedrag voor de buitenbalansverplichtingen, zoals hiervoor wordt toegelicht. Het risico voor 2006 was gebaseerd op: • het uitstaand bedrag voor de balansactiva, dat gelijk is aan de uitstaande hoofdsom plus gelopen interest en (eventuele) onbetaalde bedragen vóór aftrek van de bijzondere voorzieningen; • het netto uitstaand bedrag plus add-on voor derivaten (geen verandering in 2007); • het volledig uitstaand bedrag voor buitenbalansverplichtingen (geen verandering in 2007). Bovendien wordt de uitsplitsing van de uitstaande bedragen per type van tegenpartij beïnvloed door de manier waarop de gewaarborgde positie wordt gerapporteerd. In 2006 werd deze systematisch gerapporteerd als een rechtstreeks risico op de borg. In 2007, wordt dit enkel gerapporteerd als een rechtstreeks risico op de borg wanneer dit resulteert in een lagere risicoweging, zoals hiervoor beschreven.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 67
COMPTES CONSOLIDÉS
Comités
ii) de aard van de onderliggende activa (hoe volatieler de onderliggende activa, hoe hoger de add-on). Bijvoorbeeld een renteswap met een resterende looptijd van meer dan vijf jaar krijgt een coëfficiënt van 1,5 %, die wordt toegepast op het notioneel bedrag van het contract om de add-on te berekenen; • het volledige uitstaande bedrag voor de buitenbalansverplichtingen. Het volledige uitstaande bedrag is hetzij het niet opgenomen deel van de liquiditeitsfaciliteiten of het maximumbedrag dat Dexia zou moeten betalen voor de waarborgen die het heeft toegestaan aan derden. Wanneer de kredietrisicopositie gewaarborgd is door een derde wiens gewogen risico lager ligt dan dat van de rechtstreekse kredietnemer, wordt de positie geboekt als zou ze rechtstreeks in handen zijn van de derde borg (behalve in 2006, zie verder).
COMPTES SOCIAUX
ORGANISATIE
BEHEERSVERSLAG
RISICOBEHEER
RISICOBEHEER
De totale uitstaande positie van de Groep nam toe tot 902,5 miljard EUR op 31 december 2007, tegen 806,6 miljard EUR een jaar eerder (een stijging met 11,9 %). De spreiding van de tegenpartijen in de portefeuille van Dexia is zeer stabiel. De helft van het uitstaande bedrag betreft de sector van lokale openbare besturen (429 miljard EUR, 8,4 % meer dan eind 2006).
Uitstaande bedragen per geografische regio Op 31 december 2007 waren de posities van de Groep geconcentreerd in de Europese Unie (54,2 % of 489,4 miljard EUR eind 2007, tegen 438,6 miljard EUR een jaar daarvoor), voornamelijk in Frankrijk (12,1 %) en in België (11,5 %). De posities van de Groep in de Verenigde Staten en Canada vertegenwoordigen 37,1 % van de totale uitstaande bedragen, wat iets lager is dan op 31 december 2006.
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
Uitstaande bedragen per type tegenpartij
RISICOBEHEER BIJ FSA Financial Security Assurance (FSA) beperkt zijn activiteit tot sectoren die gekenmerkt worden door een kleine kans op verliezen en grote restwaarden in het onwaarschijnlijke geval dat er toch een beroep moet worden gedaan op zijn waarborg. FSA verzekert enkel transacties die op zijn minst Investment Grade zijn, beantwoorden aan zijn wettelijke en structurele vereisten en passen binnen vooraf vastgelegde individuele en globale risicolimieten. Alvorens een gemeenteobligatie te verzekeren, vraagt FSA beslagrecht op de belastingontvangsten of op andere specifieke inkomstenstromen van essentiële overheidsdiensten. Op de markt van de asset-backed securities (ABS) waarborgt FSA de zogenaamde senior tranches, die zodanig gestructureerd zijn dat ze een gevoelige verslechtering van de onderliggende activa kunnen doorstaan zonder dat op FSA een beroep moet worden gedaan. De structuur van de meeste van deze ABS-transacties zorgt er immers voor dat de dekking door collateral in principe toeneemt naarmate de tijd vordert, en bevat zelfcorrigerende mechanismen die in werking treden om de bescherming te herstellen indien bepaalde kwaliteitstriggers onder hun vooropgestelde minimum dalen. Er kunnen dan bijvoorbeeld cashflows worden afgeleid van achtergestelde tranches naar senior verzekerde tranches of ze kunnen worden toegevoegd aan een reservefonds. Indien de omstandigheden dit zouden vereisen, heeft FSA de mogelijkheid om de beheerder van de verzekerde structuur te vervangen.
0,9 1,3 2,7 0,4
11,5 12,1
0,3 13,3
8,3
5,2 37,1 7,5
4,7 2,1
1,9 1,6 1,7
15,0
16,1
47,5 2,3 6,5
UITSPLITSING (%) VAN DE UITSTAANDE BEDRAGEN VAN DE GROEP DEXIA PER TYPE VAN TEGENPARTIJ (OP 31 DECEMBER 2007)
GECONSOLIDEERDE BEDRAGEN: 902,5 MILJARD EUR Staten Lokale overheden Bedrijven Monoline ABS/MBS Financiering van projecten Particulieren, professionelen, zelfstandigen en kmo’s Financiële instellingen Andere
68 // Dexia / Jaarverslag 2007
UITSPLITSING (%) VAN DE UITSTAANDE BEDRAGEN PER GEOGRAFISCHE REGIO (OP 31 DECEMBER 2007)
GECONSOLIDEERDE BEDRAGEN: 902,5 MILJARD EUR België Frankrijk Duitsland Italië Luxemburg Andere landen van de Europese Unie Rest van Europa Turkije Verenigde Staten en Canada Zuid- en Centraal-Amerika Zuidoost-Azië Japan Andere
RISICOBEHEER
De due diligence is de regel in het verzekeringsproces van FSA. FSA gaat geregeld ter plaatse en analyseert het dossier om de informatie van de emittent na te trekken. Interne juristen bestuderen de documenten en vragen vaak de mening van externe consultants om na te gaan of de structuren naar behoren werken. Als een transactie eenmaal gewaarborgd is, houdt FSA gedurende de hele looptijd toezicht op de uitgifte om potentiële problemen op te sporen en tijdig corrigerende maatregelen te nemen. Herverzekering speelt eveneens een sleutelrol inzake risicobeheersing. Net zoals de banken een beroep doen op gesyndiceerde kredieten om de individuele risico’s te beperken, herverzekert FSA verrichtingen bij een groep van herverzekeringsmaatschappijen met een rating AA of AAA. Dankzij zijn gedisciplineerde aanpak heeft FSA een zeer behoudende portefeuille uitgebouwd, zoals blijkt uit de onderliggende kredietkwaliteit van zijn verzekerde portefeuille: 88 % van het verzekerd nominaal bedrag heeft een rating A of hoger en 58 % kan een rating AA of hoger voorleggen (zie grafieken). <1
6
5
32
TOTAAL (PUBLIC FINANCE + ASSET-BACKED) (1) (%) TOTALE UITSTAANDE NETTOBEDRAGEN: 426,5 MILJARD USD
<1 4
3 1
12 8
3
10
10
40 5 12
5 2
1
27
BEHEERSVERSLAG
30
COMPTES CONSOLIDÉS
1
26
43
Public Finance (66 %) Asset-backed (34 %)
PUBLIC FINANCE (1) (%)
VERZEKERDE FSA-PORTEFEUILLE (%) (OP 31 DECEMBER 2007)
TOTALE UITSTAANDE NETTOBEDRAGEN: 282,7 MILJARD USD
TOTALE UITSTAANDE NETTOBEDRAGEN: 426,5 MILJARD USD Residential Mortgage-Backed Securities (RMBS) Consument Collateralized bond obligations (CBO’s) (1) Collateralized loan obligations (CLO’s) (1) Pooled credit defaults swaps (CDS) van ondernemingen (1) Financiële producten (2) Andere asset-backed Internationale asset-backed (3) Algemene verplichtingen van steden, staten en schoolzones Fiscaal Utility Gezondheidszorg Huisvesting Vervoer Onderwijs Ander gemeentelijk Internationale infrastructuur (1) Met inbegrip van US en internationaal. CDS van CBO’s en CDS van CLO’s zijn respectievelijk opgenomen bij CBO’s en CLO’s. CDS met betrekking tot obligaties buiten de pooled corporate-sector worden opgenomen binnen de aangewezen asset-backed- of public finance-categorieën. (2) Guaranteed investment contracts uitgegeven door de dochtervennootschappen “Financial Products“ van FSA. (3) Zonder CBO’s, CLO’s en pooled corporate CDS.
2 10 3
16
69
ASSET-BACKED (1) (%) TOTALE UITSTAANDE NETTOBEDRAGEN: 143,8 MILJARD USD AAA AA A BBB BIG (below investment grade) (1) Interne ratings van FSA volgens de standaarden van de sector.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 69
COMPTES SOCIAUX
2
4
1 11
RISICOBEHEER
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
HET BAZEL II-PROJECT Voor het Bazel II-project was 2007 een jaar van intense activiteit. Na de indiening van het aanvraagdossier en de impactstudie eind 2006, kende het dossier een normaal verloop en werden alle termijnen gehaald, dankzij de grote betrokkenheid van alle Risk Management-teams. Het dossier moest rond zijn tegen einde maart 2007, en dan verstuurd worden naar alle betrokken overheden die belast zijn met het toezicht op de dochterondernemingen van de Groep, conform artikel 129 van Richtlijn 2006/48/CE van het Europees Parlement en de ministerraad. Dat lange proces werd afgerond op 18 december 2007 met de goedkeuring door de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen, als de toezichthoudende overheid voor de geconsolideerde groep Dexia, van het gebruik van de geavanceerde IRBA-methode (Advanced Internal Ratings Based Approach) voor de berekening van de eigenvermogensvereisten voor het kredietrisico in het kader van Pijler 1 van Bazel II. Vanaf 1 januari 2008 zal de groep Dexia daarom deze methode toepassen voor de berekening van haar eigenvermogensvereisten voor het kredietrisico en voor de publicatie van haar solvabiliteitsratio’s. De groep Dexia kon binnen de gestelde termijnen de twee double run-verslagen voorleggen voor de richtdata 31 maart en 30 september 2007. Deze twee oefeningen hebben geleid tot aanzienlijke verbeteringen in de kwaliteit van de gegevens, de correctie en de flexibiliteit van de verwerking ervan, hoewel er op dat vlak nog heel wat inspanningen zullen worden geleverd. Zij bevestigden ook het belang van de geavanceerde IRBA-benadering, die ervoor zorgt dat de groep Dexia heel wat lagere eigenvermogensvereisten heeft krachtens Pijler 1, zowel dankzij zijn laag risicoprofiel als dankzij de sterke activiteit in de retailsegmenten, en vooral in de lokale openbare sector, die door hun risicokenmerken het grootste voordeel ondervinden van deze hervorming. Op het vlak van de methodologie werd goed werk geleverd in verband met de vereisten van het homologatieproces, de aanvulling van de ratingsystemen, de verfijning van de methodes en de vele interne en externe aanbevelingen. De processen inzake validering en kwaliteitscontrole werden eveneens aanzienlijk versterkt. Wat het operationeel risico betreft, opteerde de groep Dexia tot nu toe voor de gestandaardiseerde benadering. Het informatiedossier werd in juni 2007 voorgelegd aan de regelgever en wordt in 2008 onderzocht. De rapportering van incidenten kwam op kruissnelheid, en het Risk and Control Self-Assessment-proces (RCSA) bestrijkt de volledige Groep, ook de buitenlandse dochterondernemingen en bijkantoren. Het Bazel II-project leidde tot een aanzienlijke verbetering van het geconsolideerd risicobeheer van de groep Dexia. Bazel II kan in dit opzicht beschouwd worden als een belangrijk sluitstuk van de integratie van de verschillende juridische entiteiten. Naast de uitwerking van modellen en processen, worden de instrumenten die werden ingevoerd voor Bazel II geregeld uitgebreid voor management- en reportingdoeleinden. De projectfase werd geleidelijk afgerond en de sturings- en beheersorganen werden aangepast.
70 // Dexia / Jaarverslag 2007
Onder Pijler 1, zal in 2008, naast de acties met betrekking tot de voorwaarden verbonden aan de goedkeuring die eind 2007 werd verkregen en, de afwerking van een aantal ratingsystemen in afwachting van hun roll-out, vooral worden gewerkt aan het opstellen van de reglementaire verslagen conform de regelgeving. Dit is een enorme technische en operationele uitdaging voor alle grote bankgroepen. Pijler 2, die het voorwerp is van recente regelgevende bepalingen, zal in 2008 een belangrijk deel van de aandacht toegewezen krijgen. In 2008 zal Dexia een dossier indienen bij de toezichthouder met een beschrijving van het geheel van kwalitatieve aspecten; het kwantitatieve dossier volgt in 2009. De uitdieping van het ICAAP (Internal Capital Adequacy Assessment Process) gaat voort nu de Groep bijzondere aandacht besteedt aan het gebruik van de RAROC bij het nemen van beslissingen m.b.t. het risico, de financiële en de strategische plannen en vooral dan inzake kapitaalbeheer. Dexia is druk bezig met deze werkzaamheden – zowel in België als op Europees vlak – die een oplossing bieden voor de problemen die de sector ondervindt bij het implementeren van Bazel II, en die, meer in het algemeen, de prudentiële controle op internationale groepen verbeteren.
MARKTRISICO’S BEHEER VAN HET RISICO Het marktrisico omvat het risico van de Groep m.b.t. negatieve evoluties van de marktprijzen (algemene en specifieke rentevoeten, wisselkoersen, aandelenprijzen enz.) die voortvloeien uit zijn activiteiten op het vlak van Thesaurie en financiële markten (TFM). Doorgaans zijn de marktrisico’s, gegenereerd door de andere metiers, ingedekt. De positie van Dexia aangaande het marktrisico gemeten naar Value at Risk (VaR) is in hoofdzaak afkomstig van het algemene renterisico en van het specifieke renterisico (spread) dat een weerspiegeling is van de huidige volatiliteit op de kredietmarkten, terwijl zijn marktpositie die voortvloeit uit de tradingposities in aandelen en andere risicofactoren veel kleiner blijft. De groep Dexia koos voor de metingmethode van de VaR als een van de voornaamste risico-indicatoren. De VaR die door Dexia wordt berekend, meet het potentiële verlies met een betrouwbaarheidsinterval van 99 % voor een termijn van tien dagen. Dexia maakt gebruik van zelfuitgewerkte meervoudige VaR-benaderingen om een nauwkeurige meting te geven van het inherente marktrisico van de diverse portefeuilles. • De algemene rente- en forex-risico’s worden gemeten met een parametrische VaR-benadering. • Het specifieke renterisico van de tradingportefeuille en het aandelenrisico worden bovendien gemeten met een historische VaR-benadering. • De niet-lineaire en de bijzondere risico’s worden gemeten met specifieke en historische VaR-methodes, met het oog op een betere inschatting en meting van de gevoeligheid van deze posities voor de marktvolatiliteit.
Het directiecomité van Dexia, dat geadviseerd wordt door het Risicobeheer van de Groep, stippelt strategische beleidslijnen uit inzake het risicobeheer (algemene risicobereidheid, methodologische keuzen, organisatie van de verslagen en van de beslissingsprocessen).
VALUE AT RISK VAN TFM (in miljoenen EUR)
(1)
MARKTRISICO VAN TFM De activiteiten Thesaurie en financiële markten (TFM) van Dexia zijn voornamelijk opgevat als een ondersteunende functie voor de Groep. TFM neemt posities in trading- en niet-tradingacti-
2006
IR (2) & FX (3) (Trading en Banking)
2007
EQT (4) Credit Spread Trading Trading (enkel 4Q) (5)
Individueel
Gemiddeld 25,2 Gemiddeld 2,3 Gemiddeld 11,7 Maximum 43,7 Maximum 6,6 Maximum 16,0
Globaal
Gemiddeld 29,8 Maximum 58,9 Limiet 142
VALUE AT RISK VAN DENIZBANK (in miljoenen EUR)
Individueel
Globaal (1) Zonder DenizBank. (4) EQT: aandelenrisico.
(6)
}
enkel vierde kwartaal 2006 voor VaR Spread (5)
2006 IR (2) & FX (3) (Trading en Banking)
Gemiddeld 2,6 Maximum 3,4
EQT (4) Trading
Gemiddeld 3,3 Maximum 6,2
Gemiddeld 5,9 Maximum 9,6 (2) IR: intrestrisico. (5) De berekening van de VaR Spread is pas gestart in het vierde kwartaal 2006.
IR (2) & FX (3) (Trading en Banking)
EQT (4) Credit Spread Trading Trading (volledig jaar)
Gemiddeld 30,0 Gemiddeld 6,2 Gemiddeld 25,4 Maximum 58,0 Maximum 16,0 Maximum 57,4 Gemiddeld 61,6 Maximum 100,3 Limiet 142
2007 IR (2) & FX (3) (Trading en Banking) Gemiddeld 4,1 Maximum 5,3
EQT (4) Trading
Gemiddeld 0,8 Maximum 1,0
Gemiddeld 4,9 Maximum 6,3 (3) FX: wisselrisico. (6) Toegepast op DenizBank Financial Services Group op een geconsolideerde basis.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 71
COMPTES CONSOLIDÉS
ORGANISATIE EN CONTROLE
Deze beslissingen worden daarna omgezet in beleidslijnen, richtlijnen en procedures binnen de diverse entiteiten van de Groep. Het Risicobeheer van de Groep bepaalt de berekeningsmethodes die moeten worden toegepast binnen de Groep met betrekking tot W/V- en risicometing. De dagelijkse verantwoordelijkheid voor een gezond en krachtig marktrisicobeheer en -follow-up (berekening van risico-indicatoren, controle op de limieten en de inbreuken op de triggers) ligt bij de risicobeheersteams van de voornaamste entiteiten van de Groep (dochterondernemingen inbegrepen). Deze teams zijn ook bevoegd voor de rapportering aan de lokale controleautoriteiten. Het volledige proces wordt gecoördineerd op groepsniveau met het oog op een coherente en kwaliteitsvolle risicocontrole binnen de Groep. Het Market Risk en Guidelines Committee (MRGC) komt maandelijks bijeen en gaat over aangelegenheden die verband houden met het marktrisico. Het comité bestaat uit de leden van het directiecomité van de Groep die belast zijn met het metier Thesaurie en financiële markten en Risicobeheer, de hoofden van de metiers en de groeps- en lokale hoofden van de afdelingen Risicobeheer, Marktrisicobeheer en ALM. De agenda bestrijkt een brede waaier aan aspecten zoals de rapportering inzake risico’s en triggers, het vastleggen en controleren van limieten, voorstellen voor de goedkeuring van nieuwe producten, besprekingen i.v.m. richtlijnen, risicogovernance en -normen en risicoconcepten en -metingsmethoden.
COMPTES SOCIAUX
Aanvullend op de VaR-risicometingen en -triggers, past Dexia een brede waaier toe van aanvullende risicometingen. Afhankelijk van de businessinhoud en -oriëntatie van een activiteitslijn, kiest Dexia de meest geschikte methode: nominale, vervaldag- en toegestane marktlimieten, gevoeligheidslimieten en Greeks- en scenarioanalyse. Buiten de tradingactiviteiten heeft Dexia kwalitatief hoogstaande credit spread portfolio’s in zijn bankboeken. Deze portefeuilles zijn niet onderhevig aan 99 % 10 dagen VaR-limieten, gelet op hun uiteenlopende beleggingshorizon. Hun omvang en gevoeligheid worden evenwel beperkt via de globale meting van de risicobereidheid. De groep Dexia gebruikt haar intern VaR-model voor de berekening van de reglementaire eigenvermogensvereisten voor het algemene renterisico en voor het wisselrisico binnen de trading scope van Dexia Bank België en Dexia Banque Internationale à Luxembourg. Eind 2007 kreeg Dexia de toestemming om dit model uit te breiden tot de scope van Dexia Crédit Local voor de toepassing ervan op de cijfers van 31 december 2007. Bij de nationale bankcommissies werd een verzoek ingediend voor het verkrijgen van de goedkeuring voor een aanvullend intern model (voor het aandelenrisico en het specifieke renterisico).
BEHEERSVERSLAG
RISICOBEHEER
RISICOBEHEER
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
viteiten die voortvloeien uit kortetermijnbalans- en uit kapitaalmanagementactiviteiten. TFM beheert ook de activiteitslijn credit spread portfolio (CSP) en de verbintenissen publieke sector onder de vorm van obligaties. Als speler die regelmatig actief is op de financiële markten, ontwikkelt CSP expertise in spreads, kredietinstrumenten en technieken die door de belangrijkste entiteiten van de Groep kunnen worden gebruikt om de balans en de globale of specifieke kredietrisico’s te beheren.
BEHEER VAN ACTIEF-/ PASSIEFRISICO’S (ALM) BEHEER VAN HET RISICO De structurele rente-, forex-, aandelen- en liquiditeitsrisico’s worden beheerd door en staan onder het toezicht van de functie Asset en Liability Management van de Groep (ALM).
Value at Risk Rente Het gedetailleerde gebruik van de VaR bij de groep Dexia wordt in voorgaande tabel weergegeven. In 2007 bedroeg de gemiddelde VaR van TFM 61,6 miljoen EUR (tegenover 29,8 miljoen EUR in 2006. 2006 bevat enkel een kwartaalSpread VaR omdat de berekening hiervan pas in het laatste kwartaal van 2006 gestart is). De VaR van DenizBank wordt in de voorgaande tabel weergegeven.
Rentegevoeligheid credit spread portfolio en verbintenissen publieke sector onder de vorm van obligaties (alleen banking book) Dexia beheert een beleggingsportefeuille van hoogstaande kwaliteit (en een daarmee verband houdend beleggingsprogramma) die uitsluitend focust op kredietspreads. Het volume en de gevoeligheid ervan worden gelimiteerd via de globale risicobereidheidsoefening. De CSP-portefeuille (banking book) van TFM bedroeg 70,8 miljard EUR op 31 december 2007 en vertoonde een gemiddelde rating van AA-. De belangrijkste activacategorieën zijn banken, gedekte obligaties, MBS & ABS. De verbintenissen publieke sector onder de vorm van obligaties vormen het gedeelte van de activiteit Financiële dienstverlening aan de publieke sector en financiering van projecten dat gebeurt via obligaties (in tegenstelling tot klassieke leningen). Deze portefeuille bedroeg 78,1 miljard EUR op 31 december 2007 en de gemiddelde rating was AA-. De belangrijkste activacategorieën zijn de lokale overheden en organismen die verband houden met de publieke sector. • Rentegevoeligheid Aangezien de portefeuille mikt op kredietspreads is het renterisico ervan ingedekt. De gevoeligheid voor rentewijzigingen is dan ook vrij beperkt. • Gevoeligheid voor kredietspreads Op 31 december 2007 bedraagt de geschatte daling van de fair value ten gevolge van een spreadstijging met één basispunt 41,4 miljoen EUR voor de CSP (Banking) en -60,1 miljoen EUR voor de verbintenissen publieke sector onder de vorm van obligaties (Banking).
Het ALM-renterisicobeheer omvat twee categorieën: • het kortetermijn-ALM (tot twee jaar en langer voor bepaalde gedelegeerde munten), dat gedelegeerd is aan TFM en gemeten wordt aan de hand van een marktrisicobeheer-gestuurde benadering (VaR-limieten en triggers, gevoeligheidslimieten, dagelijkse follow-up enz.); • het langetermijn-ALM, dat niet wordt gedelegeerd en onder de rechtstreekse beslissingsbevoegdheid en toezicht valt van het ALCO van de Groep (ALM-comité), dat elke maand bijeenkomt. Het meten van de balansrisico’s werd geharmoniseerd in de diverse entiteiten van de Groep. Met betrekking tot het renterisicobeheer van de balans van Dexia wordt een berekening van de gevoeligheid van de huidige nettowaarde van de ALM-posities gebruikt als de voornaamste ALM-indicator. Deze indicator wordt aangevuld door het meten van de gevoeligheid van de opbrengsten van Dexia voor een mogelijke negatieve evolutie van de rentevoeten in het kader van de hedge accounting van het IFRS-stelsel. De risicopositie zoals ze wordt gemeten in economische en boekhoudtermen is voornamelijk te vinden bij de langetermijnrentevoeten in Europa en vloeit voort uit het structurele onevenwicht tussen de activa en passiva van Dexia. De metingen van het gevoeligheidsrisico weerspiegelen het risico van de balans ten aanzien van gevoeligheids- en gedragsrisico’s van de eerste en de tweede orde.
Eigen vermogen De benadering van de Value at Risk-meting wordt toegepast met het oog op de beoordeling van de kwetsbaarheid van de portefeuille tegenover negatieve evoluties van de aandelenprijzen, volatiliteit of correlatie. Het marktrisicobeheer omvat onder meer Earnings-at-Risk- en Stress-Test-metingen die een indicatie geven van het potentiële boekhoudkundige verlies.
(Structurele) Forex Hoewel de euro de rapporteringsmunt van Dexia is, worden zijn activa, passiva, opbrengsten en kosten ook uitgedrukt in andere munten (bijvoorbeeld USD, CAD, TRY). Het ALCO beslist over het indekken van muntrisico’s. Daarnaast bestudeert Dexia de mogelijkheid van een volledige of gedeeltelijke afdekking van het muntrisico dat te maken heeft met zijn investeringen in participaties in buitenlandse deviezen.
72 // Dexia / Jaarverslag 2007
RISICOBEHEER
ORGANISATIE EN CONTROLE De ALM-risico’s worden globaal beheerd door het ALM-comité van de groep Dexia. Het ALM-comité ziet toe op de algemene coherentie van het Asset en Liability Management van de Groep, beslist over de methodes en de richtlijnen inzake risicometing (meer bepaald voor de investering van de eigen middelen en de mechanismen voor de waardering van interne transfers) en over beleggingsstrategieën in de lokale entiteiten (rente, forex, aandelen).
De lange termijn ALM valt onder de directe beslissings- en controlebevoegdheid van de ALCO Group (ALM-comité), die maandelijks bijeenkomt. De gevoeligheid meet de verandering in de netto economische waarde van de balans indien de rente over de hele curve met 1 % stijgt. De ALM-gevoeligheid op lange termijn van de groep Dexia bedroeg -116 miljoen EUR op 31 december 2007, tegenover -494 miljoen EUR op 31 december 2006 zonder de posities van verzekeringsmaatschappijen, pensioenfondsen en DenizBank.
ALM-aandelen (gevoeligheid beursgenoteerde aandelen) De Value at Risk (VaR) vertegenwoordigt de potentiële wijziging in marktwaarde, terwijl de Earnings at Risk (EaR) de impact op het boekhoudresultaat vertegenwoordigt als de VaR werkelijkheid wordt. De door Dexia berekende VaR meet het potentiële verlies met een waarschijnlijkheid van 99 % en voor een periode van tien dagen. De EaR is lager dan de VaR, omdat de meeste beursgenoteerde aandelen een positieve AFS-reserve hebben. Er worden waardeverminderingstesten uitgevoerd wanneer de marktwaarde onder 75 % van de initiële aankoopprijs daalt en/of wanneer er een langdurige daling van de reële waarde is.
GEVOELIGHEID BEURSGENOTEERDE AANDELEN – PORTEFEUILLE BANKEN (in miljoenen EUR)
% VaR/MW (1)
Marktwaarde
VaR
1 671 1 461 1 453
91 103 106
5,4 % 7,0 % 7,3 %
(9) (17) (8)
1 527
106
7,0 %
(2)
1 471 1 490 1 558 1 105
103 92 117 97
7,0 % 6,2 % 7,5 % 8,7 %
0 (1) (11) (11)
31 maart 2006 30 juni 2006 30 september 2006 31 december 2006 31 maart 2007 30 juni 2007 30 september 2007 31 december 2007
EaR
(1) % VaR/MW vertegenwoordigt het potentiële verliespercentage op de marktwaarde.
GEVOELIGHEID BEURSGENOTEERDE AANDELEN – PORTEFEUILLE VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJEN (in miljoenen EUR)
Marktwaarde
VaR
1 815 1 554 1 679 1 795 1 727 2 030 2 236 2 451
81 81 94 100 104 106 144 170
31 maart 2006 30 juni 2006 30 september 2006 31 december 2006 31 maart 2007 30 juni 2007 30 september 2007 31 december 2007
% VaR/MW (1) 4,5 % 5,2 % 5,6 % 5,6 % 6,0 % 5,2 % 6,4 % 6,9 %
EaR (3) (2) (2) (1) (1) (3) (23) (36)
(1) % VaR/MW vertegenwoordigt het potentiële verliespercentage op de marktwaarde.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 73
BEHEERSVERSLAG
Blootstelling aan het ALM-renterisico op lange termijn (ALM-gevoeligheid)
COMPTES CONSOLIDÉS
Dexia voert een voorzichtig beleid inzake het beheer van de liquide middelen. Er wordt nauw toezicht gehouden op het evenwicht tussen de beschikbare middelen en hun aanwending. In de praktijk wordt bijzondere aandacht besteed aan: • het beoordelen van de overeenstemming tussen de nieuwe geplande kredieten (qua termijn en bedrag) en de beschikbare middelen; • het verzorgen van de liquiditeitspositie van Dexia in moeilijke marktomstandigheden. Het eerste punt komt aan bod in de jaarlijkse planning. Elk jaar worden de vooruitzichten op het vlak van de toekenning van nieuwe kredieten vergeleken met de financieringscapaciteit. Het is daarbij de bedoeling een voor de Groep aanvaardbaar liquiditeitsrisicoprofiel te behouden. Het tweede punt wordt behandeld door een inschatting van het liquiditeitsprofiel van Dexia in de diverse crisisscenario’s aangaande de liquiditeit en voor diverse periodes (met inbegrip van buitenbalans- en liquiditeitsverbintenissen). De richtlijnen omvatten een globaal noodplan m.b.t. de liquide middelen, dat geregeld wordt getest.
ALM-POSITIE
COMPTES SOCIAUX
Liquiditeit
RISICOBEHEER
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
LIQUIDITEIT Dexia kiest voor zijn liquiditeitsrisicobeheer voor een behoudende benadering, waarin zijn toekomstige financieringsbehoeften nooit hoger liggen dan zijn gewaarborgde financieringscapaciteit. In 2007 heeft Dexia het kader voor zijn liquiditeitsrisicobeheer herzien. Rekening houdend met de liquiditeitsbehoeften die voortvloeien uit de huidige balans en buitenbalanstelling en diegene die voortvloeien uit de geplande toekomstige transacties worden de liquiditeitsbehoeften zo realistisch mogelijk ingeschat. Binnen het nieuwe kader worden ook een reeks stressscenario’s (met inbegrip van zowel bankspecifieke als marktstress) gehanteerd voor het meten van de liquiditeitsbehoeften.
en collateral tussen alle entiteiten van de Groep maakt dat alle knelpunten voor deze benadering werden weggewerkt. Een dergelijke groepsbenadering is een waarborg gebleken voor een efficiënt en veilig beheer van het liquiditeitsrisico. De financiële beroering tijdens 2007 was een ernstige test voor de degelijkheid van het liquiditeitskader van Dexia. De resultaten van deze test waren erg bevredigend. Tot slot werd de crisis zonder kleerscheuren doorgekomen dankzij de behoudende benadering van Dexia van het liquiditeitsbeheer. Bovendien kon de Groep dankzij de sterke liquiditeitspositie voordeel halen uit de crisis door het versterken van zijn commerciële posities en door de hogere opbrengsten.
MUNTRISICO
KADER VAN HET LIQUIDITEITSRISICOBEHEER Nr.
Scenario
Omschrijving Langetermijnrating Marktklimaat Dexia
Het muntrisico is het verliesrisico dat voortvloeit uit wisselkoerswijzigingen.
HANDELSGEBONDEN 1 2 3 4
Ongoing Systemic Downgrade Downgrade+
Ongewijzigd Ongewijzigd -3 graden -3 graden
Normaal Systemische crisis Normaal Systemische crisis
Dexia bepaalt limieten op drie jaar voor de verhouding tussen zijn toekomstige beschikbare liquiditeitsreserves en zijn financieringsbehoeften. Het legt ook absolute limieten vast voor zijn toekomstige liquiditeitsbehoeften en bekijkt zijn financieel plan systematisch vanuit liquiditeitsperspectief. Dit kader beantwoordt aan de recentste regulerende aanbevelingen en best practices. Dexia beheert zijn liquiditeitsrisico ook door zijn financieringsbronnen te diversifiëren. Het heeft toegang tot een ruime verscheidenheid aan financieringsmarkten: • retaildeposito’s (vooral België, Luxemburg en Turkije); • kapitaalmarkten via AAA-gedekte obligaties (obligations foncières of Pfandbriefe) of AA-obligaties; • deposito’s van centrale banken, CP/CD’s, fiduciaire deposito’s, deposito’s van andere cliënten dan banken en interbankendeposito’s; • repo’s en ECB-tenders. Dexia heeft erg restrictieve interne ratio’s ingevoerd: de Groep kan op gewaarborgde financiering rekenen om al zijn liquiditeitsposities te regelen en is volledig onafhankelijk van de niet-gewaarborgde markten. Merk eveneens op dat de omschakeling van een “benadering per entiteit” naar een “benadering van de Groep”, die geldt sinds januari 2007, in grote mate heeft bijgedragen tot algemene efficiëntie van het liquiditeitsbeheer en vooral tot het succesvol beperken van de impact van de recente crisis. Hoewel de liquiditeitsposities in de entiteiten blijven waar ze tot stand kwamen, zorgt onze cash- en liquiditeitsactiviteit ervoor dat in de hele Groep een gemeenschappelijke strategie wordt toegepast. De dagelijkse praktijk van de uitwisseling van cash
74 // Dexia / Jaarverslag 2007
Dexia is actief op valutamarkten en loopt een valutarisico als gevolg van deze handelsactiviteiten, die voornamelijk uitgaan van het metier Thesaurie en financiële markten. Deze handelsgebonden risico’s zijn onderworpen aan VaR-limieten (Value at Risk) en maken deel uit van de VaR zoals beschreven op pagina 72 van dit jaarverslag.
NIET-HANDELSGEBONDEN De rapporteringsmunt van Dexia is de euro, maar zijn activa, verplichtingen, opbrengsten en kosten luiden in vele verschillende munten, met belangrijke bedragen in Amerikaanse dollar (USD). De gerapporteerde winsten of verliezen worden op elke afsluitingsdatum omgewisseld in euro of in de werkingsmunt van de vennootschap teneinde de wisselpositie te beperken. Dexia gaat in zijn ALCO over tot proactieve afdekking van belangrijke verwachte winsten/kosten uit zijn voornaamste vreemde valuta (voornamelijk in USD).
PARTICIPATIES Dexia bestudeert de mogelijkheid van een volledige of gedeeltelijke afdekking van het muntrisico dat te maken heeft met zijn investeringen in participaties in buitenlandse deviezen. In 2006 dekte Dexia de betaling van de acquisitie van DenizBank in deviezen, hetzij de Amerikaanse dollars die bestemd waren voor het betalen van de meerderheidsaandeelhoud ers en de Turkse lira’s voor het betalen van de minderheidsaandeelhouders in het kader van het verplicht uitkoopbod. De participatie in DenizBank is niet afgedekt gelet op de kosten voor deze afdekking.
RISICOBEHEER
De groep Dexia heeft voor het vierde jaar de gegevens i.v.m. operationeelrisico-incidenten in een centrale database verzameld. De belangrijkste incidenten omvatten een plan voor het afzwakken van het risico dat wordt uitgewerkt door het lijnmanagement, en worden door de operationeelrisicofunctie gemeld aan het directiecomité. De Risk and Control Self-Assessment, die vereist wordt door de hervorming van Bazel II, werd in 2007 uitgebreid tot alle grote transacties van Dexia. Bovendien werden m.b.t. het informatierisico en de business continuity bepaalde lokale richtlijnen geharmoniseerd op groepsniveau en werden er aanbevelingen gemaakt om de risico’s in bepaalde projecten terug te schroeven. Hetzelfde kader wordt momenteel uitgewerkt bij DenizBank en zijn dochterondernemingen, waar er in 2007 een afdeling voor operationeelrisicobeheer werd opgericht. Het beleid en de richtlijnen van de Groep zullen geleidelijk worden geïmplementeerd, te beginnen met de centrale inzameling van de operationele verliezen. Ten slotte maakt de groep Dexia in 2008 gebruik van de gestandaardiseerde benadering voor de berekening van het reglementair kapitaal voor het operationeel risico.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 75
BEHEERSVERSLAG
De cijfers voor het economisch eigen vermogen over 2007 zijn gebaseerd op een methodologie die vergelijkbaar is met die welke werd gebruikt in 2006, zij het dat ze nu veel degelijker is geworden. Zij omvat met name de meeste voorschriften in het kader van Pijler 2 van Bazel II. Dit kader zorgt voor een duidelijk inzicht in alle risico’s van de groep Dexia. De beoordeling ervan is gebaseerd op een streng betrouwbaarheidsinterval (99,97 % op één jaar) conform de AA/Aa2 criteria van de ratingbureaus. De volgende cijfers zijn pro forma. De voornaamste evoluties omvatten de toetreding van DenizBank (+ 1,1 miljard EUR) en een aandeel van 50 % in RBC Dexia Investor Services (+ 0,2 miljard EUR) in de consolidatiekring. De verzekeringsactiviteit werd in hoofdzaak toegewezen aan het metier Financiële dienstverlening aan particulieren. Eind 2007 beliep het totale economisch eigen vermogen 12,4 miljard EUR (11,2 miljard EUR eind 2006). Deze toename met 1,3 miljard EUR is vooral toe te schrijven aan de totstandkoming van krediet- en obligatieportefeuilles. De bedragen van het voor elk metier vereiste economisch eigen vermogen waren als volgt: • Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement: 6,0 miljard EUR (5,5 miljard EUR eind 2006). Deze stijging is vooral het gevolg van de toegenomen omvang van de portefeuille, die langere looptijden heeft. • Financiële dienstverlening aan particulieren: 2,5 miljard EUR (2,3 miljard EUR eind 2006). Deze toename kan ten dele worden toegeschreven aan de groei van de retailactiviteit in Turkije. • Financieel beheer en Investor services: 0,3 miljard EUR (0,3 miljard EUR eind 2006). • Thesaurie en financiële markten: 1,6 miljard EUR (1,3 miljard EUR eind 2006), grotendeels te verklaren door de toenemende omvang van de credit spread portfolio. • Het eigen vermogen dat niet aan de metiers werd toegewezen: 2,0 miljard EUR (1,8 miljard EUR eind 2006). Deze toename vloeit voort uit de grotere omvang en waarde van de aandelen- en de vastgoedportefeuille. Het totaal eigen vermogen is groter dan het totale economisch eigen vermogen dat de metiers nodig hebben om onverwachte verliezen te dekken.
COMPTES CONSOLIDÉS
Het kader voor het beheer van het operationeel risico berust voornamelijk op de volgende elementen. Een sterke controle op het operationeel risico met duidelijk omlijnde rollen en verantwoordelijkheden: • het directiecomité ziet nauwgezet toe op de evolutie van het risicoprofiel van de diverse activiteiten van de Groep en neemt de vereiste beslissingen; • het Operational Risk Policy Committee, een strategisch comité met vertegenwoordigers van het directiecomité, keurt het beleid voor de hele Groep goed; • het Operational Risk Guidelines Committee, voorgezeten door de Chief Risk Officer van de Groep, licht in detail de goedgekeurde beleidslijnen toe in de vorm van richtlijnen die zijn aangepast aan de activiteiten en zorgt voor het transversaal toezicht op de gebeurtenissen van het operationeel risico en de daarmee verbonden analyse; • het Operational Risk and Security Committee, voorgezeten door het hoofd voor het operationele risico van de Groep, zorgt voor de totstandkoming van een consequent operationeelrisicokader voor de hele Groep met onder meer business continuity en crisismanagement, de gegevensbeveiliging en de verzekeringspolitiek; • het lijnmanagement is voornamelijk verantwoordelijk voor het operationeelrisicobeheer. Voor hun activiteitsdomein stellen zij een operationeelrisicocorrespondent aan die moet zorgen voor de coördinatie van het inzamelen van risicogegevens en voor de Risk and Control Self-Assessment.
ECONOMISCH EIGEN VERMOGEN
COMPTES SOCIAUX
OPERATIONEEL RISICOBEHEER
RISICOBEHEER
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
KAPITAALTOEREIKENDHEID, RISICOGEWOGEN ACTIVA, KWALITEIT VAN DE ACTIVA EN RATINGS RISICOGEWOGEN ACTIVA De totale risicogewogen activa van Dexia kwamen eind 2007 uit op 159,4 miljard EUR, een stijging met 19,5 % in één jaar. Deze evolutie wordt vooral verklaard door de interne groei.
KAPITAALTOEREIKENDHEID (CAPITAL ADEQUACY RATIO) Eind 2007 beliep het Tier 1-kapitaal op 14 549 miljoen EUR, een stijging met 11,7 % als gevolg van de hogere overgedragen winst. De AFS-reserves op obligaties en cashflowdekkingsreserves zijn geen onderdeel van het reglementair kapitaal. De positieve AFS-reserves op aandelen worden toegevoegd aan het Tier 2-kapitaal. Indien zij negatief waren geweest, zouden zij afgetrokken geweest zijn van het Tier 1-kapitaal. Dat wordt toegelicht in de boekhoudprincipes en waarderingsregels van de geconsolideerde jaarrekeningen die worden gepubliceerd in dit jaarverslag. De Tier 1-ratio daalde lichtjes van 9,8 % eind 2006 tot 9,1 % eind 2007, vooral als gevolg van de toename van de risicogewogen activa, die groter is dan de toename van het kapitaal. De ratio blijft ruim boven de reglementaire vereisten. Voor de berekening van de solvabiliteitsratio in 2007, blijft de behandeling van de gekwalificeerde participaties in banken verzekeringsinstellingen dezelfde als in 2006, namelijk de aftrek van het totale reglementaire kapitaal. Op 18 december 2007 gaf de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen (CBFA), die toezicht houdt op de geconsolideerde groep Dexia, haar goedkeuring voor het
76 // Dexia / Jaarverslag 2007
gebruik van de geavanceerde IRBA-methode (Advanced Internal Ratings Based Approach) voor de berekening van de eigenvermogensvereisten voor het kredietrisico in het kader van Pijler 1 van Bazel II. Vanaf 1 januari 2008 zal de groep Dexia gebruik maken van deze methode voor de berekening van de eigenvermogensvereisten voor het kredietrisico en voor de publicatie van zijn solvabiliteitsratio’s. De standaardbenadering zal worden gebruikt voor de beoordeling van de operationele risico’s. Meer inlichtingen hierover vindt u in het onderdeel “Het Bazel II-project” van dit hoofdstuk.
KWALITEIT VAN DE ACTIVA De asset quality ratio (d.w.z. de verhouding tussen de dubieuze schuldvorderingen en de bruto uitstaande vorderingen) kwam uit op 0,50 % eind 2007 (tegen 0,61 % eind 2006). De dekkingsratio van de dubieuze schuldvorderingen nam lichtjes af: 67,2 % in 2007 (tegen 69,3 % in 2006).
RATINGS De hoge ratings wijzen op de financiële soliditeit van de groep Dexia. In 2007 bevestigden Moody’s, Standard & Poor’s en Fitch hun rating Aa1/AA/AA+ voor de drie voornaamste operationele banken van de groep Dexia. DBRS kende voor het eerst ratings AA (high) toe aan de drie operationele banken van Dexia in 2007. De ratings van FSA en Dexia Municipal Agency zijn de beste die aan een tegenpartij kunnen worden toegekend (Aaa/AAA/AAA door respectievelijk Moody’s, Standard & Poor’s en Fitch). De AAA financial strength rating met Stable Outlook van FSA werd onlangs bevestigd door de drie ratingbureaus in het kader van de evaluatie van de impact van de onrust op de hypotheekmarkt op de ratings van kredietverzekeraars. FSA is thans de enige vooraanstaande kredietverzekeraar die een rating AAA met Stable Outlook kreeg van de drie ratingbureaus, als weerspiegeling van haar reeds lang toegepaste principes inzake een strikte underwriting- en prijsdiscipline.
RISICOBEHEER
31 maart 2007
30 juni 2007
30 sept. 2007
31 dec. 2007
45 102 14 783 65 393 8 091 133 369
47 199 15 216 67 490 8 905 138 810
45 414 15 886 71 657 8 459 141 416
47 065 17 343 78 840 9 036 152 284
47 531 19 161 84 795 7 896 159 383
20 % gewogen tegenpartijen 50 % gewogen tegenpartijen 100 % gewogen tegenpartijen Tradingportefeuille TOTAAL
KAPITAALTOEREIKENDHEID (in miljoenen EUR, behalve waar anders vermeld) Tier 1-kapitaal Totaal prudentieel eigen vermogen Tier 1-ratio Capital adequacy ratio
31 dec. 2006 13 028 13 754 9,8 % 10,3 %
31 maart 2007 30 juni 2007 30 sept. 2007 31 dec. 2007 13 497 14 275 9,7 % 10,3 %
14 045 14 795 9,9 % 10,5 %
14 098 15 101 9,3 % 9,9 %
14 549 15 345 9,1 % 9,6 %
Nota bene: voor de berekening van de voornoemde ratio’s wordt het eigen vermogen genomen na toewijzing van de inkomsten.
RISICOKWALITEIT (in miljoenen EUR, behalve waar anders vermeld) Dubieuze leningen Voorzieningen portefeuille (1) Asset quality ratio (2) Dekkingsratio (3)
31 dec. 2006
31 dec. 2007
1 359 942 0,61 % 69,3 %
1 218 818 0,50 % 67,2 %
(1) Zonder de totale voorziening tot dekking van potentiële risico’s op aandelenleaseproducten. (2) Ratio tussen de dubieuze schuldvorderingen en de bruto uitstaande vorderingen. (3) De ratio tussen de portefeuillevoorzieningen en de dubieuze schuldvorderingen.
RATINGS (OP LANGE TERMIJN)
Moody’s Standard & Poor’s Fitch DBRS
Dexia Bank
Dexia Crédit Local
Dexia BIL
FSA
Dexia Municipal Agency
Aa1 AA AA + AA (high)
Aa1 AA AA + AA (high)
Aa1 AA AA + AA (high)
Aaa AAA AAA –
Aaa AAA AAA –
Dexia / Jaarverslag 2007 // 77
COMPTES CONSOLIDÉS
31 dec. 2006
COMPTES SOCIAUX
(in miljoenen EUR)
BEHEERSVERSLAG
RISICOGEWOGEN ACTIVA
FINANCIËLE RESULTATEN
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
FINANCIËLE RESULTATEN
Pro-formajaarrekening De wijzigingen in de consolidatiekring werden in aanmerking genomen voor het opstellen van de pro-formajaarrekening voor 2006 om vergelijkingen mogelijk te maken. In absolute bedragen komt het verschil tussen het gerapporteerde en het pro-formanettoresultaat groepsaandeel voor 2006 uit op +56 miljoen EUR (de opbrengsten stegen met 211 miljoen EUR; de kosten namen toe met 139 miljoen EUR; de kosten van risico stegen met 23 miljoen EUR; de belastingen namen toe met 4 miljoen EUR). In 2007 werd een nieuwe analytische behandeling ingevoerd. Het vroegere deelsegment “Verzekeringen” bestaat niet langer. De resultaten van de verzekeringsactiviteit (uitsluitend Dexia Insurance Services, d.w.z. zonder FSA en Dexia Sofaxis) worden toegewezen aan de metiers die de verzekeringsproducten verdelen, namelijk Financiële dienstverlening aan particulieren en Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement, en in mindere mate aan Thesaurie en financiële markten en de zogenaamde Central Assets. De resultaten over 2006 per metier worden overeenkomstig pro forma weergegeven.
VOORAFGAANDE OPMERKINGEN BIJ DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING (1)
“Onderliggende” en “niet-operationele” elementen
Wijzigingen in de consolidatiekring
De onderliggende resultaten sluiten de impact van een wijziging in de consolidatiekring uit, alsook de niet-operationele factoren. Deze laatste omvatten zowel de niet-weerkerende elementen van de periode, die apart worden omschreven en gekwantificeerd, als de waardering tegen marktwaarde van de CDS-portefeuille van FSA. Aangezien laatstgenoemde instrumenten zijn opgenomen als afgeleide producten, wordt de evolutie van hun marktwaarde tijdens de beschouwde periode gezien als een tradingresultaat; deze behandeling op grond van IAS 39 maakt echter een goed begrip van de economische resultaten onmogelijk, aangezien deze portefeuille is samengesteld uit AAA-gewaardeerde instrumenten die door FSA worden verzekerd tot de vervaldatum. Zodoende zijn de positieve of negatieve waarderingen tegen marktwaarde van deze portefeuille in om het even welke periode geen onderliggende resultaten, aangezien zij uiteindelijk uitkomen op nul. De niet-operationele elementen worden gedetailleerd toegelicht op pagina 82 van dit jaarverslag.
In 2006 • De activiteit fondsenbeheer van Dexia (voornamelijk Dexia Fund Services) werd overgeheveld naar het nieuw opgerichte RBC Dexia Investor Services (joint venture met Royal Bank of Canada) met ingang van het eerste kwartaal van 2006. • De privatebankingactiviteiten in het Verenigd Koninkrijk werden verkocht met ingang van het tweede kwartaal van 2006. • Banque Artesia Nederland werd verkocht met ingang van het laatste kwartaal van 2006. • DenizBank werd overgenomen in twee tranches (75 % in oktober en het saldo in december). In het vierde kwartaal werd het volledig geconsolideerd, maar de aandelen van derden vertegenwoordigden nog 25 %, aangezien het verplicht uitkoopbod op die tranche van kracht werd op 22 december 2006. Op 31 december 2006 hield Dexia in DenizBank een belang aan van 99,8 %. In 2007 • Op 30 juni 2007 verlieten Dexia Banque Privée France en Belstar Verzekeringen NV de consolidatiekring van de Groep nadat de verkooptransactie werd afgerond. • De Turkse verzekeringsmaatschappij Deniz Hayat Sigorta AS wordt sinds 1 april 2007 geconsolideerd. • Dexia Lettre de Gage (LdG) Banque SA, een volle dochter van Dexia Banque Internationale à Luxembourg, wordt sinds 1 juli 2007 volledig geconsolideerd. De hoofdactiviteit van Dexia LdG Banque SA is de herfinanciering van activa die door de activiteit van de Groep worden gegenereerd op het vlak van de financiering van de publieke sector van de OESO-landen en in de Europese Economische Zone door de uitgifte van gedekte obligaties. • Consumentenkredietvennootschap Fidexis werd in het vierde kwartaal van 2007 van de hand gedaan.
78 // Dexia / Jaarverslag 2007
De impact van de krediet- en de financiële crisis Een diepgaande analyse van de risico’s m.b.t. de blootstelling aan Amerikaanse non-primekredieten en van de impact van de financiële crisis wordt gegeven in de presentatie voor analisten en beleggers over de resultaten 4Q & full year 2007, alsook in de presentatie van FSA over de resultaten en de activiteit in 2007. Beide presentaties kunnen worden geraadpleegd op de website van Dexia: www.dexia.com.
(1) De toelichtingen m.b.t. de jaarrekening van Dexia NV zijn vervat in toelichting 4 van het deel “Jaarrekening” (zie pagina 242) van dit jaarverslag.
FINANCIËLE RESULTATEN
GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING (in miljoenen EUR)
2006
2007
Evolutie
7 005 1 307 (3 474) 3 531 (124) 0 (569) 2 838
6 896 1 502 (3 834) 3 062 (163) (7) (256) 2 636
-1,6 % +14,9 % +10,4 % -13,3 % +31,5 % n.s. -55,0 % -7,1 %
88 2 750
103 2 533
+17,0 % -7,9 %
2006
2007
Evolutie
Opbrengsten Wijziging in de consolidatiekring Pro forma opbrengsten Niet-operationele elementen Onderliggende opbrengsten
7 005 212 7 217 697 6 519
6 896 6 896 (99) 6 995
-1,6 % n.s. -4,4 % n.s. +7,3 %
Kosten Wijziging in de consolidatiekring Pro forma kosten Niet-operationele elementen Onderliggende kosten
(3 474) (139) (3 613) (4) (3 610)
(3 834) (3 834) (1) (3 833)
+10,4 % n.s. +6,1 % -80,7 % +6,2 %
3 603 694 2 910
3 062 (99) 3 162
-15,0 % n.s. +8,7 %
(163) (6) (157)
+11,3 % -82,2 % +40,7 %
Opbrengsten waarvan nettocommissielonen Kosten Brutobedrijfsresultaat Kosten van risico Waardeverminderingen op (im)materiële activa Belastingen Nettoresultaat Aandeel van derden Nettoresultaat groepsaandeel
ONDERLIGGENDE GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING (in miljoenen EUR)
Pro forma brutobedrijfsresultaat Niet-operationele elementen Onderliggend brutobedrijfsresultaat Pro forma kosten van risico Niet-operationele elementen Onderliggende kosten van risico Nettoresultaat groepsaandeel Wijziging in de consolidatiekring Pro forma nettoresultaat groepsaandeel Niet-operationele elementen Onderliggend nettoresultaat groepsaandeel
(1)
(147) (35) (112) 2 750 56 2 806 706 2 100
2 533 2 533 171 2 362
-7,9 % n.s. -9,7 % -75,7 % +12,5 %
(1) Niet-operationele elementen niet inbegrepen en pro forma voor 2006 (gedefinieerd op pagina 78 en 82).
Dexia / Jaarverslag 2007 // 79
BEHEERSVERSLAG
Voor een correct begrip van deze resultaten, willen we eraan herinneren dat in 2006 en 2007 aanzienlijke wijzigingen in de consolidatiekring plaatsvonden, waaronder als belangrijkste de acquisitie van DenizBank en de verkoop van Banque Artesia Nederland, van Dexia Banque Privée France en van de privatebankingactiviteit in het Verenigd Koninkrijk. Op basis van de consolidatiekring van vandaag zou het (pro-forma-) nettoresultaat groepsaandeel voor 2006 zijn uitgekomen op 2 806 miljoen EUR in plaats van op 2 750 miljoen EUR.
Het nettoresultaat groepsaandeel beliep 2 533 miljoen EUR in 2007, een daling met 7,9 % op jaarbasis. In het tweede deel van het jaar heeft de huidige financiële crisis geleid tot negatieve waarderingen tegen marktwaarde van bepaalde financiële portefeuilles, met meer bepaald een impact via de resultatenrekeningen van de activiteit Credit enhancement (FSA) en van Thesaurie en financiële markten (TFM). In de huidige omstandigheden zijn deze aanpassingen boekhoudkundige vereisten die geen verslechtering van de kredietwaardigheid van de activa weerspiegelen, omdat de verruiming van de spreads vooral toe te schrijven is aan de liquiditeitscrisis op de markt, veeleer dan aan het kredietrisico. Gezien de hoge kwaliteit van de onderliggende activa die het voorwerp uitmaakten van de negatieve waarderingscijfers, verwacht Dexia dat deze negatieve aanpassingen mettertijd zullen uitdoven.
COMPTES CONSOLIDÉS
Voorwoord
Nettoresultaat groepsaandeel
COMPTES SOCIAUX
ANALYSE VAN DE GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
FINANCIËLE RESULTATEN
De niet-operationele elementen waren zowel in 2006 als in 2007 belangrijk (respectievelijk 706 miljoen EUR en 171 miljoen EUR). 2006 kon profiteren van grote kapitaalmeerwaarden (onder andere 236 miljoen EUR uit de oprichting van de joint venture RBC Dexia Investor Services en 280 miljoen EUR uit de verkoop van Banque Artesia Nederland), terwijl de in 2007 geboekte meerwaarden werden gecompenseerd door de negatieve waardering tegen marktwaarde (297 miljoen EUR na belastingen) van de CDS-portefeuille bij FSA. Zonder deze niet-operationele elementen en op een pro-formabasis steeg het onderliggende (2) nettoresultaat groepsaandeel met +262 miljoen EUR of +12,5 % (+13,1 % bij gelijke wisselkoers) tot 2 362 miljoen EUR.
Kosten
Over het volledige jaar 2007 behaalden alle commerciële metiers een tweecijfergroei voor hun onderliggend nettoresultaat groepsaandeel: +15,0 % (+18,5 % bij gelijke wisselkoers) voor Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement; +11,0 % voor Financiële dienstverlening aan particulieren; +12,3 % voor Financieel beheer; en +13,0 % (+17,1 % bij gelijke wisselkoers) voor Investor services. Thesaurie en financiële markten (-22,7 %) had te lijden onder de waardering tegen marktwaarde van bepaalde financiële instrumenten.
De exploitatiecoëfficiënt bedroeg 55,6 % in 2007, tegenover 49,6 % in 2006. Zonder de hiervoor aangehaalde niet-operationele elementen, nam de onderliggende exploitatiecoëfficiënt af van 55,4 % in 2006 tot 54,8 % in 2007. Dat is bevredigend te noemen aangezien de activiteitenvolumes een gezonde groei lieten optekenen, hetgeen zorgde voor een stevige basis voor de toekomstige opbrengsten.
Opbrengsten De totale opbrengsten voor 2007 kwamen uit op 6 896 miljoen EUR, iets minder (-1,6 %) dan in 2006. Bij gelijke consolidatiekring en zonder niet-operationele elementen, beliep de stijging 475 miljoen EUR (+7,3 %). Deze sterke prestatie vloeit voort uit de groei van de onderliggende opbrengsten in alle commerciële metiers, op één na: +261 miljoen EUR voor Financiële dienstverlening aan de publieke sector (+10,2 % en +12,7 % bij gelijke wisselkoers); +123 miljoen EUR voor Financiële dienstverlening aan particulieren (+4,6 %); +33 miljoen EUR voor Financieel beheer (+13,4 %); en +51 miljoen EUR voor Investor services (+13,7 %). De totale onderliggende opbrengsten voor Thesaurie en financiële markten vielen terug met 13,8 % (-78 miljoen EUR), rekening houdend met een negatieve waardering tegen marktwaarde van 180 miljoen EUR (vóór belastingen) tijdens het derde en het vierde kwartaal. Dit wordt verklaard door het effect van de ruimer wordende credit spreads op de tradingportefeuilles van TFM, waarbij het tradingaandeel van 6 % van de Credit Spread Portfolio veruit de grootste is. Gelet op de hoge kwaliteit van de onderliggende activa, zullen de negatieve waarderingen tegen marktwaarde voor deze portefeuille tijdens de tweede jaarhelft – die alleen te maken hebben met de ruimere spreads en niet met kredietproblemen (waarvoor tot op heden geen aanwijzigingen zijn) – in de komende jaren uitdoven. De opbrengsten voor Central Assets en de niet-operationele factoren bedroegen 87 miljoen EUR in 2007, 710 miljoen EUR minder dan in 2006. De meerwaarde die werd geboekt door de oprichting van de joint venture RBC Dexia Investor Services, de verkoop van Banque Artesia Nederland en de aanpassing aan reële waarde in de door FSA verzekerde derivatenportefeuille, verklaren voor een groot deel deze daling.
80 // Dexia / Jaarverslag 2007
De kosten kwamen in 2007 uit op 3 834 miljoen EUR, een stijging met 10,4 % of +360 miljoen EUR in vergelijking met dezelfde periode van 2006. Op een onderliggende pro-formabasis stegen de kosten met 223 miljoen EUR of +6,2 %. Bij gelijke wisselkoers kwam de stijging uit op +6,5 %. Deze stijging wordt verklaard door de aanhoudende investeringen in diverse ontwikkelingen van de activiteit, vooral voor de internationale expansie van het metier Financiële dienstverlening aan de publieke sector en financiering van projecten, de sterk toenemende nieuwe productie bij FSA en de hogere investeringen in Turkije.
Brutobedrijfsresultaat Het brutobedrijfsresultaat werd beïnvloed door de gevolgen van de hiervoor genoemde negatieve waarderingen tegen marktwaarde. Het kwam in 2007 uit op 3 062 miljoen EUR, dat is -13,3 % in vergelijking met 2006. Bij ongewijzigde consolidatiekring en op een onderliggende basis nam het brutobedrijfsresultaat toe met 8,7 % (+9,1 % bij gelijke wisselkoers).
Kosten van risico Voor het volledige jaar 2007 kwamen de kosten van risico uit op 163 miljoen EUR, in vergelijking met 124 miljoen EUR een jaar daarvoor. Onderliggend stegen de kosten van risico van 112 miljoen EUR in 2006 tot 157 miljoen EUR in 2007. Deze evolutie kan voornamelijk worden toegeschreven aan de toegenomen activiteit (FSA, Turkije, internationale ontwikkeling). Globaal genomen bleven de voorzieningen evenwel op een laag peil. De kosten van risico-ratio (nettokosten uitgedrukt als een percentage van de totale uitstaande nettobedragen) voor de bankactiviteiten kwam in 2007 uit op 4,3 basispunten.
Belastingen De belastingen (zowel de lopende als de uitgestelde) daalden van 569 miljoen EUR in 2006 tot 256 miljoen EUR in 2007. Dit bedrag is vooral afkomstig van niet-operationele elementen, met als belangrijkste de fiscale impact van de negatieve waar(2) De onderliggende resultaten sluiten de niet-operationele elementen uit, d.w.z. zowel de niet-weerkerende elementen van de periode, apart beschreven en gekwantificeerd, alsook de waarderingen tegen marktwaarde van de CDSportefeuille van FSA. Daar deze laatste instrumenten als afgeleide producten worden beschouwd, wordt de evolutie van hun marktwaarde tijdens de gerapporteerde periode als een tradingresultaat gezien; deze behandeling volgens IAS 39 maakt echter een goed begrip van de economische resultaten onmogelijk, daar deze portefeuille bestaat uit instrumenten met een waardering AAA, die door FSA worden verzekerd tot hun vervaldatum. De positieve of negatieve waarderingen tegen marktwaarden in gelijk welke periode zijn dus geen onderliggende resultaten, aangezien zij uiteindelijk uitkomen op nul.
FINANCIËLE RESULTATEN
De Tier 1-ratio van de Groep (4) kwam op 31 december 2007 uit op 9,1 %, tegenover 9,8 % eind 2006. De daling van de solvabiliteitsratio’s kan in ruime mate verklaard worden door de toename van de risicogewogen activa als gevolg van de uitzonderlijk sterke activiteit in de tweede helft van 2007, en de terugkoop van eigen aandelen.
Financiële ratio’s
De winst per aandeel (WPA) werd berekend op basis van 1 163 miljoen aandelen (gemiddeld gewogen aantal) op 31 december 2007 en van 1 105 miljoen aandelen op 31 december 2006, een stijging van 5,2 %. Die stijging was vooral het gevolg van de uitgifte van nieuwe aandelen midden september 2006 in het kader van de acquisitie van DenizBank. De winst per aandeel bedroeg 2,18 EUR (niet verwaterd) in
Voorgesteld dividend De raad van bestuur zal een brutodividend voorstellen van 0,91 EUR per aandeel, een stijging met 12,3 % in vergelijking met 2006. Onder voorbehoud van de goedkeuring hiervan door de algemene vergadering, wordt dit dividend uitbetaald op 22 mei 2008. (3) Verhouding tussen het nettoresultaat groepsaandeel en het gemiddelde gewogen kern eigen vermogen (verminderd met het geschatte dividend voor de periode). (4) Het eigen vermogen wordt in aanmerking genomen na toewijzing van het resultaat. Voor de berekening van de solvabiliteitsratio in 2007, blijft de behandeling van gekwalificeerde participaties in bank- en verzekeringsinstellingen identiek aan die van 2006, namelijk met aftrek van het totale reglementaire vermogen.
COMPTES SOCIAUX
De rentabiliteit op het eigen vermogen (3) (ROE) bedroeg 17,8 % in 2007 tegenover 23,1 % in 2006. Zonder de nietoperationele elementen en op een pro-formabasis, zou de ROE uitgekomen zijn op 16,6 % in 2007 tegen 17,6 % in 2006, vooral als gevolg van een kapitaalverhoging die plaatsvond in september 2006.
BEHEERSVERSLAG
2007 tegen 2,49 EUR in 2006. Deze daling is het gevolg van een vermindering met 7,9 % van het nettoresultaat groepsaandeel en de wijziging van het aantal uitstaande aandelen. Onderliggend nam de winst per aandeel (niet verwaterd) toe met 9,7 % van 1,85 EUR in 2006 tot 2,03 EUR in 2007.
COMPTES CONSOLIDÉS
dering tegen marktwaarde in het tweede semester van 2007. Zonder de belastingimpact van de niet-operationele elementen kwamen de onderliggende belastingen uit op 535 miljoen EUR in 2007, een daling met 13,8 % in vergelijking met dezelfde periode van vorig jaar. Het onderliggende effectieve belastingtarief bedroeg 18,5 %, iets minder dan het verwachte onderliggende tarief van 20 %. De oorzaak hiervan ligt in de aanpassing van uitgestelde belastingverplichtingen als gevolg van het gewijzigde belastingtarief in Italië, enkele aanpassingen bij de belastingvoorzieningen in New York en het gunstige resultaat van enkele geschillen.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 81
FINANCIËLE RESULTATEN
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
VOORNAAMSTE RUBRIEKEN DIE ALS NIET-OPERATIONEEL WERDEN GEBOEKT De niet-operationele elementen omvatten zowel de niet-weerkerende elementen als de waardering tegen marktwaarde van de CDS-portefeuille van FSA. Aangezien laatstgenoemde instrumenten zijn opgenomen als afgeleide producten, wordt de evolutie van hun marktwaarde tijdens de beschouwde periode gezien als een tradingresultaat; deze behandeling op grond van IAS 39 maakt echter een goed begrip van de economische resultaten onmogelijk, aangezien deze portefeuille is samengesteld uit AAA-gewaardeerde instrumenten die door FSA worden verzekerd tot de vervaldatum. Zodoende zijn de positieve of negatieve waarderingen tegen marktwaarde van deze portefeuille in om het even welke periode geen onderliggende resultaten, aangezien zij uiteindelijk uitkomen op nul.
Opbrengsten Eerste kwartaal van 2006: rentekorting op kredieten die zijn ingegaan op het “Dexia-aanbod” (+4,3 miljoen EUR); meerwaarden (+236,6 miljoen EUR); waardering tegen marktwaarde van de CDS-portefeuille van FSA (+24,1 miljoen EUR). Tweede kwartaal van 2006: rentekorting op kredieten die zijn ingegaan op het “Dexia-aanbod” (+3,3 miljoen EUR); meerwaarden (+67,0 miljoen EUR); waardering tegen marktwaarde van de CDS-portefeuille van FSA (-3,1 miljoen EUR). Derde kwartaal van 2006: rentekorting op kredieten die zijn ingegaan op het “Dexia-aanbod” (+2,4 miljoen EUR); meerwaarden (+131,0 miljoen EUR); waardering tegen marktwaarde van de CDS-portefeuille van FSA (-1,5 miljoen EUR). Vierde kwartaal van 2006: rentekorting op kredieten die zijn ingegaan op het “Dexia-aanbod” (+1,8 miljoen EUR); meerwaarden min voorzieningen (+221,4 miljoen EUR); waardering tegen marktwaarde van de CDS-portefeuille van FSA (+5,7 miljoen EUR). Eerste kwartaal van 2007: rentekorting op kredieten die zijn ingegaan op het “Dexia-aanbod” (+0,6 miljoen EUR); meerwaarden (+38,8 miljoen EUR); waardering tegen marktwaarde van de CDS-portefeuille van FSA (-9,4 miljoen EUR). Tweede kwartaal van 2007: rentekorting op kredieten die zijn ingegaan op het “Dexia-aanbod” (-1,8 miljoen EUR); meerwaarden (+158,0 miljoen EUR); waardering tegen marktwaarde van de CDS-portefeuille van FSA (-33,8 miljoen EUR). Derde kwartaal van 2007: rentekorting op kredieten die zijn ingegaan op het “Dexia-aanbod” (+0,8 miljoen EUR); meerwaarden (+40,0 miljoen EUR); waardering tegen marktwaarde van de CDS-portefeuille van FSA (-215 miljoen EUR). Vierde kwartaal van 2007: rentekorting op kredieten die zijn ingegaan op het “Dexia-aanbod” (+0,5 miljoen EUR); meerwaarden (+118,6 miljoen EUR); waardering tegen marktwaarde van de CDS-portefeuille van FSA (-203,3 miljoen EUR).
Kosten Nihil.
Kosten van risico Eerste kwartaal van 2006: nettoterugneming van eerdere voorzieningen voor effectenleaseactiviteit bij Dexia Bank Nederland (+13,0 miljoen EUR). Tweede kwartaal van 2006: nettokosten voor effectenleaseactiviteit bij Dexia Bank Nederland (-42,0 miljoen EUR). Derde kwartaal van 2006: nettoterugneming van eerdere voorzieningen voor effectenleaseactiviteit bij Dexia Bank Nederland (+13,8 miljoen EUR). Vierde kwartaal 2006: nettokosten voor effectenleaseactiviteit bij Dexia Bank Nederland (-19,8 miljoen EUR). Eerste kwartaal van 2007: nettoterugneming van eerdere voorzieningen voor effectenleaseactiviteit bij Dexia Bank Nederland (+4,4 miljoen EUR). Tweede kwartaal van 2007: nettoterugneming van eerdere voorzieningen voor effectenleaseactiviteit bij Dexia Bank Nederland (+0,5 miljoen EUR). Derde kwartaal van 2007: nettokosten voor effectenleaseactiviteit bij Dexia Bank Nederland (-7,9 miljoen EUR). Vierde kwartaal van 2007: nettokosten voor effectenleaseactiviteit bij Dexia Bank Nederland (-3,2 miljoen EUR).
Waardeverminderingen op (im)materiële activa Nihil.
Belastingen Alle bovenstaande elementen zijn elementen vóór belastingen. Het bedrag van de overeenkomstige belastingen tegen het juiste tarief wordt beschouwd als een niet-operationeel element in het totale bedrag van de belastingen. De individuele belastingimpact van sommige elementen, alsook de specifieke fiscale boekhoudkundige behandeling, worden hieronder verduidelijkt. Tweede kwartaal van 2006: terugbetaling van belastingen na de regeling van een belastinggeschil (+6,8 miljoen EUR). Eerste kwartaal van 2007: vereffening van de holdingmaatschappij die eigenaar was van Dexia Bank Nederland (+66,9 miljoen EUR). Derde kwartaal van 2007: belastingkrediet geboekt door Dexia Bank Nederland krachtens een overeenkomst die werd gesloten met de fiscus (58 miljoen EUR); belastingimpact van de waardering tegen marktwaarde van de CDS-portefeuille van FSA die dit kwartaal hoger uitvalt (+75,2 miljoen EUR). Vierde kwartaal van 2007: belastingimpact van de waardering tegen marktwaarde van de CDS-portefeuille van FSA die dit kwartaal hoger uitvalt (+71,2 miljoen EUR).
82 // Dexia / Jaarverslag 2007
FINANCIËLE RESULTATEN
Het eigen vermogen van de Groep bestaat uit het kern eigen vermogen (kapitaal, uitgiftepremies, reserves, nettoresultaat van het boekjaar) en de niet in de resultatenrekening opgenomen winsten en verliezen. Het eigen vermogen van de groep Dexia beliep 14,5 miljard EUR op 31 december 2007 tegen 16,3 miljard EUR op 31 december 2006, een daling van ongeveer 2 miljard EUR. Deze daling is vooral te wijten aan de waardering tegen marktwaarde van de financiële instrumenten in de niet in de resultatenrekening opgenomen winsten en verliezen, als gevolg van de liquiditeitscrisis (op haar beurt het gevolg van de zogenaamde subprimecrisis). Het kern eigen vermogen kwam uit op 16,1 miljard EUR, een stijging met 11,6 % vooral dankzij het nettoresultaat over de periode (2,5 miljard EUR) verminderd met het dividend uitgekeerd in mei 2007 (0,9 miljard EUR). De kapitaalverhogingen van het jaar werden gecompenseerd door de terugkoop van eigen aandelen. De niet in de resultatenrekening opgenomen winsten en verliezen vertegenwoordigen de reële waarde van de voor verkoop beschikbare portefeuille, de reële waarde van de kasstroomafdekkingen en de omrekeningsreserve voor een totaal bedrag van -1,6 miljard EUR, wat neerkomt op een daling met 3,4 miljard EUR. De voor verkoop beschikbare reserve, die met 3,4 miljard EUR is afgenomen, werd in grote mate beïnvloed door de ruimere fixed-incomespreads als gevolg van de liquiditeitscrisis. De kasstroomafdekkingsreserve nam toe met 64 miljoen EUR.
De deposito’s van cliënten en het schuldpapier (kasbons, certificaten en obligaties) kwamen einde 2007 uit op 330,7 miljard EUR (+9,9 %). Hun aandeel in het balanstotaal bedraagt 54,6 %. De deposito’s van cliënten kwamen eind 2007 uit op 126,7 miljard EUR, een toename met +9,1 %. Het schuldpapier bedroeg 204 miljard EUR, een stijging met 10,4 % die vooral kan worden toegeschreven aan de uitgifte van niet achtergestelde effecten en van depositocertificaten, die respectievelijk een toename van 12,3 en 8,4 miljard EUR te zien geven. De achtergestelde schulden namen toe met 12,4 % tot 4,9 miljard EUR door de uitgifte van schuldpapier voor een bedrag van 1 082 miljoen EUR en van 150 miljoen GBP, terwijl een bedrag van 500 miljoen USD werd terugbetaald. De interbankenverplichtingen vertoonden een toename van 2,2 % tot 178,7 miljard EUR.
Activa De leningen en voorschotten aan cliënten groeiden dankzij de goede commerciële activiteit met +7,1 % tot 242,6 miljard EUR op 31 december 2007. De leningen aan cliënten stegen met 25,4 miljard EUR en de verkoopovereenkomsten gaven een daling te zien van 9,9 miljard EUR. De financiële activa gewaardeerd tegen reële waarden via resultatenrekening en financiële investeringen kwamen op 31 december 2007 uit op 257,9 miljard EUR (+15,5 %). De interbankenactiva vielen terug met 30 % vooral als gevolg van de verkoopovereenkomsten.
GECONSOLIDEERDE BALANS (in miljoenen EUR)
2006
2007
Passiva
566 743
604 564
+6,7 %
Verplichtingen Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan en deposito’s van cliënten Derivaten Schuldpapier Achtergestelde schulden
548 308 174 754 116 165 30 489 184 746 4 345
588 170 178 681 126 680 31 365 204 013 4 885
+7,3 % +2,2 % +9,1 % +2,9 % +10,4 % +12,4 %
18 435 14 433 16 299 1 710
16 394 16 112 14 525 1 754
-11,1 % +11,6 % -10,9 % +2,6 %
566 743 78 215 226 502
604 564 54 776 242 619
+6,7 % -30,0 % +7,1 %
223 207 24 032
257 855 29 218
+15,5 % +21,6 %
Totaal eigen vermogen Kern eigen vermogen Eigen vermogen van de Groep Aandeel van derden Activa Leningen en voorschotten aan kredietinstellingen Leningen en voorschotten aan cliënten Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening en financiële investeringen Derivaten
Evolutie
Dexia / Jaarverslag 2007 // 83
BEHEERSVERSLAG
Verplichtingen Totaal eigen vermogen
COMPTES CONSOLIDÉS
Het geconsolideerd balanstotaal bedroeg 604,6 miljard EUR op 31 december 2007, een toename met 37,8 miljard EUR (+6,7 %). De verplichtingen namen toe met 39,8 miljard EUR, terwijl het totaal eigen vermogen afnam met 2 miljard EUR.
De omrekeningsreserve werd verminderd met 29 miljoen EUR aangezien de dalende dollarkoers bijna werd gecompenseerd door de wisselkoers van de Turkse lira. Het aandeel van derden, dat uitkwam op 1,7 miljard EUR, nam toe met 44 miljoen EUR, vooral als gevolg van het resultaat over de periode min het uitgekeerde dividend.
COMPTES SOCIAUX
ANALYSE VAN DE GECONSOLIDEERDE BALANS
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
ACTIVITEITEN EN RESULTATEN VAN DE METIERS
FINANCIËLE DIENSTVERLENING AAN DE PUBLIEKE SECTOR, FINANCIERING VAN PROJECTEN EN CREDIT ENHANCEMENT
86
FINANCIËLE DIENSTVERLENING AAN PARTICULIEREN
93
FINANCIEEL BEHEER
96
INVESTOR SERVICES
98
THESAURIE EN FINANCIËLE MARKTEN
100
FOCUS OP DE VERZEKERINGSACTIVITEIT
103
Dexia / Jaarverslag 2007 // 85
FINANCIËLE DIENSTVERLENING AAN DE PUBLIEKE SECTOR
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
FINANCIËLE DIENSTVERLENING AAN DE PUBLIEKE SECTOR, FINANCIERING VAN PROJECTEN EN CREDIT ENHANCEMENT
BIJDRAGE VAN HET METIER TOT HET NETTORESULTAAT 54 %
Dexia is wereldwijd marktleider inzake Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement met dochterondernemingen en bijkantoren in meer dan dertig landen over de hele wereld. De voornaamste elementen van het succes van Dexia op deze markt, die ongeveer de helft van zijn nettoresultaat vertegenwoordigt, zijn in hoofdzaak zijn langetermijnrelatie met de lokale marktspelers en zijn innovatievermogen. De ruime waaier aan producten die Dexia aanbiedt aan zijn cliënten uit de publieke sector, stelt de bank in staat tegemoet te komen aan al hun behoeften, waarbij zij gebruik maakt van een multiproductenaanbod: kredieten of gestructureerde kredieten, kapitaalmarktoplossingen, verzekeringsdiensten en -producten, schuldbeheer enz. Bovendien heeft de bank gedurende jaren gewerkt aan een diversificatiebeleid door te streven naar: • een verruiming van de cliëntenbasis door de ontwikkeling van nieuwe franchises die beantwoorden aan strikte inschrijvingscriteria. Deze diversificatie van het cliënteel is mee verantwoordelijk voor de hoge gemiddelde marges van Dexia zonder het lagerisicoprofiel van de Groep in het gedrang te brengen (sociale huisvesting, ziekenhuizen, non-profitorganisaties ...), en • een uitbreiding van zijn geografisch bereik naar veelbelovende markten die op halflange termijn de rol van groeipool zullen spelen. Dexia heeft zich de voorbije twee jaar geografisch fors uitgebreid via vestigingen in Canada, Mexico, Japan, India, China en Centraal- en Oost-Europa. Inzake de financiering van projecten, waarvoor Dexia wereldwijd marktleider is op het vlak van PPS/PFI, spitst de bank zich bewust toe op specifieke sectoren waarin ze beschikt over erkende knowhow en expertise: vervoer, milieu, sociale infrastructuur (gezondheid, onderwijs enz.), energie (ook in hernieuwbare vorm) en telecommunicatie, en ziet ze bewust af van de activiteit in alle andere sectoren zoals de mijnindustrie, de verwerkende nijverheid enz.
86 // Dexia / Jaarverslag 2007
Dexia is eveneens een van de voornaamste spelers in het domein van credit enhancement, dankzij zijn Amerikaanse dochteronderneming Financial Security Assurance (FSA), die haar activiteit in de jaren 80 startte en nu een vierde van de markt voor verzekerde gemeenteobligaties in handen heeft. De activiteit van FSA buiten de Verenigde Staten is eveneens significant en breidt snel uit. De verwachte reële groei op lange termijn van de wereldwijde markt inzake financiële dienstverlening aan de publieke sector (2-4 %) is een gevolg van diverse factoren, zoals de toenemende bevolking en het stijgende bbp, de decentralisatie die overal ter wereld op gang is gekomen, een ouder wordende bevolking die zal zorgen voor een nieuwe vraag, en toenemende infrastructuurbehoeften in de ontwikkelingslanden. Ondanks de bescheiden jaarlijkse groei wereldwijd, wordt de totale toename van de schuldenmarkt over de hele wereld voor de volgende tien jaar geraamd op meer dan 1 500 miljard USD, meer dan drie keer de huidige totale verbintenissen voor de financiële dienstverlening aan de publieke sector van Dexia. Als wereldwijd marktleider inzake Financiële dienstverlening aan de publieke sector en financiering van projecten is Dexia zeer goed geplaatst om deze groei te benutten en zal het zijn marktleiderschap behouden door gebruik te maken van zijn unieke knowhow.
CONJUNCTUUR VAN DE LOKALE FINANCIËN IN DE LIDSTATEN VAN DE EUROPESE UNIE Als wereldleider inzake de Financiële dienstverlening aan de publieke sector en de financiering van projecten, wil Dexia zijn knowhow en kennis op het vlak van de Europese infranationale overheid uitbreiden en met anderen delen. Zo publiceert de researchafdeling al gedurende zeven jaar een jaarlijkse conjunctuurnota over de financiën van de infranationale overheid in de Europese Unie, die een naslaginstrument is geworden voor de Europese beslissers. Via vijf indicatoren (uitgaven, investeringen, ontvangsten, begrotingssaldo en schuld) schetst de laatste editie van de conjunctuurnota, die in december 2007 in het Frans, Engels en Nederlands werd gepubliceerd, een overzicht van de institutionele en financiële situatie van de infranationale overheid in de 27 landen van de Europese Unie tussen 2000 en 2006, alsook de voornaamste gebeurtenissen van 2007. Ze plaatst ook de toestand van de infranationale overheid in de nieuwe lidstaten van de Europese Unie, namelijk Bulgarije en Roemenië, in een bijzonder licht. De conjunctuurnota wordt aangevuld met twaalf fiches die de sleutelcijfers bevatten voor de financiën van de nationale en infranationale publieke sector per land, alsook de gegevens over de Europese structuur- en cohesiefondsen, de jumelages tussen de Europese gemeenten en de plaats van de vrouw in het lokale politieke bestel van de verschillende EU-landen. Dit document werd in samenwerking met de Raad voor Europese Gemeenten en Regio’s opgesteld. Beide publicaties kunnen worden gedownload van de website www.dexia-creditlocal.fr.
FINANCIËLE DIENSTVERLENING AAN DE PUBLIEKE SECTOR
2/ Stijging van de uitgaven van de infranationale overheid De infranationale overheid bekleedt een steeds belangrijker wordende positie in de Europese economie. De uitgaven van de infranationale overheid (gemeenten, regio’s en deelstaten) zijn tussen 2000 en 2006 jaarlijks gemiddeld met 2,6 %, en in 2006 met 2,3 % gestegen. De infranationale uitgaven, die over 2006 uitkomen op 1 825 miljard EUR, vertegenwoordigen 15,7 % van het Europese bbp en 33,6 % van de totale overheidsuitgaven. De stijging van de uitgaven van de infranationale overheid is vooral te verklaren door de verdere decentralisatie, die in talrijke landen gepaard ging met overhevelingen van bevoegdheden ten gunste van de infranationale overheid (Spanje, Italië, Estland, Polen, Frankrijk enz.). Deze overdrachten gebeurden soms in het kader van een nieuw lagere-overheidsniveau (Slowakije, Tsjechische Republiek). Deze stijging van de uitgaven vloeit bovendien voort uit het groter aandeel van de werkingsuitgaven en de uitgaven met een sociaal karakter in de infranationale begrotingen (gezondheid, onderwijs, sociale bijstand enz.) en de toenemende vraag van de bevolking naar publieke dienstverlening.
3/ Forse groei van de infranationale investeringen De infranationale overheid consolideerde in de loop der jaren haar rol van grootste publieke investeerder. De infranationale investeringsuitgaven zijn tussen 2000 en 2006 gemiddeld met 2,8 % per jaar gestegen, met een opmerkelijke toename in 2006 (+6,6 %). De investeringsuitgaven van de infranationale overheid komen in 2006 uit op 196 miljard EUR, dit is 1,7 % van het Europese bbp en 67,4 % van de totale overheidsinvestering. Deze sterke stijging van de infranationale investeringen in 2006 is vooral toe te schrijven aan de landen van de EU 12 (in het bijzonder Roemenië, de Baltische Staten, Polen en Bul-
4/ Stijging van de ontvangsten, vooral de fiscale De ontvangsten van de infranationale sector zijn gemiddeld met 2,4 % per jaar gestegen over de periode 2000-2006. Deze toename vloeit voort uit de aanzienlijke financiële overdrachten van de centrale Staat naar de infranationale regeringen (nieuwe toelagen, verdeling van de nationale fiscaliteit) en het invoeren van nieuwe eigen lokale belastingen. De ontvangsten zijn over 2006 verder gestegen (+3,6 %) dankzij de toename van de fiscale ontvangsten (+4,8 %) en de gunstige economische toestand. In 2007 werden in verschillende Europese landen belangrijke hervormingen van de lokale financiën doorgevoerd: herschikking van het hele financieringssysteem (Denemarken, Slovenië), wijzigingen in de lokale fiscaliteit (Bulgarije, Spanje) of evolutie van de overhevelingen van de centrale overheid naar de infranationale overheid (Portugal, Oostenrijk, Roemenië).
5/ Gezonde begrotingstoestand voor de infranationale sector Het begrotingstekort van de infranationale overheid, dat sinds 2000 licht was toegenomen, is in 2006 gedaald tot 29 miljard EUR. Het aandeel van dit tekort in het bbp blijft bescheiden (0,25 %), vooral in vergelijking met het totale overheidstekort (1,6 % van het Europese bbp), waarvan het ongeveer 15 % vertegenwoordigt. De schuld van de infranationale overheid, die over 2006 uitkomt op 1 190 miljard EUR, is naar 43 % gestegen door de deelstaten, vooral de Duitse. Ze is tussen 2000 en 2006 gemiddeld +2,9 % per jaar gestegen, vooral in de nieuwe lidstaten (gemiddeld +15,5 % per jaar, tegen +2,8 % in de EU 15), waar de lagere overheid, gezien het lage schuldpeil, steeds meer gaat lenen om aan de toenemende investeringsbehoeften tegemoet te komen. Het gewicht van de schuld van de infranationale overheid in het bbp blijft over de periode 2000-2006 vrij stabiel, namelijk rond 10 % (en ongeveer 6 % indien de schuld van de deelstaten niet in aanmerking wordt genomen). In 2006 neemt de infranationale sector minder dan 16,6 % van de totale overheidsschuld voor zijn rekening (en 9,5 % zonder de deelstaten). Deze indicatoren bleven onder controle dankzij de begrotings- en prudentiële regels met betrekking tot het lokale beheer en, sinds enkele jaren, door de infranationale overheid sterker te betrekken bij de beheersing en het beheer van de overheidsfinanciën in enkele landen, bijvoorbeeld via interne stabiliteitspacten.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 87
BEHEERSVERSLAG
De Europese Unie met 27 lidstaten telt 92 500 gemeente-, gewest- en deelstaatoverheden. De Europese territoriale organisatie wordt gekenmerkt door grote verscheidenheid en een voortdurende evolutie. Op Europese schaal komen een aantal fundamentele trends tot uiting. Zo wordt in diverse Europese landen het decentralisatieproces voortgezet, waarbij de bevoegdheden en de autonomie van de lagere overheid worden versterkt. De gemeenten staan dichter bij de bevolking, maar om beter aan de verwachtingen van de inwoners tegemoet te komen, worden ze er steeds meer toe aangezet om te fusioneren of op een gestructureerde manier samen te werken. Er is ook de verdere regionalisatie, die tot uiting komt in de versterking van de regio’s of de deelstaten (Spanje, Duitsland), en zelfs door de oprichting van een nieuw regionaal niveau (Denemarken, Slovenië).
COMPTES CONSOLIDÉS
1/ Versterking van de decentralisatie- en regionalisatietrends
garije), waar de investeringen over 2006 met +28,9 % zijn toegenomen. In die landen werden de infranationale investeringen sterk gestimuleerd door de aanzienlijke behoeften inzake voorzieningen van algemeen nut en de versnelde verwezenlijking van de lokale projecten die mede gefinancierd worden door de Europese structuur- en cohesiefondsen.
COMPTES SOCIAUX
Er kunnen vijf grote tendensen worden vastgesteld:
FINANCIËLE DIENSTVERLENING AAN DE PUBLIEKE SECTOR
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
DE AMERIKAANSE MARKT VOOR GEMEENTEOBLIGATIES IN 2007 De markt voor de financiering van de Amerikaanse lokale openbare besturen wordt gekenmerkt door een hoge graad van desintermediatie. Meer dan 95 % van de financieringen komt immers tot stand en wordt verkocht via de obligatiemarkten in de Verenigde Staten. 2007 was gemeten naar het volume een recordjaar voor de uitgifte van gemeenteobligaties. Vorig jaar werd voor 429 miljard USD aan obligaties uitgegeven, dat is 10 % meer dan in 2006 en 5 % meer dan het vorige record van 2005. De flat yield-curve van de markt voor gemeenteobligaties die werd opgetekend in 2007 zorgde voor de nodige belangstelling bij de emittenten. Daardoor werden de gemeenten ertoe aangezet het niveau van hun nieuwe kredieten tegen een vaste rente op te trekken (tot 320 miljard USD, 11 % meer dan in 2006). Als gevolg daarvan nam het hoofdbedrag van de obligaties die werden uitgegeven voor herfinancieringen af, zowel in absolute cijfers (76 miljard USD, 3,5 % minder dan een jaar daarvoor) als gemeten naar het marktaandeel (21,6 % in 2007, tegen 23,4 % in 2006). Het bedrag van de nieuwe uitgiften nam toe met 12 % (tot 276 miljard USD) in vergelijking met 2006, terwijl het aantal uitgiften stabiel bleef. Tijdens de maanden november en december zorgde onzekerheid op de markt voor een terugval van de obligatie-uitgiften (met 34 % tussen oktober en november, en daarna stabiel van november tot december). 31 % van de gemeenteobligaties die werden uitgegeven in 2007 waren general obligation bonds, en de rest waren rendementsobligaties. De voornaamste emittenten met bijna 60 % van de uitgiften op de markt waren staten, overheden, counties en steden. De penetratiegraad van de obligatieuitgiftes op deze markt bedroeg 47 % in 2007, een daling van 49 % in vergelijking met 2006. Ten slotte was er in Noord-Amerika tijdens het jaar ook een groeiende belangstelling voor publiek-private samenwerking.
ACTIVITEIT Groeistrategie In september 2006 stelde Dexia zijn groeistrategie inzake Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement voor. Vier groeifactoren werden geïdentificeerd: innovatie, cliënt- en productdiversificatie en geografische expansie. Hierna vindt u een korte update. • Innovatie is een sleutelelement en blijkt doorslaggevend te zijn. Inzake financiële dienstverlening aan de publieke sector blijkt dit uit de snelle groei in Financial Engineering (+11 %),
88 // Dexia / Jaarverslag 2007
waarvan een toenemend deel afgesloten werd buiten de Belgische en Franse thuismarkt wanneer we 2007 en 2006 vergelijken. Voor de financiering van projecten nam het aandeel van de kredietproductie die verband houdt met lead-arrangermandaten met toegevoegde waarde toe (47 % in 2006 en 53 % in 2007). In de rangschikking van de wereldwijde lead-arrangermandaten voor projectfinancieringen, opgesteld door Thomson Financial en Euromoney, steeg Dexia van de dertiende plaats in 2006 naar de derde plaats in 2007. Vijf jaar geleden stond Dexia nog op de tachtigste plaats. • Cliëntdiversificatie, het tweede streefdoel, wil de cliëntenbasis verruimen tot buiten de lokale besturen. Deze strategie, die enkele jaren geleden in Frankrijk en België werd opgestart en er snel opgang maakt, werd in 2007 met succes geïntroduceerd in Duitsland, naar gemeentelijke nutsbedrijven die diensten aanbieden zoals gas, elektriciteit en sociale huisvesting. • Productdiversificatie is de derde pijler van de strategie. Het is de ambitie het aanbod van producten en diensten die aan de behoeften van onze cliënten voldoen, verder uit te bouwen. Als illustratie daarvan bleek de forse groei van de beheerde activa (Assets under management) (+16 %) een voltreffer te zijn. • De laatste pijler van de strategie is geografische expansie. Het aandeel van de groeimarkten van morgen (bijvoorbeeld Centraal- en Oost-Europa, Japan, Canada, Mexico, Turkije) in de nieuwe productie van het metier is tussen 2006 en 2007 met meer dan 50 % toegenomen tot meer dan 10 % van de totale nieuwe productie. 2007 was ontegensprekelijk een schitterend jaar voor de Financiële dienstverlening aan de publieke sector en de financiering van projecten. De meeste entiteiten van de Groep droegen tot deze evolutie bij.
Langetermijnverbintenissen en nieuwe productie De langetermijnverbintenissen namen toe tot 322,3 miljard EUR, een stevige stijging van +22 % bij gelijke wisselkoers in vergelijking met eind 2006 (+19 % rekening houdend met de negatieve impact van de munten, vooral de Amerikaanse dollar). De verbintenissen in de publieke sector lieten een toename optekenen van 15 %. Bij de financiering van bedrijven en van projecten namen de verbintenissen toe tot 52,4 miljard EUR, wat neerkomt op een stijging van 50 %. De nieuwe productie op lange termijn voor het volledige jaar 2007 kwam uit op 80,4 miljard EUR, een toename met 28 %. Deze forse toename kan vooral worden toegeschreven aan de aanzienlijke nieuwe productie in België, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, en ook aan de stevige ontwikkeling van de vestiging in Japan en de dochteronderneming in Turkije. De bedrijfs- en de projectfinancieringen tekenden een groei op van 59 %, dat is bijna het drievoud van de bevredigende toename die werd geboekt in de Financiële dienstverlening aan de publieke sector (20 %).
FINANCIËLE DIENSTVERLENING AAN DE PUBLIEKE SECTOR
31/12/07
Evolutie
2006
2007
Evolutie
30 845 65 026 2 085 9 480 3 932 37 253
34 692 70 660 2 114 13 245 3 754 39 172
+12,5 % +8,7 % +1,4 % +39,7 % -4,5 % +5,2 %
5 210 12 810 98 2 261 1 062 5 787
7 751 13 107 478 6 319 805 5 099
+48,8 % +2,3 % x4,9 x2,8 -24,2 % -11,9 %
8 854 30 975 5 119 2 312
10 671 33 694 6 727 3 271
+20,5 % +8,8 % +31,4 % +41,5 %
2 146 6 354 2 687 873
2 585 6 366 1 768 2 381
+20,5 % +0,2 % -34,2 % x2,7
Noord- en Centraal-Amerika Verenigde Staten en Canada Mexico
46 136 486
50 015 1 305
+8,4 % x2,7
10 350 470
13 249 507
+28,0 % +7,8 %
Azië en non-allocated Japan Hoofdzetel en andere landen (2)
704 27 314
6 180 46 806
n.s. +71,4 %
752 11 780
4 673 15 265
n.s. +29,6 %
270 521 235 546
322 308 26 897
+19,1 % +14,6 %
62 640 48 593
80 353 58 209
+28,3 % +19,8 %
34 975
52 411
+49,9 %
13 963
22 144
+58,6 %
24 223
29 049
+19,9 %
9 933
10 494
+5,6 %
294 744
351 357
+19,2 %
72 574
90 847
+25,2 %
Europa België Frankrijk Luxemburg Verenigd Koninkrijk Zweden Italië Iberisch schiereiland (Spanje & Portugal) Duitsland Centraal- en Oost-Europa Turkije
Volledig geconsolideerde dochterondernemingen waarvan publieke sector waarvan corporateen projectfinanciering Ondernemingen waarop vermogensmutatie wordt toegepast Oostenrijk (Kommunalkredit Austria) (3) TOTAAL VOOR DE GROEP DEXIA
Alle statistieken in deze tabel hebben betrekking op de uiteindelijke cijfers m.b.t. het onderschrijven, de aanvaarding of de aankoop van schuldobligaties van de publieke sector en de financiering van projecten in de vorm van langetermijnkredieten, notes en obligaties, liquiditeitswaarborgen en alle andere vormen van kredietverstrekking die gehanteerd worden in de landen waar Dexia actief is. Gelet op de specifieke kenmerken van de activiteit in Duitsland houden de productiestatistieken geen rekening met dit land. De kortlopende faciliteiten worden niet meegerekend. (1) Bedragen tegen de lopende wisselkoers. (2) De rubriek “andere landen” omvat de activiteiten in de Pacific, Israël en Zwitserland. “Hoofdzetel” verwijst naar de transacties die worden uitgevoerd door de hoofdzetel in landen waar de Groep niet rechtstreeks aanwezig is. (3) Stemt overeen met het totaal van de verbintenissen en de productie langetermijnkredieten van Kommunalkredit Austria, dat een 49%-dochteronderneming van Dexia is.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 89
BEHEERSVERSLAG
31/12/06
COMPTES CONSOLIDÉS
(in miljoenen EUR)
Nieuwe langetermijnproductie (1)
COMPTES SOCIAUX
Langetermijnverbintenissen (1)
FINANCIËLE DIENSTVERLENING AAN DE PUBLIEKE SECTOR
De regio’s gaven de volgende commerciële prestaties te zien:
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
• Europa In België was de activiteit aanzienlijk in 2007 en de nieuwe productie nam toe tot 7,8 miljard EUR, 49 % meer op één jaar tijd. Deze goede prestatie kan in hoofdzaak worden toegeschreven aan de activiteit corporate banking, waar de productie toenam met 110 % dankzij het afronden van enkele belangrijke deals, zoals het investeringskrediet ter waarde van 918 miljoen EUR met de Nationale Portefeuillemaatschappij (NPM). Ook de activiteit financiering van projecten deed het goed, met bijvoorbeeld de herfinanciering van Brussels Airport als mandated lead arranger. De trend was minder uitgesproken voor de financiële dienstverlening aan de publieke sector, na een zeer dynamisch jaar 2006, waarin gemeenteraadsverkiezingen werden gehouden. Toch kan het resultaat stevig genoemd worden (+4 %), met name dankzij de groei in het segment van de overheidssatellieten. De langetermijnverbintenissen kwamen in december 2007 uit op 34,7 miljard EUR, een toename met 13 % sinds einde 2006. De nieuwe productie op lange termijn in Frankrijk steeg tot 13,1 miljard EUR in 2007, 2 % meer dan vorig jaar, ondanks het zeer moeilijke klimaat dat het gevolg was van de onzekerheid rond de nakende lokale verkiezingen. Inzake de financiële dienstverlening aan de publieke sector was de productie dynamisch bij de kleine en de middelgrote lokale besturen en bij de sectoren van de gezondheidszorg. Inzake projectfinancieringen wordt een vergelijking bemoeilijkt en vertekend door het zeer gunstig klimaat van de privatiseringen van snelwegen in 2006. Toch werden in 2007 nog een aantal interessante deals gesloten, met name in het segment van de infrastructuur. Dexia trad bijvoorbeeld op als mandated lead arranger voor de financiering van het viaduct van Millau door middel van een inflatiegelinkte banklening ten belope van 290 miljoen EUR. Merk op dat de herfinanciering van SANEF gebeurde in synergie met FSA en in de markt geplaatst werd met een erg kleine impact op het volume van de nieuwe productie. De langetermijnverbintenissen kwamen eind 2007 uit op 70,7 miljard EUR, in vergelijking met 65,0 miljard EUR een jaar eerder. Luxemburg zag het niveau van de nieuwe productie op een erg bevredigende manier toenemen, namelijk van 98 miljoen EUR in 2006 tot 478 miljoen EUR in 2007. De langetermijnverbintenissen kwamen eind 2007 uit op 2,1 miljard EUR. Het Verenigd Koninkrijk gaf in 2007 een zeer forse groei te zien bij de nieuwe productie op lange termijn: +179 % in vergelijking met de productie die werd opgetekend voor 2006. Deze prestatie is in hoofdzaak afkomstig van de sector financiële dienstverlening aan de publieke sector, met (i) de overname van de socialehuisvestingsportefeuille van Bradford & Bingley voor 3 miljard EUR in november 2007, en (ii) een zeer dynamische activiteit in de socialehuisvestingssector. De vooruitgang is minder uitgesproken voor de projectfinancieringen, aangezien de activiteit in 2006 uitzonderlijk goed was dankzij de financiering van grote overnames in de havensector. Dexia bleef in 2007 een van de meest vooraanstaande banken voor het herschikken van bankschulden op de PFI-markt in het Verenigd Koninkrijk. De langetermijnverbintenissen kwamen eind 2007 uit op 13,2 miljard EUR, een forse stijging van 52 % bij
90 // Dexia / Jaarverslag 2007
gelijke wisselkoers (+40 % als we rekening houden met de schommelingen van de wisselkoers). Ondanks een zeer moeilijk klimaat inzake financiële dienstverlening aan de publieke sector, met nieuwe vereisten die werden ingevoerd door de financieringswet van 2007 en een mediacampagne rond het vermoedelijke misbruik van financiële derivaten door kredietnemers op de Italiaanse markt, bleef de vermindering van de nieuwe productie op lange termijn in Italië beperkt tot 12 % in 2007 in vergelijking met 2006. Dexia slaagde erin marktleider te blijven in de privésector. De productie was zeer goed bij de projectfinancieringen, met een verdubbeling tot 1,3 miljard EUR. Dexia was arranger van het eerste vervoers-PPS-project in Italië (nieuwe lijn voor de metro van Milaan). De langetermijnverbintenissen kwamen eind 2007 uit op 39,2 miljard EUR, een stijging van 5 %. Spanje en Portugal lieten een uitstekende prestatie optekenen doordat de nieuwe langertermijnproductie in 2007 steeg tot 2,6 miljard EUR, een toename van 21 % op jaarbasis. De activiteit van de financiële dienstverlening aan de publieke sector nam toe met 11 %, vooral tijdens het vierde kwartaal. Dat resultaat is des te opmerkelijker aangezien de globale omvang van de overheidsschuld in 2007 niet is toegenomen in Spanje. De goede activiteit in Portugal, als gevolg van de wettelijke hervormingen die vorig jaar hun beslag kregen, is ook het vermelden waard. Inzake de financiering van projecten nam de productie toe met 44 %. Deze zeer gunstige trend wordt bijvoorbeeld aangetoond door de financiering van rijtuigen voor de metro van Madrid als mandated lead arranger. De langetermijnverbintenissen kwamen eind 2007 uit op 10,7 miljard EUR, een stijging van 21 %. In Duitsland bleef de productie in 2007 op hetzelfde peil als in 2006. Dexia spitst zijn aandacht toe op kredieten, aangezien de obligatiemarkt zeer concurrerend is. De kredietproductie beliep 4 miljard EUR, en bestond vooral uit gestructureerde producten op maat. De activiteit financiering van projecten bracht de bevestiging van zijn veelbelovende start, met diverse significante deals in de sectoren van de gemeentelijke nutsbedrijven zoals energie (255 miljoen EUR) en sociale huisvesting (176 miljoen EUR). Centraal- en Oost-Europa had in 2007 te lijden onder de vergelijking met het jaar 2006, dat werd gekenmerkt door de omvangrijke obligatietransacties met soevereine tegenpartijen (Polen en Hongarije). We vestigen ook de aandacht op de zeer sterke concurrentie van de plaatselijke banken. Turkije haalde in 2007 een uitstekend niveau wat de nieuwe productie betreft: 2,4 miljard EUR, een stijging van 173 % (+166 % bij gelijke wisselkoers). De corporate-activiteit was zeer goed, vooral tijdens het vierde kwartaal na de Turkse verkiezingen. Inzake de financiering van projecten vermelden we de afronding als mandated lead arranger van financieringen in de sectoren van de vaste en mobiele telefonie. • Noord- en Centraal-Amerika In de Verenigde Staten en Canada liet de nieuwe langetermijnproductie een zeer stevige groei van +28 % optekenen over 2007. Zonder de negatieve impact van de wisselkoers, zou de toename niet minder dan +40 % hebben bedragen. Deze prestatie wijst op een zeer hoog groeipeil (+39 % bij
FINANCIËLE DIENSTVERLENING AAN DE PUBLIEKE SECTOR
activiteit corporate-financiering en financiële dienstverlening aan de publieke sector. In geografisch opzicht is het grootste aandeel van de stijging afkomstig van België en Frankrijk. In dat laatste land namen de beheerde activa toe met 24,0 %, en werd een opvallende groei opgetekend bij de geldmarktproducten.
Financial Security Assurance • Azië en non-allocated Japan bleef voortgaan op het elan van zijn zeer dynamische start. Conform de herfinancieringscyclus van de Japanse lokale besturen was de productie geconcentreerd in het tweede en derde kwartaal en steeg de nieuwe productie op lange termijn van 0,8 miljard EUR in 2006 tot 4,7 miljard EUR in 2007. Tijdens de tweede jaarhelft rondde Dexia het eerste projectfinancieringskrediet af (een PPS voor de financiering van een school), en breidde het zijn cliëntenbestand uit tot de middelgrote steden. De langetermijnverbintenissen kwamen eind 2007 uit op 6,2 miljard EUR. De nieuwe productie in andere landen en vanuit de hoofdzetel nam in 2007 toe met 30 % tot 15,3 miljard EUR. In Australië was Dexia heel actief op het vlak van de financiering van projecten en was het lead arranger van diverse transacties zoals de financiering van de overname van Alinta, een belangrijk Australisch nutsbedrijf.
Schuldbeheer De activiteit inzake schuldbeheer is lichtjes toegenomen van 17,9 miljard EUR in 2006 tot 18,2 miljard EUR in 2007. De grootste bijdragen kwamen hierbij van Frankrijk, waar de productie bijzonder dynamisch was in de sector van de huisvesting, en België, dat een opmerkelijke stijging liet optekenen van 33 % tot 2,9 miljard EUR. Italië gaf dan weer een daling te zien met 33 %, wat ook was verwacht in het licht van het ongunstige klimaat dat werd gekenmerkt door de mediacampagne rond afgeleide producten.
Kortetermijnverbintenissen De kortetermijnverbintenissen lieten een stijging optekenen van +5 % tot 23 miljard EUR eind december 2007.
Beheerde activa De beheerde activa (Assets under management) beliepen 42,2 miljard EUR, een stijging van 20 % in vergelijking met eind 2006. Het grootste deel van deze stijging is te danken aan de
Voor het volledige jaar 2007 bedroeg de bruto geactualiseerde waarde (GW) van de premies van de nieuwe productie bij Financial Security Assurance (FSA) 1,3 miljard USD, een stijging van 40 % in vergelijking met 2006. Deze stevige prestatie is zowel te danken aan de constante groei bij de internationale verrichtingen als aan de toenemende opportuniteiten in de Verenigde Staten als gevolg van de verruiming van de kredietspreads tijdens de tweede jaarhelft. Op het vlak van de publieke sector bedroeg de bruto GW van de premies van de nieuwe productie van FSA 793 miljoen USD, een toename van +26,4 % in vergelijking met 2006. In de Verenigde Staten bedroeg de penetratiegraad van de verzekeringen ongeveer 47 %, in vergelijking met 49 % in 2006. Tijdens het vierde kwartaal vertraagde het volume van de gemeentelijke uitgiften, doordat de emittenten hun kredietprogramma’s terugschroefden als gevolg van de hogere volatiliteit op de markt en de ruimere kredietspreads. De hogere rentevoeten hadden eveneens een negatieve weerslag op het volume van de herfinancieringen. De GW van de premies van de nieuwe productie van FSA nam toe met 50,5 %, een significante stijging die te danken is aan het vermogen van FSA om interessante prijzen aan te bieden in diverse sectoren, doordat de markt steeds meer voorkeur heeft voor obligaties verzekerd door FSA. Ongeveer 91 % van de verzekerde obligaties heeft een onderliggende kredietkwaliteit van op zijn minst single-A. Het internationaal segment gaf een degelijke trend te zien over het volledige jaar, waarbij de nieuwe productie uitkwam op 405 miljoen USD, een stijging met 27 % in vergelijking met 2006. De resultaten in deze sector zijn doorgaans onregelmatig, gelet op het aandeel van de grote transacties met een lange ontwikkelingsperiode. In 2007 bleek een zeer groot deel van de transacties afgerond te zijn in het derde kwartaal. Voor de ABS-sector was 2007 een geweldig jaar. Het door FSA bruto verzekerd bedrag in de Verenigde Staten nam toe met 41,2 %. Bovendien nam de bruto GW van premies toe met 184 % dankzij de ruimere spreads en de langere gemiddelde looptijd van de transacties. FSA verzekerde voor 3,4 miljard USD aan CDO’s en genereerde voor 56 miljoen USD aan premies. Buiten de Verenigde Staten steeg de GW van de
Dexia / Jaarverslag 2007 // 91
COMPTES CONSOLIDÉS
Op het vlak van de verzekeringen boekte Dexia Sofaxis in 2007 een premie-incassso van 363 miljoen EUR, wat vergelijkbaar is met de activiteit van het jaar daarvoor. Dexia Insurance Services (waar 8 % van de productie verwezenlijkt wordt bij het metier Financiële dienstverlening aan de publieke sector en financiering van projecten) zamelde in 2007 voor 361 miljoen EUR aan premies in, een stijging van 2,4 % in vergelijking met 2006.
BEHEERSVERSLAG
Verzekeringen
COMPTES SOCIAUX
gelijke wisselkoers) in een zeer dynamische markt van de financiële dienstverlening aan de publieke sector, alsook uitstekende resultaten op het vlak van de projectfinancieringen (+43 %). In laatstgenoemde sector was Dexia bijzonder actief als arranger in de sectoren transport en energie, vooral bij het verwerven van installaties en in projecten rond hernieuwbare energie. De langetermijnverbintenissen voor deze regio kwamen eind december 2007 uit op 50 miljard EUR, een toename van 21 % bij gelijke wisselkoers in vergelijking met eind 2006. De langetermijnverbintenissen in Mexico lagen eind 2007 driemaal hoger dan eind 2006 (bij gelijke wisselkoers). De nieuwe productie nam toe met 18 % bij gelijke wisselkoers ondanks de scherpe concurrentie op de markt van de financiële dienstverlening aan de publieke sector. De deals in 2007 die een vermelding waard zijn, omvatten onder meer de eerste schuldherschikking met Mexico Distrito Federal voor een uiteindelijk bedrag van 450 miljoen EUR.
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
FINANCIËLE DIENSTVERLENING AAN DE PUBLIEKE SECTOR
nieuwe ABS-productie met 38 % in 2007, tot 68 miljoen USD, terwijl het bruto verzekerd bedrag stabiel bleef. Bij de transacties was er bijvoorbeeld de waarborg ten belope van 154 miljoen GBP van indexgelinkte obligaties die werden uitgegeven door de Walsall-ziekenhuisgemeenschap, die voor 88 miljoen USD aan premies genereerde. Het lagere niveau van uitgifte in de CLO-markt (collateralized loan obligations) bezorgde de ABS-sector een zeer goed vierde kwartaal. Voor de financiële producten nam de bruto GW van de premies in 2007 af met 27 %. Hoewel FSA nieuwe gewaarborgde beleggingscontracten bleef uitgeven, beperkte het de acquisitie van nieuwe activa om te kunnen beschikken over overtollige liquide middelen en zo het hoofd te bieden aan het volatiele marktklimaat.
ONDERLIGGENDE RESULTATEN Het nettoresultaat groepsaandeel kwam in 2007 uit op 1 346 miljoen EUR, een stijging met 18,5 % in vergelijking met 2006 bij gelijke wisselkoers (+15,0 % als we rekening houden met de schommelingen van de wisselkoers), die toe te schrijven is aan de financiële dienstverlening aan de publieke sector en aan de financiering van projecten en, in geografisch opzicht, afkomstig is van de meeste landen waar Dexia actief is. FSA vertegenwoordigt 21 % van de opbrengst van het metier, terwijl DenizBank 7 % bijdroeg aan het totaal. De stijging van de netto-opbrengsten lag ver boven de doelstelling voor het metier van “ongeveer 10 % bij gelijke wisselkoers” voor de periode 2005-2009. Dat was ook al het geval in 2006 toen het nettoresultaat groepsaandeel toenam met 15 % bij gelijke wisselkoers.
In 2007 beliepen de totale opbrengsten 2 827 miljoen EUR, dat is een stijging op jaarbasis van 12,7 % bij gelijke wisselkoers. De groei van de opbrengsten werd ondersteund door de stevige activiteitsvolumes en opverende marges in de sector corporate- en projectfinanciering naarmate het einde van het jaar naderde. De kosten bleven in 2007 onder controle op 937 miljoen EUR, een toename met 9,5 % bij gelijke wisselkoers, bijna 3 procentpunten lager dan de stijging van de opbrengsten. Deze toename is in hoofdzaak toe te schrijven aan de investeringen die noodzakelijk zijn om de groeiende activiteit te ondersteunen (Turkije, Japan, projectfinancieringen …). Het brutobedrijfsresultaat kwam in 2007 uit op 1 890 miljoen EUR, een stijging met 14,2 % bij gelijke wisselkoers. Het exploitatiecoëfficient van het metier verbeterde met bijna 1 procentpunt tot 33,1 % in 2007, in vergelijking met 33,8 % een jaar eerder. In 2007 namen de kosten van risico toe tot een normaler peil na een aantal jaren van terugnemingen van voorzieningen, en ze kwamen uit op 81 miljoen EUR, een toename met 34,0 % in vergelijking met 2006. De belastingen bedroegen 414 miljoen EUR in 2007, een daling van 2,9 % in vergelijking met 2006. De rentabiliteit op het economisch eigen vermogen (ROEE) van het metier stabiliseerde op het hoge peil van 24,4 % voor het volledige jaar 2007.
ONDERLIGGENDE RESULTATENREKENING (ZONDER NIET-OPERATIONELE ELEMENTEN) 2006 (1)
2007
Evolutie
Opbrengsten waarvan nettocommissielonen Kosten Brutobedrijfsresultaat Kosten van risico Waardeverminderingen op (im)materiële activa Belastingen Nettoresultaat
2 566 201 (866) 1 700 (61) 0 (426) 1 213
2 827 225 (937) 1 890 (81) 0 (414) 1 395
+10,2 % +11,6 % +8,1 % +11,2 % +34,0 % n.s. -2,9 % +15,0 %
Aandeel van derden Nettoresultaat groepsaandeel
43 1 170
49 1 346
+15,3 % +15,0 %
33,8 % 24,8 % 4 927 69 434
33,1 % 24,4 % 5 767 90 654
(in miljoenen EUR, behalve waar anders vermeld)
Exploitatiecoëfficiënt ROEE (2) Totaal toegewezen eigen vermogen (gemiddelde) Risicogewogen activa
(1) Pro forma. (2) Rentabiliteit op het economisch eigen vermogen (nettoresultaat groepsaandeel/toegewezen eigen vermogen groepsaandeel).
92 // Dexia / Jaarverslag 2007
28 %
Dexia is voor retail banking niet alleen actief op zijn traditionele markten in België en Luxemburg, maar ook in Slowakije en Turkije. Zowel in België als in Luxemburg bekleedt het een toppositie, terwijl de activiteiten in Slowakije en Turkije snel groeien. De Groep streeft naar een nog grotere groei, onder meer door het netwerk van DenizBank in Turkije te ontwikkelen. Wat private banking betreft, is Dexia aanwezig in Luxemburg en Zwitserland, twee internationale financiële centra. De financiële dienstverlening aan particulieren is in België en Luxemburg een traditionele activiteit. In deze landen behoort Dexia tot de twee of drie grootste banken en beschikt het over de nodige knowhow om zijn leiderspositie te consolideren. Dankzij de acquisitie van DenizBank in Turkije in 2006, heeft Dexia toegang tot een snel groeiende markt van meer dan 72 miljoen inwoners. De groeivooruitzichten in termen van bankpenetratie en bbp behoren tot de beste in Europa. DenizBank, dat pas tien jaar geleden werd opgericht, blijft zijn fenomenale groei voortzetten en telt vandaag meer dan 2,4 miljoen cliënten. Financiële dienstverlening aan particulieren spitst zich toe op de distributie van eigen producten en diensten en ook van die welke worden ontwikkeld door de andere metiers van de Groep (vooral Dexia Asset Management, Dexia Insurance Services en Thesaurie en financiële markten, voor gestructureerde producten). De cliëntenbasis bestaat vooral uit particulieren en gezinnen, maar ook uit privatebankingcliënten, zelfstandigen en kleine en middelgrote ondernemingen. Als retailbank kan Dexia in België gebruikmaken van een uitgebreid distributienet van 994 kantoren, waarvan 80 % beheerd wordt door zelfstandige agenten en 20 % door loontrekkende bankbedienden. Daarnaast verkopen de exclusieve consultants van DVV Verzekeringen en de makelaars van Elantis respectievelijk verzekeringsproducten en hypothecaire en consumentenkredieten. Corona verkoopt verzekeringen, uitsluitend via het internet.
ACTIVITEIT Op 31 december 2007 beliepen de cliëntentegoeden en kredieten aan het cliënteel 173,9 miljard EUR, een stijging van 5,5 % in vergelijking met 2006. In een erg competitieve financiële omgeving namen de totale cliëntentegoeden toe met 3,4 %, vooral dankzij de levensverzekeringen, waarvan de reserves in één jaar met 21,1 % groeiden. De totale uitstaande kredieten aan het cliënteel stegen met 13,8 %, waarbij er voor alle soorten kredieten (vooral kmo’s) een groei met twee cijfers werd genoteerd. Voor retail banking bedroegen de cliëntentegoeden eind 2007 87,2 miljard EUR. Tegen een achtergrond van een stijgende kortlopende rente en slecht presterende aandelenmarkten, gaven de cliënten de voorkeur aan termijnrekeningen en levensverzekeringsproducten, waardoor het saldo van hun spaarrekeningen daalde. Dexia koos voor een beleid waarbij de blootstelling van de cliënt aan geldmarktfondsen en vastrentende gemeenschappelijke beleggingsfondsen verminderd werd. Bovendien was het markteffect op aandelenproducten of “global balanced”-producten negatief. De termijnrekeningen gingen dankzij de stijgende rente de hoogte in (+25,9 %, kasbons inbegrepen). De levensverzekeringsreserves namen toe met 13,0 %. Terwijl de aan beleggingsfondsen verbonden verzekeringsproducten (Tak 23) onder een negatief markteffect te lijden hadden, wonnen de gewaarborgde levensverzekeringsproducten (Tak 21) in België terrein, dankzij de commerciële acties die in juni en op het einde van het jaar werden gevoerd. De obligaties uitgegeven door de Groep (gestructureerde producten), ten slotte, stegen
Dexia / Jaarverslag 2007 // 93
COMPTES CONSOLIDÉS
BIJDRAGE VAN HET METIER TOT HET NETTORESULTAAT
In Luxemburg bezit Dexia veertig kantoren. Het bekleedt de tweede plaats als bankier voor kmo’s en de derde plaats als retailbank. In Turkije is DenizBank de zesde grootste privébank. Het werkt met een uitgebreid net van 320 kantoren, waarvan 114 in Istanbul. DenizBank is ook aanwezig in Rusland (waar een project inzake consumentenkredieten wordt opgestart), in Duitsland en in Oostenrijk. Tot slot is Dexia actief in Slowakije via zijn 52 kantoren. Het bankmodel dat in dit land werd ontwikkeld, is hetzelfde als in België, d.w.z. dat zowel publieke cliënten als particulieren (kmo’s inbegrepen) worden bediend via een uitgebreid distributienet dat over het hele land verspreid is. Dexia bezit er thans een marktaandeel van 3 à 4 %. Dexia bezit ook een participatie van 20 % in Crédit du Nord in Frankrijk. Op het gebied van private banking werkt Dexia met twee businessmodellen, het eerste gebaseerd op een netwerk van kantoren en het tweede toegespitst op een internationaal cliënteel. Het eerste businessmodel steunt op bestaande retailnetwerken van de Groep in België, Luxemburg en Turkije en op een partnernetwerk in Spanje, waar Dexia 40 % van Popular Banca Privada, een joint venture met Banco Popular, in handen heeft. De internationale cliënten worden bediend vanuit Luxemburg en Zwitserland, waar de knowhow gecentraliseerd is. Met het oog op een beter internationaal bereik, werden onlangs vertegenwoordigingskantoren geopend in Bahrein, Montevideo en Monaco.
COMPTES SOCIAUX
FINANCIËLE DIENSTVERLENING AAN PARTICULIEREN
BEHEERSVERSLAG
FINANCIËLE DIENSTVERLENING AAN PARTICULIEREN
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
FINANCIËLE DIENSTVERLENING AAN PARTICULIEREN
met 5,7 % tegenover dezelfde periode vorig jaar, vermits de netto-instromen hoger lagen dan het negatieve markteffect. Het segment private banking presteerde goed. De totale cliëntentegoeden stegen in één jaar met 7,5 % tot 48,7 miljard EUR. De deposito- en levensverzekeringssegmenten leverden een gevoelige bijdrage aan deze groei. In Turkije stegen de totale activa eind 2007 tot 7,2 miljard TRY (4,2 miljard EUR), een erg behoorlijke groei van 18,6 % in vergelijking met vorig jaar, ondanks de aarzeling van DenizBank om het agressieve prijzenbeleid van de concurrentie te volgen. Op 31 december 2007 beliepen de uitstaande kredieten aan retail- en privatecliënten in totaal 38,0 miljard EUR, een stijging van 13,8 % op jaarbasis, waarbij alle segmen-
ten een groei met twee cijfers lieten optekenen. Wat retail banking betreft, was de vooruitgang bijzonder groot voor de segmenten kmo’s en zelfstandigen (+19,3 % in één jaar tijd), dankzij de toepassing van de businessbankingstrategie van Dexia. De consumentenkredieten stegen in 2007 met 16,3 % en de hypothecaire kredieten tekenden eveneens een groei met twee cijfers op (+10,6 %). Turkije blijft stevige groeicijfers neerzetten: de uitstaande kredieten stegen met 50 % tot 5,5 miljard TRY (3,2 miljard EUR). Dit was vooral te danken aan omvangrijke promotiecampagnes en de opening van 58 nieuwe kantoren, wat het totaal aantal kantoren eind 2007 op 320 bracht.
CLIËNTENTEGOEDEN EN KREDIETEN AAN HET CLIËNTEEL (1) (in miljarden EUR)
31/12/2006
31/12/2007
Evolutie
164,8
173,9
+5,5 %
131,4
135,9
+3,4 %
waarvan Balansproducten Buitenbalansproducten Technische levensverzekeringsreserves
55,9 62,6 13,0
59,5 60,6 15,8
+6,5 % -3,1 % +21,1 %
waarvan retail banking Deposito’s Kasbons en termijnrekeningen Obligaties uitgegeven door de Groep Gemeenschappelijke beleggingsfondsen Technische levensverzekeringsreserves Effectenrekeningen (2)
86,2 30,9 12,3 6,2 21,0 8,2 7,6
87,2 29,5 15,5 6,5 19,2 9,3 7,3
+1,2 % -4,6 % +25,9 % +5,7 % -9,0 % +13,0 % -2,9 %
waarvan private banking
45,3
48,7
+7,5 %
Kredieten aan het cliënteel
33,4
38,0
+13,8 %
waarvan retail banking Hypothecaire kredieten Consumentenkredieten Kredieten aan kmo’s en zelfstandigen
29,8 18,8 3,5 7,4
33,8 20,8 4,1 8,9
+13,4 % +10,6 % +16,3 % +19,3 %
3,7
4,3
+16,9 %
TOTALE CLIËNTENTEGOEDEN EN KREDIETEN AAN HET CLIËNTEEL Cliëntentegoeden
waarvan private banking
(1) Pro forma, omdat Banque Artesia Nederland (dat de Groep verliet in het vierde kwartaal 2006) en Dexia Banque Privée France (dat de Groep verliet in het tweede kwartaal 2007) niet meer tot de consolidatiekring behoren. Bovenstaande bedragen omvatten DenizBank en enkele verzekeringsmaatschappijen die voordien in het segment “Verzekeringen” waren opgenomen en nu deel uitmaken van de diverse distributiemetiers. Bovendien werd de definitie van bepaalde producten verder verfijnd, wat lichte aanpassingen met zich bracht. (2) Financiële cliëntentegoeden (aandelen, obligaties, coöperatieve deelbewijzen …) die bij de bank op effectenrekeningen staan.
94 // Dexia / Jaarverslag 2007
FINANCIËLE DIENSTVERLENING AAN PARTICULIEREN
De belastingen daalden in 2007 met 17,3 % (tot 128 miljoen EUR). De rentabiliteit op het economisch eigen vermogen (ROEE) van het metier bedroeg 29,1 % voor het jaar 2007.
De kosten stegen met 3,5 % op jaarbasis (tot 1 902 miljoen EUR). Deze toename was afkomstig van het Turkse DenizBank, dat een versnelde ontwikkeling kende. De bank opende in 2007 58 nieuwe kantoren (53 % meer dan oorspronkelijk
ONDERLIGGENDE RESULTATENREKENING (ZONDER NIET-OPERATIONELE ELEMENTEN) (in miljoenen EUR, behalve waar anders vermeld)
Opbrengsten waarvan nettocommissielonen Kosten Brutobedrijfsresultaat Risicokosten Waardeverminderingen op (im)materiële activa Belastingen Nettoresultaat Aandeel van derden Nettoresultaat groepsaandeel Exploitatiecoëfficiënt ROEE (2) Totaal toegewezen eigen vermogen (gemiddelde) Risicogewogen activa
2006 (1)
2 663 711 (1 838) 825 (51) 0 (155) 619
2007
Evolutie
2 786 758 (1 902) 885 (65) 0 (128) 691
+4,6 % +6,6 % +3,5 % +7,2 % +28,7 % n.s. -17,3 % +11,6 %
2 618
5 686
69,0 % 29,0 % 2 131 27 060
68,3 % 29,1 % 2 363 30 525
x3,2 +11,0 %
(1) Pro forma. (2) Rentabiliteit op het economisch eigen vermogen (nettoresultaat groepsaandeel/toegewezen eigen vermogen groepsaandeel).
Dexia / Jaarverslag 2007 // 95
BEHEERSVERSLAG
De totale opbrengsten voor 2007 kwamen uit op 2 786 miljoen EUR, een stijging met 4,6 % op jaarbasis. DenizBank was de belangrijkste motor achter de opbrengstengroei want het kende opnieuw een sterk jaar, vooral dankzij de toenemende kredietvolumes (met gunstige marges). In België werden de opbrengsten van 2007 beïnvloed door een verandering in de productmix en een grote verzekeringsproductie, voornamelijk op het vlak van levensverzekeringen.
Het brutobedrijfsresultaat kwam in 2007 uit op 885 miljoen EUR, een stijging van 7,2 % tegenover 2006. De exploitatiecoëfficiënt van het metier verbeterde in 2007 tot 68,3 % (tegenover 69,0 % voor dezelfde periode in 2006).
COMPTES CONSOLIDÉS
Het nettoresultaat groepsaandeel bedroeg in 2007 686 miljoen EUR, een stijging van 11 % in vergelijking met 2006. Dit is het gevolg van: i) de evolutie van de productmix in België en de minder gunstige renteomgeving en ii) een sterke opbrengstengroei bij DenizBank (Turkije), die werd gecompenseerd door een toename van de investeringen.
gepland). De stijging met 22 % van de Turkse DenizBank-kantoren op jaarbasis lag een stuk boven de stijging van 11 % op de markt. De vele commerciële acties en de loonstijging verklaarden eveneens de toename van de kosten in Turkije. In België en Luxemburg bleven de kosten in vergelijking met 2006 stabiel (-0,4 %).
COMPTES SOCIAUX
ONDERLIGGENDE RESULTATEN
FINANCIEEL BEHEER
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
FINANCIEEL BEHEER
BIJDRAGE VAN HET METIER TOT HET NETTORESULTAAT
5%
Dexia Asset Management is het centrum voor onderzoek, financiële analyse en financieel beheer van de groep Dexia. Als vooraanstaand Europees marktspeler inzake financieel beheer biedt Dexia Asset Management zijn institutionele en particuliere cliënten een volledig en sterk presterende waaier investeringsoplossingen aan in alle mogelijke activaklassen. Dexia Asset Management kan bogen op een lange ervaring en een erkend palmares op het vlak van het beheer van fondsen en mandaten in traditionele investeringsinstrumenten (aandelen, obligaties, geldmarktinstrumenten). Het kan tevens sterke posities voorleggen in specifieke sectoren. Dexia Asset Management behoort immers tot de tien meest vooraanstaande markt-
BEHEERDE ACTIVA
spelers in continentaal Europa op het vlak van het beheer van alternatieve beleggingen. Op het gebied van duurzaam en verantwoord beleggen is Dexia Asset Management in Europa de onbetwiste marktleider. De fondsen die Dexia Asset Management beheert, presteren ook goed op lange termijn: de overgrote meerderheid (bijna 80 % van de fondsen over een glijdende periode van drie jaar) behoort tot de eerste twee kwartielen van de internationale rangschikking van Standard & Poor’s. In december 2007 stond Dexia Asset Management bij Morningstar op de 37e plaats van 111 vermogensbeheerders, een duidelijke verbetering in vergelijking met de 51e plaats in 2006. Het jaar 2007 leverde heel wat prijzen op. Om er maar enkele te noemen: Dexia Asset Management werd over een periode van vijf jaar bekroond als de “Best Fund Group – Overall Large” door Lipper Netherlands; “Dexia Clickinvest B Minimax 4 Green Planet” kreeg de Cash/Morningstar-prijs voor het meest vernieuwende fonds. Al deze prijzen vestigen andermaal de aandacht op de pioniersrol van Dexia Asset Management, onder meer dankzij de aanbieding van op cliëntenmaat gesneden oplossingen alsook vernieuwende producten. Het cliëntenbestand van Dexia Asset Management is evenwichtig verdeeld tussen institutionele cliënten en particuliere cliënten. Dexia Asset Management biedt zijn cliënten gepersonaliseerde en rendabele oplossingen aan via zijn vier vermogensbeheercentra in Brussel, Parijs, Luxemburg en Sydney, en doet voorts een beroep op zijn lokaal georganiseerde teams voor relatiebeheer verspreid over heel Europa, het MiddenOosten en Australië, en op diverse andere groepskanalen (retail en privatebankingnetwerken, cliëntenbestand van het metier Financiële dienstverlening aan de publieke sector). Via zijn aanvankelijke vestigingen in België, Frankrijk en Luxemburg bouwde Dexia Asset Management zijn commercieel netwerk verder uit met de opening van nieuwe bijkantoren in Oostenrijk, Denemarken, Finland, Duitsland, Italië, Noorwegen,
(1)
(in miljarden EUR) TOTAAL Per beheersoort Gemeenschappelijke beleggingsfondsen Institutionele fondsen Retailfondsen Privémandaten Institutionele mandaten Per ICBE-soort Aandelenfondsen Obligatiefondsen Geldmarktfondsen Alternatieve fondsen Gediversifieerde fondsen Gestructureerde producten Andere (1) Activa beheerd door Dexia Asset Management. Inclusief dubbelgetelde activa.
96 // Dexia / Jaarverslag 2007
31/12/2006
31/12/2007
Evolutie
105,2
109,7
+4,3 %
71,2 24,6 46,6 5,3 28,6
69,0 25,3 43,7 5,5 35,2
-3,1 % +2,7 % -6,2 % +2,7 % +23,1 %
13,5 19,2 11,5 8,0 10,8 3,4 4,8
13,3 17,2 12,4 7,8 10,6 3,0 4,8
-1,5 % -10,4 % +7,4 % -2,3 % -1,9 % -12,4 % -1,3 %
FINANCIEEL BEHEER
Spanje, Zweden, Zwitserland, Nederland, Portugal en onlangs nog Polen. De onderneming zorgde eveneens voor een opportunistische aanwezigheid buiten Europa, meer bepaald in Australië en Bahrein.
ONDERLIGGENDE RESULTATEN De activiteit Financieel beheer hield goed stand in 2007. Het nettoresultaat groepsaandeel beliep 114 miljoen EUR, een stijging met 12,3 % die de prestatie die werd opgetekend voor de eerste jaarhelft goed weergeeft.
De door de “Institutional Sales”-teams van Dexia Asset Management vertegenwoordigde beheerde activa beliepen 53,2 miljard EUR, een toename van 17,2 % op jaarbasis. Sinds het begin van het jaar waren het vooral de sterke verkoopcijfers in het segment aandelen, Duurzame en Verantwoorde Beleggingen (SRI – Socially Responsible Investment) en obligaties die voor aangroei zorgden.
De kosten namen in 2007 toe met 14,6 % (tot 158 miljoen EUR), vooral als gevolg van het stijgende aantal personeelsleden (gemiddeld 67 meer op een jaar tijd) en de hogere IT-uitgaven. De productiviteit handhaafde zich op een zeer bevredigend peil in vergelijking met de concurrenten, met een laag kostenpercentage voor de totale beheerde activa van 14 basispunten. Het brutobedrijfsresultaat steeg tot 126 miljoen EUR in 2007, een stijging met 11,8 % in vergelijking met eind 2006. Het exploitatiecoëfficient van het metier voor 2007 kwam uit op 55,8 %. De belastingen beliepen 7 miljoen EUR in 2007.
ONDERLIGGENDE RESULTATENREKENING (ZONDER NIET-OPERATIONELE ELEMENTEN) (in miljoenen EUR, behalve waar anders vermeld) Opbrengsten waarvan nettocommissielonen Kosten Brutobedrijfsresultaat Kosten van risico Waardeverminderingen op (im)materiële activa Belastingen Nettoresultaat Aandeel van derden Nettoresultaat groepsaandeel Exploitatiecoëfficiënt ROEE (2) Totaal toegewezen eigen vermogen (gemiddelde) Risicogewogen activa
COMPTES CONSOLIDÉS
De algemene groei was in hoofdzaak te danken aan het segment van de institutionele mandaten. Op jaarbasis tekenden zij voor een uitstekende groei van 6,6 miljard EUR. De privémandaten gaven een groei te zien van 0,1 miljard EUR, terwijl de gemeenschappelijke beleggingsfondsen een terugval vertoonden van 2,2 miljard EUR, vooral als gevolg van de lagere nettoingezamelde bedragen in het retailsegment.
De totale opbrengsten kwamen uit op 284 miljoen EUR, een stijging met 34 miljoen EUR die kan worden toegeschreven aan de hogere beheercommissies (meer bepaald in het segment van de institutionele mandaten, waar de activatoename het grootst was). De performancecommissies van 2007 lagen hoog, zij het niet zo hoog als in 2006.
COMPTES SOCIAUX
De beheerde activa kwamen op 31 december 2007 uit op 109,7 miljard EUR, een toename met 4,5 miljard EUR sinds het begin van het jaar (of +4,3 %, waarvan 3,4 % door nieuwe cashmiddelen en 0,9 % door het markteffect). Deze gunstige evolutie is bevredigend gelet op het huidige financiële marktenklimaat, waardoor vooral het vierde kwartaal van 2007 gekenmerkt werd.
BEHEERSVERSLAG
ACTIVITEIT
2006 (1)
2007
Evolutie
250 248 (138) 112 0 0 (8) 104
284 280 (158) 126 0 0 (7) 119
+13,4 % +13,1 % +14,6 % +11,8 % n.s. n.s. -11,1 % +13,6 %
3 102
4 114
+58,6 % +12,3 %
55,2 % 188,5 % 54 26
55,8 % 162,4 % 70 46
(1) Pro forma. (2) Rentabiliteit op het economisch eigen vermogen (nettoresultaat groepsaandeel/toegewezen eigen vermogen groepsaandeel).
Dexia / Jaarverslag 2007 // 97
INVESTOR SERVICES
INVESTOR SERVICES
Onze innoverende producten en diensten helpen de cliënten tot een maximale operationele efficiëntie te komen, het risico tot een minimum te beperken en het rendement van de portefeuilles te verbeteren.
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
4%
BEHEERSVERSLAG
ACTIVITEIT
BIJDRAGE VAN HET METIER TOT HET NETTORESULTAAT
RBC Dexia Investor Services biedt zijn institutionele cliënten een uitgebreid gamma van beleggersdiensten aan, waaronder global custody, administratief fondsenbeheer en beheer van pensioenfondsen, diensten ten behoeve van de aandeelhouders, distributie-ondersteuning, reconciliatiediensten, beleggingsanalyse, compliancetoezicht en -reporting, leningen op effecten en thesauriediensten. RBC Dexia Investor Services is een joint venture die werd opgericht in januari 2006 en paritair in handen is van Royal Bank of Canada en Dexia. Met 2,9 biljoen USD aan cliëntenactiva in beheer behoort RBC Dexia tot de internationale top tien van global custodians. RBC Dexia biedt een uitgebreid productengamma aan institutionele cliënten, mede dankzij: • een wereldwijd kantorennetwerk in vijftien landen op vier continenten (Australië, België, Canada, de Caymaneilanden, de Verenigde Arabische Emiraten, Spanje, Frankrijk, Hongkong, Singapore, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Zwitserland); • een ongeëvenaarde capaciteit als Europees transferagent; • diensten inzake administratief fondsenbeheer in veertien internationale markten; • degelijke kredietratings: Aa3 (Moody’s), AA- (S&P); • producten en technologie die tegemoet komen aan de veranderende behoeften van onze cliënten; • topratings voor de dienstverlening aan cliënten in enquêtes over cliënttevredenheid in de sector.
De totale activa in beheer bij RBC Dexia Investor Services op 31 december 2007 kwamen uit op 2 882 miljard USD. Dat is een stijging met 25,9 % op jaarbasis. Deze stevige groei levert het bewijs van de dynamische activiteit ondanks de negatieve gevolgen van de verstrengde toekenningsvoorwaarden tot het krediet en de dreigende recessie in de Verenigde Staten tijdens de tweede helft van het jaar 2007. De goede prestatie vloeit zowel voort uit de toenemende waarde van de bestaande cliëntentegoeden als uit de acquisitie van nieuwe mandaten. De groeicijfers in euro liggen wat lager, namelijk op +12,7 % in vergelijking met eind december 2006, als gevolg van de zwakkere Amerikaanse dollar. Het aantal administratief beheerde fondsen nam toe met 9,7 % in vergelijking met einde 2006 (+455 portefeuilles). Dat is te danken aan (i) extra fondsen van bestaande cliënten, (ii) nieuwe middelgrote cliënten en (iii) ongeveer 100 portefeuilles die werden ingebracht via het Goldman Sachs JBWerecontract in Australië. Het aantal aandeelhoudersrekeningen in de functie als transferagent nam sterk toe, namelijk van 6,4 tot 7,6 miljoen eenheden op één jaar tijd, dit is een stijging met 19,7 %. Deze toename is vooral toe te schrijven aan de extra activiteit die tijdens het vierde kwartaal werd aangebracht door een grote Italiaanse cliënt. RBC Dexia Investor Services staat nog altijd op nummer één in de belangrijkste sectorenquêtes: • Nummer één global custodian voor het vierde opeenvolgende jaar (Global Investor, 2004-2007) • Nummer één global custodian voor het derde opeenvolgende jaar (R&M Consultants, 2005-2007) • European Custodian of the Year (Funds Europe, 2007) • Transfer Agent of the Year (ICFA, 2004–2007). RBC Dexia Investor Services realiseerde een aanzienlijke activiteit ten aanzien van nieuwe cliënten en behield de bestaande cliënten doorheen het hele jaar, met onder meer First State Investments (UK) Limited, HSBC Bank Canada, Manulife Financial, Schroder Investment Management, Swiss Reinsurance Company (Swiss Re) en Université du Québec.
INVESTOR SERVICES (1)
Activa in beheer (in miljarden USD) Aantal administratief beheerde fondsen Aantal aandeelhoudersrekeningen in de functie als transferagent (in duizenden) (1) Activa in custody, administratief beheerde fondsen en activiteit als transferagent.
98 // Dexia / Jaarverslag 2007
2006
2007
Evolutie
2 290 4 679
2 882 5 134
+25,9 % +9,7 %
6 385
7 645
+19,7 %
INVESTOR SERVICES
Het nettoresultaat groepsaandeel steeg met 13,0 % in 2007 tot 94 miljoen EUR tegen 83 miljoen EUR in 2006. Bij gelijke wisselkoers zou de toename zijn uitgekomen op 17,1 %. De totale opbrengsten beliepen 426 miljoen EUR in 2007, een toename met 13,7 % (+16,3 % bij gelijke wisselkoers) in vergelijking met 2006. Deze forse toename kan in gelijke mate worden toegeschreven aan de groei van de activa in beheer bij bestaande cliënten en aan de nieuwe cliënten.
In 2007 bedroegen de kosten 285 miljoen EUR, een stijging met 14,2 % (+16,0 % bij gelijke wisselkoers), vooral door toegenomen personeelskosten, IT-uitgaven en, in mindere mate, door de kosten voor nieuwe kantoorruimte. Het brutobedrijfsresultaat beliep 141 miljoen EUR, een stijging met 12,6 % in vergelijking met 2006 (+17,0 % bij gelijke wisselkoers). De exploitatiecoëfficiënt stabiliseerde op 66,8 %. De belastingen namen toe tot 44 miljoen EUR in 2007, een stijging met 10,1 % in vergelijking met een jaar geleden.
BEHEERSVERSLAG
ONDERLIGGENDE RESULTATEN
Opbrengsten waarvan nettocommissielonen Kosten Brutobedrijfsresultaat Kosten van risico Waardeverminderingen op (im)materiële activa Belastingen Nettoresultaat Aandeel van derden Nettoresultaat groepsaandeel Exploitatiecoëfficiënt ROEE (2) Totaal toegewezen eigen vermogen (gemiddelde) Risicogewogen activa
2006 (1)
2007
Evolutie
375 245 (249) 125 0 0 (40) 86
426 275 (285) 141 0 0 (44) 96
+13,7 % +12,4 % +14,2 % +12,6 % n.s. n.s. +10,1 % +12,3 %
3 83
2 94
-9,4 % +13,0 %
66,5 % 54,7 % 152 1 801
66,8 % 53,5 % 176 2 361
(1) Pro forma. (2) Rentabiliteit op het economisch eigen vermogen (nettoresultaat groepsaandeel/toegewezen eigen vermogen groepsaandeel).
Dexia / Jaarverslag 2007 // 99
COMPTES SOCIAUX
(in miljoenen EUR, behalve waar anders vermeld)
COMPTES CONSOLIDÉS
ONDERLIGGENDE RESULTATENREKENING (ZONDER NIET-OPERATIONELE ELEMENTEN)
THESAURIE EN FINANCIËLE MARKTEN
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
THESAURIE EN FINANCIËLE MARKTEN
9%
BIJDRAGE VAN HET METIER TOT HET NETTORESULTAAT
ten gebaseerd op rentevoeten en aandelenderivaten, forex, effectisering) voor cliënten uit de commerciële metiers (lokale besturen, bedrijven, retail- en privatebankingcliënten), en hun eigen cliënten (institutionele beleggers, centrale banken, fondsenbeheerders …). De organisatie van TFM berust op drie pijlers: • Fixed Income, dat bij alle creditspreadactiviteiten betrokken is; • Market Engineering en Trading, waarin alle kennis inzake rente, forex en aandelen gegroepeerd is; • Thesaurie van de Groep, dat belast is met het financiële beheer van de balans van Dexia.
ACTIVITEIT
Thesaurie en financiële markten (TFM) heeft drie hoofdopdrachten: de cliënten van de commerciële metiers kwaliteitsvolle oplossingen inzake financiële markten aanbieden, activiteiten ontwikkelen met zijn eigen cliënteel (bijvoorbeeld financiële instellingen) en de balans van Dexia beheren (funding, liquiditeit, rentevoeten, forex enz.). Het wordt gerund als een apart profitcenter. Het metier fungeert als onderzoekslaboratorium van de Groep voor nieuwe marktproducten. De teams geven blijk van permanente innovatie met het oog op een breed productengamma (vastrentende activa, gestructureerde produc-
Het cash- en liquiditeitsbeheer van de Thesaurie van de Groep was goed gewapend om te weerstaan aan de liquiditeitscrisis die begon op 9 augustus 2007. In normale marktomstandigheden maakt Dexia gebruik van zijn overschot aan liquide middelen als liquiditeitsverstrekker op de markt via de “tri-party repomarkt”. Sinds het begin van de crisis is Dexia, dat op elk ogenblik over voldoende liquiditeit beschikt, deze rol blijven spelen (terwijl het zijn traditioneel strikt en voorzichtig beleid m.b.t. de onderliggende activa handhaaft om elk kredietrisico te vermijden). Als belangrijke liquiditeitsverstrekker aan de markt en door een efficiënt beheer van zijn liquiditeitsratio’s haalde Dexia specifiek voordeel uit het algemeen tekort aan liquide middelen tijdens het vierde kwartaal van 2007. Het segment langetermijnfunding van de Thesaurie van de Groep was erg actief tijdens de eerste helft van 2007. De nieuwe uitgiften vertoonden een terugval tijdens de tweede jaarhelft als gevolg van de financiële crisis die zowel de pri-
LANGETERMIJNUITGIFTEN
KWALITEIT VAN DE OBLIGATIEPORTEFEUILLE
(IN MILJARDEN EUR) Rating AAA
(OP 31 DECEMBER 2007) 1,5 % 0,2 %
Rating AA Totaal
29,9
3,4 Andere 26,4
18,3 %
1,6 DBB (1) 3,4 3,2
DCL (1)
DKD (1)
14,8
50,5 % 29,4 %
DMA (1)
UITSTAAND BEDRAG: 84,8 MILJARD EUR (1) AAA AA A BBB NON-INVESTMENT GRADE (1) Uitsplitsing per rating, netto van risico-afgedekte activa.
100 // Dexia / Jaarverslag 2007
UITGIFTEN 2006
UITGIFTEN 2007
(1) DMA: Dexia Municipal Agency; DKD: Dexia Kommunalbank Deutschland; DCL: Dexia Crédit Local; DBB: Dexia Bank Belgium.
ONDERLIGGENDE RESULTATEN Het nettoresultaat groepsaandeel kwam in 2007 uit op 238 miljoen EUR, een daling met 20,1 % bij gelijke wisselkoers in vergelijking met 2006. Er was een forse terugval in het segment Fixed Income en met name bij de CSP-trading desk, maar een goede prestatie voor de segmenten Market Engineering en Trading (MET) en Thesaurie.
ONDERLIGGENDE RESULTATENREKENING (ZONDER NIET-OPERATIONELE ELEMENTEN) (in miljoenen EUR, behalve waar anders vermeld) Opbrengsten waarvan nettocommissielonen Kosten Brutobedrijfsresultaat Kosten van risico Waardeverminderingen op (im)materiële activa Belastingen Nettoresultaat Aandeel van derden Nettoresultaat groepsaandeel Exploitatiecoëfficiënt ROEE (2) Totaal toegewezen eigen vermogen (gemiddelde) Risicogewogen activa
2006 (1)
2007
Evolutie
564 20 (184) 380 0 0 (70) 310
486 18 (211) 275 (9) 0 (24) 242
-13,8 % -10,7 % +15,1 % -27,7 % n.s. n.s. -65,8 % -22,1 %
3 308
4 238
+44,8 % -22,7 %
32,6 % 23,9 % 1 307 29 182
43,5 % 16,1 % 1 509 31 078
(1) Pro forma. (2) Rentabiliteit op het economisch eigen vermogen (nettoresultaat groepsaandeel/toegewezen eigen vermogen groepsaandeel).
Dexia / Jaarverslag 2007 // 101
COMPTES CONSOLIDÉS
Income-activiteiten negatief beïnvloed door de ruimer wordende spreads. Anderzijds boekt de verkoopactiviteit t.a.v. de institutionele cliënten stevige resultaten met een bijdrage aan de Fixed Income-opbrengsten die toenam met 290 % tijdens het vierde kwartaal van 2007 in vergelijking met die periode een jaar eerder. Market Engineering en Trading (MET) groepeert de knowhow van de bank voor het verstrekken van gestructureerde producten aan retail- en privatebankingcliënten en aan de cliënten van de publieke sector. Het beheert tevens de activiteiten m.b.t. rentevoeten, forex en aandelen. Het segment Personal Financial Services Engineering was erg actief in 2007, met talrijke transacties voor retail- en privatebankingcliënten, ondanks een dalende trend in de tweede jaarhelft. De structureringsactiviteit van de desks van Public Finance Market Engineering was zeer goed en er werden heel wat mooie deals afgesloten. We herinneren er ten slotte aan dat TFM niet alleen op zich een sterke opbrengstengenerator is, maar tevens een belangrijke ondersteuning levert voor de andere metiers en voor de Groep in zijn geheel wat het balansbeheer betreft. De indirecte opbrengsten die voortvloeien uit deze nauwe samenwerking en die worden geboekt bij de andere metiers, worden geraamd op 692 miljoen EUR in 2007 (in vergelijking met 483 miljoen EUR in 2006).
COMPTES SOCIAUX
maire markten voor de covered bonds als die voor de niet gewaarborgde obligaties (unsecured) trof. Ondanks een moeilijk klimaat ondergingen de spreads voor de nieuwe uitgiften van Dexia amper een wijziging (gemiddeld +3 basispunten) en bleven ze op een van hun laagste niveaus. Globaal genomen bleven de diverse emittenten van de Groep goed toegang hebben tot de schuldfinanciering via kapitaalmarkten. In 2007 kwamen de uitgiften van langetermijnobligaties (twee jaar en meer) in totaal uit op 26,4 miljard EUR, tegen 29,9 miljard EUR in 2006. Na een zwak derde kwartaal in 2007 werden de uitgiften hervat, vooral voor die met een rating AAA. Globaal genomen kwamen de uitgiften met een rating AAA uit op 18,0 miljard EUR, terwijl de uitgevende emittenten met een rating AA een bedrag van 8,4 miljard lieten optekenen. Een toenemend aandeel van de langetermijnfunding van de Groep kwam van openbare plaatsingen (45 % tegenover 28 % in 2006), terwijl de privéplaatsingen 39 % vertegenwoordigen van de funding van de Groep. De globale gemiddelde looptijd van de nieuwe uitgiften bedroeg 7,5 jaar, wat overeenstemt met de situatie in 2006. Het segment Fixed Income beheert de Credit Spread Portfolio (CSP), die op 31 december 2007 uitkwam op 84,8 miljard EUR, waarvan 11 miljard EUR volledig gehedged is. In 2007 beliepen de nieuwe beleggingen een forse 23,6 miljard EUR. Het vierde kwartaal 2007 was gunstig voor de CSP, omdat de repricing van de risicoactiva mogelijkheden bood om op een selectieve manier activa toe te voegen tegen aantrekkelijke spreads. Na de hedging is meer dan 99 % van de portefeuille investment grade en heeft 80 % een rating AA- of beter. De effectiseringsactiviteit (securitization), waarvoor Dexia zijn cliënten volledig geïntegreerde diensten (van arranging tot underwriting) aanbiedt, deed het zeer goed in 2007 met negentien transacties door de effectiseringsdesk, die allemaal volledig geplaatst konden worden. Intussen werd de trading book van de Fixed
BEHEERSVERSLAG
THESAURIE EN FINANCIËLE MARKTEN
De opbrengsten beliepen 486 miljoen EUR in 2007, een daling met 11,8 % bij gelijke wisselkoers. Het segment Thesaurie zag zijn bijdrage stijgen van 135 miljoen EUR in 2006 tot 202 miljoen EUR in 2007 dankzij de forse prestatie van het cash- en liquiditeitsbeheer. Het structureel overschot aan kortlopende liquiditeit genereerde tijdens het vierde kwartaal aanzienlijke opbrengsten voor de bank, terwijl de markt te maken kreeg met een algemeen tekort aan liquide middelen. Het segment Fixed Income gaf dalende opbrengsten te zien: 182 miljoen EUR (tegen 341 miljoen EUR in 2006), rekening houdend met een negatieve waardering tegen marktwaarde van 180 miljoen EUR (vóór belastingen) tijdens het derde en het vierde kwartaal. Dit wordt verklaard door het effect van de ruimer wordende credit spreads op de tradingportefeuilles van TFM, waarbij het tradingaandeel van 6 % van de Credit Spread Portfolio dat in trading wordt gehouden veruit het grootste is. Gelet op de kwaliteit van de onderliggende activa, zullen de negatieve waarderingen tegen marktwaarde van deze portefeuille tijdens de tweede jaarhelft – die alleen te maken hebben met de ruimere spreads en niet met kredietproblemen (waarvoor tot op heden geen aanwijzingen zijn) – in de komende jaren uitdoven. Voornoemde negatieve waarde-
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERLAG
THESAURIE EN FINANCIËLE MARKTEN
102 // Dexia / Jaarverslag 2007
ringen werden tijdens het vierde kwartaal ten dele gecompenseerd door een impact tegen marktwaarde van +15 miljoen EUR op een aan een effectisering gekoppelde CDS. Ten slotte gaf het MET-segment in 2007 een toename van de opbrengsten te zien van 16 miljoen EUR tot 100 miljoen EUR. De kosten stegen tot 211 miljoen EUR, dat is 16,1 % meer bij gelijke wisselkoers. Een aanzienlijk deel van deze toename kan worden toegeschreven aan de totstandkoming en de uitbouw van de activiteit in Japan, de uitbreiding van TFM in London, waar het metier zijn distributiecapaciteit opvoert, en IT-uitgaven voor TFM-ontwikkelings- en integratieprojecten. Als gevolg van de hiervoor aangehaalde trends, bedroeg het brutobedrijfsresultaat voor 2007 in totaal 275 miljoen EUR. Het exploitatiecoëfficient kwam in 2007 uit op 43,5 %. De belastingen namen af van 70 miljoen EUR in 2006 tot 24 miljoen EUR in 2007, wat in hoofdzaak kan worden toegeschreven aan een daling van het brutobedrijfsresultaat en aan een aanpassing van de belastingvoorzieningen.
TOTAAL BRUTOPREMIE-INCASSO (in miljoenen EUR)
2006
2007
Evolutie
TOTALE PREMIES (PER TYPE) Niet-leven Leven Tak 21 (klassiek leven inbegrepen) Tak 23 (verzekeringscontracten verbonden aan beleggingsfondsen) Tak 26 (gewaarborgd/publieke sector)
3 767 425 3 342 2 910 332 101
4 778 442 4 337 3 826 419 91
+26,8 % +3,9 % +29,8 % +31,5 % +26,3 % -9,2 %
TOTALE PREMIES (PER METIER) Financiële dienstverlening aan de publieke sector Financiële dienstverlening aan particulieren
3 767 353 3 414
4 778 361 4 417
+26,8 % +2,4 % +29,4 %
Dexia / Jaarverslag 2007 // 103
BEHEERSVERSLAG COMPTES CONSOLIDÉS
Dexia Insurance Services is de verzekeringspoot van de groep Dexia en is actief in België, Frankrijk, Luxemburg, Turkije en Ierland. De levens- en niet-levensverzekeringsproducten worden verkocht aan de cliënten van het metier Financiële dienstverlening aan particulieren (retail, kmo’s en private) en aan de cliënten van het metier Financiële dienstverlening aan de publieke sector (openbare, social profit en corporatesectoren) via een multikanalenbenadering, voornamelijk via bank-verzekeraars, exclusieve consultants en rechtstreekse verkoop (direct writing). De verzekeringsactiviteit vertegenwoordigt ongeveer 7 % van het totale nettoresultaat groepsaandeel van de groep Dexia. Deze focus is een aanvulling bij de toelichtingen die worden gegeven in de diverse metiers, namelijk Financiële dienstverlening aan de publieke sector en Financiële dienstverlening aan particulieren, die respectievelijk 8 % en 92 % van het premieincasso voor hun rekening nemen. Het totaal brutopremie-incasso lag op het einde van 2007 aanzienlijk hoger dan het jaar voordien: er werd voor 4 778 miljoen EUR aan premies geïnd, een toename met 26,8 % in vergelijking met een jaar eerder. Deze enorme groei werd vooral opgetekend bij de levensverzekeringen. De commerciële levensverzekeringsactiviteit steeg met 29,8 % tegenover dezelfde periode van 2006 en leverde eind 2007 voor 4 337 miljoen EUR aan premies op, terwijl de premies voor nietleven een daling te zien gaven (+3,9 % tot 442 miljoen EUR). Als we geen rekening houden met makelaar Belstar, die in maart 2007 werd verkocht, zou de productie van de activiteit Leven nog hoger zijn geweest (+32,4 %). Producten van Tak 21 boekten 31,5 % vooruitgang, mede door de fikse toename van de productie die werd opgetekend in België (+29,6 %) dankzij de commerciële campagnes die in juni en op het einde van het jaar werden gelanceerd. Safe Invest en Dexia Life Capital waren succesvolle producten; Safe Invest Rent sleepte de Decavi Innovation Award in de wacht. In Frankrijk droeg ook Dexia Epargne Pension bij tot de groei (+36,9 %): de productie van de voorbije
maanden maakte de eerdere terugval goed. In Luxemburg nam het premie-incasso toe met 7,1 %. De producten van Tak 23 vertoonden een stijging met 26,3 % op jaarbasis als gevolg van de betere productie tijdens het tweede kwartaal na een commerciële campagne (“Dexia Deals” die zich toespitste op beleggingsproducten), en een incasso tijdens het vierde kwartaal dat hoger lag dan vorig jaar. Bij Tak 26 werd in maart 2007 een nieuw product gelanceerd, wat zorgde voor een fors toegenomen productie tijdens het tweede kwartaal; het derde kwartaal was matig en het vierde kwartaal gaf hoge productiecijfers te zien. De kleine rentespread is verantwoordelijk voor de lagere productie in de publieke sector. Geografisch gezien werd 64 % van de levensverzekeringspremies in België geïnd, terwijl de rest vooral uit Frankrijk (31 %) en Luxemburg (4 %) afkomstig was. De groei bij de activiteit Niet-leven (+6,4 % zonder Flexia, dat verkocht werd in augustus 2006) werd gestuurd door de verkoop in het kantorennet van Dexia Bank België (bijvoorbeeld het product Dexia Home & Family) en het netwerk van DVV (motorverzekering en producten voor de verzekering van eigendom), ondanks de implementatie van het front-to-backofficesysteem. Binnen het kader van de metiers van Dexia was de toename te vinden bij de Financiële dienstverlening aan particulieren (+29,4 % of 1 003 miljoen EUR aan premies), vooral als gevolg van de grote belangstelling van de beleggers voor de guaranteed investment contracts of GIC’s (Tak 21). De groei bij de Financiële dienstverlening aan de publieke sector was bescheiden (+2,4 %), vooral door de betere productie bij Dexia Ingénierie Sociale in Frankrijk (+10,3 %), terwijl de verkoop van de verzekeringsproducten van de Groep in België ruimschoots volstond als compensatie voor het ongunstig marktklimaat in Tak 26. De productie van de levensverzekeringsproducten in Turkije neemt kwartaal na kwartaal toe: in 2007 werd voor 13 miljoen EUR aan premies geïnd. DenizBank nam begin 2007 Deniz Hayat Sigorta over en verkoopt sinds mei 2007 zijn levensverzekeringsproducten.
COMPTES SOCIAUX
FOCUS OP DE VERZEKERINGSACTIVITEIT
COMPTES CONSOLIDÉS BEHEERSVERSLAG COMPTES SOCIAUX
Het nettoresultaat groepsaandeel van de verzekeringsactiviteit kwam in 2007 uit op 185 miljoen EUR, een toename met 35,1 % op één jaar tijd die vooral kan worden toegeschreven aan het toenemende uitstaande bedrag voor Leven (vooral Tak 21) en enkele eenmalige terugbetalingen van belastingen. Geografisch gezien werd bijna 90 % van het nettoresultaat verwezenlijkt in België, en de tweede grootste bijdrage komt met ongeveer 7 % van Frankrijk. Uitgesplitst per metier komt 87 % van het nettoresultaat van de verzekeringen voor de Financiële dienstverlening aan particulieren en 13 % van de Financiële dienstverlening aan de publieke sector. De opbrengsten stegen in 2007 met 10,9 % of +41 miljoen EUR. De financiële opbrengsten namen toe met 118 miljoen EUR als gevolg van het grotere uitstaande bedrag voor de levensverzekeringsproducten, de meerwaarden op de beursgenoteerde aandelen en op de verkoop van Belstar, die vooral betrekking hebben op de eerste helft van 2007. De technische
marge nam af met 77 miljoen EUR als gevolg van de hogere technische voorzieningen voor de uitstaande bedragen en de ad-hocverplichting tot winstdeling. In vergelijking met de opbrengsten stegen de kosten in beperkte mate: +4,2 % ten opzichte van 2006. Diverse factoren beïnvloeden het verschil: • hogere provisies voor het netwerk van DVV Verzekeringen, • personeelskosten i.v.m. de uitbreiding in Frankrijk en Luxemburg en, • andere operationele kosten zoals het ontwikkelingsproject bij DVV Verzekeringen (verbetering van diensten aan retail- en businesscliënten) en IT/building-kosten. In 2007 werden de belastingen gunstig beïnvloed door de combinatie van de eenmalige terugbetalingen van belastingen die vooral werden opgetekend tijdens het derde kwartaal van 2007.
ONDERLIGGENDE RESULTATEN VAN DEXIA INSURANCE SERVICES (in miljoenen EUR) Opbrengsten Kosten Belastingen (en andere) NETTORESULTAAT GROEPSAANDEEL
104 // Dexia / Jaarverslag 2007
2006
2007
Evolutie
385 (231) (16)
426 (241) 0
+10,9 % +4,2 % n.s.
137
185
+35,1 %
1. TOEGESTAAN KAPITAAL (ARTIKEL 608 VAN HET WETBOEK VENNOOTSCHAPPEN) Het toegestane kapitaal werd hernieuwd door een beslissing van de buitengewone algemene vergadering van 10 mei 2006 voor een nieuwe periode van vijf jaar ten belope van maximum 4 887 500 000 EUR (zonder uitgiftepremie), een beslissing die van kracht werd op 2 juni 2006. In de loop van het boekjaar 2007 heeft de raad van bestuur tweemaal van het toegestane kapitaal gebruikgemaakt. • Tijdens zijn bijeenkomst van 23 mei 2007 heeft de raad besloten om maximum 10 500 000 inschrijvingsrechten (“warrants”) uit te geven in het kader van het aandelenoptieplan 2007 (“ESOP 2007”) van Dexia, met opheffing van het voor-
2. TERUGKOOP VAN EIGEN AANDELEN (ARTIKEL 624 VAN HET WETBOEK VENNOOTSCHAPPEN) REDEN VOOR DE TERUGKOOP VAN EIGEN AANDELEN De terugkoop van eigen aandelen door de vennootschap tijdens het boekjaar 2007 past voornamelijk in het beleid van vermogens- en financieel beheer, met inbegrip van de optimalisering van het eigen vermogen.
OVERZICHT VAN DE VERRICHTINGEN MET EIGEN AANDELEN
Periode van 31 december 2006 tot 31 december 2007 Situatie in het begin van de periode Terugkoop tijdens de periode Annuleringen tijdens de periode Verkoop tijdens de periode Uitgiften tijdens de periode Situatie op het einde van de periode
Aantal aandelen in omloop (kapitaal waarop werd ingeschreven)
1 163 184 325
Eigen aandelen (Dexia NV en zijn rechtstreekse dochterondernemingen) Aantal Boekhoud- Tegenwaarde % in het kapitaal eigen kundig pari per aandeel op op aandelen (EUR) (EUR) 31/12/06 31/12/07
479 340
4,50
10,759
1,86 %
0,04 %
+8 626 866
4,50
20,573
+0,21 %
+0,74 %
4,50
0,000
-2,00 %
n.s.
-173 470
4,50
12,680
-0,03 %
-0,01 %
8 932 736
4,50
20,199
0,04 %
0,76 %
+15 392 438 1 178 576 763
Dexia / Jaarverslag 2007 // 105
COMPTES CONSOLIDÉS
keurrecht tot inschrijving van de aandeelhouders ten voordele van de medewerkers van de groep Dexia die aan dit plan deelnemen. Van dit maximumaantal van 10 500 000 warrants werden er 10 322 550 daadwerkelijk uitgegeven. • Tijdens zijn bijeenkomst van 23 mei 2007 heeft de raad besloten om maximum 16 000 000 nieuwe aandelen uit te geven in het kader van het aandeelhoudersplan 2007 van Dexia, met opheffing van het voorkeurrecht tot inschrijving van de aandeelhouders ten voordele van de werknemers van de groep Dexia. Van dit maximumaantal van 16 000 000 aandelen werden er uiteindelijk 9 272 813 uitgegeven. Rekening houdend met een fractiewaarde van 4,50 EUR per aandeel, werd het beschikbare saldo van het toegestane kapitaal na deze verrichting teruggebracht tot 4 519 528 119,50 EUR. De gedetailleerde gegevens m.b.t. de voorwaarden en de gevolgen van deze uitgiften staan vermeld in de bijzondere verslagen van de raad van bestuur van Dexia, waarvan een exemplaar beschikbaar is op de website van Dexia in het deel “Wettelijke informatie”.
COMPTES SOCIAUX
ALGEMENE INFORMATIE
BEHEERSVERSLAG
ALGEMENE INFORMATIE
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
ALGEMENE INFORMATIE
Dexia NV heeft geen eigen aandelen teruggekocht tijdens de periode tussen de buitengewone algemene vergadering van 10 mei 2006 en die van 9 mei 2007. Op basis van een nieuwe toestemming die door de buitengewone algemene vergadering van 9 mei 2007 werd beslist, lanceerde de raad van bestuur op 30 augustus 2007 een nieuw programma voor de terugkoop van eigen aandelen, waarvan de uitvoering werd toevertrouwd aan Dexia Bank België, dat – binnen de hem ter beschikking gestelde budgetten – discretionair over de uit te voeren terugkopen beslist. Het saldo van de portefeuille van eigen aandelen op 31 december 2007 stemt overeen met het aantal Dexia-aandelen dat in het kader van het terugkoopprogramma werd overgenomen, vermeerderd met het aantal aandelen dat nog in handen was van Dexia Crédit Local (rechtstreekse dochteronderneming van Dexia NV overeenkomstig artikel 627 § 1 van het Wetboek Vennootschappen), in het kader van een aandelenoptieplan dat werd uitgewerkt door deze dochteronderneming. De bewegingen die worden vermeld in de rubriek “Verkoop tijdens de periode” van de tabel op de voorgaande pagina vloeien voort uit de uitoefening van deze opties.
3. OVERZICHT VAN DE RECHTSTREEKSE PARTICIPATIES VAN DEXIA NV OP 31 DECEMBER 2007 Dexia NV bezat op 31 december 2007 de volgende twaalf rechtstreekse participaties: • 100 % in Dexia Bank NV (België); • 100 % in Dexia Crédit Local SA (Frankrijk); • 57,68 % in Dexia Banque Internationale à Luxembourg SA (Luxemburg); • 100 % in Dexia Management Services Ltd (Verenigd Koninkrijk); • 99,99 % in Dexia Employee Benefits NV (België); • 99,99 % in Dexia Participation Luxembourg SA (Luxemburg), dat 42,23 % in handen heeft van Dexia Banque Internationale à Luxembourg SA; • 100 % in Dexia Habitat SA (Frankrijk); • 10 % in Dexia Holding Inc., de moedermaatschappij van Financial Security Assurance Holdings Ltd (Verenigde Staten); • 100 % in Dexia Nederland Holding NV (Nederland); • 100 % in Dexia Funding Luxembourg SA (Luxemburg); • 95 % in Dexia Participation België NV; • 99,53 % in Associated Dexia Technology Services SA (Luxemburg). Dexia NV heeft twee vaste vestigingen, een in Frankrijk en een in Luxemburg.
106 // Dexia / Jaarverslag 2007
4. GESCHILLEN 4.1. DEXIA BANK NEDERLAND Achtergrond De moeilijkheden met betrekking tot de effectenleaseactiviteit van de voormalige Bank Labouchere (thans Dexia Bank Nederland NV; hierna “DBnl”) werden eind 2001 duidelijk tijdens de snelle en scherpe daling van de koersen op de Amsterdamse effectenbeurs. De waarde van de effecten die als onderpand fungeerden voor de door DBnl verstrekte leningen, bleek in een groot aantal contracten niet toereikend te zijn, als gevolg waarvan er in plaats van de winst waarop aanvankelijk gehoopt werd, mogelijkerwijs een restschuld dreigde te ontstaan. Hierbij wordt verwezen naar de gedetailleerde informatie die vervat ligt in het jaarverslag 2006 van Dexia (in het bijzonder pagina 99 tot 101) alsook naar de in de loop van 2007 gepubliceerde activiteitenverslagen, die beschikbaar zijn op www.dexia.com.
De Duisenberg-Regeling Op 31 december 2007 hadden ongeveer 68 000 cliënten van DBnl (met in totaal meer dan 116 000 afgesloten contracten) een op de Duisenberg-Regeling gebaseerde schikking aanvaard. Dit aantal omvat niet de 165 300 cliënten die aan de Duisenberg-Regeling gebonden zijn als gevolg van de hierna vermelde beslissing van het Gerechtshof te Amsterdam, noch met de bijna 100 000 cliënten (met ongeveer 200 000 contracten) die al een afstandsverklaring ondertekenden en van wie sommigen mogelijk ook van de Duisenberg-Regeling zullen genieten. 31 juli 2007 was de laatste dag van de “opt-out”-periode van zes maanden. Vandaar dat sinds 1 augustus 2007 geen geldige “opt-out” meer mogelijk is. Tijdens de “opt-out”-periode konden de cliënten een “opt-out”-verklaring afleggen om te vermijden dat ze automatisch aan de Duisenberg-Regeling gebonden zouden zijn. Dit op basis van de beslissing van het Gerechtshof te Amsterdam van 25 januari 2007, die de regeling bindend verklaarde. Een “opt-out” houdt echter geen enkele verplichting in voor DBnl. Het betekent enkel dat de cliënt zich het recht voorbehoudt om tegen DBnl een procedure aanhangig te maken. Ongeveer 23 400 cliënten hebben een “opt-out”-verklaring afgelegd, onder wie ook 16 000 cliënten die worden vertegenwoordigd door Leaseproces BV. Vanaf 1 februari konden de opgeschorte rechtsgedingen door de eisers worden hervat. Tot 31 december 2007 werden ongeveer 1 275 gedingen – zowat 38 % van het aantal opgeschorte zaken – hervat. Op 1 maart 2007 sprak het Gerechtshof te Amsterdam twee belangrijke arresten uit. In het eerste arrest bevestigde het Gerechtshof dat de toestemming van de echtgeno(o)t(e) verplicht is voor het afsluiten van effectenleasecontracten. In deze zaak heeft DBnl beroep aangetekend bij de Hoge Raad der Nederlanden. Op 25 januari 2008 gaf de procureur-generaal bij de Hoge Raad hierover het advies aan de Hoge Raad om het arrest van het Gerechtshof te Amsterdam te bevestigen. Het oordeel van
Geschillen in het algemeen Er zijn tussen DBnl en zijn cliënten diverse geschillen ontstaan in verband met de effectenleaseproducten. Dexia heeft daarover bericht in eerdere jaar- en activiteitenverslagen. DBnl krijgt nog altijd te maken met vorderingen die voornamelijk gebaseerd zijn op misleidende informatie/dwaling rond de effectenleaseproducten, het niet-vaststellen of het effectenleaseproduct past bij een cliënt gezien diens beleggingservaring en doelstellingen alsook zijn of haar financiële situatie (“zorgplicht”), het niet-verkrijgen van de toestemming van de echtgeno(o)t(e) van de cliënt, verkeerde en misleidende (mondelinge) mededelingen door tussenpersonen, ongevraagde wervende contacten (“coldcalling”), huis-aanhuisverkoop, niet-bindende/ongeldige afstandsverklaringen met betrekking tot het Dexia-aanbod, alsook schendingen van de Nederlandse Wet op het Consumentenkrediet. Het gaat voornamelijk om geschillen met individuele partijen, maar in sommige gevallen ook met stichtingen (Stichting Leaseleed). Ze worden voorgelegd aan verschillende rechtbanken of scheidsgerechten, met name de sectoren civiel en kanton van de rechtbanken, gerechtshoven, het Dutch Securities Institute (DSI) alsook aan de Geschillencommisie Bankzaken. Meer dan 130 cliënten hebben klacht ingediend bij de zogenaamde Geschillencommissie Duisenberg. Slechts een onbeduidend aantal van deze klachten heeft geleid tot toewijzing van de klacht. In eerdere verslagen en persberichten heeft Dexia het publiek op de hoogte gebracht van belangrijke ontwikkelingen. Deze informatie is te vinden op de website van Dexia (www.dexia.com).
Dutch Securities Institute (DSI) Eind 2007 waren nog slechts 120 gevallen hangende bij de Klachtencommissie van DSI en geen enkel dossier meer bij de Commissie van Beroep van DSI.
Depot Lease De Duisenberg-Regeling geldt niet voor de groep van zowat 5 500 cliënten die effectenleasecontracten in combinatie met effectendepots hebben afgesloten (“Depot Lease”). Eind 2007 zijn met diverse Depot Lease-cliënten schikkingen bereikt, onder meer met bijna alle 390 klanten van de Stichting Leaseleed. DBnl wordt nog geconfronteerd met ongeveer 200 rechtszaken van Depot Lease-cliënten, maar verwacht ook voor deze dossiers een regeling te kunnen treffen.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 107
COMPTES CONSOLIDÉS
stellen en tegen de bank stappen ondernemen bij gerechtelijke instanties. In het vierde kwartaal van 2007 werd echter een groot aantal van die gerechtelijke procedures afgerond, meestal op basis van de Duisenberg-Regeling. Het totale aantal cliënten dat dus nog een rechtszaak tegen DBnl heeft lopen, is dan ook aan het dalen. Een aantal van die zaken, aanhangig gemaakt door cliënten van Leaseproces BV en door cliënten die worden vertegenwoordigd door andere advocaten, zal trouwens binnenkort wordt stopgezet, omdat de betrokken personen geen geldige “opt-out”-verklaring hebben afgelegd.
COMPTES SOCIAUX
de Hoge Raad rond de al dan niet verplichte toestemming van de echtgeno(o)t(e) wordt verwacht in mei 2008. Indien het arrest van het Gerechtshof te Amsterdam door de Hoge Raad in cassatie wordt bevestigd, zal de schade voor DBnl – gebaseerd op alle cliënten die binnen drie jaar en zes maanden na het afsluiten van een effectenleasecontract een zogenaamde annuleringsbrief stuurden – 32 miljoen euro bedragen. De wet – indien ze van toepassing is – bepaalt dat de partner binnen drie jaar nadat hij weet heeft van het bestaan van het contract, moet protesteren wil zijn vernietiging geldig zijn. DBnl heeft zo’n 12 500 brieven van partners ontvangen die meer dan drie jaar en zes maanden na het aangaan van effectenleasecontracten zijn verstuurd. Er kunnen thans geen nieuwe geldige “brieven van partners” meer worden opgestuurd. Buiten de voorzieningen die nodig waren voor de Duisenberg-Regeling, legde DBnl voor dit risico geen andere voorzieningen aan, omdat de bank van oordeel is dat er volgens de wet voor het afsluiten van de betrokken contracten geen toestemming van de echtgeno(o)t(e) nodig is. In het tweede arrest, rond “zorgplicht”, lag het arrest van het Gerechtshof te Amsterdam in de lijn van de Duisenberg-Regeling. Hiertegen kan geen cassatie meer worden aangetekend. Een belangrijk aspect van dit arrest – dat de tijdens de looptijd van het contract betaalde interest geen deel uitmaakt van de schade van de cliënt – werd ook bevestigd door latere beslissingen van het Gerechtshof te Amsterdam. Op 27 april 2007 sprak het Amsterdamse kantongerecht drie zogenaamde “standaardvonnissen” uit die DBnl en zijn cliënten een leidraad moesten bieden rond de meest waarschijnlijke scenario’s voor de uitkomst van de individuele rechtszaken die bij dit kantongerecht aanhangig waren. Factoren die dit kantongerecht in overweging neemt, zijn onder meer de inkomsten, het vermogen, de beleggingservaring en de opleiding van de cliënten. Over het algemeen is de uitkomst van een dergelijke procedure gunstiger voor de cliënten dan de Duisenberg-Regeling, vooral omdat het Amsterdamse kantongerecht ervan uitgaat dat de rente die gedurende de looptijd van het contract werd betaald, wel deel uitmaakt van de schade die DBnl (gedeeltelijk) aan zijn cliënten moet betalen. DBnl is het daar niet mee eens, aangezien dit niet strookt met de Duisenberg-Regeling, noch met het hoger vermelde arrest van het Gerechtshof te Amsterdam dat de betaalde rente niet mag worden beschouwd als een deel van de schade van de cliënt. Daarom tekende DBnl bij het Gerechtshof te Amsterdam beroep aan – en zal de bank dat blijven doen – tegen de beslissing om de betaalde rente te beschouwen als deel van de schade. Leaseproces BV, een commerciële organisatie die cliënten werft op basis van “no cure, no pay”, vertegenwoordigde op 31 december 2007 ongeveer 28 300 cliënten, van wie er zowat 16 000 een geldige “opt-out”-verklaring hadden afgelegd in het kader van de Duisenberg-Regeling. Het verschil tussen beide cijfers vloeit voort uit het feit dat bepaalde cliënten om verschillende redenen niet voor de “opt-out”-regeling hoefden te kiezen (ze hadden producten die buiten de Duisenberg-Regeling vielen, of het ging om cliënten die eerder al een regeling hadden aanvaard) en uit het feit dat sommige cliënten uiteindelijk toch met de Duisenberg-Regeling instemden. Leaseproces BV startte voor ongeveer 2 000 van zijn cliënten een gerechtelijke procedure op. Op kleinere schaal zijn er ook andere organisaties, gemachtigden en advocaten die in naam van hun cliënten DBnl aansprakelijk
BEHEERSVERSLAG
ALGEMENE INFORMATIE
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
ALGEMENE INFORMATIE
Voorzieningen op 31 december 2007
Beoordeling
De voorzieningen worden elk kwartaal aangepast. Ze kunnen beïnvloed worden door de koersschommelingen van de onderliggende aandelen van de effectenleasecontracten, door het cliëntengedrag en door toekomstige uitspraken van het gerecht.
Onderstaande tabel bevat een update van de status van de portefeuille en wil de lezers de mogelijkheid bieden om inzicht te krijgen in de risico’s die verbonden zijn aan mogelijke credit defaults en aan lopende en mogelijke toekomstige rechtszaken.
PORTEFEUILLE OP 31 DECEMBER 2007 (1)
Aantal contracten
Leenbedrag
Zekerheid (onderpand)
84 029 37 968 46 061
487 149 338
488 218 270
+1 +69 -68
2 929 43 132
18 320
17 253
-1 -67
26 200 16 932
190 130
150 103
-40 -27
Aantal contracten
Leenbedrag
631 281 332 135 299 146
5 855 2 548 3 307
6 229 4 095 2 135
+374 +1 547 -1 172
70 491 228 655
876 2 431
669 1 466
-207 -965
166 469 62 186
1 755 676
1 034 431
-720 -245
(in miljoenen EUR, tenzij anders vermeld) TOTAAL UITSTAANDE PORTEFEUILLE Contracten met voldoende onderpand Contracten zonder voldoende onderpand waarvan: - Contracten met aflossing - Contracten zonder aflossing waarvan: - overeenkomst aanvaard (2) (en afstandsverklaring ondertekend) - overeenkomst niet aanvaard
CONTRACTEN DIE EINDIGDEN VOOR 31 DECEMBER 2007 (1)
Zekerheid (onderpand)
(in miljoenen EUR, tenzij anders vermeld) TOTAAL PORTEFEUILLE Contracten met voldoende onderpand Contracten zonder voldoende onderpand waarvan: - Contracten met aflossing (3) - Contracten zonder aflossing waarvan: - overeenkomst aanvaard (2) (en afstandsverklaring ondertekend) - overeenkomst niet aanvaard
Overschot (+) of tekort (-) op onderpand
Overschot (+) of tekort (-) op onderpand
(1) Alle contracten die sinds hun aanvang aan de effectenleasedefinitie beantwoorden, ongeacht de manier waarop ze werden beëindigd. (2) Hetzij het Dexia-aanbod, de Duisenberg-Regeling of enige andere schikking. (3) Voornamelijk vervroegd beëindigde contracten.
4.2. LERNOUT & HAUSPIE Dexia is op diverse wijzen betrokken bij het faillissement van Lernout & Hauspie Speech Products (LHSP) en bij de gevolgen daarvan. Daar werd in het jaarverslag van 2006 gedetailleerd op ingegaan. Sindsdien hebben zich volgende relevante feiten voorgedaan.
4.2.1. Vordering op Lernout & Hauspie Speech Products Dexia Bank heeft een vordering in USD ten laste van het faillissement van LHSP voor een hoofdsom van 27 493 196,41 EUR (wisselkoers 1,4718 USD/EUR ) – waarvan 173 101,09 EUR
108 // Dexia / Jaarverslag 2007
gereserveerde intresten –, waarvoor een waardevermindering van 23 043 202,55 EUR werd geboekt. De vereffening van de activa van LHSP maakt het voorwerp uit van aparte procedures in België en in de Verenigde Staten. Volgens de Belgische curatoren van LHSP zullen Dexia Bank en de andere niet-bevoorrechte schuldeisers wellicht geen dividend ontvangen uit het faillissement van LHSP in België.
4.2.2. Vordering op Lernout & Hauspie Investment Company De uitstaande vordering van Dexia Bank op Lernout & Hauspie Investment Company (LHIC) is in 2007 gedaald tot 48 362 014,99 EUR – waarvan 4 926 788,84 EUR gereserveerde intresten –, als gevolg van de verkoop van een participatie van
ALGEMENE INFORMATIE
4.2.4.2. Vorderingen door individuele personen Bepaalde burgerlijke vorderingen werden ingesteld door groepen beleggers in het LHSP-aandeel tegen diverse partijen, waaronder Dexia Bank. De voornaamste vordering werd ingesteld door Deminor in naam van 4 941 beleggers. De eisers wensen vergoed te worden voor hun verliezen, waarvan de omvang nog niet werd bepaald. Deze vorderingen, die grotendeels overlappen met de vorderingen die werden ingesteld in het kader van de strafprocedure, zullen wellicht geen enkele evolutie kennen zolang de strafprocedure niet is beëindigd, gelet op het principe le criminel tient le civil en état.
4.2.5. Burgerlijke rechtszaken tegen Dexia Bank in de Verenigde Staten 4.2.5.1. De vordering van de Litigation Trustee van LHSP In 2005 stelde de Litigation Trustee voor de LHSP Litigation Trust een rechtsvordering in tegen Dexia Bank. De Litigation Trustee wil een schadevergoeding vorderen van Dexia Bank voor het verstrekken van kredieten, waarvan hij zegt dat ze hebben geholpen bij en aangezet tot inbreuken door het management van LHSP op haar plicht van goed beheer. Hij wil ook de vorderingen van Dexia Bank in de faillissementsprocedure in de VS verwerpen en ondergeschikt maken. Deze vordering is in grote mate een kopie van de hiervoorvermelde vordering van de curatoren van LHSP en is nog steeds hangende. 4.2.5.2. Vorderingen door beleggers Volgend op de bekendmaking van de inverdenkingstelling van Dexia Bank in België, werden in de Verenigde Staten diverse burgerlijke vorderingen ingesteld tegen Dexia NV en Dexia Bank, waarbij werd aangevoerd dat Dexia Bank aansprakelijk was voor de verliezen van aandeelhouders van LHSP. Al deze vorderingen werden beëindigd middels een dading (de NASDAQ-class action en de vorderingen van Stonington, Baker en TRA/Filler) of afgewezen met voorbehoud (de EASDAQ-class action). De NASDAQ-class action werd beëindigd middels een dading voor een bedrag van 60 000 000 USD. Deze dading werd door de rechtbank goedgekeurd. Dexia Bank heeft de bedragen die in het kader van de andere dadingen werden betaald, niet openbaar gemaakt, omdat dit de belangen van Dexia Bank ernstig zou kunnen schaden. Deze dadingen zijn niet aan de goedkeuring van de rechtbank onderworpen.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 109
BEHEERSVERSLAG
Op 4 mei 2007 werd Dexia Bank samen met twintig andere partijen gedagvaard voor het hof van beroep van Gent. Volgens de dagvaarding wordt Dexia Bank vervolgd wegens vermeend mededaderschap aan valsheid in de jaarrekening van LHSP en andere verwante misdrijven, waaronder valsheid in geschrifte, emissiebedrog en koersmanipulatie. Het Openbaar Ministerie voert in hoofdzaak aan dat Artesia Banking Corporation (hierna ABC) LHSP heeft geholpen bij en aangezet tot het creëren van fictieve inkomsten, door de toekenning van een krediet van 20 miljoen USD aan de heren Lernout, Hauspie en Willaert, terwijl ABC geweten zou hebben dat het management van LHSP deze middelen zou aanwenden voor valse omzeterkenning. Daarnaast eist het Openbaar Ministerie de verbeurdverklaring voor een bedrag van ongeveer 29 000 000 EUR. Dexia Bank is van oordeel over ernstige argumenten te beschikken om deze aantijgingen aan te vechten. Er werden twee reeksen hoorzittingen gehouden in 2007. De inleidende hoorzitting begon op 21 mei en eindigde op 26 juni. Deze hoorzittingen hadden enkel betrekking op procedureaspecten. Het Gentse hof van beroep verwierp op 26 juni in een tussenarrest een deel van de procedureargumenten van Dexia Bank, terwijl andere argumenten naar de grond van de zaak werden verwezen. De hoorzittingen over de grond van de zaak begonnen op 1 oktober. Tijdens deze hoorzittingen verdedigden het Openbaar Ministerie en de burgerlijke partijen hun zaak. Er kwamen geen belangrijke nieuwe elementen over Dexia Bank naar voren. Dexia Bank benadrukt zijn onschuld in deze zaak en betwist de beschuldigingen die aan zijn adres worden geuit. De partijen die aanvoeren dat ze in het kader van de vervolgde misdrijven verlies hebben geleden, kunnen in het kader van de strafprocedure een vordering instellen tot de laatste dag van het proces. Op 31 december 2007 hadden ongeveer 12 600 partijen een eis tot schadevergoeding ingediend. Op dit ogenblik onderzoekt Dexia Bank deze eisen. De belangrijkste eis tot schadevergoeding is die van de Belgische curatoren van LHSP. Zij vorderen 744 128 638,37 USD in hoofdsom. Deze eis overlapt gedeeltelijk die van andere burgerlijke partijen. In oktober 2007 heeft Dexia Bank zich op zijn beurt burgerlijke partij gesteld tegen de heren Lernout, Hauspie, Willaert en Bastiaens en tegen N.V. LHSP. Dexia Bank eist een schadevergoeding voor een provisioneel bedrag van 2 EUR. De vordering van Dexia Bank heeft betrekking op het verlies dat het op zijn LHSP-portefeuille heeft geleden (Dexia Bank bezit nog 437 000 LHSP-aandelen) en op een bedrag van 27 493 196,41 EUR dat LHSP hem nog verschuldigd is in het kader van een consortiale kredietfaciliteit van 430 000 000 USD van 5 mei 2000 (zie paragraaf 4.2.1. hiervoor).
4.2.4.1. Vordering door de curatoren van LHSP In juli 2005 stelden de Belgische curatoren van LHSP rechtsvervolging in tegen eenentwintig partijen, waaronder Dexia Bank. Zij vorderen vergoeding van het nettopassief van het faillissement van LHSP. Volgens de voorlopige inschatting van de vordering door de curatoren, zou de vordering neerkomen op ongeveer 439 miljoen EUR. Deze vordering, die grotendeels overlapt met de vorderingen die werden ingesteld in het kader van de strafprocedure, zal wellicht geen enkele evolutie kennen zolang de strafprocedure niet is beëindigd, gelet op het principe le criminel tient le civil en état.
COMPTES CONSOLIDÉS
4.2.3. Vervolging van Dexia Bank in België
4.2.4. Burgerlijke rechtszaken tegen Dexia Bank in België
COMPTES SOCIAUX
LHIC die ten gunste van Dexia Bank in pand was gegeven. Voor de resterende vordering werd een waardevermindering van 46 868 797,65 EUR geboekt. Als onderdeel van de waarborg voor zijn vordering, heeft Dexia Bank nog een pand op een effectenportefeuille van LHIC, waarvan de waarde op ongeveer 1 200 000 USD wordt geraamd.
ALGEMENE INFORMATIE
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
4.2.6. L&H Holding Op 27 april 2004 dagvaardde de curator van L&H Holding de heren Lernout, Hauspie en Willaert, samen met Banque Artesia Nederland (BAN) en Dexia Bank, in betaling van 25 miljoen USD in hoofdsom. Dit deeldossier betreft een krediet van 25 miljoen USD dat in juli 2000 door BAN aan de heer Bastiaens werd toegekend voor het verwerven door de heer Bastiaens van LHSP-aandelen in eigendom van L&H Holding. Het voormalige Artesia Banking Corporation (ABC) gaf een bankwaarborg uit ten gunste van BAN voor een bedrag van 10 miljoen USD. De verkoopprijs van 25 miljoen USD werd gecrediteerd op drie individuele rekeningen die bij BAN geopend waren door de heren Lernout, Hauspie en Willaert. Ervan uitgaande dat dit geld verschuldigd was aan L&H Holding, vordert de curator van L&H de terugbetaling van dit bedrag. Dexia Bank betwist met klem de gegrondheid van deze verzoekschriften.
4.2.7. Banque Artesia Nederland In oktober 2006 verkocht Dexia Bank zijn dochteronderneming Banque Artesia Nederland (BAN). In het kader van deze transactie werd in essentie overeengekomen dat Dexia Bank de financiële gevolgen van de LHSP-zaak voor BAN zal dragen, zij het maximaal ten belope van de prijs die door de koper werd betaald. De meeste hangende rechtszaken houden verband met het krediet dat door BAN aan de heer Bastiaens werd verstrekt (zie paragraaf 4.2.6. hiervoor). Zij omvatten de vordering die door de curator van L&H Holding zowel in het kader van het strafrechtelijk onderzoek m.b.t. LHSP (in de vorm van een burgerlijke partijstelling) als voor de burgerlijke rechtbank werd ingesteld (zie paragraaf 4.2.6. hiervoor). Bovendien is BAN betrokken in een aantal rechtszaken in verband met Parvest-aandelen die door de heren Lernout, Hauspie en Willaert werden verworven met de opbrengst van de verkoop van de LHSP-aandelen aan de heer Bastiaens. De onderzoeksrechter in de Belgische strafzaak, L&H Holding en KBC Bank hebben allemaal vorderingen ingediend met betrekking tot deze aandelen en hebben er bewarend beslag op laten leggen in handen van BAN. Daarenboven heeft het hof van beroep van Luxemburg op 12 juli 2006 een vonnis uitgesproken op verzoek van Crédit Agricole Indosuez Luxembourg (CAIL), waarbij BNP Paribas Luxembourg werd opgedragen de Parvest-aandelen tegen 30 juni 2007 aan CAIL te leveren of aan CAIL op 30 juni 2007 de tegenwaarde van deze Parvest-aandelen te betalen als deze aandelen niet vóór 1 juli 2007 aan CAIL werden geleverd. Het hof van beroep van Luxemburg veroordeelde BAN tot het vergoeden en het vrijwaren van BNP Paribas Luxembourg van welke schade dan ook die het ingevolge deze veroordeling zou lijden. Daar geen opheffing van de verschillende beslagen op de Parvest-aandelen werd bekomen, betaalde BAN de tegenwaarde van de Parvest-aandelen aan BNP Paribas Luxembourg en betaalde Dexia Bank dit bedrag (30 039 336,54 USD) op 9 juli aan BAN terug.
110 // Dexia / Jaarverslag 2007
BAN is tegen de uitspraak van het hof van beroep van Luxemburg in beroep gegaan bij het Luxemburgse Hof van Cassatie. Tot slot betaalde Dexia Bank in oktober 2007 de bankwaarborg van 10 000 000 USD in hoofdsom die ten gunste van BAN werd uitgegeven (zie paragraaf 4.2.6. hiervoor). Dit leidde tot de betaling van 17 538 614,58 USD aan BAN op 30 oktober 2007.
4.2.8. Voorzieningen en waardeverminderingen Op 31 december 2007 beliep het risico van Dexia Bank in het kader van de uitstaande vorderingen m.b.t. de kredieten die werden verstrekt in de zaak Lernout & Hauspie, ongeveer 75 793 661,71 EUR – waarvan 5 101 935,02 EUR gereserveerde intresten (zie paragrafen 4.2.1., 4.2.2. en 4.2.7. hiervoor). De waardeverminderingen voor het dossier Lernout & Hauspie bedroegen op dezelfde datum zowat 69 912 004,48 EUR. Dexia Bank gaat ervan uit dat het in staat zal zijn het verschil te recupereren, gezien de beschikbare zekerheden. De noodzakelijke voorzieningen werden in de rekeningen 2007 opgenomen tot dekking van de geschillen in de Verenigde Staten en derhalve van de betalingen in het kader van de dadingen in de NASDAQ-class action en in de Baker-, Stonington- en TRA/Filler-zaken, alsook van de kosten en advocatenhonoraria voor alle L&H-procedures vermeld in paragraaf 4.2.1. tot 4.2.6. hiervoor. Dexia betwist ten stelligste de geldigheid en de gegrondheid van al deze vorderingen. Zoals in het jaarverslag van 2006 vermeld, wordt het bedrag van de voorzieningen voor de geschillen in de Verenigde Staten en meer specifiek voor de betalingen aan Stonington, Baker en TRA/Filler, door Dexia niet bekendgemaakt, daar een publicatie hiervan haar recht op verdediging ernstig zou kunnen schaden.
4.3. SUCCESSIERECHTEN Het onderzoek dat het gerecht op 28 september 1999 ten aanzien van Dexia Bank heeft geopend naar mogelijke fraude rond successierechten lijkt rond te zijn. Vier vroegere managers werden eind maart 2004 in beschuldiging gesteld. Deze tenlastelegging betekent evenwel niet dat de betrokkenen, in wie Dexia zijn vertrouwen behoudt, ook effectief schuldig zijn. Dexia Bank bevestigt dat het dankzij de noodzakelijke interne audit- en IT-procedures beantwoord heeft aan de CBFA-richtlijnen ter zake. In 2007 deed zich geen fundamentele ontwikkeling voor in dit dossier. Het dossier moet nog voor de raadkamer gebracht worden.
ALGEMENE INFORMATIE
5. AGENDA VAN DE ALGEMENE VERGADERINGEN De agenda van de gewone algemene vergadering en van de buitengewone algemene vergadering die plaatsvinden op woensdag14 mei 2008 in Brussel, zijn beschikbaar op de website van Dexia NV: www.dexia.com.
De evolutie van het kapitaal is hierna chronologisch weergegeven.
6.1.1. 29 juni 2007: kapitaalverhoging – uitoefening van inschrijvingsrechten (warrants “F1997”, “F1998”, “A1999”, “A2000”, “ESOP 2000”, “ESOP 2001”, “ESOP 2002”, “ESOP 2003”, “ESOP 2004”, “ESOP 2005” en “ESOP 2006”) Bij notariële akte van 29 juni 2007 werd een eerste kapitaalverhoging via de uitgifte van 2 253 004 nieuwe aandelen met VVPR-strip vastgesteld. Ze is het resultaat van de uitoefening van volgende categorieën van inschrijvingsrechten: a) 55 929 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “F1997” tegen de prijs van 8,10 EUR en 85 660 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “F1998” tegen de prijs van 11,27 EUR. Deze opties werden, in het kader van het toegestane kapitaal, uitgegeven door de raad van bestuur van Dexia NV van 6 juli 2000 ten voordele van bepaalde werknemers van de Groep (uitgifte van 76 350 warrants “F1996” die kunnen worden uitgeoefend tegen de prijs van 59,45 EUR, van 99 425 warrants “F1997” die kunnen worden uitgeoefend tegen de prijs van 81 EUR en van 100 190 warrants “F1998” die kunnen worden uitgeoefend tegen de prijs van 112,67 EUR) (1). b) 163 235 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “A1999” werden uitgeoefend tegen de prijs van 13,81 EUR en 75 284 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “A2000” werden uitgeoefend tegen de prijs van 15,17 EUR. Deze opties werden door de raad van bestuur van Dexia NV uitgegeven op 14 maart 2002 in het kader van een openbaar bod tot omruiling om de houders van aandelenopties die in 1999 en 2000 waren uitgegeven door Artesia Banking Corporation NV (intussen gefusioneerd met Dexia Bank België) de mogelijkheid te geven de opties die hen in 1999 en/of 2000 aldus door Artesia Banking Corporation NV waren toegekend, om te ruilen tegen inschrijvingsrechten die werden uitgegeven door Dexia NV en verdeeld waren in twee categorieën (warrants “A1999” in ruil voor de opties die in de loop van het boekjaar 1999 door Artesia Banking Corporation werden uitgegeven, en warrants “A2000” in ruil voor de opties die in de loop van het boekjaar 2000 door Artesia Banking Corporation werden uitgegeven). c) 134 984 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “ESOP 2000” werden door de begunstigden uitgeoefend tegen de prijs van 14,58 EUR. Deze opties waren uitgegeven door de raad van bestuur van Dexia NV van 30 mei 2000 in het kader van het aandelenoptieplan van Dexia voor 2000 ten gunste van bepaalde personeelsleden (kaderleden en managers) van de Groep. (1) Aantal en uitoefenprijs vóór de splitsing in 10.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 111
BEHEERSVERSLAG
6.1. EVOLUTIE VAN HET KAPITAAL TIJDENS HET BOEKJAAR 2007
COMPTES CONSOLIDÉS
In november 2006 ontving Financial Security Assurance Holdings Ltd (FSA) een dagvaarding (“subpoena”) van de Antitrust Division van de US Department of Justice (DOJ) in verband met een lopend strafrechtelijk onderzoek naar afspraken in het kader van gunningen van gemeentelijke “guaranteed investment contracts” (GIC’s) en ontving FSA-dochter Financial Security Assurance Inc. een dagvaarding (“subpoena”) van de Amerikaanse “Securities and Exchange Commission” (SEC) in verband met een lopend burgerrechtelijk onderzoek tegen de hele sector naar het aanbod van gemeentelijke GIC’s. FSA geeft gemeentelijke GIC’s uit via zijn segment van financiële producten, maar treedt niet op als makelaar voor dergelijke contracten. FSA heeft vernomen dat veel financiële instellingen dagvaardingen (“subpoena”) hebben ontvangen in verband met dit onderzoek. De dagvaardingen (“subpoena”) bevatten een vraag aan FSA om aan het DOJ en de SEC-dossiers en andere informatie te bezorgen met betrekking tot de activiteit inzake gemeentelijke GIC’s. FSA heeft getracht in beide onderzoeken volledig mee te werken. Op 4 februari 2008 ontving FSA van de SEC een brief, ook wel een “Wells Notice” genoemd, waarin staat dat stafmedewerkers van SEC overwegen aan de SEC aan te bevelen dat zij gemachtigd zouden worden om tegen FSA een burgerlijk en/of een administratief geding aanhangig te maken wegens vermeende schendingen van een aantal bepalingen van de Amerikaanse effectenwetgeving. FSA gaat ervan uit dat het de kans zal krijgen om te antwoorden op deze “Wells Notice” en om deze aangelegenheid te bespreken met de stafmedewerkers van SEC alvorens er enige aanbeveling wordt gedaan aan de SEC.
6. VENNOOTSCHAPPELIJK KAPITAAL
COMPTES SOCIAUX
4.4. FINANCIAL SECURITY ASSURANCE – DAGVAARDINGEN (SUBPOENA)
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
ALGEMENE INFORMATIE
d) 643 781 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “ESOP 2001” werden uitgeoefend door de begunstigden tegen de prijs van 17,86 EUR. Deze opties werden uitgegeven door de raad van bestuur van Dexia NV van 22 mei 2001, met name ten voordele van bepaalde personeelsleden en managers van de vennootschap, haar dochterondernemingen, kleindochterondernemingen en bijkantoren. e) 773 481 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “ESOP 2002” werden door de begunstigden uitgeoefend, waarvan 474 711 tegen de prijs van 11,88 EUR (alle begunstigden, met uitzondering van de Franse begunstigden) en 298 770 tegen de prijs van 13,66 EUR (de Franse begunstigden). Deze opties waren uitgegeven door de raad van bestuur van Dexia NV van 23 mei 2002, met name ten voordele van bepaalde personeelsleden en managers van de onderneming, haar dochterondernemingen, kleindochterondernemingen en bijkantoren. f) 275 650 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “ESOP 2003” werden uitgeoefend door de begunstigden tegen de prijs van 11,37 EUR. Deze opties werden uitgegeven door de raad van bestuur van Dexia NV van 21 mei 2003, met name ten voordele van bepaalde personeelsleden en managers van de vennootschap, haar dochterondernemingen, kleindochterondernemingen en bijkantoren. g) 15 000 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “ESOP 2004” werden uitgeoefend door de begunstigden tegen de prijs van 13,56 EUR. Deze opties werden uitgegeven door de raad van bestuur van Dexia NV van 12 mei 2004, met name ten voordele van bepaalde personeelsleden en managers van de vennootschap, haar dochterondernemingen, kleindochterondernemingen en bijkantoren. h) 15 000 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “ESOP 2005” werden uitgeoefend door de begunstigden tegen de prijs van 18,03 EUR. Deze opties werden uitgegeven door de raad van bestuur van Dexia NV van 3 maart 2005, met name ten voordele van bepaalde personeelsleden en managers van de vennootschap, haar dochterondernemingen, kleindochterondernemingen en bijkantoren. i) 15 000 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “ESOP 2006” werden uitgeoefend door de begunstigden tegen de prijs van 18,62 EUR. Deze opties werden uitgegeven door de raad van bestuur van Dexia NV van 23 mei 2006, met name ten voordele van bepaalde personeelsleden en managers van de vennootschap, haar dochterondernemingen, kleindochterondernemingen en bijkantoren. Ten gevolge van deze uitoefening is het kapitaal van de vennootschap gestegen van 5 237 739 140,92 EUR tot 5 247 877 658,92 EUR en wordt het vertegenwoordigd door 1 165 437 329 aandelen.
6.1.2. 28 september 2007: kapitaalverhoging – uitoefening van inschrijvingsrechten (warrants “F1998”, “A1999”, “A2000”, “ESOP 2000”, “ESOP 2001”, “ESOP 2002”en “ESOP 2003”) Bij notariële akte van 28 september 2007 werd een kapitaalverhoging via uitgifte van 2 061 689 nieuwe aandelen met VVPRstrip vastgesteld. Ze is het resultaat van de uitoefening van de volgende categorieën van inschrijvingsrechten:
112 // Dexia / Jaarverslag 2007
a) in het kader van de optieplannen die beschreven staan in punt 6.1.1.a. hiervoor, werden 6 590 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “F1998” uitgeoefend tegen de prijs van 11,27 EUR. b) in het kader van de optieplannen die beschreven staan in punt 6.1.1.b. hiervoor, werden 729 597 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “A1999” uitgeoefend tegen de prijs van 13,81 EUR en werden 89 011 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “A2000” uitgeoefend tegen de prijs van 15,17 EUR. c) in het kader van het optieplan dat beschreven staat in punt 6.1.1.c. hiervoor, oefenden de begunstigden 88 000 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “ESOP 2000” uit tegen de prijs van 14,58 EUR. d) in het kader van het optieplan dat beschreven staat in punt 6.1.1.d. hiervoor, oefenden de begunstigden 317 288 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “ESOP 2001” uit tegen de prijs van 17,86 EUR. e) in het kader van het optieplan dat beschreven staat in punt 6.1.1.e. hiervoor, oefenden de begunstigden 327 969 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “ESOP 2002” uit, waarvan 203 644 tegen de prijs van 11,88 EUR (alle begunstigden, met uitzondering van de Franse begunstigden) en 124 325 tegen de prijs van 13,66 EUR (de Franse begunstigden). f) in het kader van het optieplan dat beschreven staat in punt 6.1.1.f. hiervoor, oefenden de begunstigden 503 234 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “ESOP 2003” uit tegen de prijs van 11,37 EUR. Ten gevolge van deze uitoefening is het bedrag van het vennootschappelijk kapitaal gestegen van 5 247 877 658,92 EUR naar 5 257 155 259,42 EUR, vertegenwoordigd door 1 167 499 018 aandelen.
6.1.3. 31 oktober 2007: kapitaalverhoging – uitoefening van inschrijvingsrechten (“Aandeelhoudersplan net 2002”) 494 946 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “Aandeelhoudersplan net 2002” werden uitgeoefend door de begunstigden tegen de prijs van 10,97 EUR. Deze opties waren uitgegeven conform de beslissing van 7 mei 2002 van de buitengewone algemene vergadering van Dexia NV, met name ten gunste van de medewerkers van het agentschappennet van Dexia Bank België en de personeelsleden van bepaalde dochteren kleindochterondernemingen van Dexia NV. Ten gevolge van deze uitoefening is het bedrag van het vennootschappelijk kapitaal gestegen van 5 257 155 259,42 EUR naar 5 529 382 516,42 EUR, vertegenwoordigd door 1 167 993 964 aandelen.
6.1.4. 20 december 2007: kapitaalverhoging voor de medewerkers van de groep Dexia (“Aandeelhoudersplan 2007“) De kapitaalverhoging van 20 december 2007 moet worden gezien in het kader van het “Aandeelhoudersplan 2007” voor de personeelsleden en de medewerkers van de groep Dexia, op dezelfde manier als bij de edities 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005 en 2006 van de aandeelhoudersplannen
Bij notariële akte van 28 december 2007 werd de laatste kapitaalverhoging van 2007 via de uitgifte van 1 309 986 nieuwe aandelen met VVPR-strip, vastgesteld. Ze is het resultaat van de uitoefening door de begunstigden van de 1 309 986 hierna gespecificeerde inschrijvingsrechten. a) 111 910 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “F1998” werden uitgeoefend tegen de inschrijvingsprijs van 11,27 EUR in het kader van het optieplan beschreven in punt 6.1.1.a. hiervoor. b) 12 200 inschrijvingsrechten werden uitgeoefend door de begunstigden in het kader van het optieplan beschreven in punt 6.1.1.b. hiervoor tegen de prijs van 15,17 EUR (warrants “A2000”). c) 40 100 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “ESOP 2000” werden uitgeoefend tegen de prijs van 14,58 EUR in het kader van het optieplan beschreven in punt 6.1.1.c. hiervoor.
Bij een beslissing van 23 mei 2007 ten slotte, heeft de raad van bestuur van de vennootschap besloten om, onder de opschortende voorwaarde van de effectieve toekenning ervan, maximaal 10 500 000 inschrijvingsrechten (warrants “ESOP 2007”) uit te geven in het kader van het aandelenoptieplan 2007 van Dexia voor de personeelsleden (met inbegrip van de leden van de directieorganen van de Groep) van de vennootschap en de Belgische en buitenlandse dochterondernemingen. De inschrijvingsprijs van deze opties werd vastgesteld op 23,25 EUR per inschrijvingsrecht.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 113
COMPTES CONSOLIDÉS
6.1.5. 28 december 2007: kapitaalverhoging – uitoefening van inschrijvingsrechten (warrants “F1998”, “A2000”, “ESOP 2000”, “ESOP 2001”, “ESOP 2002”, “ESOP 2003” en “ESOP 2004”)
d) 147 000 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “ESOP 2001” werden uitgeoefend tegen de prijs van 17,86 EUR in het kader van het optieplan beschreven in punt 6.1.1.d. hiervoor. e) 166 532 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “ESOP 2002” werden uitgeoefend door de begunstigden in het kader van het optieplan beschreven in punt 6.1.1.e. hiervoor, waarvan 67 839 tegen de prijs van 11,88 EUR (alle begunstigden met uitzondering van de Franse begunstigden) en 98 693 tegen de prijs van 13,66 EUR (de Franse begunstigden). f) 771 994 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “ESOP 2003” werden uitgeoefend tegen de prijs van 11,37 EUR in het kader van het optieplan beschreven in punt 6.1.1.f. hiervoor. g) 60 250 inschrijvingsrechten van de categorie warrants “ESOP 2004” werden uitgeoefend door de begunstigden in het kader van het optieplan beschreven in punt 6.1.1.g. hiervoor tegen de prijs van 13,56 EUR. Tengevolge deze kapitaalverhoging is het bedrag van het vennootschappelijk kapitaal gestegen tot 5 307 005 111,92 EUR (het saldo is bestemd voor een uitgiftepremierekening), vertegenwoordigd door 1 178 576 763 aandelen.
COMPTES SOCIAUX
van Dexia. In totaal werd op 9 272 813 nieuwe Dexia-aandelen met VVPR-strip ingeschreven en ze werden op 20 december 2007 uitgegeven in het kader van de editie 2007 van het aandeelhoudersplan. Ten gevolge van de inschrijving op de kapitaalverhoging in het kader van het “Aandeelhoudersplan 2007”, is het bedrag van het vennootschappelijk kapitaal gestegen van 5 529 382 516,42 EUR naar 5 301 110 174,92 EUR (het saldo is bestemd voor een uitgiftepremierekening), vertegenwoordigd door 1 177 266 777 EUR aandelen.
BEHEERSVERSLAG
ALGEMENE INFORMATIE
ALGEMENE INFORMATIE
6.2. OVERZICHTSTABEL VAN DE INSCHRIJVINGSRECHTEN (“WARRANTS”) DEXIA (OP 31 DECEMBER 2007) Uitoefenprijs (in EUR)
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
van Warrants toegekend in 2000 Warrants “F1996” Warrants “F1997” Warrants “F1998” Warrants “ESOP 2000” Warrants “Aandeelhoudersplan net 2000” Warrants toegekend in 2001 Warrants “ESOP 2001” Warrants “Aandeelhoudersplan net 2001 + Duitsland” Warrants toegekend in 2002 Warrants “ESOP 2002”
Warrants “Aandeelhoudersplan net 2002” Warrants “A1999” Warrants “A2000” Warrants toegekend in 2003 Warrants “ESOP 2003” Warrants “Aandeelhoudersplan net 2003” Warrants toegekend in 2004 Warrants “ESOP 2004” Warrants “Aandeelhoudersplan net 2004” Warrants toegekend in 2005 Warrants “ESOP 2005” Warrants “Aandeelhoudersplan net 2005” Warrants toegekend in 2006 Warrants “ESOP 2006” Warrants “Aandeelhoudersplan 2006” Warrants “ESOP 2006“ (DenizBank) Warrants toegekend in 2007 Warrants “ESOP 2007” (1) Behoudens bijzondere voorwaarden. (2) 13,66: Frankrijk/11,88: andere landen.
114 // Dexia / Jaarverslag 2007
5,95 8,10 11,27 14,58
Aantal Aantal toegekende uitgeoefende warrants warrants
Uitoefenperiode tot
3 sept. 2001 3 sept. 2006 763 500 27 mei 2002 27 mei 2007 994 250 29 mei 2003 29 mei 2008 1 001 900 30 nov. 2000 (1) 31 dec. 2010 (1) 5 915 000
748 500 904 000 912 250 2 831 037
15 000 90 250
0 0 89 650 3 083 963
31 370
0
15,88
30 juni 2005
1 377 180
1 345 810
17,86
30 juni 2004 (1) 31 dec. 2011 (1) 8 100 000
2 715 038
17,23
26 okt. 2006
13,66/11,88 (2) 30 sept. 2005 (1) 13,66 11,88
30 juni 2005
26 okt. 2006
Aantal Aantal geannuleerde overblijvende warrants door warrants vóór nietigverklaring verkoop
469 524
456 738
23 juli 2012 (1)10 000 000
5 535 057
5 384 962 12 786
0 4 464 943 1 118 938 3 346 005
10,97 13,81 15,17
31 okt. 2007 1 mei 2003 (1) 1 mei 2004 (1)
31 okt. 2007 495 096 31 juli 2007 (1) 2 004 402 31 juli 2008 (1) 1 597 184
494 946 2 001 852 653 926
11,37
30 sept. 2006 (1)
24 juli 2013 (1)10 000 000
2 227 878
7 772 122
13,37
31 okt. 2008
299 676
0
299 676
13,56
30 sept. 2007 (1)
24 juli 2014 (1)10 000 000
75 250
9 924 750
15,77
30 okt. 2009
184 074
0
184 074
18,03
30 juni 2008 (1) 29 juni 2015 (1) 9 994 950
15 000
9 979 950
18,20
29 okt. 2010
189 972
0
189 972
18,62
30 juni 2009 (1) 29 juni 2016 (1) 9 760 225
15 000
9 745 225
21,25
29 okt. 2011
29 okt. 2011
197 748
0
197 748
20,71
15 dec. 2009
14 dec. 2016
235 000
0
235 000
23,25
30 juni 2010 (1) 29 juni 2017 (1)10 322 550
0
10 322 550
31 okt. 2008
30 okt. 2009
29 okt. 2010
150 2 550
0 0 943 258
6.4. KENNISGEVINGEN IN HET KADER VAN DE TRANSPARANTIEWETGEVING Op grond van de wet van 2 maart 1989 op de openbaarmaking van belangrijke deelnemingen in beursgenoteerde vennootschappen en krachtens artikel 5 van de statuten van Dexia NV, zijn de aandeelhouders verplicht de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen en Dexia kennis te geven van hun deelneming, voor zover deze participatie een drempel van 3 %, vervolgens 5 % of een veelvoud van 5 % overschrijdt. Voor de berekening van de deelnemingspercentages bestaat de teller uit het aantal effectieve stemrechten en het aantal toekomstige, al dan niet potentiële stemrechten (voortvloeiend uit rechten en verplichtingen tot omzetting in of inschrijving op uit te geven effecten), die in handen zijn van de persoon die de verklaring opstelt. De noemer bestaat uit het aantal effectieve stemrechten en het aantal toekomstige, al dan niet potentiële stemrechten (voortvloeiend uit rechten en verplichtingen tot omzetting in of inschrijving op uit te geven effecten) van Dexia NV. Deze kennisgeving is eveneens verplicht in volgende gevallen: • bij overname of afstand van de controle van een vennootschap, die zelf een verklaring moet indienen; • bij elke daling van de stemrechten onder een van de vermelde drempels. Als gevolg van de toepassing van het “Protocol betreffende het prudentieel toezicht op de groep Dexia” (zie hoofdstuk “Corporate governance” op pagina 53) heeft Dexia NV bovendien aan zijn belangrijke aandeelhouders gevraagd om vooraf en zo snel mogelijk de onderneming en de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen te informeren over elke hiervoor vermelde transactie.
6.5. NIEUWE WETGEVING OP OPENBARE OVERNAMEAANBIEDINGEN – OVERGANGSREGIME Krachtens artikel 74 van de wet van 1 april 2007 op de openbare overnameaanbiedingen zijn personen die op 1 september 2007, hetzij alleen, hetzij in onderling overleg, meer dan 30 % bezitten van de stemrechtverlenende effecten van een Belgische genoteerde vennootschap, niet verplicht een openbaar overnamebod op effecten van deze vennootschap uit te brengen onder meer op voorwaarde dat zij hiervan uiterlijk 21 februari 2008 een kennisgeving doen aan de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen (CBFA) en een mededeling richten aan deze vennootschap. Op 30 augustus 2007 werd Dexia NV op de hoogte gebracht van het afsluiten van een overeenkomst tussen een aantal van de aandeelhouders van Dexia (Arcofin, de Gemeentelijke Holding, la Caisse des dépôts et consignations, Ethias en CNP Assurances) op grond waarvan zij geacht worden personen te zijn “die handelen in onderling overleg” in de zin van de wet van 1 april 2007 op de openbare overnameaanbiedingen. De deelneming in het kapitaal van Dexia NV van de aandeelhouders die handelen in onderling overleg, overschrijdt de drempel van 50 %. Deze overeenkomst werd ter kennis gebracht van de CBFA en medegedeeld aan Dexia NV, conform artikel 74, § 6 en § 7, van de wet van 1 april 2007 op de openbare overnameaanbiedingen. De voornaamste elementen van deze mededeling, die op de website van Dexia NV gepubliceerd werden, vindt u hierna terug.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 115
COMPTES CONSOLIDÉS
Op 31 december 2007 bedroeg het vennootschappelijk kapitaal 5 307 005 111,92 EUR, vertegenwoordigd door 1 178 576 763 aandelen zonder nominale waarde, waarvan 354 885 787 aandelen op naam, 800 468 642 gedematerialiseerde aandelen en 23 222 334 (fysieke) aandelen aan toonder. De aandelen zijn genoteerd op Euronext Brussel, Euronext Parijs en de beurs van Luxemburg.
Op basis van voornoemde bepalingen werd Dexia NV op 30 augustus 2007 op de hoogte gebracht van het afsluiten van een overeenkomst tussen een aantal van de aandeelhouders van Dexia (Arcofin, de Gemeentelijke Holding, la Caisse des dépôts et consignations, Ethias en CNP Assurances) op grond waarvan zij geacht worden personen te zijn “die handelen in onderling overleg” in de zin van de wet van 1 april 2007 op de openbare overnameaanbiedingen (zie punt 6.5. hierna). De deelneming in het kapitaal van Dexia NV van de aandeelhouders die handelen in onderling overleg, overschrijdt de drempel van 50 %.
COMPTES SOCIAUX
6.3. VENNOOTSCHAPPELIJK KAPITAAL OP 31 DECEMBER 2007
BEHEERSVERSLAG
ALGEMENE INFORMATIE
ALGEMENE INFORMATIE
PERSONEN DIE HANDELEN IN ONDERLING OVERLEG
COMPTES SOCIAUX
COMPTES CONSOLIDÉS
BEHEERSVERSLAG
Personen die handelen in onderling overleg en op 1 september 2007 meer dan 30 % bezitten van de effecten met stemrecht van Dexia NV Arcofin CVBA Arcopar CVBA Gemeentelijke Holding NV Caisse des dépôts et consignations, bijzondere instelling naar Frans recht Ethias Brand, onderlinge verzekeringsvereniging Ethias Gemeen recht, onderlinge verzekeringsvereniging Ethias Leven, onderlinge verzekeringsvereniging Ethias Arbeidsongevallen, onderlinge verzekeringskas Bel Ré SA, naamloze vennootschap naar Luxemburgs recht CNP Assurances SA, naamloze vennootschap naar Frans recht
Aantal effecten met stemrecht in bezit op 1 september 2007
Percentage van de effecten met stemrecht in bezit op 1 september 2007
204 751 478 811 886 190 564 978
17,57 % 0,07 % 16,35 %
137 504 606 1 912 000 14 752 833 43 204 221 900 834 11 695 763 23 064 643
11,80 % 0,16 % 1,27 % 3,71 % 0,08 % 1,00 % 1,98 %
VERBONDEN ONDERNEMINGEN Ondernemingen verbonden met personen die handelen in onderling overleg Ethias Investment RDT-DBI NV Arcoplus CVBA Arcosyn NV Auxipar NV Nateus NV
Aantal effecten met Percentage van de stemrecht in bezit effecten met stemrecht op 1 september 2007 in bezit op 1 september 2007 1 025 000 111 600 187 000 513 363 192 710
0,09 % 0,01 % 0,02 % 0,04 % 0,02 %
Deze ondernemingen zijn verbonden met partijen die handelen in onderling overleg en worden derhalve geacht met hen in onderling overleg te handelen krachtens artikel 3, §2 van de wet van 1 april 2007.
116 // Dexia / Jaarverslag 2007
GECONSOLIDEERDE BALANS
120
GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING
122
GECONSOLIDEERDE STAAT VAN DE WIJZIGINGEN IN EIGEN VERMOGEN
123
GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT
126
TOELICHTING BIJ DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
127
TOELICHTING 1. VERWERKINGSPRINCIPES EN -REGELS VOOR GECONSOLIDEERDE JAARREKENINGEN TOELICHTING 2.
BELANGRIJKE WIJZIGINGEN IN DE CONSOLIDATIEKRING EN LIJST VAN DE VOORNAAMSTE DOCHTERONDERNEMINGEN EN GEASSOCIEERDE DEELNEMINGEN VAN DE GROEP DEXIA
127
150
TOELICHTING 3. SEGMENTRAPPORTERING
152
TOELICHTING 4. BELANGRIJKE BESTANDDELEN DIE DEEL UITMAKEN VAN HET NETTORESULTAAT
153
TOELICHTING 5. GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM
153
TOELICHTING 6. GESCHILLEN
154
TOELICHTING 7. TOELICHTINGEN BIJ HET ACTIEF VAN DE GECONSOLIDEERDE BALANS
159
TOELICHTING 8. TOELICHTINGEN BIJ HET PASSIEF VAN DE GECONSOLIDEERDE BALANS
173
TOELICHTING 9. ANDERE TOELICHTINGEN BIJ DE GECONSOLIDEERDE BALANS
182
TOELICHTING 10. TOELICHTINGEN BIJ DE GECONSOLIDEERDE BUITENBALANSPOSTEN
200
TOELICHTING 11. TOELICHTINGEN BIJ DE GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING
201
TOELICHTING 12. TOELICHTINGEN MET BETREKKING TOT HET RISICOBEHEER
210
VERSLAG VAN HET COLLEGE VAN COMMISSARISSEN OVER DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING AFGESLOTEN OP 31 DECEMBER 2007
118 // Dexia / Jaarverslag 2007
233
RAPPORT DE GESTION GECONSOLIDEERDE FINANCIËLE SITUATIE OP 31 DECEMBER 2007
JAARREKENING Dexia / Jaarverslag 2007 // 119
GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIEF
I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. IX. X. XI. XII. XIII.
Kas en tegoeden bij centrale banken Leningen en voorschotten aan kredietinstellingen Leningen en voorschotten aan cliënten Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening Financiële investeringen Derivaten Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille Investeringen in geassocieerde deelnemingen Materiële vaste activa Immateriële activa en goodwill Belastingvorderingen Overige activa Activa aangehouden voor verkoop TOTAAL VAN HET ACTIEF
De bijgevoegde toelichtingen van pagina 127 tot 232 maken integraal deel uit van deze balans.
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
(in miljoenen EUR)
120 // Dexia / Jaarverslag 2007
Toelichting 7.2. 7.3. 7.4. 7.5. 7.6. 9.1. 7.7. 7.8. 7.9. 7.10. & 9.2. 7.11. & 9.3. 7.12.
31/12/06
31/12/07
3 365 78 215 226 502 32 569 190 638 24 032 759 826 2 188 2 393 749 3 552 955
8 835 54 776 242 619 37 565 220 290 29 218 (185) 861 2 257 2 524 1 445 4 320 39
566 743
604 564
Schulden aan kredietinstellingen 8.1. Schulden aan en deposito’s van cliënten 8.2. Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening 8.3. Derivaten 9.1. Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille Schuldpapier 8.4. Achtergestelde schulden 8.5. Technische voorzieningen van verzekeringsmaatschappijen 9.3. Voorzieningen en andere verplichtingen 8.6. Belastingverplichtingen 8.7. & 9.2. Overige verplichtingen 8.8. Verplichtingen vervat in groepen die worden afgestoten 8.9.
TOTAAL VAN DE VERPLICHTINGEN
31/12/06
31/12/07
174 754 116 165(1) 15 208(1) 30 489 239 184 746(2) 4 345(2) 12 288 1 468 1 276 6 545 785
178 681 126 680 18 301 31 365 (206) 204 013 4 885 15 071 1 353 778 7 249 0
548 308
588 170
31/12/06
31/12/07
EIGEN VERMOGEN (in miljoenen EUR) XIV. XV. XVI. XVII. XVIII.
Geplaatst kapitaal Uitgiftepremies Ingekochte eigen aandelen Reserves en overgedragen resultaat Nettoresultaat van het boekjaar
Toelichting
5 238 10 229 (1) (3 783) 2 750
5 307 10 399 (176) (1 951) 2 533
KERN EIGEN VERMOGEN XIX. Niet in resultatenrekening opgenomen winsten en verliezen
14 433 1 866
16 112 (1 587)
EIGEN VERMOGEN VAN DE GROEP XX. Minderheidsbelangen XXI. Discretionaire-winstdelingselement van verzekeringscontracten
16 299 1 710 426
14 525 1 754 115
18 435
16 394
566 743
604 564
TOTAAL EIGEN VERMOGEN TOTAAL VERPLICHTINGEN EN EIGEN VERMOGEN
9.7.
9.3.
(1) Zoals vermeld in toelichting 1. 2. 3. Wijziging in voorstelling, werd een bedrag van 6 681 miljoen EUR per 31 december 2006 overgeboekt van “III Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening” naar “II Schulden aan en deposito’s van cliënten”. Dit heeft geen impact op het resultaat. (2) Converteerbare en niet achtergestelde schulden werden opgenomen in schuldpapier. Een bedrag van 20 miljoen EUR werd overgeboekt. De bijgevoegde toelichtingen van pagina 127 tot 232 maken integraal deel uit van deze balans.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 121
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. IX. X. XI. XII.
Toelichting
COMPTES SOCIAUX
(in miljoenen EUR)
RAPPORT DE GESTION
VERPLICHTINGEN
GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
(in miljoenen EUR)
Toelichting
I. II. III. IV. V.
Renteopbrengsten Rentekosten Dividenden Nettoresultaat uit geassocieerde deelnemingen Nettoresultaat uit financiële instrumenten gewaardeerd tegen reële waarde via resulatenrekening VI. Nettoresultaat uit investeringen VII. Ontvangen provisies en honoraria VIII. Betaalde provisies en honoraria IX. Premies en technische opbrengsten uit verzekeringsactiviteiten X. Technische kosten uit verzekeringsactiviteiten XI. Overige netto-opbrengsten
XII. XIII. XIV. XV. XVI.
11.1. 11.1. 11.2. 11.3. 11.4. 11.5. 11.6. 11.6. 11.7. & 9.3. 11.7. & 9.3. 11.8.
OPBRENGSTEN Personeelskosten Algemene en administratiekosten Vergoeding van het net Afschrijvingen Geactiveerde acquisitiekosten
11.9. 11.10. 11.11.
COMPTES SOCIAUX
KOSTEN BRUTOBEDRIJFSRESULTAAT XVII. Waardevermindering op leningen en voorzieningen voor kredietverbintenissen XVIII. Waardevermindering op immateriële en materiële activa XIX. Waardevermindering op goodwill
11.12. 11.13. 11.14.
NETTORESULTAAT VOOR BELASTINGEN XX.
Belastingen
73 057 (69 128) 152 102
11.15.
31/12/07
100 136 (95 610) 147 108
319 1 164 (1)&(2) 1 560 (253) 4 004 (3 904) (68) (3)
(163) 720 1 859 (357) 5 013 (5 007) 50
7 005 (1 722) (1 105) (352) (245) (3) (50)
6 896 (1 905) (1 232) (367) (284) (46)
(3 474)
(3 834)
3 531
3 062
(124) 0 0 3 407
NETTORESULTAAT Aandeel van minderheidsbelangen Aandeel van de houders van eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij in EUR Resultaat per aandeel - gewoon - verwaterd
31/12/06
(569)
(163) (3) (4) 2 892 (256)
2 838
2 636
88
103
2 750
2 533
2,49 2,45
2,18 2,15
11.16.
(1) waarvan 280 miljoen EUR afkomstig uit verkoop van Banque Artesia Nederland. (2) waarvan 236 miljoen EUR zijnde Dexia’s aandeel in het netto actief van de joint venture RBC Dexia Investor Services. (3) 31 december 2006: Aangezien opbrengsten uit vastgoedbeleggingen geboekt werden in “XI. Overige netto-opbrengsten”, werden de afschrijvingen op vastgoedbeleggingen overgeboekt van “XV. Afschrijvingen” naar “XI. Overige netto-opbrengsten” voor een bedrag van -7 miljoen EUR. De bijgevoegde toelichtingen van pagina 127 tot 232 maken integraal deel uit van deze balans.
122 // Dexia / Jaarverslag 2007
Uitgiftepremies
Eigen aandelen
Reserves en overgedragen resultaat
(in miljoenen EUR) OP 31 DECEMBER 2005 Wijzigingen tijdens het boekjaar - Uitgifte van geplaatst kapitaal - Verwerven van eigen aandelen - Handel in eigen aandelen - Verkoop en vernietiging van ingekochte eigen aandelen - Overboeking naar reserves - Dividenden - Op aandelen gebaseerde betalingen: toegekend aan het personeel - Wijzigingen in de consolidatiekring (1) - Nettoresultaat van het boekjaar OP 31 DECEMBER 2006
4 888
9 137
350
1 092
(356)
(4 219)
Nettoresultaat van het boekjaar
Kern eigen vermogen
2 038
11 488
(6) (50) (14) 419
(1) (414) 2 038 (770)
(2 038)
30 (441) 2 750 5 238
10 229
(1)
(3 783)
2 750
1 436 (50) (15) 5 0 (770) 30 (441) 2 750 14 433
(1) Voornamelijk uit aankoop van minderheidsbelangen in Deniz Groep, voor een bedrag van 408 miljoen EUR. Zie toelichting 2. Belangrijke wijzigingen in de consolidatiekring.
NIET IN RESULTATENREKENING OPGENOMEN WINSTEN EN VERLIEZEN
Niet in resultatenrekening Gecumuleerde opgenomen winsten en verliezen omrekeningsFilialen Financiële Derivaten Geassocieerde verschillen bestemd activa deelnemingen voor verkoop
(in miljoenen EUR) OP 31 DECEMBER 2005 Wijzigingen tijdens het boekjaar - Netto wijzigingen in reële waarde via eigen vermogen – voor verkoop beschikbare financiële activa - Netto wijzigingen in reële waarde via eigen vermogen – kasstroomafdekkingen - Netto wijzigingen in reële waarde ten gevolge van overboeking naar het resultaat – kasstroomafdekkingen - Omrekeningsverschillen - Wijzigingen in de consolidatiekring - Terugname van waardeveranderingen in reële waarde ten gevolge van het niet langer opnemen van voor verkoop beschikbare financiële activa - Transfert 1 BEDRAG OP 31 DECEMBER 2006
1
2 608
(96)
(161)
7
77
8
2 596
(153)
120
120
(14) (14) (16)
(196) 1
(459)
1 958
Niet in resultatenrekening opgenomen winsten en verliezen – Aandeel van de Groep
(14) (210) (15)
(459) 1 10
15
(118)
1 866
De bijgevoegde toelichtingen van pagina 127 tot 232 maken integraal deel uit van deze balans.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 123
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Geplaatst kapitaal
COMPTES SOCIAUX
KERN EIGEN VERMOGEN
RAPPORT DE GESTION
GECONSOLIDEERDE STAAT VAN DE WIJZIGINGEN IN EIGEN VERMOGEN
MINDERHEIDSBELANGEN
Kern eigen vermogen
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
(in miljoenen EUR) OP 31 DECEMBER 2005 Wijzigingen tijdens het boekjaar - Kapitaalsverhoging (1) - Dividenden - Nettoresultaat van het boekjaar - Netto wijzigingen in reële waarde via eigen vermogen - Omrekeningsverschillen - Wijzigingen in de consolidatiekring OP 31 DECEMBER 2006
DISCRETIONAIRE WINSTDELINGSELEMENT VAN VERZEKERINGSCONTRACTEN
Niet in Minderheidsresultatenrekening belangen opgenomen winsten en verliezen
1 136
47
1 183
513 (44) 88
433
513 (44) 88 (1) 3 (3)
(1) (28) 1 664
(1) 2 (31)
46
(7)
1 710
426
Kern eigen vermogen Niet in resultatenrekening opgenomen winsten en verliezen toe te kennen aan de houders van eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij Minderheidsbelangen Discretionaire-winstdelingselement van verzekeringscontracten
14 433 1 866 1 710 426
TOTAAL EIGEN VERMOGEN OP 31 DECEMBER 2006
18 435
(1) Uitgifte van diep achtergestelde schuldtitels met onbepaalde looptijd ten belope van 500 miljoen EUR.
KERN EIGEN VERMOGEN
Geplaatst kapitaal
Uitgiftepremies
5 238
10 229
69
170
(in miljoenen EUR) OP 31 DECEMBER 2006 Wijzigingen tijdens het boekjaar - Uitgifte van geplaatst kapitaal - Verwerven van ingekochte eigen aandelen - Handel in eigen aandelen - Verkoop en vernietiging van ingekochte eigen aandelen - Overboeking naar de reserves - Dividenden - Op aandelen gebaseerde betalingen: toegekend aan het personeel - Wijzigingen in de consolidatiekring - Overige - Nettoresultaat van het boekjaar OP 31 DECEMBER 2007
(1)
(3 783)
Nettoresultaat van het boekjaar
Kern eigen vermogen
2 750
14 433
(2)
237 (178) 1
(178) 1 2 2 750 (942)
(2 750)
35 (10) 1 2 533 5 307
10 399
De bijgevoegde toelichtingen van pagina 127 tot 232 maken integraal deel uit van deze balans.
124 // Dexia / Jaarverslag 2007
Eigen Reserves en aandelen overgedragen resultaat
(176)
(1 951)
2 533
2 0 (942) 35 (10) 1 2 533 16 112
(in miljoenen EUR) 1
10)
15
(3 129)
(118)
(31)
81)
14)
32) 11)
(1)
14)
(26) 6) 3)
(29)
(376) (1 490)
Kern eigen vermogen
(in miljoenen EUR) OP 31 DECEMBER 2006 Wijzigingen tijdens het boekjaar - Kapitaalsverhoging - Toevoeging aan de reserves - Dividenden - Nettoresultaat van het boekjaar - Netto wijzigingen in reële waarde via eigen vermogen - Omrekeningsverschillen - Wijzigingen in de consolidatiekring - Overige
(8) 74)
(24)
Niet in Minderheidsresultatenrekening belangen opgenomen winsten en verliezen
1 664
46
18 (60) 103
(4)
OP 31 DECEMBER 2007 1 721 Kern eigen vermogen Niet in resultatenrekening opgenomen winsten en verliezen toe te kennen aan de houders van eigenvermogensinstrumenten van de moedermaatschappij Minderheidsbelangen Discretionaire-winstdelingselement van verzekeringscontracten TOTAAL EIGEN VERMOGEN OP 31 DECEMBER 2007
1 866)
(3 160)
81)
OP 31 DECEMBER 2007
MINDERHEIDSBELANGEN
1 958)
(15) 1 1 (1) 1 33
1 710 18 (60) 103 (15) 1 1 (5) 1 1 754
(26) 9) 13)
(384) (147)
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
OP 31 DECEMBER 2006 Wijzigingen tijdens het boekjaar - Netto wijzigingen in reële waarde via eigen vermogen – voor verkoop beschikbare financiële activa - Netto wijzigingen in reële waarde via eigen vermogen – kasstroomafdekkingen - Netto wijzigingen in reële waarde tengevolge overboeking naar het resultaat – voor verkoop beschikbare financiële activa - Netto wijzigingen in reële waarde tengevolge overboeking naar het resultaat – kasstroomafdekkingen - Omrekeningsverschillen - Wijzigingen in de consolidatiekring - Terugname van waardeveranderingen in reële waarde tengevolge het niet langer opnemen van voor verkoop beschikbare financiële activa
Niet in resultatenrekening opgenomen winsten en verliezen – Aandeel van de Groep
RAPPORT DE GESTION
Niet in resultatenrekening Gecumuleerde opgenomen winsten en verliezen omrekeningsFilialen Financiële Derivaten Geassocieerde verschillen bestemd activa deelnemingen voor verkoop
(1 587)
DISCRETIONAIREWINSTDELINGSELEMENT VAN VERZEKERINGSCONTRACTEN 426
(291) (5) (15)
115 16 112 (1 587) 1 754 115 16 394
De bijgevoegde toelichtingen van pagina 127 tot 232 maken integraal deel uit van deze balans.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 125
COMPTES SOCIAUX
NIET IN RESULTATENREKENING OPGENOMEN WINSTEN EN VERLIEZEN
GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
(in miljoenen EUR) KASSTROOM UIT BEDRIJFSVERRICHTINGEN Nettoresultaat na belasting Aanpassingen m.b.t.: - Waardevermindering, afschrijving en overige waardecorrecties - Waardevermindering op obligaties, aandelen, leningen en overige activa - Netto-opbrengsten uit investeringen - Kosten wegens voorzieningen (voornamelijk voorzieningen verzekeringen) - Niet gerealiseerde winsten of verliezen - Inkomsten uit geassocieerde deelnemingen - Dividenden uit geassocieerde deelnemingen - Uitgestelde belastingen - Overige aanpassingen Kosten uit bedrijfsactiva en -verplichtingen NETTO KASSTROOM UIT BEDRIJFSVERRICHTINGEN KASSTROOM UIT INVESTERINGSVERRICHTINGEN Aankoop van vaste activa Verkoop van vaste activa Verwerving van niet geconsolideerde aandelen Verkoop van niet geconsolideerde aandelen Verwerven van filialen en bedrijfsonderdelen Verkoop van filialen en bedrijfsonderdelen
COMPTES SOCIAUX
NETTO KASSTROOM UIT INVESTERINGSVERRICHTINGEN KASSTROOM UIT FINANCIERINGSVERRICHTINGEN Uitgifte van nieuwe aandelen Uitgifte van achtergestelde en converteerbare schulden Terugbetaling van achtergestelde en converteerbare schulden Aankoop van eigen aandelen Verkoop van eigen aandelen Betaalde dividenden NETTO KASSTROOM UIT FINANCIERINGSVERRICHTINGEN
31/12/06
2 838 266 (90) (914) (1) 2 708 (41) (102) 39 42 30 11 532
31/12/07
2 636 315 4 (630) (1) 3 369 (101) (108) 44 (135) 35 (10 782)
16 308
(5 353)
(374) 169 (1 030) 1 286 (1 132) (2) 343
(573) 216 (2 854) 2 356 (27) 212
(738)
(670)
1 953 288 (581) (50) 4 (813)
254 1 283 (672) (178) 2 (1 002)
801
(313)
NETTO KASSTROOM
16 371
(6 336)
GELDMIDDELEN EN EQUIVALENTEN BIJ HET BEGIN VAN HET BOEKJAAR
43 797
57 941
Kasstroom uit bedrijfsverrichtingen Kasstroom uit investeringsverrichtingen Kasstroom uit financieringsverrichtingen Impact ten gevolge van wijzigingen van wisselkoersen en consolidatiekring op geldmiddelen en equivalenten
16 308 (738) 801
(5 353) (670) (313)
GELDMIDDELEN EN EQUIVALENTEN OP HET EINDE VAN HET BOEKJAAR
57 941
51 603
(513) 171 54 174 (51 284)
(498) 191 100 515 (95 539)
BIJKOMENDE INFORMATIE Betaalde inkomstenbelasting Ontvangen dividenden Ontvangen intresten Betaalde intresten
(2 227) (3)
(2)
(1) December 2006: omvat 236 miljoen EUR, zijnde Dexia’s aandeel in het netto actief van de joint venture RBC Dexia Investor Services. Dit is een niet kas element. Omvat eveneens 280 miljoen EUR ten gevolge van de verkoop van Banque Artesia Nederland. December 2007: omvat 54 miljoen EUR ten gevolge van de verkoop van Belstar Verzekeringen en 59 miljoen EUR ten gevolge van de verkoop van Dexia Banque Privée France. (2) December 2006: verwerving van DenizBank groep ten belope van 1 066 miljoen EUR. (3) December 2006: omvat de impact op de geldmiddelen en equivalenten van de joint venture RBC Dexia Investor Services ten belope van -1 740 miljoen EUR. De bijgevoegde toelichtingen van pagina 127 tot 232 maken integraal deel uit van deze staat.
126 // Dexia / Jaarverslag 2007
TOELICHTING BIJ DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
128
Toelichting bij de geconsolideerde jaarrekening
128
1. GRONDSLAGEN VOOR FINANCIËLE VERSLAGGEVING 128 1.1. Basis van de financiële verslaggeving 128 1.1.1. Algemeen 128 128 1.1.2. Boekhoudkundige ramingen 1.2. Wijzigingen in de waarderingsregels sinds de vorige publicatie die invloed kunnen hebben op Dexia 128 1.2.1. Nieuwe IFRS-normen, IFRIC-interpretaties en wijzigingen 128 1.2.2. Door de Europese Commissie bekrachtigde 128 IASB- en IFRIC-teksten 1.2.3. Wijziging in de voorstelling 129 1.3. Consolidatie 130 1.3.1. Dochterondernemingen 130 1.3.2. Entiteiten waarover gezamenlijk zeggenschap 130 wordt uitgeoefend 1.3.3. Geassocieerde deelnemingen 130 1.4. Saldering van financiële activa en financiële verplichtingen 130 1.5. Omrekening van vreemde valuta en transacties in vreemde valuta 130 1.5.1. Omrekening van vreemde valuta 130 1.5.2. Transacties in vreemde valuta 130 1.6. Boekhoudkundige verwerking op basis van de transactiedatum en de afwikkelingsdatum 131 1.7. Gerealiseerde meer- en minderwaarden op de 131 verkoop van financiële activa 1.8. Bijzondere waardeverminderingen 131 op financiële activa 1.9. Renteopbrengsten en -kosten 132 1.10. Honoraria en provisie-opbrengsten en -kosten 132 132 1.11. Verzekerings- en herverzekeringsactiviteiten 132 1.11.1. Verzekeringen 1.11.2. Herverzekering 135 1.12. Vergoeding van het net 135 1.13. Uitgestelde acquisitiekosten 135 1.14. Schulden aan kredietinstellingen en schulden 135 aan en deposito’s van cliënten 1.15. Financiële activa of financiële verplichtingen die voor handelsdoeleinden worden aangehouden en financiële activa of financiële verplichtingen aangewezen als gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening 136 1.15.1. Leningen en effecten die voor handelsdoeleinden worden aangehouden 136 1.15.2. Verplichtingen die voor handelsdoeleinden worden aangehouden 136 1.15.3. Leningen en effecten aangewezen als gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening 136 1.15.4. Verplichtingen aangewezen als gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening 136 1.16. Leningen en effecten die voor verkoop beschikbaar zijn en effecten die tot einde looptijd worden aangehouden 136
1.17. Derivaten 137 137 1.18. Derivaten als afdekkingsinstrumenten 1.19. Afdekking van het renterisico van een portefeuille 138 138 1.20. Winst of verlies op dag één 138 1.21. Materiële vaste activa 139 1.22. Immateriële activa 1.23. Goodwill 139 1.23.1. Positieve goodwill 139 1.23.2. Bijzondere waardevermindering op goodwill 139 1.24. Overige activa 139 139 1.25. Leaseovereenkomsten 1.25.1. Een Dexia-vennootschap is de leasingnemer 139 1.25.2. Een Dexia-vennootschap is de leasinggever 140 1.26. Verkoop- en terugkoopovereenkomsten 140 en effectenuitlening 1.27. Leningen 140 1.28. Uitgestelde belasting op de winst 140 140 1.29. Personeelsbeloningen 1.29.1. Pensioenverplichtingen 140 1.29.2. Andere verplichtingen na pensionering 141 1.29.3. Andere langetermijnpersoneelsbeloningen 141 1.29.4. Ontslagvergoedingen 141 141 1.29.5. Op aandelen gebaseerde betalingen 1.29.6. Aanspraken van werknemers 141 1.30. Voorzieningen 141 1.31. Aandelenkapitaal en ingekochte eigen aandelen 141 1.31.1. Kosten voor de uitgifte van aandelen 1.31.2. Dividenden op gewone aandelen 141 141 1.31.3. Preferente aandelen 1.31.4. Ingekochte eigen aandelen 142 1.31.5. Verzekeringen met een discretionair 142 winstdelingselement 1.32. Fiduciaire activiteiten 142 142 1.33. Reële waarde van financiële instrumenten 1.34. Geldmiddelen en equivalenten 142 142 1.35. Winst per aandeel 2. TRANSACTIES MET VERBONDEN PARTIJEN
143
3. SEGMENTRAPPORTERING 3.1. Bedrijfssegmenten (primaire segmentatiebasis) 3.2. Geografische segmenten (secundaire segmentatiebasis)
143 143
4. BELEID INZAKE RISICOBEHEER EN AFDEKKINGSACTIVITEITEN 4.1. Markt- en ALM-risico 4.1.1. Overzicht 4.1.2. Renterisico 4.1.3. Wisselkoersrisico 4.1.4. Aandelenrisico 4.1.5. Spreadrisico 4.2. Kredietrisico 4.3. Liquiditeitsrisico 4.4. Kapitaaltoereikendheid
143 143 144 144 145 145 146 146 146 147 148
Dexia / Jaarverslag 2007 // 127
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Algemene informatie
COMPTES SOCIAUX
Deze jaarrekeningen bevatten de toelichtingen die vereist zijn door de Europese boekhoudkundige regelgeving gepubliceerd tot 31 december 2007. Aanvullende grondslagen voor financiële verslaggeving en toelichtingen kunnen vereist zijn om te beantwoorden aan de nationale wetgeving, boekhoudnormen en beursreglementen.
RAPPORT DE GESTION
1. VERWERKINGSPRINCIPES EN -REGELS VOOR GECONSOLIDEERDE JAARREKENINGEN
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
Algemene informatie Dexia verleent financiële diensten aan de lokale openbare sector en is wereldwijd een van de meest vooraanstaande marktspelers inzake financiële dienstverlening aan de publieke sector en financiering van projecten en credit enhancement. In Europa biedt Dexia retail- en private-bankingdiensten aan alsook diensten op het vlak van vermogensbeheer en verzekeringen. De moedermaatschappij van de Groep is Dexia NV, een naamloze vennootschap die werd opgericht en gedomicilieerd is in België. Het adres van de hoofdzetel is: Rogierplein 11 – B-1210 Brussel (België). Dexia staat genoteerd op Euronext in Parijs en Brussel, alsook op de Luxemburgse beurs. Deze jaarrekening werd op 28 februari 2008 door de raad van bestuur goedgekeurd voor bekendmaking.
Toelichting bij de geconsolideerde jaarrekening De voornaamste grondslagen voor de financiële verslaggeving die bij de opstelling van deze geconsolideerde jaarrekening zijn toegepast, worden hieronder toegelicht. Daarbij worden de volgende afkortingen gebruikt: ARC: Accounting Regulatory Committee EFRAG: European Financial Reporting Advisory Group EU GAAP: de International Financial Reporting Standards zoals goedgekeurd door de Europese Unie (EU) IASB: International Accounting Standards Board IFRIC: International Financial Reporting Interpretations Committee IFRS: International Financial Reporting Standard.
1. GRONDSLAGEN VOOR FINANCIËLE VERSLAGGEVING 1.1. BASIS VAN DE FINANCIËLE VERSLAGGEVING 1.1.1. Algemeen De geconsolideerde jaarrekening van Dexia is opgesteld in overeenstemming met de door de EU bekrachtigde IFRS. De Europese Commissie (EC) publiceerde op 19 juli 2002 de Verordening EG 1606/2002, die beursgenoteerde groepen verplicht om IFRS toe te passen vanaf 1 januari 2005. Deze verordening werd verscheidene keren geactualiseerd sinds 2002, ter bekrachtiging van de diverse teksten die werden gepubliceerd door de IASB, met de uitzondering van bepaalde regels die vervat zijn in IAS 39. De Europese Commissie schrapte een aantal paragrafen van IAS 39 om Europese ondernemingen in staat te stellen in hun geconsolideerde jaarrekening, hun economische afdekkingen weer te geven die zij toepassen bij het beheren van hun renterisico. Bijgevolg is de jaarrekening van Dexia opgesteld in overeenstemming met alle IFRS-standaarden die goedgekeurd werden door de EU en die per 31 december 2007 door de EC gepubliceerd en bekrachtigd waren, met inbegrip van de voorwaarden voor de toepassing van transacties tot afdekking van het renterisico van een portefeuille en de mogelijkheid om “core deposits” af te dekken. 128 // Dexia / Jaarverslag 2007
Tenzij anders vermeld wordt, zijn de bedragen in de geconsolideerde jaarrekening uitgedrukt in miljoenen euro (EUR).
1.1.2. Boekhoudkundige ramingen Bij de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening dient het management ramingen en veronderstellingen te hanteren die de gerapporteerde bedragen beïnvloeden. Hoewel het management van oordeel is dat het bij het opstellen van die ramingen alle beschikbare informatie in overweging heeft genomen, zouden de werkelijke resultaten kunnen afwijken van deze ramingen en zouden de verschillen aanmerkelijk kunnen zijn voor de jaarrekening. De inschattingen en ramingen worden voornamelijk op de volgende domeinen gemaakt: • raming van het recupereerbaar bedrag van de activa die een bijzondere waardevermindering hebben ondergaan; • bepalen van de reële waarde van niet-genoteerde financiële instrumenten; • bepalen van de gebruiksduur en de restwaarde van de eigendommen, machines en uitrusting, vastgoedbeleggingen en immateriële activa; • bepalen van de verplichtingen van verzekeringscontracten; • actuariële ramingen bij het bepalen van de verplichtingen uit hoofde van personeelsvoordelen en activa van de fondsen; • raming van de huidige verplichtingen van gebeurtenissen uit het verleden bij het erkennen van voorzieningen.
1.2. WIJZIGINGEN IN DE WAARDERINGSREGELS SINDS DE VORIGE PUBLICATIE DIE INVLOED KUNNEN HEBBEN OP DEXIA 1.2.1. Nieuwe IFRS-normen, IFRICinterpretaties en wijzigingen Het IASB publiceerde twee amendementen op de bestaande normen, die beide van kracht worden op 1 januari 2009: • De intercalaire interestkost in het kader van IAS 23, waarbij deze kosten moeten worden gekapitaliseerd. Toch wordt verwacht dat deze wijziging geen materiële gevolgen zal hebben op het nettoresultaat van Dexia. • IAS 1 Voorstelling van de jaarrekening waarbij de impact vooral aanvullende toelichtingen in de staat van de wijzigingen in eigen vermogen van Dexia betreft. Het IFRIC gaf twee interpretaties: • Het IFRIC 13 Customer Loyalty Programmes wordt van kracht op 1 juli 2008 maar zal geen impact hebben op Dexia. • IFRIC 14 IAS 19 The Limits on a Defined Benefit Asset, Minimum Funding Requirements and their Interaction, die van kracht zal zijn vanaf 1 januari 2008. Deze interpretatie zal geen significante impact hebben aangezien het bedrag van de activa van deze pensioenplannen beperkt is.
1.2.2. Door de Europese Commissie bekrachtigde IASB- en IFRIC-teksten De Europese Commissie keurde in 2007 een IASB-norm en twee IFRIC-interpretaties goed: • IFRS 8 Operating segments, van kracht vanaf 1 januari 2009, waardoor het mogelijk wordt om de segmentreporting af te stemmen op het intern beheersverslag. • IFRIC 10 Interim Financial Reporting and Impairment, werd reeds door Dexia toegepast. • IFRIC 11 IFRS 2 Group and Treasury Share Transactions, heeft geen impact op Dexia.
Herclassificatie van de afschrijving op vastgoedbeleggingen naar “XI Overige netto-opbrengsten” De afschrijving op vastgoedbeleggingen wordt vanaf 1 januari 2007 overgeboekt van het brutobedrijfsresultaat naar de overige netto-opbrengsten om de opbrengsten en de daaraan verbonden kosten voor deze activiteit op elkaar af te stemmen. De vorige periodes werden aangepast. Herclassificatie van converteerbare maar niet achtergestelde schulden De converteerbare maar niet achtergestelde schulden worden nu geclassificeerd als schuldeffecten. In het verleden werden achtergestelde schulden apart vermeld in de jaarrekening. Deze herclassificatie zal eveneens de reconciliatie met de jaarlijkse toelichting van het kapitaal, zoals vereist in IAS 1, vergemakkelijken. Herclassificatie van “negative basis trade” Dexia herclassificeerde de “negative basis trade” van “activa aangewezen als gewaardeerd aan reële waarde” naar “activa die voor handelsdoeleinden worden aangehouden” aangezien dit in zijn geconsolideerde jaarrekening een betere weerspiegeling is van de intentie om op korte termijn winst te nemen. Merk op dat de handelsportefeuilledefinitie in de Capital Adequacy Directive (richtlijn met betrekking tot de kapitaaltoereikendheid) en de Belgische regelgeving duidelijk stellen dat de posities om de arbitragewinsten te realiseren deel uitmaken van de prudentiële handelsportefeuille. Dexia paste voor de herclassificering de principes toe van IAS 8 “de grondslagen van financiële verslaggeving, de schattingswijzigingen en de fouten”. Deze herclassificering heeft geen gevolgen voor de resultatenrekening of de balans; toch
Herclassificatie van sommige verplichtingen die aangewezen werden als gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening FSA zamelt werkmiddelen in door guaranteed investment contracts (GICs) aan te bieden aan diverse emittenten. Activa en verplichtingen werden hetzij op een natuurlijke wijze gekoppeld aan Libor hetzij omgezet in Libor via rentederivaten aangeduid als afdekkingsinstrumenten om zo het renterisico te beperken tot een minimum en te zorgen voor een stabiele bijdrage van de netto rentemarge aan de opbrengsten. Tijdens de analyse van de impact van SFAS 157 op zijn jaarrekening per 1 januari 2008, merkte FSA op dat een deel van de afgedekte verplichtingen werd ondergebracht onder “Financiële verplichtingen aangewezen als gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening”, terwijl het management en de betreffende documentatie enkel bedoeld waren tot afdekking van het renterisico. Daarom werd een deel van deze verplichtingen opnieuw overgeheveld naar “Schulden aan en deposito’s van cliënten”. Deze herclassificatie heeft geen weerslag op het resultaat van de periode, noch op dat van het jaar daarvoor. In de geconsolideerde jaarrekening per 31 december 2006 werd een bedrag van 6 681 miljoen EUR overgeboekt van “III. Verplichtingen aangewezen als gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening” naar “II. Schulden aan en deposito’s van cliënten”. Opsplitsing van de “Technische marge van de verzekeringsactiviteit” in opbrengsten en kosten De vorige rubriek “Technische marge van de verzekeringsactiviteiten” werd opgesplitst in “IX. Premies en technische opbrengsten uit verzekeringsactiviteiten” en “X. Technische kosten uit verzekeringsactiviteiten”. De opbrengsten van de verzekeringsmaatschappijen bestaan uit verzekeringspremies en technische opbrengsten (nieuwe rubriek IX) maar ook uit financiële netto-opbrengsten uit financiële beleggingen, die zijn opgenomen in rubrieken I tot VIII van de jaarrekening. Het aandeel van de polishouders in de totale opbrengsten wordt overgeheveld naar de voorzieningen (verplichtingen) via de rubriek “X. Technische kosten uit verzekeringsactiviteiten”. Als de verzekeringsmaatschappijen dividenden of gerealiseerde winsten op de verkoop van financiële beleggingen ontvangen, kunnen de technische kosten hoger liggen dan de “Premies en technische opbrengsten uit verzekeringsactiviteiten”, wat leidt tot een negatieve marge. Dexia heeft besloten de “Technische marge” op te splitsen in inkomsten en kosten met het oog op een beter begrip van de verzekeringsactiviteit van de Groep. U vindt deze analyse ook terug in toelichting 9.10. Bijdrage per activiteit. Harmonisering van de classificering van buitenbalansrubrieken Dexia harmoniseerde de classificering van de buitenbalansrubrieken in 2007. De voornaamste herclassificeringen tussen de publicatieregels vinden hun oorsprong in het feit dat persoonlijke zekerheden worden geboekt als “waarborgen”, terwijl zakelijke zekerheden worden geboekt als “verbintenissen”. De activa die aan ons worden toevertrouwd door der-
Dexia / Jaarverslag 2007 // 129
RAPPORT DE GESTION
heeft dit een weerslag van 9 032 miljoen EUR op de bekendmakingen inzake de “activa aangewezen als gewaardeerd aan reële waarde” en de “activa die voor handelsdoeleinden worden aangehouden”.
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Eerste toepassing van IFRS 7 en de wijziging van IAS 1: voorstelling van de jaarrekening Op 1 januari 2007 paste Dexia voor het eerst de vereisten toe voor de toelichting inzake financiële instrumenten op grond van IFRS 7 en de wijziging van IAS 1: Voorsteling van de jaarrekening – Toelichting van het kapitaal. Deze normen hebben geen weerslag op de erkenning en de waardering van financiële instrumenten en hebben geen impact op het nettoresultaat noch op het eigen vermogen. De nieuwe toelichtingen die vereist zijn krachtens IFRS 7 hebben voornamelijk te maken met de aard en de omvang van de risico’s. Toch heeft de toepassing van IFRS 7 gevolgen gehad op diverse rubrieken van de geconsolideerde jaarrekening. De toepassing van IFRS 7 houdt de toevoeging en de wijziging van diverse bijlagen in. Bovendien werden enkele rubrieken van de geconsolideerde jaarrekening eveneens gewijzigd: • bij winst en verlies vervangt de rubriek “Nettoresultaat uit financiële instrumenten aangewezen als gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening” de vorige rubriek “Nettoresultaat uit handelsdoeleinden en afdekkingen”, hoewel er inhoudelijk niets veranderd is; • bijgevolg worden de activa in de balans gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening, dat voordien “Leningen en effecten die voor handelsdoeleinden worden aangehouden” en “Leningen en effecten aangewezen als gewaardeerd tegen reële waarde” omvatte, samengevoegd tot één rubriek, nl.: “Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening”. Hetzelfde gebeurde voor de verplichtingen.
COMPTES SOCIAUX
1.2.3. Wijziging in de voorstelling
den of die wij van deze derden ontvangen, worden geboekt als “verbintenissen”, aangezien Dexia melding moet maken van de verbintenis om het actief terug te geven.
1.3. CONSOLIDATIE
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
1.3.1. Dochterondernemingen De geconsolideerde jaarrekening omvat de jaarrekening van de moedermaatschappij en de jaarrekeningen van haar dochterondernemingen en entiteiten opgericht voor een bijzonder doel (Special Purpose Entities, of SPE’s). Dochterondernemingen en SPE’s zijn entiteiten waarin Dexia rechtstreeks of onrechtstreeks zeggenschap heeft over het financieel en het operationeel beleid. Dochterondernemingen worden geconsolideerd vanaf de datum waarop de feitelijke zeggenschap aan Dexia wordt overgedragen, en worden niet langer geconsolideerd vanaf de datum waarop de controle van Dexia ophoudt te bestaan. Transacties tussen ondernemingen van Dexia, saldi en niet-gerealiseerde winsten en verliezen op transacties tussen ondernemingen van Dexia werden geëlimineerd. Intragroepsverliezen kunnen een aanwijzing vormen voor een bijzondere waardevermindering die in de geconsolideerde jaarrekening moet worden erkend. Waar nodig, is het beleid inzake de financiële verslaggeving van de dochterondernemingen gewijzigd om de overeenstemming met het door Dexia toegepaste beleid te verzekeren. Het eigen vermogen en het nettoresultaat die toegewezen kunnen worden aan minderheidsbelangen, worden afzonderlijk vermeld in respectievelijk de balans en de resultatenrekening.
1.3.2. Entiteiten waarover gezamenlijk zeggenschap wordt uitgeoefend Een joint venture is een contractuele afspraak waarbij twee of meer partijen een economische activiteit aangaan waarover zij gezamenlijk zeggenschap hebben. Joint ventures worden boekhoudkundig verwerkt volgens de methode van de proportionele consolidatie. In de jaarrekening worden joint ventures geïntegreerd doordat hun aandeel in de activa, verplichtingen, opbrengsten en kosten rubriek per rubriek wordt gecombineerd. De verwerkingswijze die wordt toegepast bij de consolidatie van dochterondernemingen wordt eveneens toegepast bij de consolidatie van transacties tussen ondernemingen van Dexia. Waar nodig is het beleid inzake de financiële verslaggeving van de dochterondernemingen gewijzigd om de overeenstemming met het door Dexia toegepaste beleid te verzekeren.
1.3.3. Geassocieerde deelnemingen Investeringen in geassocieerde deelnemingen worden boekhoudkundig verwerkt volgens de methode van de vermogensmutatie. Geassocieerde deelnemingen zijn investeringen waarin Dexia invloed van betekenis heeft, maar waarover het geen zeggenschap uitoefent. In het algemeen is dit het geval wanneer Dexia tussen 20 % en 50 % van de stemrechten bezit. De participatie in het nettoresultaat over het jaar wordt geboekt als opbrengsten uit geassocieerde deelnemingen en de investering wordt in de balans geboekt voor een bedrag dat het aandeel in de nettoactiva, inclusief netto goodwill, weerspiegelt.
130 // Dexia / Jaarverslag 2007
Niet-gerealiseerde winsten op transacties tussen Dexia en zijn volgens de methode van de vermogensmutatie verwerkte investeringen worden geëlimineerd ten bedrage van het belang van Dexia in de geassocieerde deelneming. Nietgerealiseerde verliezen worden eveneens geëlimineerd, tenzij uit de transactie een bijzondere waardevermindering van de overgedragen actiefwaarde blijkt. Het erkennen van de verliezen van geassocieerde deelnemingen wordt beëindigd wanneer de boekwaarde van de investering nul is, tenzij Dexia verplichtingen met betrekking tot verbintenissen van de geassocieerde deelnemingen heeft aangegaan of gewaarborgd. Waar nodig zijn de grondslagen voor financiële verslaggeving van de geassocieerde deelnemingen gewijzigd om de overeenstemming met de door Dexia toegepaste grondslagen te verzekeren.
1.4. SALDERING VAN FINANCIËLE ACTIVA EN FINANCIËLE VERPLICHTINGEN Financiële activa en verplichtingen worden gecompenseerd (en bijgevolg wordt enkel het nettobedrag gerapporteerd) wanneer Dexia een wettelijk afdwingbaar compensatierecht heeft en wanneer het de intentie heeft tot hetzij een nettovereffening, hetzij het actief en de verplichting tegelijkertijd te gelde maken.
1.5. OMREKENING VAN VREEMDE VALUTA EN TRANSACTIES IN VREEMDE VALUTA De bedragen in de geconsolideerde jaarrekening zijn uitgedrukt in EUR (functionele en voorstellingsvaluta), de valuta vermeld in de statuten van Dexia.
1.5.1. Omrekening van vreemde valuta Bij consolidatie worden de resultatenrekeningen en de kasstroomoverzichten van buitenlandse entiteiten waarvan de functionele valuta verschilt van de voorstellingsvaluta van Dexia (EUR), omgerekend in de voorstellingsvaluta van Dexia tegen de gemiddelde wisselkoersen over het jaar of de periode, en worden hun activa en verplichtingen omgerekend tegen de wisselkoersen die golden aan het einde van respectievelijk het jaar of kwartaal. Koersverschillen die ontstaan uit de omrekening van de netto-investering in buitenlandse dochterondernemingen en geassocieerde deelnemingen en van leningen en andere valuta-instrumenten die als afdekkingen van dergelijke investeringen zijn aangewezen, worden geboekt als een cumulatief omrekeningsverschil binnen het eigen vermogen. Wanneer een buitenlandse entiteit wordt afgestoten, worden dergelijke valutakoersverschillen in de resultatenrekening geboekt als deel van de winst of het verlies op de verkoop. Goodwill en aanpassingen van de reële waarde die voortvloeien uit de overname van een buitenlandse entiteit worden behandeld als activa en verplichtingen van de buitenlandse entiteit en worden omgerekend tegen de slotkoers.
1.5.2. Transacties in vreemde valuta Voor individuele Dexia-entiteiten worden transacties in vreemde munten boekhoudkundig verwerkt aan de hand van de benaderende wisselkoers die geldt op de transactiedatum. De uitstaande saldi op het einde van het jaar in een vreemde
1.7. GEREALISEERDE MEER- EN MINDERWAARDEN OP DE VERKOOP VAN FINANCIËLE ACTIVA Voor financiële activa die niet via de resultatenrekening worden geherwaardeerd, is de gerealiseerde meer- of minderwaarde bij vervreemding het verschil tussen de ontvangen opbrengst (na aftrek van transactiekosten) en de kostprijs of afgeschreven kostprijs van de investering.
1.8. BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN OP FINANCIËLE ACTIVA Dexia boekt voorzieningen voor bijzondere waardeverminderingen wanneer er objectief bewijs bestaat dat een financieel actief of een geheel van financiële activa in waarde is afgenomen, conform IAS 39 § 58-70. Het management heeft de best mogelijke ramingen gemaakt van de bijzondere waardeverminderingen op elke balansdatum. Een rentedragend financieel actief heeft een bijzondere waardevermindering ondergaan als de boekwaarde groter is dan de geschatte realiseerbare waarde. Het bedrag van de bijzondere waardevermindering voor activa die tegen geamortiseerde kostprijs worden geboekt, wordt berekend als het verschil tussen de boekwaarde van het actief en de contante waarde van verwachte toekomstige kasstromen die worden gedisconteerd tegen de oorspronkelijke effectieve rente van het financieel instrument
Dexia / Jaarverslag 2007 // 131
RAPPORT DE GESTION
Alle volgens standaard marktconventies afgewikkelde aankoop- en verkoopverrichtingen van financiële instrumenten worden erkend en niet langer opgenomen op de afwikkelingsdatum, met name de datum van de levering aan of door Dexia. Voor handelsdoeleinden aangehouden financiële instrumenten worden echter erkend en niet langer opgenomen op de transactiedatum. Voor financiële activa en verplichtingen die aanvankelijk tegen reële waarde worden geboekt via resultatenrekening, boekt Dexia vanaf de transactiedatum eventuele niet-gerealiseerde meer- of minderwaarden die voortvloeien uit de herwaardering van het contract tegen reële waarde op de balansdatum. Die niet-gerealiseerde meer- en minderwaarden worden in de resultatenrekening geboekt, tenzij de transacties werden toegewezen aan kasstroomafdekkingsrelaties of verband houden met een voor verkoop beschikbaar actief.
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
1.6. BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING OP BASIS VAN DE TRANSACTIEDATUM EN DE AFWIKKELINGSDATUM
of de huidige effectieve rentevoet voor niet-vastrentende instrumenten. De realiseerbare waarde van een instrument dat tegen reële waarde wordt gewaardeerd is de contante waarde van de verwachte toekomstige kasstromen die worden gedisconteerd tegen de actuele marktrente voor een soortgelijk financieel actief. De buitenbalansrisico’s zoals kredietsubstituten (bv. waarborgen en standbykredietbrieven) en kredietverbintenissen worden doorgaans omgezet in balansrubrieken wanneer ze worden opgevraagd. Toch kunnen er omstandigheden zijn, zoals onzekerheid over de tegenpartij, waarbij voor een buitenbalansrisico een waardevermindering geboekt moet worden. De kredietverbintenissen worden behandeld als deze die een bijzondere waardevermindering ondergaan wanneer de kredietwaardigheid van de cliënt dermate is verslechterd dat de terugbetaling van de lening of de daarmee verbonden interesten twijfelachtig zijn. Voorzieningen voor bijzondere waardeverminderingsverliezen worden geboekt op activa bij “Leningen en voorschotten aan kredietinstellingen”, “Schulden aan en deposito’s van cliënten”, en wel als volgt: • Specifieke waardeverminderingen – Het bedrag van de waardevermindering voor specifiek geïdentificeerde activa is het verschil tussen de boekwaarde en de realiseerbare waarde, zijnde de contante waarde van de verwachte kasstromen, inclusief de realiseerbare waarde van waarborgen en zekerheden, die wordt gedisconteerd op basis van de effectieve rentevoet op het moment waarop de waardevermindering zich voordoet. Activa met kleine saldi (inclusief leningen aan particulieren) met vergelijkbare risicokenmerken worden in die waardering doorgaans samengevoegd. Wanneer een actief onderhevig is aan een waardevermindering, wordt een specifiek waardeverlies geboekt en wordt het onderliggende actief geweerd uit de portefeuille waarop een collectieve waardevermindering wordt berekend. • Collectieve waardeverminderingen – Bijzondere waardevermindering omvatten opgelopen verliezen waarbij er geen specifieke waardevermindering is maar wel een objectief bewijs bestaat dat er mogelijke verliezen zijn in segmenten van de portefeuille of andere met verstrekte leningen verband houdende verbintenissen op de balansdatum. Deze werden geraamd op basis van in het verleden vastgestelde patronen van verliezen in elk segment, de aan de kredietnemers toegekende kredietratings en het huidig economisch klimaat waarin de kredietnemers actief zijn. Daartoe ontwikkelt Dexia kredietrisicomodellen op basis van een benadering die toepasselijke “default probability” (kans dat een tegenpartij in gebreke blijft) en de informatie over de “loss given default” (de omvang van het verlies als de tegenpartij in gebreke blijft) combineert die onderworpen zijn aan een geregelde back-testing en gebaseerd zijn op de gegevens en de risicomodellen van Basel II. • Landenrisicocomponent – Opgenomen in specifieke en collectieve waardeverminderingen. Wanneer het management oordeelt dat een actief oninbaar is, wordt ze afgeschreven met de daarmee verband houdende waardevermindering. Later geïnde bedragen worden eveneens in de resultatenrekening geboekt onder de rubriek “Waardeverminderingen op leningen en voorzieningen voor kredietverbintenissen”. Als het bedrag van de waardevermindering daarna afneemt als gevolg van een gebeurtenis die zich voordoet na de afschrijving van de oorspronkelijke waardevermindering, wordt de vrijgave van de voorziening
COMPTES SOCIAUX
valuta worden omgerekend tegen de wisselkoersen die gelden aan het einde van het jaar voor monetaire rubrieken en nietmonetaire rubrieken die tegen reële waarde worden geboekt. Niet-monetaire rubrieken die tegen kostprijs worden geboekt, worden aan historische koersen omgerekend. De voortvloeiende valutakoersverschillen van monetaire rubrieken worden in de geconsolideerde resultatenrekening geboekt; voor nietmonetaire rubrieken die tegen reële waarde worden geboekt, volgen de valutakoersverschillen dezelfde boekhoudkundige verwerking als voor aanpassingen naar de reële waarde.
RAPPORT DE GESTION GECONSOLIDEERDE JAARREKENING COMPTES SOCIAUX
gecrediteerd bij de “Waardeverminderingen op leningen en voorzieningen voor kredietverbintenissen”. Voor verkoop beschikbare financiële activa zijn alleen onderworpen aan de specifieke waardeverminderingen. Voor verkoop beschikbare beursgenoteerde aandelen worden tegen hun reële waarde gewaardeerd via “niet in resultatenrekening opgenomen winsten en verliezen”, of, in het geval van een waardevermindering, in de resultatenrekening. Dexia analyseert alle aandelen waarvan de beurskoers in de loop van een kwartaal met meer dan 25 % is gedaald of wanneer een risico door het management wordt vastgesteld, en beslist een waardevermindering te erkennen wanneer geoordeeld wordt dat er objectieve bewijzen zijn van waardevermindering op basis van IAS 39. Een langdurige daling van de reële waarde tot onder de kostprijs is eveneens een objectief bewijs van een waardevermindering. Waardeverminderingen op aandelen kunnen niet in de resultatenrekening worden teruggenomen wanneer de beurskoersen zich later herstellen. Terugname van waardeverminderingen op schuldeffecten worden geval per geval behandeld rekening houdend met de standaard. Wanneer voor verkoop beschikbare effecten een waardevermindering hebben ondergaan, worden de daarmee verband houdende gecumuleerde aanpassingen naar de reële waarde in de resultatenrekening opgenomen als “Nettoresultaat uit investeringen”. Waardeverminderingen op leningen die zijn geclassificeerd als “Leningen die voor verkoop beschikbaar zijn” worden gerapporteerd onder de rubriek “Waardeverminderingen op leningen en voorzieningen voor kredietverbintenissen”. Wij verwijzen ook naar 4.2. Kredietrisico voor meer informatie over hoe Dexia het kredietrisico opvolgt.
1.9. RENTEOPBRENGSTEN EN -KOSTEN Renteopbrengsten en -kosten worden voor alle rentedragende instrumenten in de resultatenrekening geboekt volgens het toewijzingsbeginsel met behulp van de effectieve-rentemethode gebaseerd op de werkelijke aankoopprijs (inclusief transactiekosten). Transactiekosten zijn extra kosten die direct kunnen toegewezen worden aan de verwerving van een financieel actief of verplichting en gebruikt worden voor de berekening in het kader van de effectieve-rentemethode. Extra kosten zijn kosten die niet zouden gemaakt zijn indien de entiteit het financieel instrument niet had verworven. De gelopen rente wordt in de balans gerapporteerd op dezelfde rubriek als het daarmee verbandhoudende financiële actief of de daarmee verband houdende verplichting. Nadat een rentedragend financieel actief is afgeschreven tot zijn geschatte realiseerbare waarde, worden renteopbrengsten geboekt tegen de rentevoet op basis waarvan de toekomstige kasstromen zijn gedisconteerd voor het bepalen van de realiseerbare waarde.
1.10. HONORARIA EN PROVISIEOPBRENGSTEN EN -KOSTEN Provisies en honoraria worden geboekt in overeenstemming met IAS 18. Conform deze norm wordt het merendeel van
132 // Dexia / Jaarverslag 2007
de provisies die voortvloeien uit de activiteiten van Dexia, geboekt volgens het toewijzingsbeginsel over de looptijd van de onderliggende transactie. Belangrijke items, zoals provisies en honoraria die voortvloeien uit het onderhandelen of bij het deelnemen aan de onderhandeling van een transactie voor een derde (bv. bij onderhandeling van leningen, aandelen of andere effecten of de aankoop of verkoop van bedrijven), worden geboekt op basis van het stadium van voltooiing van de onderliggende transactie of wanneer de onderliggende transactie is voltooid. Voor vermogensbeheeractiviteiten bestaan de opbrengsten voornamelijk uit beheers- en administratievergoedingen voor beveks en beleggingsfondsen. Opbrengsten uit vermogensbeheer worden geboekt als zijnde verdiend wanneer de dienst wordt verstrekt. Prestatieprovisies worden geboekt wanneer zij definitief verworven zijn, dit wil zeggen wanneer aan alle onderliggende voorwaarden is voldaan. Vergoedingen voor de beschikbaarstelling van kredieten worden als deel van de effectieve rentevoet geboekt als het krediet wordt toegekend en worden als opbrengsten geboekt bij het aflopen als geen krediet wordt toegekend.
1.11. VERZEKERINGS- EN HERVERZEKERINGSACTIVITEITEN 1.11.1. Verzekeringen Dexia is voornamelijk actief in bankproducten. Sommige verzekeringsproducten die verkocht worden door verzekeringsmaatschappijen werden beschouwd als financiële instrumenten, aangezien zij niet voldoen aan de vereisten van verzekeringsproducten volgens IFRS 4. IFRS 4 stelt een onderneming in staat verzekeringscontracten te boeken volgens de lokale boekhoudnormen als zij als dusdanig worden bestempeld onder IFRS 4. Daarom heeft Dexia ervoor gekozen om de lokale grondslagen van financiële verslaggeving te gebruiken voor het waarderen van de technische voorzieningen van de contracten die vallen onder IFRS 4 en de beleggingscontracten met discretionaire deelnemingskenmerken (DPF). Een contract dat beantwoordt aan de voorwaarden van een verzekeringscontract blijft een verzekeringscontract tot alle rechten en verplichtingen ophouden te bestaan of vervallen. Een verzekeringscontract is een contract volgens hetwelk een partij (de verzekeraar) een significant verzekeringsrisico aanvaardt van een andere partij (de polishouder) door ermee akkoord te gaan de polishouder te vergoeden als de polishouder wordt getroffen door een welbepaalde onzekere toekomstige gebeurtenis (de verzekerde gebeurtenis). Een contract kan beginnen als een beleggingscontract en kan een verzekeringscontract worden wanneer het significante verzekeringscomponenten omvat naarmate de tijd vordert. De ontvangen en betaalde bedragen die verband houden met verzekeringsproducten (met inbegrip van de vorderingen niet-leven) worden respectievelijk gerapporteerd onder “Premies en technische opbrengsten uit verzekeringsactiviteiten”, terwijl verliezen en wijzigingen in de voorzieningen voor de activiteiten inzake kredietverbetering, die gelijkenis vertonen met bankactiviteiten, gerapporteerd worden onder “Waardevermindering op leningen en voorziening voor kredietverbintenissen”.
Classificatie De classificatie gebeurt polis per polis, voor de groepsverzekeringen gebeurt dit op het niveau van de werkgever. Levensverzekeringen worden op basis van de Belgische boekhoudprincipes ondergebracht bij een van de onderstaande categorieën; • Type 1: Tak 21: gewaarborgde verzekeringsproducten met of zonder winstdeelname; • Type 2: Tak 21: beleggingsproducten met winstdeelname; • Type 3: Tak 21: beleggingsproducten zonder winstdeelname; • Type 4: Tak 23: Beleggingsproducten met risico – Unit Linked-producten; • Type 5: Tak 23: beleggingsproducten zonder risico; • Type 6: Tak 23: beleggingsproducten die kunnen worden omgezet in een Tak 21-beleggingsproduct met een risico (Tak 23); • Type 7: Tak 23: beleggingsproducten die kunnen worden omgezet in een Tak 21-beleggingsproduct met winstdeelname. De portefeuille van niet-levensverzekeringen omvat enkel verzekeringscontracten met een significant verzekeringsrisico. De portefeuille van niet-levensverzekeringen omvat enkel verzekeringscontracten met een significant verzekeringsrisico. Shadow Accounting Een verzekeraar mag, maar is daartoe niet verplicht, zijn grondslagen voor financiële verslaggeving aanpassen zodat een geboekt(e) maar niet gerealiseerd(e) winst of verlies op een actief, de waarderingen op dezelfde wijze beïnvloedt als een gerealiseerd(e) winst of verlies. De daarmee verbonden aanpassing aan de verzekeringsverplichtingen (of uitgestelde acquisitiekosten en immateriële activa) wordt geboekt bij het eigen vermogen als en alleen als de niet-gerealiseerde winst of het verlies rechtstreeks in het eigen vermogen wordt geboekt.
Discretionaire winstdeelname (DPF) Discretionaire winstdeelname is een contractueel recht voor het ontvangen van aanvullende voordelen bovenop een gewaarborgd rendement: • die een aanzienlijk aandeel kunnen zijn van de totale contractuele voordelen; • waarvan het bedrag of de timing contractueel aan het goeddunken van de emittent wordt overgelaten; en • die contractueel gebaseerd zijn op: - de prestatie van een welbepaalde pool van contracten van een specifiek type contract; - de gerealiseerde en/of niet-gerealiseerde beleggingsreturns van een specifieke pool van activa die in het bezit zijn van de emittent; of - de winst of het verlies van de onderneming, het fonds of een andere entiteit die het contract uitgeeft. Alle niet-gerealiseerde winst en verlies van beleggingen die dienen als dekking van verzekerings- en beleggingscontracten met DPF worden naar verhouding tot het aandeel dat verband houdt met de verzekerings- en beleggingscontracten met een discretionair-winstdelingselement in een aparte rubriek van het eigen vermogen ondergebracht. De proportionele berekening gebeurt op basis van de technische reserves en door een afzonderlijk beheer van de activa. Verzekeringscontracten met depositocomponent (splitsing) Alle unit-linked producten die zowel een verzekeringscontract als een depositocomponent omvatten, worden gesplitst. De boekhoudkundige principes voor de verzekeringscontracten worden toegepast op het verzekeringscomponent; deze voor de financiële instrumenten op het depositocomponent. De unit-linked producten die kunnen worden omgezet in een gewaarborgd beleggingsproduct (Tak 21) met winstdeelname, vallen onder de toepassing van IFRS 4 (belegging met DPF) en worden niet gesplitst.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 133
RAPPORT DE GESTION
“Shadow- loss”-aanpassing Om de noodzaak te kunnen bepalen van een “Shadow- loss”aanpassing van de verliezen moet Dexia bepalen of er aanvullende verplichtingen nodig zouden zijn, daarbij rekening houdend met de huidige marktconforme rendementen van beleggingen, veeleer dan met de geraamde opbrengsten op de activa. Als het bedrag van de vereiste verplichtingen hoger ligt dan de totale verplichtingen, dan zou het tekort de niet-verwezenlijkte meerwaarden die werden opgenomen in het eigen vermogen moeten verminderen en de verplichtingen doen toenemen via een “Shadow premium deficiency”-aanpassing. Daartoe moet de toereikendheidstest van de verplichtingen (zie “Toereikendsheidstest van de verplichtingen”) worden toegepast na alle – eventuele – “Shadow-loss”-aanpassingen. Zijn er onvoldoende niet-verwezenlijkte kapitaalmeerwaarden in het eigen vermogen om in overeenstemming te zijn met de aanpassing, dan moet de aanvullende verhoging van de verplichtingen geboekt worden in de resultatenrekening.
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Activiteiten DIS: leven en niet-leven De verzekeringsproducten van DIS worden gerapporteerd volgens de lokale boekhoudprincipes. Deze groep bestaat voornamelijk uit Belgische entiteiten, die vallen onder de toepassing van de Belgische boekhoudwetgeving (Koninklijk Besluit van 17 november 1994), als zij als dusdanig worden bestempeld volgens IFRS 4. Voorzieningen voor rampen en evenredigheidsreserves werden echter tegengeboekt. De portefeuille levensverzekeringen omvat: • verzekeringscontracten, inclusief herverzekeringscontracten en de aanvaarde herverzekeringsverdragen met uitzondering van de eigen zogenaamde “toegezegd-pensioenregeling”; • financiële instrumenten die worden uitgegeven met een discretionaire winstdeelname (DPF); • unit-linked contracten die stellen dat de polishouder op elk ogenblik gratis kan overstappen naar een beleggingsproduct met een gewaarborgde rente en een mogelijke winstdeelname.
Dexia heeft besloten om de zogenaamde “shadow accounting” toe te passen, indien overeenkomstig de wettelijke en/of contractuele voorwaarden de realisatie van de winst op de activa van een verzekeraar een rechtstreekse invloed heeft op de waardering van sommige of al zijn verzekerings- en beleggingscontracten met discretionaire winstdeelname (DPF).
COMPTES SOCIAUX
Alle andere posten die ontstaan uit verzekeringsactiviteiten worden volgens hun aard in de balans geclassificeerd, behalve de technische kosten die onder een afzonderlijke lijn worden vermeld. De verzekeringsactiviteiten van Dexia worden voornamelijk uitgeoefend door Dexia Insurance Belgium (DIB) voor producten leven en niet-leven en door Financial Security Assurance (FSA) in de VS op het vlak van de kredietverbetering van overheids- en bedrijfsobligaties.
RAPPORT DE GESTION GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
DPF in financiële instrumenten Als de emittent een element geheel of gedeeltelijk classificeert als een apart kapitaalcomponent, mag de verplichting die geboekt wordt voor het hele contract niet lager liggen dan het bedrag dat zou voortvloeien uit de toepassing van IAS 39 op het gewaarborgde element. Dexia gaat op elke balansdatum na of voldaan is aan deze minimumvereiste, en zo niet worden de overeenkomstige verplichtingen verhoudingsgewijs aangepast.
COMPTES SOCIAUX
In contracten besloten derivaten Voor de derivaten die vervat zijn in een verzekeringscontract geldt IAS 39, behalve wanneer het besloten afgeleid product zelf een verzekeringscontract is. De vereisten voor verzekeringscontracten met DPF gelden ook voor financiële instrumenten met DPF-elementen. In uitzondering op de vereisten van IAS 39, hoeft een verzekeraar geen splitsing en dus geen waardering tegen reële waarde toe te passen op de optie van een polishouder om een verzekeringscontract af te kopen voor een vast bedrag (of voor een bedrag dat gebaseerd is op een vast bedrag en een rentevoet), zelfs als de uitoefenprijs verschilt van het geboekt bedrag van de verzekeringsverplichting. De vereiste van IAS 39 geldt echter wel voor een putoptie of een optie tot cashafkoop die deel uitmaakt van een verzekeringscontract, als de afkoopwaarde verschilt als gevolg van de wijziging van een financiële variabele (zoals de prijs van een effect, een grondstof of een index), of een niet-financiële variabele die niet specifiek is voor een van de contracterende partijen.
Toereikendheidstest van de verplichtingen (Liability Adequacy Test – LAT) Een verzekeraar past een toereikendheidstest toe op zijn verzekerings- en beleggingscontracten met DPF. Dexia beoordeelt op elke balansdatum of de geboekte verzekeringsverplichtingen toereikend zijn, gebruik makend van actuele schattingen van toekomstige kasstromen uit hoofde van zijn verzekeringscontracten. Als uit die schatting (op basis van de afzonderlijke verzekeringsportefeuilles leven en niet-leven) blijkt dat het boekhoudkundig bedrag van zijn verzekeringsverplichting (min de daaraan gekoppelde uitgestelde acquisitiekosten en immateriële activa) niet volstaan in het licht van de geraamde toekomstige kasstromen, dan moet het volledige tekort worden opgenomen in de resultatenrekening. Voor de levensverzekeringen maakt de LAT gebruik van de volgende parameters (gebaseerd op het Koninklijk Besluit van 14 november 2003 met betrekking tot de activiteit leven): • premies: inventaris geïnde premies plus inventaris contractueel voorziene premies; • rente voor de actualisering van de kasstromen: rendementen van de activa die dienen als dekking van verzekeringsverplichtingen; • sterftetabellen: ervaringstabel van het land (Assuralia voor België); • kosten: berekening gebaseerd op de laatst herziene tariefkosten en de geboekte kosten; • de tariefkosten houden rekening met de inventaristoeslagen, de commerciële toeslagen en met de vaste bedragen; • de reëel toegewezen kosten houden rekening met de beheerskosten, de kosten voor het verwerken van de schadegevallen en de commissies. Deze kosten worden aangegeven per productengroep en worden geïndexeerd. Afhankelijk van
134 // Dexia / Jaarverslag 2007
de vervaldagen, overlijden en de afloop wordt het jaarlijks verschil vermeld tussen de tariefkosten en de werkelijk toegewezen kosten. De verschillen worden dan geactualiseerd volgens de LAT. Voor niet-leven gaat de LAT na of de premie en de voorzieningen voor schadegevallen volstaan om de geopende schadedossiers en / of de schadegevallen die zich binnen de contractuele looptijd van de contracten zullen voordoen, definitief af te handelen. Alle producten worden onderworpen aan een LAT. De test bestaat uit twee delen. In een eerste fase van de test gaat Dexia na of de aangelegde reserves voor de reeds geopende schadedossiers volstaan, en in een tweede fase maakt Dexia een raming van de vermoedelijke verliezen voor de verzekeringsportefeuilles en gaat het na of de niet ontvangen premiereserves toereikend zijn. Met betrekking tot de reserves voor de reeds geopende schadedossiers, maakt Dexia aanvullende berekeningen op basis van ramingen voor de kosten van de afhandeling van de schadegevallen. Voor een evaluatie van het verliespercentage voor de verzekeringsportefeuille, volgt Dexia een redenering die uitgaat van percentages (gemiddeld verliespercentage van de voorbije vijf jaar en administratieve kosten van het voorbije jaar). Activiteiten van FSA Dexia is actief op het vlak van de kredietverbetering van overheidsobligaties en geëffectiseerde schuldvorderingen via Financial Security Assurance Inc. (FSA) in de VS. Een aantal verzekeringsproducten die door verzekeringsmaatschappijen worden verkocht, worden volgens IFRS 4 beschouwd als verzekeringscontracten. Dexia past sinds 1 januari 2005 IFRS 4 toe om in overeenstemming te zijn met de datum van de eerste toepassing van IAS 32 en 39. De financiële garantie biedt doorgaans een onvoorwaardelijke en onherroepelijke garantie om de houder van een financiële verbintenis te beschermen tegen het niet uitbetalen van de hoofdsom en de interest op de vervaldag. Bij de niet-betaling van een verzekerde verbintenis moet Dexia doorgaans de hoofdsom, alsook de interest en andere verschuldigde bedragen uitbetalen overeenkomstig het oorspronkelijk terugbetalingsschema van de verbintenis, of op basis van een eigen keuze kan het deze bedragen versneld terugbetalen. Het contract kan beschouwd worden als een derivaat of als een verzekeringscontract dat afhangt van bepaalde wettelijke kenmerken. De bruto- en de afgestane premies bij voorafbetalingen zijn verworven in verhouding tot het bedrag van het uitstaand risico over de verwachte afdekkingsperiode. De uitgestelde premie-inkomsten en de voorafbetaalde verzekeringspremies vertegenwoordigen het deel van de premie dat geldt voor de risicoafdekking dat in de toekomst moet worden voorzien op de bestaande polissen. Dexia legt voorzieningen aan voor potentiële verliezen op basis van zijn raming van specifieke en niet-specifieke verliezen. Dexia legt ook voorzieningen aan voor de zogenaamde “loss adjustment expenses” (LAE) (uitgaven voor verliesaanpassingen), die bestaan uit de geraamde kosten voor het afhandelen van schadegevallen, met inbegrip van de wettelijke en andere uitgaven die verband houden met het afhandelen van de dossiers. Dexia berekent een verlies- en een LAE-kans op basis van de risico’s die inherent zijn aan zijn verzekerde portefeuille. Als een individueel polisrisico een vermoedelijk verlies vertegenwoordigt op de balansdatum, wordt een spe-
Toereikendheidstest van de verplichtingen (Liability Adequacy Test – LAT) Dexia past conform IFRS 4 een toereikendheidstest (LAT) toe op zijn verzekeringsproducten. Dexia oordeelt op elke balansdatum of de geboekte verzekeringsverplichtingen toereikend zijn, daarbij gebruik makend van actuele schattingen van toekomstige kasstromen in het kader van zijn verzekeringscontracten. Voor niet-leven is de toereikendheidstest binnen IFRS 4 een test die nagaat of de premie en de voorzieningen voor schadegevallen volstaan als afdekking van de geopende schadedossiers en / of de schadegevallen die zich zouden kunnen voordoen binnen de contractuele looptijd van de contracten.
1.12. VERGOEDING VAN HET NET Deze rubriek bevat de commissies die werden betaald aan tussenpersonen die een exclusief verkoopmandaat hebben afgesloten voor het aanbrengen van transacties met cliënten.
1.13. UITGESTELDE ACQUISITIEKOSTEN De uitgestelde acquisitiekosten gelden enkel voor de activiteiten van FSA en bestaan uit kosten voor de productie, met inbegrip van de betaalde commissies voor effectieve herverzekering, de compensatie en de aanverwante kosten voor het personeel voor de inschrijvingen en de marketing, bepaalde kosten voor ratingbureaus, premietaksen en bepaalde andere inschrijvingskosten, verminderd met de afgestane commissies op premies die werden gecedeerd aan herverzekeraars. Uitgestelde acquisitiekosten worden afgeschreven over de periode waarin de verbonden premies werden ontvangen. De afschrijving van uitgestelde acquisitiekosten wordt weergegeven onder een afzonderlijke rubriek binnen de operationele kosten. Wanneer een verzekerde uitgifte wordt teruggetrokken of geannuleerd vóór het einde van de verwachte afdekkingsperiode, worden de overige uitgestelde acquisitiekosten geboekt in de resultatenrekening. Het inbaar karakter van de uitgestelde acquisitiekosten wordt bepaald door: • het ramen van toekomstige opbrengsten (uitgestelde premie-opbrengsten en verwachte toekomstige betalingen); • en de actuele waarde van de verwachte verliezen en de uitgaven voor aanpassingen van verliezen.
1.14. SCHULDEN AAN KREDIETINSTELLINGEN EN SCHULDEN AAN EN DEPOSITO’S VAN CLIËNTEN Kredieten die als “Leningen en voorschotten” zijn ingedeeld, zijn de kredieten die niet zijn opgenomen onder “Leningen en effecten die voor handelsdoeleinden worden aangehouden”, “Leningen en effecten aangewezen als gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening“ en “Leningen en effecten die voor verkoop beschikbaar zijn”, worden geboekt tegen de geamortiseerde kostprijs, met name het bedrag van de uitstaande hoofdsom, na aftrek van eventuele uitgestelde vergoedingen en materiële directe kosten op leningen, en na aftrek van eventuele niet-afgeschreven premies of kortingen. Dexia / Jaarverslag 2007 // 135
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
De herverzekeringscontracten van Dexia met derden die voldoende verzekeringsrisico’s bevatten om geclassificeerd te worden als een verzekeringscontract, worden geboekt volgens de lokale boekhoudprincipes. Op een herverzekeringsactief wordt een bijzondere waardevermindering erkend als: • er objectieve bewijzen bestaan ten gevolge van een gebeurtenis die zich voordeed na de aanvankelijke erkenning van het herverzekeringsactief, dat de cedent niet alle krachtens het contract aan hem verschuldigde bedragen zal ontvangen; en • die gebeurtenis een betrouwbare meetbare impact heeft op de bedragen die de cedent zal ontvangen van de herverzekeraar. Voor de meting van de solvabiliteit van de herverzekeraar verwijst Dexia naar diens kredietrating en naar de regels inzake bijzondere waardevermindering.
RAPPORT DE GESTION
1.11.2. Herverzekering
COMPTES SOCIAUX
cifieke reserve aangelegd. Voor de overige polisrisico’s in de portefeuille wordt een niet-specifieke reserve aangelegd voor de inherente kredietverliezen die statistisch kunnen worden geraamd. Dexia legt een specifieke reserve aan voor de actuele waarde van het geraamde verlies, zonder recuperaties, wanneer naar de mening van het management de kans op een verlies in de toekomst voor een welbepaalde verzekerde obligatie op de balansdatum bestaande is of redelijkerwijze kan worden geraamd. Wanneer een verzekerde obligatie beantwoordt aan de criteria voor het aanleggen van een specifieke reserve en de transactie een premie in schijven betaalt, dan worden de premies, als men verwacht ze in de toekomst te ontvangen, beschouwd als een vorm van recuperatie en zijn zij niet langer verworven als premie-inkomsten. Een specifieke reserve wordt aangelegd met gebruikmaking van kasstromen- of vergelijkbare modellen die neerkomen op de door Dexia geraamde actuele waarde van het verwachte tekort tussen: • de geplande betalingen op de verzekerde obligatie plus de verwachte uitgave voor verliesaanpassing en • de verwachte kasstroom van en te ontvangen opbrengsten op de verkoop van enige onderliggende waarden van de obligatie en andere verwachte recuperaties. Het geraamd verlies, zonder recuperaties, op een transactie wordt verdisconteerd tegen een risicoloze rente voor de termijn van de verzekerde obligatie op het ogenblik dat de reserve wordt aangelegd. Dexia boekt een algemene reserve voor het weergeven van de inherente kredietrisico’s van zijn portefeuille. De algemene reserves plus de specifieke reserves vertegenwoordigen de raming van de totale reserves door Dexia. Doorgaans, wanneer een verzekerd krediet verslechtert tot op een punt dat er schadedossiers worden verwacht, wordt een specifieke reserve aangelegd. Het bedrag van de algemene reserve houdt rekening met alle beschermingsniveaus (bv. herverzekering en overwaarborging). Het netto-uitstaand bedrag voor polissen die stammen uit deze periode wordt vermenigvuldigd met factoren inzake de frequentie en de grootte van de verliezen. De verliesfactoren die worden gehanteerd voor de berekening zijn het product van de defaultfrequentie van Moody’s en de groottefactoren van S&P. Moody’s werd gekozen om zijn geloofwaardigheid, zijn grote populatie, het statistisch formaat en de betrouwbaarheid van toekomstige updates. Dexia past een ervaringsfactor toe op de resultaten van de statistische berekening.
1.15. FINANCIËLE ACTIVA OF FINANCIËLE VERPLICHTINGEN DIE VOOR HANDELSDOELEINDEN WORDEN AANGEHOUDEN EN FINANCIËLE ACTIVA OF FINANCIËLE VERPLICHTINGEN AANGEWEZEN ALS GEWAARDEERD TEGEN REËLE WAARDE VIA RESULTATENREKENING
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
1.15.1. Leningen en effecten die voor handelsdoeleinden worden aangehouden Voor handelsdoeleinden aangehouden leningen worden opgenomen onder “Leningen en effecten die voor handelsdoeleinden worden aangehouden” en worden tegen reële waarde geboekt, waarbij niet-gerealiseerde winsten en verliezen in de resultatenrekening opgenomen worden als “Nettoresultaat uit financiële instrumenten gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening”. De renteopbrengsten nemen toe op basis van de methode van de effectieve rentevoet en worden geboekt onder de “Renteopbrengsten”. Voor handelsdoeleinden aangehouden effecten zijn effecten die zijn verworven met als doel winst te boeken uit koersschommelingen op korte termijn of uit handelsmarges, of effecten die zijn opgenomen in een portefeuille waarbij sprake is van een patroon van winstneming op korte termijn. Voor handelsdoeleinden aangehouden effecten worden bij de eerste opname geboekt tegen reële waarde en worden daarna tegen de reële waarde geherwaardeerd. Alle daarmee verbandhoudende gerealiseerde en niet-gerealiseerde winsten en verliezen worden opgenomen in “Nettoresultaat uit financiële instrumenten aangewezen als gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening”. De interest die werd ontvangen tijdens de periode dat men het actief bezat, wordt geboekt als “Renteopbrengsten”. De ontvangen dividenden worden geboekt onder “Dividenden”. Alle aan- en verkoopverrichtingen van voor handelsdoeleinden aangehouden effecten die geleverd worden binnen de voorgeschreven of de door marktconventies vastgelegde termijn (volgens standaardmarktconventies afgewikkelde aan- en verkoopverrichtingen) worden geboekt op afwikkelingsdatum. Andere handelstransacties worden als derivaten behandeld tot ze worden afgewikkeld (zie ook alinea 1.6. “Boekhoudkundige verwerking op basis van de transactiedatum en de afwikkelingsdatum”).
1.15.2. Verplichtingen die voor handelsdoeleinden worden aangehouden Voor handelsdoeleinden aangehouden verplichtingen volgen dezelfde boekhoudkundige verwerking als deze die gelden voor “Leningen en effecten die voor handelsdoeleinden worden aangehouden”.
1.15.3. Leningen en effecten aangewezen als gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening Leningen en effecten die worden gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de resultatenrekening volgen dezelfde boekhoudkundige verwerking als deze die gelden voor “Leningen en effecten die voor handelsdoeleinden worden aangehouden”. Onder “Aangewezen als gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening” (Fair Value Option – FVO) kunnen een
136 // Dexia / Jaarverslag 2007
financieel actief, een financiële verplichting, of een groep van financiële instrumenten door de entiteit geboekt worden als zijnde tegen reële waarde via resultatenrekening, op voorwaarde dat dit leidt tot meer relevante informatie of indien dit de betrouwbaarheid van de interpretatie ten goede komt. De “fair value option” vereenvoudigt de toepassing van IAS 39. Ze wordt gebruikt: • wanneer dergelijke vermelding een eventuele inconsequentie in de waardering of erkenning wegwerkt of aanzienlijk verkleint; • wanneer een groep van financiële activa, financiële verplichtingen of beide wordt beheerd en de prestatie ervan wordt gewaardeerd tegen reële waarde, in overeenstemming met een gedocumenteerd risicobeheer of beleggingsstrategie; • wanneer een instrument een niet nauw verwant besloten derivaat bevat; Het gebruik van “Fair Value Option” is een keuze op het vlak van de boekhoudprincipes die men moet maken voor het volledig financieel instrument, bij de aanvankelijke erkenning en als bepaalde documentatievoorwaarden vervuld zijn.
1.15.4. Verplichtingen aangewezen als gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening Bovenstaande toelichtingen bij de “Fair Value Option” gelden ook voor de verplichtingen.
1.16. LENINGEN EN EFFECTEN DIE VOOR VERKOOP BESCHIKBAAR ZIJN EN EFFECTEN DIE TOT EINDE LOOPTIJD WORDEN AANGEHOUDEN Het management bepaalt de geschikte classificatie van de beleggingen bij hun eerste erkenning. Genoteerde effecten met een vaste looptijd worden geclassificeerd als “Effecten die tot einde looptijd worden aangehouden” (HTM) wanneer het management zowel de intentie heeft als in staat is om de activa tot het einde van de looptijd aan te houden. Effecten, leningen en vorderingen die bedoeld zijn om voor onbepaalde duur te worden aangehouden en die kunnen worden verkocht naar aanleiding van een behoefte aan liquide middelen of naar aanleiding van wijzigingen in rentevoeten, wisselkoersen of aandelenkoersen, worden als “Voor verkoop beschikbaar” geclassificeerd. Effecten, leningen en vorderingen worden bij de eerste opname geboekt tegen de reële waarde (inclusief transactiekosten). De rente wordt op basis van de effectieve-rentemethode geboekt bij de renteopbrengsten. Daarna worden de voor verkoop beschikbare financiële activa geherwaardeerd tegen de reële waarde op basis van genoteerde biedkoersen of bedragen die werden afgeleid uit kasstroommodellen. Niet-gerealiseerde winsten en verliezen die voortvloeien uit wijzigingen in de reële waarde van financiële activa die zijn geclassificeerd als “Voor verkoop beschikbaar”, worden geboekt in het eigen vermogen. Wanneer effecten worden verkocht, worden de daarmee verband houdende geaccumuleerde aanpassingen naar de reële waarde in de resultatenrekening opgenomen als “Nettoresultaat uit investeringen”.
1.18. DERIVATEN ALS AFDEKKINGSINSTRUMENTEN Op de datum waarop een derivaat wordt afgesloten, kan Dexia bepaalde derivaten bestempelen als: • een afdekking van de reële waarde van een geboekt actief of geboekte verplichting of als een vaste toezegging (reële-waarde afdekking); of als • een afdekking van een toekomstige kasstroom die kan worden toegerekend aan een geboekt actief, een geboekte verplichting of een verwachte transactie (kasstroom afdekking); of als • een afdekking van een netto-belegging in een buitenlandse entiteit (afdekking van een netto-belegging). Als een derivaat niet aangewezen is als afdekkingsinstrument, wordt het geacht een voor handelsdoeleinden aangehouden derivaat te zijn. “Hedge accounting” (administratieve verwerking van afdekkingstransacties) kan worden gebruikt voor derivaten die als dusdanig bestemd zijn, op voorwaarde dat bepaalde criteria vervuld zijn. De criteria voor de boekhoudkundige verwerking van een afdekkingsinstrument omvatten onder andere: • het afdekkingsinstrument, de afgedekte positie en de afdekkingsdoelstelling, -strategie en -relatie moeten formeel worden gedocumenteerd voordat “hedge accounting” kan worden toegepast;
Dexia / Jaarverslag 2007 // 137
RAPPORT DE GESTION
Derivaten omvatten doorgaans deviezencontracten, valutaen rentefutures, rentetermijncontracten, valuta- en renteswaps en (zowel geschreven als gekochte) valuta- en rente-opties. Alle derivaten worden bij de eerste erkenning in de balans geboekt tegen reële waarde en worden daarna tegen de reële waarde geherwaardeerd. De reële waarde wordt, naargelang het geval, berekend op basis van genoteerde marktprijzen, gedisconteerde-kasstroommodellen en waarderingsmodellen. Derivaten worden geboekt als activa wanneer de reële waarde positief is, en als verplichting wanneer de reële waarde negatief is. Het volgens deze regels op de balans geboekt bedrag omvat de betaalde/ontvangen premies na afschrijvingen, de herwaardering tegen reële waarde en de gelopen rente, waarbij de som van alle elementen de reële waarde van het derivaat vertegenwoordigt. Bepaalde derivaten die geïntegreerd zijn in andere financiële instrumenten worden behandeld als aparte derivaten als: • hun risico’s en kenmerken niet nauw verbonden zijn met die van het basiscontract; en • het hybride contract niet tegen de reële waarde wordt geboekt met verwerking van niet-gerealiseerde meer- en minderwaarden in de resultatenrekening.
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
1.17. DERIVATEN
• de afdekking moet worden gedocumenteerd, waaruit moet blijken dat ze naar verwachting zeer effectief (binnen een bandbreedte van 80 % tot 125 %) zal zijn in het compenseren van veranderingen in de reële waarde of kasstromen die zijn toe te rekenen aan het afgedekte risico in de afgedekte rubriek gedurende de gehele afdekkingsperiode; en • de afdekking is effectief bij aanvang en blijft daarna gelden. De entiteiten van Dexia maken gebruik van interne derivaten (“internal hedging”), voornamelijk tot afdekking van hun renterisico. Deze interne contracten worden gecompenseerd door met derden afgesloten derivaten. Als de contracten niet met derden kunnen worden gecompenseerd, is niet aan de afdekkingscriteria voldaan. Interne derivaten tussen afzonderlijke afdelingen binnen dezelfde wettelijke entiteit en tussen afzonderlijke entiteiten binnen de geconsolideerde Groep kunnen in aanmerking komen voor “hedge accounting” in de geconsolideerde jaarrekening enkel en alleen als de interne contracten worden gecompenseerd door derivaten met een partij buiten de geconsolideerde Groep. In dit geval wordt het extern contract beschouwd als het afdekkingsinstrument. Veranderingen in de reële waarde van derivaten die zijn bestemd tot en in aanmerking komen als reële-waarde-afdekkingen en waarvan is aangetoond dat ze zeer effectief zijn met betrekking tot het afgedekte risico, worden in de resultatenrekening geboekt, samen met de overeenkomstige verandering in de reële waarde van de afgedekte activa of verplichtingen die aan dat specifieke afgedekte risico kunnen worden toegerekend. Als de afdekking niet langer voldoet aan de criteria voor “hedge accounting” (reële-waarde-afdekking), wordt de aanpassing van de boekwaarde van een afgedekt rentedragend financieel instrument afgeschreven via de resultatenrekening over de periode tot de vervaldatum via een aanpassing van het rendement van de afgedekte positie. Veranderingen in de reële waarde van derivaten die zijn aangewezen en in aanmerking komen als kasstroomafdekkingen en waarvan is aangetoond dat ze zeer effectief zijn met betrekking tot het afgedekte risico, worden in de afdekkingsreserve in het eigen vermogen geboekt als “Niet in de resultatenrekening opgenomen winsten en verliezen” (zie “Geconsolideerde staat van de wijzigingen in eigen vermogen”). Het niet-effectieve deel van de veranderingen in de reële waarde van de derivaten wordt in de resultatenrekening geboekt. Indien de verwachte toekomstige transactie leidt tot de opname van een niet-financieel actief of verplichting, worden de voorheen in het eigen vermogen uitgestelde winsten en verliezen overgedragen en opgenomen in de eerste waardering van de kostprijs van het actief of de verplichting. In het andere geval worden in het eigen vermogen uitgestelde bedragen overgedragen naar de resultatenrekening en geclassificeerd als opbrengsten of kosten in de perioden waarin de afgedekte vaste toezegging of verwachte toekomstige transactie de resultatenrekening beïnvloedt. Hoewel bepaalde transacties met betrekking tot derivaten effectieve economische afdekking van risicobeheerposities van Dexia verschaffen, komen ze niet in aanmerking voor “hedge accounting” overeenkomstig de specifieke regels in IFRS en worden ze bijgevolg behandeld als voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten, waarbij de toename of afname van de reële waarde in de resultatenrekening worden geboekt.
COMPTES SOCIAUX
Tot het einde van de looptijd aangehouden effecten worden geboekt tegen de geamortiseerde kostprijs volgens de effectieve-rentemethode, na aftrek van een eventuele voorziening voor waardevermindering.
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
1.19. AFDEKKING VAN HET RENTERISICO VAN EEN PORTEFEUILLE Dexia heeft besloten om de door de EU bekrachtigde IAS 39 toe te passen omdat die de wijze waarop Dexia zijn activiteiten beheert beter weerspiegelt. Afdekkingsrelaties zijn bedoeld om het renterisico te beperken dat voortkomt uit de geselecteerde categorie van activa of verplichtingen die zijn aangewezen als de in aanmerking komende afgedekte posities. De entiteit voert een globale analyse van het renterisico uit. Deze bestaat uit een beoordeling van de vaste-renterisicopositie, rekening houdend met alle risico’s die voortkomen uit al dan niet in de balans opgenomen rubrieken. Bij deze globale analyse kunnen bepaalde componenten van het risico worden uitgesloten, zoals financiële-marktactiviteiten, op voorwaarde dat de risicopositie die uit de uitgesloten activiteiten voortvloeit voor elke individuele activiteit wordt gecontroleerd. De entiteit selecteert activa en/of verplichtingen die moeten worden opgenomen in de afdekking van het renterisico van de portefeuille. De entiteit definieert bij aanvang de af te dekken risicopositie, de duur van de tijdsband en de wijze waarop en de frequentie waarmee ze tests uitvoert. Bij het selecteren van de in de portefeuille op te nemen activa en verplichtingen past de entiteit constant dezelfde methode toe. Activa en verplichtingen worden op een cumulatieve basis opgenomen in alle tijdsbanden van de portefeuille. Wanneer ze uit de portefeuille worden verwijderd, moeten ze bijgevolg worden verwijderd uit alle tijdsbanden waarin ze een invloed hadden. De entiteit mag kiezen welke activa en/of verplichtingen ze in de portefeuille wenst te classificeren, op voorwaarde dat deze in de globale analyse worden opgenomen. Direct opvraagbare deposito’s en spaarrekeningen kunnen in de portefeuille worden opgenomen op basis van een gedragsstudie voor een raming van de verwachte vervaldatum. De entiteit kan verschillende categorieën van activa of verplichtingen, zoals voor verkoop beschikbare activa of leningportefeuilles, bestempelen als in aanmerking komende afgedekte posities. De afdekkingsinstrumenten zijn een portefeuille van derivaten. Een dergelijke portefeuille van derivaten kan compenserende posities bevatten. De afdekkingsposten worden geboekt tegen hun volledige reële waarde (inclusief opgelopen rentekosten of -opbrengsten), waarbij aanpassingen worden verwerkt in de resultatenrekening. De beoordeling van de effectiviteit bestaat erin na te gaan of aan de afdekkingsdoelstelling, namelijk de beperking van het renterisico, is voldaan. Inefficiëntie kan alleen voortkomen uit een te grote afdekking als gevolg van het feit dat er zich binnen de categorieën van activa of verplichtingen niet-contractuele gebeurtenissen voordoen. Een op het afgedekt renterisico gebaseerde herwaardering van elementen uitgevoerd tegen geamortiseerde kostprijs wordt geboekt onder de regel “Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille”. In geval van afdekking van voor verkoop beschikbare effecten, wordt de herwaardering opgenomen onder de rubriek “Leningen en effecten die voor verkoop beschikbaar zijn”.
1.20. WINST OF VERLIES OP DAG ÉÉN Het beste bewijs van de reële waarde van een derivaat bij de initiële erkenning is de transactieprijs (dit is de reële waarde van
138 // Dexia / Jaarverslag 2007
de gegeven of gekregen vergoedingen) behalve als de reële waarde van dat instrument gestaafd wordt door vergelijking met andere waarneembare huidige markttransacties in hetzelfde instrument (dit is zonder wijziging of herverpakking) of op basis van een waarderingstechniek waarvan de variabelen enkel gegevens van waarneembare markten omvatten. Het verschil tussen de transactieprijs en de reële waarde op basis van een waarderingstechniek wordt doorgaans een “Winst of verlies op dag één” genoemd. Als de reële waarde wordt bepaald door middel van waarderingsmodellen waarvoor alle variabelen waarneembaar zijn in de markt, boekt Dexia de “Winst of verlies op dag één” tegen de initiële erkenning in de resultatenrekening. Wanneer dergelijk bewijs niet bestaat, wordt de erkenning van “Winst of verlies op dag één” uitgesteld en geboekt in de resultatenrekening in die mate dat het voortvloeit uit een verandering in een factor (ook de tijd kan een factor zijn) waarmee marktspelers rekening houden bij het bepalen van de prijs. Het uitgesteld bedrag van de “Winst of verlies op dag één” wordt afgeschreven over de resterende looptijd van de transactie. Als na initiële erkenning de variabelen waarneembaar worden op de markt, of wanneer het instrument tegengeboekt wordt, wordt het resterend bedrag van de uitgestelde “Winst of verlies op dag één” volledig opgenomen in de resultatenrekening.
1.21. MATERIËLE VASTE ACTIVA Materiële vaste activa omvatten eigendom, machines, uitrusting en vastgoedbeleggingen. Alle eigendommen, machines en uitrusting worden opgenomen tegen historische kostprijs na aftrek van gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen. De afschrijvingen worden berekend met behulp van de lineaire afschrijvingsmethode. De kostprijs van dergelijke activa wordt afgeschreven tot hun restwaarde over de geschatte gebruiksduur. Hierbij wordt uitgegaan van de volgende gebruiksduur: • gebouwen (inclusief aanschaffingskosten en niet-aftrekbare belastingen): 20 tot 50 jaar; • computerapparatuur: 3 tot 6 jaar; • verbeteringen aan geleasde activa, materieel en meubilair: 2 tot 12 jaar; • voertuigen: 2 tot 5 jaar. Een item van eigendommen, machines en uitrusting kan bestaan uit significante onderdelen met een individueel verschillende nuttige levensduur. In dergelijk geval wordt elk onderdeel apart afgeschreven over zijn geraamde nuttige levensduur. De volgende onderdelen werden vastgelegd: • structuur van het gebouw: 50 jaar; • dak en voorgevel: 30 jaar; • technische uitrusting: 10 tot 20 jaar; • roerende goederen en inrichting: 10 tot 20 jaar. De wisselkoersverliezen op verplichtingen voor de verwerving van een actief alsook de rente op specifieke of algemene kredieten voor de financiering van de constructie van in aanmerking komende activa, worden onmiddellijk als kosten opgenomen. Indien de boekwaarde van een actief groter is dan zijn geschatte realiseerbare waarde, wordt het actief afgeschreven tot zijn realiseerbare waarde. Winsten en verliezen op de vervreemding van materiële vaste activa worden bepaald op basis van hun boekwaarde en worden geboekt bij de
Immateriële activa bestaan voornamelijk uit intern gegenereerde en verworven software. De kosten die verband houden met het onderhoud van computersoftware worden als kosten geboekt op het moment dat ze worden gemaakt. Uitgaven die de voordelen van computersoftware doen toenemen of uitbreiden tot meer dan een jaar, worden echter bij de oorspronkelijke kostprijs van de software toegevoegd. Kosten voor de ontwikkeling van computerprogramma’s die als activa worden geboekt, worden lineair afgeschreven over hun gebruiksduur vanaf het moment waarop de software kan worden gebruikt. Deze afschrijvingsperiode bedraagt doorgaans drie tot vijf jaar. Indien de boekwaarde van een actief groter is dan zijn geschatte realiseerbare waarde, wordt het actief afgeschreven tot zijn realiseerbare waarde. Meer- en minderwaarden op de vervreemding van immateriële activa worden bepaald op basis van hun boekwaarde en worden geboekt bij de “Overige netto-opbrengsten”. Uitgaven die zorgen voor een verbetering of een toename van de voordelen worden geactiveerd en vervolgens afgeschreven.
1.23. GOODWILL 1.23.1. Positieve goodwill De goodwill vertegenwoordigt het positieve verschil tussen de kostprijs van een overname en de reële waarde van het aandeel van Dexia in de nettoactiva van de overgenomen dochteronderneming of geassocieerde onderneming op de datum van de overname. De goodwill die voortvloeit uit een overname die op of na 1 januari 2004 plaatsvindt, wordt als een immaterieel actief in de balans geboekt. Goodwill wordt toegerekend aan kasstroomgenererende eenheden om te onderzoeken of er sprake is van bijzondere waardevermindering. Kasstroomgenererende eenheden kunnen een rechtspersoon zijn of komen tot stand op basis van de criteria geografisch gebied en bedrijfssegment.
De boekwaarde van goodwill wordt aan het einde van het jaar herzien wanneer omstandigheden of gebeurtenissen aangeven dat er mogelijk onzekerheid bestaat over de boekwaarde. Een bijzondere waardevermindering wordt geboekt indien de realiseerbare waarde van de activiteiten niet volstaat om de boekwaarde te ondersteunen.
RAPPORT DE GESTION
1.23.2. Bijzondere waardevermindering op goodwill
1.24. OVERIGE ACTIVA Overige activa bestaan voornamelijk uit verworven opbrengsten (die geen verband houden met rente), vooruitbetalingen en andere handelsvorderingen. Ze omvatten ook verzekeringsproducten (herverzekering, te ontvangen verzekeringspremies enz.), bouwprojecten in opdracht van derden, voorraden en fondsbeleggingen in verband met verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen. Deze overige activa worden geboekt tegen geamortiseerde kostprijs na aftrek van een eventuele voorziening voor bijzondere waardevermindering of op basis van een geldende norm. Fondsbeleggingen worden geboekt in overeenstemming met de vereisten van IAS 19.
1.25. LEASEOVEREENKOMSTEN 1.25.1. Een Dexia-vennootschap is de leasingnemer Financiële leasing is een leaseovereenkomst die nagenoeg alle aan de eigendom van een actief verbonden risico’s en voordelen overdraagt. Een operationele leasing is een leaseovereenkomst die geen financiële leasing is. Dexia sluit voornamelijk operationele leaseovereenkomsten af voor de huur van uitrusting of vastgoed. De in het kader van een leaseovereenkomst betaalde huurgelden worden lineair in de resultatenrekening geboekt over de duur van de lease. Wanneer een operationele leasing wordt beëindigd vóór de leaseovereenkomst verstreken is, worden eventuele bedragen die bij wijze van boete aan de leasinggever moeten worden betaald, opgenomen als kosten over de periode waarin de operationele leasing wordt beëindigd. Als de leaseovereenkomst nagenoeg alle aan de eigendom van het actief verbonden risico’s en voordelen overdraagt, wordt ze geboekt als een financiële leasing en wordt het daarmee verbandhoudend actief geactiveerd. Bij het aangaan van de leaseovereenkomst wordt het actief geboekt tegen de contante waarde van de minimale leasebetalingen of tegen de reële waarde indien deze laatste waarde lager is, en wordt het actief afgeschreven over zijn geschatte gebruiksduur. De desbetreffende huurverplichtingen worden als leningen en rentebetalingen geboekt volgens de effectieve-rentemethode.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 139
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
1.22. IMMATERIËLE ACTIVA
Veranderingen in het percentage van de participatie in volledig geconsolideerde bedrijven worden beschouwd als transacties met aandeelhouders. Bijgevolg vinden geen aanpassingen naar de reële waarde of aanpassingen van de goodwill plaats wanneer procentuele toenames of afnames plaatsvinden zonder verandering van de consolidatiemethode. Het verschil tussen de aankoop of verkoop van een nettoactiefwaarde en de aankoop- of verkoopprijs wordt direct in het eigen vermogen geboekt.
COMPTES SOCIAUX
“Overige netto-opbrengsten”. Uitgaven die de voordelen van vastgoed of vaste activa doen toenemen of uitbreiden, worden geactiveerd en daarna afgeschreven. Vastgoedbeleggingen zijn eigendommen die worden aangehouden met het oog op het realiseren van huuropbrengsten of een stijging van de kapitaalwaarde. Voorts kan Dexia deels gebruik maken van bepaalde vastgoedbeleggingen. Indien de delen “voor eigen gebruik” afzonderlijk kunnen worden verkocht of afzonderlijk in lease kunnen worden gegeven op grond van een financiële lease, worden die delen afzonderlijk geboekt. Als de delen “voor eigen gebruik” niet afzonderlijk kunnen worden verkocht, wordt het eigendom een vastgoedbelegging enkel en alleen als Dexia een onbelangrijk deel voor eigen gebruik aanhoudt. Vastgoedbeleggingen worden geboekt tegen aanschaffingskosten na aftrek van gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen. Vastgoedbeleggingen worden lineair afgeschreven over hun gebruiksduur. De afschrijving van gebouwen die in operationele lease werden gegeven wordt geboekt als “Afschrijving”, terwijl de afschrijvingen op andere activa die in operationele lease werden gegeven geboekt worden onder “Overige netto-opbrengsten”.
RAPPORT DE GESTION GECONSOLIDEERDE JAARREKENING COMPTES SOCIAUX
1.25.2. Een Dexia-vennootschap is de leasinggever
1.28. UITGESTELDE BELASTING OP DE WINST
Wanneer aangehouden activa het voorwerp uitmaken van een financiële leasing, wordt de contante waarde van de leasebetalingen geboekt als een vordering. Het verschil tussen de brutovordering en de contante waarde van de vordering wordt geboekt als niet-ontvangen financieringsopbrengsten. Opbrengsten uit een leaseovereenkomst worden volgens de netto-investeringsmethode (vóór belastingen) geboekt over de looptijd van de leaseovereenkomst, wat een constant periodiek rendement weerspiegelt.
Er wordt een voorziening aangelegd voor het volledige bedrag van de uitgestelde belasting op de winst, volgens de “liability”methode, op tijdelijke verschillen die ontstaan tussen de fiscale boekwaarde van activa en verplichtingen en hun boekwaarde in de jaarrekening. De voornaamste tijdelijke verschillen ontstaan uit de afschrijving van materiële vaste activa, de herwaardering van bepaalde financiële activa en verplichtingen inclusief derivaten, voorzieningen voor pensioenen en andere vergoedingen na pensionering, voorzieningen voor waardeverminderingen op leningen en andere waardeverminderingen en voorzieningen voor overgedragen fiscale verliezen; en met betrekking tot overnames, uit het verschil tussen de reële waarde van de verworven nettoactiva en hun fiscale boekwaarde. De tarieven die bepaald of voldoende bepaald zijn op de balansdatum, worden gebruikt om de uitgestelde belasting op de winst te bepalen. Uitgestelde belastingvorderingen worden geboekt in zoverre het waarschijnlijk is dat in de toekomst fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee de tijdelijke verschillen kunnen worden verrekend. Er wordt een voorziening aangelegd voor de uitgestelde belasting op de winst op tijdelijke verschillen die voortvloeien uit investeringen in dochterondernemingen, geassocieerde deelnemingen en joint ventures, behalve wanneer er invloed kan worden uitgeoefend op het tijdstip waarop het tijdelijk verschil wordt afgewikkeld en het waarschijnlijk is dat het verschil in de nabije toekomst niet zal worden afgewikkeld. Uitgestelde belastingen in verband met de herwaardering tegen reële waarde van voor verkoop beschikbare investeringen en kasstroomafdekkingen die direct in het eigen vermogen worden verwerkt, worden eveneens direct in het eigen vermogen verwerkt en worden daarna samen met de uitgestelde winst of het uitgestelde verlies in de resultatenrekening opgenomen.
1.26. VERKOOP-EN TERUGKOOPOVEREENKOMSTEN EN EFFECTENUITLENINGEN Effecten die worden verkocht in het kader van een gekoppelde terugkoopovereenkomst (“repos”) blijven in de jaarrekening opgenomen als voor handelsdoeleinden aangehouden financiële activa, voor verkoop beschikbare financiële activa of tot einde looptijd aangehouden financiële activa. De bijbehorende verplichting wordt opgenomen onder “Schulden aan kredietinstellingen” of “Schulden aan en deposito’s van cliënten”, naargelang het geval. Het actief wordt in de toelichtingen opgenomen als zijnde in pand gegeven. Effecten die werden gekocht in het kader van verkoopovereenkomsten (“reverse repos”) worden geboekt: • buitenbalans als een verplichting om effecten terug te leveren; en • als “Schulden aan kredietinstellingen” of “Schulden aan en deposito’s van cliënten”, al naargelang het geval. Het verschil tussen de verkoop- en terugkoopprijs wordt behandeld als renteopbrengsten of -kosten en wordt over de looptijd van de overeenkomsten in resultaat erkend volgens de effectieve-rentemethode. Effecten uitgeleend aan tegenpartijen blijven in de jaarrekening opgenomen. Geleende effecten worden niet in de jaarrekening opgenomen. Als ze worden verkocht aan derden, wordt de winst of het verlies opgenomen onder “Nettoresultaat uit financiële instrumenten gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening” en wordt de verplichting om ze terug te leveren geboekt tegen reële waarde onder “Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde”.
1.27. LENINGEN Leningen worden bij erkenning geboekt tegen reële waarde, zijnde de opbrengst uit hun uitgifte, na aftrek van de transactiekosten. Daarna worden leningen geboekt tegen de geamortiseerde kostprijs en wordt een eventueel verschil tussen de netto-opbrengst en de geamortiseerde waarde opgenomen in de resultatenrekening over de periode van de leningen volgens de effectieve-rentemethode. Schulden worden in de jaarrekening opgenomen, maar veeleer op basis van hun economische onderliggende contracten dan op basis van hun rechtsvorm.
140 // Dexia / Jaarverslag 2007
1.29. PERSONEELSBELONINGEN Verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen worden gewaardeerd tegen de contante waarde van de geschatte toekomstige uitstroom van kasmiddelen, waarbij gebruik wordt gemaakt van de rentevoeten van bedrijfsobligaties met een rating AA waarvan de looptijd in de buurt komt van de looptijd van de daarmee verband houdende verplichtingen, en rekening houdend met actuariële en demografische veronderstellingen. De waardering van deze verplichtingen wordt uitgevoerd door bevoegde interne en externe actuarissen. Alle veronderstellingen en resultaten inzake waarderingen worden gecontroleerd en gevalideerd door een externe actuaris voor Dexia, dit verzekert dat alle berekeningen geharmoniseerd zijn en uitgevoerd werden conform IAS 19.
1.29.1. Pensioenverplichtingen Dexia heeft een aantal pensioenregelingen met een te bereiken doel (defined benefit) en met vaste bijdrage (defined contribution) over heel de wereld, waarvan de activa doorgaans in afzonderlijke verzekeringsmaatschappijen worden aangehouden. De pensioenregelingen worden doorgaans gefinancierd door bijdragen van werknemers en door de desbetreffende Dexia-bedrijven.
1.29.2. Andere verplichtingen na pensionering Sommige Dexia-bedrijven verschaffen vergoedingen voor medische kosten aan hun gepensioneerde werknemers. Het recht op die vergoedingen is doorgaans afhankelijk van het voortduren van het dienstverband van de werknemer tot de pensioengerechtigde leeftijd en de voltooiing van een minimale duur van het dienstverband. De verwachte kosten van deze vergoedingen lopen op over de duur van het dienstverband, waarbij wordt gebruik gemaakt van een methode die vergelijkbaar is met de methode voor “defined benefit”-pensioenregelingen.
1.29.3. Andere langetermijnpersoneelsbeloningen Dit omvat voornamelijk voorzieningen voor jubileumuitkeringen die werknemers ontvangen wanneer ze hier recht op hebben.
Aanspraken van werknemers op jaarlijkse vakantie en vakantie wegens langdurig dienstverband worden geboekt wanneer ze aan werknemers toekomen. Er wordt een voorziening aangelegd voor de geschatte verplichting uit hoofde van de jaarlijkse vakantie en de vakantie wegens langdurig dienstverband in het kader van de diensten die de werknemers hebben geleverd tot op de balansdatum.
1.30. VOORZIENINGEN Volgens IAS 37 is een voorziening een verplichting van een onzekere omvang of met een onzeker tijdstip. Voorzieningen worden geboekt op basis van hun gedisconteerde waarde wanneer: • Dexia een bestaande in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting heeft als gevolg van gebeurtenissen in het verleden; • het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen die economische voordelen inhouden vereist zal zijn om de verplichting na te komen; en • het bedrag van de verplichting op betrouwbare wijze kan worden geschat. Voor voorzieningen voor kredietverbintenissen worden bovenstaande veronderstellingen toegepast door middel van dezelfde methodologie die wordt gebruikt voor de bijzondere waardevermindering van financiële activa die worden geboekt tegen geamortiseerde kostprijs zoals in IAS 39.
1.31. AANDELENKAPITAAL EN INGEKOCHTE EIGEN AANDELEN 1.31.1. Kosten voor de uitgifte van aandelen Externe marginale kosten die direct toerekenbaar zijn aan de uitgifte van nieuwe aandelen, uitgezonderd aandelen die in het kader van een bedrijfscombinatie zijn uitgegeven, worden in mindering gebracht op het eigen vermogen na aftrek van enige daarmee verband houdende belasting op de winst.
1.31.2. Dividenden op gewone aandelen 1.29.4. Ontslagvergoedingen Een voorziening voor een ontslagvergoeding wordt alleen aangelegd wanneer Dexia zich ertoe verbonden heeft de tewerkstelling te beëindigen vóór de normale pensioneringsdatum of voordelen biedt als gevolg van een aanbod met het oog op vrijwillige afvloeiing. Dexia moet over een gedetailleerd formeel plan beschikken en mag geen realistische mogelijkheid meer hebben om zich terug te trekken.
Dividenden op gewone aandelen worden in het eigen vermogen opgenomen in de periode waarin ze worden aangegeven (dit wil zeggen wanneer de dividenden zijn goedgekeurd en de entiteit er niet langer vrij over kan beslissen). Dividenden voor het jaar die na de balansdatum worden aangegeven, worden vermeld in de toelichting inzake gebeurtenissen na de balansdatum.
1.31.3. Preferente aandelen 1.29.5. Op aandelen gebaseerde betalingen Aan de bestuurders en aan sommige werknemers worden aandelenopties toegekend. De kosten van de opties worden in de resultatenrekening erkend op basis van de ontvangen diensten. De reële waarde van de opties wordt berekend op basis van waarderingstechnieken (model van Black-Scholes aangepast
Niet-aflosbare preferente aandelen waarbij het de bestuurders volledig vrijstaat dividenden aan te geven, worden als eigen vermogen geclassificeerd.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 141
RAPPORT DE GESTION
1.29.6. Aanspraken van werknemers
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
1.29.1.2. Pensioenregeling met vaste bijdragen (Defined Contribution Plan) De bijdragen van Dexia aan “defined contribution”-regelingen worden als kosten in de resultatenrekening geboekt in het jaar waarop ze betrekking hebben. De verplichting van Dexia is beperkt tot de bijdragen die Dexia aanvaard heeft namens de werknemer in het fonds te storten.
om rekening te houden met het vertrek van werknemers) en marktgegevens. Dexia biedt ook een korting aan voor de kapitaalverhogingen die voor zijn personeel zijn gereserveerd. Deze korting wordt als kosten geboekt aangezien deze aandelen gedurende een bepaalde periode geblokkeerd blijven.
COMPTES SOCIAUX
1.29.1.1. Pensioenregeling met een te bereiken doel (Defined Benefit Plan) Voor “defined benefit”-pensioenregelingen worden de pensioenkosten geraamd volgens de “projected units credit”-methode. Volgens deze methode worden de kosten van het verstrekken van pensioenen als kosten geboekt in de resultatenrekening teneinde de normale kosten te spreiden over de diensttijd van werknemers. De netto opgebouwde nietgeboekte actuariële meer- en minderwaarden die de bandbreedte overschrijden (grootste van 10 % van de contante waarde van de brutoverplichting uit hoofde van te bereiken doel pensioenregelingen of 10 % van de reële waarde van eventuele fondsbeleggingen) worden in de resultatenrekening geboekt over de gemiddelde resterende looptijd van de regeling. De toegezegde verplichting wordt na aftrek van de fondsenbeleggingen opgenomen als een verplichting, tenzij de activa aangehouden worden door een entiteit van de Groep, in welk geval de activa bruto in de desbetreffende regels van de activa worden geboekt.
1.31.4. Ingekochte eigen aandelen
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
Indien Dexia of zijn dochterondernemingen aandelenkapitaal van Dexia kopen of rechten verkrijgen om zijn aandelenkapitaal te kopen, wordt de betaalde vergoeding inclusief eventuele toe te rekenen transactiekosten na winstbelastingen in mindering gebracht van het totale eigen vermogen. Meer- en minderwaarden op de verkoop van eigen aandelen worden geboekt onder “Ingekochte eigen aandelen” binnen het eigen vermogen.
1.31.5. Verzekeringen met een discretionair winstdelingselement De niet-gerealiseerde winsten en verliezen die betrekking hebben op activa die zijn opgenomen als beschikbaar voor verkoop of als dekking dienen voor verzekeringscontracten die een discretionair winstdelingselement bevatten, worden door Dexia als volgt opgenomen: • als verplichting ten belope van het aan de contracthouders gegarandeerd rendement; • als een afzonderlijke component van het eigen vermogen ten belope van dat element.
1.32. FIDUCIAIRE ACTIVITEITEN Activa en opbrengsten die hierdoor ontstaan, evenals de daarmee verband houdende verbintenissen om dergelijke activa terug te leveren aan cliënten, worden niet in deze jaarrekening opgenomen indien Dexia optreedt in een fiduciaire hoedanigheid, zoals een gevolmachtigde, trustee of agent.
1.33. REËLE WAARDE VAN FINANCIËLE INSTRUMENTEN De reële waarde is het bedrag waarvoor een actief kan worden verhandeld, of een verplichting kan worden vereffend, tussen ter zake goed geïnformeerde, tot een transactie bereid zijnde onafhankelijke partijen. De reële waarde wordt bepaald op basis van marktprijzen indien er een actieve markt (zoals een erkende effectenbeurs) bestaat, aangezien de reële waarde van een financieel instrument het best blijkt uit de marktprijzen. Voor een aanmerkelijk aantal van de door Dexia aangehouden financiële activa en uitgegeven verplichtingen zijn er echter geen marktprijzen beschikbaar. Voor financiële instrumenten waarvoor geen marktprijzen beschikbaar zijn, wordt de reële waarde geschat aan de hand van de contante waarde of van andere schattings- en waarderingstechnieken die gebaseerd zijn op marktomstandigheden op balansdatum. De waarden die worden verkregen uit de toepassing van deze technieken, worden aanzienlijk beïnvloed door de onderliggende veronderstellingen met betrekking tot zowel de bedragen als het tijdstip van toekomstige kasstromen en de disconteringsvoeten. Financiële instrumenten die opgenomen worden als aangehouden voor handelsdoeleinden, financiële activa of financiële verplichtingen aangewezen als gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening, beschikbaar voor verkoop, derivaten en andere transacties aangehouden voor handelsdoeleinden, worden geboekt tegen hun reële waarde op basis van de eventueel beschikbare marktprijzen. Indien geen genoteerde marktprijzen beschikbaar zijn, wordt de
142 // Dexia / Jaarverslag 2007
reële waarde geschat op basis van waarderingsmodellen of gedisconteerde kasstromen. De reële waarde is gelijk aan de boekwaarde voor deze items. Als er geen genoteerde prijzen beschikbaar zijn voor financiële instrumenten aangehouden voor handelsdoeleinden of voor verkoop beschikbaar, trachten de waarderingsmodellen zo precies mogelijk de marktomstandigheden op balansdatum, alsook de wijzigingen in de kredietkwaliteit van de financiële instrumenten te weerspiegelen. Voor niet-genoteerde en immateriële posities worden enkele vereenvoudigende hypotheses toegepast: • Er kan worden verondersteld dat de boekwaarde van financiële instrumenten die binnen twaalf maanden vervallen, hun reële waarde benadert. • Van de reële waarde van de niet-vastrentende financiële instrumenten wordt aangenomen dat ze in de buurt ligt van hun boekwaarden. Naast voornoemde veronderstellingen zouden de volgende opmerkingen kunnen worden gemaakt met betrekking tot de reële waarde van leningen en schuldvorderingen: • de reële waarde van leningen en hypotheken met een vaste rentevoet wordt geschat door marktrentevoeten te vergelijken als de leningen werden toegekend met actuele marktrentevoeten die op soortgelijke leningen worden aangeboden. • Caps, floors en opties tot vervroegde terugbetaling worden mee in aanmerking genomen voor het bepalen van de reële waarde van leningen en schuldvorderingen. • Voor de meeste leningen en schuldvorderingen blijft de credit spread stabiel over de looptijd. De ervaring wijst echter uit dat in een aantal portefeuilles de credit spread tijdens de looptijd wijzigt. Voor deze portefeuilles hielden wij ook rekening met de meest recente credit spreads om de reële waarde te berekenen.
1.34. GELDMIDDELEN EN EQUIVALENTEN Met het oog op het kasstroomoverzicht omvatten geldmiddelen en equivalenten items met een resterende looptijd van minder dan drie maanden die zijn opgenomen in kas en tegoeden bij centrale banken, leningen en voorschotten aan kredietinstellingen, leningen en voorschotten aan cliënten, leningen en effecten die voor handelsdoeleinden worden aangehouden, leningen en effecten die voor verkoop beschikbaar zijn en leningen en effecten aangewezen als gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening.
1.35. WINST PER AANDEEL De gewone winst per aandeel wordt berekend door het voor de gewone aandeelhouders beschikbare nettoresultaat te delen door het gewogen gemiddeld aantal gewone uitgegeven aandelen tijdens het jaar, exclusief het door Dexia aangekochte en als ingekochte eigen aandelen aangehouden gemiddelde aantal gewone aandelen. Voor de verwaterde winst per aandeel wordt het gewogen gemiddelde aantal gewone uitgegeven aandelen aangepast op basis van de veronderstelling dat alle potentiële gewone aandelen die tot verwatering zullen leiden, zoals converteerbare schulden en aan werknemers toegekende aandelenopties, worden omgezet. Potentiële of voorwaardelijke aandelenuitgiftes worden als verwaterend behandeld
3. SEGMENTRAPPORTERING Een segment is een duidelijk te onderscheiden onderdeel van Dexia dat producten of diensten levert (bedrijfssegment) of dat producten of diensten levert binnen een bepaalde economische omgeving (geografisch segment) en dat een van andere segmenten afwijkend risico- en rendementsprofiel heeft. Over segmenten waarbij het merendeel van de opbrengsten afkomstig is uit de verkoop aan externe cliënten en waarvan de opbrengsten, resultaten of activa minstens 10 % van de opbrengsten, resultaten of activa van alle segmenten vertegenwoordigen, wordt afzonderlijk gerapporteerd.
3.1. BEDRIJFSSEGMENTEN (PRIMAIRE SEGMENTATIEBASIS) De rapporteerbare segmenten van Dexia worden bepaald door gebruik te maken van de managementbenadering. Deze segmenten weerspiegelen de interne organisatie van Dexia en worden door het management gebruikt om strategischeen operationele beslissingen te nemen. Dexia is als volgt georganiseerd: • Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement; • Financiële dienstverlening aan particulieren; • Financieel beheer, verzekeringen en Investor services; • Thesaurie en financiële markten; • Niet-toegewezen – Centrale activa. Het “niet-toegewezen” deel bestaat voornamelijk uit: • aandelenportefeuilles die niet aan andere segmenten kunnen worden toegewezen; • overtollig aandelenkapitaal; • gebouwen en andere materiële vaste en immateriële activa die niet aan andere metiers kunnen worden toegewezen; • aandelenlease-activiteit in Nederland; • items die niet aan andere segmenten kunnen worden toegerekend. Dexia richt zich tot twee soorten cliënten: bedrijven en particulieren. Alle distributieactiviteiten in verband met deze twee markten vallen onder een specifiek metier (eerste en tweede metier). Bovendien vertonen sommige activiteiten raakpunten op basis van hun aard en zijn ze gemeenschappelijk voor alle commerciële metiers. Deze activiteiten (Vermogensbeheer, Fondsenbeheer en Verzekeringen) zijn
3.2. GEOGRAFISCHE SEGMENTEN (SECUNDAIRE SEGMENTATIEBASIS) Hoewel de bedrijfssegmenten van Dexia op wereldwijde basis worden beheerd, zijn ze actief in vier grote geografische gebieden, namelijk: • de eurozone (landen die de euro als munteenheid gebruiken); • de rest van Europa (Europese landen die niet tot de eurozone behoren); • de Verenigde Staten; • de rest van de wereld.
4. BELEID INZAKE RISICOBEHEER EN AFDEKKINGSACTIVITEITEN Dit deel bevat informatie over de blootstelling van Dexia aan, en zijn beheer en beheersing van inzonderheid de primaire risico’s die aan het gebruik van financiële instrumenten verbonden zijn: • het marktrisico is de blootstelling aan waarneembare marktvariabelen, zoals rentevoeten, wisselkoersen, aandelenmarkten en spreads; • het kredietrisico is het risico dat voortvloeit uit het in gebreke blijven van cliënten of tegenpartijen en ontstaat uit kredietposities in alle vormen, inclusief het vereffeningsrisico;
Dexia / Jaarverslag 2007 // 143
RAPPORT DE GESTION
Er is sprake van verbonden partijen als één partij zeggenschap kan uitoefenen over een andere partij of invloed van betekenis kan uitoefenen op het financieel en operationeel beleid van de andere partij. De moedermaatschappij van de Groep is Dexia NV, een NV naar Belgisch recht. Relaties met volgens de methode van de vermogensmutatie verwerkte bedrijven worden gerapporteerd, alsook relaties met de bestuurders.
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
2. TRANSACTIES MET VERBONDEN PARTIJEN
gegroepeerd als een “productie- en servicecentra”-functie (derde metier). Ten slotte heeft Dexia een metier “Thesaurie en financiële markten” (vierde metier), waaronder alle beursactiviteiten en de daarmee verband houdende activiteiten vallen, zowel voor de metiers van de Groep als voor externe tegenpartijen. Relaties tussen de metiers, en met name tussen commerciële metiers, financiële markten en productie- en servicecentra, zijn onderworpen aan retrocessies en/of analytische overdrachten, beheerst door “service level agreements” op basis van normale commerciële voorwaarden en marktvoorwaarden. De resultaten van elk metier omvatten ook: • de opbrengsten uit commerciële activiteiten, inclusief de beheerskosten van die activiteiten en het eigen vermogen van de Groep dat aan die activiteit wordt toegewezen op basis van op middellange en lange termijn uitstaande bedragen; • interest op economisch kapitaal: economisch kapitaal wordt aan de metiers toegewezen voor interne doeleinden, en het rendement op economisch kapitaal wordt gebruikt om de prestaties van elk metier te meten; • fundingkosten. Activa en verplichtingen van de segmenten bestaan uit bedrijfsactiva en -verplichtingen, die het merendeel van de balans uitmaken, maar omvatten geen items zoals belastingactiva en -verplichtingen. De Chief Operations Officer (COO) beheert de voornaamste materiële en immateriële activa. Die worden bijgevolg toegewezen aan “Niet-toegewezen”, behalve wanneer ze direct door een commercieel of financieel metier worden beheerd. De grondslagen voor financiële verslaggeving van de segmenten zijn dezelfde als die welke in het overzicht van de belangrijkste gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving zijn beschreven.
COMPTES SOCIAUX
wanneer de derivaten “in the money” zijn en hun omzetting in aandelen de nettowinst per aandeel zou verlagen.
RAPPORT DE GESTION GECONSOLIDEERDE JAARREKENING COMPTES SOCIAUX
• het financierings- en liquiditeitsrisico is het risico niet in staat te zijn verschuldigde betalingen te verrichten op het moment dat die betalingen verschuldigd zijn, of niet in staat te zijn op de markt middelen te lenen, zonder of zelfs met zekerheidsstelling, tegen een aanvaardbare prijs ter financiering van feitelijke of voorgestelde verbintenissen. De notionele bedragen van bepaalde soorten financiële instrumenten verschaffen een basis voor vergelijking met in de balans opgenomen instrumenten, maar geven niet noodzakelijk een indicatie van de bedragen van de betrokken toekomstige kasstromen of van de actuele reële waarde van de instrumenten en geven bijgevolg evenmin een indicatie van de blootstelling van Dexia aan krediet- of prijsrisico’s. De afgeleide instrumenten worden gunstig (activa) of ongunstig (passiva) als gevolg van schommelingen in de onderliggende rente, wisselkoersen of kredietrisico’s of in het onderliggende eigen vermogen rekening houdend met hun voorwaarden. Het totaal contractueel of notioneel bedrag van beschikbare afgeleide financiële instrumenten, de mate waarin instrumenten gunstig of ongunstig zijn, en bijgevolg de totale reële waarde van afgeleide financiële activa en verplichtingen, kunnen aanzienlijk schommelen. Er werden veronderstellingen en technieken ontwikkeld om een consequente bepaling van de reële waarde te verschaffen voor de activa en passiva van Dexia. Aangezien andere instellingen mogelijk andere methoden en veronderstellingen hanteren, kan de over de reële waarde verstrekte informatie echter niet noodzakelijk worden vergeleken met die van een andere instelling. In dit deel wordt ook informatie verschaft over het reglementair kapitaal van de Groep.
4.1. MARKT- EN ALM-RISICO 4.1.1. Overzicht Het marktrisico is het risico op verliezen die ontstaan uit schommelingen in waarneembare marktvariabelen, zoals rentevoeten, wisselkoersen en aandelenmarkten en spreads, plus enkele kleinere risicofactoren zoals inflatie en CO2. Dexia loopt een marktrisico als gevolg van handelsactiviteiten, die zijn geconcentreerd in het metier “Thesaurie en financiële markten” (TFM). Dit risico ontstaat uit marktmakeractiviteiten, ondersteuning van cliënten en eigen posities in aandelen, spread, rentedragende producten en posities in vreemde valuta. TFM neemt niet-handelsgebonden risicoposities die ontstaan uit balans- en vermogensbeheeractiviteiten op korte en lange termijn (alle AFS-portefeuilles). Marktrisico’s ontstaan ook, zij het in veel beperktere mate, in andere metiers, voornamelijk als gevolg van de ondersteuning van bedrijfsactiviteiten van cliënten. De Risk Management Group (RMG) definieert de risicoregels, het kader en de controleprocedures, en fungeert als een onafhankelijke risicobeheereenheid voor marktrisico’s, kredietrisico’s en operationele risico’s. Elke hoofdentiteit van Dexia heeft haar eigen risico-eenheid die de risicoregels van de Groep operationeel toepast. Het directiecomité van Dexia daarbij geadviseerd door de Risk Management Group, blijft uiteindelijk verantwoordelijk voor het uitstippelen van het strategisch beleid van het Markt- & het ALMrisicobeheer (globale risicobereidheid, methodologische keuzes, organisatie van de rapportering en van de beslissingsprocessen).
144 // Dexia / Jaarverslag 2007
RMG moet in samenwerking met Risk Management van de diverse entiteiten, deze beslissingen vertalen in duidelijke schriftelijke beleidslijnen, richtlijnen en procedures en moet toezicht houden op de daadwerkelijke toepassing ervan. RMG is eveneens verantwoordelijk voor het vastleggen van de berekeningsmethodes die binnen de Groep moeten worden toegepast en die betrekking hebben op de resultatenrekening en risicometing. De dagelijkse operationele verantwoordelijkheid voor het verzorgen van een degelijk marktrisicobeheer en voor de opvolging ligt bij de entiteiten (berekening van de risico-indicatoren, toezicht op de limieten ...). Elke entiteit is verantwoordelijk voor de opvolging van haar marktactiviteiten (dochterondernemingen inbegrepen), voor het nazicht ervan en voor de rapportering aan de plaatselijke overheden. Het volledige proces wordt op groepsniveau gecoördineerd met het oog op de coherentie en de kwaliteit van de risicocontrole binnen de hele Groep. In een volgende fase worden de risico-indicatoren voor elke activiteitslijn door het Risk Competence Center geconsolideerd. Begin 2006 is de organisatie van het marktrisicobeheer in handen van gespecialiseerde Competence Centers (CC). De CC zijn transversaal verantwoordelijk voor de analyse, opvolging en rapportering over de risico’s en de resultaten van hun activiteitslijn binnen de hele Groep. In een laatste fase consolideert het Risk Management Group de gegevens inzake risico’s en het resultaat per activiteit tot cijfers op het niveau van de Groep. • Het Market Risk and Guidelines Committee bestaat uit de leden van het directiecomité van de Groep die verantwoordelijk zijn voor “Thesaurie en financiële markten” en “Risk Management”, de hoofden van de activiteitslijn en de plaatselijke hoofden van het Market Risk Management en ALM. Ze komen op zijn minst een keer per maand bijeen en behandelen alle onderwerpen die te maken hebben met de marktrisico’s. Bovendien wordt het directiecomité van de Groep door Risk Management Group op de hoogte gehouden van alle wijzigingen aan het risicoprofiel, en dat op zijn minst om de drie maanden of vaker als dat nodig blijkt. • Het ALM-beheer binnen de Groep is gecentraliseerd. Het werkterrein van het ALM-comité van de Groep bestrijkt de volgende domeinen: • het toezicht en de opvolging van de ALM-risico’s (rente-, wissel-, aandelen-, kapitaal- en liquiditeitsrisico); • beheersbeslissingen voor de volledige Groep, verzekeringen en pensioenfondsen inbegrepen. De risico’s van de “financiële markten” vallen daarbuiten. Het ALM-comité van de Groep bepaalt de diverse regels die nodig zijn voor het omschrijven, meten en beperken van de ALM-risico’s binnen Dexia, geeft aanbevelingen over het ALM-risicobeheer op termijn, vooral in verband met de renteverwachtingen van de Groep, en beslist over de nodige beleggingen en afdekkingen voor de hele Groep. Ten slotte zorgt het voor een coherent kader voor het beleggen van het eigen vermogen dat beschikbaar is in de Groep. Het comité komt elke maand bijeen. Volgende personen nemen hieraan deel: de leden van het directiecomité van de Groep, de voorzitters van de belangrijkste plaatselijke directiecomités (DBB, DBIL en DCL) en hun CFO’s, de directeurs van de metiers, de directeur van het Risk Management, het hoofd van de Front ALM, de hoofden van Marktrisico & ALM, en als vast genodigde de directeur van de Audit Groep. De rol van het comité kan als volgt worden samengevat: • de regels vastleggen voor het omschrijven, meten en beperken van de ALM-risico’s binnen de groep Dexia, aanbevelin-
4.1.2. Renterisico Het renterisico is het risico op verliezen die voortvloeien uit rentewijzigingen. Dit risico wordt voornamelijk beheerd via de limietstructuur die hierboven onder 4.1.1. is beschreven. Voor alle rentegevoelige posities, of ze nu worden gewaardeerd op basis van de reële marktprijs dan wel aan geamortiseerde kostprijs wordt de blootstelling aan rentewijzigingen uitgedrukt als de impact van een verandering van één basispunt (0,01 %) in de rentevoeten op hun reële waarde. De rentegevoeligheid is een van de factoren die worden gebruikt in het “Value at Risk”-model. Niet-handelsgebonden Het renterisico is inherent aan veel van Dexia’s activiteiten en ontstaat uit factoren zoals verschillen in tijdstip tussen contractuele vervaldagen of herzieningsdata van activa, verplichtingen en derivaten. De meeste niet-handelsgebonden renterisico’s op korte termijn worden geregistreerd bij het aangaan van een transactie en overgedragen aan een managementeenheid nl. de
4.1.3. Wisselkoersrisico Het wisselkoersrisico is het risico op verliezen die voortvloeien uit wisselkoerswijzigingen. Handelsgebonden Dexia is actief op de valutamarkten en loopt een wisselkoersrisico als gevolg van deze handelsactiviteiten, die voornamelijk plaatsvinden in de MET-eenheid van het metier “Thesaurie en financiële markten”. Deze handelsgebonden risico’s zijn onderworpen aan VaR-, stress- en concentratielimieten zoals beschreven in punt 4.1.1. Niet-handelsgebonden De rapporteringsmunt van Dexia is de euro, maar zijn activa, verplichtingen, opbrengsten en kosten zijn uitgedrukt in tal van andere munten, met belangrijke bedragen in Amerikaanse dollar (USD). De gerapporteerde winsten of verlie-
Dexia / Jaarverslag 2007 // 145
RAPPORT DE GESTION GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
ALM-afgevaardigde – CLM-eenheid van het metier “Thesaurie en financiële markten” – waar ze worden beheerd binnen de VaR en de gevoeligheid aan de marktrisicolimieten die beschreven worden in punt 4.1.1. De niet-handelsgebonden renterisico’s op lange termijn worden beheerd in de afdeling Assets and Liabilites Management (ALM). Binnen Dexia worden de ALM-risico’s in hoofdzaak beperkt door: • een gevoeligheidslimiet van de nettoactiefwaarde (NAV), waarmee de impact kan worden gemeten op de “waarde” van het ALM-profit center van een renteschommeling met 100 bp. Deze limiet werd ingevoerd conform Pijler 2 van Bazel II “Renterisico in de bankboeken”; • een specifieke waardelimiet van +/- 1 % voor negatieve-convexiteitsproducten die beheerd worden op de langetermijnALM-perimeter (swaptions, CMO floaters, MBS DKK); • een VaR (horizon tien dagen, vertrouwensinterval van 99 %) die systematisch wordt gemeld aan het ALM-comité van de Groep. De margerisico’s die zijn besloten in voor particulieren bestemde producten blijven bij, en zijn onderworpen aan een aanvullende analyse en controle door de bedrijfseenheden waaruit die producten voortkomen. Veel cliëntenproducten hebben geen contractuele vervaldatum of direct aan de markt gekoppelde rente. Hun renterisico wordt op een samengevoegde basis overgedragen via “replicatieportefeuilles” – portefeuilles van doorlopende transacties tussen de bedrijfseenheid die die transacties aangaat en het metier “Thesaurie en financiële markten” of ALM-afdeling tegen marktrentevoeten die bedoeld zijn om hun gemiddelde kasstromen en herzieningsgedrag te schatten. De structuur en de parameters van de replicatieportefeuilles worden ingesteld in overeenstemming met het op lange termijn waargenomen gedrag van de markt en de cliënten, en worden periodiek herzien. Dexia bepaalt via modellen het potentieel gedrag van de cliënt met specifieke producten zoals hypotheken, spaar- en zichtrekeningen (bv. rationele patronen voor vervroegde terugbetalingen of sneller dan verwachte uitstromen). De rentepositie wordt dan beheerd door het Asset & Liability Management Committee op basis van het resultaat van het model dat statistische metingen combineert met een scenarioanalyse. Het gedragsrisico wordt gerapporteerd via gevoeligheids- en convexiteitsmetingen in de rapportering door Risk Management aan de leden van het ALM-comité van de Groep.
COMPTES SOCIAUX
gen doen over ALM-risicobeheer op termijn, voornamelijk met betrekking tot de renteverwachtingen van de Groep, het liquiditeitsbeheer; • de methodologie valideren die wordt gebruikt voor het definiëren van de ALM-risicometing; • de limieten bepalen van de ALM-positie van de Groep en de uitsplitsing van deze limieten per entiteit; • nagaan hoe de limieten worden gebruikt en ook hoe de ALM-inkomsten over het jaar evolueren; • zorgen voor een coherent kader voor het beleggen van het eigen vermogen dat beschikbaar is in de Groep; • de ALM-risico’s coördineren (plafonds instellen voor ALMrisico-indicatoren voor Dexia en per entiteit die vertegenwoordigd is in het comité); • liquiditeitsindicatoren vastleggen en opvolgen op het niveau van de Groep; • beslissen over alle beleggingen die moeten worden gedaan en over alle acties die moeten worden ondernomen op het vlak van rentevoeten, wisselkoersen, aandelenmarkten en liquiditeit. Er worden marktrisicometingen toegepast op alle handelsactiviteiten, op posities in vreemde munten wanneer zij ontstaan, en op het rente-, het aandelen- en het spreadrisico in de portfolio. De voornaamste risicometingen en -controles met betrekking tot marktrisico zijn de “Value at Risk” (VaR), de gevoeligheid (waarde basispunt) en de “stress tests”. De VaR drukt het potentiële verlies op de actuele portefeuille uit als gevolg van ongunstige marktontwikkelingen, uitgaande van een specifieke tijdshorizon voordat posities kunnen worden aangepast (bezitsduur van tien dagen), en gemeten volgens een specifiek vertrouwensniveau (99 %), op basis van in het verleden vastgestelde marktverschuivingen. De “stress tests” worden beoordeeld tegen een reeks potentiële toekomstige scenario’s gebruikmakend van stressveranderingen in marktvariabelen, die geregeld worden gecontroleerd. Waar nodig worden ook aanvullende controles toegepast om te grote concentraties te vermijden, rekening houdend met variaties in prijsvolatiliteit en marktdiepte en -liquiditeit. Zij omvatten controles op de blootstelling aan individuele marktrisicovariabelen, zoals individuele rentevoeten of wisselkoersen, en posities in de effecten van individuele emittenten.
zen worden op elke balansdatum omgezet in euro, wat de volatiliteit van de winst van Dexia uit wisselkoerswijzigingen beperkt. Van tijd tot tijd gaat Dexia over tot proactieve afdekking van belangrijke verwachte winsten/kosten uit vreemde valuta (voornamelijk in USD) in overeenstemming met de instructies van de raad van bestuur van Dexia.
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
4.1.4. Aandelenrisico Het aandelenrisico is het risico op verliezen die voortvloeien uit wijzigingen in de niveaus van aandelenindexen en de waarde van individuele aandelen. De MET-eenheid van het metier “Thesaurie en financiële markten” is actief in belangrijke aandelenmarkten en loopt als gevolg daarvan een aandelenrisico. Bovendien bevatten de ALM-portefeuilles van de bank- en verzekeringsentiteiten AFS-portefeuilles van aandelen, die worden opgevolgd door het ALCO van de Groep. Al deze risico’s zijn onderworpen aan VaR-, stress- en concentratielimieten zoals beschreven wordt in punt 4.1.1. en, in het geval van individuele aandelen, aan controles van het emittentenrisico.
4.1.5. Spreadrisico Het spreadrisico is het risico op verliezen die voortvloeien uit wijzigingen in de hoeveelheden vastrentende activa, als gevolg van wijzigingen van de credit spreads die niet voortvloeien uit een aanpassing van de rating of het defaultrisico (kredietrisico). Het is bijvoorbeeld het risico dat de spread op een obligatie wijzigt zonder enige verandering van de rating of het kredietprofiel. De entiteiten Fixed Income en in mindere mate de entiteiten MET en Groepsthesaurie van het metier Thesaurie en financiële markten lopen een spreadrisico, zowel voor de activiteit bankieren als die inzake trading. De tradingrisico’s zijn allemaal onderhevig aan VaR-, stressen concentratielimieten zoals beschreven wordt in 4.1.1. terwijl de bankrisico’s inzake VaR en gevoeligheidsmetingen voorhanden zijn, maar er wel limieten (moeten) worden bepaald afhankelijk van de risicobereidheid.
4.2. KREDIETRISICO Het kredietrisico vertegenwoordigt het verlies dat Dexia zou lijden als een cliënt of tegenpartij zijn respectievelijk haar contractuele verplichtingen niet zou nakomen. Dit risico is inherent aan klassieke bankproducten – kredieten, kredietverbintenissen en andere voorwaardelijke verplichtingen, zoals kredietbrieven – en in verhandelde producten – derivaten zoals termijncontracten, swaps en opties, en terugkoopovereenkomsten en transacties met betrekking tot het lenen en uitlenen van effecten. Dalingen van de marktwaarde van verhandelbare activa (effecten en andere voor handelsdoeleinden aangehouden verplichtingen in verhandelbare vorm) die voortvloeien uit wijzigingen in de kredietkwaliteit van individuele verplichtingen, worden beschouwd als een marktrisico. Dat wordt hiervoor toegelicht in punt 4.1.1. Om een consequente en uniforme benadering met gepaste (onderlinge) controles te verzekeren, hebben alle entiteiten met aanmerkelijke kredietrisico’s onafhankelijke functies voor het beheer van het kredietrisico. Zij zijn verantwoordelijk voor de ratings van tegenpartijen en de beoordelingen van het kredietrisico. De hoogste beslis-
146 // Dexia / Jaarverslag 2007
singsbevoegdheid op het vlak van kredietrisico, inclusief de beslissingsbevoegdheid inzake het aanleggen van voorzieningen voor kredietverliezen, berust bij de kredietcomités op het niveau van de Groep. Dexia beheert en controleert concentraties van kredietrisico’s overal waar deze worden vastgesteld, met name bij individuele tegenpartijen en groepen en bij bedrijfssectoren en landen. Dexia legt limieten vast met betrekking tot zijn kredietpositie in zowel individuele tegenpartijen als groepen van tegenpartijen. Het risico van bankproducten wordt gemeten als het bedrag van de nominale waarde. Voor alle verhandelde producten wordt de kredietpositie gemeten voor interne risicobeheerdoeleinden, niet alleen op basis van de actuele vervangingswaarde van de contracten, maar ook op basis van potentiële toekomstige veranderingen in de vervangingswaarde (op basis van een “toevoeging” volgens producttype en looptijd), en kredietlimieten worden op die basis toegepast. Transacties met betrekking tot het lenen en uitlenen van effecten worden in de balans voorgesteld door middel van de waarde van zekerheden in geldmiddelen die werden geplaatst bij of werden ontvangen van tegenpartijen, terwijl transacties van (omgekeerde) terugkoopovereenkomsten worden voorgesteld door middel van de bedragen van de termijnverbintenissen. Dexia maakt actief gebruik van kredietderivaten om het aan bank- en verhandelde producten verbonden kredietrisico af te dekken. Voorts maakt Dexia bij de verhandeling van derivaten op nietofficiële effectenbeurzen indien mogelijk gebruik van “master netting”-overeenkomsten, en heeft het in overeenstemming met algemene markttrends ook bilaterale overeenkomsten inzake zekerheidstellingen afgesloten met marktdeelnemers. Er is sprake van concentraties van het kredietrisico als cliënten zich toeleggen op soortgelijke activiteiten, of zich bevinden in dezelfde geografische regio of vergelijkbare economische kenmerken hebben, in die mate dat hun mogelijkheid om aan contractuele verplichtingen te voldoen op vergelijkbare wijze zou worden beïnvloed door wijzigingen in economische, politieke of andere omstandigheden. Bijgevolg worden stressmetingen gedaan om de impact van variaties in faillissementscijfers en in de waarde van activa te beoordelen, rekening houdend met de risicoconcentraties in elke portefeuille. Dexia classificeert een vordering als een vordering die een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan indien de boekwaarde van de vordering groter is dan de contante waarde van de kasstromen die in toekomstige perioden daadwerkelijk worden verwacht – betalingen van rente en geplande terugbetalingen van hoofdsommen, of andere verschuldigde betalingen, bijvoorbeeld op waarborgen, en inclusief de vereffening van zekerheidstellingen indien deze beschikbaar zijn. Leningen worden verder geclassificeerd als “non-performing” (met name leningen waarvan rente- en aflossingsverplichtingen niet worden nagekomen) wanneer betalingen van rente, hoofdsommen of vergoedingen meer dan 90 dagen achterstallig zijn of wanneer insolventieprocedures zijn ingeleid of verplichtingen zijn geherstructureerd op basis van de voorwaarden van de concessionaris. Feitelijke kredietverliezen doen zich onregelmatig voor, zowel in termen van tijdstip als bedrag, en de kredietverliezen hebben gewoonlijk betrekking op transacties die in voorgaande verslagperioden zijn afgesloten. Teneinde het gemiddelde kredietverlies in de tijd te verantwoorden en om voor risico aangepaste prijsstelling aan te moedigen, gebruikt Dexia voor beheersdoeleinden het concept “verwacht verlies”. Een verwacht verlies is een op
Nr. 1 2 3 4
Scenario Ongoing Systemic Downgrade Downgrade +
Dexia-langetermijnrating
Beschrijving Marktomstandigheden
ongewijzigd ongewijzigd - 3 graden - 3 graden
normaal systemische crisis normaal systemische crisis
Dexia / Jaarverslag 2007 // 147
RAPPORT DE GESTION
Het liquiditeitsrisico is het risico dat de bank niet in staat is haar huidige of toekomstige financiële verplichtingen na te komen of niet in staat is dat op tijd te doen (solvabiliteits- of herfinancieringsrisico). De benadering van Dexia van het liquiditeitsbeheer is ervoor te zorgen dat het voor zover mogelijk altijd over voldoende liquide middelen kan beschikken om zijn verplichtingen op de vervaldag na te komen, zonder afbreuk te doen aan zijn vermogen om snel in te spelen op strategische marktopportuniteiten. Dexia voert een gezond en voorzichtig beleid inzake het liquiditeitsbeheer. Het evenwicht tussen de beschikbare fundingbronnen en de aanwending ervan wordt omzichtig beheerd en gecontroleerd. In de praktijk wordt vooral aandacht besteed aan: • het op elkaar afstemmen van de nieuwe geplande kredieten (qua termijn en bedrag) en de beschikbare middelen; • het garanderen van de liquiditeit van Dexia in een geperturbeerd marktklimaat. Het eerste punt komt aan bod in de jaarlijkse planning. Elk jaar worden de vooruitzichten op het vlak van de toekenning van nieuwe kredieten vergeleken met de financieringscapaciteit. Het is de bedoeling te komen tot een aanvaardbare “liquidity gap profile” voor de Groep. De Groep heeft besloten om de verwerking in de analytische boekhouding aan te passen, om te komen tot een betere weerspiegeling van de kosten voor de financiering van de verrichtingen in de metiers, naargelang zij financiering vergen of ertoe bijdragen. De bedoeling van dit soort van interne marktliquiditeit is om aan de metiers de juiste stimulansen te geven om te zorgen voor de natuurlijke overeenstemming tussen het vermogen tot kredietverstrekking enerzijds en het financieringsvermogen anderzijds. Het tweede punt is het beoordelen van het liquiditeitsprofiel van Dexia in diverse geperturbeerde liquiditeitsscenario’s. De resultaten en de gevolgen die worden waargenomen in de diverse scenario’s, worden geanalyseerd en daarna vertaald in een reeks limieten of ratio’s. Het liquiditeitskader van Dexia wordt zodanig opgebouwd dat Dexia dankzij zijn reserve aan liquide middelen (voornamelijk de Credit Spread Portfolio)
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
4.3. LIQUIDITEITSRISICO
gedurende een jaar het hoofd kan bieden aan een ernstig fondsentekort en aan druk op de deposito’s en tegelijkertijd zijn kredietactiviteit kan voortzetten. De richtlijnen omvatten een plan inzake globale liquiditeitscontinuïteit dat geregeld wordt getest. In 2007 heeft Dexia het kader voor zijn liquiditeitsrisicobeheer herzien, waarbij zijn liquiditeitsbehoeften zo realistisch mogelijk worden beoordeeld, rekening houdend met de liquiditeitsbehoeften die uit zijn huidige balans en buitenbalanstelling voortvloeien en met de behoeften die voortvloeien uit de geplande toekomstige transacties. Bovendien meet dit nieuwe kader de liquiditeitsbehoeften van Dexia volgens een reeks strikte stress-scenario’s, met inbegrip van zowel bankspecifieke als marktstress. Dexia bepaalt limieten op drie jaar voor de verhouding tussen zijn toekomstige beschikbare liquiditeitsreserves en zijn financieringsbehoeften. Het bepaalt ook absolute limieten voor zijn toekomstige liquiditeitsbehoeften en bekijkt zijn financieel plan systematisch vanuit liquiditeitsperspectief. Dit kader beantwoordt aan de recentste regulerende aanbevelingen en best practices. Dexia beheert zijn liquiditeitsrisico door zijn financieringsbronnen te diversifiëren. Het heeft toegang tot een ruime verscheidenheid aan financieringsmarkten: • retaildeposito’s (vooral België, Luxemburg en Turkije); • kapitaalmarkten via afgedekte triple A-obligaties (“vastgoedobligaties” of “Pfandbriefe”) of AA-obligaties; • deposito’s Centrale Bank, CP/CD’s, fiduciaire deposito’s, cliëntendeposito’s niet-banken en interbankendeposito’s; • repo’s en ECB-tenders. Dexia heeft erg restrictieve interne ratio’s ingevoerd: de Groep kan op gewaarborgde financiering rekenen om al zijn liquiditeitsposities te regelen en is volledig onafhankelijk van de onafgedekte markten. Belangrijk is ook dat de overschakeling van een “entiteitsbenadering” naar een “groepsbenadering” in januari 2007, in grote mate heeft bijgedragen tot de algemene doeltreffendheid van het liquiditeitsbeheer en vooral tot een succesvolle beperking van de impact van de recente crisis. Hoewel de liquiditeitsposities in de entiteiten blijven waar ze werden gecreëerd, zorgt onze kas- en liquiditeitenactiviteit ervoor dat in heel de Groep een gemeenschappelijke strategie wordt toegepast. De dagelijkse uitwisseling van liquide middelen en geldelijke waarborgen tussen alle entiteiten van de Groep, heeft alle knelpunten opgeruimd die deze benadering kunnen verhinderen. Een dergelijke groepsbenadering heeft bewezen dat ze een waarborg is voor een efficiënt en veilig beheer van het liquiditeitsrisico. De degelijkheid van het liquiditeitskader van Dexia werd tijdens de financiële beroering in 2007 ernstig op de proef gesteld, maar de resultaten waren zeer bevredigend. Tot besluit kunnen we zeggen dat de behoudende benadering van Dexia in verband met het liquiditeitsbeheer de Groep in staat heeft gesteld om de crisis zonder kleerscheuren door te komen. Door zijn sterke liquiditeitspositie kon de Groep zelfs van de crisis profiteren en zijn commerciële positie en opbrengsten verstevigen.
COMPTES SOCIAUX
statistieken gebaseerde meting die bedoeld is om een beeld te geven van de jaarlijkse kosten die gemiddeld in de tijd zullen ontstaan uit posities die een bijzondere waardevermindering ondergaan, en is functie van de kans dat de tegenpartij in gebreke blijft (bepaald door de rating van tegenpartij), actuele en vermoedelijke toekomstige blootstelling aan de tegenpartij en de vermoedelijke omvang van het verlies indien de tegenpartij in gebreke blijft. Voor meer gedetailleerde verwerkingsprincipes inzake erkenning van bijzondere waardeverminderingen op financiële activa alsook het bepalen van het bedrag van de waardevermindering, verwijzen we naar 1.8. “Bijzondere waardeverminderingen op financiële activa” van Dexia’s boekhoudprincipes en -regels van de geconsolideerde jaarrekening.
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
4.4. KAPITAALTOEREIKENDHEID De toereikendheid van het eigen vermogen van Dexia wordt gecontroleerd aan de hand van, naast andere maatstaven, de regels en ratio’s die werden vastgelegd door het “Basel Committee on Banking Supervision” (“BIS-regels/ratio’s”). De ratio’s van de Bank of International Settlements (BIS) vergelijken het bedrag van het in aanmerking komend vermogen (in Totaal en Tier 1) met de totale risicogewogen activa (RWAs). Hoewel Dexia zijn eigen-vermogensratio’s opvolgt en rapporteert overeenkomstig de BIS-regels, moet het aan de CBFA (Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen) rapporteren over het eigen vermogen dat vereist is ter ondersteuning van zijn activiteiten krachtens de prudentiële voorschriften en de prudentiële regels inzake conglomeraten. Dexia houdt zich aan alle regels inzake het reglementair of economisch vermogen (regulatory capital) voor alle rapporteringsdata. Het volgens BIS in aanmerking komend vermogen Het volgens BIS in aanmerking komend vermogen bestaat uit twee delen: • het Tier 1-vermogen bestaat uit aandelenkapitaal, uitgiftepremie, het overgedragen resultaat (inclusief de winst over het actuele jaar), het hybride kapitaal, de omrekeningen van vreemde valuta en de minderheidsbelangen, min de immateriële activa, de te betalen dividenden, de netto-aangehouden posities in eigen aandelen en de goodwill; • het Tier 2-vermogen bestaat uit het in aanmerking komend deel van de achtergestelde langetermijnschulden, min de achtergestelde schulden van en aandelen in financiële instellingen. Het Tier 1-vermogen moet minstens 4 % en het totaal in aanmerking komend vermogen moet minstens 8 % van de risicogewogen activa bedragen. De risicogewogen activa volgens BIS De totale risicogewogen activa bestaan uit drie elementen, namelijk het kredietrisico, de overige activa en het marktrisico, die hieronder worden omschreven. De kredietrisicocomponent bestaat uit al dan niet in de balans opgenomen vorderingen, die gewaardeerd worden volgens de hieronder beschreven en voorgeschreven formules en die volgens het type van tegenpartij en zekerheid worden gewogen tegen 0 %, 20 %, 50 % of 100 %. De minst riskante vorderingen, zoals vorderingen op OESO-overheden en door zekerheden in contanten afgedekte vorderingen, worden gewogen tegen 0 %, wat betekent dat geen vermogensondersteuning vereist is, terwijl de vorderingen die het meest riskant worden geacht, inclusief de niet door zekerheid afgedekte vorderingen op bedrijven en particulieren, worden gewogen tegen 100 %, wat betekent dat 8 % vermogensondersteuning vereist is. Niet voor handelsdoeleinden aangehouden effecten worden opgenomen als vorderingen, op basis van de netto-aangehouden positie in de effecten van elke emittent, inclusief materiële posities en posities verkregen uit andere transacties zoals opties. Vorderingen die voortvloeien uit transacties met derivaten omvatten niet alleen de actuele positieve vervangingswaarde, maar ook een “toevoeging” om hun potentiële toekomstig risico te weerspiegelen. Vermogen is vereist ter ondersteuning van marktrisico’s die ontstaan in alle voor handelsdoeleinden aangehouden posities in rentedragende instrumenten, vreemde munten en
148 // Dexia / Jaarverslag 2007
aandelen, inclusief de risico’s op individuele aandelen, en de verhandelde schuldverbintenissen zoals obligaties. Dexia berekent dit risico via het “Value at Risk” (VaR) model dat door de CBFA (Commissie voor het Bank, Financie- en Assurantiewezen) werd goedgekeurd, waaruit het ter ondersteuning van de marktrisico’s vereiste vermogen wordt afgeleid. In tegenstelling tot de berekeningen voor het kredietrisico en de andere activa levert dit het vereiste vermogen zelf op, in plaats van het bedrag van de risicogewogen activa. Teneinde een totale eigen-vermogensratio te berekenen, wordt het ter ondersteuning van marktrisico’s vereiste vermogen omgezet in een “RWA-equivalent” zodat het vereiste eigen vermogen 8 % van dit RWA-equivalent beloopt, wat betekent dat het voor de marktrisico’s vereiste vermogen wordt vermenigvuldigd met 12,5. Sinds 1 januari 2005 publiceert Dexia zijn jaarrekening overeenkomstig de door de EU goedgekeurde IFRS. De CBFA heeft geëist om de ratio te berekenen op basis van de IFRS-bedragen, waarbij voor Dexia de volgende belangrijkste aanpassingen van toepassing zijn: • reserves voor verkoop beschikbare obligaties en kasstroomafdekkingsreserves maken geen deel uit van het eigen vermogen; • reserves voor verkoop beschikbare aandelen worden toegevoegd aan het Tier 2-vermogen als ze positief zijn (beperkt tot 90 %) of worden in mindering gebracht op het Tier 1-vermogen als ze negatief zijn; • bepaalde IFRS-aanpassingen op achtergestelde schulden, minderheidsbelangen en schulden moeten worden teruggeboekt om de kenmerken van de verwerking van het verlies van die instrumenten te weerspiegelen; • andere elementen (SPV, uitgestelde belastingen enz.) worden ook aangepast op basis van de vereisten van de CBFA. Bovendien heeft de CBFA sinds 1 januari 2007 op grond van de CRD-regelgeving (Capital Requirement Directive) zijn definitie van het reglementair eigen vermogen aangepast. Het voornaamste aspect dat invloed heeft op Dexia, is dat de elementen die werden afgetrokken van het totaal reglementair vermogen (banken waarop de vermogensmutatiemethode wordt toegepast, deelnemingen in financiële vennootschappen of achtergestelde schulden die worden uitgegeven door dergelijke financiële vennootschappen) voor 50 % in mindering zullen worden gebracht van het Tier 1-vermogen en voor 50 % van het totaal reglementair vermogen. Voor de elementen die te maken hebben met verzekeringsmaatschappijen, wordt de nieuwe aftrekregel toegepast vanaf 1 januari 2013. Dexia maakt voor de bekendmaking van de solvabiliteitsratio gebruik van de flexibiliteit die de richtlijn en de CBFA toestaan, in die zin dat de publicatieverplichtingen (pijler III) niet van toepassing zijn als de bank nog maar pas begonnen is de nieuwe berekeningsmethodes (Bazel II) te gebruiken. Om te zorgen voor continuïteit wat de toegepaste methode aangaat, maakt Dexia in 2007 gebruik van deze optie en blijft het zijn ratio’s publiceren op basis van de vorige regel, die de mogelijkheid biedt om deelnemingen in mindering te brengen van het totaal reglementair eigen vermogen. Vanaf 1 januari 2008 berekent Dexia zijn kapitaaltoereikendheid volgens de Bazel II-reglementering en wordt zijn reglementair vermogen navenant berekend. Wat de interne modellen voor het marktrisico op de trading books aangaat, maakt de groep Dexia gebruik van zijn interne VaR-model voor het berekenen van het reglementair vereist kapitaal. Dat geldt voor het algemeen renterisico en het wis-
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
selrisico in de trading scope van Dexia Bank België en Dexia Banque Internationale à Luxembourg. Eind 2007 kreeg Dexia de toestemming om dit model uit te breiden tot de scope van Dexia Crédit Local voor de toepassing ervan op de cijfers van 31 december 2007. Bij de nationale bankcommissies werd een verzoek ingediend voor het verkrijgen van de goedkeuring voor een aanvullend intern model (voor het aandelenrisico en het specifiek renterisico). Zoals reeds werd aangehaald heeft de groep Dexia gekozen voor de Value-at-Risk-metingsmethode als een van de voornaamste marktrisico-indicatoren. Dit zijn de belangrijkste kenmerken van de VaR-berekeningsmodellen die worden gebruikt voor elke deelportefeuille: • de parametrische methode wordt gebruikt voor de berekening van de VaR van algemene renterisico’s (zonder het vegarisico) en het wisselkoersrisico (zonder de wisselderivaten boeken). Deze methodologie omvat het berekenen van verschillen en correlaties voor alle risicofactoren en het volledig kader is hoofdzakelijk gebaseerd op de RiskMetrics-methodologie. De belangrijkste veronderstelling is dat returns een normale distributie vertonen. Dexia berekent de delta normale VaR en gebruikt ook de delta gamma parametrische VaR voor de activa met een grote convexiteit die in aanmerking moet worden genomen. • De historische VaR-methodologie wordt toegepast voor de wisselderivaten en de interestderivaten voor vega, voor het aandelenrisico en voor het specifieke renterisico (spreadrisico). Bij deze methodologie wordt op de bestaande portefeuille een tijdsreeks van historische rendementen toegepast. Ze gaat niet uit van een normale distributie van rendementen. • Het algemeen en het specifiek aandelenrisico wordt afgedekt door de historische VaR met een volledige waardering. • Het spreadrisico wordt afgedekt door de historische VaR op basis van de gevoeligheden. Beide metingen zijn gebaseerd op het gebruik van 250 scenario’s.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 149
2. BELANGRIJKE WIJZIGINGEN IN DE CONSOLIDATIEKRING EN LIJST VAN DE VOORNAAMSTE DOCHTERONDERNEMINGEN EN GEASSOCIEERDE DEELNEMINGEN VAN DE GROEP DEXIA
RAPPORT DE GESTION
2.1. BELANGRIJKE WIJZIGINGEN IN DE CONSOLIDATIEKRING IN VERGELIJKING MET 2006 Op 30 juni 2007 verlieten Dexia Banque Privée France en Belstar Verzekeringen NV de consolidatiekring nadat de verkoop was afgerond. Deniz Hayat Sigorta AS, een Turkse verzekeringsmaatschappij wordt volledig geconsolideerd sinds 1 april 2007.
2.2. VOORNAAMSTE DOCHTERONDERNEMINGEN EN GEASSOCIEERDE DEELNEMINGEN VAN DE GROEP DEXIA (1)
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Naam
COMPTES SOCIAUX
Dexia LdG Banque SA, een volle dochtermaatschappij van Dexia BIL, wordt volledig geconsolideerd sinds 1 juli 2007. De hoofdactiviteit van Dexia LdG Banque SA bestaat in het herfinancieren van kapitaal uit financieringsactiviteiten van de groep Dexia voor de publieke sector in de landen van de OESO en van de Europese Economische Ruimte, door de uitgifte van gedekte obligaties. De maatschappij voor consumentenkrediet Fidexis werd verkocht in het vierde kwartaal van 2007.
Zetel
Gehouden deel van het kapitaal (%)
RECHTSTREEKSE PARTICIPATIES VAN DEXIA NV Associated Dexia 23, Atrium Business Park 100 Technology Services SA (ADTS) z.a. Bourmicht, L-8070 Bertrange Dexia Employee Livingstonelaan 6 100 Benefits NV B-1000 Brussel Dexia Funding 180, rue des Aubépines 100 Luxembourg SA L-1145 Luxembourg Dexia Habitat SA 1, passerelle des Reflets 100 Tour Dexia – La Défense 2 F-92913 La Défense Cedex (Paris) Dexia Management Shackleton House 100 Services Ltd Battle Bridge Lane 4 UK-London SE1 2RB Dexia Nederland Piet Heinkade 55 100 Holding NV NL-1019 GM Amsterdam Dexia Participations Rogierplein 11 100 Belgique SA B-1210 Brussel Dexia Participations 69, route d’Esch 100 Luxembourg SA L-2953 Luxembourg Ç Group DenizBank AS Büyükdere Cad. No: 106 99,81 T-34394 Esentepe/Istanbul Group Dexia Bank Piet Heinkade 55 100 Nederland NV NL-1019 GM Amsterdam
Consolidatiemethode
Activiteit
volledig
Informatica
volledig
Financiële engineering
volledig
Funding
volledig
Beleggingsmaatschappij
volledig
Andere
volledig
Beleggingsmaatschappij
volledig
Beleggingsmaatschappij
volledig
Beleggingsmaatschappij
volledig
Kredietinstelling
volledig
Kredietinstelling
DEXIA BANK BELGIË NV: VOORNAAMSTE PARTICIPATIES EN VERBONDEN ONDERNEMINGEN Artesia Mortgage 1180 NW Maple 100 volledig Andere activiteiten Capital Corporation Street # 202, Issaquah binnen de financiële sector WA 98027 – USA Crédit du Nord SA 59, boulevard Haussmann 10 vermogensKredietinstelling F-75008 Paris mutatie Dexia Bank België NV Pachecolaan 44 100 volledig Kredietinstelling B-1000 Brussel Dexia Epargne Pension 76, rue de la victoire 100 volledig Algemene verzekeringen F-75009 Paris Dexia Financial Products Inc. 1209 Orange Street Wilmington 100 volledig Andere activiteiten New Castle binnen de financiële sector 19801 Delaware – USA Dexia Funding Netherlands NV Atrium 7th floor 100 volledig Financiering Strawinskylaan 3105 NL-1077 ZX Amsterdam Dexia Insurance Belgium NV Livingstonelaan 6 99,63 volledig Algemene verzekeringen B-1000 Brussel (1) Volledige lijst beschikbaar op verzoek.
150 // Dexia / Jaarverslag 2007
Dexia Life and Pensions SA Dexia Woonkredieten NV DIS Finance SA Parfipar SA
Jozef II-straat 96 B-1000 Brussel Pachecolaan 44 B-1000 Brussel George’s Dock 6 IRL-IFSC Dublin 1 Rogierplein 11 B-1210 Brussel 2, rue Nicolas Bové L-1253 Luxembourg Pachecolaan 44 B-1000 Brussel 2, rue Nicolas Bové L-1253 Luxembourg 180, rue des Aubépines L-1145 Luxembourg
Consolidatiemethode
Activiteit
100
volledig
100
volledig
Andere diensten financiële sector Beleggingsmaatschappij
100
volledig
Financiering
100
volledig
Leasingmaatschappij
100
volledig
Algemene verzekeringen
100
volledig
Woonkredieten
100
volledig
Ontwikkelingskapitaal
100
volledig
Kredietinstelling
DEXIA BANQUE INTERNATIONALE À LUXEMBOURG SA: VOORNAAMSTE PARTICIPATIES EN VERBONDEN ONDERNEMINGEN Dexia Asset Management 136, route d’Arlon 100 volledig Vermogensbeheer Luxembourg SA (1) L-1150 Luxembourg Dexia Banque Internationale 69, route d’Esch 99,93 volledig Kredietinstelling à Luxembourg L-2953 Luxembourg Dexia LdG Banque SA 69, route d’Esch 100 volledig Kredietinstelling L-1470 Luxembourg RBC Dexia Investor 14, rue Porte de France 50 evenredig Fondsenbeheer Services Bank SA L-4360 Esch-sur-Alzette RBC Dexia Investor 77 Queen Victoria Street 50 evenredig Fondsenbeheer Services Ltd UK-London EC4N 4AY RBC Dexia Investor Royal Trust Tower, 35th floor 50 evenredig Fondsenbeheer Services Trust Ltd 77 King Street West Toronto, ON, Canada M5W-1P9 DEXIA CRÉDIT LOCAL SA: VOORNAAMSTE PARTICIPATIES EN VERBONDEN ONDERNEMINGEN Crédit du Nord SA 59, boulevard Haussmann 10 vermogensF-75008 Paris mutatie Dexia CLF Banque 1, passerelle des Reflets 80 volledig Tour Dexia – La Défense 2 F-92913 La Défense Cedex (Paris) Dexia Crediop Spa Via Venti Settembre 30 70 volledig I-00187 Roma Dexia Crédit Local SA 1, passerelle des Reflets 100 volledig Tour Dexia – La Défense 2 F-92913 La Défense Cedex (Paris) Dexia Delaware LLC East North Street 15 100 volledig Delaware 1991, 19901 Dover – USA Dexia Holding Inc. 31 West 52nd Street 100 volledig New York, NY 10019 – USA Dexia Kommunalbank Charlottenstrasse 82 100 volledig Deutschland AG D-10969 Berlin Dexia Kommunalkredit Türkenstrasse 9 50,84 volledig Bank AG A-1092 Wien Dexia Municipal Agency SA 1, passerelle des Reflets 100 volledig Tour Dexia – La Défense 2 F-92913 La Défense Cedex (Paris) Dexia Sabadell SA Paseo de las 12 Estrellas 4 60 volledig Campo de las Naciones E-28042 Madrid Dexia Sofaxis F-18020 Bourges Cedex 100 volledig Financial Security 31 West 52nd Street 99,1 volledig Assurance Holding Ltd New York, NY 10019 – USA Kommunalkredit Austria AG Türkenstrasse 9 49 vermogensA-1092 Wien mutatie SISL SA 69, route d’Esch 100 volledig L-2953 Luxembourg
Kredietinstelling Kredietinstelling
Kredietinstelling Kredietinstelling
Financiering Beleggingsmaatschappij Kredietinstelling Ontwikkelingskapitaal Kredietinstelling
Kredietinstelling
Andere dienstverlening Beleggingsmaatschappij Kredietinstelling Beleggingsmaatschappij
(1) 49 % onder Dexia Bank België NV, 51 % onder Dexia Banque Internationale à Luxembourg SA.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 151
RAPPORT DE GESTION
Dexia Lease Services NV
Gehouden deel van het kapitaal (%)
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Dexia Insurance Belgium Invest NV Dexia Investment Company NV Dexia Investments Ireland SA
Zetel
COMPTES SOCIAUX
Naam
3. SEGMENTRAPPORTERING RAPPORTERING PER BEDRIJFSSEGMENT
Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
(in miljoenen EUR) OP 31 DECEMBER 2006 Opbrengsten Waarvan nettoresultaat uit geassocieerde deelnemingen Nettoresultaat voor belastingen Activa Subtotaal van de activa (2) waarvan investeringen in geassocieerde deelnemingen Verplichtingen Subtotaal van de verplichtingen (3) Andere segmentinformatie Geactiveerde kosten Afschrijvingen Bijzondere waardeverminderingen (4) Andere niet-kaskosten (5)
Financiële Financieel dienstbeheer, verlening verzekeaan ringen particulieren en investor services (1)
Thesaurie Niet toegeen wezen – financiële Centrale markten Activa
Dexia
2 566
2 458
1 110
563
308
7 005
20 1 701
60 799
3 580
0 387
19 (60)
102 3 407
247 332
35 383
20 809
199 918
7 142
510 584
270
528
21
0
7
826
149 799
58 779
22 250
248 484
1 935
481 247
0 0 (52) (15)
0 0 (31) (35)
0 0 32 (5)
0 0 20 (4)
(272) (252) (8) (8)
(272) (252) (39) (67)
De cijfers per 31 december 2006 werden niet herzien voor de overboeking tussen “Voor handelsdoeleinden aangehouden activa“ en “Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde“ noch de overboeking tussen “Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening“ en “Schulden aan en deposito’s van cliënten“.
RAPPORTERING PER BEDRIJFSSEGMENT (in miljoenen EUR)
Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement
OP 31 DECEMBER 2007 Opbrengsten Waarvan nettoresultaat uit geassocieerde deelnemingen Nettoresultaat voor belastingen Activa Subtotaal van de activa (2) waarvan investeringen in geassocieerde deelnemingen Verplichtingen Subtotaal van de verplichtingen (3) Andere segmentinformatie Geactiveerde kosten Afschrijvingen Bijzondere waardeverminderingen (4) Andere niet-kaskosten (5)
Financiële Financieel dienstbeheer verlening en investor aan services (1) particulieren
Thesaurie Niet toegeen wezen – financiële Centrale markten Activa
Dexia
2 374
2 855
711
486
470
6 896
24 1 356
65 884
0 267
0 266
19 119
108 2 892
279 809
57 524
8 923
196 100
5 946
548 302
275
578
0
0
8
861
176 948
81 746
10 089
254 201
1 461
524 445
(123) (10) (69) (8)
0 (44) (64) (7)
(2) (2) (5)
(2) (3)
(280) (228) (6) (33)
(403) (284) (143) (56)
(1) Vanaf 1 januari 2007 bestaat het segment Verzekeringen, actief in de verkoop van verzekeringsproducten via de andere segmenten, niet langer en is verdeeld over de desbetreffende betrokken segmenten. Tengevolge deze presentatie, worden de verzekeringsactiviteiten voor 100 % toegeschreven aan “Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement” en “Financiële dienstverlening aan particulieren”. Een vergelijking tussen december 2006 en december 2007 is daarom niet relevant. (2) Bevat Kas en tegoeden bij centrale banken, leningen en voorschotten aan kredietinstellingen, leningen en effecten die voor handelsdoeleinden worden aangehouden, leningen en effecten die voor verkoop beschikbaar zijn, investeringen in geassocieerde deelnemingen en andere activa specifiek voor verzekeringsmaatschappijen. (3) Bevat Schulden aan kredietinstellingen, schulden aan en deposito’s van cliënten, schuldpapier, technische voorzieningen van verzekeringsmaatschappijen. (4) Bevat Waardeverminderingen op materiële en immateriële activa, waardeverminderingen op aandelen, waardeverminderingen op leningen en toegezegde kredietlijnen en waardevermindering op goodwill. (5) Bevat de kosten voor op aandelen gebaseerde betalingen, netto dotatie aan voorzieningen voor herstructurering, netto dotatie voor voorzieningen in het kader van IAS 19, verliezen voortvloeiend uit het omwisselen van activa.
152 // Dexia / Jaarverslag 2007
Rest van Europa
USA
Rest van de wereld (2)
Transacties tussen de geografische zones
Dexia
(in miljoenen EUR) OP 31 DECEMBER 2006 Nettoresultaat voor belastingen Totaal van het actief Investeringen
2 565 531 165 (248)
102 12 701 (2)
595 58 186 (3)
145 19 288 (19)
(54 597)
3 407 566 743 (272)
OP 31 DECEMBER 2007 Nettoresultaat voor belastingen Totaal van het actief Investeringen
2 252 554 508 (350)
146 15 548 (3)
174 69 657 (4)
320 34 971 (46)
(70 120)
2 892 604 564 (403)
(1) Landen die de euro gebruiken. (2) Turkije inbegrepen.
Geografische reporting gebeurt volgens kostenplaats, zijnde het land van de onderneming die de transactie heeft geboekt en niet het land van de cliënten.
4. BELANGRIJKE BESTANDDELEN DIE DEEL UITMAKEN VAN HET NETTORESULTAAT De gerapporteerde bedragen houden verband met belangrijke ongebruikelijke transacties en zijn niet enkel grote transacties. Bijgevolg omvatten ze geen resultaten op de verkoop van effecten, noch voorzieningen daarop of op cliënten. Door de beslissing tot de verkoop van Dexia Financière, dat tot mei 2005 eigenaar was van Dexia Bank Nederland (DBnl), kan over het eerste kwartaal van 2007 een belastingkrediet worden geboekt van 67 miljoen EUR. Als gevolg van deze verkoop kunnen alle waardeverliezen die Dexia Bank België in het verleden boekte op deze ondernemingen, nu van de belastingen worden afgetrokken. In het kader van de verkoop van Belstar Verzekeringen NV en van Dexia Banque Privée France werden een nettowinst geboekt van respectievelijk 53 miljoen EUR en 52,6 miljoen EUR. Na de verkoop van Banque Artesia Nederland werd een aanvullende winst geboekt van 7,6 miljoen EUR. Krachtens een overeenkomst met de Nederlandse belastingautoriteit boekte DBnl een belastingkrediet van 58 miljoen EUR. Als gevolg van de subprimecrisis in de VS, die leidde tot een wereldwijde liquiditeitscrisis, had het nettoresultaat te lijden onder de boeking tegen reële waarde van bepaalde financiële instrumenten via de winst- en verliesrekening. Meer bepaald
de mark-to-market van de CDS van FSA leidde tot een negatief nettobedrag van 131 miljoen EUR in het vierde kwartaal van 2007 (297 miljoen EUR op 31 december 2007). Dat is in hoofdzaak toe te schrijven aan een verruiming van de spreads ten gevolge van de liquiditeitscrisis, veeleer dan aan de verslechtering van de kredietmarkt. Gelet op de uitstekende kwaliteit van de financiële instrumenten verwacht Dexia dat deze negatieve waarderingen op termijn zullen omkeren. Alle niet-weerkerende rubrieken vindt u terug op pagina 82.
5. GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM In februari 2008 besloot Dexia 500 miljoen USD (340 miljoen EUR) aanvullend kapitaal in te brengen in Financial Security Assurance Holdings Ltd, de holdingmaatschappij van monolineobligatieverzekeraar Financial Security Assurance Inc. (FSA). Deze middelen zullen FSA beter in staat stellen voordeel te halen uit het toenemend aantal mogelijkheden die onlangs ontstonden op de Amerikaanse markten voor Municipal and public infrastructure finance. De financiële crisis zorgde voor een nieuw klimaat dat nieuwe mogelijkheden heeft gegenereerd, maar ook heeft geleid tot een aanhoudende hoge volatiliteit. Een toename van de credit spread zou kunnen zorgen voor nog meer negatieve mark-to-
Dexia / Jaarverslag 2007 // 153
RAPPORT DE GESTION
Eurozone (1)
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORTERING PER GEOGRAFISCH SEGMENT
• rente op economisch kapitaal: economisch kapitaal wordt aan de bedrijfslijnen toegerekend voor interne doeleinden, en de prestaties van elke bedrijfslijn worden gemeten op basis van het rendement op economisch kapitaal; • kosten van financiering. Materiële en immateriële activa worden toegerekend aan “Niet-toegewezen – Centrale Activa”, tenzij ze rechtstreeks door een commerciële of financiële bedrijfslijn worden beheerd.
COMPTES SOCIAUX
Relaties tussen bedrijfslijnen, en met name tussen commerciële bedrijfslijnen, financiële markten en productie- en dienstencentra zijn onderworpen aan retrocessies en/of analytische overdrachten, beheerst door “service level agreements” op basis van normale commerciële voorwaarden en marktvoorwaarden. De resultaten van elke bedrijfslijn omvatten eveneens: • de winst uit commerciële omzetting, inclusief de beheerskosten van die omzetting en het eigen vermogen van de Groep dat aan die activiteit wordt toegerekend op basis van het op middellange en lange termijn uitstaande bedrag;
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
marketimpact op de tradingactiviteit en op de CDS van FSA en tot een daling van de AFS (available for sale) obligatiereserves. Deze negatieve impact zal zich in de toekomst omkeren behalve in het geval van waardeverminderingen, die evenwel beperkt zouden moeten blijven dankzij de hoge kwaliteit van onze activa. Aan de algemene aandeelhoudersvergadering van 14 mei 2008 zal een brutodividend worden voorgesteld van 0,91 EUR per aandeel. De betaaldatum van het dividend is 22 mei 2008.
6. GESCHILLEN 6.1. DEXIA BANK NEDERLAND 6.1.1. Achtergrond De moeilijkheden met betrekking tot de effectenleaseactiviteit van de voormalige Bank Labouchere (thans Dexia Bank Nederland NV; hierna “DBnl”) werden eind 2001 duidelijk tijdens de snelle en scherpe daling van de koersen op de Amsterdamse effectenbeurs. De waarde van de effecten die als onderpand fungeerden voor de door DBnl verstrekte leningen, bleek in een groot aantal contracten niet toereikend te zijn, als gevolg waarvan er in plaats van de winst waarop aanvankelijk gehoopt werd, mogelijkerwijs een restschuld dreigde te ontstaan. Hierbij wordt verwezen naar de gedetailleerde informatie die vervat ligt in het jaarverslag 2006 van Dexia (in het bijzonder pagina 99 tot 101) alsook naar de in de loop van 2007 gepubliceerde activiteitenverslagen, die beschikbaar zijn op www.dexia.com.
6.1.2. De Duisenberg-Regeling Op 31 december 2007 hadden ongeveer 68 000 cliënten van DBnl (met in totaal meer dan 116 000 afgesloten contracten) een op de Duisenberg-Regeling gebaseerde schikking aanvaard. Dit aantal omvat niet de 165 300 cliënten die aan de Duisenberg-Regeling gebonden zijn als gevolg van de hierna vermelde beslissing van het Gerechtshof te Amsterdam, noch met de bijna 100 000 cliënten (met ongeveer 200 000 contracten) die al een afstandsverklaring ondertekenden en van wie sommigen mogelijk ook van de Duisenberg-Regeling zullen genieten. 31 juli 2007 was de laatste dag van de “opt-out”-periode van zes maanden. Vandaar dat sinds 1 augustus 2007 geen geldige “opt-out” meer mogelijk is. Tijdens de “opt-out”periode konden de cliënten een “opt-out”-verklaring afleggen om te vermijden dat ze automatisch aan de Duisenberg-Regeling gebonden zouden zijn. Dit op basis van de beslissing van het Gerechtshof te Amsterdam van 25 januari 2007, die de regeling bindend verklaarde. Een “opt-out” houdt echter geen enkele verplichting in voor DBnl. Het betekent enkel dat de cliënt zich het recht voorbehoudt om tegen DBnl een procedure aanhangig te maken. Ongeveer 23 400 cliënten hebben een “opt-out”-verklaring afgelegd, onder wie ook 16 000 cliënten die worden vertegenwoordigd door Leaseproces BV. Tussen 1 februari en 31 december 2007 konden de opgeschorte rechtsgedingen door de eisers worden hervat. Ongeveer 1 275 gedingen – zowat 38 % van het aantal opgeschorte zaken – werden inmiddels hervat. Op 1 maart 2007 sprak het Gerechtshof te Amsterdam twee belangrijke arresten uit. In het eerste arrest bevestigde het
154 // Dexia / Jaarverslag 2007
Gerechtshof dat de toestemming van de echtgeno(o)t(e) verplicht is voor het afsluiten van effectenleasecontracten. In deze zaak heeft DBnl beroep aangetekend bij de Hoge Raad der Nederlanden. Op 25 januari 2008 gaf de procureur-generaal bij de Hoge Raad hierover het advies aan de Hoge Raad om het arrest van het Gerechtshof te Amsterdam te bevestigen. Het oordeel van de Hoge Raad rond de al dan niet verplichte toestemming van de echtgeno(o)t(e) wordt verwacht in mei 2008. Indien het arrest van het Gerechtshof te Amsterdam door de Hoge Raad in cassatie wordt bevestigd, zal de schade voor DBnl – gebaseerd op alle cliënten die binnen drie jaar en zes maanden na het afsluiten van een effectenleasecontract een zogenaamde annuleringsbrief stuurden – 32 miljoen euro bedragen. De wet – indien ze van toepassing is – bepaalt dat de partner binnen drie jaar nadat hij weet heeft van het bestaan van het contract, moet protesteren wil zijn vernietiging geldig zijn. DBnl heeft zo’n 12 500 brieven van partners ontvangen die meer dan drie jaar en zes maanden na het aangaan van effectenleasecontracten zijn verstuurd. Er kunnen thans geen nieuwe geldige “brieven van partners” meer worden opgestuurd. Buiten de voorzieningen die nodig waren voor de DuisenbergRegeling, legde DBnl voor dit risico geen andere voorzieningen aan, omdat de bank van oordeel is dat er volgens de wet voor het afsluiten van de betrokken contracten geen toestemming van de echtgeno(o)t(e) nodig is. In het tweede arrest, rond “zorgplicht”, lag het arrest van het Gerechtshof te Amsterdam in de lijn van de Duisenberg-Regeling. Hiertegen kan geen cassatie meer worden aangetekend. Een belangrijk aspect van dit arrest – dat de tijdens de looptijd van het contract betaalde interest geen deel uitmaakt van de schade van de cliënt – werd ook bevestigd door latere beslissingen van het Gerechtshof te Amsterdam. Op 27 april 2007 sprak het Amsterdamse kantongerecht drie zogenaamde “standaardvonnissen” uit die DBnl en zijn cliënten een leidraad moesten bieden rond de meest waarschijnlijke scenario’s voor de uitkomst van de individuele rechtszaken die bij dit kantongerecht aanhangig waren. Factoren die dit kantongerecht in overweging neemt, zijn onder meer de inkomsten, het vermogen, de beleggingservaring en de opleiding van de cliënten. Over het algemeen is de uitkomst van een dergelijke procedure gunstiger voor de cliënten dan de Duisenberg-Regeling, vooral omdat het Amsterdamse kantongerecht ervan uitgaat dat de rente die gedurende de looptijd van het contract werd betaald, wel deel uitmaakt van de schade die DBnl (gedeeltelijk) aan zijn cliënten moet betalen. DBnl is het daar niet mee eens, aangezien dit niet strookt met de Duisenberg-Regeling, noch met het hoger vermelde arrest van het Gerechtshof te Amsterdam dat de betaalde rente niet mag worden beschouwd als een deel van de schade van de cliënt. Daarom tekende DBnl bij het Gerechtshof te Amsterdam beroep aan – en zal de bank dat blijven doen – tegen de beslissing om de betaalde rente te beschouwen als deel van de schade. Leaseproces BV, een commerciële organisatie die cliënten werft op basis van “no cure, no pay”, vertegenwoordigde op 31 december 2007 ongeveer 28 300 cliënten, van wie er zowat 16 000 een geldige “opt-out”-verklaring hadden afgelegd in het kader van de Duisenberg-Regeling. Het verschil tussen beide cijfers vloeit voort uit het feit dat bepaalde cliënten om verschillende redenen niet voor de “opt-out”-regeling hoefden te kiezen (ze hadden producten die buiten de Duisenberg-Regeling vielen, of het ging om cliënten die eerder al een regeling hadden aanvaard) en uit het feit dat sommige cliënten uiteindelijk toch met de Duisenberg-Regeling instem-
Eind 2007 waren nog slechts 120 gevallen hangende bij de Klachtencommissie van DSI en geen enkel dossier meer bij de Commissie van Beroep van DSI.
6.1.5. Depot Lease De Duisenberg-Regeling geldt niet voor de groep van zowat 5 500 cliënten die effectenleasecontracten in combinatie met effectendepots hebben afgesloten (“Depot Lease”). Eind 2007 waren met diverse Depot Lease-cliënten schikkingen bereikt, onder meer met bijna alle 390 klanten van de Stichting Leaseleed. DBnl wordt nog geconfronteerd met ongeveer 200 rechtszaken van Depot Lease-cliënten, maar verwacht ook voor deze dossiers een regeling te kunnen treffen.
6.1.6. Voorzieningen op 31 december 2007 De voorzieningen worden elk kwartaal aangepast. Ze kunnen beïnvloed worden door de koersschommelingen van de onderliggende aandelen van de effectenleasecontracten, door het cliëntengedrag en door toekomstige uitspraken van het gerecht.
RAPPORT DE GESTION
Er zijn tussen DBnl en zijn cliënten diverse geschillen ontstaan in verband met de effectenleaseproducten. Dexia heeft daarover bericht in eerdere jaar- en kwartaalactiviteitenverslagen. DBnl krijgt nog altijd te maken met vorderingen die voornamelijk gebaseerd zijn op misleidende informatie/dwaling rond de effectenleaseproducten, het niet vaststellen of het effectenleaseproduct past bij een cliënt gezien diens beleggingservaring en doelstellingen alsook zijn of haar financiële situatie (“zorgplicht”), het niet verkrijgen van de toestemming van de echtgeno(o)t(e) van de cliënt, verkeerde en misleidende (mondelinge) mededelingen door tussenpersonen, ongevraagde wervende contacten (“coldcalling”), huis-aan-huisverkoop, niet-bindende/ongeldige afstandsverklaringen met betrekking tot het Dexia-aanbod, alsook schendingen van de Nederlandse Wet op het Consumentenkrediet. Het gaat voornamelijk om geschillen met individuele partijen, maar in sommige gevallen ook met stichtingen (Stichting Leaseleed). Ze worden voorgelegd aan verschillende rechtbanken of scheidsgerechten, met name de sectoren civiel en kanton van de rechtbanken, gerechtshoven, het Dutch Securities Institute (DSI) alsook aan de Geschillencommisie Bankzaken.
6.1.4. Dutch Securities Institute (DSI)
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
6.1.3. Geschillen in het algemeen
Meer dan 130 cliënten hebben klacht ingediend bij de zogenaamde Geschillencommissie Duisenberg. Slechts een onbeduidend aantal van deze klachten heeft geleid tot toewijzing van de klacht. In eerdere verslagen en persberichten heeft Dexia het publiek op de hoogte gebracht van belangrijke ontwikkelingen. Deze informatie is te vinden op de website van Dexia (www.dexia.com).
6.1.7. Beoordeling Onderstaande tabel bevat een update van de status van de portefeuille en wil de lezers de mogelijkheid bieden om inzicht te krijgen in de risico’s die verbonden zijn aan mogelijke credit defaults en aan lopende en mogelijke toekomstige rechtszaken.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 155
COMPTES SOCIAUX
den. Leaseproces BV startte voor ongeveer 2 000 van zijn cliënten een gerechtelijke procedure op. Op kleinere schaal zijn er ook andere organisaties, gemachtigden en advocaten die in naam van hun cliënten DBnl aansprakelijk stellen en tegen de bank stappen ondernemen bij gerechtelijke instanties. In het vierde kwartaal van 2007 werd echter een groot aantal van die gerechtelijke procedures afgerond, meestal op basis van de Duisenberg-Regeling. Het totale aantal cliënten dat dus nog een rechtszaak tegen DBnl heeft lopen, is dan ook aan het dalen. Een aantal van die zaken, aanhangig gemaakt door cliënten van Leaseproces BV en door cliënten die worden vertegenwoordigd door andere advocaten, zal trouwens binnenkort worden stopgezet, omdat de betrokken personen geen geldige “opt-out”-verklaring hebben afgelegd.
PORTEFEUILLE OP 31 DECEMBER 2007 (1)
Aantal contracten
Leenbedrag
Zekerheid (onderpand)
84 029 37 968 46 061
487 149 338
488 218 270
+1 +69 -68
2 929 43 132
18 320
17 253
-1 -67
26 200 16 932
190 130
150 103
-40 -27
Aantal contracten
Leenbedrag
631 281 332 135 299 146
5 855 2 548 3 307
6 229 4 095 2 135
+374 +1 547 -1 172
70 491 228 655
876 2 431
669 1 466
-207 -965
166 469 62 186
1 755 676
1 034 431
-720 -245
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
(in miljoenen EUR, tenzij anders vermeld) TOTAAL UITSTAANDE PORTEFEUILLE - Contracten met voldoende onderpand - Contracten zonder voldoende onderpand waarvan: - contracten met aflossing - contracten zonder aflossing waarvan: - overeenkomst aanvaard (2) (en afstandsverklaring ondertekend) - overeenkomst niet aanvaard
CONTRACTEN DIE EINDIGDEN VOOR 31 DECEMBER 2007 (1)
Zekerheid (onderpand)
(in miljoenen EUR, tenzij anders vermeld) TOTAAL PORTEFEUILLE - Contracten met voldoende onderpand - Contracten zonder voldoende onderpand waarvan: - contracten met aflossing (3) - contracten zonder aflossing waarvan: - overeenkomst aanvaard (2) (en afstandsverklaring ondertekend) - overeenkomst niet aanvaard
Overschot (+) of tekort (-) op onderpand
Overschot (+) of tekort (-) op onderpand
COMPTES SOCIAUX
(1) Alle contracten die sinds hun aanvang aan de effectenleasedefinitie beantwoorden, ongeacht de manier waarop ze werden beëindigd. (2) Hetzij het Dexia-aanbod, de Duisenberg-Regeling en enige andere schikking. (3) Voornamelijk vervroegd beëindigde contracten.
6.2. LERNOUT & HAUSPIE Dexia is op diverse wijzen betrokken bij het faillissement van Lernout & Hauspie Speech Products (LHSP) en bij de gevolgen daarvan. Daar werd in het jaarverslag van 2006 gedetailleerd op ingegaan. Sindsdien hebben zich volgende relevante feiten voorgedaan.
6.2.1. Vordering op Lernout & Hauspie Speech Products Dexia Bank heeft een vordering in USD ten laste van het faillissement van LHSP voor een hoofdsom van 27 493 196,41 EUR (wisselkoers 1,4718 USD/EUR) – waarvan 173 101,09 EUR gereserveerde intresten –, waarvoor een waardevermindering van 23 043 202,55 EUR werd geboekt. De vereffening van de activa van LHSP maakt het voorwerp uit van aparte procedures in België en in de Verenigde Staten. Volgens de Belgische curatoren en van LHSP zullen Dexia Bank en de andere niet-bevoorrechte schuldeisers wellicht geen dividend ontvangen uit het faillissement van LHSP in België.
6.2.2. Vordering op Lernout & Hauspie Investment Company De uitstaande vordering van Dexia Bank op Lernout & Hauspie Investment Company (LHIC) is in 2007 gedaald tot 48 362 014,99 EUR – waarvan 4 926 788,84 EUR gereserveerde intresten –, als gevolg van de verkoop van een participatie van LHIC die ten gunste van Dexia Bank in pand was
156 // Dexia / Jaarverslag 2007
gegeven. Voor de resterende vordering werd een waardevermindering van 46 868 797,65 EUR geboekt. Als onderdeel van de waarborg voor zijn vordering, heeft Dexia Bank nog een pand op een effectenportefeuille van LHIC, waarvan de waarde op ongeveer 1 200 000 USD wordt geraamd.
6.2.3. Vervolging van Dexia Bank in België Op 4 mei 2007 werd Dexia Bank samen met twintig andere partijen gedagvaard voor het hof van beroep van Gent. Volgens de dagvaarding wordt Dexia Bank vervolgd wegens vermeend mededaderschap aan valsheid in de jaarrekening van LHSP en andere verwante misdrijven, waaronder valsheid in geschrifte, emissiebedrog en koersmanipulatie. Het Openbaar Ministerie voert in hoofdzaak aan dat Artesia Banking Corporation (hieronder ABC) LHSP heeft geholpen bij en aangezet tot het creëren van fictieve inkomsten, door de toekenning van een krediet van 20 miljoen USD aan de heren Lernout, Hauspie en Willaert, terwijl ABC geweten zou hebben dat het management van LHSP deze middelen zou aanwenden voor valse omzeterkenning. Daarnaast eist het Openbaar Ministerie de verbeurdverklaring voor een bedrag van ongeveer 29 000 000 EUR. Dexia Bank is van oordeel over ernstige argumenten te beschikken om deze aantijgingen aan te vechten. Er werden twee reeksen hoorzittingen gehouden in 2007. De inleidende hoorzitting begon op 21 mei en eindigde op 26 juni. Deze hoorzittingen hadden enkel betrekking op procedureaspecten. Het Gentse hof van beroep verwierp op 26 juni
6.2.4. Burgerlijke rechtszaken tegen Dexia Bank in België 6.2.4.1. Vordering door de curatoren van LHSP In juli 2005 stelden de Belgische curatoren van LHSP rechtsvervolging in tegen eenentwintig partijen, waaronder Dexia Bank. Zij vorderen vergoeding van het netto-passief van het faillissement van LHSP. Volgens de voorlopige inschatting van de vordering door de curatoren, zou de vordering neerkomen op ongeveer 439 miljoen EUR. Deze vordering, die grotendeels overlapt met de vorderingen die werden ingesteld in het kader van de strafprocedure, zal wellicht geen enkele evolutie kennen zolang de strafprocedure niet is beëindigd, gelet op het principe le criminel tient le civil en état. 6.2.4.2. Vorderingen door individuele personen Bepaalde burgerlijke vorderingen werden ingesteld door groepen beleggers in het LHSP-aandeel tegen diverse partijen, waaronder Dexia Bank. De voornaamste vordering werd ingesteld door Deminor in naam van 4 941 beleggers. De eisers wensen vergoed te worden voor hun verliezen, waarvan de omvang nog niet werd bepaald. Deze vorderingen, die grotendeels overlappen met de vorderingen die werden ingesteld in het kader van de strafprocedure, zullen wellicht geen enkele evolutie kennen zolang de strafprocedure niet is beëindigd, gelet op het principe le criminel tient le civil en état.
6.2.5. Burgerlijke rechtszaken tegen Dexia Bank in de Verenigde Staten 6.2.5.1. De vordering van de Litigation Trustee van LHSP In 2005 stelde de Litigation Trustee voor de LHSP Litigation Trust een rechtsvordering in tegen Dexia Bank. De Litigation Trustee wil een schadevergoeding vorderen van Dexia Bank
6.2.6. L&H Holding Op 27 april 2004 dagvaardde de curator van L&H Holding de heren Lernout, Hauspie en Willaert, samen met Banque Artesia Nederland (BAN) en Dexia Bank, in betaling van 25 miljoen USD in hoofdsom. Dit deeldossier betreft een krediet van 25 miljoen USD dat in juli 2000 door BAN aan de heer Bastiaens werd toegekend voor het verwerven door de heer Bastiaens van LHSP-aandelen in eigendom van L&H Holding. Het voormalige Artesia Banking Corporation (ABC) gaf een bankwaarborg uit ten gunste van BAN voor een bedrag van 10 miljoen USD. De verkoopprijs van 25 miljoen USD werd gecrediteerd op drie individuele rekeningen die bij BAN geopend waren door de heren Lernout, Hauspie en Willaert. Ervan uitgaande dat dit geld verschuldigd was aan L&H Holding, vordert de curator van L&H Holding de terugbetaling van dit bedrag. Dexia Bank betwist met klem de gegrondheid van deze verzoekschriften.
6.2.7. Banque Artesia Nederland In oktober 2006 verkocht Dexia Bank zijn dochteronderneming Banque Artesia Nederland (BAN). In het kader van deze transactie werd in essentie overeengekomen dat Dexia Bank de financiële gevolgen van de LHSP-zaak voor BAN zal dragen, zij het maximaal ten belope van de prijs die door de koper werd betaald. De meeste hangende rechtszaken houden verband met het krediet dat door BAN aan de heer Bastiaens werd verstrekt (zie paragraaf 6.2.6. hiervoor). Zij omvatten de vordering die door de curator van L&H Holding zowel in het kader van het strafrechtelijk onderzoek m.b.t. LHSP (in de vorm van een burgerlijke partijstelling) als voor de burgerlijke rechtbank werd ingesteld (zie paragraaf 6.2.6. hiervoor). Bovendien is BAN betrokken in een aantal rechtszaken in verband met Parvest-aandelen die door de heren Lernout, Hauspie en Willaert werden verworven met de opbrengst van
Dexia / Jaarverslag 2007 // 157
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
6.2.5.2. Vorderingen door beleggers Volgend op de bekendmaking van de inverdenkingstelling van Dexia Bank in België, werden in de Verenigde Staten diverse burgerlijke vorderingen ingesteld tegen Dexia NV en Dexia Bank, waarbij werd aangevoerd dat Dexia Bank aansprakelijk was voor de verliezen van aandeelhouders van LHSP. Al deze vorderingen werden beëindigd middels een dading (de NASDAQ-class action en de vorderingen van Stonington, Baker en TRA/Filler) of afgewezen met voorbehoud (de EASDAQ-class action). De NASDAQ-class action werd beëindigd middels een dading voor een bedrag van 60 000 000 USD. Deze dading werd door de rechtbank goedgekeurd. Dexia Bank heeft de bedragen die in het kader van de andere dadingen werden betaald, niet openbaar gemaakt, omdat dit de belangen van Dexia Bank ernstig zou kunnen schaden. Deze dadingen zijn niet aan de goedkeuring van de rechtbank onderworpen.
RAPPORT DE GESTION
voor het verstrekken van kredieten, waarvan hij zegt dat ze hebben geholpen bij en aangezet tot inbreuken door het management van LHSP op haar plicht van goed beheer. Hij wil ook de vorderingen van Dexia Bank in de faillissementsprocedure in de VS verwerpen en ondergeschikt maken. Deze vordering is in grote mate een kopie van de hiervoorvermelde vordering van de curatoren van LHSP en is nog steeds hangende.
COMPTES SOCIAUX
in een tussenarrest een deel van de procedureargumenten van Dexia Bank, terwijl andere argumenten naar de grond van de zaak werden verwezen. De hoorzittingen over de grond van de zaak begonnen op 1 oktober. Tijdens deze hoorzittingen verdedigden het Openbaar Ministerie en de burgerlijke partijen hun zaak. Er kwamen geen belangrijke nieuwe elementen over Dexia Bank naar voren. Dexia Bank benadrukt zijn onschuld in deze zaak en betwist de beschuldigingen die aan zijn adres worden geuit. De partijen die aanvoeren dat zij in het kader van de vervolgde misdrijven verlies hebben geleden, kunnen in het kader van de strafprocedure een vordering instellen tot de laatste dag van het proces. Op 31 december 2007 hadden ongeveer 12 600 partijen een eis tot schadevergoeding ingediend. Op dit ogenblik onderzoekt Dexia Bank deze eisen. De belangrijkste eis tot schadevergoeding is die van de Belgische curatoren van LHSP. Zij vorderen 744 128 638,37 USD in hoofdsom. Deze eis overlapt gedeeltelijk die van andere burgerlijke partijen. In oktober 2007 heeft Dexia Bank zich op zijn beurt burgerlijke partij gesteld tegen de heren Lernout, Hauspie, Willaert en Bastiaens en tegen LHSP NV. Dexia Bank eist een schadevergoeding voor een provisioneel bedrag van 2 EUR. De vordering van Dexia Bank heeft betrekking op het verlies dat het op zijn LHSP-portefeuille heeft geleden (Dexia Bank bezit nog 437 000 LHSP-aandelen) en op een bedrag van 27 493 196,41 EUR dat LHSP hem nog verschuldigd is in het kader van een consortiale kredietfaciliteit van 430 000 000 USD van 5 mei 2000 (zie paragraaf 6.2.1. hiervoor).
RAPPORT DE GESTION GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
de verkoop van de LHSP-aandelen aan de heer Bastiaens. De onderzoeksrechter in de Belgische strafzaak, L&H Holding en KBC Bank hebben allemaal vorderingen ingediend met betrekking tot deze aandelen en hebben er bewarend beslag op laten leggen in handen van BAN. Daarenboven heeft het hof van beroep van Luxemburg op 12 juli 2006 een vonnis uitgesproken op verzoek van Crédit Agricole Indosuez Luxembourg (CAIL), waarbij BNP Paribas Luxembourg werd opgedragen de Parvest-aandelen tegen 30 juni 2007 aan CAIL te leveren of aan CAIL op 30 juni 2007 de tegenwaarde van deze Parvest-aandelen te betalen als deze aandelen niet vóór 1 juli 2007 aan CAIL werden geleverd. Het hof van beroep van Luxemburg veroordeelde BAN tot het vergoeden en het vrijwaren van BNP Paribas Luxembourg van welke schade dan ook die het ingevolge deze veroordeling zou lijden. Daar geen opheffing van de verschillende beslagen op de Parvest-aandelen werd bekomen, betaalde BAN de tegenwaarde van de Parvest-aandelen aan BNP Paribas Luxembourg en betaalde Dexia Bank dit bedrag (30 039 336,54 USD) op 9 juli aan BAN terug. BAN is tegen de uitspraak van het hof van beroep van Luxemburg in beroep gegaan bij het Luxemburgs hof van cassatie. Tot slot betaalde Dexia Bank in oktober 2007 de bankwaarborg van 10 000 000 USD in hoofdsom die ten gunste van BAN werd uitgegeven (zie paragraaf 6.2.6. hiervoor). Dit leidde tot de betaling van 17 538 614,58 USD aan BAN op 30 oktober 2007.
COMPTES SOCIAUX
6.2.8. Voorzieningen en waardeverminderingen Op 31 december 2007 beliep het risico van Dexia Bank in het kader van de uitstaande vorderingen m.b.t. de kredieten die werden verstrekt in de zaak Lernout & Hauspie, ongeveer 75 793 661,71 EUR – waarvan 5 101 935,02 EUR gereserveerde intresten – (zie paragrafen 6.2.1., 6.2.2. en 6.2.7. hiervoor). De waardeverminderingen voor het dossier Lernout & Hauspie bedroegen op dezelfde datum zowat 69 912 004,48 EUR. Dexia Bank gaat ervan uit dat het in staat zal zijn het verschil te recupereren, gezien de beschikbare zekerheden. De noodzakelijke voorzieningen werden in de rekeningen 2006 opgenomen tot dekking van de geschillen in de VS en derhalve van de betalingen in het kader van de dadingen in de NASDAQ-class action en in de Baker, Stonington en TRA/Filler-zaken, alsook van de kosten en advocatenhonoraria voor alle L&H-procedures vermeld in paragraaf 6.2.1. tot 6.2.6. hiervoor. Dexia betwist ten stelligste de geldigheid en de gegrondheid van al deze vorderingen. Zoals in het jaarverslag van 2006 vermeld, wordt het bedrag van de voorzieningen voor de geschillen in de VS en meer specifiek voor de betalingen aan Stonington, Baker en TRA/Filler, door Dexia niet bekendgemaakt, daar een publicatie hiervan haar recht op verdediging ernstig zou kunnen schaden.
158 // Dexia / Jaarverslag 2007
6.3. SUCCESSIERECHTEN Het onderzoek dat het gerecht op 28 september 1999 ten aanzien van Dexia Bank heeft geopend naar mogelijke fraude rond successierechten lijkt rond te zijn. Vier vroegere managers werden eind maart 2004 in beschuldiging gesteld. Deze tenlastelegging betekent evenwel niet dat de betrokkenen, in wie Dexia zijn vertrouwen behoudt, ook effectief schuldig zijn. Dexia Bank bevestigt dat het dankzij de noodzakelijke interne audit- en IT-procedures beantwoord heeft aan de CBFA-richtlijnen ter zake. In 2007 deed er zich geen fundamentele ontwikkeling voor in dit dossier. Het dossier moet nog voor de raadkamer gebracht worden.
6.4. FINANCIAL SECURITY ASSURANCE – DAGVAARDINGEN (”SUBPOENA”) In november 2006 ontving Financial Security Assurance Holdings Ltd (FSA) een dagvaarding (“subpoena”) van de Antitrust Division van de US Department of Justice (DOJ) in verband met een lopend strafrechtelijk onderzoek naar afspraken in het kader van gunningen van gemeentelijke “guaranteed investment contracts” (GIC’s) en ontving FSAdochter Financial Security Assurance Inc. een dagvaarding (“subpoena”) van de Amerikaanse “Securities and Exchange Commission” (SEC) in verband met een lopend burgerrechtelijk onderzoek tegen de hele sector naar het aanbod van gemeentelijke GIC’s. FSA geeft gemeentelijke GIC’s uit via zijn segment van financiële producten, maar treedt niet op als makelaar voor dergelijke contracten. FSA heeft vernomen dat veel financiële instellingen dagvaardingen (“subpoena”) hebben ontvangen in verband met dit onderzoek. De dagvaardingen (“subpoena”) bevatten een vraag aan FSA om aan het DOJ en de SEC dossiers en andere informatie te bezorgen met betrekking tot de activiteit inzake gemeentelijke GIC’s. FSA heeft getracht in beide onderzoeken volledig mee te werken. Op 4 februari 2008 ontving FSA van de SEC een brief, ook wel een “Wells Notice” genoemd, waarin staat dat stafmedewerkers van SEC overwegen aan de SEC aan te bevelen dat zij gemachtigd zouden worden om tegen FSA een burgerlijk en/of een administratief geding aanhangig te maken wegens vermeende schendingen van een aantal bepalingen van de Amerikaanse effectenwetgeving. FSA gaat ervan uit dat het de kans zal krijgen om te antwoorden op deze “Wells Notice” en om deze aangelegenheid te bespreken met de stafmedewerkers van SEC alvorens er enige aanbeveling wordt gedaan aan de SEC.
7. TOELICHTINGEN BIJ HET ACTIEF VAN DE GECONSOLIDEERDE BALANS (IN MILJOENEN EUR) 7.1. GELDMIDDELEN EN EQUIVALENTEN In het kasstroomoverzicht omvatten de geldmiddelen en equivalenten de volgende saldi met een resterende looptijd van minder dan 90 dagen:
3 357 49 029 5 127 396 0 32
8 819 37 064 5 478 211 31 0
57 941
51 603
31/12/06
31/12/07
2 154 6 095 3
7 547 4 304 2
8 252
11 853
B. Waarvan aan beperkingen onderworpen geldmiddelen
Verplicht aan te houden reserves (1) Cash collaterals Andere TOTAAL
(1) Verplicht aan te houden reserves: verplichte reservedeposito’s die kredietinstellingen dienen aan te houden bij de Europese Centrale Bank of andere centrale banken.
7.2. KAS EN TEGOEDEN BIJ CENTRALE BANKEN Uitsplitsing volgens aard 31/12/06
31/12/07
Contanten Tegoeden bij centrale banken, uitgezonderd verplichte reservedeposito’s Verplichte reservedeposito’s
586 619 2 160
579 694 7 562
TOTAAL waarvan opgenomen in geldmiddelen en equivalenten
3 365 3 357
8 835 8 819
Dexia / Jaarverslag 2007 // 159
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOTAAL
31/12/07
COMPTES SOCIAUX
Geldmiddelen en tegoeden bij centrale banken Leningen en voorschotten aan kredietinstellingen Voor verkoop beschikbare financiële activa Voor handelsdoeleinden aangehouden financiële activa Financiële activa geboekt tegen reële waarde Vaste activa aangehouden voor verkoop
31/12/06
RAPPORT DE GESTION
A. Uitsplitsing volgens aard
7.3. LENINGEN EN VOORSCHOTTEN AAN KREDIETINSTELLINGEN
RAPPORT DE GESTION
A. Uitsplitsing volgens aard 31/12/06
31/12/07
Nostro rekeningen Verkoopovereenkomst Leningen en andere voorschotten
13 636 40 988 23 591
11 474 24 165 19 137
TOTAAL waarvan opgenomen in geldmiddelen en equivalenten
78 215 49 029
54 776 37 064
31/12/06
31/12/07
Publieke sector Overige Leningen die een bijzondere waardevermindering hebben ondergaan Minus: Leningen die een bijzondere specifieke waardevermindering hebben ondergaan (1) Algemene waardeverminderingen (2)
123 815 102 621 1 365
128 137 114 500 1 219
TOTAAL waarvan opgenomen in financiële leasing
226 502 3 706
B. Uitsplitsing van de kwaliteit Zie toelichting 7.14. Kwaliteit van financiële activa. C. Uitsplitsing volgens looptijd en rentevoet Zie toelichting 12.4., 12.5. en 12.6.
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
D. Uitsplitsing van de reële waarde Zie toelichting 12.1.
7.4. LENINGEN EN VOORSCHOTTEN AAN CLIËNTEN A. Uitsplitsing volgens tegenpartij
(942) (357)
(818) (419) 242 619 4 320
(1) Omvat respectievelijk 188 miljoen EUR en 107 miljoen EUR met betrekking tot aandelenlease op 31 december 2006 en 31 december 2007. (2) Omvat respectievelijk 56 miljoen EUR en 32 miljoen EUR met betrekking tot aandelenlease op 31 december 2006 en 31 december 2007.
B. Uitsplitsing van de kwaliteit Zie toelichting 7.14. Kwaliteit van financiële activa. C. Uitsplitsing volgens looptijd en rentevoet Zie toelichting 12.4., 12.5. en 12.6. D. Uitsplitsing van de reële waarde Zie toelichting 12.1.
7.5. FINANCIËLE ACTIVA GEWAARDEERD TEGEN REËLE WAARDE VIA RESULTATENREKENING
Voor handelsdoeleinden aangehouden financiële activa Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde TOTAAL
160 // Dexia / Jaarverslag 2007
31/12/06
31/12/07
24 417 8 152
30 411 7 154
32 569
37 565
Voor handelsdoeleinden aangehouden financiële activa
31/12/07
Publieke sector Banken Overige
1 412 5 409 17 596
3 381 5 266 21 764
TOTAAL waarvan opgenomen in geldmiddelen en equivalenten
24 417 396
30 411 211
31/12/06
31/12/07
181 1 337 22 423 476
423 1 357 28 234 397
24 417
30 411
B. Uitsplitsing volgens aard
Leningen Obligaties uitgegeven door publiekrechtelijke lichamen Andere obligaties en vastrentende instrumenten Aandelen en niet vastrentende instrumenten TOTAAL
C. Schatkistcertificaten en ander bij centrale banken herfinancierbaar waardepapier
Schatkistcertificaten en ander bij centrale banken herfinancierbaar waardepapier
31/12/06
31/12/07
124
47
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
31/12/06
RAPPORT DE GESTION
A. Uitsplitsing volgens tegenpartij
31/12/06 Marktwaarde
31/12/07 Marktwaarde
40 3 635
63 561
31/12/06
31/12/07
Publieke sector Banken Overige
292 392 7 468
265 2 020 4 869
TOTAAL waarvan opgenomen in geldmiddelen en equivalenten
8 152 0
7 154 31
Opgenomen in obligaties uitgegeven door publiekrechtelijke lichamen Opgenomen in andere obligaties en vastrentende instrumenten
E. Uitsplitsing volgens looptijd en rentevoet Zie toelichting 12.4., 12.5. en 12.6. F. Uitsplitsing van de reële waarde Zie toelichting 12.1.
Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde A. Uitsplitsing volgens tegenpartij
Dexia / Jaarverslag 2007 // 161
COMPTES SOCIAUX
D. Effecten verpand in het kader van terugkoopovereenkomsten met andere banken
B. Uitsplitsing volgens aard
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
Leningen Obligaties uitgegeven door publiekrechtelijke lichamen Andere obligaties en vastrentende instrumenten Aandelen en niet-vastrentende instrumenten Aan beleggingsfondsen gekoppelde verzekeringen TOTAAL
31/12/06
31/12/07
537 242 1 273 21 6 079
337 216 517 44 6 040
8 152
7 154
C. Schatkistcertificaten en ander bij centrale banken herfinancierbaar waardepapier
Schatkistcertificaten en ander bij centrale banken herfinancierbaar waardepapier
31/12/06
31/12/07
131
30
D. Effecten verpand in het kader van terugkoopovereenkomsten met andere banken
Opgenomen in obligaties uitgegeven door publiekrechtelijke lichamen Opgenomen in andere obligaties en vastrentende instrumenten
31/12/06 Marktwaarde
31/12/07 Marktwaarde
0 0
0 10
E. Uitsplitsing volgens looptijd en rentevoet Zie toelichting 12.4., 12.5. en 12.6.
COMPTES SOCIAUX
F. Uitsplitsing van de reële waarde Zie toelichting 12.1. De Fair Value Option (FVO) voor financiële activa wordt vooral gebruikt in de volgende situaties: • Wanneer verplichtingen een discretionaire-winstdelingselement bevatten en uit hoofde waarvan vergoedingen worden betaald op basis van het gerealiseerde en/of nietgerealiseerde beleggingsrendement van een specifieke pool van activa van de verzekeraar. • De FVO wordt gebruikt als een alternatieve methode om de volatiliteit van winst of verlies te verminderen, wanneer a priori het risico bestaat dat de boekhoudkundige vereisten inzake dekking niet vervuld zullen zijn.
Om de reële waarde te bepalen van niet-genoteerde financiële instrumenten aangewezen tegen reële waarde, worden de waarderingsmodellen gebruikt en de procedures gevolgd zoals bepaald door Group Risk Management. De waarderingstechniek is een “discounted cash flow model” waarbij de netto actuele waarde bepaald wordt door een rentevoet die gebaseerd is op de beschikbare marktrentevoeten die gelden voor gelijkaardige effecten en voor emittenten met een gelijkaardige kredietrating.
7.6. FINANCIËLE INVESTERINGEN A. Uitsplitsing volgens tegenpartij 31/12/06
31/12/07
70 070 59 175 60 882 743
78 298 65 935 75 649 599
TOTAAL FINANCIËLE INVESTERINGEN VOOR BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN Minus: Specifieke en collectieve waardevermindering op financiële investeringen waarop een bijzondere waardevermindering werd toegepast
190 870
220 481
TOTAAL waarvan opgenomen in geldmiddelen en equivalenten
190 638 5 127
Publieke sector Banken Overige Waardevermindering financiële activa
162 // Dexia / Jaarverslag 2007
(232)
(191) 220 290 5 478
B. Uitsplitsing van de kwaliteit Zie toelichting 7.14. Kwaliteit van financiële activa. C. Uitsplitsing volgens looptijd en rentevoet Zie toelichting 12.4., 12.5. en 12.6. D. Uitsplitsing volgens aard (totaal financiële investeringen voor bijzondere waardeverminderingen)
TOTAAL
Totaal 31/12/06
31/12/07
369
256
0
0
369
256
58 503
68 390
1 115
990
59 618
69 380
124 378
144 219
1 145
925
125 523
145 144
5 360
5 701
0
0
5 360
5 701
188 610
218 566
2 260
1 915
190 870
220 481
E. Converteerbare obligaties opgenomen in de portefeuille beschikbaar voor verkoop (posities hoger dan 50 miljoen EUR)
Korea Electric Power (KEPCO)
Vaste rentevoet
Looptijd
Conversieperiode
Aandelen (1)
Valuta
0%
23/11/2011
Converteerbaar tot 9/11/2011
Korea Electric Power
JPY
Nominaal bedrag (in miljoenen) 11 500
Land (2)
ZuidKorea
COMPTES SOCIAUX
Emittent
RAPPORT DE GESTION
Leningen Obligaties uitgegeven door publiekrechtelijke lichamen Andere obligaties en vastrentende instrumenten Aandelen en niet-vastrentende instrumenten
Effecten aangehouden tot einde looptijd 31/12/06 31/12/07
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Effecten beschikbaar voor verkoop 31/12/06 31/12/07
(1) Aandelen waarin de obligaties kunnen geconverteerd worden. (2) Land van de effectenbeurs waar de gewone aandelen die voortvloeien uit de conversie zullen genoteerd worden.
F. Overdrachten tussen portefeuilles (IFRS 7.12.) Nihil. G. Uitsplitsing van de reële waarde Zie toelichting 12.1.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 163
7.7. INVESTERINGEN IN GEASSOCIEERDE DEELNEMINGEN A. Boekwaarde
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
2006 BOEKWAARDE OP 1 JANUARI - Aanschaffingen - Vervreemdingen - Wijziging in consolidatiekring (uit) - Aandeel in resultaat vóór belastingen - Aandeel in belastingen - Uitgekeerd dividend - Aandeel in verlies en winst niet opgenomen in de resultatenrekening - Omrekeningsaanpassingen - Overige BOEKWAARDE OP 31 DECEMBER
2007
778 35 (10) (45) 143 (41) (39) 8 (2) (1)
826 10 0 0 147 (39) (44) (41) 0 2
826
861
2006
2007
B. Positieve goodwill opgenomen in de boekwaarde
Aanschaffingswaarde op 1 januari Aanschaffingswaarde op 31 december (A) Gecumuleerde afschrijvingen en gecumuleerde waardeverminderingen op 1 januari Gecumuleerde afschrijvingen en gecumuleerde waardeverminderingen op 31 december (B) NETTO BOEKWAARDE OP 31 DECEMBER (A)+(B)
229 229 (46) (46)
229 229 (46) (46)
183
183
COMPTES SOCIAUX
C. Lijst van de belangrijkste geassocieerde deelnemingen op 31 december 2007 Geassocieerde deelnemingen
Boekwaarde
2006
Reële waarde van de deelneming 2006
Crédit du Nord 484 Kommunalkredit Austria 175 SLF Finance SA (niet genoteerd) 64 Groupe Popular Banco Privada 41 TOTAAL
164 // Dexia / Jaarverslag 2007
Boekwaarde
764
Verwijzing naar website
2007
Reële waarde van de deelneming 2007
733 251 64 115
508 169 64 45
820 397 64 56
www.groupe-credit-du-nord.com www.kommunalkredit.at
1 163
786
1 337
www.popularbancaprivada.es
7.8. MATERIËLE VASTE ACTIVA A. Netto boekwaarde
AANSCHAFFINGSWAARDE PER 31 DECEMBER 2006 (A)
1 938 150 (123)
0 6 0
1 241 62 (39)
1 9 0
46 22 (5)
955 23 (15)
4 181 272 (182)
28
2
66
43
0
0
139
(48) (5) 2
0 (1) 0
(20) (26) (5)
0 0 0
0 0 0
0 (69) 0
(68) (101) (3)
1 942
GECUMULEERDE AFSCHRIJVINGEN EN BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN PER 1 JANUARI 2006 (403) Geboekt (48) Terugneming 1 Afgeboekt 16 Wijziging in consolidatiekring (in) (7) Wijziging in consolidatiekring (uit) 16 Overdrachten 1 Omrekeningsaanpassingen 0
7
1 279
53
63
894
4 238
0 (1) 0 0
(1 011) (63) 1 34
(1) (3) 0 0
(19) (8) 0 3
(562) (37) 0 10
(1 996) (160) 2 63
0
(36)
(25)
0
0
(68)
0 0 0
13 23 2
0 0 0
0 0 0
0 54 0
29 78 2
(29)
(24)
(535)
(2 050)
24
39
359
2 188
GECUMULEERDE AFSCHRIJVINGEN EN BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN PER 31 DECEMBER 2006 (B) (424)
(1)
NETTO BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 2006 (A)+(B) 1 518
6
(1 037)
242
Dexia / Jaarverslag 2007 // 165
RAPPORT DE GESTION
AANSCHAFFINGSWAARDE PER 1 JANUARI 2006 Aanschaffingen Vervreemdingen Wijziging in consolidatiekring (in) Wijziging in consolidatiekring (uit) Overdrachten Omrekeningsaanpassingen
Totaal
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Eigen Eigen gebruik gebruik Financiële Eigenaar leasing
Kantoormeubilair Vastgoeden andere uitrusting beleggingen Eigen Eigen gebruik Operagebruik Financiële tionele Eigenaar leasing leasing
COMPTES SOCIAUX
Terreinen en gebouwen
Terreinen en gebouwen
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
Eigen Eigen gebruik gebruik Financiële Eigenaar leasing AANSCHAFFINGSWAARDE PER 1 JANUARI 2007 Aanschaffingen Latere uitgaven Vervreemdingen Wijziging in consolidatiekring (in) Wijziging in consolidatiekring (uit) Overdrachten Omrekeningsaanpassingen AANSCHAFFINGSWAARDE PER 31 DECEMBER 2007 (A)
1 942 214 14 (188)
Kantoormeubilair Vastgoeden andere uitrusting beleggingen Eigen Eigen gebruik Operagebruik Financiële tionele Eigenaar leasing leasing
7 0 0 0
1 279 119 0 (233)
53 11 0 0
63 31 0 (7)
894 28 17 (10)
Totaal
4 238 403 31 (438)
1
0
0
0
0
0
1
0 8 3
0 (4) 0
(4) (28) 1
0 0 5
0 1 0
0 0 0
(4) (23) 9
1 994
3
1 134
69
88
929
4 217
(1) 0 0
(1 037) (66) 234
(29) (10) 0
(24) (11) 4
(535) (21) 5
(2 050) (179) 255
0 1 0
3 23 (2)
0 0 (3)
0 0 0
0 28 0
GECUMULEERDE AFSCHRIJVINGEN EN BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN PER 31 DECEMBER 2007 (B) (519)
0
(845)
(42)
(31)
(523)
(1 960)
NETTO BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 2007 (A)+(B) 1 475
3
289
27
57
406
2 257
GECUMULEERDE AFSCHRIJVINGEN EN BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN PER 1 JANUARI 2007 (424) Geboekt (71) Afgeboekt 12 Wijziging in consolidatiekring (uit) 0 Overdrachten (36) Omrekeningsaanpassingen 0
3 16 (5)
B. Reële waarde
Reële waarde van de vastgoedbeleggingen Reële waarde bekomen via een onafhankelijke waardering Reële waarde niet bekomen via een onafhankelijke waardering
31/12/06
31/12/07
391 2 389
449 3 446
31/12/06
31/12/07
13
43
C. Kosten
Geactiveerde kosten voor de constructie van materiële vaste activa
D. Contractuele verplichtingen met betrekking tot vastgoedbeleggingen op het einde van de periode Nihil.
166 // Dexia / Jaarverslag 2007
7.9. IMMATERIËLE ACTIVA EN GOODWILL
AANSCHAFFINGSWAARDE PER 31 DECEMBER 2006 (A) 2 158
Totaal
469 71 (6) 3 (3) 3 (1) 0
349 45 (8) 278 (28) (17) (4) (3)
1 609 1 426 (60) 449 (54) (44) (17) (3)
536
612
3 306
GECUMULEERDE AFSCHRIJVINGEN EN BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN PER 1 JANUARI 2006 Geboekt Wijziging in consolidatiekring (in) Wijziging in consolidatiekring (uit) Vervreemding/afboeking Overdrachten Omrekeningsaanpassingen
(274) 0 (15) 3 34 30 1
(348) (58) (2) 3 1 (1) 0
(252) (47) (24) 17 2 17 0
(874) (105) (41) 23 37 46 1
GECUMULEERDE AFSCHRIJVINGEN EN BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN PER 31 DECEMBER 2006 (B)
(221)
(405)
(287)
(913)
131
325
NETTO BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 2006 (A)+(B) 1 937
2 393
(1) Andere immateriële activa omvatten ook aangekochte software en immateriële activa begrepen in de aankoop van DenizBank groep.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 167
RAPPORT DE GESTION
791 1 310 (46) 168 (23) (30) (12) 0
Andere immateriële activa (1)
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
AANSCHAFFINGSWAARDE PER 1 JANUARI 2006 Aanschaffingen Vervreemdingen Wijziging in consolidatiekring (in) Wijziging in consolidatiekring (uit) Overdrachten Omrekeningsaanpassingen Overige
Intern ontwikkelde software
COMPTES SOCIAUX
Positieve goodwill
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
Positieve goodwill
AANSCHAFFINGSWAARDE PER 1 JANUARI 2007 Aanschaffingen Vervreemdingen Wijziging in consolidatiekring (in) Wijziging in consolidatiekring (uit) Overdrachten Omrekeningsaanpassingen
2 158 4 0 0 0 0 114
AANSCHAFFINGSWAARDE PER 31 DECEMBER 2007 (A) 2 276
Intern ontwikkelde software
Andere immateriële activa (1)
Totaal
536 96 (3) 0 0 0 0
612 52 (38) 1 (7) (25) 22
3 306 152 (41) 1 (7) (25) 136
629
617
3 522
GECUMULEERDE AFSCHRIJVINGEN EN BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN PER 1 JANUARI 2007 Geboekt Wijziging in consolidatiekring (in) Vervreemding/afboeking Overdrachten Omrekeningsaanpassingen
(221) (4) 0 0 0 (1)
(405) (60) 0 0 2 0
(287) (72) 3 34 16 (3)
(913) (136) 3 34 18 (4)
GECUMULEERDE AFSCHRIJVINGEN EN BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN PER 31 DECEMBER 2007 (B)
(226)
(463)
(309)
(998)
166
308
NETTO BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 2007 (A)+(B) 2 050
2 524
(1) Andere immateriële activa omvatten ook aangekochte software en immateriële activa begrepen in de aankoop van DenizBank groep.
7.10. BELASTINGVORDERINGEN 31/12/06
31/12/07
Belastingen: lopend boekjaar/voorafbetaald Bedrijfsbelastingen
215 52
294 61
BELASTINGEN LOPEND BOEKJAAR Uitgestelde belastingvorderingen (zie toelichting 9.2.)
267 482
355 1 090
749
1 445
TOTAAL
168 // Dexia / Jaarverslag 2007
2 275 1 277
3 060 1 260
3 552
4 320
31/12/06
31/12/07
151 61 1 490 17 3 5 548
199 59 2 197 16 1 4 584
2 275
3 060
31/12/06
31/12/07
88 85 1 259 844 1
81 91 1 236 851 1
A. Overige activa Uitsplitsing volgens aard Verworven opbrengsten Over te dragen kosten Overige vorderingen Fondsbeleggingen (1) Bouwprojecten Voorraden Overige activa TOTAAL (1) Zie toelichting 8.6.i.
B. Overige activa specifiek voor verzekeringsactiviteiten Uitsplitsing volgens aard (aanschaffingswaarde en aandeel van de herverzekeraars) Aandeel van herverzekeraars in de technische reserves Vorderingen die voortvloeien uit directe verzekeringstransacties Nog uit te geven premies Geactiveerde acquisitiekosten (1) Overige verzekeringsactiva Verzekeringsactiva die een bijzondere waardevermindering hebben ondergaan Minus: Specifieke bijzondere waardevermindering TOTAAL
(1)
(1)
1 277
1 260
31/12/06
31/12/07
901 53 1
0 38 1
955
39
(1) Voornamelijk FSA.
7.12. VOOR VERKOOP AANGEHOUDEN VASTE ACTIVA
Voor verkoop aangehouden activa van dochterondernemingen (1) Voor verkoop aangehouden materiële en immateriële activa Overige activa TOTAAL (1) 2006: Dexia Banque Privée France.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 169
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOTAAL
31/12/07
COMPTES SOCIAUX
Overige activa Overige activa specifiek voor verzekeringsactiviteiten
31/12/06
RAPPORT DE GESTION
7.11. OVERIGE ACTIVA
7.13. LEASING 1. Dexia als leasinggever
RAPPORT DE GESTION
A. Financiële leasing Bruto investering in de financiële leasing
31/12/06
31/12/07
Niet langer dan 1 jaar Langer dan 1 jaar en niet langer dan 5 jaar Langer dan 5 jaar
778 1 578 2 021
872 2 124 2 036
4 377
5 032
688
728
3 689
4 304
31/12/06
31/12/07
642 1 358 1 689
739 1 846 1 719
3 689
4 304
31/12/06
31/12/07
0
0
11 0 3 509 4
8 0 4 145 4
31/12/06
31/12/07
24 61 34
31 88 68
119
187
4
0
SUBTOTAAL (A) ONVERDIENDE FINANCIERINGSOPBRENGSTEN FINANCIËLE LEASING (B) NETTO INVESTERING IN DE FINANCIËLE LEASING (A)-(B)
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
De netto investering in de financiële leasing kan als volgt worden uitgesplitst Niet langer dan 1 jaar Langer dan 1 jaar en niet langer dan 5 jaar Langer dan 5 jaar TOTAAL
Bedrag van voorwaardelijke leasebetalingen die tijdens de periode in verlies en winst werden opgenomen Bedrag van oninbare financiële leasingvorderingen opgenomen in de waardecorrecties voor verliezen op verstrekte leningen op einde periode Ongegarandeerde restwaarde (door leasingnemer) Geschatte reële waarde van financiële leasing Gecumuleerde waardecorrecties voor oninbare minimale leasingbetalingen
B. Operationele leasing Toekomstige netto minimale leasebetalingen op grond van niet opzegbare operationele leasings worden als volgt uitgesplitst Niet langer dan 1 jaar Langer dan 1 jaar en niet langer dan 5 jaar Langer dan 5 jaar TOTAAL Bedrag van voorwaardelijke leasebetalingen die tijdens de periode in verlies en winst werden opgenomen
170 // Dexia / Jaarverslag 2007
2. Dexia als leasingnemer A. Financiële leasing Betrokken bedragen zijn immaterieel – zie toelichting 7.8.
Niet langer dan 1 jaar Langer dan 1 jaar en niet langer dan 5 jaar Langer dan 5 jaar TOTAAL
31/12/06
31/12/07
79 148 130
83 308 282
357
673
31/12/06
31/12/07
6
6
114 0 5
124 0 0
119
124
Bedrag van toekomstige minimale leasebetalingen te ontvangen op grond van niet opzegbare subleaseovereenkomsten op balansdatum Lease en subleasebetalingen opgenomen als kost tijdens de periode: - minimale leasebetalingen - voorwaardelijke leasebetalingen - sublease betalingen TOTAAL
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Toekomstige netto minimale leasebetalingen op grond van niet opzegbare operationele leases, zijn als volgt uitgesplitst
RAPPORT DE GESTION
B. Operationele leasing
Uitsplitsing van normale kredieten en beleggingen
Normale leningen en voorschotten aan kredietinstellingen Normale leningen en voorschotten aan cliënten Normale beleggingen die tot einde looptijd worden aangehouden Normale voor verkoop beschikbare financiële activa Normale financiële activa van verzekeringsondernemingen Normale andere rekeningen en vorderingen Normale overige activa Collectieve waardeverminderingen voor leningen die geen bijzondere waardevermindering hebben ondergaan (-) TOTAAL
Brutobedrag (A) 31/12/06 31/12/07 78 215 226 436 2 260 187 867 1 277 1 490 548 (357) 497 736
54 776 242 637 1 915 217 967 1 260 2 195 584 (419) 520 915
Dexia / Jaarverslag 2007 // 171
COMPTES SOCIAUX
7.14. KWALITEIT VAN FINANCIËLE ACTIVA
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
Uitsplitsing van kredieten en beleggingen waarop bijzondere waardevermindering werd toegepast Leningen en voorschotten aan kredietinstellingen waarop een bijzondere waardevermindering werd toegepast Leningen en voorschotten aan cliënten waarop een bijzondere waardevermindering werd toegepast Beleggingen die tot einde looptijd worden aangehouden waarop een bijzondere waardevermindering werd toegepast Voor verkoop beschikbare financiële activa waarop een bijzondere waardevermindering werd toegepast Financiële activa van verzekeringsondernemingen waarop een bijzondere waardevermindering werd toegepast Andere rekeningen en vorderingen waarop een bijzondere waardevermindering werd toegepast Overige activa waarop een bijzondere waardevermindering werd toegepast
COMPTES SOCIAUX
TOTAAL
Normale + items die bijzondere waardevermindering hebben ondergaan Leningen en voorschotten aan kredietinstellingen Leningen en voorschotten aan cliënten Beleggingen die tot einde looptijd worden aangehouden Voor verkoop beschikbare financiële activa Financiële activa van verzekeringsondernemingen Andere rekeningen en vorderingen Overige activa Algemene waardeverminderingen voor leningen die geen bijzondere waardevermindering hebben ondergaan (-) TOTAAL
172 // Dexia / Jaarverslag 2007
Brutobedrag (B) 31/12/06 31/12/07
Specifieke bijzondere waardevermindering Individuele basis (C) 31/12/06 31/12/07
0
0
0
0
1 365
1 219
423
401
0
0
0
0
743
599
(232)
(191)
511
408
1
1
(1)
(1)
0
0
2
4
(2)
(2)
0
2
0
0
0
0
0
0
2 111
1 823
934
811
Brutobedrag (A)+(B)
0
(942)
0
(1 177)
31/12/07
78 215
54 776
227 801
243 856
2 260
1 915
188 610
218 566
(232)
1 278 1 492 548
1 261 2 199 584
499 847
(419) 522 738
(818)
0
(1 012)
Specifieke bijzondere waardevermindering (C) 31/12/06 31/12/07
31/12/06
(357)
0
Nettobedrag (B)+(C) 31/12/06 31/12/07
Nettobedrag (A)+(B)+(C) 31/12/06
31/12/07
78 215
54 776
226 859
243 038
2 260
1 915
(191)
188 378
218 375
(1) (2) 0
(1) (2) 0
1 277 1 490 548
1 260 2 197 584
0
0
0 (942) 0
(1 177)
0 (818) 0
(1 012)
(357) 498 670
(419) 521 726
8. TOELICHTINGEN BIJ HET PASSIEF VAN DE GECONSOLIDEERDE BALANS (IN MILJOENEN EUR) 8.1. SCHULDEN AAN KREDIETINSTELLINGEN
TOTAAL
31/12/07
24 277 65 740 45 808 9 033 29 896
16 371 76 133 35 755 12 414 38 008
174 754
178 681
31/12/06
31/12/07
26 904 27 429 51 318 2 931
39 994 26 845 50 924 2 730
108 582 4 176 3 407
120 493 2 994 3 193
7 583
6 187
116 165
126 680
B. Uitsplitsing volgens looptijd en rentevoet Zie toelichting 12.4., 12.5. en 12.6.
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
C. Uitsplitsing van de reële waarde Zie toelichting 12.1.
8.2. SCHULDEN AAN EN DEPOSITO’S VAN CLIËNTEN A. Uitsplitsing volgens aard (1)
Direct opvraagbare deposito’s Spaardeposito’s Termijndeposito’s Andere deposito’s van cliënten TOTAAL DEPOSITO’S VAN CLIËNTEN Terugkoopactiviteit Andere leningen TOTAAL SCHULDEN AAN CLIËNTEN TOTAAL (1) De cijfers per december 2006 werden herzien.
B. Uitsplitsing volgens looptijd en rentevoet Zie toelichting 12.4., 12.5. en 12.6. C. Uitsplitsing van de reële waarde Zie toelichting 12.1.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 173
COMPTES SOCIAUX
Direct opeisbaar Op termijn Terugkoopactiviteit Centrale banken Andere schulden
31/12/06
RAPPORT DE GESTION
A. Uitsplitsing volgens aard
8.3. FINANCIËLE VERPLICHTINGEN GEWAARDEERD TEGEN REËLE WAARDE VIA RESULTATENREKENING
Financiële verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
TOTAAL
31/12/06
31/12/07
578 14 630
1 995 16 306
15 208
18 301
31/12/06
31/12/07
526 18 0 34
1 911 38 0 46
578
1 995
31/12/06
31/12/07
9 849 4 781
12 007 4 299
14 630
16 306
Financiële verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden A. Uitsplitsing volgens aard
Obligaties uitgegeven door openbare besturen Andere obligaties Terugkoopovereenkomsten Aandelen TOTAAL
B. Uitsplitsing volgens looptijd en rentevoet Zie toelichting 12.4., 12.5. en 12.6. C. Uitsplitsing van de reële waarde Zie toelichting 12.1.
Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde A. Uitsplitsing volgens aard
Verplichtingen tegen reële waarde (1) Aan beleggingsinstellingen gekoppelde producten TOTAAL (1) De cijfers per 31 december 2006 werden herzien. Zie toelichting 1.2.3. Wijziging in voorstelling.
174 // Dexia / Jaarverslag 2007
De Fair Value Optie (FVO) van financiële verplichtingen wordt vooral gebruikt in volgende situaties: • Wanneer verplichtingen een discretionaire-winstdelingselement bevatten en uit hoofde waarvan vergoedingen worden betaald op basis van het gerealiseerde en/of nietgerealiseerde beleggingsrendement van een specifieke pool van activa van de verzekeraar (aan beleggingsinstellingen gekoppelde producten). Teneinde volatiliteit in het eigen vermogen en de resultaten te vermijden, zal Dexia de activa en de verplichtingen van aan een beleggingsfonds gekoppelde contracten (Tak 23) bijgevolg bestempelen als gewaardeerd tegen reële waarde via de resultatenrekening. • Bij FSA wanneer de hedge accounting vereisten niet vervuld zijn of wanneer het risico bestaat dat ze niet vervuld zullen zijn, wordt de FVO als een alternatief gebruikt om de volatiliteit van winsten en verliezen te verminderen.
• Bij uitgifte van schuldpapier met besloten derivaten.
RAPPORT DE GESTION
C. Uitsplitsing van de reële waarde Zie toelichting 12.1.
De volgende types van verplichtingen aangegaan door FSA worden in de Fair Value Optie ondergebracht: a) vastrentende verplichtingen op maat van de klant doordat het in bijzondere mate ontwikkeld werd volgens de specifieke behoeften van de investeerder; b) globale vastrentende verplichtingen aangegaan ter financiering. Voor beide types verplichtingen is de wijziging in kredietwaardigheid beperkt daar het om AAA-gerangschikte en op maat geschreven verplichtingen gaat. Deze conclusie wordt bevestigd door een kwantitatieve analyse waarin bewezen wordt dat de contractuele marges niet gecorreleerd zijn met de kredietwaardigheid van FSA noch met gelijkaardige schulden. Nochtans, ten gevolge van een sterke toename van de liquiditeitsspread, werden de verplichtingen van FSA herzien voor een bedrag van -30 miljoen EUR.
Om de reële waarde te bepalen van niet-genoteerde financiële instrumenten aangewezen tegen reële waarde, worden de waarderingsmodellen gebruikt en de procedures gevolgd zoals bepaald door Group Risk Management. De waarderingstechniek is een “discounted cash flow model” waarbij de netto actuele waarde bepaald wordt door een rentevoet die gebaseerd is op beschikbare marktrentevoeten die gelden voor gelijkaardige effecten en voor emittenten met een gelijkaardige kredietrating.
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
B. Uitsplitsing volgens looptijd en rentevoet Zie toelichting 12.4., 12.5. en 12.6.
A. Uitsplitsing volgens aard
Depositobewijzen Spaarcertificaten van cliënten Converteerbare schulden Niet-converteerbare obligaties TOTAAL
31/12/06
31/12/07
32 201 6 095 20 146 430
40 587 5 332 3 158 091
184 746
204 013
Converteerbare schulden – lijst beschikbaar op aanvraag. B. Uitsplitsing volgens looptijd en rentevoet Zie toelichting 12.4., 12.5. en 12.6. C. Uitsplitsing van de reële waarde Zie toelichting 12.1.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 175
COMPTES SOCIAUX
8.4. SCHULDPAPIER
8.5. ACHTERGESTELDE SCHULDEN A. Uitsplitsing volgens aard Achtergestelde, niet-converteerbare schulden Eeuwigdurende achtergestelde schulden Overige
31/12/07
927 3 186
772 3 881
4 113
4 653
31/12/06
31/12/07
232
232
Lijst beschikbaar op aanvraag.
Hybride kapitaalinstrumenten en terugbetaalbare preferente aandelen
Dexia BIL heeft een hybride kapitaalinstrument (perpetuele schuld) uitgegeven ten belope van 225 miljoen EUR tegen een intrestvoet van 6,821 %, vervroegde terugbetaling mogelijk op jaarlijkse basis vanaf 6 juli 2011. B. Achtergestelde schulden converteerbaar in Dexia-aandelen Nihil. C. Uitsplitsing volgens looptijd en rentevoet Zie toelichting 12.4., 12.5. en 12.6. D. Uitsplitsing van de reële waarde Zie toelichting 12.1.
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
TOTAAL
31/12/06
176 // Dexia / Jaarverslag 2007
8.6. VOORZIENINGEN EN ANDERE VERPLICHTINGEN
352 150 597 51 45 135 11 127
228 125 639 51 42 110 28 130
1 468
1 353
(1) Claims uit gerechtelijke procedures omvatten voorzieningen voor werknemers, belastingen, administratieve en andere claims. (2) En waarvan 106 en 99 miljoen EUR toe te schrijven zijn aan Dexia Bank Nederland (Legio Lease Voorziening) respectievelijk in 2006 en 2007. (3) De Overige voorzieningen bestaan hoofdzakelijk uit: voorziening voor het herstellen van materiële vaste activa in zijn oorspronkelijke staat en een aantal voorzieningen voor immateriële gebeurtenissen. (4) Claims met de grootste risico’s worden in detail geanalyseerd in toelichting 6. Geschillen.
B. Uitsplitsing van bewegingen Claims uit gerechtelijke procedures
OP 1 JANUARI 2006 Wisselkoersverschillen Dotatie aan de voorzieningen Teruggenomen niet-gebruikte bedragen Aangewend tijdens het jaar Wijzigingen in de consolidatiekring (in) Wijzigingen in de consolidatiekring (uit) Overdrachten Andere bewegingen
Herstructurering
Pensioenen en andere personeelsbeloningen
Voorziening voor niet in de balans opgenomen kredietverplichtingen
Verlieslatende contracten
Overige voorzieningen
227 (8) 223 (22) (51) 0 (8) (9) 0
176 0 41 (20) (33) 3 0 (17) 0
640 (1) 133 (21) (69) 5 (16) 22 0
158 (2) 23 (3) (57) 7 8 1 0
0 0 6 (1) 0 0 0 3 3
119 (1) 61 (11) (29) 4 (1) (18) 3
352
150
693
135
11
127
Claims uit gerechtelijke procedures
Herstructurering
Pensioenen en andere personeelsbeloningen
Voorziening voor niet in de balans opgenomen kredietverplichtingen
Verlieslatende contracten
Overige voorzieningen
OP 31 DECEMBER 2006
OP 1 JANUARI 2007 Wisselkoersverschillen Dotatie aan de voorzieningen Teruggenomen niet-gebruikte bedragen Aangewend tijdens het jaar Wijzigingen in de consolidatiekring (uit) Overdrachten OP 31 DECEMBER 2007
352 (9) 42 (51) (109) 0 3
150 0 9 (3) (31) 0 0
693 0 126 (19) (64) (3) (1)
135 (1) 44 (9) (59) 0 0
11 0 26 (2) (8) 0 1
127 1 63 (15) (41) 0 (5)
228
125
732
110
28
130
C. Uitsplitsing volgens looptijd Zie toelichting 12.6.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 177
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOTAAL (4)
31/12/07
COMPTES SOCIAUX
Claims uit gerechtelijke procedures (1) Herstructurering Langlopende toegezegd-pensioenregelingen Andere verplichtingen na pensionering Andere langetermijnpersoneelsbeloningen Voorzieningen voor niet in de balans opgenomen kredietverplichtingen (2) Verlieslatende contracten Overige voorzieningen (niet-verzekering) (3)
31/12/06
RAPPORT DE GESTION
A. Uitsplitsing volgens aard
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
D. Voorzieningen voor pensioenen en overige voordelen op lange termijn a. Variatie van de contante waarde van de brutoverplichting
2006
2007
1. Contante waarde van de pensioenverplichtingen bij opening 2. Pensioenkosten van verstreken diensttijd 3. Rentekosten 4. Werknemersbijdragen 5. Rechtzettingen 6. Actuariële (winsten)/verliezen 7. Uitkeringen betaald 8. Betaalde kosten 9. Betaalde belastingen 10. Betaalde premies 11. Acquisities/desinvesteringen 12. Inperkingen van de regeling 13. Afwikkeling van de regeling 14. Wisselkoersverschillen
2 494 115 96 8 (8) (164) (127) 0 0 (3) (92) (2) (31) (4)
2 282 91 95 7 6 (309) (105) 0 0 (3) (2) (14) (99) (1)
15. BRUTOVERPLICHTINGEN BIJ JAARAFSLUITING
2 282
1 948
2006
2007
1. Reële waarde van de fondsbeleggingen aan het begin van het jaar 2. Verwacht rendement van de fondsbeleggingen 3. Actuariële winst/(verlies) op fondsbeleggingen 4. Werkgeversbijdragen 5. Werknemersbijdragen 6. Uitkeringen betaald 7. Betaalde kosten 8. Betaalde belastingen 9. Betaalde premies 10. Afwikkeling van de pensioenregeling 11. Acquisities/desinvesteringen 12. Wisselkoersverschillen
1 588 68 (28) 87 8 (127) 0 0 (3) (16) (91) (3)
1 483 65 (44) 77 7 (105) 0 0 (3) (98) (1) (1)
13. REËLE WAARDE VAN DE FONDSBELEGGINGEN AAN HET EINDE VAN HET JAAR
1 483
1 380
31/12/06
31/12/07
b. Variatie van de fondsbeleggingen
c. Bedragen geboekt in de balans 1. Brutoverplichtingen uit gefinancierde pensioenregelingen 2. Reële waarde van de fondsbeleggingen 3. Tekort (overschot) van gefinancierde pensioenregelingen 4. Brutoverplichtingen uit niet-gefinancierde pensioenregeling 5. Netto actuariële winsten (verliezen) niet in de balans opgenomen 6. Pensioenkosten van verstreken diensttijd niet in de balans opgenomen 7. Effect van limiet paragraaf 58(b) 8. NETTO VERPLICHTINGEN (ACTIVA)
1 691 1 484 207 591 (122) 0 0
1 408 1 380 28 540 140 0 6
676
714
1. Verplichtingen 2. Activa
693 (17)
730 (16)
3. NETTO VERPLICHTINGEN (ACTIVA)
676
714
Bedragen in de balans
178 // Dexia / Jaarverslag 2007
d. Bestanddelen van pensioenkosten
31/12/06
31/12/07
91 95 (65) 0 5 (5) 6 (13) 6
132
120
40 0
21 0
2006
2007
Reëel rendement op fondsbeleggingen Reëel rendement op fondsbeleggingen Reëel rendement op restitutierechten e. Balansreconciliatie 1. Balansverplichting/(activa) op 1/1/2006 2. Kosten geboekt in resultatenrekening tijdens het boekjaar 3. Bedragen geboekt in eigen vermogen (SORIE) tijdens het boekjaar 4. Werkgeversbijdragen tijdens het boekjaar 5. Uitkeringen rechtstreeks betaald door onderneming tijdens het boekjaar 6. Krediet voor terugbetalingen 7. Acquisities/desinvesteringen 8. Correcties voor wisselkoersverschillen – (winst)/verlies
633 132 0 67 20 0 (1) (1)
676 120 0 56 21 0 (6) 1
9. BALANSVERPLICHTING/(ACTIVA) JAAREINDE (1)+(2)+(3)-(4)-(5)+(6)+(7)+(8)
676
714
f. Fondsbeleggingen Categorie van fondsbeleggingen
Percentage van fondsbeleggingen 31/12/06 31/12/07
1. Aandelen 2. Schuldbewijzen 3. Vastgoed 4. Overige (1)
18,43 % 77,66 % 0,00 % 3,91 %
15,42 % 83,73 % 0,25 % 0,60 %
31/12/06
31/12/07
(1) Omvat in aanmerking komende verzekeringscontracten.
g. Historiek van ervaringen betreffende winsten en verliezen
1. Verschil tussen de huidige en de verwachte opbrengst van fondsbeleggingen a. Bedrag b. Percentage van fondsbeleggingen
(28) -2 %
(44) -3 %
(31) -1 %
(53) -3 %
2. Ervaringswinsten (-) en -verliezen uit verplichtingen verbonden aan de regimes a. Bedrag b. Percentage van actuariële waarde van de verplichtingen verbonden aan de regimes
Dexia / Jaarverslag 2007 // 179
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
10. TOTALE PENSIOENKOSTEN GEBOEKT IN RESULTATENREKENING
117 97 (70) 0 (8) 10 0 (2) (12)
COMPTES SOCIAUX
1. Aan dienstjaar toegekende pensioenkosten 2. Rentekosten 3. Verwacht rendement op fondsbeleggingen 4. Verwacht rendement op restitutierechten 5. Afschrijving kosten van verstreken diensttijd incl. §58(a) 6. Afschrijving netto actuariële (winst)/verlies incl. §58(a) 7. Effect van limiet paragraaf 58(b) 8. Geboekte actuariële (winst)/verlies door inperking 9. Geboekte actuariële (winst)/verlies bij acquisities/desinvesteringen
RAPPORT DE GESTION
Bedragen geboekt in de resultatenrekening
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
h. Hypotheses voor berekening pensioenlasten
Verdisconteringspercentage
Inflatie
Europa 3,61 % – 4,50 % Zwitserland 2,75 % Verenigd Koninkrijk 5,00 %
2,50 % 1,00 % 2,75 %
Verdisconteringspercentage
Inflatie
Europa 4,42 % – 5,50 % Zwitserland 3,25 % Verenigd Koninkrijk 5,80 %
2,50 % 1,20 % 3,30 %
Verwacht rendement van fondsbeleggingen
31/12/06 Verwacht rendement op obligaties
Verwacht Salarisstijgingen rendement op aandelen
2,90 % – 7,50 % 2,90 % – 4,50 % 5,90 % – 7,90 % 2,50 % – 5,50 % 3,25 % 2,75 % 5,75 % 2,00 % 6,02 % 5,00 % 8,00 % 4,25 %
Verwacht rendement van fondsbeleggingen
31/12/07 Verwacht rendement op obligaties
Verwacht Salarisstijgingen rendement op aandelen
3,80 % – 5,80 % 3,50 % – 5,50 % 6,50 % – 8,50 % 2,50 % – 5,50 % 3,25 % 3,25 % 6,25 % 2,50 % 7,69 % 5,80 % 8,80 % 4,80 %
Toelichting bij de hypotheses Het verdisconteringspercentage is in principe gelijk aan het verwacht rendement op de obligaties uit de fondsbeleggingen. Voor het rendement op de aandelen wordt rekening gehouden met een risicopremie. Het verwacht rendement van de fondsbeleggingen is gebaseerd op het verwachte rendement van de portefeuille samengesteld uit obligaties en aandelen. i. Reconciliatie met de jaarrekening Langetermijnverbintenissen
2006
2007
Uitstaande verbintenissen i.v.m. langlopende toegezegd-pensioenregeling Uitstaande verbintenissen i.v.m. andere verplichtingen na pensionering Uitstaande verbintenissen i.v.m. andere langetermijnpersoneelsbeloningen
597 51 45
639 51 42
TOTALE UITSTAANDE VERBINTENISSEN GEBOEKT IN DE JAARREKENING
693
732
TOTALE VERBINTENISSEN BEREKEND DOOR ACTUARISSEN
693
730
TOTALE VERBINTENISSEN IN VERBAND MET TE VERWAARLOZEN PENSIOENREGELINGEN Uitstaande activa vermeld in de rekeningen TOTALE ACTIVA GEANALYSEERD DOOR ACTUARISSEN TOTALE ACTIVA IN VERBAND MET TE VERWAARLOZEN PENSIOENREGELINGEN
Zie toelichting 8.6.A.
0 17
2 16 Zie toelichting 7.11.A.
17
16
0
0
j. Concentratierisico
Enkele van Dexia’s fondsbeleggingen zijn verzekeringscontracten aangegaan met Ethias. De reële waarde van de fondsbeleggingen bedragen 1 022 miljoen EUR en 1 024 miljoen EUR respectievelijk voor 31 december 2006 en 31 december 2007. Vanaf 1 januari 2007, biedt Dexia een toegezegde-bijdragenregeling aan aan de werknemers van een aantal ondernemingen van de Groep. Ingevolge de Belgische wetgeving is Dexia verplicht een minimum rendement te garanderen op de betaalde bijdragen. Ten gevolge daarvan zou het nieuwe plan moeten beschouwd worden als een toegezegde pensioenregeling. De brutoverplichtingen bedragen 4,5 miljoen EUR per 31 december 2007. Gevoeligheid aan wijziging in intrestvoet Een verhoging van 25 basispunten van de intrestvoet zou volgende gevolgen hebben voor de bedragen van 2007: De brutoverplichtingen eind 2008 zouden afnemen met 2,9 %, maar het bedrag gerapporteerd in voorzieningen zou ongewijzigd blijven, aangezien de geactualiseerde winsten en verliezen het verschil zouden compenseren. De kosten voor 2008 zouden verminderen met 3,2 %, rentekosten zouden toenemen met 1,5 % en het rendement van fondsbeleggingen zou toenemen met 4,3 %. De totale nettokost van de pensioenregelingen zou in 2008 afnemen met 9,8 %, aangezien deze bijkomende stijging van 25 basispunten zou resulteren in een hogere afschrijving van de actuariële winsten. Zonder dit laatste element zou de netto pensioenkost afnemen met 3,2 % in 2008.
180 // Dexia / Jaarverslag 2007
E. Toegezegde-bijdragen pensioenregeling De bijdragen aan wettelijke pensioenstelsels zijn niet begrepen in deze bedragen. Het bedrag dat in 2006 en 2007 als kosten voor de pensioenregelingen met vaste bijdragen werd geboekt, beloopt respectievelijk 16 miljoen en 30 miljoen EUR.
31/12/07
Verschuldigde inkomstenbelasting Bedrijfbelastingen
235 141
226 147
KORTLOPENDE BELASTINGVERPLICHTINGEN Uitgestelde belastingverplichtingen (zie toelichting 9.2.)
376 900
373 405
1 276
778
31/12/06
31/12/07
4 332 2 213
5 063 2 186
6 545
7 249
31/12/06
31/12/07
132 122 78 2 791 198 546 71 0 394
178 135 86 3 417 0 547 88 0 612
4 332
5 063
31/12/06
31/12/07
67 2 085 60 1
35 2 092 56 3
2 213
2 186
31/12/06
31/12/07
785
0
785
0
TOTAAL
8.8. OVERIGE VERPLICHTINGEN
Overige verplichtingen (uitgezonderd verzekeringsactiviteiten) Specifieke verplichtigen voor verzekeringsactiviteiten TOTAAL
A. Overige verplichtingen
Gelopen kosten Uitgestelde opbrengsten Subsidies Overige schulden Overige toegekende ontvangen bedragen Salarissen en sociale lasten (te betalen) Uit te keren dividend aan aandeelhouders Bouwprojecten Overige verplichtingen TOTAAL
B. Verplichtingen specifiek voor verzekeringsactiviteiten
Schulden voor deposito’s van cessionarissen Schulden voortvloeiend uit directe verzekeringstransacties Schulden voortvloeiend uit herverzekeringstransacties Andere verzekeringsverplichtingen TOTAAL
8.9. VERPLICHTINGEN VERVAT IN GROEPEN DIE WORDEN AFGESTOTEN
Verplichtingen van dochterondernemingen aangehouden voor verkoop (1) TOTAAL (1) Dexia Banque Privée France.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 181
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
31/12/06
COMPTES SOCIAUX
Uitsplitsing volgens aard
RAPPORT DE GESTION
8.7. BELASTINGVERPLICHTINGEN
9. ANDERE TOELICHTINGEN BIJ DE GECONSOLIDEERDE BALANS (IN MILJOENEN EUR) 9.1. DERIVATEN
RAPPORT DE GESTION
A. Analyse volgens aard
Derivaten aangehouden voor handelsdoeleinden Derivaten aangewezen als reële-waardeafdekking Derivaten aangewezen als kasstroomafdekking Derivaten aangewezen als afdekking van het renterisico van een portefeuille Derivaten aangewezen als afdekking van een netto-investering in een buitenlandse entiteit
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOTAAL
Actief
31/12/06 Verplichtingen
31/12/07 Actief Verplichtingen
15 351 3 173 754
15 112 9 424 551
16 711 5 602 1 541
15 354 9 147 1 022
4 754
5 401
5 364
5 833
0
1
0
9
24 032
30 489
29 218
31 365
B. Detail van de derivaten aangehouden voor handelsdoeleinden 31/12/06 31/12/07 Notioneel bedrag Actief Verplichtingen Notioneel bedrag Actief Verplichtingen Te ontvangen Te leveren Te ontvangen Te leveren Wisselkoersderivaten Interestderivaten Aandelenderivaten Kredietderivaten Grondstofderivaten TOTAAL
78 291 848 442 13 487 23 553 46
78 440 854 829 13 977 76 149 46
1 155 12 850 1 227 114 5
1 030 12 617 1 429 31 5
98 626 875 060 12 144 47 142 62
98 802 1 542 877 257 12 852 12 201 1 308 83 016 986 62 23
769 12 437 1 607 517 24
963 819 1 023 441
15 351
15 112
1 033 034
1 071 338 16 711
15 354
C. Detail van de derivaten aangewezen als reële-waardeafdekking 31/12/06 31/12/07 Notioneel bedrag Actief Verplichtingen Notioneel bedrag Actief Verplichtingen Te ontvangen Te leveren Te ontvangen Te leveren Wisselkoersderivaten Interestderivaten Aandelenderivaten Kredietderivaten Grondstofderivaten TOTAAL
53 928 179 801 10 187 1 478 178
55 400 171 157 11 478 70 178
994 1 813 314 5 47
2 613 6 353 454 0 4
45 658 188 477 12 467 50 123
47 300 186 938 13 416 50 123
1 166 3 809 575 3 49
2 845 5 775 527 0 0
245 572
238 283
3 173
9 424
246 775
247 827
5 602
9 147
D. Detail van de derivaten aangewezen als kasstroomafdekking 31/12/06 31/12/07 Notioneel bedrag Actief Verplichtingen Notioneel bedrag Actief Verplichtingen Te ontvangen Te leveren Te ontvangen Te leveren Wisselkoersderivaten Interestderivaten Aandelenderivaten Kredietderivaten Grondstofderivaten TOTAAL
182 // Dexia / Jaarverslag 2007
2 106 169 337 0 0 0
1 743 169 292 0 0 0
343 411 0 0 0
22 529 0 0 0
2 584 125 611 0 0 0
2 107 125 605 0 0 0
500 1 041 0 0 0
67 955 0 0 0
171 443
171 035
754
551
128 195
127 712
1 541
1 022
E. Detail van de derivaten aangewezen als afdekking van het renterisico van een portefeuille
1 451 472 764
9 4 745
185 5 216
1 196 563 135
1 200 5 557 985 5 359
133 5 700
473 550
474 215
4 754
5 401
564 331
559 185 5 364
5 833
F. Derivaten aangewezen als afdekking van een netto-investering in een buitenlandse entiteit 31/12/06 31/12/07 Notioneel bedrag Actief Verplichtingen Notioneel bedrag Actief Verplichtingen Te ontvangen Te leveren Te ontvangen Te leveren Wisselkoersderivaten
341
342
0
1
331
340
0
9
Dexia heeft het grootste gedeelte van de aankoop van FSA in 2001 gefinancierd door de uitgifte van leningen in EUR. Het gedeelte van de leningen dat overeenkomt met het eigen vermogen van FSA werd afgedekt tegen de fluctuatie van de US dollar door een wisselkoerstransactie. Het gedeelte dat overeenkomt met de goodwill werd niet afgedekt.
9.2. UITGESTELDE BELASTINGEN A. Analyse 31/12/06 NETTO UITGESTELDE BELASTINGSVORDERINGEN (-VERPLICHTINGEN) waarvan: Uitgestelde belastingverplichtingen Uitgestelde belastingvorderingen Afschrijving van netto uitgestelde belastingvorderingen
31/12/07
(418)
685
(900) 549 (67)
(405) 1 194 (104)
2006
2007
(730)
(418)
(27) 378 (14) (21) (7) 13 (10)
114 960 21 5 0 (20) 23
(418)
685
B. Bewegingen van het jaar
OP 1 JANUARI Bewegingen van het jaar: - Resultatenrekening kost/opbrengst - Rubrieken rechtstreeks toegerekend aan het eigen vermogen - Effect van veranderingen in belastingtarief – resultatenrekening - Effect van veranderingen in belastingtarief – eigen vermogen - Wijzigingen in de consolidatiekring - Wisselkoersverschillen - Overige bewegingen OP 31 DECEMBER
Dexia / Jaarverslag 2007 // 183
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOTAAL
1 391 472 159
COMPTES SOCIAUX
Wisselkoersderivaten Interestderivaten
RAPPORT DE GESTION
31/12/06 31/12/07 Notioneel bedrag Actief Verplichtingen Notioneel bedrag Actief Verplichtingen Te ontvangen Te leveren Te ontvangen Te leveren
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
Uitgestelde belastinglatenties komende van balansactiva
31/12/06
Kas, leningen en voorzieningen op leningen Effecten Derivaten Investeringen in geassocieerde deelnemingen Materiële en immateriële activa Overige activa en verplichtingen specifiek voor verzekeringsactiviteiten Overdraagbare fiscale verliezen Overdraagbaar belastingkrediet Overige niet toewijsbare en niet toepasbare
(404) (884) (460) 0 (199) (82) 0 0 (16)
TOTAAL
(2 045)
Uitgestelde belastinglatenties komende van balansverplichtingen
31/12/06
Effecten Derivaten Ontleningen, deposito’s en uitgifte van obligaties Voorzieningen Pensioenen Overige activa en verplichtingen specifiek voor verzekeringsactiviteiten Overdraagbare fiscale verliezen Overdraagbare fiscale tegoeden Wettelijke fiscaal vrijgestelde voorzieningen Entiteiten met een specifiek belastingsregime Belangen van derden, reserves van geassocieerden, eigen aandelen Overige niet toewijsbare en niet toepasbare
COMPTES SOCIAUX
TOTAAL
31/12/07 216 545 (415) 0 (211) (74) 0 0 (11) 50 31/12/07
0 1 819 (124) 57 112 9 306 0 (419) (223) 0 157
0 975 (265) 39 122 (39) 287 4 (414) (173) 0 203
1 694
739
C. Vervaldatum van niet erkende uitgestelde belastingvorderingen Aard
Tijdelijk verschil Overgedragen fiscale verliezen TOTAAL
184 // Dexia / Jaarverslag 2007
Minder dan 1 jaar
1 tot 5 jaar
Langer dan 5 jaar
Onbepaald
Totaal
0 0
0 0
0 0
(3) (101)
(3) (101)
0
0
0
(104)
(104)
9.3. VERZEKERINGSCONTRACTEN A. Levensverzekeringscontracten A.1. Inkomsten en lasten
392
NETTO PREMIES NA HERVERZEKERING
239
2 312
50
486
321
3 050
88
(3)
(38)
0
(1)
(4)
(59)
(1)
(1)
0
56
0
0
(2)
0
0
0
0
(15)
0
0
0
0
0
0
2 312
49
480
262
3 049
87
389
242
(1) Discretionaire-winstdelingselement.
SCHADEGEVALLEN 2006 Verzekeringscontracten Individueel Groep Betaalde schade bruto Schadereserves op 1 januari Schadereserves op 31 december Overgedragen schadereserves Deel herverzekeraars NETTO SCHADELAST
Beleggingscontracten met DPF Individueel Groep
2007 VerzekeringsBeleggingscontracten contracten met DPF Individueel Groep Individueel Groep
(228) 32 (12) (6) 4
(116) 10 (14) 0 14
(372) 1 (8) 0 0
(5) 0 0 0 0
(126) (133) 12 14 (18) (5) 0 (9) (137) 19
(455) 8 (34) 0 136
(97) 0 0 0 0
(210)
(106)
(379)
(5)
(269) (114)
(345)
(97)
Dexia / Jaarverslag 2007 // 185
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Bruto ontvangen premies Afgestane premies aan herverzekeraars Wijziging in bruto voorziening voor niet-verdiende premie (UPR) Deel herverzekeraars in de wijziging van voorziening voor niet-verdiende premie (UPR)
31/12/07 VerzekeringsBeleggingscontracten contracten met DPF (1) Individueel Groep Individueel Groep
COMPTES SOCIAUX
31/12/06 VerzekeringsBeleggingscontracten contracten met DPF (1) Individueel Groep Individueel Groep
RAPPORT DE GESTION
PREMIE-INKOMEN
WIJZIGINGEN IN TECHNISCHE RESERVES 1. Wijzigingen in reserves levensverzekeringen
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
2006 VerzekeringsBeleggingscontracten contracten met DPF Individueel Groep Individueel Groep Reserves leven op 1 januari Reserves leven op 31 december Overgedragen reserves leven Deel herverzerkeraars in de reserves leven op 1 januari Deel herverzerkeraars in de reserves leven op 31 december Deel herverzekeraars in overgedragen reserves leven
2 296
710
(2 367) (741) (262) (18)
NETTO WIJZIGINGEN IN DE RESERVES LEVEN
5 466
386
(8 006) 477
(228) (247)
2007 VerzekeringsBeleggingscontracten contracten met DPF Individueel Groep Individueel Groep
2 367
741
(3 974) (911) (31) 22
8 006
228
(9 450) 0
(306) 0
(11)
(19)
(1)
0
(10)
(5)
(1)
0
10
5
1
0
12
7
0
0
0
14
0
0
1
(1)
0
0
(334)
(49)
(2 063)
(89)
(1 635) (147)
(1 445)
(78)
2. Wijzigingen in reserves winstdeelname 2006 VerzekeringsBeleggingscontracten contracten met DPF Individueel Groep Individueel Groep Reserves winstdeelname per 1 januari Reserves winstdeelname per 31 december Betaalde winstdeelname Overgedragen reserves winstdeelname Deel herverzekeraars in de reserves winstdeelname op 1 januari Deel herverzekeraars in de reserves winstdeelname op 31 december Deel herverzekeraars in de betaalde winstdeelname Deel herverzekeraar in de overgedragen reserve winstdeelname NETTO WIJZIGINGEN IN DE RESERVES WINSTDEELNAME
2007 VerzekeringsBeleggingscontracten contracten met DPF Individueel Groep Individueel Groep
3
6
21
2
5
8
48
0
(5) 0
(8) 0
(48) 0
0 0
(10) 1
(13) 1
(91) 0
(2) 0
1
0
0
(2)
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
(1)
(2)
(27)
0
(4)
(4)
(43)
(2)
VERLIEZEN UIT DE TOEPASSING VAN DE TOEREIKENDHEIDSTEST VAN DE VERPLICHTINGEN (LAT) Nihil.
186 // Dexia / Jaarverslag 2007
A.2. Activa en verplichtingen BRUTO RESERVES
741
8 006
228
3 746
742
9 362
240
0
0
0
0
0
0
0
0
3
6
22
2
(3)
2
(30)
(2)
0
0
0
0
0
0
0
0
TOTAAL LEVEN BRUTO RESERVES Schadereserves Overige technische reserves
2 370 12 5
747 14 8
8 028 8 48
230 1 0
3 743 18 12
744 4 13
9 332 34 90
238 0 2
TOTAAL BRUTO RESERVES
2 387
769
8 084
231
3 773
761
9 456
240
DEEL HERVERZEKERAARS 31/12/06 VerzekeringsBeleggingscontracten contracten met DPF Individueel Groep Individueel Groep Deel herverzekeraars in de reserves leven Deel herverzekeraars in de schadereserves Deel herverzekeraars in de overige technische reserves TOTAAL DEEL HERVERZEKERAARS
31/12/07 VerzekeringsBeleggingscontracten contracten met DPF Individueel Groep Individueel Groep
10
5
1
0
10
3
0
0
2
2
0
0
2
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
12
7
1
0
12
3
0
0
DISCRETIONAIRE-WINSTDELINGSELEMENT OPGENOMEN IN HET EIGEN VERMOGEN 31/12/06 Contracten met DPF Individueel Groep Totaal Netto discretionaire-winstdelingselement opgenomen in het eigen vermogen
370
56
426
31/12/07 Contracten met DPF Individueel Groep Totaal
102
13
115
Er zijn slechts twee producten die in aanmerking komen als verzekeringscontracten en beleggingscontracten met DPF, met besloten derivaten die zijn aangewezen als afzonderlijk gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening, maar de bedragen zijn niet significant.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 187
RAPPORT DE GESTION
2 367
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Reserves leven local GAAP Reserves in toepassing van de resultaten LAT (Liability Adequacy Test) Reserves in toepassing van de correcties tengevolge van shadow accounting Reserves ingevolge resultaat van IAS 39
31/12/07 VerzekeringsBeleggingscontracten contracten met DPF Individueel Groep Individueel Groep
COMPTES SOCIAUX
31/12/06 VerzekeringsBeleggingscontracten contracten met DPF Individueel Groep Individueel Groep
RECONCILIATIE VAN WIJZIGINGEN IN RESERVES LEVEN
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
Brutobedrag
RESERVES LEVEN OP 1 JANUARI Additionele reserves aangelegd gedurende de periode Additionele reserves in toepassing van shadow accounting Additionele reserves in toepassing van de resultaten LAT (Liability Adequacy Test) Betaalde schadegevallen Resultaten leven en dood Toewijzing van technische interest Overige wijzigingen Wijzigingen in de consolidatiekring RESERVES LEVEN OP 31 DECEMBER
2006 Herverze- Nettobedrag keringsbedrag
Brutobedrag
2007 Herverze- Nettobedrag keringsbedrag
8 926
31
8 895
11 375
17
11 358
2 839
19
2 820
3 567
22
3 545
(35)
0
(35)
(62)
0
(62)
0 (562) (67) 335 (61)
0 (98) 1 2 62
0 (464) (68) 333 (123)
0 (693) (79) 414 82
0 (16) (2) 3 (4)
0 (677) (77) 411 86
(547)
(7)
(540)
0
0
0
11 375
17
11 358
14 057
13
14 044
B. Verzekeringscontracten Niet-Leven B.1. Inkomsten en lasten
COMPTES SOCIAUX
PREMIE-INKOMEN 31/12/06
31/12/07
Uitgegeven premies bruto Premies overgedragen aan herverzekeraars
365 (25)
381 (28)
NETTOPREMIES NA HERVERZEKERAARS (A) Wijziging in bruto voorziening voor niet-verdiende premie (UPR) Aandeel van herverzekeraar in voorziening voor niet-verdiende premie (UPR)
340 (4) 0
353 (5) 1
(4)
(4)
WIJZIGING IN NETTO VOORZIENING VOOR NIET-VERDIENDE PREMIE (UPR) (B) TOTAAL NETTOPREMIE-INKOMEN (A)+(B)
336
349
2006
2007
(193) 600 (571) (49) 12
(199) 571 (600) 0 7
(201)
(221)
SCHADEGEVALLEN
Betaalde schadegevallen bruto Schadereserve op 1 januari Schadereserve op 31 december Transfer schadereserves Deel herverzekeraars NETTO SCHADELAST
188 // Dexia / Jaarverslag 2007
WIJZIGINGEN IN OVERIGE RESERVES NIET-LEVEN
Overige reserves niet-leven op 1 januari Overige reserves niet-leven op 31 december Overgedragen overige reserves niet-leven Deel herverzekeraars in overige reserves niet-leven op 1 januari Overige herverzekeraars in overige reserves niet-leven op 31 december Deel herverzekeraars in overgedragen overige reserves niet-leven NETTO WIJZIGINGEN IN VERZEKERINGSSCHULDEN
2007
17 (18) 0 (1) 1 0
18 (19) 0 (1) 1 0
(1)
(1)
VERLIEZEN UIT DE TOEPASSING VAN TOEREIKENDHEIDSTEST VAN DE VERPLICHTINGEN (LAT) Nihil.
B.2. Activa en verplichtingen
RAPPORT DE GESTION
2006
31/12/07
Schadereserves Reserves voor interne schaderegelingskosten (ULAE) Reserves voor premietekorten (niet-leven LAT) Reserves voor zich voorgedane maar niet gerapporteerde schadegevallen (IBNR)
514 27 0 29
532 29 0 39
TOTAAL BRUTO SCHADE Overige technische reserves Voorziening voor niet-verdiende premie (UPR)
570 18 83
600 19 88
671
707
31/12/06
31/12/07
Deel herverzekeraars in schadereserves Deel herverzekeraars in reserves ULAE Deel herverzekeraars in IBNR
66 0 0
63 0 0
DEEL HERVERZEKERAARS IN TOTAAL SCHADERESERVES Deel herverzekeraars in overige technische reserves Deel herverzekeraars in UPR
66 0 2
63 1 2
68
66
TOTAAL BRUTO RESERVES
DEEL HERVERZEKERAARS
TOTAAL DEEL HERVERZEKERAARS
Dexia / Jaarverslag 2007 // 189
COMPTES SOCIAUX
31/12/06
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
BRUTO RESERVES
RECONCILIATIE VAN WIJZIGINGEN IN SCHADERESERVES 2006 Herverzekeringsbedrag
RAPPORT DE GESTION
Brutobedrag
SCHADERESERVES OP 1 JANUARI Betaalde premies vorige jaren Wijziging schadegevallen vorige jaren Verplichtingen voor schadegevallen van dit jaar
Brutobedrag
2007 Herverzekeringsbedrag
Nettobedrag
600 (108)
83 (19)
517 (89)
570 (87)
66 (2)
504 (85)
(81)
0
(81)
(38)
(4)
(34)
159
2
157
155
3
152
570
66
504
600
63
537
Lopende jaar 2004 2005
2006
2007
237 133
267
SCHADERESERVES OP 31 DECEMBER
EVOLUTIE SCHADEGEVALLEN Afloopdriehoek totale kosten (brutocijfers)
Vereffeningsjaar
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Nettobedrag
Voorgaande
2003
381 285 244 208 171
203 114 72 58 50
2003 2004 2005 2006 2007
227 118 68 56
240 129 75
COMPTES SOCIAUX
9.4. TRANSACTIES MET VERBONDEN PARTIJEN A. Transacties met verbonden partijen Managers op sleutelposities (1)
Leningen (3) Renteopbrengsten Uitstaande deposito’s Rentekosten Overige inkomsten – honoraria Door de Groep verstrekte garanties en toegekende verbintenissen (4) Door de Groep bekomen garanties en toegekende verbintenissen
Entiteiten met gezamenlijk zeggenschap of invloed van betekenis op een andere entititeit (2)
Dochterondernemingen
Geassocieerde deelnemingen
Joint ventures waarin de entiteit een deelnemer is
31/12/06 31/12/07
31/12/06 31/12/07
31/12/06 31/12/07
31/12/06 31/12/07
31/12/06
31/12/07
1 0 2 0
5 0 9 0
0
0
0
0
0
0
0
651 20 377 (10)
914 29 347 (23)
382 0 264 0
2 0 2 0
1 040 8 190 (5)
2 650 42 1 684 (10)
60 1 2 389 (95)
81 2 3 093 (123)
0
0
0
(3)
(3)
(16)
(14)
56
108
1
0
26
1 227
512
1 379
620
606
0
0
905
2 489
0
16
(1) Managers op sleutelposities omvat de raad van bestuur en het directiecomité. (2) We verwijzen naar de belangrijkste aandeelhouders van Dexia (2005-2006): Arcofin, Gemeentelijke Holding, Caisse des dépôts et consignations. (3) Leningen aan managers op sleutelposities worden tegen marktconforme voorwaarden toegekend. (4) Toegezegde niet-gebruikte kredietlijnen. De cijfers per 31 december 2006 werden herzien.
Er werden geen provisies aangelegd voor kredieten toegekend aan verbonden partijen. De groep Dexia heeft geen investeringstransacties met verbonden partijen aangegaan voor een bedrag groter dan 25 miljoen EUR.
190 // Dexia / Jaarverslag 2007
B. Compensaties managers op sleutelposities
Kortetermijnpersoneelsbeloningen Vergoedingen na uitdiensttreding Andere langetermijnpersoneelsbeloningen Ontslagvergoedingen Op aandelen gebaseerde betalingen
31/12/06
31/12/07
7 2 0 0 1
11 2 0 0 3
Kortetermijnpersoneelsbeloningen bevatten salarissen, bonussen en andere beloningen. Vergoedingen na uitdiensttreding: vergoeding aan de huidige dienstperiode berekend in overeenstemming met IAS 19. Op aandelen gebaseerde betalingen bevatten de kostprijs van aandelenopties en de aan de managers toegestane korting bij kapitaalsverhoging.
C. Vergoeding van het college der commissarissen
RAPPORT DE GESTION
Details per persoon worden in het Beheersverslag 2007 vermeld op pagina 49.
Dexia Bank België en DenizBank Groep hebben effectiseringsvehikels. De activa werden opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. Dexia Bank België heeft vier effectiseringsinstrumenten: Atrium-1, Atrium-2, MBS en Dexia Secured Funding Belgium. De totale activa van deze transacties bedroegen per 31 december 2006 en 31 december 2007 respectievelijk 295 miljoen EUR en 1 926 miljoen EUR. Atrium-1 is een effectiseringstransactie van leningen voor sociale woningbouw overeenkomstig een langlopende kredietfaciliteit tussen Dexia Bank België en Domus Flandria NV (de leningnemer) en gewaarborgd door het Vlaamse Gewest. De waarborg door het Vlaamse Gewest werd overgedragen aan de SPV. De transactie vertegenwoordigde oorspronkelijk een waarde van 188 miljoen EUR. Op 30 april 1996 werden twee klassen van vastrentende schuldbewijzen uitgegeven, beide met dezelfde Moody’s-rating als de Vlaamse regering (aanvankelijk Aa2, nu Aaa). Per 31 december 2007 staat er nog 109,3 miljoen EUR uit onder categorie A2, terwijl categorie A1 terugbetaald is. Atrium-2 is een effectiseringstransactie van leningen voor sociale woningbouw overeenkomstig een langlopende kredietfaciliteit tussen Dexia Bank België en Domus Flandria NV (de leningnemer) en gewaarborgd door het Vlaamse Gewest. De waarborg door het Vlaamse Gewest werd overgedragen aan de SPV. De transactie vertegenwoordigde oorspronkelijk een waarde van 129,3 miljoen EUR. Op 19 juni 1997 werden twee klassen van vastrentende schuldbewijzen uitgegeven, beide met dezelfde Moody’s-rating als de Vlaamse regering (aanvankelijk Aa2, nu Aaa). Per 31 december 2007 staat er nog 80 miljoen EUR uit onder categorie A2. MBS heeft 6 compartimenten waarvan er momenteel nog één actief is. MBS-4 is een effectiseringstransactie van Belgische hypothecaire woonkredieten. De transactie, waarvan het uitstaande
bedrag oorspronkelijk 272,7 miljoen EUR beliep, werd gestart op 25 november 1998. Er werden vier variabel rentende tranches van schuldbewijzen uitgegeven, namelijk drie klassen van hogere rangorde (“senior”) met de naam Klasse A1 tot en met A3 en de rating Aaa/AAA van Moody’s en Fitch, en één klasse van lagere rangorde (“junior”) met de naam Klasse B en de rating A3/A van Moody’s en Fitch. Per 31 december 2007 staat er nog 41,2 miljoen EUR uit. Er staat 36,9 miljoen EUR uit onder Klasse A3 (nog steeds met rating Aaa/AAA van Moody’s and Fitch) en 4,3 miljoen EUR onder Klasse B (momenteel met de rating Aa1/AA van Moody’s en Fitch). Dexia Secured Funding Belgium (DSFB) is een Belgische effectiseringsvehikel dat momenteel drie compartimenten telt, waarvan er een actief is. DSFB-1 is een effectiseringstransactie van kredieten die werden toegekend aan openbare instellingen in België of voor 100 % gewaarborgd worden door dergelijke openbare instellingen. Deze transactie ten belope van 1,7 miljard EUR werd gelanceerd op 28 juni 2007. Er werd een tranche uitgegeven van floating rate notes, met een rating van AA/Aa1/AA+ van respectievelijk S&P, Moody’s en Fitch. Dexia Bank België stond borg voor de betaling van de hoofdsom en intrest op de notes. Op 31 december 2007 was er een uitstaand bedrag van 1,68 miljard EUR. In juni 2005 rondde DenizBank een effectiseringstransactie af, nl. de “DPR (Diversified Payment Rights)”-effectisering. De bank effectiseert haar betalingorders van de categorie SWIFT MT 100 die voornamelijk afkomstig zijn van depositobanken en luiden in EUR, USD en GBP. De SPC “DFS Funding Corporation Cayman” gaf drie reeksen (Series) tranches uit en kocht de “Diversified Payment Rights”. Deze drie reeksen zijn: • USD 150 million Series 2005-A Floating Rate Notes Due 2010 die verkocht werden op 3 juli 2007; • USD 80 million Series 2005-B Fixed Rate Notes Due 2012; • USD 70 million Series 2005-C Fixed Rate Notes Due 2010, gedeeltelijk trimestrieel terugbetaald en bedroegen nog 52,5 miljoen USD per 31 december 2007. Op 31 december 2007 is er nog steeds een uitstaand bedrag van 132,5 miljoen USD.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 191
COMPTES SOCIAUX
9.5. EFFECTISERING
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Deze informatie staat vermeld op pagina 53 van dit jaarverslag.
9.6. OVERNAMES EN OVERDRACHTEN
Per 31 december 2006 bedroeg het belang van Dexia in DenizBank 99,74 %. Alle details betreffende deze transactie werden gerapporteerd in het jaarverslag 2006 van Dexia, toelichting 9.6. “Overnames en overdrachten”. In 2007 werd geen enkele wijziging met betrekking tot de overname in de boekhouding opgenomen.
A. Voornaamste acquisities Jaar 2006 OVERNAME VAN DENIZBANK
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
Jaar 2007 Op 17 oktober 2006 heeft Dexia de koopovereenkomst met Zorlu Holding afgerond voor de acquisitie van een belang van circa 75 % in DenizBank Financial Services Group. De aandelen werden door Zorlu Holding A.S. aan Dexia Participation Belgique SA – een 100 % dochter van Dexia NV – overgedragen voor een bedrag van 2,43 miljard USD. Denizbank wordt bijgevolg sinds 17 oktober 2006 integraal geconsolideerd in de financiële staten van Dexia. Dexia Participation Belgique SA heeft, in overeenstemming met de Turkse wetgeving, een verplicht openbaar bod van aankoop uitgebracht op de overblijvende gewone aandelen die in handen zijn van de minderheidsaandeelhours (24,15 %) en op de beurs van Istanbul genoteerd zijn. Dit openbaar bod, uitgebracht op 4 december werd afgesloten op 22 december 2006, voor een prijs per aandeel in TRY, gelijkwaardig aan de prijs die betaald werd aan Zorlu Holding.
Er vonden geen significante acquisities plaats in 2007. B. Voornaamste verkooptransacties Jaar 2006 Op 28 december 2006 verkocht de Groep 100 % van het aandelenkapitaal van Banque Artesia Nederland. Dat was de enige significante verkoop in 2006. Jaar 2007 Belstar Verzekeringen NV werd verkocht op 15 mei 2007. De groep Dexia Banque Privée France werd verkocht op 2 mei 2007. Fidexis werd verkocht op 21 december 2007.
De activa en passiva geven het volgende beeld:
Geldmiddelen en equivalenten Leningen en voorschotten aan kredietinstellingen Leningen en voorschotten aan cliënten Financiële activa geboekt tegen reële waarde via resultatenrekening Financiële investeringen Derivaten Overige activa Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan en deposito’s van cliënten Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde Derivaten Schuldpapier Technische voorzieningen van verzekeringsactiviteiten Overige passiva NETTOACTIVA (1) Opbrengsten uit verkoop (in cash) Min: geldmiddelen en equivalenten in de verworven dochter NETTOCASHINSTROOM OP VERKOOP
2006 Banque Artesia Nederland
Belstar Verzekeringen
2007 Dexia Banque Privée France
Fidexis
176 277 3 422
5 24 65
31 266 284
14 0 181
0 684 51 35 (3 033) (1 216)
56 559 9 9 (35) (33)
0 290 5 24 (400) (305)
0 0 1 10 (182) 0
0 (55) 0
(56) 0 0
0 (1) (56)
0 0 0
0 (119)
(558) (19)
0 (22)
0 (22)
222 485
26 70
116 178
2 5
(176)
(5)
(31)
(14)
309
65
147
(9)
(1) Banque Artesia Nederland: inclusief 17 miljoen EUR niet in resultatenrekening opgenomen winsten en verliezen. Belstar: inclusief 9 miljoen EUR niet in resultatenrekening opgenomen winsten en verliezen.
192 // Dexia / Jaarverslag 2007
9.7. EIGEN VERMOGEN Per aandelencategorie 2006 Aantal toegestane niet-uitgegeven aandelen Aantal uitgegeven aandelen en volstort Aantal uitgegeven aandelen en niet volstort Nominale waarde per aandeel Uitstaand op 1 januari Aantal uitgegeven aandelen Aantal vernietigde aandelen Uitstaand op 31 december Rechten, preferentie en beperkingen, inclusief beperkingen op de uitkering van dividenden en terugbetaling van kapitaal Aantal ingekochte eigen aandelen (1) Aantal aandelen gereserveerd voor uitgifte onder aandelenopties en contracten voor de verkoop van aandelen
1 023 934 945 1 163 184 325 0 Geen nominale waarde 1 107 469 030 77 812 015 (22 096 720) 1 163 184 325
2007 1 004 339 582 1 178 576 763 0 Geen nominale waarde 1 163 184 325 15 392 438 0 1 178 576 763
0 490 607
0 8 967 312
479 340
305 870
(1) 2006: hoofdzakelijk door Dexia Crédit Local ter afdekking van het aandelenoptieplan van 1999. 2007: hoofdzakelijk aangekocht door Dexia NV en ook, in mindere mate, door Dexia Crédit Local ter afdekking van het aandelenoptieplan van 1999.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 193
RAPPORT DE GESTION
Alle details betreffende deze transactie werden gerapporteerd in het jaarverslag 2006 van Dexia, toelichting 9.6. “Overnames en overdrachten”.
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Op 2 januari 2006 maakten Dexia en Royal Bank of Canada bekend dat zij een joint venture hadden gesloten met het oog op de bundeling van hun activiteiten op het vlak van de dienstverlening aan de institutionele beleggers.
RBC Dexia Investor Services is een joint venture die paritair in handen is van Royal Bank of Canada en Dexia. Dexia consolideert 50 % van de joint venture volgens de proportionele methode.
COMPTES SOCIAUX
C. Joint venture RBC Dexia Investor Services
9.8. OP AANDELEN GEBASEERDE BETALINGEN
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
AANDELENOPTIEPLANNEN VEREFFEND IN DEXIA-AANDELEN
Uitstaand aan het begin van de periode Toegekend tijdens de periode Opgegeven tijdens de periode Uitgeoefend tijdens de periode (2) Vervallen tijdens de periode Uitstaand aan het einde van de periode Uitoefenbaar op het einde van de periode
31/12/06 Aantal opties (1)
31/12/07 Aantal opties (1)
56 452 344 10 192 973 (51 600) (7 702 639) (12 786) 58 878 292 27 341 131
58 878 292 10 322 550 (15 510) (6 293 095) (67 444) 62 824 793 31 867 198
(1) De uitstaande opties omvatten ook de call-opties die in 1999 aan de medewerkers van DCL werden toegekend. (2) De gewogen gemiddelde uitoefenprijs voor 2006 en 2007 bedroeg respectievelijk 13,30 en 13,59 EUR per aandeel.
MARGE VAN DE UITOEFENPRIJS (EUR)
5,95 - 8,10 10,97 - 11,37 11,88 - 13,66 13,81 - 14,58 15,17 - 15,88 17,23 - 17,86 18,03 - 18,20 18,62 - 21,25 23,25
31/12/06 Aantal Gewogen Gewogen uitstaande gemiddelde gemiddelde opties uitoefenprijs resterende (EUR) looptijd (jaar) 146 179 10 111 906 16 213 021 4 232 433 1 303 827 6 493 031 10 184 922 10 192 973 -
7,15 11,36 12,27 14,35 15,17 17,86 -
0,40 6,14 6,74 3,29 1,76 5,00 8,41 9,42 -
Aantal uitstaande opties
7 861 772 14 696 319 3 083 963 1 127 332 5 384 962 10 169 922 10 177 973 10 322 550
31/12/07 Gewogen Gewogen gemiddelde gemiddelde uitoefenprijs resterende (EUR) looptijd (jaar) 11,37 13,18 14,58 15,17 17,86 -
5,51 5,84 3,00 0,79 4,00 7,41 8,42 9,50
AANDELENOPTIEPLANNEN VEREFFEND IN DEXIA-AANDELEN
Plan 2006 medewerkers Dexia
Plan 2006 Zelfstandigennet
Plan 2006 groep DenizBank
Plan 2007 medewerkers Dexia
Toekenningsdatum Aantal toegekende instrumenten Uitoefenprijs Aandelenprijs op de toekenningsdatum Looptijd (jaar) Voorwaarden voor onvoorwaardelijke toezegging Vereffening Reële waarde per toegekend instrument op toekenningsdatum Waarderingsmodel
30/06/06 9 760 225 18,62 18,85 10 jaar
17/11/06 197 748 21,25 21,27 5 jaar
15/12/06 235 000 20,71 20,92 10 jaar
29/06/07 10 322 500 23,25 23,35 10 jaar
(1)
(2)
(1)
(1)
Dexia Equities
Dexia Equities
Dexia Equities
Dexia Equities
2,33
2,67
2,44
3,65
(3)
(3)
(3)
(1) De toekenningsvoorwaarden zijn de volgende: 40 % onmiddellijk toegekend, 20 % jaarlijks toegekend over de volgende drie jaar. (2) Onmiddellijk in bezit op toekenningsdatum. (3) M.b.t. het aandelenoptieplan voor de medewerkers van Dexia, gebruikte Dexia de reële waarde verkregen van een niet-verbonden derde partij.
194 // Dexia / Jaarverslag 2007
(3)
30 18 0
35 19 0
TOTALE UITGAVEN In eigen-vermogensinstrumenten afgewikkeld (1) Alternatieven voor afwikkeling
48 85 0
54 76 0
85
76
TOTALE SCHULDEN (1) Prestatieaandelen Plan FSA.
Prestatieaandelen toegekend bij FSA In 2004 werden prestatieaandelen toegekend krachtens het Equity Participation Plan van 1993 (the “1993 Equity Plan”). Dit participatieplan staat de discretionaire toekenning van prestatieaandelen toe door het Human Resources-comité van FSA aan topmedewerkers. Het voor elk prestatieaandeel ontvangen bedrag hangt af van het bereiken van bepaalde groeivoeten van de gecorrigeerde boekwaarde per uitstaand aandeel over een periode van drie jaar. Prestatieaandelen uitgegeven voor 1 januari 2005, laten de deelnemer toe om een keuze te maken, op het ogenblik van de toekenning, of de groeicijfers al dan niet de gerealiseerde en niet-gerealiseerde winsten en verliezen op de beleggingsportefeuille bevatten. De prestatieaandelen uitgegeven na 1 januari 2005 bieden geen mogelijkheid om rekening te houden met de impact van niet-gerealiseerde winsten en verliezen op de beleggingsportefeuille. Er vindt geen uitbetaling plaats wanneer de samengestelde jaarlijkse groeivoet van de gecorrigeerde boekwaarde en de boekwaarde per uitstaand aandeel
FSA AANDELEN
2006 2007
lager is dan 7 % over de bepaalde periode van drie jaar en er is een uitbetaling tegen 200 % als de samengestelde jaarlijkse groeivoet groter of gelijk is aan 19 %. De uitbetalingspercentages worden geïnterpoleerd voor samengestelde jaarlijkse groeivoeten tussen 7 % en 19 %. In 2004 keurde FSA het Equity Participation Plan 2004 goed (het “2004 Equity Plan”), dat een voortzetting was van het Incentive Compensation Program dat voorheen werd aangenomen krachtens het Equity Participation Plan van 1993. Het 2004 Equity Plan voorziet in eenheden van prestatieaandelen die bestaan uit 90 % prestatieaandelen (die houden een betaling in die gebaseerd is op de prestaties van FSA over een specifieke prestatiecyclus zoals hierboven beschreven) en 10 % beperkte Dexia NV-aandelen. De beperkte Dexia NV-aandelen vormen een vast plan, waarbij FSA Dexia-aandelen verwerft. De kost wordt afgescheven over de periode van dienstverlening, zijnde 2,5 en 3,5 jaar. In 2007 en 2006 kocht FSA aandelen in voor respectievelijk 4,7 en 4,6 miljoen USD met het oog op een schuldafbouw. Deze bedragen worden afgeschreven via de resultatenrekening over de werknemerswachtperiodes.
Uitstaand aan het begin van de periode
Toegekend tijdens de periode
Verworven tijdens de periode
Opgegeven tijdens de periode
Uitstaand aan het einde van de periode
1 195 978 1 210 294
370 441 306 368
340 429 364 510
15 696 37 550
1 210 294 1 114 602
Aandelenprijs op datum van toekenning (in USD) 139,22 145,61
Dexia / Jaarverslag 2007 // 195
RAPPORT DE GESTION
In eigen-vermogensinstrumenten afgewikkeld In geldmiddelen afgewikkeld (1) Alternatieven voor afwikkeling
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
31/12/07
COMPTES SOCIAUX
31/12/06
9.9. IN EIGEN VERMOGEN GEPRESENTEERDE MINDERHEIDSBELANGEN PER 1 JANUARI 2006
RAPPORT DE GESTION
Kapitaalverhoging (1) Dividenden Nettowinst over de periode Omrekeningsverschillen Wijziging van de consolidatiekring (2)
513 (44) 88 (1) (28)
PER 31 DECEMBER 2006
1 664
PER 1 JANUARI 2007
1 664
Kapitaalverhoging Dividenden Nettowinst over de periode Wijziging van de consolidatiekring PER 31 DECEMBER 2007
18 (60) 103 (4) 1 721
(1) Op 2 november 2006 gaf Dexia Funding Luxemburg voor 500 miljoen EUR perpetuele, achtergestelde niet-cumulatieve schuldbewijzen uit. De prospectus is op verzoek verkrijgbaar. De schuldbewijzen betalen op hun huidige hoofdsom een vaste rente van 4,892 % gedurende de eerste tien jaar, en daarna, indien de schuldbewijzen niet vervroegd worden terugbetaald, de drie maanden Euribor plus een marge van 1,78 % per jaar die elk kwartaal betaalbaar is. De betaling van de rente op de schuldbewijzen kan worden opgeschort of moet in bepaalde omstandigheden worden opgeschort. In bepaalde omstandigheden kan de hoofdsom worden verlaagd in overeenstemming met de voorschriften inzake Loss Absorption. De rente die op de schuldbewijzen niet betaald wordt, is verloren en is bijgevolg door de emittent niet meer verschuldigd en betaalbaar. Net zoals de uitgifte van DCL in 2005, worden deze schuldbewijzen als eigen vermogen beschouwd, en aangezien ze door een dochteronderneming zijn uitgegeven, worden ze in de jaarrekening van Dexia verwerkt als minderheidsbelangen. (2) De wijziging van de consolidatiekring in 2006 omvat vooral de verlaging van de minderheidsbelangen in DenizBank en in RBC – DFS Spain.
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
1 136
196 // Dexia / Jaarverslag 2007
9.10. BIJDRAGE AAN DE FINANCIËLE STATEN
IV.
V. VI. VII.
VIII. IX. X. XI. XII. XIII.
TOTAAL VAN HET ACTIEF I. Schulden aan kredietinstellingen II. Schulden aan en deposito’s van cliënten III. Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde IV. Derivaten V. Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille VI. Schuldpapier VII. Achtergestelde schulden VIII. Technische voorzieningen van verzekeringsmaatschappijen IX. Voorzieningen en andere verplichtingen X. Belastingverplichtingen XI. Overige verplichtingen XII. Verplichtingen vervat in groepen die worden afgestoten TOTAAL VAN DE VERPLICHTINGEN
FSA
0
0
3 365
8 835
0
0
8 835
77 982
159
74
78 215
54 585
139
52
54 776
226 154
46
302 226 502
242 339
27
253 242 619
26 299 194 161 629 17 184 23 727 298
6 076 32 569 11 825 190 638 7 24 032
31 412 113 188 120 16 489 28 838 369
6 040 37 565 15 681 220 290 11 29 218
759
0
0
759
819 2 140 2 246 664 2 069
0 25 9 76 1 190
7 23 138 9 293
826 2 188 2 393 749 3 552
955
0
0
955
528 808 19 181 174 628 0
18 754 566 743 126 174 754
0
0
831 2 193 2 385 984 2 869
0 19 8 384 1 186
30 45 131 77 265
861 2 257 2 524 1 445 4 320
39
0
0
39
563 245 18 734 178 674 1
2 956 30 438
7 471 51
239 184 322 4 291
0 424 0
0
145
12 143
12 288
2
134
14 935
15 071
1 242 983 3 853
0 204 2 341
226 89 351
1 468 1 276 6 545
1 102 737 4 660
0 5 2 277
251 36 312
1 353 778 7 249
785
0
0
785
0
0
0
0
15 208 30 489
0 239 0 184 746 54 4 345
18 181 548 308
7 894
7 279 31 063
6 696 301
22 585 604 564 6 178 681
6 681
4 781 0
118 497
(185)
109 073
512 810 17 317
411 116 165
(185)
(206) 203 526 4 838
0 487 0
550 172 17 795
289 126 680 4 326 1
18 301 31 365
0 (206) 0 204 013 47 4 885
20 203 588 170
(1) In december 2006 omvat de rubriek “Overige verzekeringsactiviteiten“ de verzekeringsmaatschappijen die behoren tot Dexia Belgium Insurance Group en Bil-Ré, terwijl in december 2007 de rubriek “Overige verzekeringsactiviteiten“ de volledige Dexia Belgium Insurance Group en Deniz Hayat Sigorta AS omvat. De cijfers per 31 december 2006 werden herzien.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 197
RAPPORT DE GESTION
III.
3 365
31/12/07 Overige Totaal verzekeringsactiviteiten (1)
Banken en andere activiteiten
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
II.
Kas en tegoeden bij centrale banken Leningen en voorschotten aan kredietinstellingen Leningen en voorschotten aan cliënten Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening Financiële investeringen Derivaten Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille Investeringen in geassocieerde deelnemingen Materiële vaste activa Immateriële activa en goodwill Belastingvorderingen Overige activa Activa aangehouden voor verkoop
FSA
COMPTES SOCIAUX
I.
31/12/06 Overige Totaal verzekeringsactiviteiten (1)
Banken en andere activiteiten
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
Banken en andere activiteiten
31/12/06 FSA Overige verzekeringsactiviteiten (1)
Totaal
Banken en andere activiteiten
31/12/07 FSA Overige verzekeringsactiviteiten (1)
Totaal
Rentemarge Dividenden Nettoresultaat uit geassocieerde deelnemingen Nettoresultaat uit financiële instrumenten gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening Nettoresultaat uit investeringen Ontvangen provisies en honoraria Premies en technische opbrengsten uit verzekeringsactiviteiten Technische kosten uit verzekeringsactiviteiten Overige netto-opbrengsten
3 341 81
209 4
379 67
3 929 152
3 851 80
205 3
470 64
4 526 147
102
0
0
102
106
0
2
108
319 1 164 1 307
254 558 1 464
OPBRENGSTEN Personeelskosten Algemene- en administratiekosten Vergoedingen van het net Afschrijvingen Geactiveerde acquisitiekosten
273 1 036 1 279
54 7 (4)
(8) 121 32
(419) 7 (3)
2 155 41
(163) 720 1 502
0
486
3 518
4 004
4
486
4 523
5 013
0 (74)
(176) 0
(3 728) 6
(3 904) (68)
2 46
(179) 3
(4 830) 1
(5 007) 50
6 038 (1 569) (1 015) (299) (234) 0
580 (56) (25) 0 (3) (50)
387 (97) (65) (53) (8) 0
7 005 (1 722) (1 105) (352) (245) (50)
6 365 (1 737) (1 135) (308) (274) 0
103 (66) (26) 0 (2) (46)
428 (102) (71) (59) (8) 0
6 896 (1 905) (1 232) (367) (284) (46)
(3 117)
(134)
(223)
(3 474)
(3 454)
(140)
(240)
(3 834)
BRUTOBEDRIJFSRESULTAAT Waardevermindering op leningen en voorzieningen voor kredietverbintenissen Waardecorrrecties op immateriële en materiële activa Waardevermindering op goodwill
2 921
446
164
3 531
2 911
(37)
188
3 062
(23)
0
(163)
0 0
0 0
(3) (4)
NETTORESULTAAT VOOR BELASTINGEN Belastingen
2 816 (433)
428 (110)
163 (26)
3 407 (569)
2 764 (318)
(60) 59
188 3
2 892 (256)
NETTORESULTAAT Aandeel van het minderheidsbelang Aandeel van de houders van eigenvermogensinstrumenten van de moedermaatschappij
2 383 84
318 3
137 1
2 838 88
2 446 100
(1) 0
191 3
2 636 103
2 299
315
136
2 750
2 346
(1)
188
2 533
KOSTEN
(105) 0 0
(18)
(1)
0 0
0 0
(124) 0 0
(140) (3) (4)
(1) In december 2006 omvat de rubriek “Overige verzekeringsactiviteiten“ de verzekeringsmaatschappijen die behoren tot Dexia Belgium Insurance Group en Bil-Ré, terwijl in december 2007 de rubriek “Overige verzekeringsactiviteiten“ de volledige Dexia Belgium Insurance Group en Deniz Hayat Sigorta AS omvat. De cijfers per 31 december 2006 werden herzien.
De bijdrage aan de financiële staten is opgemaakt conform IFRS na eliminatie van saldi en transacties, opbrengsten en kosten binnen de Groep en komen daarom niet overeen met de gepubliceerde jaarrekening van FSA opgemaakt conform US GAAP of met DIB opgemaakt conform de Belgische boekhoudprincipes.
198 // Dexia / Jaarverslag 2007
8 375 8 239
10 842 10 622
395 (247)
443 (284)
148
159
Nettoresultaat
99
115
Aandeel van het minderheidsbelang Aandeel van de houders van eigenvermogensinstrumenten van de moedermaatschappij
2 97
3 112
BRUTOBEDRIJFSRESULTAAT
9.12. WISSELKOERSEN
Australische Dollar Canadese Dollar Zwitserse Frank Tsjechische Kroon Deense Kroon Euro Brits Pond Hongkongse Dollar Hongaarse Forint Israëlische Sjekel Japanse Yen Mexicaanse Peso Noorse Kroon Nieuw-Zeelandse Dollar Zweedse Kroon Singaporese Dollar Nieuwe Turkse Lira (1) Amerikaanse Dollar
AUD CAD CHF CZK DKK EUR GBP HKD HUF ILS JPY MXN NOK NZD SEK SGD TRY USD
Slotkoers
31/12/06 Gemiddelde koers
1,6699 1,5337 1,6081 27,5492 7,4546 1,0000 0,6726 10,2438 251,4469 5,5520 156,8456 14,2633 8,2115 1,8704 9,0298 2,0195 1,8515 1,3172
1,6695 1,4300 1,5763 28,2639 7,4588 1,0000 0,6820 9,8277 264,1324 5,6087 146,8583 13,7988 8,0450 1,9448 9,2459 1,9987 1,8069 1,2649
31/12/07 Slotkoers Gemiddelde koers 1,6749 1,4439 1,6552 26,5940 7,4575 1,0000 0,7336 11,4774 252,6639 5,6635 164,9005 16,0587 7,9643 1,8995 9,4219 2,1186 1,7060 1,4718
1,6359 1,4676 1,6462 27,7016 7,4518 1,0000 0,6874 10,7598 251,3037 5,6338 162,0907 15,0657 8,0113 1,8628 9,2636 2,0697 1,7719 1,3794
(1) Nieuwe Turkse Lira: gemiddelde koers over het vierde kwartaal 2006: 1,8685.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 199
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Opbrengsten Kosten
31/12/07
COMPTES SOCIAUX
Totaal van het actief Totaal van de verplichtingen
31/12/06
RAPPORT DE GESTION
9.11. CONTRIBUTIE VAN DE JOINT VENTURES IN DE FINANCIËLE STATEN
10. TOELICHTINGEN BIJ DE GECONSOLIDEERDE BUITENBALANSPOSTEN (IN MILJOENEN EUR)
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
10.1. HANDEL VOLGENS STANDAARDMARKTCONVENTIES
Te verstrekken leningen en aankopen van activa Te ontvangen fondsen en verkopen van activa
31/12/06
31/12/07
17 764 27 314
14 283 23 470
31/12/06
31/12/07
950 37 229 3 265 40 322
523 38 302 1 047 36 399
31/12/06
31/12/07
1 297 62 695 5 817 462
1 339 68 398 1 775 23
31/12/06
31/12/07
378 545 92 783 263 328 852 523
394 276 93 807 293 614 941 962
De cijfers per 31 december 2006 werden herzien.
10.2. WAARBORGEN
Gegeven waarborgen aan banken Gegeven waarborgen aan cliënten Ontvangen waarborgen van banken Ontvangen waarborgen van cliënten De cijfers per 31 december 2006 werden herzien.
10.3. KREDIETLIJNEN
Niet-gebruikte kredietlijnen verstrekt aan kredietinstellingen Niet-gebruikte kredietlijnen verstrekt aan cliënten Niet-gebruikte kredietlijnen bekomen van kredietinstellingen Niet-gebruikte kredietlijnen bekomen van cliënten
10.4. ANDERE VERBINTENISSEN
Verzekeringsactiviteit – Gegeven verbintenissen Verzekeringsactiviteit – Ontvangen verbintenissen Bankactiviteit – Gegeven verbintenissen Bankactiviteit – Ontvangen verbintenissen De cijfers per 31 december 2006 werden herzien.
200 // Dexia / Jaarverslag 2007
11. TOELICHTINGEN BIJ DE GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING (IN MILJOENEN EUR)
NETTORENTEOPBRENGSTEN
73 057 18 826 99 2 472 8 432 7 298 142 31 352 54 231 959 119 28 178 24 975
100 136 24 017 205 3 032 11 205 9 354 109 36 76 76 119 1 419 97 40 933 33 670
(69 128) (15 926) (5 425) (2 831) (7 408) (222) (26) (14) (53 202) (9) (330) (28 062) (24 801)
(95 610) (20 801) (8 266) (4 235) (8 022) (247) (15) (16) (74 809) (19) (620) (40 707) (33 463)
3 929
4 526
31/12/06
31/12/07
144 3 5
143 3 1
152
147
De cijfers per 31 december 2006 werden herzien.
11.2. DIVIDENDEN
Voor verkoop beschikbare financiële activa Voor handelsdoeleinden aangehouden financiële activa Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde TOTAAL
Dexia / Jaarverslag 2007 // 201
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RENTEKOSTEN a) Rentekosten op verplichtingen niet gewaardeerd tegen reële waarde Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan en deposito’s van cliënten Schuldpapier Achtergestelde schulden Rente op preferente aandelen en hybride kapitaalinstrumenten Overige b) Rentekosten op verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde Financiële verplichtingen aangehouden voor trading doeleinden Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde Trading derivaten Derivaten als afdekkingsinstrumenten
31/12/07
COMPTES SOCIAUX
RENTEOPBRENGSTEN a) Renteopbrengsten op activa niet gewaardeerd tegen reële waarde Kas en tegoeden bij centrale banken Leningen en voorschotten aan kredietinstellingen Leningen en voorschotten aan cliënten Voor verkoop beschikbare financiële activa Tot einde looptijd aangehouden beleggingen Rente op activa waarop een waardevermindering is geboekt Overige b) Renteopbrengsten op activa gewaardeerd tegen reële waarde Voor handelsdoeleinden aangehouden financiële activa Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde Trading derivaten Derivaten als afdekkingsinstrumenten
31/12/06
RAPPORT DE GESTION
11.1. RENTEOPBRENGSTEN – RENTEKOSTEN
11.3. NETTORESULTAAT UIT GEASSOCIEERDE DEELNEMINGEN 31/12/06 Resultaat van geassocieerde deelnemingen, vóór belastingen Aandeel van belastingen
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
TOTAAL
31/12/07
143 (41)
147 (39)
102
108
11.4. NETTORESULTAAT UIT FINANCIËLE INSTRUMENTEN GEWAARDEERD TEGEN REËLE WAARDE VIA RESULTATENREKENING 31/12/06
31/12/07
Nettoresultaat uit handelsdoeleinden Nettoresultaat uit afdekkingen Nettoresultaat uit financiële instrumenten gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening en resultaat uit de gerelateerde derivaten (1) Wijziging in eigen risico’s Wisselkoersactiviteit en -verschillen
178 (5)
(570) 65
15 0 131
21 33 288
TOTAAL (1) waaronder derivaten aangehouden voor handelsdoeleinden opgenomen in een fair value option strategie.
319
(163)
10
344
31/12/06
31/12/07
Resultaat uit afdekkingen
Reële waardeafdekkingen Verandering in reële waarde van het afgedekt bestanddeel toe te schrijven aan het afgedekt risico Veranderingen in reële waarde van afdekkingsderivaten Stopzetting van kasstroomafdekking (kasstromen zullen naar verwachting niet meer plaatsvinden) Afdekking van het renterisico van een portefeuille Verandering in reële waarde van het afgedekt bestanddeel Veranderingen in reële waarde van afdekkingsderivaten TOTAAL Stopzetting van kasstroomafdekking (kasstromen zullen nog steeds naar verwachting plaatsvinden) – Bedragen opgenomen in de rentemarge
202 // Dexia / Jaarverslag 2007
(22)
11
(1 182) 1 160
(2 570) 2 581
15 2 (251) 253
43 11 (706) 717
(5)
65
17
19
31/12/07
Winsten op leningen en voorschotten Winsten op voor verkoop beschikbare financiële activa Winsten op beleggingen die tot einde looptijd worden aangehouden Winsten op materiële vaste activa Winsten op immateriële activa Winsten op verkoop van activa aangehouden voor verkoop Winsten op verplichtingen Overige winsten
67 1 174 0 18 2 29 10 1
27 883 0 12 0 13 21 2
TOTALE WINST Verliezen op leningen en voorschotten Verliezen op voor verkoop beschikbare financiële activa Verliezen op beleggingen die tot einde looptijd worden aangehouden Verliezen op materiële vaste activa Verliezen op immateriële activa Verliezen op verkoop van activa aangehouden voor verkoop Verliezen op verplichtingen Overige verliezen
1 301 (7) (202) 0 (7) 0 (1) (5) 0
958 (9) (238) 0 (4) (1) (1) (12) 0
(222)
(265)
85
27
1 164
720
Specifiek risico Voorzieningen Terugnemingen
Totaal
TOTAAL VERLIES NETTO WAARDEVERMINDERING TOTAAL
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
31/12/06
RAPPORT DE GESTION
11.5. NETTORESULTAAT UIT INVESTERINGEN
Op 31 december 2006 Effecten die tot einde looptijd worden aangehouden Effecten die voor verkoop beschikbaar zijn TOTAAL Op 31 december 2007 Effecten die tot einde looptijd worden aangehouden Effecten die voor verkoop beschikbaar zijn TOTAAL
0 (11)
0 96
0 85
(11)
96
85
0 (32)
0 59
0 27
(32)
59
27
Dexia / Jaarverslag 2007 // 203
COMPTES SOCIAUX
Waardevermindering op effecten
11.6. HONORARIA EN ONTVANGEN EN BETAALDE PROVISIES
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
Ontvangen Beheer van beleggingsfondsen Administratie van beleggingsfondsen Verzekeringsactiviteiten Kredietactiviteit Aankoop en verkoop van effecten Aankoop en verkoop van beleggingsfondsen Betalingsdiensten Provisies aan niet-exclusieve makelaars Financiële technieken Diensten met betrekking tot effecten, uitgezonderd bewaring Bewaring Uitgiftes en plaatsingen van effecten Effectiseringsvergoedingen Private banking Verrekening en afwikkeling Uitlening van effecten Overige TOTAAL
31/12/06 Betaald Netto
468 177 77 91 95 54 152 24 24 35 183 29 0 35 10 45 61 1 560
(33) (33) (3) (19) (20) (11) (41) (10) (1) (12) (28) (6) 0) 0) (12) (8) (16)
31/12/07 Ontvangen Betaald Netto
435) 144) 74) 72) 75) 43) 111) 14) 23) 23) 155) 23) 0) 35) (2) 37) 45)
508 153 77 140 116 57 219 25 33 46 224 23 1 36 8 84 109
(253) 1 307)
1 859
(41) (19) (5) (31) (32) (10) (75) (11) 0) (9) (48) (4) (2) (5) (15) (34) (16)
467) 134) 72) 109) 84) 47) 144) 14) 33) 37) 176) 19) (1) 31) (7) 50) 93)
(357) 1 502)
De bedragen voor honoraria en commissies met betrekking tot financiële activa en financiële verplichtingen die niet gewaardeerd worden tegen reële waarde via resultatenrekening, zijn immaterieel.
COMPTES SOCIAUX
11.7. TECHNISCHE MARGE VAN DE VERZEKERINGSACTIVITEIT Premies en technische opbrengsten uit verzekeringsactiviteiten 31/12/06 Premies en ontvangen bijdragen Schadelast – deel herverzekeraars Wijzigingen in technische reserves – aandeel van de herverzekeraars Overige technische opbrengsten OPBRENGSTEN
31/12/07
3 844 29 (17) 148
4 812 28 (1) 174
4 004
5 013
31/12/06
31/12/07
Technische kosten uit verzekeringsactiviteiten
Ontvangen premies overgedragen aan herverzekeraars Premies en betaalde bijdragen Schadelast Wijzigingen in technische reserves Overige technische kosten KOSTEN
204 // Dexia / Jaarverslag 2007
(243) (131) (914) (2 552) (64)
(272) (160) (1 010) (3 429) (136)
(3 904)
(5 007)
11.8. OVERIGE NETTO-OPBRENGSTEN
341 (291)
(68)
50
11.9. PERSONEELSKOSTEN 31/12/06 Lonen en salarissen Sociale zekerheid en verzekeringskosten Pensioenkosten – toegezegde-pensioenregelingen Pensioenkosten – toegezegde-bijdrageregelingen Andere verplichtingen na pensionering Op aandelen gebaseerde betalingen (1) Andere langetermijnpersoneelsbeloningen Herstructureringskosten Overige TOTAAL
31/12/07
1 152 304 101 16 4 48 2 2 93
1 322 316 90 30 1 54 (2) (19) 113
1 722
1 905
(1) Zie toelichting 9.8.
(GEMIDDELD VTE)
Management Werknemers Overige TOTAAL (GEMIDDELD VTE) op 31/12/06
Management Werknemers Overige TOTAAL (GEMIDDELD VTE) op 31/12/07
Management Werknemers Overige TOTAAL
Volledig geconsolideerd
31/12/06 Proportioneel geconsolideerd
Totaal
Volledig geconsolideerd
31/12/07 Proportioneel geconsolideerd
Totaal
537 18 815 44
25 2 066 3
562 20 881 47
501 24 039 40
28 2 376 2
529 26 415 42
19 396
2 094
21 490
24 580
2 406
26 986
Frankrijk
België
Luxemburg
Italië
Spanje Andere Europese landen
47 2 351 11
322 10 215 5
61 2 808 7
4 266 0
2 123 1
81 1 866 5
18 566 11
27 2 686 7
562 20 881 47
2 409
10 542
2 876
270
126
1 952
595
2 720
21 490
Frankrijk
België
Luxemburg
Italië
VS Andere nietEuropese landen
Totaal Dexia
38 2 341 11
316 9 346 5
77 3 025 0
4 267 0
2 131 1
34 1 911 7
18 619 12
40 8 775 6
529 26 415 42
2 390
9 667
3 102
271
134
1 952
649
8 821
26 986
Spanje Andere Europese landen
VS Andere nietEuropese landen
Totaal Dexia
Dexia / Jaarverslag 2007 // 205
RAPPORT DE GESTION
TOTAAL
235 (303)
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Overige opbrengsten Overige kosten
31/12/07
COMPTES SOCIAUX
31/12/06
11.10. ALGEMENE EN ADMINISTRATIEVE KOSTEN
RAPPORT DE GESTION
31/12/06 Nutsvoorzieningen Operationele leasing (m.u.v. technologie- en systeemkosten) Honoraria Marketing, reclame en public relations Technologie- en systeemkosten Softwarekosten en onderzoeks- en ontwikkelingskosten Herstellings- en onderhoudskosten Herstructureringskosten andere dan personeel Verzekeringen (m.u.v. deze met betrekking op pensioenen) Waardentransport Bedrijfsbelastingen Andere algemene en administratieve kosten
31/12/07
82 107 152 101 184 51 10 (3) 17 50 77 277
TOTAAL
83 114 194 123 188 62 16 (2) 25 59 96 274
1 105
1 232
31/12/06
31/12/07
78 65 102
78 78 128
245
284
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
11.11. AFSCHRIJVINGEN
Afschrijvingen op materiële vaste activa Afschrijvingen op andere materiële activa Afschrijvingen op immateriële activa TOTAAL
11.12. WAARDEVERMINDERING OP LENINGEN EN VOORZIENINGEN VOOR KREDIETVERBINTENISSEN COLLECTIEVE WAARDEVERMINDERINGEN
Leningen Credit enhancement (algemene voorziening) TOTAAL
SPECIFIEKE WAARDEVERMINDERINGEN Leningen en voorschotten aan cliënten Overige vorderingen (1) Verplichtingen Credit enhancement (individuele reserve) TOTAAL (1) Wordt gepubliceerd op de lijn XII. van het Actief.
206 // Dexia / Jaarverslag 2007
31/12/06 Dotatie Terugname Totaal
Dotatie
31/12/07 Terugname
Totaal
(86) (18)
73 0
(13) (18)
(121) 0
58 27
(63) 27
(104)
73
(31)
(121)
85
(36)
Dotatie
Terugname
31/12/06 Verliezen
Recuperaties
Totaal
(176) (1) (51) (5)
163 0 12 6
(61) 0 0 (2)
22 0 0 0
(52) (1) (39) (1)
(233)
181
(63)
22
(93)
SPECIFIEKE WAARDEVERMINDERINGEN
Leningen en voorschotten aan cliënten Overige vorderingen (1) Verplichtingen Credit enhancement (individuele reserve) TOTAAL
Terugname
31/12/07 Verliezen
Recuperaties
(188) (1) (70) (54)
159 1 24 21
(7) 0 0 (18)
6 0 0 0
(30) 0 (46) (51)
(313)
205
(25)
6
(127)
Dotatie
Totaal
Waardevermindering op terreinen en gebouwen Waardevermindering op voor verkoop aangehouden vaste activa Waardevermindering op immateriële activa TOTAAL
31/12/07
1 (1) 0
0 (2) (1)
0
(3)
Waardeverminderingen worden aangelegd als aan alle criteria is voldaan. Een nazicht van de markt- en verkoopsvoorwaarden wordt op geregelde tijdstippen uitgevoerd en dat minstens eenmaal per jaar. Waneer de verwachte verliezen bij verkoop lager liggen dan de bestaande waardevermindering wordt er overgegaan tot een terugname van de bijzondere waardevermindering.
11.14. WAARDEVERMINDERING OP GOODWILL 31/12/06 Waardevermindering op goodwill (1)
0
31/12/07 (4)
(1) De goodwill op onze dochteronderneming in Jersey werd herzien en een waardevermindering werd toegepast.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 207
COMPTES SOCIAUX
31/12/06
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
11.13. WAARDEVERMINDERINGEN OP MATERIËLE ACTIVA EN IMMATERIËLE ACTIVA
RAPPORT DE GESTION
(1) Wordt gepubliceerd op de lijn XII. van het Actief.
11.15. BELASTINGEN
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
31/12/06
31/12/07
Inkomstenbelastingen lopend boekjaar Uitgestelde belastinglatenties lopend boekjaar
(509) (51)
(479) 118
BELASTINGEN OP HET RESULTAAT VAN HET LOPEND BOEKJAAR (A) Inkomstenbelastingen vorige boekjaren Uitgestelde belastinglatenties vorig boekjaar Voorzieningen voor fiscale geschillen
(560) (34) 9 16
(361) 78 17 10
OVERIGE BELASTINGEN (B)
(9)
TOTAAL (A)+(B)
(569)
105 (256)
De cijfers per 31 december 2006 werden herzien.
Effectieve vennootschapsbelastingen De standaard belastingvoet toepasselijk in België voor 2006 en 2007 bedraagt 33,99 %. Het effectief groepsbelastingtarief bedraagt respectievelijk 16,94 % en 12,97 % voor 2006 en 2007. Het verschil tussen de twee tarieven kan als volgt geanalyseerd worden:
NETTORESULTAAT VOOR BELASTINGEN Winsten en verliezen van vennootschappen geboekt volgens de vermogensmutatiemethode BELASTBARE BASIS Statutair belastingtarief BELASTINGEN OP BASIS VAN STATUTAIR BELASTINGTARIEF Effect van belastingtarief in andere wetgeving Belastingeffect van niet-belastbare opbrengsten (1) Belastingeffect van niet-aftrekbare kosten Belastingeffect door gebruik van voorheen niet erkende fiscale verliezen Belastingeffect door herwaardering van niet erkende actieve belastinglatenties Belastingeffect van veranderingen in belastingtarief Inkomsten belast aan verminderd tarief Andere toename (afname) van statutaire belastingen BELASTINGEN OP HET RESULTAAT VAN HET LOPEND BOEKJAAR Belastbare basis Effectief belastingtarief (1) Voornamelijk niet-belastbare meerwaarden op verkoop van aandelen.
208 // Dexia / Jaarverslag 2007
31/12/06
31/12/07
3 407
2 892
102
108
3 305 33,99 %
2 784 33,99 %
1 123 (93) (581) 77 0 23 2 (5) 14 560 3 305 16,94 %
946 (120) (545) 137 (3) 43 (21) (6) (70) 361 2 784 12,97 %
11.16. WINSTEN PER AANDEEL
2 750 1 105 2,49
2 533 1 163 2,18
VERWATERDE WINST PER AANDEEL Verwaterde winst per aandeel wordt berekend door correctie van het gewogen gemiddeld aantal uitstaande aandelen met het effect van verwatering ingevolge de uitoefening van alle aan het personeel toegekende aandelenopties. Met betrekking tot de aandelenopties werd het aantal aandelen dat zou kunnen worden verworven tegen reële waarde (vastgesteld als de gemiddelde aandelenprijs van de vennootschapsaandelen voor het financiële jaar) berekend, gebaseerd op de monetaire waarde van de onderschreven aandelenopties. Het hierboven berekend aantal aandelen wordt vergeleken met het aantal aandelen dat zou worden uitgegeven in de veronderstelling dat de aandelenopties worden uitgeoefend. Het nettoresultaat toegerekend aan de houders van eigenvermogensinstrumenten van de moedermaatschappij werd niet gecorrigeerd gezien er geen in Dexia-aandelen converteerbare financiële instrumenten zijn uitgegeven.
Nettoresultaat toegerekend aan de houders van eigenvermogensinstrumenten van de moedermaatschappij Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen (in miljoenen) Correcties voor aandelenopties (in miljoenen) Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen als basis voor de berekening van de verwaterde winst per aandeel (in miljoenen) Verwaterde winst per aandeel (uitgedrukt in EUR per aandeel)
31/12/06
31/12/07
2 750 1 105 16
2 533 1 163 16
1 121 2,45
1 179 2,15
Dexia / Jaarverslag 2007 // 209
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
31/12/07
COMPTES SOCIAUX
Nettoresultaat toegerekend aan de houders van eigenvermogensinstrumenten van de moedermaatschappij Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen (in miljoenen) Gewone winst per aandeel (uitgedrukt in EUR per aandeel)
31/12/06
RAPPORT DE GESTION
GEWONE WINST PER AANDEEL Gewone winst per aandeel is de verhouding van het nettoresultaat dat toekomt aan de houders van eigenvermogensinstrumenten van de moedermaatschappij tot het gewogen gemiddelde van het aantal uitstaande gewone aandelen gedurende de periode, met uitsluiting van het aantal gewone aandelen verworven door de vennootschap die aangehouden worden als eigen aandelen.
12. TOELICHTINGEN MET BETREKKING TOT HET RISICOBEHEER (IN MILJOENEN EUR) Zoals vereist door IFRS 7 § 34 zijn de toelichtingen gebaseerd op interne informatie aan de managers op sleutelposities. De toelichtingen werden herzien in overeenstemming met de wijziging in voorstelling, zoals uitgelegd in toelichting 1.2.3. betreffende de boekhoudprincipes en waarderingsregels.
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
12.1. REËLE WAARDE A. Uitsplitsing van de reële waarde A.1. Uitsplitsing van de reële waarde van activa 31/12/06 BoekhoudReële Verschil kundige waarde waarde Kas en tegoeden bij centrale banken Leningen en voorschotten aan kredietinstellingen Leningen en voorschotten aan cliënten Voor handelsdoeleinden aangehouden financiële activa Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde Voor verkoop beschikbare financiële activa Tot einde looptijd aangehouden beleggingen Derivaten Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille Investeringen in geassocieerde deelnemingen Overige activa Activa aangehouden voor verkoop TOTAAL
31/12/07 BoekhoudReële kundige waarde waarde
Verschil
3 365 3 365 78 215 79 130 226 502 227 393
0 915 891
8 835 8 835 54 776 54 759 242 619 244 189
0 (17) 1 570
24 417 24 417 8 152 8 152 188 378 188 378 2 260 2 345 24 032 24 032
0 0 0 85 0
30 411 30 411 7 154 7 154 218 375 218 375 1 915 2 089 29 218 29 218
0 0 0 174 0
759 826 8 882 955
759 1 225 8 880 983
566 743 569 059
0 399 (2) 28 2 316
(185) 861 10 546 39
(185) 1 412 10 546 67
604 564 606 870
0 551 0 28 2 306
De cijfers per 31 december 2006 werden herzien.
Een op het gedekte renterisico gebaseerde herwaardering van elementen uitgevoerd tegen de afgeschreven kostprijs, wordt geboekt in “Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille”. Daarom is de reële waarde van leningen en voorschotten aan cliënten gelijk aan de reële waarde vermeld in “Leningen en voorschotten aan cliënten” en in “Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille”.
210 // Dexia / Jaarverslag 2007
TOTAAL
31/12/07 Reële waarde
Verschil
178 681 126 680
178 024 126 698
(657) 18
Boekhoudkundige waarde
174 754 116 165
172 690 115 767
(2 064) (398)
578
578
0
1 995
1 995
0
14 630 30 489
14 630 30 489
0 0
16 306 31 365
16 306 31 365
0 0
239 184 746 4 345 21 577
239 183 045 3 870 21 566
(206) 204 013 4 885 24 451
(206) 203 619 4 885 24 451
785
785
548 308
543 659
0 (1 701) (475) (11) 0 (4 649)
0
0
588 170
587 137
0 (394) 0 0 0 (1 033)
De cijfers per 31 december 2006 werden herzien.
In overeenstemming met onze waarderingsregels komt de reële waarde van bepaalde rubrieken overeen met de boekhoudkundige waarde. Zie punt 1.33. van de waarderingsregels. De eigen kredietspread op verplichtingen wordt verondersteld ongewijzigd te zijn voor de bepaling van de reële waarde behalve voor “Financiële verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden” en “Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde”. Een op het gedekte renterisico gebaseerde herwaardering van schuldpapier en van direct opvraagbare deposito’s, wordt geboekt in “Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille”. Daarom is de reële waarde van “Schulden aan en deposito’s van cliënten” en van “Schuldpapier” gelijk aan hun reële waarde plus de reële waarde van “Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille”. B. Analyse van de reële waarde van financiële instrumenten B.1. Activa
Genoteerde marktprijs
Leningen en voorschotten aan kredietinstellingen Leningen en voorschotten aan cliënten Voor handelsdoeleinden aangehouden financiële activa Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde Voor verkoop beschikbare financiële activa Tot einde looptijd aangehouden beleggingen Derivaten Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille TOTAAL
31/12/06 Model (met waarneembare marktprijzen en rentes)
Model (zonder waarneembare marktprijzen en rentes) (1)
Totaal
13 1 556
79 117 225 837
0 0
79 130 227 393
17 076
7 341
0
24 417
7 145 150 070 933 2 092
1 007 38 238 1 412 21 167
0 70 0 773
8 152 188 378 2 345 24 032
0
759
0
759
178 885
374 878
843
554 606
(1) De gevoeligheid van activa en verplichtingen waarvan de marktwaarde wordt berekend op basis van een model zonder waarneembare marktprijzen en rentevoeten, is zeer beperkt, aangezien de meeste producten afgedekt worden op back-to-back basis. De enige belangrijke elementen die niet zijn afgedekt, zijn de CDS van FSA. Hun gevoeligheid wordt gerapporteerd in toelichting 12.5. De cijfers per 31 december 2006 werden herzien.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 211
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan en deposito’s van cliënten Financiële verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde Derivaten Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille Schuldpapier Achtergestelde schulden Overige verplichtingen Verplichtingen vervat in groepen die worden afgestoten
31/12/06 Reële Verschil waarde
COMPTES SOCIAUX
Boekhoudkundige waarde
RAPPORT DE GESTION
A.2. Uitsplitsing van de reële waarde van verplichtingen
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
Genoteerde marktprijs
Leningen en voorschotten aan kredietinstellingen Leningen en voorschotten aan cliënten Voor handelsdoeleinden aangehouden financiële activa Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde Voor verkoop beschikbare financiële activa Tot einde looptijd aangehouden beleggingen Derivaten Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille TOTAAL
31/12/07 Model (met waarneembare marktprijzen en rentes)
Model (zonder waarneembare marktprijzen en rentes)(1)
Totaal
605 7 171
54 154 237 018
0 0
54 759 244 189
25 967 6 453 146 257 1 475 172
4 444 701 71 637 614 28 407
0 0 481 0 639
30 411 7 154 218 375 2 089 29 218
0
(185)
0
(185)
188 100
396 790
1 120
586 010
(1) De gevoeligheid van activa en verplichtingen waarvan de marktwaarde wordt berekend op basis van een model zonder waarneembare marktprijzen en rentevoeten, is zeer beperkt, aangezien de meeste producten afgedekt worden op back-to-back basis. De enige belangrijke elementen die niet zijn afgedekt, zijn de CDS van FSA. Hun gevoeligheid wordt gerapporteerd in toelichting 12.5.
B.2. Verplichtingen
Genoteerde marktprijs
Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan en deposito’s van cliënten Financiële verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde Derivaten Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille Schuldpapier Achtergestelde schulden TOTAAL
31/12/06 Model (met waarneembare marktprijzen en rentes)
Model (zonder waarneembare marktprijzen en rentes)(1)
Totaal
255 167
172 435 115 600
0 0
172 690 115 767
545
33
0
578
4 781 2 100
2 378 26 696
7 471 1 693
14 630 30 489
0 25 953 0
239 157 092 3 870
0 0 0
239 183 045 3 870
33 801
478 343
9 164
521 308
Model (zonder waarneembare marktprijzen en rentes)(1)
Totaal
De cijfers per 31 december 2006 werden herzien.
Genoteerde marktprijs
Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan en deposito’s van cliënten Financiële verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde Derivaten Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille Schuldpapier Achtergestelde schulden TOTAAL
31/12/07 Model (met waarneembare marktprijzen en rentes)
1 344 5 448
176 680 121 250
0 0
178 024 126 698
1 995
0
0
1 995
4 500 361
5 109 29 963
6 697 1 041
16 306 31 365
0 4 865 0
(206) 198 754 4 885
0 0 0
(206) 203 619 4 885
7 738
562 686
18 513
536 435
(1) De gevoeligheid van activa en verplichtingen waarvan de marktwaarde wordt berekend op basis van een model zonder waarneembare marktprijzen en rentevoeten, is zeer beperkt, aangezien de meeste producten afgedekt worden op back-to-back basis. De enige belangrijke elementen die niet zijn afgedekt, zijn de CDS van FSA. Hun gevoeligheid wordt gerapporteerd in toelichting 12.5.
212 // Dexia / Jaarverslag 2007
A. Analyse van de totale kredietrisicopositie van de groep Dexia Informatie met betrekking tot de kredietrisicopositie wordt vrijgegeven op dezelfde wijze als ze wordt gerapporteerd aan het management. Het gaat om: • De netto boekwaarde voor activa andere dan derivaten (boekhoudkundige waarde na afhouding van specifieke provisies). • “Mark-to-market” plus add-on voor derivaten (de add-on is een verhogingsfactor voor de berekening van de potentiële toekomstige risicopositie. Deze laatste is geen boekhoudkundige waarde maar wordt toegevoegd aan de “netto positieve marktwaarde” in het kader van de reglementaire rapportering. • Het volledige bedrag van de buitenbalansverbintenissen, zijnde: het niet opgenomen gedeelte van de liquiditeitsfacili-
UITSTAANDE BEDRAGEN PER GEOGRAFISCHE REGIO België Frankrijk Duitsland Italië Luxemburg Andere landen van de EU Rest van Europa Turkije Verenigde Staten en Canada Centraal- en Zuid-Amerika Zuidoost-Azië Japan Andere (1) TOTAAL (2)
31/12/06
31/12/07
96 637 99 831 42 908 61 213 10 564 127 400 8 793 9 675 318 281 1 536 2 679 9 251 17 854
103 958 109 411 46 866 67 427 16 684 145 137 14 870 14 803 334 592 3 526 8 476 12 089 24 667
806 622
902 506
(1) Supranationale entiteiten zoals Europese Centrale Bank inbegrepen. (2) Voor FSA bedroeg het herverzekerde bedrag 92,7 miljard EUR op 31 december 2006 en 93,8 miljard EUR op 31 december 2007.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 213
RAPPORT DE GESTION
12.2. KREDIETRISICO’S – UITSTAANDE BEDRAGEN
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Er werden geen significante bedragen geboekt als uitgestelde winst of verlies op dag één (DOP) per 31 december 2006, en ook niet per 31 december 2007. Aangezien Dexia eenvoudige producten verkoopt zoals renteswaps (IRS) of complexe producten (zoals gestructureerde transacties) die perfect ingedekt zijn in de markt, wordt de DOP onmiddellijk erkend. Slechts enkele transacties voor niet-significante bedragen hebben niet observeerbare parameters. Vandaar dat de uitgestelde DOP immaterieel is. De onmiddellijk erkende DOP bedroeg 79 miljoen EUR per 31 december 2007.
teiten of het maximale bedrag dat Dexia gehouden kan zijn te betalen in het kader van aan derden verleende waarborgen. • Het netto uitstaande bedrag voor kredietrisico’s van FSA. In de tabel over de kredietrisico’s van FSA staan echter zowel het netto uitstaande bedrag als het via herverzekeraars herverzekerde bedrag. De kredietrisico’s worden uitgesplitst per geografische regio en per tegenpartij en houden rekening met de ontvangen waarborgen. Dit betekent dat wanneer het kredietrisico wordt gewaarborgd door een derde partij van wie het gewogen risico lager ligt dan dat van de oorspronkelijke kredietnemer, het risico wordt overgedragen op de geografische regio en de activiteitssector van de borgverlener (behalve in 2006, zoals verder uitgelegd). De kredietrisico’s zijn gebaseerd op een consolidatiekring die de volledig geconsolideerde dochterondernemingen van de groep Dexia en 50 % van de joint venture RBC Dexia Investor Services omvat. De cijfers die vorig jaar op 31 december 2006 werden gepubliceerd, werden herzien voor bepaalde ondernemingen (Integratie Dexia Insurance Belgium, de cijfers van DenizBank en FSA werden herzien). Vergelijkende informatie tegenover de voorgaande periode: In het kader van Basel II alsook in het kader van IFRS 7 heeft Dexia voor 2007 haar definitie van het concept “kredietrisico” herzien. Een eerste verschil met 2007 is dat de blootstelling van activa aan kredietrisico in 2006 werd berekend vóór de aftrek van specifieke provisies. Bovendien wordt de opsplitsing van de kredietrisico’s per soort tegenpartij beïnvloed door de manier waarop rond het gewaarborgde risico wordt gerapporteerd. In 2006 werd dit systematisch gerapporteerd als een rechtstreeks risico op de borgsteller. In 2007 is dit enkel het geval indien de daaruit voortvloeiende weging lager is. In het andere geval blijft de oorspronkelijke tegenpartij behouden als risico tegenpartij. Door ingebruikname van een nieuw centraal informatiesysteem, is het technisch niet mogelijk de informatie van 2006 op dezelfde manier te reconstrueren.
COMPTES SOCIAUX
C. Bekendmaking van het verschil tussen de transactieprijzen en de gemodelleerde waarden (uitgestelde winst of verlies op dag één)
RAPPORT DE GESTION
UITSTAANDE BEDRAGEN PER CATEGORIE VAN TEGENPARTIJ
Staten Lokale overheden Bedrijven Monolineverzekeraars ABS/MBS Projectfinanciering Particulieren, zelfstandigen en kmo’s Financiële instellingen Andere TOTAAL (1)
31/12/06
31/12/07
63 828 395 706 41 054 26 967 119 010 13 907 37 804 102 368 5 978
74 856 429 021 58 663 20 677 135 137 19 377 42 288 119 744 2 743
806 622
902 506
(1) Voor FSA bedroeg het herverzekerde bedrag 92,7 miljard EUR op 31 december 2006 en 93,8 miljard EUR op 31 december 2007.
B. Verzekerde portefeuille van FSA We publiceren een gedetailleerde kijk op de verzekerde portefeuille van FSA, daar ze een groot deel van de uitstaande bedragen vertegenwoordigt.
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Netto uitstaande bedragen van de verzekeringsportefeuille van FSA (Portefeuille “Financial products” inbegrepen) B.1. Uitsplitsing per sector (totale netto uitstaande bedragen) (1) 31/12/06
31/12/07
Woninghypotheken Uitstaande vorderingen consumenten Pooled corporates Andere Asset-Backed Financiële producten Internationaal
11 928 8 047 34 874 5 232 12 443 22 280
13 458 7 863 40 229 1 423 12 274 21 492
ABS Algemene verbintenissen Niet-algemene fiscale verbintenissen Nutsvoorzieningen Gezondheidszorg Huisvesting Transport Onderwijs Andere gemeente Internationaal
94 804 78 281 35 286 30 718 9 987 5 752 12 271 3 324 1 236 14 013
96 739 77 609 33 875 30 129 9 510 5 207 11 827 3 708 1 645 18 587
GEMEENTE
190 868
192 097
TOTAAL (2)
285 672
288 836
(1) De “Financial Products” portefeuille die herverzekerd is, is gewaardeerd tegen reële waarde. (2) Voor FSA bedroeg het herverzekerde bedrag 92,7 miljard EUR op 31 december 2006 en 93,8 miljard EUR op 31 december 2007.
214 // Dexia / Jaarverslag 2007
B.2. Uitsplitsing per rating (totale netto uitstaande bedragen) (1)
AAA AA A BBB Non-investment grade TOTAAL
31/12/06
31/12/07
78 663 79 135 91 458 35 497 919
86 862 80 685 86 735 31 751 2 803
285 672
288 836
Schuldpapier Leningen en voorschotten Andere financiële instrumenten Buiten balans TOTAAL
31/12/06
31/12/07
211 248 217 949 39 942 337 483
239 630 261 874 19 335 381 667
806 622
902 506
86 % van de schuldinstrumenten is geklasseerd onder “Voor verkoop beschikbare financiële activa”. Dexia houdt zowel financiële als materiële waarborgen aan. Het gros van de financiële dekking bestaat uit cash en termijndeposito’s, in mindere mate uit investment grade obligaties (uitgiftes van de overheid of van banken met een AAA-AA rating) en deelbewijzen van fondsen en aandelen die noteren op erkende markten. Enkel dekkingen die aanvaard worden onder de Bazel II reglementering en die rechtstreeks in handen zijn van Dexia worden vermeld. De in aanmerking genomen dekkingen zijn vooral leningen, voorschotten en buitenbalansverbintenissen. D. Kredietkwaliteit van de financiële activa die geen waardevermindering hebben ondergaan
Schuldpapier Leningen en voorschotten Andere financiële instrumenten Buiten balans TOTAAL
31/12/07 Non investment grade of geen rating
DenizBank (1)
Totaal
AAA to AA-
A+ to BBB-
166 801 135 236 12 886 215 513
64 749 87 872 5 528 145 789
6 478 28 856 836 15 707
1 581 8 654 77 4 572
239 609 260 618 19 327 381 581
530 436
303 938
51 877
14 884
901 135
De kredietkwaliteit van de financiële activa wordt beoordeeld aan de hand van interne ratings, of met externe ratings indien er geen interne beschikbaar zijn. Voor de rapportering van de kredietkwaliteit aan het management maakt men geen onderscheid tussen achterstallig financieel actief en financieel actief zonder waardevermindering. De Groep implementeerde in 2007 een wereldwijd risico-informatiesysteem dat het mogelijk maakt een gedetailleerde opsplitsing te maken naar kredietkwaliteit van financiële activa waarop geen bijzondere waardevermindering werd toegepast. De rangschikking van de rating werd samen met de Bazel II-rangschikking herbekeken. Dezelfde opsplitsing is voor 2006 dan ook niet beschikbaar, maar volgens de analyse van het risicobeheer over de globale positie van Dexia, kan gezegd worden dat de inhoud en de ratings van de portefeuille niet wezenlijk anders was in 2006 dan in 2007. (1) In de loop van 2007 worden de kredietrisico’s van DenizBank in het algemeen kader van de Groep geleidelijk geïntegreerd door het herdefiniëren van de organisatie, door het integreren van de reportings en door het begin van de harmonisering van de interne ratings met de ratings die Dexia uitwerkt in het kader van de invoering van Bazel II. Aangezien de ratingmethodologie die Dexia toepast, nog niet volledig geïmplementeerd werd in de DenizBank organisatie en aangezien er slechts een beperkt aantal externe ratings beschikbaar zijn voor Turkse posities, rapporteert Dexia de kredietkwaliteit van Deniz in een aparte kolom. Dankzij het behoud van de interne scorings van DenizBank en van de systemen voor de follow-up van de risico’s beschikken wij nog altijd over een globaal beeld van de risico’s van de portefeuille.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 215
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
C. Kredietrisico voor iedere categorie van financiële instrumenten
COMPTES SOCIAUX
In de context van IFRS 7 werden de bedragen van 2006 aangepast teneinde de onderliggende activa van de portefeuille “Financial Products” te rangschikken volgens ratingmarge in plaats van voor de volledige portefeuille de gemiddelde rating te gebruiken zoals dat vorig jaar het geval was.
RAPPORT DE GESTION
(1) De “Financial Products” portefeuille die herverzekerd is, is gewaardeerd tegen reële waarde.
E. Boekwaarde van financiële activa die anders vervallen zouden zijn of een waardevermindering zouden hebben ondergaan, maar waarvoor heronderhandeling over de voorwaarden heeft plaatsgenomen Onder dit punt vallen geen belangrijke operaties omdat Dexia voornamelijk in de publieke sector actief is.
RAPPORT DE GESTION
F. Financiële activa die vervallen zijn of een bijzondere waardevermindering hebben ondergaan 31/12/06 Financiële activa die op de vervaldatum zijn maar Boekwaarde van geen waardevermindering hebben ondergaan financiële <90 dagen >90 dagen >180 dagen activa waarvan <180 dagen individueel is vastgesteld dat ze een waardevermindering hebben ondergaan Schuldpapier Leningen en voorschotten
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOTAAL
3 523
0 162
0 211
29 1 365
0 302
526
162
211
1 394
302
31/12/07 Financiële activa die op de vervaldatum zijn maar Boekwaarde van geen waardevermindering hebben ondergaan financiële <90 dagen >90 dagen >180 dagen activa waarvan <180 dagen individueel is vastgesteld dat ze een waardevermindering hebben ondergaan Schuldpapier Leningen en voorschotten TOTAAL
Aangehouden waarborgen voor vervallen activa of activa waarop een bijzondere waardevermindering werd toegepast
Aangehouden waarborgen voor vervallen activa of activa waarop een bijzondere waardevermindering werd toegepast
0 762
0 161
0 44
62 1 219
0 357
762
161
44
1 281
357
Waarborgen aangehouden door Dexia bestaan voornamelijk uit hypotheken op residentieel of klein commercieel vastgoed en onderpanden op verschillende andere activa (schuldvorderingen, goodwill op business). Vervallen uitstaande bedragen zijn voornamelijk voor particulieren en bedrijven. Waardeverminderingen op financiële activa worden toegepast in overeenstemming met de waarderingsregels beschreven onder 1.8. G. Waarborgen en andere kredietverbeteringen verkregen door inbezitneming van de aangehouden waarborg AARD VAN DE ACTIVA VERKREGEN TIJDENS DE PERIODE DOOR INBEZITNEMING VAN DE WAARBORG Cash Aandelen Schuldinstrumenten Leningen en voorschotten Materiële vaste activa Overige TOTAAL
Boekwaarde 31/12/06 31/12/07 8 1 3 1 17 7
9 0 4 1 17 8
37
39
Over het algemeen zet Dexia de aangehouden waarborgen onmiddellijk om in liquide middelen, in overeenstemming met de wettelijke procedures in elk land voor inbeslagname van roerende en onroerende goederen.
216 // Dexia / Jaarverslag 2007
H. Voorzieningen voor kredietverliezen
WAARDEVERMINDERINGEN VOOR REEDS GELOPEN, MAAR NOG NIET GERAPPORTEERDE VERLIEZEN OP FINANCIËLE ACTIVA EN SPECIFIEKE WAARDEVERMINDERINGEN OP FINANCIËLE ACTIVA DIE COLLECTIEF GEËVALUEERD WORDEN TOTAAL
Terugnames
Overige aanpassingen
Per 31 dec. 2006
Recuperaties onmiddellijk geboekt in resultatenrekening
Kosten onmiddellijk geboekt in resultatenrekening
1 352
(98)
189
(258)
(8)
1 177
22
(61)
1 021
(89)
176
(164)
(2)
942
22
(61)
329
(9)
12
(94)
(6)
232
0
0
0 0
0 1
0 0
0 0
1 2
0 0
0 0
406
(45)
86
(73)
(17)
357
1 758
(143)
275
(331)
(25)
1 534
22
(61)
1 1
Dexia / Jaarverslag 2007 // 217
RAPPORT DE GESTION
Dotaties
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
SPECIFIEKE WAARDEVERMINDERINGEN VOOR FINANCIËLE ACTIVA DIE INDIVIDUEEL GEËVALUEERD WORDEN Leningen en voorschotten aan cliënten Leningen en effecten die voor verkoop beschikbaar zijn Activa van verzekeringsmaatschappijen Diverse vorderingen
Afboekingen
COMPTES SOCIAUX
Per 1 jan. 2006
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
Per 1 jan. 2007
SPECIFIEKE WAARDEVERMINDERINGEN VOOR FINANCIËLE ACTIVA DIE INDIVIDUEEL GEËVALUEERD WORDEN Leningen en voorschotten aan cliënten Leningen en effecten die voor verkoop beschikbaar zijn Activa van verzekeringsmaatschappijen Diverse vorderingen WAARDEVERMINDERINGEN VOOR REEDS GELOPEN, MAAR NOG NIET GERAPPORTEERDE VERLIEZEN OP FINANCIËLE ACTIVA EN SPECIFIEKE WAARDEVERMINDERINGEN OP FINANCIËLE ACTIVA DIE COLLECTIEF GEËVALUEERD WORDEN TOTAAL
218 // Dexia / Jaarverslag 2007
Afboekingen
Dotaties
Terugnames
Overige aanpassingen
Per 31 dec. 2007
Recuperaties onmiddellijk geboekt in resultatenrekening
Kosten onmiddellijk geboekt in resultatenrekening
1 177
(144)
215
(213)
(23)
1 012
6
(7)
942
(121)
188
(159)
(33)
817
6
(7)
232
(23)
26
(53)
10
192
0
0
0 0
0 1
0 (1)
0 0
1 2
0 0
0 0
419 6
(7)
1 2
357
(3)
121
(58)
2
1 534
(147)
336
(271)
(21)
1 431
I. Kredietrisico voor leningen gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening Per 31 december 2006 Bedrag van de verandering in de reële waarde van de lening dat toe te rekenen is aan veranderingen in het kredietrisico van het financiële actief Wijziging tijdens de periode Gecumuleerd bedrag 0
Per 31 december 2007 MAXIMALE BLOOTSTELLING AAN KREDIETRISICO
Bedrag van de verandering in de reële waarde van de lening dat toe te rekenen is aan veranderingen in het kredietrisico van het financiële actief Wijziging tijdens de periode Gecumuleerd bedrag
361
5
5
Er worden geen kredietderivaten aangehouden om de maximale blootstelling aan kredietrisico te beperken. Dexia raamt de reële waarde van de activa door toekomstige betalingen te berekenen van de activa en door de betalingen te verdisconteren tegen een actuele waarde met een discontorente die de onzekerheid van deze betalingen weergeeft. De wijziging van de kredietspread is niet significant en het kredietrisico is niet ingedekt. J. Kredietrisico voor financiële verplichtingen aangeduid tegen reële waarde via resultatenrekening Per 31 december 2006 BOEKWAARDE
Verschil tussen de boekwaarde van de financiële verplichting en het bedrag dat contractueel moet betaald worden op vervaldatum (1)
14 630
8
(1) Dit bedrag omvat premie/korting en de wijziging in marktwaarde.
Per 31 december 2007 BOEKWAARDE
Verschil tussen de boekwaarde van de financiële verplichting en het bedrag dat contractueel moet betaald worden op vervaldatum (1)
16 305
220
(1) Dit bedrag omvat premie/korting en de wijziging in marktwaarde.
In 2006 en in 2007 kan er geen wijziging in de reële waarde van de financiële passiva worden toegewezen aan de wijzigingen van het kredietrisico van de passiefwaarde. Op 31 december 2007 werd een aanpassing van -30 miljoen EUR geboekt aan de reële waarde van de passiva van FSA. Die kan niet worden toegeschreven aan wijzigingen van de kredietwaardigheid van de passiefwaarde, maar geeft de impact van de algemene liquiditeitscrisis op de kredietspreads concreet weer. Zie ook toelichting 8.3. Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening – Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 219
RAPPORT DE GESTION
0
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
559
COMPTES SOCIAUX
MAXIMALE BLOOTSTELLING AAN KREDIETRISICO
12.3. INFORMATIE OVER ZEKERHEDEN A. Zekerheden die mogen verkocht worden of tot zekerheid mogen verstrekt worden
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
AARD VAN DE TOT ZEKERHEID VERKREGEN ACTIVA
Zekerheid verkregen op 31 december 2006 Reële waarde Reële waarde van de van dergelijke zekerheden zekerheden die verkocht zijn of tot zekerheid zijn verstrekt aan derden
Aandelen Schuldpapier Leningen en voorschotten TOTAAL
Zekerheid verkregen op 31 december 2007 Reële waarde Reële waarde van de van dergelijke zekerheden zekerheden die verkocht zijn of tot zekerheid zijn verstrekt aan derden
0 27 856 1 143
0 26 835 0
71 27 005 422
0 25 057 0
28 999
26 835
27 498
25 057
Een onderpand wordt verkregen in het kader van de activiteiten m.b.t. terugkoopovereenkomsten en obligatieleningen. Contracten die de voorwaarden voor een herinpandgeving bepalen zijn ofwel Overseas Securities Lending Agreements (OSLA) – eventueel aangepast door de juridische afdeling, ofwel de contracten die worden uitgewerkt door de juridische afdeling. Herinpandgeving is een courante marktpraktijk. B. Verstrekte zekerheden Boekwaarde van in pand gegeven financiële activa per 31 december 2006 voor verplichtingen voor voorwaardelijke verplichtingen 80 304
0
Boekwaarde van in pand gegeven financiële activa per 31 december 2007 voor verplichtingen voor voorwaardelijke verplichtingen 66 430
0
De activa worden vooral in pand gegeven voor het indekken van terugkoopovereenkomsten en schulden aan de Europese Centrale Bank. Het terugbetalingsbedrag van terugkoopovereenkomsten kwam uit op 50 miljard EUR op 31 december 2006 en op 39 miljard EUR op 31 december 2007.
220 // Dexia / Jaarverslag 2007
12.4. RENTEHERZIENINGSRISICO: UITSPLITSING VOLGENS RESTERENDE LOOPTIJD TOT DE VOLGENDE RENTEVOETBEPALING Zichtrekeningen en spaarrekeningen zijn opgenomen in de kolom “Op zicht en direct opeisbaar” aangezien we hierin de resterende looptijd weergeven tot aan de volgende fixing van de rente en dat op wettelijke betaaldatum en niet via hypotheses over het waargenomen gedrag van cliënten. Deze oefening wordt wel uitgevoerd in de rentegevoeligheidsanalyse (zie toelichting 12.5.).
TOTAAL
1 tot 5 jaar
Meer dan 5 jaar
Onbepaald
Gelopen Aanpassing rente naar reële waarde
Waardevermindering
Totaal
2 663
694
0
0
0
0
8
0
0
3 365
12 507
32 771
24 499
3 822
3 115
13
1 167
321
0
78 215
25 282
39 781
37 521 43 673
75 409
2 833
1 980
1 322
201
13 750
3 009
1 148
5 507
443
184
175
0
24 417
2
634
345
204
830
6 095
18
24
0
8 152
991
48 929
21 442 23 404
84 005
2 883
2 276
4 679
10
197
590
8
54 7 955
0 16 077
0 0
2 260 24 032
759
0
759
126
1 275
(1 299)
(231)
826 2 188
545
253
42 201 137 009
41
10
11
86 983 73 536 169 467
226 502
188 378
826 2 188
2 393 816 2 678
17
(67) (3)
2 393 749 3 552
0
957
0
0
(2)
955
22 133
13 642
23 374
(1 602)
566 743
De cijfers per 31 december 2006 werden herzien.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 221
RAPPORT DE GESTION
Kas en tegoeden bij centrale banken Leningen en voorschotten aan kredietinstellingen Leningen en voorschotten aan cliënten Voor handelsdoeleinden aangehouden financiële activa Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde Voor verkoop beschikbare financiële activa Tot einde looptijd aangehouden beleggingen Derivaten Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille Investeringen in geassocieerde deelnemingen Materiële vaste activa Immateriële activa en goodwill Belastingvorderingen Overige activa Activa aangehouden voor verkoop
3 maand tot 1 jaar
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Op 31/12/06
Op zicht Minder en direct dan opeisbaar 3 maand
COMPTES SOCIAUX
ACTIEF
VERPLICHTINGEN
Op zicht en direct opeisbaar
Minder dan 3 maand
3 maand tot 1 jaar
1 tot 5 jaar
Meer dan 5 jaar
Onbepaald
62 035 66 553
85 027 27 782
17 140 9 559
4 018 9 166
2 063 2 404
3 675 78
682 871
30
355
50
76
21
26
19
1
578
2 284
502
2 102
4 135
647
4 725
104 8 504
131 21 985
14 630 30 489
1 625 2
53 278 1 081
38 806 47 768 40 667 208 2 003 766
227 143
2 613 79
239 239 (238) 184 746 63 4 345
12 288 1 468 1 276 3 623
4
0
12 288 1 468 1 276 6 545
785
0
0
785
28 314
12 876
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
Op 31/12/06
Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan en deposito’s van cliënten Financiële verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde Derivaten Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille Schuldpapier Achtergestelde schulden Technische voorzieningen van verzekeringsmaatschappijen Voorzieningen en andere verplichtingen Belastingverplichtingen Overige verplichtingen Verplichtingen vervat in groepen die worden afgestoten TOTAAL
134 277
970
73
168 995
24
103
67 938 67 190 46 671
Totaal
114 174 754 (248) 116 165
22 047 548 308
De cijfers per 31 december 2006 werden herzien.
NETTO POSITIE Op 31/12/06
COMPTES SOCIAUX
1 748
Gelopen Aanpassing rente naar reële waarde
Sensitivity gap in de balans
Op zicht en direct opeisbaar
Minder dan 3 maand
3 maand tot 1 jaar
1 tot 5 jaar
Meer dan 5 jaar
(92 076)
(31 986)
19 045
6 346
122 796
De sensitivity gap opgenomen in de balans is afgedekt door derivaten.
222 // Dexia / Jaarverslag 2007
Onbepaald
(6 181)
TOTAAL
1 tot 5 jaar
Meer dan 5 jaar
Onbepaald
Totaal
8 208
610
0
0
0
0
17
0
0
8 835
12 268
24 608
9 654
4 097
3 416
15
427
291
0
54 776
19 640
42 931
48 498 41 975 88 327
656
2 297
(467)
454
22 871
1 595
1 180
4 818
147
251
(905)
126
270
192
267
1 886
4 396
11
1 497
78 085
18 886 27 560 88 707
3 263
2 689
(2 121)
2
211
0
42 7 303
0 21 915
255
733
672
6
(1 238) 242 619 0
30 411
0
7 154
(191) 218 375 0 0
(185)
1 603
621
43 798 170 207
146
430
79 226 76 177 188 256
Op zicht en direct opeisbaar
Op 31/12/07 Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan en deposito’s van cliënten Financiële verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde Derivaten Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille Schuldpapier Achtergestelde schulden Technische voorzieningen van verzekeringsmaatschappijen Voorzieningen en andere verplichtingen Belastingverplichtingen Overige verplichtingen Verplichtingen vervat in groepen die worden afgestoten
365
Minder 3 dan maand 3 tot maand 1 jaar
861 2 257
2 524 1 548 1 142
0
42 16 851
1 tot 5 jaar
Meer dan 5 jaar
1 915 29 218
(185)
861 2 257
VERPLICHTINGEN
TOTAAL
Gelopen Aanpassing Waardeverrente naar reële mindering waarde
16
(103) (3)
2 524 1 445 4 320
0
0
(3)
39
13 037
18 550
Onbepaald Gelopen rente
(1 538) 604 564 Aanpassing naar reële waarde
Totaal
77 239 75 914
91 333 33 629
6 532 6 323
2 178 7 829
455 2 286
145 48
636 940
41
398
994
473
6
46
38
7
1 093
790
6 041
3 622
4 324
129 8 231
300 23 134
80 422 35 111 39 247 1 799 183 1 387
45 494 1 303
159 42
2 769 116
(206) (206) (1 081) 204 013 48 4 885
1 022
15 071 1 353 778 1 476
4
0
15 071 1 353 778 7 249
0
0
0
0
23 442
12 863
1 892 7
2 380
1 032
329
1 006
157 480 209 706 50 262 58 161
54 188
163 178 681 (289) 126 680 (1)
1 995 16 306 31 365
22 068 588 170
Dexia / Jaarverslag 2007 // 223
RAPPORT DE GESTION
Kas en tegoeden bij centrale banken Leningen en voorschotten aan kredietinstellingen Leningen en voorschotten aan cliënten Voor handelsdoeleinden aangehouden financiële activa Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde Voor verkoop beschikbare financiële activa Tot einde looptijd aangehouden beleggingen Derivaten Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille Investeringen in geassocieerde deelnemingen Materiële vaste activa Immateriële activa en goodwill Belastingvorderingen Overige activa Activa aangehouden voor verkoop
3 maand tot 1 jaar
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Op 31/12/07
Op zicht Minder en direct dan opeisbaar 3 maand
COMPTES SOCIAUX
ACTIEF
NETTO POSITIE
Op zicht en direct opeisbaar
Minder dan 3 maand
3 maand tot 1 jaar
1 tot 5 jaar
Meer dan 5 jaar
Onbepaald
(113 682)
(39 499)
28 964
18 016
134 068
(6 591)
Op 31/12/07 Sensitivity gap in de balans
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
De sensitivity gap opgenomen in de balans is afgedekt door derivaten.
12.5. MARKTRISICO EN ALM
A. Activiteiten van Thesaurie en financiële markten
De graadmeters voor het marktrisico worden als volgt voorgesteld: A. Activiteiten in Thesaurie en op de financiële markten - Value at Risk (met inbegrip van gedelegeerd ALM) - Spreadgevoeligheid voor de portefeuille creditspreads (CSP) en de verbintenissen publieke sector onder de vorm van obligaties - Value at Risk van DenizBank B. ALM renterisico - ALM gevoeligheid voor activiteiten met een resterende looptijd van meer dan twee jaar (behalve voor een aantal gedelegeerde deviezen waarvoor ALM Delegated de volledige curve beheert) - ALM gevoeligheid DIB-leven - Gevoeligheid van DenizBank - Gevoeligheid van FSA C. ALM aandelen – Gevoeligheid van de beursgenoteerde aandelen.
De activiteiten Thesaurie en financiële markten (TFM) van Dexia zijn voornamelijk opgevat als een ondersteunende functie voor de Groep. TFM neemt posities in trading- en niet-tradingactiviteiten die voortvloeien uit kortetermijnbalans- en uit kapitaalmanagementactiviteiten. TFM beheert ook de activiteitslijn Credit Spread Portfolio (CSP). Als speler die regelmatig actief is op de financiële markten, ontwikkelt CSP expertise in spreads, kredietinstrumenten en technieken die door de belangrijkste entiteiten van de Groep kunnen worden gebruikt om de balans en de globale of specifieke kredietrisico’s te beheren.
COMPTES SOCIAUX
a. Value at Risk – 99 % 10 dagen – (in miljoenen EUR) De groep Dexia berekent in 2007 een VaR betreffende het interestrisico en het wisselrisico die vooral gebaseerd is op de parametrische methode (99 % 10 dagen), een VaR op aandelen die gebaseerd is op een historische methode, en sinds het vierde kwartaal van 2006 – enkel voor tradingdesks – een historische VaR voor de kredietspreads. Het gedetailleerde gebruik van de VaR bij de groep Dexia wordt in onderstaande tabel weergegeven. De cijfers zijn exclusief DenizBank (waarvoor de VaR in een afzonderlijke tabel wordt weergegeven) en exclusief de CSP en verbintenissen publieke sector onder de vorm van obligaties waarvan het risico opgevolgd wordt aan de hand van sensibiliteitsmaatstaven (voor het banking gedeelte) (zie infra). 2006 IR(1) & FX(2) (Trading en Banking)
Individueel
Globaal
EQT(3) Trading
Credit spread Trading (enkel vierde kwartaal)(4)
IR(1) & FX(2) (Trading en Banking)
Gemiddeld 25,2 Gemiddeld 2,3 Maximum 43,7 Maximum 6,6
Gemiddeld 11,7 Maximum 16,0
Gemiddeld 30,0 Maximum 58,0
Enkel vierde Gemiddeld 29,8 kwartaal 2006 Maximum 58,9 voor VaR Spread (4) Limiet 142
}
(1) IR: interest rates (2) FX: forex (3) EQT: equities (4) De berekening van de spread VaR is pas gestart in het laatste kwartaal 2006.
224 // Dexia / Jaarverslag 2007
2007 EQT(3) Trading
Credit spread Trading
Gemiddeld 6,2 Gemiddeld 25,4 Maximum 16,0 Maximum 57,4 Gemiddeld 61,6 Maximum 100,3 Limiet 14,2
b. Credit spread portfolio en verbintenissen publieke sector onder de vorm van obligaties (alleen banking book)
dat gebeurt via obligaties (in tegenstelling tot klassieke leningen). De belangrijkste activacategorieën zijn de lokale overheden en organismen die verband houden met de overheidssector. Deze portefeuille (banking book) bedroeg 78,1 miljard EUR op 31 december 2007 en de gemiddelde rating was AA-.
Dexia beheert een beleggingsportefeuille van hoogstaande kwaliteit (en een daarmee verband houdend beleggingsprogramma) die uitsluitend focust op kredietspreads. Het volume en de gevoeligheid ervan worden binnen bepaalde perken gehouden via de globale risicobereidheidoefening. De CSP portefeuille (banking book) bedroeg 70,8 miljard op 31 december 2007 en vertoonde een gemiddelde rating van AA-. De belangrijkste activacategorieën zijn banken, gedekte obligaties, MBS en ABS. De verbintenissen publieke sector onder de vorm van obligaties zijn het gedeelte van de activiteit “Financiële dienstverlening aan de publieke sector en financiering van projecten”
Verbintenissen publieke sector onder de vorm van obligaties (banking book)
(41,4)
(60,1)
31 december 2007
c. Value at Risk van DenizBank (in miljoenen EUR) De berekening van de VaR is uitgevoerd op een geconsolideerde basis. 2006 IR(1) & FX(2) (Trading voor IR en Banking voor FX)
Individueel
Globaal
Gemiddeld 2,6 Maximum 3,4
EQT(3) Trading
Gemiddeld 3,3 Maximum 6,2
Gemiddeld 5,9 Maximum 9,6
2007 IR(1) & FX(2) (Trading voor IR en Banking voor FX) Gemiddeld 4,1 Maximum 5,3
EQT(3) Trading
Gemiddeld 0,8 Maximum 1,0
Gemiddeld 4,9 Maximum 6,3
(1) IR: interest rate (2) FX: forex (3) EQT: equities
B. ALM renterisico a. Blootstelling aan het ALM renterisico op lange termijn – ALM gevoeligheid (1) Het lange termijn ALM valt onder de directe beslissings- en controlebevoegdheid van de ALCO Group (ALM Committee), die maandelijks bijeenkomt. De gevoeligheid meet de verandering in de netto economische waarde van de balans indien de rente over de hele curve met 1 % stijgt. De ALM gevoeligheid op lange termijn van de groep Dexia bedraagt op 31 december 2007 -116 miljoen EUR, tegenover -494 miljoen EUR op 31 december 2006. Voor de berekening van de gevoeligheid wordt de resterende looptijd van de portefeuille tot de volgende datum voor de bepaling van de intrest gedefinieerd op basis van inschattingen van het geobserveerde gedrag van de klanten en niet op basis van de wettelijke terugbetalingsdatum (zie nota 12.4.).
b. Gevoeligheid van het ALM van DIB-leven In het kader van de invoering van Solvency II worden de ALMmodellen en -parameters van Dexia Insurance Belgium groep (DIB) aangepast en gevalideerd. De resultaten m.b.t. de gevoeligheid van het ALM, waarvan de activiteit leven de meeste verbintenissen en activa vertegenwoordigt, kunnen dus schommelen naargelang de implementatie van dit project. Op basis van de huidige modellen en parameters ligt de gevoeligheid van de activiteit ALM leven van de groep DIB voor een stijging van 100 bp van de rentecurve lager dan respectievelijk 15 miljoen EUR op 31 december 2006 en 10 miljoen EUR op 31 december 2007. Dexia verwacht geen belangrijke wijziging van deze gevoeligheid in het kader van de overgang naar Solvency II. c. Gevoeligheid van het ALM van DenizBank De gevoeligheid van het ALM van DenizBank bedroeg -47 miljoen EUR op 31 december 2007 en -28 miljoen EUR op 31 december 2006.
(1) Posities van verzekeringsmaatschappijen, pensioenfondsen en DenizBank zijn uitgesloten.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 225
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
CSP (banking)
COMPTES SOCIAUX
Gevoeligheid voor kredietspreads De volgende tabel geeft de geschatte daling van de reële waarde ten gevolge van een spreadstijging met één basispunt (in miljoen EUR).
RAPPORT DE GESTION
Rentegevoeligheid Aangezien de portefeuille mikt op kredietspreads is het renterisico ervan ingedekt. De gevoeligheid voor rentewijzigingen is dan ook vrij beperkt
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
d. Gevoeligheid van het ALM van FSA Om de impact van de schommelingen van de koers van de USD te isoleren zijn alle bedragen in USD uitgedrukt. Dit vergemakkelijkt ook de reconciliatie met de financiële communicatie van FSA. d.1. Rentegevoeligheid FSA bezit twee grote beleggingsportefeuilles, die beide hoofdzakelijk als “Leningen en effecten die voor verkoop beschikbaar zijn” beschouwd worden: - een algemene beleggingsportefeuille die op 31 december 2007 5,2 miljard USD beliep (4,9 miljard USD in 2006) en die de belegging van FSA’s verzekeringspremies vertegenwoordigt; en - een beleggingsportefeuille Financial Products (“FP”) van activa voortvloeiend uit de activiteiten van Guaranteed Investment Contracts (“GIC”) voor een bedrag van 19 miljard USD (18 miljard USD in 2006), ter ondersteuning van de verplichtingen ten gevolge deze GICs.
Meer dan 97 % van de algemene beleggingsportefeuilles van FSA was op 31 december 2007 in vastrentende instrumenten belegd. De rentegevoeligheid voor een hypothetische rentestijging van 1 % over de hele rentecurve zou leiden tot een verlies na belastingen in de AFS reserve van 150,9 miljoen USD (124,7 miljoen USD in 2006). De beleggingsportefeuille Financial Products van FSA bestaat voornamelijk uit asset backed securities in USD, effecten van Amerikaanse instellingen en overheden en mortgage backed securities. De voornaamste beheersdoelstellingen van deze portefeuille bestaan erin een stabiele nettorentemarge te genereren, de liquiditeit te behouden en de voor het risico gecorrigeerde rendementen te optimaliseren. De activa en verplichtingen die voortvloeien uit de activiteit GIC, worden afgedekt via renteswaps en -futures. Sommige categorieën van activa- en verplichtingen zijn economisch afgedekt, zonder gebruik van derivaten. Een hypothetische rentestijging van 1 % zou na belastingen het volgend effect hebben:
(in miljoenen USD) Wijziging in reële waarde van activa (1) Wijziging in reële waarde van derivaten ter afdekking van activa (2) Wijziging in reële waarde van verplichtingen (3) Wijziging in reële waarde van derivaten ter afdekking van verplichtingen (2) NETTO WIJZIGINGEN IN REËLE WAARDE
2006
2007
(119,4) 95,4 295,7 (272,2)
(129,2) 107,0 245,9 (225,2)
(0,5)
(1,5)
(1) Geboekt in “netto wijziging in reële waarde via eigen vermogen – voor verkoop beschikbare activa”. (2) Geboekt in resultaat. (3) Wijzigingen in de reële waarde van verplichtingen worden in het resultaat opgenomen indien ze aangewezen werden als afgedekte positie of, overeenkomstig IAS 39, gewaardeerd tegen reële waarde via resultatenrekening.
d.2. Kredietspread- en marktgevoeligheid De portefeuille Credit Default Swap (CDS)-contracten van FSA bestaat hoofdzakelijk uit synthetische gestructureerde kredietderivaten die door FSA gewaarborgd zijn en is onderverdeeld in verschillende categorieën, die bepaald worden door de onderliggende activa, de kredietrating, de vervaldatum en parameters eigen aan hun structuur. Wijzigingen in de reële waarde van verzekerde CDS-contracten zijn doorgaans te wijten aan veranderingen in kredietspreads. Omdat de portefeuille van door FSA verzekerde CDS niet op een markt verhandeld wordt, heeft FSA een reeks kredietspread algoritmes gebaseerd op marktindices voor activa uitgewerkt om de reële waarde te bepalen. FSA wil al deze contracten tot hun vervaldatum behouden; nochtans, omdat ze als derivaten beschouwd worden, zijn de schommelingen van de reële waarde in het resultaat weerspiegeld. De afname van de reële waarde in deze portefeuille van verzekerde CDS-contracten die het resultaat zou zijn van een stijging van de credit spreads met één basispunt, bedraagt vóór belasting 30,9 miljoen USD (25,2 miljoen USD in 2006). De afname in de reële waarde van de beleggingsportefeuille Financial Products die het resultaat zou zijn van een stijging van de kredietspreads met één basispunt per type effect, beloopt vóór belasting 8,3 miljoen USD in de AFS-reserve (6,8 miljoen USD op 31 december 2006).
226 // Dexia / Jaarverslag 2007
C. ALM aandelen – Gevoeligheid beursgenoteerde aandelen De Value at Risk (VaR) vertegenwoordigt de potentiële wijziging in marktwaarde, terwijl de Earnings at Risk (EaR) de impact op het boekhoudresultaat vertegenwoordigt als de VaR werkelijkheid wordt. De door Dexia berekende VaR meet het potentiële verlies met een waarschijnlijkheid van 99 % en voor een periode van tien dagen. De EaR is lager dan de VaR, omdat de meeste beursgenoteerde aandelen een positieve AFS-reserve hebben. Er worden waardeverminderingstesten uitgevoerd wanneer de marktwaarde daalt onder 75 % van de initiële aankoopprijs en/of wanneer er een langdurige daling van de reële waarde is. De kolom “-25 %” vertegenwoordigt de waardevermindering die in het boekhoudkundig resultaat zou kunnen worden opgetekend indien de waarde met 25 % daalt en indien een structurele waardevermindering is vastgesteld op deze aandelen door het Default Comité.
% VaR
EaR
-25 %
1 671 1 461 1 453 1 527 1 471 1 490 1 558 1 105
91 103 106 106 103 92 117 97
5,4 % 7,0 % 7,3 % 7,0 % 7,0 % 6,2 % 7,5 % 8,7 %
(9) (17) (8) (2) 0 (1) (11) (11)
(17) (32) (12) (7) (11) (17) (75) (56)
Marktwaarde
VaR
% VaR
EaR
-25 %
1 815 1 554 1 679 1 795 1 727 2 030 2 236 2 451
81 81 94 100 104 106 144 170
4,5 % 5,2 % 5,6 % 5,6 % 6,0 % 5,2 % 6,4 % 6,9 %
(3) (2) (2) (1) (1) (3) (23) (36)
(47) (67) (34) (16) (37) (91) (19) (248)
31/03/06 30/06/06 30/09/06 31/12/06 31/03/07 30/06/07 30/09/07 31/12/07
B. VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJEN 31/03/06 30/06/06 30/09/06 31/12/06 31/03/07 30/06/07 30/09/07 31/12/07
RAPPORT DE GESTION
VaR
12.6. LIQUIDITEITSRISICO: UITSPLITSING VOLGENS RESTERENDE LOOPTIJD TOT VERVALDAG (1) Dexia hanteert een behoudende benadering voor het beheer van het liquiditeitsrisico, waarbij zijn toekomstige behoeften op het vlak van funding nooit hoger liggen dan zijn gewaarborgde fundingcapaciteit. Wij verwijzen naar punt 4.3. van de boekhoudregels. Zichtrekeningen en spaarrekeningen worden opgenomen in de kolom “Op zicht en direct opeisbaar”, zelfs al is de werkelijke terugbetalingsdatum onbepaald.
ACTIEF
Op 31/12/06
Uitsplitsing van brutobedrag en premie/korting Op zicht en Minder 3 maand 1 tot Meer Onbepaald Gelopen Aanpassing direct dan tot 5 jaar dan rente naar reële opeisbaar 3 maand 1 jaar 5 jaar waarde
Kas en tegoeden bij centrale banken 2 699 Leningen en voorschotten aan kredietinstellingen 12 694 Leningen en voorschotten aan cliënten 24 667 Voor handelsdoeleinden aangehouden financiële activa 1 Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde 0 Voor verkoop beschikbare financiële activa 87 Beleggingen die tot einde looptijd worden aangehouden 0 Derivaten Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille Investeringen in geassocieerde deelnemingen Materiële vaste activa Immateriële activa en goodwill Belastingvorderingen Overige activa 637 Activa aangehouden voor verkoop TOTAAL
40 785
Waardevermindering
Totaal
658
0
0
0
0
8
0
0
3 365
36 275
21 522
3 532
2 656
48
1 167
321
0
78 215
19 866
14 443 47 879 114 520
3 124
1 980
1 322
(1 299)
226 502
396
548
6 191
16 480
442
184
175
24 417
2
210
412
1 391
6 095
18
24
8 152
8 945 40 129 124 324
3 140
2 276
4 679
1
54 7 955
0 16 077
5 029 102
357
62 685
134
44
1 243
5
726
10
45 846 99 391 260 107
(231) 0
188 378 2 260 24 032
759
759
826 2 188 2 393 816 2 485
0
17
(67) (3)
826 2 188 2 393 749 3 552
957
0
0
(2)
955
22 515
13 642
23 374
(1 602)
566 743
De cijfers per 31 december 2006 werden herzien.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 227
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Marktwaarde
COMPTES SOCIAUX
A. BANKEN (ALM-PORTEFEUILLE)
VERPLICHTINGEN
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
Op 31/12/06
Uitsplitsing van brutobedrag en premie/korting Op zicht en Minder 3 maand 1 tot Meer Onbepaald Gelopen Aanpassing direct dan tot 5 jaar dan rente naar opeisbaar 3 maand 1 jaar 5 jaar reële waarde
Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan en deposito’s van cliënten Financiële verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde Derivaten Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille Schuldpapier Achtergestelde schulden Technische voorzieningen van verzekeringsmaatschappijen Voorzieningen en andere verplichtingen Belastingverplichtingen Overige verplichtingen Verplichtingen vervat in groepen die worden afgestoten TOTAAL
63 554
70 691
20 444
66 694
26 295
9 329
9 332
0
355
50
56
591
2 341
1 735 3
34 592 421
25 380 175
6
92
325
1 748
133 796
1 022
134 059
65
58 109
8 532 10 601
Totaal
136
682
114 174 754
3 817
75
871
(248) 116 165
87
40
26
19
1
578
5 181
1 502
4 724
104 8 504
131 21 985
14 630 30 489
61 933 58 701 1 764 1 090
30 750
2 080
24
0 2 613 79
239 239 (238) 184 746 63 4 345
9 783
2
12 288
88
1 468 1 276 3 594
4
0
1 468 1 276 6 545
785
0
0
785
12 866
12 876
22 047 548 308
88 933 85 622
COMPTES SOCIAUX
De cijfers per 31 december 2006 werden herzien.
Op zicht en direct opeisbaar
Minder dan 3 maand
3 maand tot 1 jaar
1 tot 5 jaar
Meer dan 5 jaar
Onbepaald
(93 011)
(71 374)
(12 263)
10 458
174 485
9 649
Op 31/12/06 Nettoliquiditeitsgap De cijfers per 31 december 2006 werden herzien.
Deze tabel houdt geen rekening met de liquiditeit noch met de mogelijkheid om het actief te herfinancieren zodat sommige opgenomen langlopende activa kunnen verkocht worden wanneer dit voor liquiditeitsredenen nodig wordt geacht.
228 // Dexia / Jaarverslag 2007
TOTAAL
VERPLICHTINGEN
Op 31/12/07
8 208
610
0
0
0
0
17
0
0
8 835
11 746
24 073
8 519
5 407
4 297
16
427
291
0
54 776
14 751
16 761
20 650
50 838 138 537
490
2 297
(467)
0
212
1 638
8 249
20 565
401
251
(905)
0
34
109
453
2 144
4 397
11
466
5 127
13 585
49 712 145 809
3 297
2 689
(2 121)
2
141
196
0
42 7 303
0 21 915
750
786
(1 238)
6
7 154 (191) 0
635
36 726
148
47 593
365
471
44 845 115 774 312 609
218 373 1 917 29 218
(185)
861 2 257
1 553
242 619
30 411
(185)
861 2 257
2 524 1 548 1 135
16
(103) (3)
2 524 1 445 4 320
0
42
0
0
(3)
39
16 968
13 037
18 550
(1 538)
604 564
Uitsplitsing van brutobedrag en premie/korting Op zicht en Minder 3 maand 1 tot Meer Onbepaald Gelopen Aanpassing direct dan tot 5 jaar dan rente naar reële opeisbaar 3 maand 1 jaar 5 jaar waarde
Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan en deposito’s van cliënten Financiële verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde Derivaten Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille Schuldpapier Achtergestelde schulden Technische voorzieningen van verzekeringsmaatschappijen Voorzieningen en andere verplichtingen Belastingverplichtingen Overige verplichtingen TOTAAL
Totaal
RAPPORT DE GESTION
Kas en tegoeden bij centrale banken Leningen en voorschotten aan kredietinstellingen Leningen en voorschotten aan cliënten Voor handelsdoeleinden aangehouden financiële activa Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde Voor verkoop beschikbare financiële activa Tot einde looptijd aangehouden beleggingen Derivaten Waarderingsverschillen van afdekking van het renterisico van een portefeuille Investeringen in geassocieerde deelnemingen Materiële vaste activa Immateriële activa en goodwill Belastingvorderingen Overige activa Activa aangehouden voor verkoop
Waardevermindering
Totaal
76 862 76 042
81 886 30 940
6 040 5 596
5 379 8 638
7 571 4 766
144 47
636 940
163 (289)
178 681 126 680
1
398
999
500
15
45
38
(1)
1 995
0
455
1 294
6 168
3 636
4 324
129 8 231
300 23 134
16 306 31 365
1 346 7
37 746 148
30 895 64 306 68 032 119 1 224 2 696
0 527
2 769 116
(206) (1 081) 48
(206) 204 013 4 885
5
135
459
3 449 10 864
2 612
1 151
335
1 007
156 875
152 859
1 022
159 1 353 778 1 118
4
0
15 071 1 353 778 7 249
45 737 90 671 98 602
8 495
12 863
22 068
588 170
Dexia / Jaarverslag 2007 // 229
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Op 31/12/07
Uitsplitsing van brutobedrag en premie/korting Op zicht en Minder 3 maand 1 tot Meer Onbepaald Gelopen Aanpassing direct dan tot 5 jaar dan rente naar reële opeisbaar 3 maand 1 jaar 5 jaar waarde
COMPTES SOCIAUX
ACTIEF
Op 31/12/07 Nettoliquiditeitsgap
Op zicht en direct opeisbaar
Minder dan 3 maand
3 maand tot 1 jaar
1 tot 5 jaar
Meer dan 5 jaar
Onbepaald
(120 149)
(105 266)
(892)
25 103
214 007
8 473
RAPPORT DE GESTION
Deze tabel houdt geen rekening met de liquiditeit noch met de mogelijkheid om het actief te herfinancieren zodat sommige opgenomen langlopende activa kunnen verkocht worden wanneer dit voor liquiditeitsredenen nodig wordt geacht.
12.7. VALUTARISICO 31/12/06 Totaal van het actief Totaal van de verplichtingen NETTO IN DE BALANS OPGENOMEN POSITIE
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
31/12/07 Totaal van het actief Totaal van de verplichtingen NETTO IN DE BALANS OPGENOMEN POSITIE
EUR
Andere EU-munten
USD
Andere
Totaal
392 060 379 892
38 474 40 049
96 911 112 626
39 298 34 176
566 743 566 743
5 122
0
12 168
(15 715)
EUR
Andere EU-munten
USD
Andere
Totaal
430 215 414 243
40 202 38 406
84 214 113 149
49 933 38 766
604 564 604 564
15 972
1 796
(28 935)
11 167
0
De cijfers per 31 december 2006 werden herzien.
De balanspositie wordt gedekt door derivaten, zodat bijna alle valutaposities zijn afgesloten.
12.8. VERZEKERINGSRISICO’S COMPTES SOCIAUX
(1 575)
De verzekeringsactiviteiten worden in de groep Dexia uitgeoefend door FSA en de groep DIB (zie Boekhoudprincipes, punt 1.11.). De risico’s van FSA zijn voornamelijk kredietrisico’s en worden in toelichting 12.2.B. geanalyseerd. FSA verzekert gewoonlijk enkel de “senior”-tranches van de uitgiften van asset backed activa, die een zeer laag percentage van nietbetaling en een belangrijke invorderingsgraad vertonen door het hoge niveau van de ontvangen waarborgen, de reserves aan liquide middelen, de aftrekbare bedragen of de beschermingen die de eerste verliezen dekken (zie bijlage over de ratings in toelichting 12.2.B.). Vooraleer een gemeentelijke obligatie te verzekeren, ontvangt FSA een recht op de belastingontvangsten of een recht op de specifieke gemeentelijke inkomstenstromen die afkomstig zijn van basisoverheidsdiensten. De verzekerde
230 // Dexia / Jaarverslag 2007
portefeuille is gediversifieerd op basis van de emittenten, in geografisch en industrieel opzicht en volgens het type van verkregen waarborgen. Om het risicoprofiel te beheren, verdeelt FSA ook het risico en de risicodekking over herverzekeraars die een zeer hoge rating hebben. De risicogevoeligheid mag dan ook als zwak worden beschouwd, wat ook kan worden afgeleid uit de statistieken over de verliezen van de voorgaande jaren. De groep DIB is actief op het vlak van verzekering leven (meer dan 85 % van de uitgegeven premies) en niet-leven en heeft geen belangrijke concentratie van risico’s. Sommige risico’s worden herverzekerd (zie toelichting 9.3.). Gelet op de activiteiten van DIB, de herverzekering van een gedeelte van zijn risico’s en de omvang van zijn activiteiten ten opzichte van de totale activiteiten en risico’s van de groep Dexia, zal een wijziging van de verzekeringsvariabelen geen belangrijke weerslag hebben op de financiële situatie van de groep Dexia.
12.9. SOLVABILITEIT
TOTAAL EIGEN VERMOGEN
31/12/07 Reglementair
16 299 1 710 1 664
16 299 1 699 1 654
14 525 1 754 1 721
14 525 1 749 1 711
46
45
33
38
426
0
115
0
18 435
17 998
16 394
16 274
Opmerkingen i.v.m. reglementaire verplichtingen zijn opgenomen in punt 4.4. van de toelichting op de jaarrekening. Voor reglementair gebruik worden verzekeringsondernemingen verwerkt volgens de vermogensmutatiemethode. Daarom verschillen de minderheidsbelangen met deze gepubliceerd in de Jaarrekening. Contracten met discretionaire winstdeling hebben betrekking op verzekeringsondernemingen. B. Reglementair kapitaal, totaal gewogen risico en solvabititeitsratio’s 31/12/06 TOTAAL REGLEMENTAIR KAPITAAL (NA WINSTVERDELING) TIER 1 KAPITAAL Eigen vermogen van de Groep Minderheidsbelangen (1) Veronderstelde dividendbetaling aan aandeelhouders en minderheidsbelangen Overige Af te trekken elementen van Tier 1 kapitaal: Immateriële activa en goodwill Elementen van het kapitaal niet aanvaard als reglementair Tier 1 kapitaal - AFS Herwaarderingsreserve - Cash Flow Hedge reserve - Winst en verlies van geassocieerde deelnemingen en activa aangehouden voor de verkoop niet in de resultatenrekening opgenomen (2) - Short positie eigen aandelen - Eigen kredietrisico - Minderheidsbelang in AFS reserve en hedging reserve Hybride reglementair Tier 1 kapitaal (3) TIER 2 KAPITAAL Eeuwigdurende achtergestelde schulden AFS reserve aandelen (aandeelhouders en minderheidsbelangen) (4) Achtergestelde schulden AF TE TREKKEN ELEMENTEN VAN HET REGLEMENTAIR EIGEN VERMOGEN (2)
31/12/07
13 754
15 345
13 028 16 299 501 (956) 37 (2 244)
14 549 14 525 552 (1 080) 136 (2 385)
1 692 4
(1 019) 72
288 5 0 43 1 423
(493) 6 21 35 1 423
4 183 915 860 2 408
4 362 767 542 3 053
(3 457)
(3 566)
(1) In de reglementaire benadering worden de bedragen geboekt als minderheidsbelangen en bruikbaar als hybride reglementair Tier 1 kapitaal afzonderlijk voorgesteld. Net als op 31 december 2006 is op 31 december 2007 1 198 miljoen EUR als hybride reglementair Tier 1 bruikbaar kapitaal opgenomen in het kern eigen vermogen van de minderheidsbelangen. (2) Voornamelijk verzekeringsondernemingen (FSA en DIS Groep) en kredietinstellingen zoals Crédit du Nord en Kommunalkredit Austria. (3) Dit bedrag is het resultaat van drie operaties: - 700 miljoen EUR eeuwigdurende, diep achtergestelde niet-cumulatieve schuldbewijzen, uitgegeven door Dexia Crédit Local en geboekt onder minderheidsbelangen; - 500 miljoen EUR eeuwigdurende, diep achtergestelde niet-cumulatieve schuldbewijzen, uitgegeven door Dexia Funding Luxembourg en geboekt onder minderheidsbelangen voor 498 mijoen EUR; - hybride kapitaal uitgegeven door Dexia BIL op 6 juli 2001 voor een bedrag van 225 miljoen EUR geboekt onder achtergestelde schulden op de balans. (4) Het Belgische controlerende orgaan aanvaardt 90 % van de “Winst en het verlies van aandelen niet in de resultatenrekening opgenomen”(na belastingen) als aanvullend eigen vermogen (wanneer dit positief is); anders moet dit afgetrokken worden van het Tier 1 kapitaal.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 231
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Eigen vermogen van de Groep Minderheidsbelangen waarvan kern eigen vermogen waarvan winst en verlies van beleggingen niet in de resultatenrekening opgenomen Verzekeringscontracten met discretionaire winstdeling
Jaarrekening
COMPTES SOCIAUX
31/12/06 Jaarrekening Reglementair
RAPPORT DE GESTION
A. Vergelijking totaal eigen vermogen (jaarrekening) en totaal berekend reglementair eigen vermogen
Totaal gewogen risico
Tegenpartijen gewogen aan 20 % Tegenpartijen gewogen aan 50 % Tegenpartijen gewogen aan 100 % Handelsportefeuille
133 369
159 383
45 102 14 783 65 393 8 091
47 531 19 161 84 795 7 896
9,8 % 10,3 %
9,1 % 9,6 %
Tier 1 ratio Totale kapitaalratio
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
RAPPORT DE GESTION
Solvabiliteitsratio’s
232 // Dexia / Jaarverslag 2007
VERKLARING OVER DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING ZONDER VOORBEHOUD, MET EEN TOELICHTENDE PARAGRAAF Wij hebben de controle uitgevoerd van de geconsolideerde jaarrekening van Dexia NV en haar dochterondernemingen (de “Groep”) over het boekjaar afgesloten op 31 december 2007, opgesteld in overeenstemming met International Financial Reporting Standards (IFRS), zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met de in België van toepassing zijnde wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften voor beursgenoteerde bedrijven. Deze geconsolideerde jaarrekening omvat de geconsolideerde balans op 31 december 2007, de geconsolideerde resultatenrekening, de geconsolideerde kasstromen en de beweging van het eigen vermogen voor het boekjaar afgesloten op die datum, evenals de samenvatting van de voornaamste waarderingsregels en andere toelichtingen. Het geconsolideerde balanstotaal bedraagt 604 564 miljoen EUR en de geconsolideerde resultatenrekening sluit af met een winst van het boekjaar, aandeel Groep, van 2 533 miljoen EUR. Het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening valt onder de verantwoordelijkheid van de raad van bestuur. Deze verantwoordelijkheid omvat: het opzetten, implementeren en in stand houden van een interne controle met betrekking tot het opstellen en de getrouwe weergave van de geconsolideerde jaarrekening die geen afwijkingen bevat van materieel belang als gevolg van fraude of van fouten, alsook het kiezen en toepassen van geschikte waarderingsregels en het maken van boekhoudkundige ramingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Het is onze verantwoordelijkheid een oordeel te geven over deze geconsolideerde jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle uitgevoerd overeenkomstig de wettelijke bepalingen en volgens de in België geldende controlenormen, zoals uitgevaardigd door het Instituut der Bedrijfsrevisoren. Deze controlenormen vereisen dat onze con-
trole zo wordt georganiseerd en uitgevoerd dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de geconsolideerde jaarrekening geen afwijkingen bevat van materieel belang. Overeenkomstig deze normen, hebben wij controlewerkzaamheden uitgevoerd ter staving van de in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen bedragen en inlichtingen. De keuze van de uitgevoerde werkzaamheden is afhankelijk van onze beoordeling en van de inschatting van het risico op materiële afwijkingen in de geconsolideerde jaarrekening als gevolg van fraude of van fouten. Bij het maken van die risico-inschatting, hebben wij rekening gehouden met de interne controle van de Groep met betrekking tot het opstellen en de getrouwe weergave van de geconsolideerde jaarrekening om controleprocedures vast te leggen die geschikt zijn in de gegeven omstandigheden, maar niet om een oordeel te geven over de doeltreffendheid van die interne controle. Wij hebben tevens een beoordeling gemaakt van het passende karakter van de waarderingsregels en de consolidatiegrondslagen, de redelijkheid van de door de vennootschap gemaakte boekhoudkundige ramingen en de voorstelling van de geconsolideerde jaarrekening in haar geheel. Ten slotte hebben wij van de raad van bestuur en de verantwoordelijken van de Groep de voor onze controle noodzakelijke verduidelijkingen en inlichtingen bekomen. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen informatie een redelijke basis vormt voor het uitbrengen van ons oordeel. Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening afgesloten op 31 december 2007 een getrouw beeld van het vermogen en de financiële toestand van de Groep evenals van haar resultaten en kasstromen voor het boekjaar dan eindigend, in overeenstemming met International Financial Reporting Standards (IFRS), zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met de in België van toepassing zijnde wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften voor beursgenoteerde bedrijven. Zonder afbreuk te doen aan ons oordeel vestigen wij de aandacht op toelichting 6 van de geconsolideerde jaarrekening die bepaalde juridische risico’s met betrekking tot de aandelenleasing in Nederland beschrijft, waarvan de afloop momenteel onzeker is.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 233
RAPPORT DE GESTION GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Overeenkomstig de wettelijke en statutaire bepalingen, brengen wij u verslag uit in het kader van ons mandaat van commissaris. Dit verslag omvat ons oordeel over de geconsolideerde jaarrekening evenals de vereiste bijkomende vermelding.
COMPTES SOCIAUX
VERSLAG VAN HET COLLEGE VAN COMMISSARISSEN AAN DE ALGEMENE VERGADERING DER AANDEELHOUDERS VAN DEXIA NV OVER DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING OVER HET BOEKJAAR AFGESLOTEN OP 31 DECEMBER 2007
BIJKOMENDE VERMELDING
RAPPORT DE GESTION
Het opstellen en de inhoud van het geconsolideerde jaarverslag vallen onder de verantwoordelijkheid van de raad van bestuur. Het is onze verantwoordelijkheid om in ons verslag de volgende bijkomende vermelding op te nemen die niet van aard is om de draagwijdte van onze verklaring over de geconsolideerde jaarrekening te wijzigen:
• het jaarverslag behandelt de door de wet vereiste inlichtingen en stemt overeen met de geconsolideerde jaarrekening. Wij kunnen ons echter niet uitspreken over de beschrijving van de voornaamste risico’s en onzekerheden waarmee de Groep wordt geconfronteerd, alsook van haar positie, haar voorzienbare evolutie of de aanmerkelijke invloed van bepaalde feiten op haar toekomstige ontwikkeling. Wij kunnen evenwel bevestigen dat de verstrekte gegevens geen onmiskenbare inconsistenties vertonen met de informatie waarover wij beschikken in het kader van ons mandaat.
Brussel, 28 maart 2008
COMPTES SOCIAUX
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Het college der commissarissen,
234 // Dexia / Jaarverslag 2007
PricewaterhouseCoopers Bedrijfsrevisoren BCVBA Vertegenwoordigd door
Mazars & Guérard Bedrijfsrevisoren BCVBA Vertegenwoordigd door
R. Peirce
X. Doyen
PROFIL FINANCIER
4
MESSAGE DES PRÉSIDENTS
6
PRÉSENTATION DU GROUPE
10
GOUVERNEMENT D’ENTREPRISE
25
L’ACTION
52
RESSOURCES HUMAINES BALANS DÉVELOPPEMENT DURABLE BUITENBALANSTELLING GESTION DES RISQUES RESULTATENREKENING RÉSULTATS FINANCIERS TOELICHTING BIJ DE JAARREKENING ACTIVITÉ ET RÉSULTATS DES MÉTIERS VERSLAG VAN HET COLLEGE VAN COMMISSARISSEN OVER DE JAARREKENING AFGESLOTEN OP 31 DECEMBER 2007 INFORMATIONS GÉNÉRALES
236 // Dexia / Jaarverslag 2007
56 238 62 239 63 240 70 241 76 263 98
FINANCIËLE SITUATIE OP 31 DECEMBER 2007
JAARREKENING Dexia / Jaarverslag 2007 // 237
BALANS (vóór winstverdeling) ACTIEF
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
RAPPORT DE GESTION
(in EUR)
I. II. III.
IV.
V. VII.
JAARREKENING
VIII.
IX. X.
VASTE ACTIVA Oprichtingskosten Immateriële vaste activa Materiële vaste activa B. Installaties, machines en uitrusting C. Meubilair en rollend materieel E. Overige materiële vaste activa F. Activa in aanbouw en vooruitbetalingen Financiële vaste activa A. Verbonden ondernemingen 1. Deelnemingen 2. Vorderingen C. Andere financiële vaste activa 2. Vorderingen en borgtochten in contanten VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen op meer dan één jaar B. Overige vorderingen Vorderingen op ten hoogste één jaar A. Handelsvorderingen B. Overige vorderingen Geldbeleggingen A. Eigen aandelen B. Overige beleggingen Liquide middelen Overlopende rekeningen TOTAAL DER ACTIVA
238 // Dexia / Jaarverslag 2007
31/12/06
31/12/07
21 946 223 593 7 921 112 2 199 041 3 046 550 260 178 2 685 914 100 458 0 21 933 056 890 21 933 047 031 18 352 306 065 3 580 740 966 9 859 9 859
22 343 276 875 6 862 955 1 757 908 2 885 895 129 078 2 645 878 110 939 0 22 331 770 117 22 331 013 099 18 952 029 542 3 378 983 557 757 018 757 018
426 440 849 43 051 736 43 051 736 47 731 203 980 935 46 750 268 271 778 529 0 271 778 529 17 138 524 46 740 857
382 622 037 34 048 252 34 048 252 72 536 814 1 534 032 71 002 782 177 659 475 177 476 946 182 529 48 924 494 49 453 002
22 372 664 442
22 725 898 912
VOORZIENINGEN EN UITGESTELDE BELASTINGEN VII. A. Voorzieningen voor risico’s en kosten 2. Belastingen 4. Overige risico’s en kosten SCHULDEN VIII. Schulden op meer dan één jaar A. Financiële schulden 5. Overige leningen IX. Schulden op ten hoogste één jaar A. Schulden op meer dan één jaar die binnen het jaar vervallen B. Financiële schulden 1. Kredietinstellingen C. Handelsschulden 1. Leveranciers E. Schulden met betrekkking tot belastingen, bezoldigingen en sociale lasten 1. Belastingen 2. Bezoldigingen en sociale lasten F. Overige schulden X. Overlopende rekeningen TOTAAL DER PASSIVA
31/12/07
18 700 437 915 5 237 739 141 5 237 739 141 10 228 952 195 1 172 577 436 488 758 507 0 0 683 818 929 743 450 101 1 317 719 042
19 078 633 845 5 307 005 112 5 307 005 112 10 398 540 030 1 507 592 844 523 773 914 177 476 946 177 476 946 806 341 984 783 974 433 1 081 521 426
35 187 826 35 187 826 1 002 752 34 185 074
22 751 448 22 751 448 3 140 155 19 611 293
3 637 038 701 200 000 000 200 000 000 200 000 000 3 394 506 364 0 3 277 189 872 3 277 189 872 35 258 283 35 258 283 10 479 475 1 278 915 9 200 560 71 578 734 42 532 337
3 624 513 619 200 000 000 200 000 000 200 000 000 3 377 332 805 0 3 192 037 751 3 192 037 751 39 729 166 39 729 166 16 573 599 198 233 16 375 366 128 992 289 47 180 814
22 372 664 442
22 725 898 912
31/12/06
31/12/07
29 700 500 000 000 483 392 18 271 141 168 500 101 906 909 893 049 444 227 755 846 PM
32 550 500 000 000 0 17 019 141 168 500 91 202 460 1 055 272 927 203 832 042 PM
(1) Zie punt 1 van de toelichting bij de jaarrekening.
BUITENBALANSTELLING (in EUR) Diverse rechten en verplichtingen: - Persoonlijke zekerheden gesteld voor rekening van derden - Persoonlijke zekerheden gesteld voor rekening van Dexia Funding Lux SA - Bankgarantie huur gebouw de Meeûssquare - Zakelijke zekerheden gesteld op eigen activa - Op termijn gekochte deviezen − te ontvangen - Op termijn verkochte deviezen − te leveren - Stock options - Verbintenis t.a.v. Financial Security Assurance Holdings Ltd (“FSA”) - Verbintenis t.a.v. Dexia Bank Nederland NV
Dexia / Jaarverslag 2007 // 239
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
EIGEN VERMOGEN Kapitaal A. Geplaatst kapitaal II. Uitgiftepremies IV. Reserves A. Wettelijke reserve B. Onbeschikbare reserves 1. Voor eigen aandelen D. Beschikbare reserves V. Overgedragen winst V. bis. Resultaat van het boekjaar (1) I.
31/12/06
JAARREKENING
(in EUR)
RAPPORT DE GESTION
PASSIEF
RESULTATENREKENING (in EUR) I.
JAARREKENING
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
RAPPORT DE GESTION
II.
III. IV.
V.
VI. VII.
VIII.
IX. X.
XI. XIII.
Bedrijfsopbrengsten D. Andere bedrijfsopbrengsten Bedrijfskosten B. Diensten en diverse goederen C. Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen D. Afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten, op immateriële en materiële vaste activa F. Voorzieningen voor risico’s en kosten G. Andere bedrijfskosten Bedrijfsverlies Financiële opbrengsten A. Opbrengsten uit financiële vaste activa B. Opbrengsten uit vlottende activa C. Andere financiële opbrengsten Financiële kosten A. Kosten van schulden C. Andere financiële kosten Winst uit de gewone bedrijfsuitoefening, vóór belasting Uitzonderlijke opbrengsten A. Terugneming van afschrijvingen en van waardeverminderingen op immateriële en materiële vaste activa B. Minderwaarden op financiële vaste activa Uitzonderlijke kosten A. Uitzonderlijke afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten, op immateriële en materiële vaste activa B. Waardeverminderingen op financiële vaste activa Winst van het boekjaar vóór belasting Belastingen op het resultaat A. Belastingen B. Regularisering van belastingen en terugneming van voorzieningen voor belastingen Winst van het boekjaar Te bestemmen winst van het boekjaar Overgedragen winst van het vorige boekjaar Te bestemmen winst van het boekjaar
TE BESTEMMEN WINST
240 // Dexia / Jaarverslag 2007
31/12/06
31/12/07
164 213 164 213 (126 832 312) (82 901 359) (36 064 269)
1 688 547 1 688 547 (146 688 172) (107 287 735) (48 781 949)
(4 963 947) (2 487 004) (415 733) (126 668 099) 1 641 710 754 1 566 423 517 15 355 894 59 931 343 (221 570 359) (161 021 234) (60 549 125) 1 293 472 296 194 995
(4 986 397) 14 573 781 (205 872) (144 999 625) 1 376 320 424 1 360 836 110 11 746 641 3 737 673 (203 605 493) (178 790 062) (24 815 431) 1 027 715 306 606 358
194 995 0 (68 411)
34 167 572 191 0
(68 411) 0 1 293 598 880 24 120 162 (1 020 535)
0 0 1 028 321 664 53 199 762 (3 140 169)
25 140 697 1 317 719 042 1 317 719 042
56 339 931 1 081 521 426 1 081 521 426 783 974 433 1 081 521 426 1 865 495 859
2. JAARREKENING EN REKENINGSTELSEL Dexia NV, een financiële holding, is een vennootschap naar Belgisch recht waarvan de financiële instrumenten op een Belgische gereglementeerde markt mogen worden verhandeld, en is zodoende onderworpen aan het gemeen recht betreffende de jaarrekening dat is opgenomen in het Wetboek Vennootschappen en het bijbehorende uitvoeringsbesluit van 30 januari 2001. Het rekeningstelsel stemt inzake inhoud, voorstelling en nummering overeen met het rekeningstelsel bedoeld in het Koninklijk Besluit van 12 september 1983 (gewijzigd bij Koninklijk Besluit van 4 augustus 1996). De rekeningen uit het rekeningstelsel die voor de onderneming niet relevant zijn, komen in de publicatie niet voor. De jaarrekening is opgesteld in euro.
3. WAARDERINGSREGELS 3.1. ALGEMENE REGELS 3.1.1. Wetgeving De waarderingsregels zijn conform het Koninklijk Besluit van 30 januari 2001 tot uitvoering van het Wetboek Vennootschappen. Indien de wet in een keuzemogelijkheid voorziet of een uitzondering toestaat, wordt in de waarderingsregels (zie verder) de gekozen optie of de toegepaste uitzondering vermeld.
3.2. ACTIVA 3.2.1. Oprichtingskosten (rubriek I.) De oprichtingskosten worden in de activa opgenomen en lineair afgeschreven in jaarlijkse tranches van minstens 20 %.
3.2.2. Immateriële vaste activa (rubriek II.) De aankoop van licenties, de externe kosten voor de ontwikkeling van software en de aanmaak van de website van de groep Dexia worden geboekt aan de actiefzijde onder de rubriek immateriële vaste activa voor een minimum bedrag van 495,79 EUR zijnde de aanschaffingswaarde per bedrijfsmiddel, of indien de levering wordt uitgevoerd in deelleveringen van minder dan 495,79 EUR, maar in totaal minstens 495,79 EUR bedragen. De immateriële vaste activa worden afgeschreven over maximum vijf jaar. Bovendien komen de interne kosten voor de ontwikkeling en de exploitatie van de software en de website volledig ten laste van het boekjaar waarin ze werden gemaakt.
3.2.3. Materiële vaste activa (rubriek III.) Er worden uitzonderlijke afschrijvingen geboekt teneinde de boekwaarde van de vaste activa af te stemmen op de gebruikswaarde ervan voor de onderneming, indien ze in waarde zijn verminderd of omdat de economische of technologische omstandigheden zijn veranderd. Als de uitzonderlijke afschrijvingen niet meer gerechtvaardigd zijn, worden ze teruggenomen.
3.2.4. Financiële vaste activa (rubriek IV.) De deelnemingen, aandelen en deelbewijzen worden in de balans opgenomen tegen hun aanschaffingswaarde of hun inbrengwaarde. De bijkomende aanschaffingskosten worden ten laste genomen van het boekjaar waarin de aanschaffing plaatshad. Waardeverminderingen worden geboekt indien een duurzame minderwaarde of waardeverlies vastgesteld wordt. Dit moet blijken uit de positie, de rentabiliteit of de vooruitzichten van de vennootschap waarin de aandelen en/of deelbewijzen worden aangehouden. De deelnemingen, aandelen en deelbewijzen kunnen ook worden geherwaardeerd. Daartoe moet hun waarde, die wordt vastgesteld op grond van hun nut voor de onderneming, op vaststaande en duurzame wijze uitstijgen boven hun boekwaarde. De vorderingen die zijn opgenomen onder de financiële vaste activa, worden volgens dezelfde principes gewaardeerd als de schuldvorderingen op meer dan één jaar en op ten hoogste één jaar.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 241
RAPPORT DE GESTION
Dexia NV stelt zijn jaarrekening vóór winstverdeling voor. De winst van het boekjaar 2007 bedraagt 1 081,5 miljoen EUR. De overgedragen winst van het vorige boekjaar beloopt 784 miljoen EUR. Zodoende komt de totale te bestemmen winst uit op 1 865,5 miljoen EUR. Wij stellen voor om deze winst als volgt te bestemmen: • 6,9 miljoen EUR aan de wettelijke reserve; • 393,7 miljoen EUR aan de beschikbare reserve; • voor de betaling van een brutodividend van 0,91 EUR voor elk aandeel; • en om het saldo naar de overgedragen winst over te brengen.
De monetaire tegoeden, schulden, rechten en verplichtingen in deviezen worden omgerekend in EUR door de pariteiten van de EUR te kruisen met elk van de deviezen op basis van de gemiddelde indicatieve koers op de afsluitingsdatum. De niet-monetaire bestanddelen worden omgerekend in EUR door de pariteiten van de EUR te kruisen met elk van de deviezen op basis van de koers op de verrichtingsdatum. De opbrengsten en kosten in deviezen worden omgerekend in EUR door de pariteiten van de EUR te kruisen met elk van de deviezen op basis van de koers van de dag waarop de resultaten worden berekend.
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
1. VOORSTELLING VAN DE JAARREKENING
3.1.2. Omrekening van deviezen in EUR
JAARREKENING
TOELICHTING BIJ DE JAARREKENING
3.2.5. Schuldvorderingen op meer dan één jaar en op ten hoogste één jaar (rubrieken V. en VII.) De schuldvorderingen worden in de balans opgenomen tegen hun nominale waarde en er worden waardeverminderingen op toegepast indien de terugbetaling op de vervaldag onzeker is.
JAARREKENING
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
RAPPORT DE GESTION
3.2.6. Geldbeleggingen en liquide middelen (rubrieken VIII. en IX.) De tegoeden op rekening worden gewaardeerd tegen hun nominale waarde. De effecten worden geboekt tegen hun aanschaffingswaarde, terwijl de bijkomende aanschaffingskosten van deze effecten ten laste van het boekjaar worden genomen. Bij het afsluiten van het boekjaar maken de geldbeleggingen en liquide middelen het voorwerp uit van waardeverminderingen indien de realisatiewaarde lager ligt dan de boekwaarde. Er worden aanvullende waardeverminderingen toegepast om rekening te houden met ofwel de evolutie van de realisatieof marktwaarde, ofwel wisselvalligheden die gerechtvaardigd worden door de aard van de betrokken tegoeden. De eigen aandelen die werden verworven om te worden vernietigd, worden echter gewaardeerd tegen hun aanschaffingsprijs, want ze kunnen slechts vernietigd worden na goedkeuring door de algemene vergadering.
3.3. PASSIVA 3.3.1. Herwaarderingsmeerwaarden (rubriek III.) De deelnemingen en aandelen die deel uitmaken van de financiële vaste activa kunnen worden geherwaardeerd wanneer hun waarde, die wordt vastgesteld op basis van het nut voor de onderneming, op vaststaande en duurzame wijze uitstijgt boven hun boekwaarde. De herwaarderingsmeerwaarden worden in deze rubriek behouden tot de realisatie van de betrokken activa of tot de opneming in het kapitaal.
3.3.2. Voorzieningen voor risico’s en kosten (rubriek VII.) Bij de afsluiting van elk boekjaar spreekt de raad van bestuur zich voorzichtig, oprecht en te goeder trouw uit over de voorzieningen die moeten worden aangelegd tot dekking van alle verwachte risico’s of eventuele verliezen die tijdens het boekjaar of de vorige boekjaren zijn ontstaan. De voorzieningen in verband met de vorige boekjaren worden regelmatig herzien en in de resultaten opgenomen indien ze niet meer relevant zijn.
3.3.3. Schulden op meer dan één jaar en op ten hoogste één jaar (rubrieken VIII. en IX.) De schulden worden in de balans opgenomen tegen hun nominale waarde.
3.4. BUITENBALANSRUBRIEKEN De buitenbalansrubrieken worden opgenomen tegen de nominale waarde van de rechten en verplichtingen die vermeld staan in het contract, of zo niet tegen hun geraamde waarde.
242 // Dexia / Jaarverslag 2007
4. TOELICHTING BIJ DE JAARREKENING Dexia NV is een grensoverschrijdende overkoepelende vennootschap die beschikt over twee vaste vestigingen in Parijs en Luxemburg. Vanuit een boekhoudkundig standpunt omvatten de maatschappelijke rekeningen van Dexia NV de rekeningen van Brussel, de maatschappelijke zetel van Dexia NV, alsook die van de twee vaste vestigingen.
4.1. BALANSTOTAAL (VÓÓR WINSTVERDELING) Het balanstotaal komt op 31 december 2007 uit op 22 726 miljoen EUR, tegen 22 373 miljoen EUR op 31 december 2006, zijnde een stijging met 2 %.
4.2. ACTIVA VASTE ACTIVA 4.2.1. Oprichtingskosten Alle kosten die verband houden met de kapitaalverhogingen, werden op de actiefzijde geboekt onder de rubriek “Oprichtingskosten” en worden afgeschreven over een periode van vijf jaar. De nettoboekwaarde van de oprichtingskosten bedraagt 6,9 miljoen EUR. De oprichtingskosten omvatten de kosten voor de erelonen en makelaarsprovisies die rechtstreeks verband houden met de kapitaalverhogingen en de uitgaven voor de aandeelhoudersplannen bestemd voor de medewerkers van de Groep, d.w.z. zowat 28 000 personen verspreid over de 32 landen waar de groep Dexia gevestigd is.
4.2.2. Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa bedragen 1,8 miljoen EUR en hebben betrekking op de aankoop en de totstandkoming van software, alsook de externe kosten i.v.m. de ontwikkeling van de website van Dexia. Deze vaste activa worden lineair afgeschreven over een periode van drie jaar.
4.2.3. Materiële vaste activa De materiële vaste activa, waarvan de nettoboekwaarde 2,9 miljoen EUR beloopt, hebben een brutoaanschaffingswaarde van 9,5 miljoen EUR. De installaties, de machines en het meubilair dragen voor 3,9 miljoen EUR bij aan de brutoaanschaffingswaarde en worden lineair afgeschreven over een periode van tien jaar. Het bureau- en informaticamateriaal vertegenwoordigt een bruto-investering van 5,3 miljoen EUR, die lineair wordt afgeschreven tegen 25 %, terwijl het rollend materieel, waarvan de brutoaanschaffingswaarde 0,1 miljoen EUR beloopt, lineair wordt afgeschreven over een periode van vijf jaar. De overige materiële vaste activa bedragen 0,1 miljoen EUR en hebben betrekking op de inrichting van de gehuurde ruimten (brutoaanschaffingswaarde 0,2 miljoen EUR), waarvan de afschrijving lineair gespreid is over de duur van de huurperiode.
We vermelden nog dat de afsluiting van de vereffening van Dexia Financière NV, een dochteronderneming waarin Dexia NV een belang aanhield van 8,42 %, werd uitgesproken op 7 november 2007, wat de aanleiding vormde tot een terugname van waardevermindering van 0,6 miljoen EUR.
Overige financiële vaste activa Dexia NV betaalde 0,8 miljoen EUR als huurwaarborg voor de nieuwe kantoorruimte in de Tour Dexia – CBX.
VLOTTENDE ACTIVA 4.2.5. Vorderingen op meer dan één jaar Overige vorderingen Sinds 2002 is de vaste vestiging van Dexia NV in Parijs de overkoepelende vennootschap van de fiscale integratiekring in Frankrijk, die op 31 december 2007 de volgende vennootschappen omvat: • CBX Gestion (voorheen Europrojet Développement) • CLF Marne-la-Vallée Participation • Compagnie pour le Foncier et l’Habitat • Dexia Assuréco • Dexia Bail • Dexia CBXIA1 • Dexia CBXIA2 • Dexia CLF Avenir • Dexia CLF Développement • Dexia CLF Energy • Dexia CLF Immo • Dexia CLF Organisation • Dexia Crédit Local • Dexia Éditions Locales de France • Dexia Établissement Stable Paris • Dexia Finance • Dexia Flobail • Dexia Habitat • Dexia Municipal Agency • Dexia Sofaxis • Dexint Développement • Floral • Genebus Lease (voorheen Dexia CLF Energia) • Guide pratique de la Décentralisation. De vennootschap CLF Patrimoniale is uit de consolidatiekring verwijderd. Aangezien de door Dexia Crédit Local en zijn dochterondernemingen aangegane verbintenissen Dexia in staat stellen om via zijn vaste vestiging tijdelijke fiscale besparingen te verwezenlijken, werd overeengekomen dat de aldus door de vaste vestiging vrijgemaakte middelen worden uitgeleend aan de dochterondernemingen van de fiscaal geïntegreerde groep die belastingbesparingen mogelijk hebben gemaakt. De in dit kader ter beschikking gestelde middelen worden hieronder voorschotten t.g.v. uitgestelde belastingen genoemd.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 243
RAPPORT DE GESTION
Vorderingen op verbonden ondernemingen Deze rubriek ter waarde van 3 379,0 miljoen EUR heeft betrekking op achtergestelde leningen die aan entiteiten van de Groep werden toegekend.
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
Deelnemingen in verbonden ondernemingen De rubriek “Deelnemingen” die op 31 december 2006 een bedrag van 18 352,3 miljoen EUR vertegenwoordigde, kwam op 31 december 2007 uit op 18 952 miljoen EUR. Deze rubriek omvat de volgende deelnemingen: 6 497,0 miljoen EUR 100 % van Dexia Bank België NV, Brussel, België. 6 614,0 miljoen EUR 100 % van Dexia Crédit Local SA, Parijs, Frankrijk. 2 426,8 miljoen EUR 95 % van Dexia Participation Belgique NV, Brussel, België. Op 9 februari 2007 nam Dexia NV deel aan de kapitaalverhoging van zijn dochteronderneming Dexia Participation Belgique ten belope van 607,1 miljoen EUR, wat neerkomt op 95 % van zijn aandeel in het aandeelhouderschap van deze dochteronderneming. Deze transactie past in het kader van het openbaar bod tot aankoop op de rest van de aandelen van DenizBank, waartoe Dexia Participation Belgique verplicht was gelet op zijn controlebelang van 75 % in DenizBank. 1 751,8 miljoen EUR 57,68 % van Dexia Banque Internationale à Luxembourg SA (Dexia BIL), Luxemburg. 1 279,3 miljoen EUR 99,99 % van Dexia Participation Luxembourg SA, Luxemburg, dat 42,26 % van Dexia BIL bezit. 284,1 miljoen EUR 10 % van Dexia Holding Inc., New York, VS, een holding die 99,13 % van Financial Security Assurance Holdings Ltd bezit. 93,0 miljoen EUR 100 % van Dexia Nederland Holding NV, Amsterdam, Nederland. 3,0 miljoen EUR 100 % van Dexia Habitat SA, Parijs, Frankrijk. 1,5 miljoen EUR 100 % van Dexia Employee Benefits NV, Brussel, België. Dexia NV ging op 28 februari 2007 over tot de herkapitalisatie van zijn dochteronderneming Dexia Employee Benefits voor een bedrag van 0,5 miljoen EUR. 1,5 miljoen EUR 99,53 % in Associated Dexia Technology Services SA (ADTS), Luxemburg. PM 100 % in Dexia Management Services Ltd, Londen, Verenigd Koninkrijk. PM 100 % in Dexia Funding Luxembourg, Luxemburg. PM 0,01 % in Deniz Faktoring, Istanbul, Turkije. PM 0,01 % in Deniz Finansal Kiralama, Istanbul, Turkije.
JAARREKENING
4.2.4. Financiële vaste activa
RAPPORT DE GESTION CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS JAARREKENING
Het totaal van de door de vaste vestiging toegestane voorschotten t.g.v. uitgestelde belastingen die contractueel na 31 december 2008 vervallen, bedraagt 34,0 miljoen EUR op 31 december 2007.
krachtens de waarderingsregel die werd goedgekeurd door de raad van bestuur. De bijkomende aanschaffingskosten voor de aankoop van deze eigen aandelen werden onmiddellijk geboekt.
4.2.6. Vorderingen op ten hoogste één jaar
Overige beleggingen In deze rubriek noteren wij VVPR-strips van Dexia voor een waarde van 0,2 miljoen EUR.
Handelsvorderingen De rubriek “Handelsvorderingen” heeft betrekking op de commerciële vorderingen ten laste van dochterondernemingen van de Groep (0,9 miljoen EUR) en op voorschotten die gestort werden aan de leveranciers (0,6 miljoen EUR). Overige vorderingen De achtergestelde lening van 33 miljoen EUR, die eerder door Dexia NV aan Kempen & Co NV werd toegekend, werd terugbetaald op 2 januari 2007. De vaste vestiging van Dexia NV in Parijs is de overkoepelende vennootschap van de fiscale consolidatiekring in Frankrijk. Daarom moet zij de vennootschapsbelasting, de Franse voorheffing en de forfaitaire belasting betalen die door de Groep verschuldigd is in het kader van de fiscale integratie, aangezien de belastingen die verschuldigd zijn door de ondernemingen die deelnemen aan de fiscale consolidatie, gestort moeten worden aan de vaste vestiging. Op 31 december 2007 heeft de vaste vestiging van Parijs een vordering van 67 miljoen EUR op de Franse fiscus als overkoepelende vennootschap van de consolidatiekring in Frankrijk. Bovendien is de vaste vestiging van Dexia NV in Luxemburg vanaf 1 januari 2007 een overkoepelende holding van de fiscaal geïntegreerde groep in Luxemburg. Zij is dan ook de enige schuldenaar van de vennootschapsbelasting en van de gemeentelijke belasting op ondernemingen die verschuldigd is door de ondernemingen die deel uitmaken van de geïntegreerde groep in Luxemburg. Op 31 december 2007 heeft de vaste vestiging een vordering van 1,6 miljoen EUR op de vennootschappen die deel uitmaken van de fiscale consolidatie in Luxemburg; deze vordering komt overeen met de belastingen die verschuldigd zijn door deze vennootschappen op hun aandeel in het geconsolideerd fiscaal resultaat. De maatschappelijke zetel heeft een belastingvordering op de Belgische fiscus die verband houdt met een overtollige voorafbetaling van belastingen van 0,9 miljoen EUR voor het jaar 2006; daarbovenop komt nog een bedrag van 0,1 miljoen EUR roerende voorheffing die moet worden gerecupereerd voor het boekjaar 2007. Het arbeidsreglement bepaalt dat de bezoldigingen vooraf moeten worden betaald. Op 31 december 2007 vertegenwoordigden zij een vordering van 0,8 miljoen EUR. Het saldo van 0,6 miljoen EUR bestaat uit diverse schuldvorderingen.
4.2.7. Geldbeleggingen Eigen aandelen Na de goedkeuring door de buitengewone algemene aandeelhoudersvergadering van 9 mei 2007 ging Dexia NV vanaf 31 augustus 2007 over tot de terugkoop van 8 626 866 eigen aandelen voor een totaal bedrag van 177,5 miljoen EUR. Deze eigen aandelen werden verworven met inachtneming van de bij wet bepaalde voorwaarden en met het oog op de vernietiging ervan, die zal worden voorgesteld tijdens de eerstvolgende buitengewone algemene aandeelhoudersvergadering. Zij werden bijgevolg gewaardeerd tegen hun aankoopprijs
244 // Dexia / Jaarverslag 2007
4.2.8. Liquide middelen Het beschikbaar bedrag van de tegoeden op zichtrekening beloopt 48,9 miljoen EUR.
4.2.9. Overlopende rekeningen De over te dragen kosten belopen 0,6 miljoen EUR, terwijl de verworven opbrengsten 48,9 miljoen EUR bedragen. De verworven opbrengsten omvatten met name de proratabedragen van de rente van achtergestelde leningen die werden toegekend aan de entiteiten van de Groep (46,6 miljoen EUR), van de lopende deviezen- en renteswap met Dexia Crédit Local (1,5 miljoen EUR), van de beschikbare waarden (0,3 miljoen EUR), van de voorschotten t.g.v. uitgestelde belastingen (0,1 miljoen EUR) en van prestaties voor diensten die werden geleverd aan andere entiteiten van de Groep (0,4 miljoen EUR).
4.3. PASSIVA EIGEN VERMOGEN Op 31 december 2007 bedroeg het eigen vermogen van de holding, rekening houdend met het resultaat over 2007 vóór de verdeling ervan, 19 078,6 miljoen EUR; het omvat de volgende componenten:
4.3.1. Kapitaal Het kapitaal waarop werd ingeschreven bedroeg 5 307 miljoen EUR op 31 december 2007 t.o.v. 5 237,7 miljoen EUR op 31 december 2006. Deze toename met 69,3 miljoen EUR vloeit voort uit de volgende transacties: 1. de voorbehouden kapitaalverhoging voor de personeelsleden en medewerkers van de groep Dexia in het kader van het aandeelhoudersplan 2007 voor een bedrag van 41,7 miljoen EUR; 2. de uitoefening van warrants die werden toegekend aan het personeel voor een bedrag van 27,6 miljoen EUR. Op 31 december 2007 werd het kapitaal vertegenwoordigd door 1 178 576 763 aandelen, waarvan 823 685 470 aan toonder en 354 891 293 op naam. Het totaal aantal VVPR-strips van Dexia beloopt 684 233 854.
4.3.2. Uitgiftepremies Elke kapitaalverhoging gaat gepaard met een uitgiftepremie, zodat het bedrag van deze premies op 31 december 2007 uitkomt op 10 398,5 miljoen EUR.
4.3.3. Reserves en overgedragen winst De rubriek Reserves omvat de wettelijke reserve (523,8 miljoen EUR), een onbeschikbare reserve voor eigen aandelen (177,5 miljoen EUR) die tijdens het boekjaar werd gestijfd door een overdracht van de beschikbare reserve en een beschikbare reserve ten belope van 806,3 miljoen EUR. De overgedragen winst, die rekening houdt met de verdeling van het boekjaar 2006, beloopt 784 miljoen EUR.
SCHULDEN 4.3.7. Financiële schulden op meer dan één jaar De financiële schulden op meer dan één jaar hebben betrekking op leningen die werden afgesloten bij vennootschappen van de Groep voor een bedrag van 200 miljoen EUR.
4.3.5. Voorzieningen voor belastingen Er werd een voorziening aangelegd voor een belastingrisico ten belope van 3,1 miljoen EUR om rekening te houden met een eventueel herstel.
4.3.6. Voorzieningen voor overige risico’s en kosten Als opvolger van Dexia Crédit Local aan het hoofd van de fiscale consolidatiekring in Frankrijk, heeft Dexia via zijn vaste vestiging t.a.v. de voormalige overkoepelende holding een verbintenis overgenomen die aanvankelijk door Dexia Crédit Local was aangegaan in het kader van een transactie met een fiscaal hefboomeffect die plaatsvond in Frankrijk en erkend werd door de Franse belastingoverheid. Deze transactie heeft m.b.t. het boekjaar 2007 een belastingbesparing opgeleverd van 1 miljoen EUR (onmiddellijke thesauriebesparing), die deel uitmaakt van het bedrag van 50,7 miljoen EUR dat vermeld wordt in de nota 4.5.4. “Belastingen over het resultaat”, alsook tot het aanleggen van een voorziening voor eenzelfde bedrag. Bovendien vond tijdens het boekjaar 2007 een terugneming plaats van voorzieningen voor risico’s en kosten ten belope van 15,5 miljoen EUR als gevolg van de afstand van een vordering ten voordele van een dochteronderneming die deel uitmaakt van de fiscale consolidatiekring, conform de aanvankelijke verbintenis van Dexia Crédit Local ten aanzien van deze laatste. Deze afstand van vordering past in het kader van een fiscale hefboomverrichting die werd erkend door de Franse belastingoverheid en overeenstemt met de vroeger gerealiseerde belastingbesparingen. De voorziening voor kosten (0,1 miljoen EUR) voor de verhuizing van de Parijse vaste vestiging die voordien was gelegen 7-11, quai André Citroën, naar de nieuwe kantoren in de Tour Dexia CBX in de Défense-wijk, werd aangewend, omdat deze oorspronkelijk voor 2005 geplande verhuizing werd uitgesteld tot lente 2007. Het saldo van de voorzieningen voor andere risico’s en kosten op 31 december 2007 kwam zodoende uit op 19,6 miljoen EUR.
Handelsschulden De nog niet betaalde facturen van leveranciers belopen 18,3 miljoen EUR, terwijl de te ontvangen facturen een bedrag vertegenwoordigen van 21,4 miljoen EUR. Schulden met betrekking tot belastingen, bezoldigingen en sociale lasten Deze rubriek omvat: • de te betalen btw (0,2 miljoen EUR); • de schulden m.b.t. bezoldigingen en sociale lasten (16,4 miljoen EUR). Overige schulden Zoals reeds werd verduidelijkt, is de Parijse vaste vestiging van Dexia NV de overkoepelende vennootschap van de fiscale consolidatiekring in Frankrijk. De vaste vestiging is dus als enige aan de Franse belastingoverheid de vennootschapsbelasting, de jaarlijkse voorheffing en de jaarlijkse forfaitaire belasting verschuldigd die de fiscale groep in Frankrijk moet betalen. Het feit dat de dochterondernemingen deel uitmaken van de fiscale consolidatiekring is zonder belang voor de fiscale situatie waarin zij verkeerd zouden hebben indien er geen sprake was van integratie. De dochterondernemingen moeten derhalve hun bijdrage in de betaling van de vennootschapsbelasting van de fiscale consolidatiekring aan de vaste vestiging storten. Voor het jaar 2007 overschrijden de voorafbetalingen van de dochterondernemingen de geraamde belasting die ze aan de overkoepelende vennootschap verschuldigd zijn. Daarom heeft de vaste vestiging op 31 december 2007 een schuld van 41,3 miljoen EUR tegenover de dochterondernemingen die deel uitmaken van de Franse fiscale consolidatiekring. De nog te betalen dividenden voor het boekjaar 2006 belopen 22,7 miljoen EUR, terwijl het saldo van de verschuldigde dividenden voor de vorige boekjaren uitkomt op een bedrag van 64,8 miljoen EUR. Het saldo van 0,2 miljoen EUR heeft betrekking op andere diverse schulden.
4.3.9. Overlopende rekeningen Het gaat uitsluitend om toe te rekenen kosten, die als volgt kunnen worden uitgesplitst: • financiële kosten voor deviezen- en renteswaps (3,1 miljoen EUR); • financiële kosten voor leningen bij vennootschappen van de Groep (41,2 miljoen EUR); • prorata van algemene kosten voor het boekjaar 2007 (2,8 miljoen EUR). • positief omrekeningsverschil (0,1 miljoen EUR).
Dexia / Jaarverslag 2007 // 245
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
VOORZIENINGEN EN UITGESTELDE BELASTINGEN
Financiële schulden Deze schulden hebben betrekking op financieringen op korte termijn, die werden aangegaan bij vennootschappen van de Groep voor een bedrag van 3 190 miljoen EUR, en op debetstanden op zichtrekening ten belope van 2 miljoen EUR.
JAARREKENING
Op 31 december 2007 beliep de winst 1 081,5 miljoen EUR. Deze rubriek is het resultaat van de ontvangen dividenden van de operationele entiteiten van Dexia (+1 170,3 miljoen EUR), de financiële resultaten (+2,4 miljoen EUR), de uitzonderlijke resultaten (+0,6 miljoen EUR) en de nettobelastingopbrengst (+53,2 miljoen EUR), verminderd met de werkingskosten van de holding (-145 miljoen EUR).
RAPPORT DE GESTION
4.3.8. Schulden op ten hoogste één jaar 4.3.4. Resultaat van het boekjaar
JAARREKENING
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
RAPPORT DE GESTION
4.4. BUITENBALANSRECHTEN EN VERBINTENISSEN Dexia NV heeft belangrijke verbintenissen die buiten balans moeten worden vermeld: 4.4.1. Op 2 november 2006 gaf Dexia NV een achtergestelde waarborg uit in het kader van een achtergestelde “hybrid Tier 1”-uitgifte van Dexia Funding Luxembourg SA (DFL), een volle dochter van Dexia NV (eeuwigdurende niet-cumulatieve effecten met een gewaarborgde vaste/vlottende rente, voor een totaal bedrag van 500 miljoen EUR). Deze achtergestelde waarborg werd uitgegeven ten gunste van de houders van effecten die hebben ingeschreven op de voornoemde achter-gestelde effecten en dient tot dekking van de betaling door DFL van (i) elke coupon waarvan het niet afgezien zou hebben conform de voorwaarden van de uitgifte alsook van (ii) de terugbetalingsprijs in geval van de vereffening of het faillissement van DFL (of soortgelijke situaties) of (iii) van de terugbetalingsprijs in geval van een terugkoop conform de voorwaarden van de uitgifte; 4.4.2. De acquisitie van de Amerikaanse groep Financial Security Assurance werd gedeeltelijk gedekt d.m.v. een deviezen- en renteswap die met Dexia Crédit Local werd afgesloten voor een bedrag van 134,2 miljoen USD (91,2 miljoen EUR tegen de koers van 31 december 2007) tegen 141,2 miljoen EUR; 4.4.3. Op 31 december 2007 beliep het aantal toegekende maar nog niet uitgeoefende warrants 62 817 843. Rekening houdend met de uitoefenprijs, genereert deze transactie een bedrag buiten balans van 1 055,3 miljoen EUR; 4.4.4. Op 18 mei 2005 heeft Dexia NV 100 % van de aandelen van Dexia Nederland Holding NV teruggekocht van Dexia Financière NV op basis van een waardering van 93 miljoen EUR, onder voorbehoud van een clausule “inzake de terugkeer van de schuldenaar in beteren doen”, die wordt toegestaan aan Dexia BIL en aan Dexia Bank, de overige aandeelhouders van Dexia Financière, indien de waarde van Dexia Nederland Holding, met inbegrip van de participatie in Dexia Bank Nederland, opwaarts zou worden herzien als gevolg van gunstige beslissingen in het voordeel van Dexia Bank Nederland; 4.4.5. Op 22 november 2006 sloot Dexia NV een inbrengovereenkomst met zijn kleindochter Financial Security Assurance Holdings Ltd (FSA) in het kader van de uitgifte van een “hybrid Tier 1”-krediet van 300 miljoen USD door FSA. Deze inbrengovereenkomst bepaalt dat Dexia NV zich ertoe verbindt middelen in te brengen in FSA voor het betalen van de uitgestelde rente op de hybride schulden indien (i) FSA de betaling van de rente op deze schuld zou willen uitstellen en als (ii) FSA niet voldoende kapitaal kan bijeenbrengen voor het financieren van deze uitgestelde rente tijdens een periode van vijf jaar. In elk geval is de verplichting van Dexia NV in het kader van deze overeenkomst beperkt tot 300 miljoen USD, wat bij benadering overeenkomt met tien jaar samengestelde interest op de hybride schulden; 4.4.6. Op 5 december 2002 verbond Dexia NV er zich tegenover zijn dochteronderneming Dexia Bank Nederland NV en elke entiteit die zou zijn ontstaan uit de splitsing van Dexia Bank Nederland, met uitzondering van elke andere persoon, toe ervoor te zorgen dat Dexia Bank Nederland of de entiteiten op elk ogenblik in staat zouden zijn hun verbintenissen tegenover derden na te komen en hun activiteiten voort te zetten, met inbegrip van de instandhouding van hun relaties met de rekeninghouders en de overige cliënten; deze verbintenis
246 // Dexia / Jaarverslag 2007
had met name tot doel te beletten dat derden zouden worden benadeeld door de splitsing van Dexia Bank Nederland. De wijziging of de intrekking van deze verbintenis moest vooraf worden goedgekeurd door DNB (“De Nederlandsche Bank”). De verkoop van Kempen & Co NV aan een groep van financiële beleggers en aan het management was rond op 15 november 2004. In het kader van deze verkoop bevestigde Dexia NV in een brief van diezelfde datum zijn verbintenis t.a.v. Dexia Bank Nederland, dat voor 100 % een dochter blijft van Dexia, met uitsluiting van elke andere persoon. Naast de gebruikelijke waarborgen die aan de kopers worden gegeven en waaraan Dexia NV zich eveneens heeft gehouden, stelt Dexia NV Kempen & Co schadeloos voor de risico’s m.b.t. de aandelenleasecontracten die verkocht werden door Dexia Bank Nederland NV, het voormalige Labouchere, en heeft het zich ertoe verbonden Kempen & Co te vergoeden voor de schade die voortvloeit uit een beperkt aantal geïdentificeerde elementen.
4.4.7. Financial Security Assurance – Dagvaardingen (“subpoena”) In november 2006 ontving Financial Security Assurance Holdings Ltd (FSA) een dagvaarding (“subpoena”) van de Antitrust Division van de US Department of Justice (DOJ) in verband met een lopend strafrechtelijk onderzoek naar afspraken in het kader van gunningen van gemeentelijke “guaranteed investment contracts” (GIC’s) en ontving FSA-dochter Financial Security Assurance Inc. een dagvaarding (“subpoena”) van de Amerikaanse “Securities and Exchange Commission” (SEC) in verband met een lopend burgerrechtelijk onderzoek tegen de hele sector naar het aanbod van gemeentelijke GIC’s. FSA geeft gemeentelijke GIC’s uit via zijn segment van financiële producten, maar treedt niet op als makelaar voor dergelijke contracten. FSA heeft vernomen dat veel financiële instellingen dagvaardingen (“subpoena”) hebben ontvangen in verband met dit onderzoek. De dagvaardingen (“subpoena”) bevatten een vraag aan FSA om aan het DOJ en de SEC dossiers en andere informatie te bezorgen met betrekking tot de activiteit inzake gemeentelijke GIC’s. FSA heeft getracht in beide onderzoeken volledig mee te werken. Op 4 februari 2008 ontving FSA van de SEC een brief, ook wel een “Wells Notice” genoemd, waarin staat dat stafmedewerkers van SEC overwegen aan de SEC aan te bevelen dat zij gemachtigd zouden worden om tegen FSA een burgerlijk en/of een administratief geding aanhangig te maken wegens vermeende schendingen van een aantal bepalingen van de Amerikaanse effectenwetgeving. FSA gaat ervan uit dat het de kans zal krijgen om te antwoorden op deze “Wells Notice” en om deze aangelegenheid te bespreken met de stafmedewerkers van SEC alvorens er enige aanbeveling wordt gedaan aan de SEC.
4.4.8. Successierechten Het onderzoek dat het gerecht op 28 september 1999 ten aanzien van Dexia Bank heeft geopend naar mogelijke fraude rond successierechten lijkt rond te zijn. Vier vroegere managers werden eind maart 2004 in beschuldiging gesteld. Deze tenlastelegging betekent evenwel niet dat de betrokkenen, in wie Dexia zijn vertrouwen behoudt, ook effectief schuldig zijn. Dexia Bank bevestigt dat het dankzij de noodzakelijke interne audit- en IT-procedures beantwoord heeft aan de CBFA-richtlijnen ter zake. In 2007 deed er zich geen fundamentele ontwikkeling voor in dit dossier. Het dossier moet nog voor de raadkamer gebracht worden.
4.4.9.2. Vordering op Lernout & Hauspie Investment Company De uitstaande vordering van Dexia Bank op Lernout & Hauspie Investment Company (LHIC) is in 2007 gedaald tot 48 362 014,99 EUR – waarvan 4 926 788,84 EUR gereserveerde intresten –, als gevolg van de verkoop van een participatie van LHIC die ten gunste van Dexia Bank in pand was gegeven. Voor de resterende vordering werd een waardevermindering van 46 868 797,65 EUR geboekt. Als onderdeel van de waarborg voor zijn vordering, heeft Dexia Bank nog een pand op een effectenportefeuille van LHIC, waarvan de waarde op ongeveer 1 200 000 USD wordt geraamd. 4.4.9.3. Vervolging van Dexia Bank in België Op 4 mei 2007 werd Dexia Bank samen met twintig andere partijen gedagvaard voor het hof van beroep van Gent. Volgens de dagvaarding wordt Dexia Bank vervolgd wegens vermeend mededaderschap aan valsheid in de jaarrekening van LHSP en andere verwante misdrijven, waaronder valsheid in geschrifte, emissiebedrog en koersmanipulatie. Het Openbaar Ministerie voert in hoofdzaak aan dat Artesia Banking Corporation (hieronder ABC) LHSP heeft geholpen bij en aangezet tot het creëren van fictieve inkomsten, door de toekenning van een krediet van 20 miljoen USD aan de heren Lernout, Hauspie en Willaert, terwijl ABC geweten zou hebben dat het management van LHSP deze middelen zou aanwenden voor valse omzeterkenning. Daarnaast eist het Openbaar Ministerie de verbeurdverklaring voor een bedrag van ongeveer 29 000 000 EUR. Dexia Bank is van oordeel over ernstige argumenten te beschikken om deze aantijgingen aan te vechten. Er werden twee reeksen hoorzittingen gehouden in 2007. De inleidende hoorzitting begon op 21 mei en eindigde op 26 juni. Deze hoorzittingen hadden enkel betrekking op procedureaspecten. Het Gentse hof van beroep verwierp op 26 juni in een tussenarrest een deel van de procedureargumenten van Dexia Bank, terwijl andere argumenten naar de grond van de zaak werden verwezen. De hoorzittingen over de grond van de zaak begonnen op 1 oktober. Tijdens deze hoorzittingen verdedigden het Openbaar Ministerie en de burgerlijke partijen hun zaak. Er kwamen geen belangrijke nieuwe elementen over Dexia Bank naar voren. Dexia Bank benadrukt zijn onschuld in deze zaak en betwist de beschuldigingen die aan zijn adres worden geuit.
4.4.9.4. Burgerlijke rechtszaken tegen Dexia Bank in België 4.4.9.4.1. Vordering door de curatoren van LHSP In juli 2005 stelden de Belgische curatoren van LHSP rechtsvervolging in tegen eenentwintig partijen, waaronder Dexia Bank. Zij vorderen vergoeding van het netto-passief van het faillissement van LHSP. Volgens de voorlopige inschatting van de vordering door de curatoren, zou de vordering neerkomen op ongeveer 439 miljoen EUR. Deze vordering, die grotendeels overlapt met de vorderingen die werden ingesteld in het kader van de strafprocedure, zal wellicht geen enkele evolutie kennen zolang de strafprocedure niet is beëindigd, gelet op het principe le criminel tient le civil en état. 4.4.9.4.2. Vorderingen door individuele personen Bepaalde burgerlijke vorderingen werden ingesteld door groepen beleggers in het LHSP-aandeel tegen diverse partijen, waaronder Dexia Bank. De voornaamste vordering werd ingesteld door Deminor in naam van 4 941 beleggers. De eisers wensen vergoed te worden voor hun verliezen, waarvan de omvang nog niet werd bepaald. Deze vorderingen, die grotendeels overlappen met de vorderingen die werden ingesteld in het kader van de strafprocedure, zullen wellicht geen enkele evolutie kennen zolang de strafprocedure niet is beëindigd, gelet op het principe le criminel tient le civil en état. 4.4.9.5. Burgerlijke rechtszaken tegen Dexia Bank in de Verenigde Staten 4.4.9.5.1. De vordering van de Litigation Trustee van LHSP In 2005 stelde de Litigation Trustee voor de LHSP Litigation Trust een rechtsvordering in tegen Dexia Bank. De Litigation Trustee wil een schadevergoeding vorderen van Dexia Bank voor het verstrekken van kredieten, waarvan hij zegt dat ze hebben geholpen bij en aangezet tot inbreuken door het management van LHSP op haar plicht van goed beheer. Hij wil ook de vorderingen van Dexia Bank in de faillissementsprocedure in de VS verwerpen en ondergeschikt maken. Deze vordering is in grote mate een kopie van de hiervoorvermelde vordering van de curatoren van LHSP en is nog steeds hangende.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 247
RAPPORT DE GESTION
4.4.9.1. Vordering op Lernout & Hauspie Speech Products Dexia Bank heeft een vordering in USD ten laste van het faillissement van LHSP voor een hoofdsom van 27 493 196,41 EUR (wisselkoers 1,4718 USD/EUR) – waarvan 173 101,09 EUR gereserveerde intresten –, waarvoor een waardevermindering van 23 043 202,55 EUR werd geboekt. De vereffening van de activa van LHSP maakt het voorwerp uit van aparte procedures in België en in de Verenigde Staten. Volgens de Belgische curatoren van LHSP zullen Dexia Bank en de andere niet-bevoorrechte schuldeisers wellicht geen dividend ontvangen uit het faillissement van LHSP in België.
De partijen die aanvoeren dat zij in het kader van de vervolgde misdrijven verlies hebben geleden, kunnen in het kader van de strafprocedure een vordering instellen tot de laatste dag van het proces. Op 31 december 2007 hadden ongeveer 12 600 partijen een eis tot schadevergoeding ingediend. Op dit ogenblik onderzoekt Dexia Bank deze eisen. De belangrijkste eis tot schadevergoeding is die van de Belgische curatoren van LHSP. Zij vorderen 744 128 638,37 USD in hoofdsom. Deze eis overlapt gedeeltelijk die van andere burgerlijke partijen. In oktober 2007 heeft Dexia Bank zich op zijn beurt burgerlijke partij gesteld tegen de heren Lernout, Hauspie, Willaert en Bastiaens en tegen NV LHSP. Dexia Bank eist een schadevergoeding voor een provisioneel bedrag van 2 EUR. De vordering van Dexia Bank heeft betrekking op het verlies dat het op zijn LHSP-portefeuille heeft geleden (Dexia Bank bezit nog 437 000 LHSP-aandelen) en op een bedrag van 27 493 196,41 EUR dat LHSP hem nog verschuldigd is in het kader van een consortiale kredietfaciliteit van 430 000 000 USD van 5 mei 2000 (zie paragraaf 4.4.9.1. hiervoor).
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
Dexia is op diverse wijzen betrokken bij het faillissement van Lernout & Hauspie Speech Products (LHSP) en bij de gevolgen daarvan. Daar werd in het jaarverslag van 2006 gedetailleerd op ingegaan. Sindsdien hebben zich volgende relevante feiten voorgedaan.
JAARREKENING
4.4.9. Lernout & Hauspie
RAPPORT DE GESTION CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS JAARREKENING
4.4.9.5.2. Vorderingen door beleggers Volgend op de bekendmaking van de inverdenkingstelling van Dexia Bank in België, werden in de Verenigde Staten diverse burgerlijke vorderingen ingesteld tegen Dexia NV en Dexia Bank, waarbij werd aangevoerd dat Dexia Bank aansprakelijk was voor de verliezen van aandeelhouders van LHSP. Al deze vorderingen werden beëindigd middels een dading (de NASDAQ-class action en de vorderingen van Stonington, Baker en TRA/Filler) of afgewezen met voorbehoud (de EASDAQ-class action). De NASDAQ-class action werd beëindigd middels een dading voor een bedrag van 60 000 000 USD. Deze dading werd door de rechtbank goedgekeurd. Dexia Bank heeft de bedragen die in het kader van de andere dadingen werden betaald, niet openbaar gemaakt, omdat dit de belangen van Dexia Bank ernstig zou kunnen schaden. Deze dadingen zijn niet aan de goedkeuring van de rechtbank onderworpen. 4.4.9.6. L&H Holding Op 27 april 2004 dagvaardde de curator van L&H Holding de heren Lernout, Hauspie en Willaert, samen met Banque Artesia Nederland (BAN) en Dexia Bank, in betaling van 25 miljoen USD in hoofdsom. Dit deeldossier betreft een krediet van 25 miljoen USD dat in juli 2000 door BAN aan de heer Bastiaens werd toegekend voor het verwerven door de heer Bastiaens van LHSP-aandelen in eigendom van L&H Holding. Het voormalige Artesia Banking Corporation (ABC) gaf een bankwaarborg uit ten gunste van BAN voor een bedrag van 10 miljoen USD. De verkoopprijs van 25 miljoen USD werd gecrediteerd op drie individuele rekeningen die bij BAN geopend waren door de heren Lernout, Hauspie en Willaert. Ervan uitgaande dat dit geld verschuldigd was aan L&H Holding, vordert de curator van L&H Holding de terugbetaling van dit bedrag. Dexia Bank betwist met klem de gegrondheid van deze verzoekschriften. 4.4.9.7. Banque Artesia Nederland In oktober 2006 verkocht Dexia Bank zijn dochteronderneming Banque Artesia Nederland (BAN). In het kader van deze transactie werd in essentie overeengekomen dat Dexia Bank de financiële gevolgen van de LHSP-zaak voor BAN zal dragen, zij het maximaal ten belope van de prijs die door de koper werd betaald. De meeste hangende rechtszaken houden verband met het krediet dat door BAN aan de heer Bastiaens werd verstrekt (zie paragraaf 4.4.9.6. hiervoor). Zij omvatten de vordering die door de curator van L&H Holding zowel in het kader van het strafrechtelijk onderzoek m.b.t. LHSP (in de vorm van een burgerlijke partijstelling) als voor de burgerlijke rechtbank werd ingesteld (zie paragraaf 4.4.9.6. hiervoor). Bovendien is BAN betrokken in een aantal rechtszaken in verband met Parvest-aandelen die door de heren Lernout, Hauspie en Willaert werden verworven met de opbrengst van de verkoop van de LHSP-aandelen aan de heer Bastiaens. De onderzoeksrechter in de Belgische strafzaak, L&H Holding en KBC Bank hebben allemaal vorderingen ingediend met betrekking tot deze aandelen en hebben er bewarend beslag op laten leggen in handen van BAN. Daarenboven heeft het hof van beroep van Luxemburg op 12 juli 2006 een vonnis uitgesproken op verzoek van Crédit Agricole Indosuez Luxembourg (CAIL), waarbij BNP Paribas Luxembourg werd opgedragen de Parvest-aandelen tegen 30 juni 2007 aan
248 // Dexia / Jaarverslag 2007
CAIL te leveren of aan CAIL op 30 juni 2007 de tegenwaarde van deze Parvest-aandelen te betalen als deze aandelen niet vóór 1 juli 2007 aan CAIL werden geleverd. Het hof van beroep van Luxemburg veroordeelde BAN tot het vergoeden en het vrijwaren van BNP Paribas Luxembourg van welke schade dan ook die het ingevolge deze veroordeling zou lijden. Daar geen opheffing van de verschillende beslagen op de Parvest-aandelen werd bekomen, betaalde BAN de tegenwaarde van de Parvest-aandelen aan BNP Paribas Luxembourg en betaalde Dexia Bank dit bedrag (30 039 336,54 USD) op 9 juli aan BAN terug. BAN is tegen de uitspraak van het hof van beroep van Luxemburg in beroep gegaan bij het Luxemburgs hof van cassatie. Tot slot betaalde Dexia Bank in oktober 2007 de bankwaarborg van 10 000 000 USD in hoofdsom die ten gunste van BAN werd uitgegeven (zie paragraaf 4.4.9.6. hiervoor). Dit leidde tot de betaling van 17 538 614,58 USD aan BAN op 30 oktober 2007. 4.4.9.8. Voorzieningen en waardeverminderingen Op 31 december 2007 beliep het risico van Dexia Bank in het kader van de uitstaande vorderingen m.b.t. de kredieten die werden verstrekt in de zaak Lernout & Hauspie, ongeveer 75 793 661,71 EUR – waarvan 5 101 935,02 EUR gereserveerde intresten – (zie paragrafen 4.4.9.1., 4.4.9.2. en 4.4.9.7. hiervoor). De waardeverminderingen voor het dossier Lernout & Hauspie bedroegen op dezelfde datum zowat 69 912 004,48 EUR. Dexia Bank gaat ervan uit dat het in staat zal zijn het verschil te recupereren, gezien de beschikbare zekerheden. De noodzakelijke voorzieningen werden in de rekeningen 2007 opgenomen tot dekking van de geschillen in de VS en derhalve van de betalingen in het kader van de dadingen in de NASDAQ-class action en in de Baker, Stonington en TRA/Fillerzaken, alsook van de kosten en advocatenhonoraria voor alle L&Hprocedures vermeld in paragraaf 4.4.9.1. tot 4.4.9.6. hiervoor. Dexia betwist ten stelligste de geldigheid en de gegrondheid van al deze vorderingen. Zoals in het jaarverslag van 2006 vermeld, wordt het bedrag van de voorzieningen voor de geschillen in de VS en meer specifiek voor de betalingen aan Stonington, Baker en TRA/Filler, door Dexia niet bekendgemaakt, daar een publicatie hiervan haar recht op verdediging ernstig zou kunnen schaden.
4.4.10. Dexia Bank Nederland NV 4.4.10.1. Achtergrond De moeilijkheden met betrekking tot de effectenleaseactiviteit van de voormalige Bank Labouchere (thans Dexia Bank Nederland NV; hierna “DBnl”) werden eind 2001 duidelijk tijdens de snelle en scherpe daling van de koersen op de Amsterdamse effectenbeurs. De waarde van de effecten die als onderpand fungeerden voor de door DBnl verstrekte leningen, bleek in een groot aantal contracten niet toereikend te zijn, als gevolg waarvan er in plaats van de winst waarop aanvankelijk gehoopt werd, mogelijkerwijs een restschuld dreigde te ontstaan. Hierbij wordt verwezen naar de gedetailleerde informatie die vervat ligt in het jaarverslag 2006 van Dexia (in het bijzonder pagina 99 tot 101) alsook naar de in de loop van 2007 gepubliceerde activiteitenverslagen, die beschikbaar zijn op www.dexia.com.
4.4.10.3. Geschillen in het algemeen Er zijn tussen DBnl en zijn cliënten diverse geschillen ontstaan in verband met de effectenleaseproducten. Dexia heeft daarover bericht in eerdere jaar- en kwartaalactiviteitenverslagen. DBnl krijgt nog altijd te maken met vorderingen die voornamelijk gebaseerd zijn op misleidende informatie/dwaling rond de effectenleaseproducten, het niet vaststellen of het effectenleaseproduct past bij een cliënt gezien diens beleggingservaring en doelstellingen alsook zijn of haar financiële situatie (“zorgplicht”), het niet verkrijgen van de toestemming van de echtgeno(o)t(e) van de cliënt, verkeerde en misleidende (mondelinge) mededelingen door tussenpersonen, ongevraagde wervende contacten (“coldcalling”), huis-aan-huisverkoop, niet-bindende/ongeldige afstandsverklaringen met betrekking tot het Dexia-aanbod, alsook schendingen van de Nederlandse
Dexia / Jaarverslag 2007 // 249
RAPPORT DE GESTION CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
Op 27 april 2007 sprak het Amsterdamse kantongerecht drie zogenaamde “standaardvonnissen” uit die DBnl en zijn cliënten een leidraad moesten bieden rond de meest waarschijnlijke scenario’s voor de uitkomst van de individuele rechtszaken die bij dit kantongerecht aanhangig waren. Factoren die dit kantongerecht in overweging neemt, zijn onder meer de inkomsten, het vermogen, de beleggingservaring en de opleiding van de cliënten. Over het algemeen is de uitkomst van een dergelijke procedure gunstiger voor de cliënten dan de Duisenberg-Regeling, vooral omdat het Amsterdamse kantongerecht ervan uitgaat dat de rente die gedurende de looptijd van het contract werd betaald, wel deel uitmaakt van de schade die DBnl (gedeeltelijk) aan zijn cliënten moet betalen. DBnl is het daar niet mee eens, aangezien dit niet strookt met de Duisenberg-Regeling, noch met het hoger vermelde arrest van het Gerechtshof te Amsterdam dat de betaalde rente niet mag worden beschouwd als een deel van de schade van de cliënt. Daarom tekende DBnl bij het Gerechtshof te Amsterdam beroep aan – en zal de bank dat blijven doen – tegen de beslissing om de betaalde rente te beschouwen als deel van de schade. Leaseproces BV, een commerciële organisatie die cliënten werft op basis van “no cure, no pay”, vertegenwoordigde op 31 december 2007 ongeveer 28 300 cliënten, van wie er zowat 16 000 een geldige “opt-out”-verklaring hadden afgelegd in het kader van de Duisenberg-Regeling. Het verschil tussen beide cijfers vloeit voort uit het feit dat bepaalde cliënten om verschillende redenen niet voor de “opt-out”regeling hoefden te kiezen (ze hadden producten die buiten de Duisenberg-Regeling vielen, of het ging om cliënten die eerder al een regeling hadden aanvaard) en uit het feit dat sommige cliënten uiteindelijk toch met de DuisenbergRegeling instemden. Leaseproces BV startte voor ongeveer 2 000 van zijn cliënten een gerechtelijke procedure op. Op kleinere schaal zijn er ook andere organisaties, gemachtigden en advocaten die in naam van hun cliënten DBnl aansprakelijk stellen en tegen de bank stappen ondernemen bij gerechtelijke instanties. In het vierde kwartaal van 2007 werd echter een groot aantal van die gerechtelijke procedures afgerond, meestal op basis van de Duisenberg-Regeling. Het totale aantal cliënten dat dus nog een rechtszaak tegen DBnl heeft lopen, is dan ook aan het dalen. Een aantal van die zaken, aanhangig gemaakt door cliënten van Leaseproces BV en door cliënten die worden vertegenwoordigd door andere advocaten, zal trouwens binnenkort worden stopgezet, omdat de betrokken personen geen geldige “opt-out”-verklaring hebben afgelegd.
JAARREKENING
4.4.10.2. De Duisenberg-Regeling Op 31 december 2007 hadden ongeveer 68 000 cliënten van DBnl (met in totaal meer dan 116 000 afgesloten contracten) een op de Duisenberg-Regeling gebaseerde schikking aanvaard. Dit aantal omvat niet de 165 300 cliënten die aan de Duisenberg-Regeling gebonden zijn als gevolg van de hierna vermelde beslissing van het Gerechtshof te Amsterdam, noch met de bijna 100 000 cliënten (met ongeveer 200 000 contracten) die al een afstandsverklaring ondertekenden en van wie sommigen mogelijk ook van de Duisenberg-Regeling zullen genieten. 31 juli 2007 was de laatste dag van de “opt-out”-periode van zes maanden. Vandaar dat sinds 1 augustus 2007 geen geldige “opt-out” meer mogelijk is. Tijdens de “opt-out”-periode konden de cliënten een “opt-out”-verklaring afleggen om te vermijden dat ze automatisch aan de Duisenberg-Regeling gebonden zouden zijn. Dit op basis van de beslissing van het Gerechtshof te Amsterdam van 25 januari 2007, die de regeling verbindend verklaarde. Een “opt-out” houdt echter geen enkele verplichting in voor DBnl. Het betekent enkel dat de cliënt zich het recht voorbehoudt om tegen DBnl een procedure aanhangig te maken. Ongeveer 23 400 cliënten hebben een “opt-out”-verklaring afgelegd, onder wie ook 16 000 cliënten die worden vertegenwoordigd door Leaseproces BV. Tussen 1 februari en 31 december 2007 konden de opgeschorte rechtsgedingen door de eisers worden hervat. Ongeveer 1 275 gedingen – zowat 38 % van het aantal opgeschorte zaken – werden inmiddels hervat. Op 1 maart 2007 sprak het Gerechtshof te Amsterdam twee belangrijke arresten uit. In het eerste arrest bevestigde het Gerechtshof dat de toestemming van de echtgeno(o)t(e) verplicht is voor het afsluiten van effectenleasecontracten. In deze zaak heeft DBnl beroep aangetekend bij de Hoge Raad der Nederlanden. Op 25 januari 2008 gaf de procureur-generaal bij de Hoge Raad hierover het advies aan de Hoge Raad om het arrest van het Gerechtshof te Amsterdam te bevestigen. Het oordeel van de Hoge Raad rond de al dan niet verplichte toestemming van de echtgeno(o)t(e) wordt verwacht in mei 2008. Indien het arrest van het Gerechtshof te Amsterdam door de Hoge Raad in cassatie wordt bevestigd, zal de schade voor DBnl – gebaseerd op alle cliënten die binnen drie jaar en zes maanden na het afsluiten van een effectenleasecontract een zogenaamde annuleringsbrief stuurden – 32 miljoen EUR bedragen. De wet – indien ze van toepassing is – bepaalt dat de partner binnen drie jaar nadat hij weet heeft van het bestaan van het contract, moet protesteren wil zijn vernietiging geldig zijn. DBnl heeft zo’n 12 500 brieven van partners ontvangen die meer dan drie jaar en zes maanden na het aangaan van effectenleasecontracten zijn verstuurd. Er kunnen thans geen nieuwe geldige “brieven van partners” meer worden opgestuurd. Buiten de voorzieningen die nodig waren voor de Duisenberg-Regeling, legde DBnl voor dit risico geen andere voorzieningen aan, omdat de bank van oordeel is dat er volgens de wet voor het afsluiten van de betrokken contracten geen toestemming van de echtgeno(o)t(e) nodig is. In het tweede arrest, rond “zorgplicht”, lag het arrest van het Gerechtshof te Amsterdam in de lijn van de Duisenberg-Regeling. Hiertegen kan geen cassatie meer worden aangetekend. Een belangrijk aspect van dit arrest – dat de tijdens de looptijd van het contract betaalde interest geen deel uitmaakt van de schade van de cliënt – werd ook bevestigd door latere beslissingen van het Gerechtshof te Amsterdam.
RAPPORT DE GESTION CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS JAARREKENING
Wet op het Consumentenkrediet. Het gaat voornamelijk om geschillen met individuele partijen, maar in sommige gevallen ook met stichtingen (Stichting Leaseleed). Ze worden voorgelegd aan verschillende rechtbanken of scheidsgerechten, met name de sectoren civiel en kanton van de rechtbanken, gerechtshoven, het Dutch Securities Institute (DSI) alsook aan de Geschillencommisie Bankzaken. Meer dan 130 cliënten hebben klacht ingediend bij de zogenaamde Geschillencommissie Duisenberg. Slechts een onbeduidend aantal van deze klachten heeft geleid tot toewijzing van de klacht. In eerdere verslagen en persberichten heeft Dexia het publiek op de hoogte gebracht van belangrijke ontwikkelingen. Deze informatie is te vinden op de website van Dexia (www.dexia.com). 4.4.10.4. Dutch Securities Institute (DSI) Eind 2007 waren nog slechts 120 gevallen hangende bij de Klachtencommissie van DSI en geen enkel dossier meer bij de Commissie van Beroep van DSI.
4.4.10.5. Depot Lease De Duisenberg-Regeling geldt niet voor de groep van zowat 5 500 cliënten die effectenleasecontracten in combinatie met effectendepots hebben afgesloten (“Depot Lease”). Eind 2007 waren met diverse Depot Lease-cliënten schikkingen bereikt, onder meer met bijna alle 390 klanten van de Stichting Leaseleed. DBnl wordt nog geconfronteerd met ongeveer 200 rechtszaken van Depot Lease-cliënten, maar verwacht ook voor deze dossiers een regeling te kunnen treffen. 4.4.10.6. Voorzieningen op 31 december 2007 De voorzieningen worden elk kwartaal aangepast. Ze kunnen beïnvloed worden door de koersschommelingen van de onderliggende aandelen van de effectenleasecontracten, door het cliëntengedrag en door toekomstige uitspraken van het gerecht. 4.4.10.7. Beoordeling Onderstaande tabel bevat een update van de status van de portefeuille en wil de lezers de mogelijkheid bieden om inzicht te krijgen in de risico’s die verbonden zijn aan mogelijke credit defaults en aan lopende en mogelijke toekomstige rechtszaken.
PORTEFEUILLE OP 31 DECEMBER 2007 (1) (in miljoenen EUR, tenzij anders vermeld)
TOTAAL UITSTAANDE PORTEFEUILLE - Contracten met voldoende onderpand - Contracten zonder voldoende onderpand waarvan: - contracten met aflossing - contracten zonder aflossing waarvan: - overeenkomst aanvaard (2) (en afstandsverklaring ondertekend) - overeenkomst niet aanvaard
Aantal contracten
Leenbedrag
Zekerheid (onderpand)
Overschot (+) of tekort (-) op onderpand
84 029 37 968 46 061
487 149 338
488 218 270
+1 +69 -68
2 929 43 132
18 320
17 253
-1 -67
26 200 16 932
190 130
150 103
-40 -27
CONTRACTEN DIE EINDIGDEN VOOR 31 DECEMBER 2007 (1) (in miljoenen EUR, tenzij anders vermeld)
TOTAAL PORTEFEUILLE - Contracten met voldoende onderpand - Contracten zonder voldoende onderpand waarvan: - contracten met aflossing (3) - contracten zonder aflossing waarvan: - overeenkomst aanvaard (2) (en afstandsverklaring ondertekend) - overeenkomst niet aanvaard
Aantal contracten
Leenbedrag
Zekerheid (onderpand)
Overschot (+) of tekort (-) op onderpand
631 281 332 135 299 146
5 855 2 548 3 307
6 229 4 095 2 135
+374 +1 547 -1 172
70 491 228 655
876 2 431
669 1 466
-207 -965
166 469 62 186
1 755 676
1 034 431
-720 -245
(1) Alle contracten die sinds hun aanvang aan de effectenleasedefinitie beantwoorden, ongeacht de manier waarop ze werden beëindigd. (2) Hetzij het Dexia-aanbod, de Duisenberg-Regeling en enige andere schikking. (3) Voornamelijk vervroegd beëindigde contracten.
250 // Dexia / Jaarverslag 2007
4.5.2. Financieel resultaat De opbrengsten uit de financiële vaste activa omvatten de dividenden die werden uitgekeerd door de entiteiten van de Groep (1 170,3 miljoen EUR), alsook de ontvangen en te ontvangen rente op achtergestelde leningen (190,5 miljoen EUR). De opbrengsten uit vlottende activa omvatten de interest die gegenereerd wordt door de deviezen- en renteswap die werd afgesloten met Dexia Crédit Local (5,9 miljoen EUR), door de voorschotten op de uitgestelde belastingen (0,7 miljoen EUR), alsook door de thesauriebeleggingen (5,1 miljoen EUR). De overige opbrengsten vloeien voort uit een dekkingsverrichting ten belope van 3,7 miljoen EUR. De betaalde en verschuldigde rente met betrekking tot leningen die door de entiteiten van de Groep werden toegekend, beloopt 171,6 miljoen EUR. De financiële kosten voor de deviezen- en renteswap die werd afgesloten met Dexia Crédit Local bedragen 7 miljoen EUR, terwijl de overige rentekosten uitkomen op 0,2 miljoen EUR. De overige financiële lasten omvatten de provisies die te maken hebben met de betaling van dividenden door de betaalinstellingen Dexia Bank, Dexia BIL en Caceis (5,8 miljoen EUR), de beheerskosten voor de effectendienstverlening (0,2 miljoen EUR), de kosten voor de terugkoop van eigen aandelen (0,1 miljoen EUR) en diverse andere financiële kosten (0,4 miljoen EUR). Daarbij komt een afstand van vordering die door de vaste vestiging in Parijs werd toegestaan aan een dochteronderneming die binnen de fiscale integratie valt, conform de verbintenis die
4.5.3. Uitzonderlijk resultaat Met betrekking tot de vestiging in Parijs waren in 2004 uitzonderlijke afschrijvingen aangelegd met het oog op de geplande verhuizing. Uiteindelijk is gebleken dat een deel van de afgeschreven activa nog worden gebruikt in de nieuwe ruimten in de Toren Dexia CBX, waardoor een terugname van de afschrijvingen ten belope van 0,03 miljoen EUR geboekt werd. Op 7 november 2007 vond er een terugname van een waardevermindering plaats ten belope van 0,6 miljoen EUR na de afronding van de vereffening van de vennootschap Dexia Financière.
4.5.4. Belastingen over het resultaat De belastingen over het resultaat hebben betrekking op een voorziening voor een belastingrisico (3,1 miljoen EUR) (zie rubriek 4.3.5. Voorzieningen voor belastingen). Deze voorziening moet in verband worden gebracht met een belastingregularisatie ten voordele van de zetel van Dexia NV die verband houdt met de inkomsten van 2005 (3 miljoen EUR). De overige belastingregularisaties vinden hun oorsprong in het feit dat de vaste vestigingen van Parijs en Luxemburg de overkoepelende holding zijn van de fiscale consolidatiekring in hun land. De belastingbesparingen die werden verwezenlijkt door elke geïntegreerde groep, worden bij deze vaste vestigingen geboekt en als onmiddellijke winst van het boekjaar beschouwd (1,6 miljoen EUR in Luxemburg en 50,7 miljoen EUR in Frankrijk). Bovendien had een terugneming plaats van een voorziening voor belastingrisico’s ten belope van 1 miljoen EUR die in 2006 was geboekt in het kader van de fisale consolidatie door Parijs.
4.5.5. Winst van het boekjaar De winst van het boekjaar 2007 bedraagt 1 081,5 miljoen EUR.
Dexia / Jaarverslag 2007 // 251
RAPPORT DE GESTION
De overige bedrijfsopbrengsten hebben betrekking op de recuperatie van kosten (1,7 miljoen EUR). De diensten en diverse goederen nemen toe met 24,4 miljoen EUR tot 107,3 miljoen EUR. Deze rubriek omvat de erelonen die de consultants, experts, revisoren en de dochterondernemingen van de Groep ontvingen voor hun prestaties, ten belope van 65,1 miljoen EUR, tegen 52,1 miljoen EUR in 2006. De toename van de erelonen heeft vooral te maken met de prestaties van de dochterondernemingen van de Groep. De erelonen vloeien ook voort uit de sturings- en controleopdrachten die worden uitgevoerd door de corporate teams van de groep Dexia met name in het kader van Bazel II. De Dexia Corporate University, die opleidingsprogramma’s op hoog niveau wil uitwerken voor de werknemers van de hele groep Dexia, kostte 1,8 miljoen EUR. De andere werkingskosten (huur van gebouwen, telecommunicatie, reiskosten, opleidingen, bijdragen en benodigdheden) bedragen 32,8 miljoen EUR, tegen 21,9 miljoen EUR in 2006; de toename van deze kosten is het gevolg van de toename van het personeelsbestand van Dexia NV. De druk- en reclamekosten i.v.m. de verspreiding van de informatie belopen 3,7 miljoen EUR, tegenover 4,4 miljoen EUR in 2006. De emolumenten voor de bestuurders belopen 3,9 miljoen EUR. Het gemiddeld aantal personen dat rechtstreeks voor Dexia werkt, is gestegen van 177 tot 242, wat de kostenstijging van de bezoldigingen en sociale lasten verklaart van 36,1 tot 48,8 miljoen EUR. De afschrijvingen op oprichtingskosten vertegenwoordigen 2,9 miljoen EUR, de afschrijvingen op immateriële vaste activa komen uit op 1,4 miljoen EUR, terwijl de afschrijvingen met betrekking tot materiële vaste activa 0,7 miljoen EUR bedragen.
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
4.5.1. Bedrijfsresultaat
aanvankelijk door Dexia Crédit Local werd aangegaan als overkoepelende holding van de fiscale consolidatiekring in Frankrijk (15,5 miljoen EUR). Deze afstand, die past in het kader van een transactie met fiscale hefboom die werd erkend door de Franse fiscale overheid, heeft overigens aanleiding gegeven tot een terugneming van een voorziening voor risico’s en kosten voor eenzelfde bedrag (zie hiervoor 4.3.6. “Voorzieningen voor overige risico’s en kosten”). Bovendien werden wisselkoersverliezen geboekt op de termijnverkoop van Turkse lira (TRY) ten belope van 2,8 miljoen EUR.
JAARREKENING
4.5. RESULTATENREKENING
4.6. STAAT VAN OPRICHTINGSKOSTEN
JAARREKENING
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
RAPPORT DE GESTION
(in EUR)
Bedragen
NETTOBOEKWAARDE PER 31/12/06 Mutaties tijdens het boekjaar: - Nieuwe kosten van het boekjaar - Afschrijvingen
7 921 112
NETTOBOEKWAARDE PER 31/12/07 Waarvan kosten van oprichting of kapitaalverhoging, kosten bij uitgifte van leningen en andere oprichtingskosten
6 862 955
1 817 361 2 875 518
6 862 955
4.7. STAAT VAN DE IMMATERIËLE VASTE ACTIVA (LICENTIES) (in EUR)
Bedragen
AANSCHAFFINGSWAARDE PER 31/12/06 Mutaties tijdens het boekjaar: - Aanschaffingen, met inbegrip van de geproduceerde vaste activa
5 624 291 931 325
AANSCHAFFINGSWAARDE PER 31/12/07
6 555 616
AFSCHRIJVINGEN PER 31/12/06 Mutaties tijdens het boekjaar: - Geboekt
3 425 250
AFSCHRIJVINGEN PER 31/12/07
4 797 708
NETTOBOEKWAARDE PER 31/12/07
1 757 908
1 372 458
4.8. STAAT VAN DE MATERIËLE VASTE ACTIVA Installaties, machines en uitrusting
Meubilair en rollend materieel
Overige materiële vaste activa
Activa in aanbouw en vooruitbetalingen
1 221 455
7 925 356
3 154 330
0
43 566 (2 961 952) 0
0 0 0
(in EUR) AANSCHAFFINGSWAARDE PER 31/12/06 Mutaties tijdens het boekjaar: - Aanschaffingen, met inbegrip van de geproduceerde vaste activa - Overdrachten en buitengebruikstellingen - Overboeking van een post naar een andere AANSCHAFFINGSWAARDE PER 31/12/07 AFSCHRIJVINGEN PER 31/12/06 Mutaties tijdens het boekjaar: - Geboekt - Teruggenomen want overtollig - Afgeboekt na overdrachten en buitengebruikstellingen
23 878 (473 448) 0
615 076 (43 680) 0
771 885
8 496 752
235 944
0
961 277
5 239 442
3 053 872
0
33 085 0 (2 961 952)
0 0 0
18 113 0 (336 583)
687 223 (34 167) (41 624)
AFSCHRIJVINGEN PER 31/12/07
642 807
5 850 874
125 005
0
NETTOBOEKWAARDE PER 31/12/07
129 078
2 645 878
110 939
0
252 // Dexia / Jaarverslag 2007
4.9. STAAT VAN DE FINANCIËLE VASTE ACTIVA 1. Deelnemingen en aandelen (in EUR)
Bedragen
AANSCHAFFINGSWAARDE PER 31/12/06 Mutaties tijdens het boekjaar: - Aanschaffingen - Overdrachten en buitengebruikstellingen
18 428 562 251
AANSCHAFFINGSWAARDE PER 31/12/07
18 952 029 542
WAARDEVERMINDERINGEN PER 31/12/06 Mutaties tijdens het boekjaar: - Geboekt - Teruggenomen want overtollig - Afgeboekt na overdrachten en buitengebruikstellingen
76 256 186 0 (572 191) (75 683 995) 0
NETTOBOEKWAARDE PER 31/12/07
18 952 029 542
2. Vorderingen 1. Verbonden ondernemingen
2. Andere ondernemingen
NETTOBOEKWAARDE PER 31/12/06 Mutaties tijdens het boekjaar: - Toevoegingen - Terugbetalingen - Wisselkoersverschillen
3 580 740 966
9 859
NETTOBOEKWAARDE PER 31/12/07
3 378 983 557
755 618 (8 459) (201 757 409) 757 018
Dexia / Jaarverslag 2007 // 253
JAARREKENING
(in EUR)
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
WAARDEVERMINDERINGEN PER 31/12/07
RAPPORT DE GESTION
607 550 028 (84 082 737)
4.10. DEELNEMINGEN EN MAATSCHAPPELIJKE RECHTEN AANGEHOUDEN IN ANDERE ONDERNEMINGEN Hieronder worden de ondernemingen vermeld waarin de onderneming een deelneming bezit, alsmede de andere ondernemingen waarin de onderneming maatschappelijke rechten bezit ten belope van ten minste 10 % van het geplaatste kapitaal.
JAARREKENING
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
RAPPORT DE GESTION
Naam, volledig adres van de zetel en zo het een onderneming naar Belgisch recht betreft, het ondernemingsnummer
Maatschappelijke rechten gehouden door de onderneming dochters (rechtstreeks) Aantal
Dexia Bank België NV Pachecolaan 44 B-1000 Brussel BE 0403.201.185 Gewone aandelen 359 412 609 Dexia Crédit Local SA – BO (1) 1, passerelle des Reflets, Tour Dexia – La Défense 2 F-92913 Paris Gewone aandelen 87 045 744 Dexia Banque Internationale à Luxembourg SA – BO (1) 69, route d’Esch L-1470 Luxembourg Gewone aandelen 1 163 720 Dexia Holding Incorporated – BO (1) West 52nd Street 31 USA-New York, NY 10019 Gewone aandelen 1 Dexia Management Services Ltd – BO (1) Shackleton House, 2nd Floor, 4 Battle Bridge Lane UK-London SE1 2 RB Gewone aandelen 10 000 Dexia Participation Luxembourg SA – BO (1) 69, route d’Esch L-1470 Luxembourg Gewone aandelen 25 759 Dexia Habitat SA – BO (1) 1, passerelle des Reflets, Tour Dexia – La Défense 2 F-92913 Paris Gewone aandelen 187 494 Dexia Employee Benefits NV Livingstonelaan 6 B-1000 Brussel BE 0866.161.005 Gewone aandelen 14 999 Dexia Nederland Holding NV – BO (1) Piet Heinkade 55 NL-1019 GM Amsterdam Gewone aandelen 50 000 Dexia Participation Belgique NV Rogierplein 11 B-1210 Brussel BE 0882.068.708 Gewone aandelen 190 Dexia Funding Luxembourg SA – BO (1) 180, rue des Aubépines L-1145 Luxembourg Gewone aandelen 31 Associated Dexia Technology Services SA – BO (1) 23, Z.A. Bourmicht L-8070 Bertrange Gewone aandelen 1 493 Deniz Finansal Kiralama – BO (1) Rihtim Caddesi – Karaköy 26 T-Istanbul Gewone aandelen 72 Deniz Faktoring – BO (1) Rihtim Caddesi – Karaköy 26 T-Istanbul Gewone aandelen 1 (1) BO: buitenlandse onderneming
254 // Dexia / Jaarverslag 2007
Jaarrekening per
Gegevens geput uit de laatst beschikbare jaarrekening MuntEigen Nettocode vermogen resultaat (+) of (-) (in eenheden)
%
%
100,00
0,00
31/12/06
EUR
2 696 814 890 908 755 000
100,00
0,00
31/12/06
EUR
2 883 542 885 472 624 577
57,68
42,26
31/12/06
EUR
1 673 941 044 631 344 223
10,00
90,00
31/12/06
USD
3 301 865 189 532 462 853
100,00
0,00
31/12/06
GBP
99,99
0,01
31/12/06
EUR
100,00
0,00
31/12/06
EUR
2 997 341
100,00
0,00
31/12/06
EUR
201 401
(92 303)
100,00
0,00
31/12/06
EUR
416 854 921
(21 486 916)
95,00
5,00
100,00
0,00
99,53
0,47
0,01
99,99
31/12/06
TRY
88 744 506
6 582 195
0,01
99,99
31/12/06
TRY
41 346 485
4 090 095
75 018
(2 946)
1 406 982 020 127 950 874
29 705
Boekjaar
271 700 000 271 700 000 78 529
0 0 182 529
4.12. OVERLOPENDE REKENINGEN (in EUR)
Boekjaar
Over te dragen kosten Verkregen opbrengsten: interesten Verkregen opbrengsten: herfacturatie kosten
635 209 48 382 793 435 000
4.13. STAAT VAN HET KAPITAAL EN AANDEELHOUDERSSTRUCTUUR A. Geplaatst kapitaal Bedragen (in EUR) GEPLAATST KAPITAAL PER 31/12/06 Wijzigingen tijdens het boekjaar: - kapitaalsverhoging voorbehouden aan het personeel en de medewerkers van de groep Dexia - uitoefening warrants toegekend aan personeel GEPLAATST KAPITAAL PER 31/12/07
Aantal aandelen
5 237 739 141
41 727 658 27 538 313
9 272 813 6 119 625
5 307 005 112
B. Samenstelling van het kapitaal Bedragen (in EUR)
Aantal aandelen
5 307 005 112
1 178 576 763 354 891 293 823 685 470
Soorten aandelen
- Aandelen zonder vermelding van nominale waarde die elk 1/1 178 576 763ste van het maatschappelijk kapitaal vertegenwoordigen
- Aandelen op naam - Aandelen aan toonder C. Eigen aandelen gehouden door:
- de vennootschap zelf - haar dochters
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
Termijnrekeningen bij kredietinstellingen met een resterende looptijd of opzegtermijn van: - hoogstens één maand Hierboven niet-opgenomen overige geldbeleggingen
Vorig boekjaar
Kapitaalbedrag (in EUR)
Aantal aandelen
38 820 897 1 376 415
8 626 866 305 870
Dexia / Jaarverslag 2007 // 255
JAARREKENING
(in EUR)
RAPPORT DE GESTION
4.11. OVERIGE GELDBELEGGINGEN
D. Verplichtingen tot uitgifte van aandelen Kapitaalbedrag (in EUR)
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
RAPPORT DE GESTION
Als gevolg van de uitoefening van inschrijvingsrechten: - Aantal inschrijvingsrechten in omloop - Bedrag van het te plaatsen kapitaal - Maximum aantal uit te geven aandelen
Aantal aandelen
62 817 843 282 680 294 62 817 843
E. Toegestaan, niet-geplaatst kapitaal Bedrag (in EUR) 4 519 528 120
F. Aandeelhoudersstructuur van de onderneming op de datum van de jaarafsluiting, zoals die blijkt uit de kennisgevingen die de onderneming heeft ontvangen Arcofin: 17,66 % Gemeentelijke Holding: 16,25 % Caisse des dépôts et consignations: 11,67 % Groep Ethias: 6,25 % CNP Assurances: 1,96 %
4.14. UITSPLITSING VAN DE VOORZIENINGEN VOOR OVERIGE RISICO’S EN KOSTEN VAN DE PASSIVA INDIEN DAARONDER EEN BELANGRIJK BEDRAG VOORKOMT (in EUR)
Boekjaar
JAARREKENING
Verbintenis als hoofd van de fiscale consolidatie (Frankrijk)
19 611 293
4.15. UITSPLITSING VAN DE SCHULDEN MET EEN OORSPRONKELIJKE LOOPTIJD VAN MEER DAN EEN JAAR, NAARGELANG HUN RESTERENDE LOOPTIJD Hoogstens één jaar
Meer dan één jaar, doch hoogstens 5 jaar
Meer dan 5 jaar
0 0
0 0
200 000 000 200 000 000
(in EUR) Financiële schulden 5. Overige leningen TOTAAL DER SCHULDEN
256 // Dexia / Jaarverslag 2007
200 000 000
4.16. SCHULDEN M.B.T. BELASTINGEN, BEZOLDIGINGEN EN SOCIALE LASTEN (in EUR)
Boekjaar
Belastingen a) Vervallen belastingschulden b) Niet-vervallen belastingschulden c) Geraamde belastingschulden
4.17. OVERLOPENDE REKENINGEN Boekjaar Toe te rekenen kosten: interesten Toe te rekenen kosten: algemene kosten Positief omrekeningsverschil
44 283 475 2 846 217 51 122
4.18. BEDRIJFSRESULTATEN (in EUR) Andere bedrijfsopbrengsten Exploitatiesubsidies en vanwege de overheid ontvangen compenserende bedragen Werknemers ingeschreven in het personeelsregister in België a) Totaal aantal op de afsluitingsdatum b) Gemiddeld personeelsbestand berekend in voltijdse equivalenten c) Aantal daadwerkelijk gepresteerde uren Personeelskosten a) Bezoldigingen en rechtstreekse sociale voordelen b) Werkgeversbijdragen voor sociale verzekeringen c) Werkgeverspremies voor bovenwettelijke verzekeringen d) Andere personeelskosten e) Pensioenen Voorzieningen voor risico’s en kosten Toevoegingen Bestedingen en terugnemingen Andere bedrijfskosten Bedrijfsbelastingen en -taksen Andere Uitzendkrachten en ter beschikking van de onderneming gestelde personen a) Totaal aantal op de afsluitingsdatum b) Gemiddeld personeelsbestand berekend in voltijdse equivalenten c) Aantal daadwerkelijk gepresteerde uren d) Kosten voor de onderneming
Vorig boekjaar
Boekjaar
0
21 684
207 161,9 252 134
239 219,0 326 355
23 768 184 6 845 401 5 054 207 396 477 0
38 462 616 6 173 063 3 499 210 647 060 0
4 089 504 1 602 500
1 042 559 15 616 340
395 168 20 565
182 528 23 344
1 0,4 678 24 488
2 1,9 3 306 108 047
Vorig boekjaar
Boekjaar
55 987 760 3 943 340 243
60 417 3 677 225 31
4 268 469 20 000 9 112 55 977 329 274 214 0
5 795 502 15 516 340 2 814 745 64 956 535 149 88 739
4.19. FINANCIËLE RESULTATEN (in EUR) Uitsplitsing van de andere financiële opbrengsten Koersverschillen Opbrengst verbonden aan een SWAP Andere financiële opbrengsten Uitsplitsing van de overige financiële kosten Kosten van betaling dividenden Minderwaarde op de realisatie vlottende activa Koersverschillen Omrekeningsverschillen Andere overige financiële kosten Kosten bij aankoop eigen aandelen
Dexia / Jaarverslag 2007 // 257
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
0 16 375 366
JAARREKENING
Bezoldingen en sociale lasten a) Vervallen schulden ten aanzien van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid b) Andere schulden met betrekking tot bezoldigingen en sociale lasten
RAPPORT DE GESTION
0 198 233 0
4.20. BELASTINGEN OP HET RESULTAAT
RAPPORT DE GESTION
(in EUR)
Boekjaar
Belastingen op het resultaat van het boekjaar a) Verschuldigde of betaalde belastingen en voorheffingen b) Geactiveerde overschotten van betaalde belastingen en voorheffingen c) Geraamde belastingsupplementen Belastingen op het resultaat van vorige boekjaren a) Verschuldigde of betaalde belastingsupplementen b) Geraamde belastingsupplementen of belastingsupplementen waarvoor een voorziening werd gevormd Belangrijkste oorzaken van de verschillen tussen de winst voor belastingen, zoals die blijkt uit de jaarrekening, en de geraamde belastbare winst Definitieve belaste inkomsten Fiscale integratie in Frankrijk Fiscale integratie in Luxemburg
0 93 242 (93 242) 0 3 140 169 14 3 140 155
1 111 792 454 PM PM
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
4.21. BELASTING OP DE TOEGEVOEGDE WAARDE EN BELASTINGEN TEN LASTE VAN DERDEN (in EUR) In rekening gebrachte belasting op de toegevoegde waarde: 1. Aan de onderneming (aftrekbaar) 2. Door de onderneming De ingehouden bedragen ten laste van derden als: 1. Bedrijfsvoorheffing 2. Roerende voorheffing
Vorig boekjaar
Boekjaar
0 14 918
2 182 10 616
8 795 818 112 610 287
15 062 412 93 829 529
JAARREKENING
4.22. NIET IN DE BALANS OPGENOMEN RECHTEN EN VERPLICHTINGEN (in EUR) Door de onderneming gestelde of onherroepelijk beloofde persoonlijke zekerheden als waarborg voor schulden of verplichtingen van derden waarvan: - Maximumbedrag ten belope waarvan andere verplichtingen van derden door de onderneming zijn gewaarborgd Termijnverrichtingen - Gekochte (te ontvangen) goederen - Verkochte (te leveren) goederen - Gekochte (te ontvangen) deviezen - Verkochte (te leveren) deviezen
Boekjaar
500 032 550
500 032 550 0 0 141 168 500 91 202 460
Belangrijke hangende geschillen en andere belangrijke verplichtingen Zie nota’s jaarrekening: rubriek 4.4.
In voorkomend geval, beknopte beschrijving van de regeling inzake het aanvullend rust- of overlevingspensioen ten behoeve van de personeels- of directieleden, met opgave van de genomen maatregelen om de daaruit voortvloeiende kosten te dekken. De personeelsleden genieten van een aanvullend rust- en overlevingspensioen waarbij zowel de patronale als de persoonlijke premies aan een groepsverzekering gestort worden. Bepaalde leden van het directiecomité genieten eveneens van een aanvullend regime waarvan de bijdragen aan een externe verzekeringsmaatschappij worden gestort.
258 // Dexia / Jaarverslag 2007
5. FINANCIËLE BETREKKINGEN 5.1. BETREKKINGEN MET VERBONDEN ONDERNEMINGEN EN MET ONDERNEMINGEN WAARMEE EEN DEELNEMINGSVERHOUDING BESTAAT
22 331 013 099 18 952 029 542 3 378 983 557
43 445 840 43 051 736 394 104
35 052 654 34 048 252 1 004 402
GELDBELEGGINGEN Aandelen Vorderingen
271 700 000 0 271 700 000
0 0 0
SCHULDEN op meer dan één jaar op hoogstens één jaar
3 503 872 720 200 000 000 3 303 872 720
3 452 564 090 200 000 000 3 252 564 090
500 000 000
500 000 000
227 755 846
203 832 042
1 566 423 517 13 871 036 0 160 214 051 4 157 322
1 360 836 093 11 741 751 0 178 761 391 21 466 938
VORDERINGEN op meer dan één jaar op hoogstens één jaar
PERSOONLIJKE EN ZAKELIJKE ZEKERHEDEN Door de onderneming gestelde of onherroepelijk beloofd als waarborg voor schulden of verplichtingen van verbonden ondernemingen ANDERE BETEKENISVOLLE FINANCIËLE VERPLICHTINGEN FINANCIËLE RESULTATEN Opbrengsten uit financiële vaste activa Opbrengsten uit vlottende activa Andere financiële opbrengsten Kosten van schulden Andere financiële kosten
5.2. BETREKKINGEN MET BESTUURDERS EN ZAAKVOERDERS, NATUURLIJKE OF RECHTSPERSONEN DIE DE ONDERNEMING RECHTSTREEKS OF ONRECHTSTREEKS CONTROLEREN ZONDER VERBONDEN ONDERNEMINGEN TE ZIJN, OF MET ANDERE ONDERNEMINGEN DIE DOOR DEZE PERSONEN RECHTSTREEKS OF ONRECHTSTREEKS GECONTROLEERD WORDEN Rechtstreekse en onrechtstreekse bezoldigingen en ten laste van de resultatenrekening toegekende pensioenen, voor zover deze vermelding niet uitsluitend of hoofdzakelijk betrekking heeft op de toestand van een enkel identificeerbaar persoon Aan bestuurders
3 908 955
5.3. BETREKKINGEN MET DE COMMISSARIS(SEN) EN DE PERSONEN MET WIE HIJ (ZIJ) VERBONDEN IS (ZIJN) Bezoldiging van de commissaris(sen) Bezoldiging voor uitzonderlijke werkzaamheden of bijzondere opdrachten uitgevoerd binnen de vennootschap door de commissaris(sen) Andere controleopdrachten Belastingsadviesopdrachten Andere opdrachten buiten de revisorale opdrachten Vermeldingen in toepassing van het artikel 133, paragraaf 6 van het Wetboek Vennootschappen Hier wordt het binnen Dexia NV opgerichte college van van elkaar onafhankelijke commissarissen vermeld (zie art. 133, paragraaf 6, 3° van het Wetboek Vennootschappen).
226 000
22 998 131 225 347 264
Dexia / Jaarverslag 2007 // 259
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
21 933 047 031 18 352 306 065 3 580 740 966
JAARREKENING
FINANCIËLE VASTE ACTIVA Deelnemingen Achtergestelde vorderingen
RAPPORT DE GESTION
Verbonden ondernemingen Vorig boekjaar Boekjaar
6. AFGELEIDE FINANCIËLE INSTRUMENTEN NIET GEWAARDEERD OP BASIS VAN DE REËLE WAARDE Schatting van de reële waarde voor elke categorie afgeleide financiële instrumenten die niet gewaardeerd zijn op basis van de waarde in het economisch verkeer, met opgave van de omvang en de aard van de instrumenten
JAARREKENING
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
RAPPORT DE GESTION
Deviezen- en renteswap: 1 contract
43 060 972
7. VERKLARING BETREFFENDE DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING De onderneming heeft een geconsolideerde jaarrekening en een geconsolideerd jaarverslag opgesteld en openbaar gemaakt.
8. SOCIALE BALANS 8.1. STAAT VAN DE TEWERKGESTELDE PERSONEN IN 2007 A. Werknemers ingeschreven in het personeelsregister in België Voltijds (boekjaar)
Deeltijds (boekjaar)
192,0 315 207 35 649 639
35,7 11 148 6 623 034
1. Tijdens het boekjaar en het vorige boekjaar Gemiddeld aantal werknemers Aantal daadwerkelijk gepresteerde uren Personeelskosten (in EUR) Bedrag van de voordelen bovenop het loon (in EUR)
Totaal (T) of totaal in voltijdse equivalenten (VTE) (boekjaar) 219,0 (VTE) 326 355 (T) 42 272 673 (T) 587 150
(T)
161,9 (VTE) 252 134 (T) 27 719 903 (T) 177 123
(T)
Voltijds
Deeltijds
Totaal in voltijdse equivalenten
200
39
229,3
197 3
39 0
226,3 3,0
131 69
24 15
149,0 80,3
27 173
17 22
40,0 189,3
Uitzendkrachten
Ter beschikking van de onderneming gestelde personen
1,9 3 306 108 047
0 0 0
2. Op de afsluitingsdatum van het boekjaar a. Aantal werknemers ingeschreven in het personeelsregister b. Volgens de aard van de arbeidsovereenkomst Overeenkomst voor een onbepaalde tijd Overeenkomst voor een bepaalde tijd c. Volgens het geslacht Mannen Vrouwen d. Volgens de beroepscategorie Directiepersoneel Bedienden
Totaal (T) of totaal in voltijdse equivalenten (VTE) (vorig boekjaar)
B. Uitzendkrachten en ter beschikking van de onderneming gestelde personen
Tijdens het boekjaar Gemiddeld aantal tewerkgestelde personen Aantal daadwerkelijk gepresteerde uren Kosten voor de onderneming (in EUR)
260 // Dexia / Jaarverslag 2007
8.2. TABEL VAN HET PERSONEELSVERLOOP TIJDENS HET BOEKJAAR
Totaal in voltijdse equivalenten
56
0
56,0
53 3
0 0
53,0 3,0
0 2 31 1 8 14
0 0 0 0 0 0
0 2,0 31,0 1,0 8,0 14,0
Deeltijds
Totaal in voltijdse equivalenten
23
1
23,1
21 2
1 0
21,1 2,0
0 4 8 0 5 6
0 0 0 0 0 1
0 4,0 8,0 0 5,0 6,1
8 15
0 1
8,0 15,1
0
0
B. Uitgetreden Voltijds
a. Aantal werknemers met een in het personeelsregister opgetekende datum waarop hun overeenkomst tijdens het boekjaar een einde nam b. Volgens de aard van de arbeidsovereenkomst Overeenkomst voor een onbepaalde tijd Overeenkomst voor een bepaalde tijd c. Volgens het geslacht en het studieniveau Mannen: secundair onderwijs hoger niet-universitair onderwijs universitair onderwijs Vrouwen: secundair onderwijs hoger niet-universitair onderwijs universitair onderwijs d. Volgens de reden van beëindiging van de overeenkomst Pensioen Afdanking Andere reden waarvan: het aantal werknemers dat als zelfstandige ten minste op halftijdse basis diensten blijft verlenen aan de onderneming.
0
Dexia / Jaarverslag 2007 // 261
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
Deeltijds
JAARREKENING
a. Aantal werknemers die tijdens het boekjaar in het personeelsregister werden ingeschreven b. Volgens de aard van de arbeidsovereenkomst Overeenkomst voor een onbepaalde tijd Overeenkomst voor een bepaalde tijd c. Volgens het geslacht en het studieniveau Mannen: secundair onderwijs hoger niet-universitair onderwijs universitair onderwijs Vrouwen: secundair onderwijs hoger niet-universitair onderwijs universitair onderwijs
Voltijds
RAPPORT DE GESTION
A. Ingetreden
8.3. STAAT OVER HET GEBRUIK VAN DE MAATREGELEN TEN GUNSTE VAN DE WERKGELEGENHEID TIJDENS HET BOEKJAAR Maatregelen ten gunste van de werkgelegenheid
JAARREKENING
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
RAPPORT DE GESTION
Aantal betrokken werknemers Aantal In voltijdse equivalenten 1. Maatregelen met een financieel voordeel Structurele vermindering van de bijdragen voor sociale zekerheid 2. Andere maatregelen Opeenvolgende arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd Vermindering van de persoonlijke bijdragen van sociale zekerheid aan werknemers met lage lonen
259
255,2
3
3,0
7
7,0
Bedrag van het financiële voordeel (in EUR)
895 270
Aantal werknemers betrokken bij een of meerdere maatregelen ten gunste van de werkgelegenheid Aantal In voltijdse equivalenten TOTAAL VOOR HET BOEKJAAR
259
255,2
TOTAAL VOOR HET VORIGE BOEKJAAR
228
224,9
8.4. INLICHTINGEN OVER DE OPLEIDINGEN VOOR DE WERKNEMERS TIJDENS HET BOEKJAAR
Totaal van de opleidingsinitiatieven ten laste van de werkgever
Mannen
Vrouwen
Aantal betrokken werknemers Aantal gevolgde opleidingsuren Kosten voor de onderneming (in EUR)
96 3 436 809 453
51 2 150 506 497
262 // Dexia / Jaarverslag 2007
VERKLARING OVER DE JAARREKENING ZONDER VOORBEHOUD, MET EEN TOELICHTENDE PARAGRAAF Wij hebben de controle uitgevoerd van de jaarrekening van Dexia NV over het boekjaar afgesloten op 31 december 2007, opgesteld op basis van het in België van toepassing zijnde boekhoudkundig referentiestelsel, met een balanstotaal van 22 725 898 912 EUR en waarvan de resultatenrekening afsluit met een winst van het boekjaar van 1 081 521 426 EUR. Het opstellen van de jaarrekening valt onder de verantwoordelijkheid van de raad van bestuur. Deze verantwoordelijkheid omvat: het opzetten, implementeren en in stand houden van een interne controle met betrekking tot het opstellen en de getrouwe weergave van de jaarrekening die geen afwijkingen bevat van materieel belang als gevolg van fraude of van fouten, alsook het kiezen en toepassen van geschikte waarderingsregels en het maken van boekhoudkundige ramingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Het is onze verantwoordelijkheid een oordeel te geven over deze jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle uitgevoerd overeenkomstig de wettelijke bepalingen en volgens de in België geldende controlenormen, zoals uitgevaardigd door het Instituut der Bedrijfsrevisoren. Deze controlenormen vereisen dat onze controle zo wordt georganiseerd en uitgevoerd dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen bevat van materieel belang. Overeenkomstig deze normen, hebben wij controlewerkzaamheden uitgevoerd ter staving van de in de jaarrekening opgenomen bedragen en inlichtingen. De keuze van de uitgevoerde werkzaamheden is afhankelijk van onze beoordeling en van de inschatting van het risico op materiële afwijkingen in de jaarrekening als gevolg van fraude of van fouten. Bij het maken van die risico-inschatting, hebben wij rekening gehouden met de interne controle van de vennootschap met betrekking tot het opstellen en de getrouwe weergave van de jaarrekening om controleprocedures vast te leggen die geschikt zijn in de
BIJKOMENDE VERMELDINGEN EN INLICHTINGEN Het opstellen en de inhoud van het jaarverslag, alsook het naleven door de vennootschap van het Wetboek Vennootschappen en van de statuten, vallen onder de verantwoordelijkheid van de raad van bestuur. Het is onze verantwoordelijkheid om in ons verslag de volgende bijkomende vermeldingen en inlichtingen op te nemen die niet van aard zijn om de draagwijdte van onze verklaring over de jaarrekening te wijzigen: • het jaarverslag behandelt de door de wet vereiste inlichtingen en stemt overeen met de jaarrekening. Wij kunnen ons echter niet uitspreken over de beschrijving van de voornaamste risico’s en onzekerheden waarmee de vennootschap wordt geconfronteerd, alsook van haar positie, haar voorzienbare evolutie of de aanmerkelijke invloed van bepaalde feiten op haar toekomstige ontwikkeling. Wij kunnen evenwel bevestigen dat de verstrekte gegevens geen onmiskenbare incon-
Dexia / Jaarverslag 2007 // 263
RAPPORT DE GESTION
gegeven omstandigheden, maar niet om een oordeel te geven over de doeltreffendheid van die interne controle. Wij hebben tevens een beoordeling gemaakt van het passende karakter van de waarderingsregels, de redelijkheid van de door de vennootschap gemaakte boekhoudkundige ramingen en de voorstelling van de jaarrekening in haar geheel. Ten slotte hebben wij van de raad van bestuur en de verantwoordelijken van de vennootschap de voor onze controle noodzakelijke verduidelijkingen en inlichtingen bekomen. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen informatie een redelijke basis vormt voor het uitbrengen van ons oordeel. Naar ons oordeel geeft de jaarrekening afgesloten op 31 december 2007 een getrouw beeld van het vermogen, de financiële toestand en de resultaten van de vennootschap, in overeenstemming met het in België van toepassing zijnde boekhoudkundig referentiestelsel. Zonder afbreuk te doen aan ons oordeel vestigen wij de aandacht op het gedeelte van het jaarverslag dat bepaalde juridische risico’s met betrekking tot de aandelenleasing in Nederland beschrijft, waarvan de afloop momenteel onzeker is, alsook op de toelichting van de jaarrekening dat de verbintenis van de vennootschap jegens Dexia Bank Nederland vermeldt.
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
Overeenkomstig de wettelijke en statutaire bepalingen, brengen wij u verslag uit in het kader van ons mandaat van commissaris. Dit verslag omvat ons oordeel over de jaarrekening evenals de vereiste bijkomende vermeldingen en inlichtingen.
JAARREKENING
VERSLAG VAN HET COLLEGE VAN COMMISSARISSEN AAN DE ALGEMENE VERGADERING DER AANDEELHOUDERS VAN DEXIA NV OVER DE JAARREKENING OVER HET BOEKJAAR AFGESLOTEN OP 31 DECEMBER 2007
RAPPORT DE GESTION
sistenties vertonen met de informatie waarover wij beschikken in het kader van ons mandaat; • onverminderd formele aspecten van ondergeschikt belang, werd de boekhouding gevoerd overeenkomstig de in België van toepassing zijnde wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften; • wij hebben geen kennis gekregen van verrichtingen of beslissingen die in overtreding met de statuten of het Wetboek Vennootschappen zijn gedaan of genomen. De verwerking van het resultaat die aan de algemene vergadering wordt voorgesteld, stemt overeen met de wettelijke en statutaire bepalingen;
• overeenkomstig artikel 523 van het Wetboek Vennootschappen, dienen wij tevens verslag uit te brengen omtrent de vermogensrechtelijke gevolgen van de beslissingen van de raad van bestuur van 1 maart 2007 met betrekking tot de vergoedingen van de gedelegeerd bestuurder en de voorzitter van de raad van bestuur, in welk verband wij van een strijdig belang werden op de hoogte gebracht. De inlichtingen met betrekking tot deze beslissingen zijn opgenomen in het verslag van de raad van bestuur in het onderdeel met betrekking tot de vergoedingen van de raad van bestuur en het directiecomité. Wij zijn van oordeel dat deze informatie voldoende is, en van die aard om de aandeelhouders omtrent de vermogensrechtelijke gevolgen van betrokken beslissingen in te lichten.
Brussel, 28 maart 2008
CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
Het college der commissarissen,
PricewaterhouseCoopers Bedrijfsrevisoren BCVBA, Vertegenwoordigd door
JAARREKENING
R. Peirce
264 // Dexia / Jaarverslag 2007
Mazars & Guérard Bedrijfsrevisoren BCVBA, Vertegenwoordigd door X. Doyen
AANVULLENDE INLICHTINGEN ALGEMENE GEGEVENS BENAMING De vennootschap heet “Dexia”.
MAATSCHAPPELIJKE ZETEL De zetel van de vennootschap is gevestigd in België, Rogierplein 11 te 1210 Brussel (RPR Brussel BTW BE 0458.548.296).
en alle andere rechtspersonen, ongeacht hun juridische vorm, die werkzaam zijn als kredietinstelling, verzekerings- of herverzekeringsonderneming of die financiële, industriële, handels- of burgerlijke, administratieve of technische activiteiten uitoefenen, alsmede van alle soorten aandelen, obligaties, overheidsfondsen en alle andere financiële instrumenten, van welke aard ook; 2. het administratief, commercieel en financieel ondersteunen of beheren en het verrichten van alle studies ten behoeve van derden en in het bijzonder van de vennootschappen en alle andere rechtspersonen, ongeacht hun juridische vorm, waarin zij rechtstreeks of onrechtstreeks een deelneming bezit, alsmede het toekennen van leningen, voorschotten, waarborgen of borgtochten, in welke vorm ook; 3. het uitvoeren van alle roerende, onroerende, financiële, industriële, handels- of burgerlijke verrichtingen, inclusief het verwerven, het beheren, het verhuren en het vervreemden van alle roerende en onroerende goederen, die rechtstreeks of onrechtstreeks bijdragen tot de verwezenlijking van het doel van de vennootschap of die de verwezenlijking ervan kunnen bevorderen.”
RECHTSVORM, OPRICHTING, DUUR De vennootschap is een naamloze vennootschap naar Belgisch recht die een publiek beroep doet op het spaarwezen. Zij werd op 15 juli 1996 voor onbepaalde duur opgericht. De vennootschap heeft twee vaste vestigingen, een in Frankrijk en een in Luxemburg.
VENNOOTSCHAPPELIJK DOEL Artikel 3 van de statuten luidt als volgt: “De vennootschap heeft tot doel, zowel in België als in het buitenland: 1. het verwerven, het behoud, het beheren en het vervreemden, op om het even welke manier, van alle soorten deelnemingen in bestaande of nog op te richten vennootschappen
PLAATSEN WAAR DE VOOR HET PUBLIEK BESTEMDE DOCUMENTEN KUNNEN WORDEN GERAADPLEEGD De statuten van de vennootschap liggen ter inzage op de griffie van de rechtbank van koophandel van Brussel en op de zetel van de vennootschap. De verslagen over het boekjaar, de jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening werden bij de Nationale Bank van België neergelegd. Deze documenten zijn eveneens verkrijgbaar op de zetel van de vennootschap. De beslissingen inzake benoeming en beëindiging van het mandaat van de leden van de raad van bestuur worden in de Bijlage bij het Belgisch Staatsblad gepubliceerd. De financiële berichten aangaande de vennootschap verschijnen op de website van Dexia (www.dexia.com). De oproepingen tot de algemene vergaderingen verschijnen op de website en in de financiële dagbladen, de kranten en tijdschriften.
INTERNATIONALE AANWEZIGHEID VAN DE GROEP Adinfo Pachecolaan 44 B-1000 Brussel Tel.: + 32 2 222 81 74 Fax: + 32 2 222 24 37 www.adinfo.be Associated Dexia Technology Services 23, ZA Bourmicht L-8070 Bertrange Tel.: + 352 4590 3093 Fax: + 352 4590 5754
Astris Finance, LLC 1001 Connecticut Avenue NW Suite 905 Washington, DC 20006 USA Tel.: + 1 202 223 97 01 Fax: + 1 202 223 43 50 www.astrisfinance.com Ausbil Dexia Ltd Veritas House – Level 23 207 Kent Street Sydney NSW 2000 Australia Tel.: + 61 2 925 90 200 Fax: + 61 2 925 90 222 www.ausbil.com.au
CBX.IA 2 1, passerelle des Reflets Tour Dexia - La Défense 2 TSA 92202 F-92919 La Défense Cedex Tel.: + 33 1 58 58 77 77 Fax: + 33 1 58 58 70 00 Corona Metrologielaan 2 B-1130 Brussel Tel.: + 32 2 244 23 23 Fax: + 32 2 216 23 98 www.corona.be
Dexia / Jaarverslag 2007 // 265
DenizBank Büyükdere Cad. No : 106 34394 Esentepe/Istanbul Turkey Tel.: + 90 212 355 08 00 Fax: + 90 212 274 79 93 www.denizbank.com
Dexia Asset Management Spain Bijkantoor Madrid Calle Ortega y Gasset, 26 E-28006 Madrid Tel.: + 34 91 360 94 75 Fax: + 34 91 360 98 99 www.dexia-am.com
Dexia Asset Management Germany Dexia Asset Management Lux SA Zweigniederlassung Deutschland An der Welle 4 D-60422 Frankfurt Tel.: + 49 69 7593 8823 Fax: +49 69 7593 7301
DenizBank Austria Karntner Ring 12 A-1010 Wien Tel.: + 43 1 503 93 960 Fax: + 43 1 503 93 96 133 www.denizbank.at
Dexia Asset Management Italy Bijkantoor Milaan Corso Italia 1 I-20122 Milano Tel.: + 39 02 31 82 83 60 Fax: + 39 02 31 82 83 84 www.dexia-am.com
Dexia Bail 1, passerelle des Reflets Tour Dexia – La Défense 2 TSA 92202 F-92919 La Défense Cedex Tel.: + 33 1 40 69 28 40 Fax: + 33 1 40 69 28 58
Dexia Asset Management Sweden/Norway/Finland Bijkantoor Stockholm Engelbrektsplan 2 PO Box 7573 SE-103 93 Stockholm Tel.: + 46 8 407 57 80 Fax: + 46 8 407 57 01 www.dexia-am.com
Dexia Bank Belgium Dublin Branch 6 George’s Dock IRL-IFSC Dublin 1 Tel.: + 353 16 45 50 31 Fax: + 353 18 29 15 77
DenizBank Moscow 2nd Zvenigorodskaya Str. H.13 Building 42 FI. 6 123022 Moscow Russia Tel.: + 7 495 725 10 20 Fax: + 7 495 725 10 25 www.denizbank.ru Dexia Asset Management Alternative Dublin Ltd George’s Quay House 43 Townsend Street IRL-Dublin 2 Tel.: + 353 1 440 65 15 Dexia Asset Management Belgium Koningsstraat 180 B-1000 Brussel Tel.: + 32 2 222 52 42 Fax: + 32 2 222 07 07 www.dexia-am.com Dexia Asset Management France Washington Plaza 40, rue Washington F-75408 Paris Cedex 08 Tel.: + 33 1 53 93 40 00 Fax: + 33 1 45 63 31 04 www.dexia-am.com Dexia Asset Management Luxembourg 136, route d’Arlon L-1150 Luxembourg Tel.: + 352 2797-1 Fax: + 352 2797-4940 www.dexia-am.com Dexia Asset Management Switzerland Bijkantoor Genève 2, rue de Jargonnant CH-1207 Genève Tel.: + 41 22 707 90 00 Fax: + 41 22 707 90 99 www.dexia-am.com
266 // Dexia / Jaarverslag 2007
Dexia Asset Management The Netherlands Bijkantoor Rotterdam Lichtenauerlaan 102-120 NL-3062 ME Rotterdam Tel.: + 31 10 204 56 51 Fax: + 31 10 204 58 79 www.dexia-am.com Dexia Asset Management Australia Ausbil Dexia Ltd Veritas House – Level 23 207 Kent Street Sydney NSW 2000 Australia Tel.: + 61 2 925 90 200 www.ausbil.com.au Dexia Asset Management Bahrain Middle East Representative Office Bahrain Financial Harbour West, Financial center Harbour Tower, Level 23 King Faisal Highway PO Box 75766 Manama Kingdom of Bahrain Tel.: + 973 1750 99 00
Dexia Bank Belgium London Branch Shackleton House, Hay’s Galleria 4 Battle Bridge Lane UK-London SE1 2GZ Tel.: + 44 20 7556 3060 Fax: + 44 20 7556 2560 Dexia Bank België Pachecolaan 44 B-1000 Brussel Tel.: + 32 2 222 11 11 Fax: + 32 2 222 40 32 www.dexia.be www.axionweb.be Dexia Bank Denmark A/S Grønningen 17 DK-1270 København K Tel.: + 45 33 46 11 00 Fax: + 45 33 32 42 01 www.dexia-bank.dk Dexia Bank Nederland Piet Heinkade 55 Postbus 808 NL-1000 AV Amsterdam Tel.: + 31 900 339 4222 Fax: + 31 20 523 7560 www.dexiabank.nl Dexia banka Slovensko Hodzova 11 01011, Zilina Slowakije Tel.: + 421 41 51 11 101, 102 Fax: + 421 41 56 21 129 www.dexia.sk
Dexia Banque Internationale à Luxembourg 69, route d’Esch L-2953 Luxembourg Tel.: + 352 4590 1 Fax: + 352 4590 2010 www.dexia-bil.lu Dexia BIL Singapore Branch 1 Finlayson Green # 18-01 Singapore 049246 Tel.: + 65 6 222 76 22 Fax: + 65 6 536 02 01 www.dexia-bil.lu Dexia CAD Funding LLC 445 Park Avenue New York, NY 10022 USA Tel.: + 1 212 515 70 00 Fax: + 1 212 753 55 22 Dexia CLF Banque 1, passerelle des Reflets Tour Dexia – La Défense 2 TSA 72200 F-92919 La Défense Cedex Tel.: + 33 1 58 58 88 02 Fax: + 33 1 58 58 88 10 Dexia CLF Régions Bail 1, passerelle des Reflets Tour Dexia – La Défense 2 TSA 92202 F-92919 La Défense Cedex Tel.: + 33 1 40 69 28 40 Fax: + 33 1 40 69 28 58
Dexia Crédit Local Beijing Representative Office Room B 603B, F 16 Focus Place 19 Jimrong Street – Xochong District Peking China
Dexia Commercial Finance Rogierplein 11 B-1210 Brussel Tel.: + 32 2 282 66 33 Fax: + 32 2 282 66 99 www.dexia-factors.be
Dexia Crédit Local Canada Branch 800 Square Victoria, Suite 1620 CP 201, Montréal (Québec) Canada H4Z 1 E3 Tel.: + 1 514 868 1200
Dexia Delaware LLC 445 Park Avenue 7th Floor New York, NY 10022 USA Tel.: + 1 212 515 70 00 Fax: + 1 212 753 55 22
Dexia Crédit Local Dublin Branch 6 George’s Dock IRL-IFSC Dublin 1 Tel.: + 353 1 670 27 00 Fax: + 353 1 670 27 05
Dexia Editions 1, passerelle des Reflets Tour Dexia – La Défense 2 TSA 92202 F-92919 La Défense Cedex Tel.: + 33 1 58 58 78 78
Dexia Crédit Local Grand Cayman Branch c/o CIBC Bank and Trust Company PO Box 694 GT 11 Dr Roy’s Drive Grand Cayman Tel.: + 1 212 515 70 00
Dexia Employee Benefits Livingstonelaan 6 B-1000 Brussel Tel.: + 32 2 222 09 13 Fax: + 32 2 222 09 14 www.dexia-eb.com
Dexia Crédito Local México Torre Hemicor – Av. Insurgentes Sur # 826 Colonia del Valle – Bénito Juarez 3100 México DF Mexico Tel.: + 55 56 87 75 45 Fax: + 52 55 56 87 75 09
Dexia Crediop Via Venti Settembre, 30 I-00187 Roma Tel.: + 39 06 47 71 1 Fax: + 39 06 47 71 59 52 www.dexia-crediop.it
Dexia Crédit Local New York Branch 445 Park Avenue New York, NY 10022 USA Tel.: + 1 212 515 70 00 Fax: + 1 212 753 55 22 www.dexia-americas.com
Dexia Crédit Local 1, passerelle des Reflets Tour Dexia – La Défense 2 TSA 92202 F-92919 La Défense Cedex Tel.: + 33 1 58 58 77 77 Fax: + 33 1 58 58 70 00 www.dexia-creditlocal.fr
Dexia Credit Local Bank Tokyo Branch Meiji Seimei Kan 5F 1-1 Marunouchi 2-chome Chiyoda-ku, Tokyo 100-0005 Japan Tel.: + 81 3 6268 4180 Fax: + 81 3 6268 4185
Dexia Crédit Local Asia Pacific Pty Ltd Veritas House – Level 23 207, Kent Street Sydney NSW 2000 Australia Tel.: + 61 2 925 13 961 Fax: + 61 2 925 90 222
Dexia Crédit Local Research and Development India Pvt Ltd Mercantile House, Level 10003 KG Marg, New Delhi 110001 Indië Tel.: + 91 11 14 35 20 805
Dexia Epargne Pension 65, rue de la Victoire F-75009 Paris Tel.: + 33 1 55 50 15 15 Fax: + 33 1 45 26 34 20 www.dexia-ep.com Dexia Finance 1, passerelle des Reflets Tour Dexia – La Défense 2 TSA 92202 F-92919 La Défense Cedex Tel.: + 33 1 58 58 77 77 Fax: + 33 1 58 58 70 00 Dexia Flobail 1, passerelle des Reflets Tour Dexia – La Défense 2 TSA 92202 F-92919 La Défense Cedex Tel.: + 33 1 40 69 28 40 Fax: + 33 1 40 69 28 58 Dexia Ingénierie Sociale 13, rue Croquechataigne BP 30064 F-45380 La Chapelle St Mesmin Tel.: + 33 2 36 56 00 00 Fax: + 33 2 36 56 00 01
[email protected]
Dexia / Jaarverslag 2007 // 267
Dexia Insurance Belgium Livingstonelaan 6 B-1000 Brussel Tel.: + 32 2 286 61 11 Fax: + 32 2 286 70 40 www.dvvlap.be Dexia Investment Company Pachecolaan 44 B-1000 Brussel Tel.: + 32 2 222 71 94 Fax: + 32 2 285 35 48 Dexia Investments Ireland 6 George’s Dock IRL-IFSC Dublin 1 Tel.: + 353 1 645 50 00 Fax: + 353 1 829 15 77 www.dexia-investments.ie Dexia Israel 19 Ha’arbaha Str. – Hatihon Building PO Box 709 61200 Tel Aviv Israel Tel.: + 972 3 764 76 00 Fax: + 972 3 760 45 57
Dexia Kommunalkredit Polska UI. Sienna 39 PL-00-121 Warszawa Tel.: + 48 22 586 32 00 www.dexia-kom.pl Dexia Kommunalkredit Romania SRL 42 Dorobantilor Street 1st District 010573 Bucuresti Roemenië Tel.: + 40 21 619 34 07 Dexia LdG Banque SA 69, route d’Esch L-1470 Luxembourg Tel.: + 352 4590-1 Dexia Lease Belgium Maatschappelijke zetel Pachecolaan 44 B-1000 Brussel Exploitatiezetel Livingstonelaan 6 B-1000 Brussel Tel.: + 32 2 222 37 08 Fax: + 32 2 222 37 13 www.dexialease.be
Dexia Kommunalbank Deutschland Charlottenstraße 82 D-10969 Berlin Tel.: + 49 30 25 59 8-0 Fax: + 49 30 25 59 8-2 00 www.dexia.de
Dexia Lease Services Livingstonelaan 6 B-1000 Brussel Tel.: + 32 2 222 38 36 Fax: + 32 2 222 37 13
Dexia Kommunalkredit Bank AG Türkenstraße 9 A-1092 Wien Tel.: + 43 1 31 6 31 Fax: + 43 1 31 6 31 103 www.dexia-kom.com
Dexia Life & Pensions 2, rue Nicolas Bové L-1253 Luxembourg Tel.: + 352 262 54 41 Fax: + 352 262 54 45 480 www.dexia-life.com
Dexia Kommunalkredit Bulgaria EOOD Sofia 1000, 19 Karnigradska Bulgarije Tel.: + 359 897 886 761
Dexia Municipal Agency 1, passerelle des Reflets Tour Dexia – La Défense 2 TSA 92202 F-92919 La Défense Cedex Tel.: + 33 1 58 58 77 77 Fax: + 33 1 58 58 70 00 www.dexia-ma.com
Dexia Kommunalkredit Czech Republic a.s Karlova 27, 110 00 Praha 1 Tsjechië Tel.: + 420 221 146 331 Dexia Kommunalkredit Hungary Kft. Horvàt u. 14-24 1027 Budapest Hongarije Tel.: + 36 1 224 76 50
268 // Dexia / Jaarverslag 2007
Dexia Prévoyance 3, avenue Claude Guillemin Site du BRGM BP 6009 F- 45060 Orléans Cedex 2 Tel.: + 33 2 38 64 39 80 Fax: + 33 2 38 64 33 68
[email protected]
Dexia Private Bank Jersey Ltd PO Box 12 2-6, Church Street St Helier, Jersey JE4 9NE Tel.: + 44 1534 83 44 00 Fax: + 44 1534 83 44 11 www.dexia-privatebank.je Dexia Private Bank Switzerland Beethovenstraße, 48 Postfach 2192 CH-8022 Zürich Tel. + 41 1 286 92 92 Fax: + 41 1 201 14 71 www.dexia-privatebank.ch Dexia Private Financial Services SA World Trade Center Avenida Luis A. de Herrera 1248 Torre II Piso 20 11300 Montevideo Uruguay Dexia Private Financial Services SAM Les Boulingrins 5bis, avenue Princesse Alice MC-98000 Monaco Dexia Public Finance Bank Shackleton House 4 Battle Bridge Lane UK-London SE1 2RB Tel.: + 44 207 378 77 57 Fax: + 44 207 378 71 88 www.uk-dexia.com Dexia Public Finance Norden Box 7573 Engelbrektsplan 2 S-103 93 Stockholm Tel.: + 46 8 407 57 00 Fax: + 46 8 407 57 01 Dexia Public Finance Switzerland 2, rue de Jargonnant CH-1207 Genève Tel.: + 41 22 718 01 20 Dexia Real Estate Capital Markets 1180 NW Maple Street Suite 202 Issaquah, WA 98027 USA Tel.: + 1 425 313 46 00 Fax: + 1 425 313 10 05 www.dexia-cmbs.com Dexia Sabadell Paseo de las Doce Estrellas 4 Campo de las Naciones E-28042 Madrid Tel.: + 34 91 721 33 10 Fax: + 34 91 721 33 20 www.dexiasabadell.es
Dexia Securities France 112, avenue Kléber F-75116 Paris Tel.: + 33 1 56 28 52 00 Fax: + 33 1 56 28 52 80 Dexia Sofaxis Route de Creton F-18100 Vasselay Tel.: + 33 2 48 48 10 10 Fax: + 33 2 48 48 10 11 www.sofaxis.com Dexia Woonkredieten Maatschappelijke zetel Pachecolaan 44 B-1000 Brussel Exploitatiezetels Chaussée de Dinant 1033 B-5100 Wépion Tel.: + 32 81 46 82 11 Fax: + 32 81 46 05 55 H. Consciencestraat 6 B-8800 Roeselare Tel.: + 32 51 23 21 11 Fax: + 32 51 23 21 45 Domiserve 6, rue André Gide F-92320 Châtillon Tel.: 0810 55 55 55 www.domiserve.com Elantis Maatschappelijke zetel en exploitatiezetel Rue des Clarisses 38 B-4000 Liège Tel.: + 32 4 232 45 45 Fax: + 32 4 232 45 01 Exploitatiezetel Sint-Michielslaan 50 B-1040 Brussel Tel.: + 32 2 732 12 12 Fax: + 32 2 737 29 27 www.elantis.be Eurco Ltd/ Eurco Re Ltd 6, George’s Dock IRL-Dublin 1 Tel.: + 353 1 645 5050 Fax: + 353 1 829 0433 Eurco SA/Eurcolux SA 2, rue Nicolas Bové L-1253 Luxembourg Tel.: + 352 227 343 1 Fax: + 352 227 347
Eurco Rück AG Beethovenstraße 49 CH-8002 Zürich Tél.: + 41 43 34 43 350 Experta (Zwitserland) AG Steinengraben 22 CH-4002 Basel Tel.: + 41 61 285 17 17 Fax: + 41 61 285 17 77 www.experta.ch Experta Corporate and Trust Services 283, route d’Arlon L-1150 Luxembourg Tel.: + 352 26 92 55 1 Fax: + 352 26 92 55 3366 www.experta.lu Experta Trust Company (Bahamas) Ltd Trade Winds Building, 4th Floor Bay Street PO Box N-10697 Nassau Bahamas Tel.: + 1 242 325 09 22 Fax: + 1 242 325 09 11 www.experta.bs
Kommunalkredit Dexia Asset Management AG Türkenstraße 9 A-1092 Wien Tel.: + 43 1 31 6 31 0 Fax: + 43 1 31 6 31 505 www.kdam.at Popular Banca Privada SA José Ortega y Gasset 29 E-28006 Madrid Tel.: + 34 914 18 93 40 Fax: + 34 914 18 93 50 www.popularbancaprivada.com RBC Dexia Investor Services Ltd 77 Queen Victoria Street UK-London EC4V 4AY Tel.: + 44 20 7329 66 77 www.rbcdexia-is.com RBC Dexia Investor Services Bank SA 14, Porte de France L-4360 Esch-sur-Alzette Tel.: + 352 26 05 1 Fax: + 352 24 60 95 00 www.rbcdexia-is.com
Experta Trust Services Jersey Ltd PO Box 300 2-6, Church Street St Helier, Jersey JE4 8YL Tel.: + 44 1534 83 44 44 Fax: + 44 1534 83 44 55 www.experta.je
RBC Dexia Investor Services Bank SA, Dublin Branch George’s Quay House 43 Towsend Street IRL-Dublin 2 Tel.: +353 1 613 04 00 Fax: +353 1 613 04 01
Financial Security Assurance 31 West 52nd Street New York, NY 10019 USA Tel.: + 1 212 826 01 00 Fax: + 1 212 688 31 01 www.fsa.com
RBC Dexia Investor Services Bank France 105, rue Réaumur F-75002 Paris Tel.: + 33 1 70 37 83 00 Fax: + 33 1 70 37 83 03 www.rbcdexia-is.com
INCA PO Box 1847 – Gallo Manor 2152 Johannesburg Zuid-Afrika Tel.: + 27 11 202 22 00
RBC Dexia Investor Services Bank Strassen, Zürich Branch Badenerstraße 567 P.O. Box 101 CH-8066 Zürich Tel.: + 41 44 405 97 00 Fax: + 41 44 405 97 52 www.rbcdexia-is.com
Kommunalkredit Austria AG Türkenstraße 9 A-1092 Wien Tel.: + 43 1 31 6 31 0 Fax: + 43 1 31 6 31 503 www.kommunalkredit.at
Dexia / Jaarverslag 2007 // 269
RBC Dexia Investor Services Australia PTY Limited 2 Park Street, Level 17 Sydney, NSW 2000 Australia Tel: + 61 2 8262 5000
RBC Dexia Investor Services Italia S.p.A Via Messina 38 I-20154 Milano Tel.: + 39 02 33 62 31 Fax: + 39 02 33 62 32 30 www.rbcdexia-is.com
RBC Dexia Investor Services Belgium Rogierplein 11 B-1210 Brussel Tel.: + 32 2 222 06 01 Fax: + 32 2 222 56 26 www.rbcdexia-is.com
RBC Dexia Investor Services Netherlands Piet Heinkade 55 NL-1019 GM Amsterdam Tel.: + 31 20 348 50 05 Fax: + 31 20 348 50 09 www.rbcdexia-is.com
Sepia Livingstonelaan 6 B-1000 Brussel Tel.: + 32 2 286 63 27 Fax: + 32 2 284 74 76
RBC Dexia Investor Services Cayman Ltd Royal Bank House 4th Floor 24 Shedden Road PO Box 1586 Grand Cayman KY1-1110 Tel.: + 1345 914 4676 Fax: + 1345 949 5777 www.rbcdexia-is.com
RBC Dexia Investor Services Trust Royal Trust Tower, 35th Floor 77 King Street West Toronto, ON MW 1P9 Canada Tel.: +1 416 955 62 51 www.rbcdexia-is.com
Société Luxembourgeoise de Leasing BIL Lease 48, rue d’Eich L-1460 Luxembourg Tel.: + 352 22 77 33 1 Fax: + 352 22 77 44 www.dexia-bil.lu
RBC Dexia Trust Services Hong Kong 51/F, Central Plaza 18 Harbour Road Wanchai, Hong Kong Tel.: + 852 2978 5656 Fax: + 852 2845 0390 www.rbcdexia-is.com
SISL 180, rue des Aubépines L-1145 Luxembourg Tel.: + 352 45 90 33 09 Fax: + 352 45 90 47 92
RBC Dexia Investor Services España SA Fernando el Santo 20 E-28010 Madrid Tel.: + 34 91 360 99 00 Fax: + 34 91 360 99 95 www.rbcdexia-is.es RBC Dexia Investor Services Ireland Ltd George’s Quay House 43 Townsend Street IRL-Dublin 2 Tel.: + 353 1 613 04 00 Fax: + 353 1 613 04 01 www.rbcdexia-is.com
270 // Dexia / Jaarverslag 2007
RBC Dexia Trust Services Singapore 20 Cecil Street #28-01 Equity Plaza Singapore 049705 Tel.: + 65 6435 33 36 Fax: + 65 6536 0219 www.rbcdexia-is.com
Het jaarverslag 2007 van Dexia is een publicatie van de directie Financiële communicatie van de Groep. Dit document is eveneens beschikbaar in het Frans en het Engels. Het is verkrijgbaar op eenvoudig verzoek bij de zetel van Dexia in Brussel of Parijs of via de internetsite: www.dexia.com.
Dexia NV Rogierplein 11 B-1210 Brussel IBAN BE61-0682-1136-2017 BIC GKCCBEBB RPR Brussel BTW BE 0458.548.296 In Parijs 1, passerelle des Reflets Tour Dexia – La Défense 2 F-92919 La Défense Cedex In Luxemburg 69, route d’Esch L-2953 Luxembourg
CONTACT Persdienst E-mail:
[email protected] Tel. Brussel: + 32 2 213 50 81 Tel. Parijs: + 33 1 58 58 77 81 Investor Relations E-mail:
[email protected] Tel. Brussel: + 32 2 213 57 46 Tel. Parijs: + 33 1 58 58 85 97 Website www.dexia.com
FINANCIËLE KALENDER Gewone algemene vergadering voor het boekjaar 2007 14 mei 2008 Resultaten op 31 maart 2008 14 mei 2008 Betaalbaarstelling van het dividend voor het boekjaar 2007 22 mei 2008 Resultaten op 30 juni 2008 29 augustus 2008 Resultaten op 30 september 2008 14 november 2008 Resultaten op 31 december 2008 26 februari 2009 Gewone algemene vergadering voor het boekjaar 2008 13 mei 2009
Foto’s: Marc Vanderslagmolen – Stéphane de Bourgies – Concept: Realisatie: Nord Compo – 7, rue de Fives – BP 123 – F-59653 Villeneuve-d’Ascq – Tel.: + 33 3 20 41 40 01 – Druk: Bema Graphics – Wommelgem – België Gedrukt op Arctic the Volume. Dit papier is FSC-gecertificeerd. De FSC-certificering (Forest Stewardship Council) betekent dat, door de keuze van dit papier, Dexia meteen ook bijdraagt tot duurzaam en verantwoord bosbeheer.
SDXI 0129-2 04-08