29 maart 2007 nummer 6 jaargang 1
EUROPA
ChristenUnie/SGP in vreemd vaarwater pag 6 Europees Parlement waakt over privacy pag 15 Een Europese vennootschapsbelasting? pag 16 Europa ontbeert jonge ondernemers pag 19
PM EU 03 4,233.indd 1
Europa
dendert door ook zonder
Nederland pag 10
26-03-2007 18:29:31
)FU&YQFSUJTF$FOUSVN )FU&VSPQFFTCFMFJEIFFGUFFOHSPFJFOEFJNQBDUPQEF OBUJPOBMFVJUWPFSJOH%FHFWPMHFOWPPSQSPDFEVSFT PSHBOJTBUJFWPSNFOFOJOGPSNBUJFTZTUFNFOWBOOBUJPOBMF PWFSIFJETPSHBOJTBUJFTOFNFOEBBSEPPSPPLUPF 0NVCFLFOEUFNBLFONFUEF&VSPQFTFEJNFOTJFPQ IFUHFCJFEWBOCFMFJEFOVJUWPFSJOHFOEFTQFDJGJFLF SPMWBOEFJO[FUWBO*$5 IFFGU)FU&YQFSUJTF$FOUSVN FFOUJFOEBBHTFMFFSHBOHPOUXJLLFMESPOEPNEFUIFNBT
&VSPQB VJUWPFSJOHFO*$5%F[FMFFSHBOHJTJOTBNFOXFSLJOH NFU$MJOHFOEBFM &SBTNVT6OJWFSTJUFJUFO5/0PQHF[FU %FMFFSHBOHJTPQHFCPVXEJOWJFSUXFFEBBHTFNPEVMFT NFUFFO±±OEBBHTFTUBSUFOTMPUCJKFFOLPNTU*OFMLFNPEVMF XPSEUUIFPSFUJTDIFFOQSBLUJKLHFSJDIUFLFOOJTBBOHFCPEFO %PDFOUFO[JKOXFUFOTDIBQQFST CFMFJETNBLFST BEWJTFVST FOVJUWPFSEFSTNFUFFOVJUHFCSFJEFTUBBUWBOEJFOTUFO SVJNFFSWBSJOHPQ&VSPQFFTHFCJFE
-FFSHBOH 7BO&VSPQFFT *$5 CFMFJEOBBSOBUJPOBMFVJUWPFSJOH *OIPVEWBOEFMFFSHBOH 5JKEFOTEFMFFSHBOHLPNFOEJWFSTFPOEFSXFSQFOBBOCPE [PBMTEF&VSPQFTFCFMFJETDZDMVT EF HSPFJFOEF JOWMPFE WBO&6CFMFJEPQVJUWPFSJOHTBTQFDUFO EFSPMWBOEF VJUWPFSJOHCJOOFOEF&VSPQFTFCFMFJETDZDMVT NFUIPEFO WPPSFGGFDUJFWFQBSUJDJQBUJFEPPSEFVJUWPFSJOH EFTQFDJmFLF JNQBDUWBO&VSPQFFTCFMFJEPQOBUJPOBMFJO[FUWBO*$5 FOEFKVSJEJTDIF&6LBEFSTXBBSNFFNFUEFJO[FUWBO *$5SFLFOJOHNPFUXPSEFOHFIPVEFO&FOCF[PFLBBO EF&6JOTUJUVUJFTJO#SVTTFMNBBLUEFFMVJUWBOIFU QSPHSBNNB &VSPQFTF$PNNJTTJF &VSPQFFT1BSMFNFOU 1FSNBOFOUF7FSUFHFOXPPSEJHJOH
6LVOUIFUQSPHSBNNBFOFFO JOTDISJKWJOHTGPSNVMJFSEPXOMPBEFOWJB XXXIFDOM
PM EU 03 4,75.indd 2
8BOOFFS %FTUBSUCJKFFOLPNTUJTPQTFQUFNCFS7FSWPMHFOTWJOEFOJOEF NBBOEFOPLUPCFSFOOPWFNCFSWJFSUXFFEBBHTFNPEVMFTQMBBUT&FOUXFFEBBHT CF[PFLBBOEF&6JOTUJUVUJFTJO#SVTTFMNBBLUEFFMVJUWBOEJUQSPHSBNNB %FTMPUCJKFFOLPNTUJTPQOPWFNCFS
7PPSXJF %FMFFSHBOHJTHFSJDIUPQQFSTPOFOXFSL[BBNCJK t6JUWPFSJOHTPSHBOJTBUJFTPQSJKLTOJWFBV ;#0T BHFOUTDIBQQFO EJFOTUFO t%FDFOUSBMFPWFSIFEFO HFNFFOUFO QSPWJODJFT XBUFSTDIBQQFO t%FQBSUFNFOUFOEJSFDUJFT*OUFSOBUJPOBBM EJSFDUJFT*OGPSNBUJFCFMFJEFO EJSFDUJFTEJFUFNBLFOIFCCFONFUEFBBOTUVSJOHWBOVJUWPFSJOHTPSHBOJTBUJFT
,PTUFO %FLPTUFOWPPSEF[FMFFSHBOHCFESBHFOQFSEFFMOFNFSæ *OTDISJKWJOHJTNPHFMJKLUPUKVOJBBOTUBBOEF
*OGPSNBUJF 7PPSNFFSJOGPSNBUJFFOJOTDISJKWJOHLVOUV[JDIXFOEFOUPU NFWSPVXEST,1GFJGFS DP¤SEJOBUPSWBOEFMFFSHBOH WJBFNBJM LQGFJGFS!IFDOMPGWJBUFMFGPPOOVNNFS
26-03-2007 18:26:11
Colofon PM Europa is een journalistiek onafhankelijke uitgave van Politieke Pers BV Korte Poten 9 2511 EB Den Haag tel 070 – 31 22 777 fax 070 – 34 56 925 www.pm.nl/europa
[email protected] [email protected] Hoofdredactie Guikje Roethof, Cindy Castricum (adjunct) Redactie Arne Gielen, Eefje Rammeloo, Jan Sanders, Vincent Smits, Maurice Swirc, Sandra Verdel en Josien Hillen (stagiaire) Eindredactie Johan Jansen, Nicoline Maarschalk Meijer, Linda van Tilburg Medewerkers aan dit nummer Xavier Denseveraer Artdirection Rob Jongbloed Opmaak Ruben Meijerink en Cindy Versteeg Uitgever Heleen Hupkens Directeur Willem Sijthoff Bladmanager Asha Narain Projecten Rianne Waterval Drukkerij UnitedGraphics, Zoetermeer Advertenties tel 070 – 31 22 777 Launching partner Het Expertise Centrum Verschijning PM Europa komt 22 maal per jaar uit in een oplage van 13.500 exemplaren. Abonnementen, opzeggingen en adreswijzigingen Een jaarabonnement op PM Europa kost € 79,- excl. 6% btw. Abonnementen kunnen uitsluitend schriftelijk tot uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode worden opgezegd. Na deze datum wordt het abonnement stilzwijgend verlengd.
Vooruitgang Het Europadebat is ontwaakt uit de winterslaap, waarin het door het vorige kabinet-Balkenende was gedompeld. Minister Verhagen en staatssecretaris Timmermans schreven een ‘hoofdlijnenbrief’ – alsof andere brieven over bijzaken gaan – van zes kantjes aan de Tweede Kamer. En in Duitsland ondertekenden de regeringsleiders de Verklaring van Berlijn. Uiterlijk in 2009 moet er een nieuw EUverdrag komen. In Berlijn wilde het feestje maar niet op gang komen. Nederlandse zenders hadden bedankt voor de beelden van Eurovisie, dus was ik aangewezen op het Duitse ZDF. Veel gewone burgers zeiden dat ze graag de D-mark terug wilden, omdat de euro alles duurder had gemaakt. Het klonk me vertrouwd in de oren. De Europese vooruitgang pakt nu eenmaal niet altijd voordelig uit voor de gewone man. Zo ben ik als treinreiziger (zie foto) wel enigszins geschrokken van het bericht dat de HSL aan het eind van dit jaar de reguliere intercity tussen Amsterdam en Brussel verdringt. ‘Niemand wil straks nog in de Beneluxtrein zitten als ze veel sneller kunnen reizen met de hogesnelheidstrein,’ zei een woordvoerder van de NS. Het treinkaartje wordt een flink stuk duurder en de HSL stopt niet in Den Haag, Dordrecht en Roosendaal. Het gegeven zou model kunnen staan voor het Europese proces. De ‘trein’ dendert door (zie pagina 10), brengt vooruitgang voor de een en leidt tot ongemak voor de ander. Wat Angela Merkel betreft gaat Europa op volle kracht vooruit. Ze had het op het ZDF ook over de toetreding van Kroatië tot de EU. Een oude bondgenoot van de Duitsers as we all know, maar ook een land dat tot voor kort fascistisch was. Moeten we daar echt in zo’n hechte EU-formule mee samenwerken? Voor deze PM Europa verdiepte Maurice Swirc zich in de extreem rechtse ITS-groep in het Europees Parlement en kwam tot de ontdekking dat de Onafhankelijkheid en Democratie Groep, waar de ChristenUnie/SGP deel van uitmaakt, ook antisemieten herbergt. Zijn artikel treft u aan op pagina 6.
Guikje Roethof Hoofdredacteur
PM Europa komt tot stand met steun van de Europese Commissie en de ministeries van EZ, LNV en Vrom. De commissie en genoemde ministeries zijn niet aansprakelijk voor het gebruik dat eventueel wordt gemaakt van de in deze uitgave opgenomen informatie. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen in welke vorm dan ook zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever kan op generlei wijze aansprakelijk worden gesteld voor eventueel geleden schade door foutieve vermelding in het blad. ©2007, Politieke Pers BV
3
PM EU 03 4,75.indd 3
26-03-2007 18:26:29
ACTUALIT
Luchtvaartverdrag slecht voor milieu
GOEDKOPER VLIEGEN • Wie naar de Verenigde Staten wil vliegen doet dat binnenkort veel goedkoper als gevolg van een luchtvaartverdrag tussen de Europese Unie en de VS. Het zogenoemde Open Aviation Areaverdrag liberaliseert de luchtvaartmarkt, wat betekent dat veel meer luchtvaartmaatschappijen vluchten mogen aanbieden naar de Verenigde Staten. BOOSDOENERS • Onlangs werden de regeringsleiders van de Europese lidstaten het nog eens over ambitieuze doelstellingen om klimaatverandering tegen te gaan. De CO2-uitstoot moet in 2020 zijn teruggedrongen met 20 procent. Europarlementariër Joost Lagendijk van GroenLinks vindt het Open Aviation Areaverdrag daarom ‘natuurlijk heel raar’. Lagendijk: ‘Je stimuleert iets wat je aan de andere kant probeert af te remmen.’ De luchtvaart is een van de grootste boosdoeners als het gaat om de uitstoot van broeikasgassen. Daarom zal voortaan een brandstofheffing bij de ticketprijs worden opgeteld. Wanneer de tickets door meer concurrentie echter goedkoper worden, is het nog maar de vraag of er daardoor minder zal worden gevlogen. Het parlement kan tot spijt van Lagendijk weinig doen aan de tegenstrijdige besluitvorming: ‘De Europese Commissie is door de lidstaten gemachtigd, wij kunnen haar niet terugfluiten. Maar het zijn lang niet alleen de Groenen die dit opmerken. Ik weet zeker dat er in het parlement over zal worden gedebatteerd.’
in het weekend van 24 en 25 maart hebben ondertekend, was niet het veelbelovende document waar velen op hoopten. De paus mist de christelijke wortels in de gemeenschappelijke verklaring en ook een referentie naar de euro, waar de Luxemburgers zich sterk voor maakten, ontbreekt. Het document van nog geen twee A4’tjes is lekker overzichtelijk, maar het is vooral een feestelijke opsomming van idealen zoals gelijke rechten en solidaire samenwerking. Jules Maaten, voorzitter van de VVD-delegatie in het Europees Parlement: ‘Het is een keurige verklaring, waarin mooi wordt omschreven waarom het goed is en was dat de Europese Unie indertijd werd opgericht: vrede, stabiliteit en welvaart. En er staat ook enigszins omschreven waarvoor de unie nu dringend noodzakelijk is, bijvoorbeeld bestrijding van internationale criminaliteit en van klimaatverandering.’ De verklaring is ‘minder inspirerend’ dan Maaten had gehoopt. ‘Ik vind het jammer dat er geen enkele erkenning uit blijkt van de onvrede over Europa onder veel burgers. Toegeven dat die onvrede er is en dat er een antwoord op moet worden gevonden was een stapje geweest in de richting van het terugwinnen van verloren vertrouwen.’ COMPROMIS • Voorzitter van de CDAfractie Maria Martens vindt het vooral goed dat in het document wordt herdacht hoe het allemaal begon, en dat nieuwe uitdagingen worden benoemd. ‘Uiteraard is het een compromis. Wat niet haalbaar is, daar moet je niet aan beginnen. Een heel groot deel van het werk wordt bovendien achter de schermen gedaan.’ Het enige doel dat de Europese regeringsleiders in de verklaring stellen is het opstellen van een ‘vernieuwde gemeenschappelijke basis’ die in 2009 op tafel moet liggen als vervanger voor het grondwettelijk verdrag. Martens: ‘Dat is een heel belangrijk doel, het belangrijkste dat je kunt hebben.’ Ze vindt het hoge idealistische gehalte van de verklaring geen probleem. ‘Europa is met idealen begonnen. Het gaat om vrede, dat wordt vaak vergeten.’
Nederland exporteert Vooral vrede in stemwijzer declaratie van Berlijn STEMWIJZER • In navolging van NederVERKLARING • De langverwachte decla-
ratie van Berlijn, die de regeringsleiders
land beschikt Frankrijk nu ook over een stemwijzer. Deze is tot stand gekomen
met medewerking van het Instituut voor Publiek en Politiek (IPP) in Amsterdam. Het instituut is benaderd door zijn Franse zusterorganisatie L’institut d’Etudes Politiques de Lyon om te helpen met het opzetten van een stemwijzer voor de Franse presidentsverkiezingen. Het IPP heeft daarop twee mensen naar Lyon gestuurd die de software en de werkwijze van de stemwijzer hebben opgezet en hebben geadviseerd over het type stellingen en de spreiding van onderwerpen. Volgens Eddy Habben Jansen, vicepresident van het IPP, hebben, op Nicolas Sarkozy en twee kandidaten van kleine communistische partijen na, alle kandidaten hun medewerking verleend. ‘Voor Sarkozy en die andere twee heeft het Franse instituut zelf de stellingen ingevuld. De hoop is dat als de stemwijzer eenmaal goed loopt, Sarkozy alsnog zelf de stellingen invult.’ EXPORTPRODUCT • Het is niet de eerste keer dat het Instituut voor Publiek en Politiek zijn stemwijzer exporteert. Jansen: ‘Het is een echt exportproduct geworden. In Duitsland loopt de stemwijzer al een paar jaar. Ook in Bulgarije hebben we al eens een stemwijzer opgezet voor de parlementsverkiezingen. Voor de komende verkiezingen gaan we dat weer doen. In Georgië geven we, samen met het Nederlands Instituut voor Meerpartijen Democratie, workshops aan Georgische politici met behulp van de stemwijzer. Zo proberen we ze te laten nadenken over een verkiezingsprogramma. Iets waar het bij de campagnes nogal eens aan schort.’ De Franse stemwijzer is te vinden op www.monvoteamoi.fr.
Amerikaans raketschild splijt EU KRITIEK • De Amerikaanse plannen voor
het plaatsen van antiraketsystemen in Polen en Tsjechië zetten de internationale verhoudingen verder onder druk. Na forse kritiek van de Russische president Poetin spraken ook de Oostenrijkse minister van Buitenlandse Zaken Ursula Plassnik en haar Luxemburgse evenknie Jean Asselborn zich uit tegen het raketschild in de achtertuin van de EU. Zij willen de verhoudingen met Rusland niet onnodig onder druk zetten. De Deense minister van Buitenlandse Zaken Per Stig Moller is voorstander van het raketschild.
4
PM EU 03 4,233.indd 4
26-03-2007 18:30:10
ALITEITEN Met de kanttekening dat de dialoog met Rusland en China belangrijk blijft. EENZIJDIGE ACTIE • PvdA-Europarlementariër en vicevoorzitter van de PESfractie Jan Marinus Wiersma is tegen een raketschild in de twee Europese lidstaten. ‘Bij de Europese veiligheidsstrategie ligt de nadruk altijd op een multilaterale aanpak. Wij betreuren het dan ook zeer dat EU-lidstaten betrokken zijn bij deze eenzijdige actie van de VS.’ Wiersma erkent dat de Europese Unie in de discussie geen formele bevoegdheden heeft, maar hoopt dat zij wel een uitspraak zal doen over de situatie, voordat deze verder uit de hand loopt. ‘Op dit moment zie je dat kleine landen als Denemarken en Luxemburg zich over de kwestie uitspreken, terwijl grote landen wachten op een Navo-standpunt.’ SOLANA • Op donderdag 29 maart spreekt het Europees Parlement met EUbuitenlandcoördinator Solana over de kwestie. Wiersma is er niet zeker van dat het onderwerp ook tijdens de EU-VS-top eind april zal worden aangekaart. ‘Puur militaire kwesties staan op een dergelijke top nooit op de agenda en de Amerikanen zullen er alles aan doen om dat ook in dit geval zo te houden.’
Crisis rond prestigeproject Galileo
ULTIMATUM • In een poging het satellietproject Galileo uit de impasse te halen heeft Eurocommissaris Jacques Barot het consortium van bedrijven een ultimatum gesteld. Het consortium, bestaande uit acht Europese bedrijven, moet vóór 10 mei een complete bedrijfsstructuur voor het project hebben opgericht met aan het hoofd een directeur die voldoende beslissingsbevoegdheid heeft. Jeanine Hennis-Plasschaert, Europarlementariër
voor de VVD, heeft de Europese Commissie om opheldering gevraagd. ‘Galileo biedt ons fabuleuze commerciële vooruitzichten. Het eerste civiele navigatiesysteem is zonder twijfel een cruciaal prestigeproject waarbij grote belangen op het spel staan. Commissie en raad moeten hier bovenop zitten.’ INVESTEREN • Galileo, de tegenhanger van het Amerikaanse Global Positioning System (GPS), moet een publiek-private samenwerking worden. De deelnemende bedrijven zijn huiverig voor de investering van de benodigde miljarden zonder de zekerheid dat het project voldoende succesvol en winstgevend wordt. De EU heeft tot nu toe 750 miljoen euro in het project gestoken. Er zal echter zeker nog zo’n 3,8 miljard euro nodig zijn voordat de 26 satellieten in de lucht hangen. Twee derde hiervan moet gefinancierd worden door de private sector. EXPLOITATIE • Het contract dat het consortium in ruil voor participatie krijgt, garandeert het recht van exploitatie van het systeem voor twintig jaar, vanaf 2010. In ruil hiervoor moet het consortium wel het satellietsysteem ontwikkelen en opzetten. De private sector had gehoopt op een grotere participatie van de EU. De Europese Commissie wil graag na twintig jaar opnieuw offertes opvragen voor exploitatie. Economische experts voorspellen dat het satellietsysteem een markt van miljarden euro’s genereert. Maar het huidige consortium heeft dus geen garantie dat het er na die twintig jaar nog de vruchten van mag plukken. De bedrijven in het consortium maken onderling ook nog ruzie over de werkverdeling. Zo zou het Spaanse Hispasat botsen met de Duitse en Italiaanse bedrijven over het te tekenen contract. Hispasat zou meer werkgelegenheid eisen via een derde in Spanje te bouwen controlestation, naast de twee die gepland staan voor Duitsland en Italië. Onder druk van de commissie en lidstaten heeft het consortium wel al een ad-hocbedrijfsstructuur opgezet. CRISIS • De Duitse minister van Transport, Wolfgang Tiefensee, sprak na de Transportraad in Brussel vorige week van een ‘crisis’. Tiefensee dreigde het offerteproces opnieuw te openen. ‘Meningsverschillen over organisatie, techniek en personeel zijn nog steeds niet opgelost.’ Minister van Verkeer en Waterstaat Camiel Eurlings opperde te kijken naar eventuele alternatieven voor exploitatie. Galileo zou bijvoorbeeld een publiek project kunnen worden. In 2012 moet Galileo operationeel zijn.
Meer aandacht voor bestrijding hiv
INFECTIEZIEKTEN • Bijna de helft van
de nieuwe hiv-besmettingen in Europa wordt gediagnostiseerd bij migranten uit Afrika. Ook neemt het aantal Europeanen dat een onbehandelbare vorm van tuberculose krijgt, toe. De bestrijding van hiv, aids en tuberculose moet daarom een van de topprioriteiten van Europa worden, vindt Markos Kyprianou, de Europese Commissaris voor Gezondheid. Kyprianou riep de Europese lidstaten vorige week op zich meer in te spannen en beter samen te werken bij de bestrijding en preventie van deze infectieziekten. Ook moeten de Europese landen meer informatie uitwisselen inzake preventie en behandeling, zodat aidsprogramma’s kunnen worden herzien als er betere inzichten zijn. KWETSBAAR • Het aantal besmettingen met tbc en aids in de Europese lidstaten neemt niet schrikbarend toe – het aantal tbc-besmettingen is zelfs met 2,5 procent afgenomen – maar wel zijn het vaak kwetsbare groepen die besmet raken. Hoewel aidspatienten in Europa tegenwoordig met medicatie niet onmiddellijk hoeven te overlijden, geeft de combinatie van aids en tbc wel een heel slechte prognose. Zorgwekkend is ook de toename van het aantal gevallen van niet te behandelen tbc, met name in de Baltische Staten. Volgens de laatste schattingen van het Euro Hivnetwerk werden er in de EU-landen jaarlijks 30.000 nieuwe hiv-diagnoses gesteld. Dit cijfer houdt geen rekening met het aantal mensen dat nog niet weet dat het besmet is. Dat zou het geval zijn bij ongeveer 30 procent van de mensen die met hiv besmet zijn. In Nederland nam het totale aantal nieuw geregistreerde hivinfecties toe met 22 procent tot 269 gevallen in 2005.
5
PM EU 03 4,233.indd 5
26-03-2007 18:30:22
De verkeerde vrienden van de ChristenUnie/SGP
Extreem rechts in
k EU
6
PM EU 03 4,75.indd 6
26-03-2007 18:26:52
Tekst Maurice Swirc
klinkt steeds luider Door de toetreding van Roemenië en Bulgarije tot de EU werd in januari de vorming van een extreem rechtse fractie in het Europees Parlement mogelijk. Maar ook buiten die fractie is extreem rechts in het parlement hoorbaar, bijvoorbeeld vanuit de eurosceptische fractie waarvan de ChristenUnie deel uitmaakt.
Dimitar Stoyanov is met zijn 23 jaar het jongste lid van het Europees Parlement. Maar zijn bovengemiddelde bekendheid onder collega-parlementariërs heeft weinig te maken met dit leeftijdrecord. De gemillimeterde Bulgaar, die lid is van de ultranationalistische partij Ataka (aanvallen), dankt zijn bekendheid aan een mailtje dat hij vorig jaar september aan zijn aanstaande collega’s stuurde. Naar aanleiding van de verkiezing van een Roma als Europarlementariër van het Jaar schreef hij: ‘Tienduizenden zigeunermeisjes zijn veel mooier dan deze respectabele dame.’ En: ‘Als je geluk hebt kun je er zelfs een (van twaalf of dertien jaar) kopen om mee te trouwen. De beste zijn behoorlijk duur: vijfduizend euro per stuk zelfs!’ Stoyanov kreeg een stroom verontwaardigde e-mails terug.
Broze alliantie Stoyanov is een van de zes rechts-extremisten die, dankzij de toetreding van Roemenië en Bulgarije tot de EU, sinds 1 januari Europarlementariër zijn. Dankzij hen werd de vorming van een in nationalistische kringen lang gekoesterde droom werkelijkheid: een extreem rechtse fractie in het Europees parlement. Vaker werden daartoe pogingen ondernomen, maar die strandden door onderlinge tegenstellingen. Volgens de Europese regels zijn voor een EP-fractie twintig leden uit zes verschillende landen nodig. Dankzij de toetreding van Bulgarije en Roemenië wordt nu aan die voorwaarde voldaan en bestaat sinds 15 januari de EPfractie Identiteit, Traditie en Soevereiniteit (ITS). Met in totaal slechts 21 parlementariërs is sprake van een broze alliantie. Als twee leden uit de fractie stappen, is de ITS alweer verleden tijd. Daarom
zoekt de ITS-fractie driftig verder naar potentiële versterking. Daarnaast hopen ze extra leden binnen te krijgen via de aanstaande EP-verkiezingen in Bulgarije en Roemenië. ITS is verder duidelijk een gelegenheidsverbond. Zo droomt Andreas Moeltzer van de Oostenrijkse Vrijheidspartij (FPÖ) van Jorg Haider nog altijd van de herovering van Zuid-Tirol op de Italianen. Daar moet hij niet mee aankomen bij ITS-fractiegenoot Alessandra Mussolini, kleindochter en bewonderaar van Il Duce, de Italiaanse fascistische leider Benito Mussolini. Jean-Marie Le Pen (‘de Holocaust is “een detail” in de geschiedenis’) zit samen met zes andere leden van het rechts-extreme Front National, onder wie zijn dochter Marine, in het parlement. Leden van zijn partij hebben Jorg Haider in het verleden nogal eens weggezet als iemand die te veel affiniteit met Adolf Hitler heeft. Andersom zegt Moeltzer dat Le Pen een ‘vreselijke reputatie’ heeft in Oostenrijk, ook onder de aanhang van de FPÖ. De ITS-fractie telt verder vijf leden van de ultranationalistische Groot Roemenië-beweging.
Honderdduizenden euro’s Deze nieuwkomers hebben gemeen met de Bulgaarse Stoyanov dat zij met openlijk antisemitische, homofobe en vrouwonvriendelijke uitlatingen hun kersverse fractiegenoten van bijvoorbeeld het Vlaams Belang in verlegenheid plegen te brengen. Zij werken in België juist hard aan het doorbreken van het cordon sanitaire rondom het Front. Het Britse onafhankelijke EP-lid Ashley Mote ten slotte werd met de haren bij de ITS-fractie gesleept. Mote zat eerder bij de anti-Europese Independance Party, maar werd daar wegens misbruik
7
PM EU 03 4,75.indd 7
26-03-2007 18:27:12
Extreem rechts in EU klinkt steeds luider
Identity, Tradition, Sovereignty Op 15 januari 2007 ging de extreem rechtse Identiteit, Traditie en Soevereiniteit van start. De 21 leden van deze fractie komen uit zeven landen. De partij profileert zichzelf als ‘nationalistisch rechts’. Deelnemers zijn leden van het Belgische Vlaams Belang (3 zetels), het Franse Front National onder wie Jean-Marie Le Pen (7 zetels), een lid van de Oostenrijkse Vrijheidspartij, de Britse euroscepticus Ashley Mote en twee leden van de partij van Alessandra Mussolini, bewonderaar en kleindochter van ‘Il Duce’. Zeven leden van partijen uit Roemenië en Bulgarije verzorgen de ultranationalistische geluiden uit het voormalig Oostblok. Fractievoorzitter is Bruno Gollnisch van het Front National.
Independence and Democracy Group De Onafhankelijkheid en Democratie Groep is een eurosceptische groep in het Europees Parlement met 29 leden van religieuze en nationalistische partijen uit onder andere Polen, Griekenland, Denemarken, Frankrijk en Tsjechië. Naast de twee leden van de ChristenUnie/ SGP-delegatie maakt de Griek George Karatzaferis, in eigen land omstreden vanwege zijn openlijke antisemitische opvattingen, ook deel uit van de fractie. Medeoprichter van de groep was Maciej Giertych van de ultrakatholieke Liga van Poolse Families, die onlangs voor ophef zorgde door het uitbrengen van een antisemitisch boekje. Hij stapte zelf na ruzie uit de O&D-groep. De Lega Nord, die oorspronkelijk ook deelnam, werd uit de groep gezet na het doen van racistische uitlatingen. De fractie verbiedt in haar gezamenlijke uitgangspunten officieel het doen van racistische en antisemitische uitlatingen.
van fondsen uitgegooid. overen geen nieuwe werelden, maar vestigen zich De fractieleden hoeven alleen tien bondige bij voorkeur tussen andere gemeenschappen, en ‘basisprincipes’ te onderschrijven die vooral gaan daarbij vooral tussen de rijken.’ Daarmee maakt over bescherming van de nationale identiteit en de auteur volgens het Europees Joods Congres strijd tegen de Europese bureaucratie. Nu hebgebruik van eeuwenoude antisemitische stereoben de betrokken Europarlementariërs, die zichtypen. De voorzitter van het parlement gelastte zelf ‘nationalistisch rechts’ noemen, als nieuwe direct een onderzoek naar de financiering van het fractie opeens recht op honderdduizenden eugeschrift. ‘Figuren als Gollnisch provoceren graag ro’s extra voor fractieondersteuning. ‘Ze kunnen en hij ging tijdens de vergadering dan ook uitgemeer mensen aannemen, die echt niet alleen breid in op de kwestie rondom Giertych,’ vertelt voor het Europees Parlement worden ingezet,’ Wiersma. ‘De voorzitter probeert dat wel binnen zegt Rinke van den Brink, kenner van extreem rechts in Europa en auteur van verschillende boeken over dat onderwerp. ‘Ze krijgen verder meer geld voor tolken en het betekent dat we te maken gaan krijgen met een nieuwe fenomeen: ITSpersconferenties.’ Ook krijgen de partijen door de fractievorming meer spreektijd. Volgens een intern verdeelsysteem zou de ITS-fractie nu ook vicevoorzitters van parlementscommissies mogen leveren, maar dat is door andere fracties meteen geblokkeerd. ‘Het heeft zeker invloed op de algehele sfeer dat zo’n fascistisch blok nu in het Vader en zoon Giertych parlement zit. Je merkt gewoon dat exde perken te houden, maar al met al zit je er dan treem rechts hier zichtbaarder is geworden,’ zegt toch wel een beetje ongemakkelijk bij.’ PvdA-Europarlementariër Jan Marinus Wiersma. Als voorbeeld noemt hij de conferentie van fractievoorzitters waarin nu ook Bruno Gollnisch van ChristenUnie het Franse Front National als ITS-fractievoorzitter Saillant detail is dat de twee leden van de gecomzitting heeft. Deze hoogleraar Japans aan de unibineerde ChristenUnie/SGP-fractie in het Euroversiteit van Lyon werd in Frankrijk onlangs verpees Parlement zitting hebben in de fractie van oordeeld voor het ontkennen van de Holocaust de Onafhankelijkheid en Democratie Groep (O&D), en zorgde voor grote ophef toen hij voormalig die bekendstaat als eurosceptisch, conservaKu Klux Klanleider David Duke, berucht om zijn tief en streng christelijk. In de fractie zit ook de openlijke rassen- en Jodenhaat, rondleidde door Liga van Poolse Families, de fundamentalistisch het Europees Parlement. katholieke Poolse regeringspartij, waarvan de 71jarige Giertych, hoogleraar bosbouw, prominent lid is. Zijn zoon is voor dezelfde partij vicepremier Antisemitische stereotypen en minister van Onderwijs. Zelf stapte Giertych na ‘Opeens voert die Gollnisch uitgebreid het woord een jaar met ruzie uit de mede door hem opgein het hoogste orgaan van het parlement. Dat is richte O&D-groep. Een van de twee Poolse leden echt wennen,’ zegt Wiersma, die bij de laatste die nog wel in de O&D-fractie zitten is Urszula voorzittersvergadering als plaatsvervanger de soKrupa. Zij is inmiddels uit de Liga van Poolse Facialistische fractie vertegenwoordigde. Gollnisch milies gestapt. Witold Tomzcak van O&D staat op verdedigde tijdens de vergadering de Poolse zijn eigen webpagina wel nog vermeld als lid van afgevaardigde Maciej Giertych, die in het parlede Poolse partij. ment opereert als ‘onafhankelijk lid’ en die onlangs een antisemitisch boekje publiceerde met de titel Beschavingen in Europa ten oorlog. In het Doodstraf boekje, dat getooid is met het embleem van de Een ander lid van de O&D-factie is de Griek GeorEuropese Unie, worden Joden onder andere afge Karatzaferis. In eigen land is hij omstreden vangeschilderd als ‘een tragische gemeenschap’. wege zijn openlijke antisemitische en homofobe Giertych schrijft: ‘Joden zijn geen pioniers. Zij ver-
8
PM EU 03 4,75.indd 8
26-03-2007 18:27:27
door Maurice Swirc
opvattingen. Ook de omstreden Franse nationalist Philippe de Villiers, bepleiter van de doodstraf en op uiterst rechts een politiek concurrent van Le Pen, maakt met twee partijgenoten deel uit van de O&D-fractie. Tot vorig jaar zat ook de extremistische Lega Nord uit Italië in de fractie, maar werd daar vervolgens vanwege openlijke racistische uitlatingen uitgezet. Hans Blokland van de ChristenUnie/SGP-fractie was persoonlijk betrokken bij de vorming van O&D in 2004. Was het geen bezwaar om in een fractie te stappen met iemand als bijvoorbeeld Giertych? Blokland vindt van niet: ‘Iedereen heeft heel duidelijk een verklaring ondertekend, waarin ze beloven zich verre te houden van het doen van bijvoorbeeld antisemitische uitlatingen. Ook meneer Giertych heeft toen deze verklaring ondertekend. Zodra iemand zich daar niet aan houdt, moet hij de groep verlaten.’ Over het recente boekje van Giertych zegt Blokland: ‘Bepaalde passages zijn buitengewoon onaardig. Maar het is, denk ik, lastig om het vanuit juridisch oogpunt als antisemitisch te bestempelen.’ Over de tekstpassage waarin Giertych schrijft dat Joden zich bij voorkeur vestigen tussen ‘de rijken’ zegt Blokland: ‘Dat is een nare en vervelende passage, maar antisemitisch wil ik het niet noemen. Ik denk dat Giertych niet bedoelde de Joden te beledigen.’ Bovendien: ‘Je kan ook in Nederland veel nare uitspraken over
Bruno Gollnisch Joden en christenen doen zonder dat je daarvoor wordt veroordeeld,’ voegt Blokland eraan toe. Dat ook O&D-fractiegenoot Karatzaferis antisemitische standpunten verkondigt, bijvoorbeeld door te stellen dat er een Joods complot achter de aanslagen van 11 september zit, is Blokland ‘volledig onbekend’. De ChristenUnie-voorman erkent desgevraagd zich wel eens ‘ongemakkelijk’ te voelen in de O&D-groep. Met zijn fractiegenoten deelt hij vooral standpunten over ethische kwesties als abortus, homohuwelijk en stamcelonderzoek, geeft hij aan.
Henk van Rhee, directeur van het partijbureau van de ChristenUnie, deelt dat ongemak: ‘We zijn heel erg aan het nadenken of die fractie wel de ideale plaats is voor de ChristenUnie. Mocht inderdaad blijken dat mensen in die groep antisemitisch zijn, dan hebben we daar een serieus probleem.’ Van Rhee geeft aan dat er onderzoek is gedaan naar de andere partijen in de fractie en dat de uiteindelijke conclusie was ‘dat het hier niet ging om antisemieten’. Dat Karatzaferis al jaren in publicaties over extreem rechts figureert, bijvoorbeeld in een rapport over racisme, antisemitisme en xenofobie van de Raad van Europa uit 2005, is hem evenwel onbekend. Op de vraag of het boekje van Giertych en in het bijzonder de gewraakte passage antisemitisch is, wil Van Rhee niet inhoudelijk ingaan. ‘Ik vind dat het vooral aan Joden is om te beoordelen of daar sprake van is.’
Besmet ‘Ik denk dat het wijs zou zijn als de ChristenUnie het lidmaatschap van deze fractie heroverweegt,’ zegt Jean-Yves Camus, hoogleraar aan het Instituut voor Politieke Studies in Parijs en auteur van het rapport voor de Raad van Europa. ‘Het risico bestaat dat het beeld van de ChristenUnie in het buitenland wordt besmet door zich aan te sluiten bij de Onafhankelijkheid en Democratie Groep.’ Er bestaan overigens wel verschillen met de ITSgroep, benadrukt Camus. ‘De O&D-groep onderneemt soms stappen door zichzelf te distantiëren van racistische partijen, bijvoorbeeld door zich vorig jaar te ontdoen van de Italiaanse Lega Nordleden. Het verschil met de ITS is dat de O&D eruit wil zien als een respectabele groep die bestaat uit reguliere partijen.’ Het luidere geluid van extreem rechtse EP-leden staat voor veel meer dan alleen de gevolgen in het parlement zelf, benadrukt Camus. ‘Het maakt duidelijk dat vooral in de nieuwe EU-lidstaten miljoenen mensen stemmen op partijen die duidelijk andere ideeën hebben over een democratische rechtsstaat. Dat is een feit waar andere politici niet schouderophalend aan voorbij mogen gaan,’ meent de Fransman. ‘Verder zorgt de vorming van de ITS-fractie ook voor iets anders. In die fractie zitten echt openlijke fascisten en antisemieten. Partijen als het Front National en het Vlaams Belang proberen zichzelf al jaren als mainstream te profileren. Door nu samen met openlijke fascisten als mevrouw Mussolini in de banken plaats te nemen, bevestigen deze partijen definitief dat ze in dezelfde hoek opereren. Ze tonen nu hun ware gezicht.’
Hans Blokland (1943) zit sinds 1994 namens de SGP en de ChristenUnie in het Europees Parlement. Sinds 1997 is hij leider van deze gecombineerde delegatie. Zelf is Blokland afkomstig uit het Gereformeerd Politiek Verbond (GPV), waar hij tien jaar lang partijvoorzitter van was en dat in 2001 opging in de ChristenUnie. Hij studeerde economie in Rotterdam en begon zijn politieke carrière als raadslid in Capelle aan den IJssel, waar hij ook wethouder was. In het Europees Parlement houdt Blokland zich veel bezig met milieuvraagstukken. Blokland stemde in 1998 tegen de invoering van de euro. Hij is een van de founding fathers van de eurosceptische Onafhankelijkheid en Democratie Groep in het Europees Parlement. 9
PM EU 03 4,75.indd 9
26-03-2007 18:27:36
‘EUROPA W
Waar de meeste lidstaten zich verdrongen om hun ideale nationale en regionale vestigingsklimaat op de EU Business Summit 2007 onder de aandacht van het bedrijfsleven te brengen, schitterde Nederland door afwezigheid op de Europese zakentop. Oud-Europarlementariër Ellen Plooij is niet verbaasd: ‘Er is volstrekt onvoldoende belangstelling voor Europa.’
oor de ingang van Tour & Taxi, een gerenoveerd industrieel complex waar ooit de taxi’s van Brussel samenkwamen, staan nu tientallen imposante bolides. Zowel de topmensen uit het bedrijfsleven als de Eurocommissarissen en hun hoogste ambtenaren laten zich vervoeren in donkere, veelal Duitse automobielen. Binnen is de EU Business Summit 2007 aan de gang. Met dit jaarlijkse evenement wil het Europese bedrijfsleven de conferentie in Davos overtreffen. Naast het hoofdprogramma vinden in de vele zalen parallelsessies plaats. Er zijn ‘networking lunches’ en er is een ‘galadiner’. Alleen ontbreekt het aan regeringsleiders en bekende persoonlijkheden die Davos altijd een zekere meerwaarde geven. Visionaire of intellectuele sprekers zijn er ook niet. In Tour & Taxi zien we Europa zoals het nu is: ceo’s van Europese multinationals in gesprek met de Europese Commissie en de Duitse voorzitter. Samen vragen zij zich af hoe de interne markt beter kan functioneren en hoe de Europese instellingen versterkt kunnen worden. Voor een Nederlandse journalist is deze zakentop een ontnuchterende ervaring. In het Europa van 27 lidstaten is Nederland een klein land. Commissievoorzitter Barroso besluit zijn verhaal over de concurrentiekracht van de Europese economie met een aanval op het ‘negativisme’. Dit negativisme, begrijpen wij, is niet wijdverbreid. Het komt uit twee landen waar de bevolking
V
‘nee’ heeft gezegd tegen het grondwettelijk verdrag. De voorzitter van de commissie raakt voor het eerst sinds hij het woord heeft genomen, vervuld van emoties. ‘U moet aan de regeringen die het verdrag hebben ondertekend vragen: “Waarom doet u niets om het geratificeerd te krijgen?” Eind deze maand vieren we 50 jaar verenigd Europa. Als we een antwoord willen geven op de mondiale uitdagingen, dan moeten de instellingen die we hebben efficiënter, democratischer en transparanter worden,’ houdt hij de Europese ondernemers voor. ‘Als we dit probleem oplossen, dan beloof ik u dat het goed is voor de economie.’
Afwezig Als Barroso onder stevig applaus wegloopt van de katheder is het de beurt aan Jorma Ollila. De Fin, die eerst voorzitter was van de raad van bestuur van Nokia en tegenwoordig aan het hoofd staat van Royal Dutch Shell, is de voorzitter van
10
PM EU 03 4,75.indd 10
26-03-2007 18:27:46
A WACHT NIET OP NEDERLAND’
Tekst Guikje Roethof Foto’s ebsummit.org
de European Round Table. Onder leiding van Wisse Dekker besloot dit gezelschap ooit dat het tijd was voor actie, wat Jacques Delors verleidde tot het oprichten van de Europese interne markt. Inmiddels is de kritiek op dat project juist in ondernemerskringen hoog opgelopen. Gevraagd naar zijn aanbeveling voor de Europese economie noemt Ollila als eerste een ‘goed functionerende interne markt’. In de tweede plaats zet hij zijn kaarten op een ‘goedgeïnformeerde Europese burger’ en als derde punt noemt hij ‘het verminderen van de administratieve lasten’. Het slecht functioneren van de interne markt is vooral voor de financiële sector een groot probleem, zoals ook de bestuursvoorzitters van Dexia en Fortis op deze conferentie uitleggen. De commissie wil in 2012 een kwart minder administratieve lasten gerealiseerd hebben, liet Barroso al weten, waaraan hij meteen toevoegde dat de lidstaten zelf ook aan de bak moeten: ‘Veel bureaucratie ontstaat op het nationale niveau.’
Toevallig is juist een Nederlander verantwoordelijk voor de uitvoering van dit ambitieuze project. Alexander Italianer, plaatsvervangend secretaris-generaal van de commissie, zit vrijdag 16 maart in een workshop met de titel Best practices for better regulation. Daar moet hij uitleggen hoe het toch komt dat de voordelen van de deregulering volledig teniet worden gedaan door nieuwe administratieve lasten, bijvoorbeeld onder de richtlijn voor chemische stoffen Reach. ‘U heeft het over benefits,’ zegt Italianer. ‘Wij kijken als ambtenaren anders aan tegen costs en benefits dan u dat doet als ondernemer. De opbrengsten van Reach liggen in de immateriële sfeer. Door deze richtlijn kunnen levens behouden blijven. Dát zijn de benefits.’ In deze workshop, die niet erg druk bezocht wordt, mag ook VNO-NCW-voorzitter Bernard Wientjes het woord voeren. Verder zijn er opvallend weinig Nederlanders op de Europese zakentop. Eurocommissaris Neelie Kroes van Mededinging is afwezig, terwijl haar collega’s Günter Verheugen (Ondernemingen en Industrie), Andris Piebalgs (Energie), Ján Figel (Onderwijs, Cultuur en Jeugd), Vladimir Špidla (Werk, Sociale Zaken en Emancipatie), Peter Mandelson (Handel), Janez Potocnik (Wetenschap en Onderzoek) en zelfs de Roemeen Leonard Orban, Eurocommissaris voor Meertaligheid, wel aan het programma meedoen. Het gezicht van Nederland wordt op de top gered door oud-premier Wim Kok, die tijdens het galadiner mag spreken over zijn advies over de Lissabon Strategie.
11
PM EU 03 4,75.indd 11
26-03-2007 18:27:59
‘Europa wacht niet op Nederland’
Toine Manders van de VVD hield een slecht verhaal
Premier Verhofstadt mocht de Business Summit openen
Jorge Olilla, ex-Nokia, nu Shell, is de Wisse Dekker van 2007
‘In de VS wordt vandaag aan
Günter Verheugen was er wel, Neelie Kroes was er niet
Jutlandisering Kennelijk is deze ontmoeting tussen het Europese bedrijfsleven en de Europese politiek niet interessant voor Nederland. Op de beurs die rond de vergaderzalen is opgebouwd proberen verschillende landen en steden investeerders aan te trekken. De stad Stockholm heeft T-shirts laten bedrukken. Canada heeft een boek in omloop gebracht waarin diverse managementgoeroe’s in moderne oneliners uiteenzetten waarom Canada een ondernemersparadijs is. Litouwen werpt zich op als transportland: ‘Voor al uw vrachtvervoer van Brussel naar Beijing.’ En Bulgarije prijst zichzelf aan met de slogans ‘highly attractive labor costs & low wage growth rates’ en ‘cultural proximity’. De premier van Kroatië, Ivo Sanader, stond naast de voorzitter van het Europees Parlement Hans-Gert Pöttering, de vicepremier van Bulgarije Ivailo Kalfin en de Belgische premier Guy Verhofstadt op het podium tijdens de openingssessie. Op Europarlementariër Toine Manders (VVD) na, die een bedroevend slecht praatje hield over het onderwerp ‘jong ondernemerschap’, is er geen Nederlandse politicus te bekennen. Er zijn geen standjes van steden of regio’s die zich aanprijzen en er zijn geen Nederlandse bedrijven. Onder de sponsors van de conferentie treffen we nogal wat mediabedrijven aan: CNN, CNBC, Herald Tribune, Financial Times, Wall Street Journal en European Voice liggen er naast de meer gespecialiseerde bladen als The Parliament Magazine, Europolitics en EuroActiv. Dat er geen Nederlandse kranten en bladen zijn, hoeft gezien de beperkte omvang van ons taalgebied niet te verbazen. Maar er zijn ook geen Nederlandse journalisten. Tussen de grote corporate sponsors zoals BMW, Dexia, Lufthansa, Arcelor Mittal, Fortis, Unisys en Adecco treffen we ook geen bedrijven aan die een Nederlands hoofdkwartier hebben. Is de ooit zo gevreesde jutlandisering van de Nederland dan toch echt begonnen? Philip de Buck is voorzitter van BusinessEurope, de federatie van Europese werkgeversorganisaties, voorheen Unice, die de conferentie samen met het Belgische werkgeversverbond VBO organiseert. ‘De bedoeling van deze bijeenkomst is het bedrijfsleven te informeren over wat er gaande is in Europa. En verder willen wij de confrontatie organiseren tussen het bedrijfsleven en de Europese instellingen,’ legt De Buck uit. De organisatie heeft Roland Berger (ook een van de sponsors) gevraagd een onderzoek uit te voeren naar de mening van Europese ceo’s over Europa. De uitkomst is weinig verrassend: ‘Europese ceo’s willen de dag vijf keer meer uitgegeven “meer Europa” ter stimulering van het onmilieutechnologie dan in Europa’ dernemerschap in de EU.’ Niet direct de richting die Nederland in wil slaan met Europa. De Buck: ‘Als Vlaming volg ik natuurlijk wat er in Nederland gebeurt. Op ons is de uitslag van het referendum overgekomen als een shock. Subsidiariteit is goed en met een afbakening van de interne markt heb ik ook geen probleem. Maar de Nederlandse
12
PM EU 03 4,75.indd 12
26-03-2007 18:28:12
door Guikje Roethof
politici moeten aan hun bevolking duidelijk gaan maken dat we de problemen van nu op het gebied van energie, van klimaat, van internationale handel niet kunnen oplossen als we niet meer bevoegdheden aan Europa geven.’
Barroso toonde weinig begrip voor Nederland
Wereldspeler
‘U heeft de grondwet ondertekend. Waarom doet u niets In het rapport van Roland Berger bepleiten om het verdrag geratificeerd te krijgen?’ de Europese ceo’s een ‘agressieve liberalisering van markten’, minder red tape en een vereenvouVlaming diging van regels en standaarden. Verder zien de 1700 deelnemers aan het Philip de onderzoek de klimaatverandering niet als een probleem maar als een ‘ecoBuck, nomische uitdaging’. Eurocommissaris Piebalgs toont zich verheugd over voorzitter van de steun uit het bedrijfsleven. Hij wijst er wel op dat de uitwerking van de Businessvoorstellen die door de regeringsleiders zijn aangenomen, zoals de richtlijn Europe, ‘on renewable energy’, nog door de Europese Raad en door het Europees begreep ons Parlement moeten. Günter Verheugen, na Barroso de belangrijkste EU-Comprobleem missaris, is terughoudend met de term ‘vergroening van de economie’. Wel ziet hij een kans om banen te creëren door Europa om te vormen tot een low carbon industry. Verheugen: ‘Het Europese product moet dan altijd een verantwoord product zijn, vervaardigd op basis van de hoogste sociale en ecologische eisen.’ ‘Op ons is de uitslag van het referendum in Nederland Verheugen hoopt dat Europa een frontrunovergekomen als een shock’ ner wordt op het vlak van de milieutechnologie. Dit zal nog niet zo eenvoudig zijn, stelt topman Alexander Ollila. ‘Toen Amerika weigerde Kyoto te ondertekenen, dachten wij dat ze Italianer is niet meededen op dit gebied. Dat is niet zo. In de Verenigde Staten wordt de hoogste vandaag de dag vijf keer meer uitgegeven aan milieutechnologie dan in EuNederlandse ropa.’ Verheugen is een goede spreker. ‘We moeten af van de oude reflex: als ambtenaar het beweegt, moeten we er wetgeving voor maken.’ Al zijn topambtenaren bij de moeten een week stage lopen bij een kleine of middelgrote onderneming. commissie Zelf heeft hij onlangs nog in een blauwe overall op de fabrieksvloer gestaan en daar heeft Verheugen ‘heel veel van geleerd’. Maar ook hij rondt af met een oproep aan de lidstaten die de grondwet hebben verworpen. ‘In deze snel veranderende wereld kan Europa geen wereldspeler worden, als we doorgaan te veel ruimte te laten aan individuele lidstaten. Europe must be able to speak with one voice!’ In een van de stands komen we oud-Europarlementariër Elly Plooij tegen. De beperkte Nederlandse aanwezigheid op deze grote conferentie is haar ook opgevallen. ‘Ze hebben in Den Haag gewoon niet in de gaten wat er aan de hand is. Er is volstrekt onvoldoende belangstelling voor Europa. Dit alles gaat VNO-NCWgewoon door. Europa wacht niet op Nederland. Wij zijn er niet bij en de trein voorzitter dendert door.’ Bernard Wientjes redde met zijn aanwezigheid de driekleur
13
PM EU 03 4,75.indd 13
26-03-2007 18:28:22
NEDERLANDER
Athar Husain Khan inds 1 februari dit jaar is hij general manager infrastructuur, handel en sociale zaken bij de Association of European Airlines (AEA), de belangenvereniging van 31 Europese luchtvaartmaatschappijen. ‘Hartstikke leuk,’ antwoordt hij spontaan op de vraag of het hem bevalt. Anders dan zijn naam misschien doet vermoeden is Athar Husain Khan een Nederlandse jurist die jarenlang bij de KLM heeft gewerkt. Hij begon zijn loopbaan op het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen en verruilde deze baan al snel voor een functie als internationaal onderhandelaar bij Verkeer en Waterstaat. In dienst van wat toen nog de Rijksluchtvaartdienst heette, onderhandelde Husain Khan, die gespecialiseerd is in luchtvaartrecht, onder meer over bilaterale luchtvaartovereenkomsten. En nu dus Brussel. Als kind van een Pakistaanse vader en een Nederlandse moeder speelde Husain Khan al langer met de gedachte zijn carrière in het buitenland te vervolgen. ‘Ik ben opgegroeid in het Midden-Oosten en Engels-Arabisch opgevoed.’ Die internationale achtergrond komt hem in zijn huidige werk goed van pas. Op gevoelige issues als de capaciteit van de Europese luchthavens, de slots en de tarieven die luchthavens berekenen, moet hij de 31 carriers op een lijn zien te krijgen. Vervolgens is hij de persoon die de gekozen beleidslijn naar buiten toe uitdraagt, wat hem in zijn eigen woorden een behoorlijke dosis ‘exposure’ oplevert. Ook de rechten van passagiers, zoals bijvoorbeeld hun mogelijke recht op schadevergoeding bij vertraging, vallen binnen Husain Khans werkterrein. Tot nu toe heeft hij nog niet meegemaakt dat de luchtvaartmaatschappijen verdeeld waren, maar van zijn collega’s heeft hij wel begrepen dat de belangen soms behoorlijk uiteenlopen. Het voornaamste dossier op zijn bureau is de relatie tussen de airlines en de airports. Tussen KLM en Schiphol dus, om het maar even naar de nationale verhoudingen te vertalen. Als voormalig publicaffairsmedeweker van KLM weet Husain Khan als geen ander dat er tussen die twee grote belangentegenstellingen zijn. Zo ziet Air France-KLM de luchthaven Schiphol als een monopolist die eenzijdig de tarieven kan vaststellen, zonder dat er een toezichthouder is die bekijkt hoe reëel de kosten zijn die Schiphol in rekening brengt. Volgens Husain Khan is het dan ook heel terecht dat Schiphol niet naar de beurs wordt gebracht. ‘Luchthaven Charles de Gaulle bij Parijs gaat wel naar de beurs, maar daar hanteert men het principe van de uitgestelde marktwerking. De eerste vijf jaar mogen de tarieven die ze aan de vliegmaatschappijen in rekening brengen omhoog.’ De Europese Commissie heeft inmiddels een richtlijn over luchtvaarttarieven in voorbereiding met de bedoeling meer eenheid te brengen in de economische modellen en bedrijfsvoering van de Europese luchthavens. De AEA heeft geen voorkeur voor een bepaald model, begrijpen we van Husain Khan, maar dringt in Europa wel aan op het bekende level playing field, kostenefficiëntie van luchthavens en voldoende toezicht.
S
GUIKJE ROETHOF
CV 2007 General manager infrastructure, trade and social affairs AEA 2002 -2007 Werkzaam op de afdeling government & industry affairs van de KLM in het bijzonder belast met public affairs 1998 – 2002 Diverse functies bij de KLM Vliegdienst, onder meer projectmanager Schipholzaken 1996-1998 Internationaal luchtvaartonderhandelaar bij VenW
14
PM EU 03 4,233.indd 14
26-03-2007 18:30:32
ERS S IN EUROPA U O
Anita Bultena A
ls universitair docent Europees recht aan de Erasmus Universiteit wist ze precies hoe de besluitvorming in Brussel in zijn werk ging. In theorie tenminste. Omdat ze wel eens wilde kennismaken met praktische kant van de Europese politiek werkt Anita Bultena nu bij het Europees Parlement. Als medewerker van de commissie voor burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken assisteert ze de parlementariër die als rapporteur op een nieuw stukje wetgeving wordt gezet. ‘De rapporteur bekijkt een voorstel met de ogen van de burger en brengt naar aanleiding daarvan een advies uit aan de parlementaire commissie.’ De zogenoemde Libe-commissie bestaat uit 61 leden, die aan de hand van een verdeelsleutel uit de negen politieke groepen in het parlement zijn gekozen. De commissie lijkt vooral populair te zijn bij de jonge Nederlandse vrouwen in het EP: lid zijn onder anderen Kathalijne Buitenweg, Edith Mastenbroek, Jeanine Hennis-Plasschaert en Sophie in ’t Veld. ‘Dat jonge is kenmerkend voor het parlement,’ vindt Bultena. ‘Het Europees Parlement krijgt er steeds meer bevoegdheden bij, er zit nog groei in. We leren nog steeds hoe we die bevoegdheden moeten gebruiken.’ Kenmerkend voor de dynamiek van de Libe-commissie is dat Bultena telkens voor een andere rapporteur werkt en zich ook telkens moet inlezen in een nieuw dossier. De kwestie over uitwisseling van passagiersgegevens met de Verenigde Staten kent voor Bultena weinig geheimen meer. ‘Er zijn zo veel zaken waar Europeanen geen rekening mee houden. Reizigers uit negen van de tien lidstaten die in 2004 bij de EU zijn gekomen, moeten bijvoorbeeld nog steeds een visum aanvragen wanneer ze naar de VS willen reizen. Daar willen die lidstaten graag vanaf. Maar de Amerikanen vragen als tegenprestatie inzage in passagiersgegevens van vliegtuigmaatschappijen uit Oost-Europese landen.’ Bultena wil burgers en politici daarvan graag bewust maken. ‘Ik wil ze bijvoorbeeld laten zien wat er kan gebeuren als je op bepaalde lijsten staat en op vakantie wilt naar de Verenigde Staten.’ Er is, sinds de aanslagen van 11 september 2001, veel wetgeving gemaakt in het kader van de strijd tegen terrorisme. ‘Maar is die wetgeving effectief en proportioneel en waar worden de passagiersgegevens voor gebruikt? De Amerikaanse regels gaan soms misschien wat ver, er moet een balans worden gevonden.’ Het Europees Parlement houdt zich op dit moment veel bezig met de trans-Atlantische betrekkingen. Een interimovereenkomst met de VS moet in juni worden vervangen door een langer lopend verdrag. In april brengt een delegatie van het parlement een bezoek aan het Amerikaanse congres. Bultena is enthousiast over de rol van het Europees Parlement in de Brusselse besluitvorming. Ze hoopt ook dat het constitutionele verdrag er alsnog komt. ‘Dan zouden we eindelijk van die pijlerstructuur afkomen. Bij veel onderwerpen wordt kunstmatig onderscheid gemaakt tussen de eerste en de derde pijler, maar als we écht de strijd met het terrorisme willen aangaan is dit niet het meest ideale model.’ EEFJE RAMMELOO
CV 2002 - heden Beleidsambtenaar commissie Burgerlijke Vrijheden Justitie en Binnenlandse Zaken (Libe) van het Europees Parlement December 2002 Publicatie handboek over de ‘ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid’, samen met professor Jaap de Zwaan 1998 - 2002 Docent Europees recht aan de Erasmus Universiteit Rotterdam 1996 -1998 Bedrijfsjurist Academisch Ziekenhuis in Groningen
15
PM EU 03 4,233.indd 15
26-03-2007 18:31:00
RECHT C & A Nederland dreigt twee miljard euro mis te lopen
Europese vennootschapsbelasting
dupeert Nederland
De Europese Commissie wil dat er een Europese aangifte komt voor bedrijven om de vennootschapsbelasting te innen. Dat zou ondernemingen enorme administratieve lasten schelen en de interne markt verbeteren. Onderzoek van het Centraal Planbureau wijst nu uit dat de welvaart in de Europese Unie hier maar marginaal mee opschiet, als niet ook de belastingtarieven worden gelijkgetrokken.
De Europese Commissie wil een Europese aangifte vennootschapsbelasting introduceren
Als ondernemingen de vrije keuze hebben wel of geen Europese aangifte te doen zal dat welvaartsverlies opleveren voor bedrijven met vestigingen in verschillende lidstaten, maar is vooralsnog geen voorstander van uniformering van de belastingtarieven. Die halfslachtigheid leidt, zo blijkt nu uit een onderzoek van het Centraal Planbureau (CPB), juist tot een verstoring van de interne markt en een verlies van welvaart. Het CPB komt in zijn berekeningen uit op een welvaartsverlies van
0,05 procent bruto binnenlands product (bbp). Als de nieuwe Europese aangifte zou samengaan met een verplichte gemeenschappelijke belastinggrondslag zou dit wel een welvaartsvoordeel opleveren. Besparing van administratieve lasten en vermindering van de marktverstorende effecten die verschillen in belastingtarief nu hebben, zouden een voordeel opleveren van ongeveer 25 euro per inwoner. Dat is de conclusie van het Centraal Planbureau in de recent verschenen studie Will corporate tax consolidation improve efficiency in the EU? Het CPB heeft de langetermijneffecten onderzocht van de voorstellen van de Europese Commissie voor consolidatie van de vennootschapsbelasting. De Europese Commissie werkt al langere tijd aan voorstellen om de vennootschapsbelasting op Europees niveau te innen en vervolgens via een verdeelsleutel weer over de lidstaten te verdelen. In een recent document van de Europese Commissie Progress to date and next steps towards a Common Consolidated Corporate Tax Base wordt een dergelijk voorstel bepleit. De mogelijkheid tot het doen van een Europese aangifte scheelt bedrijven die opereren in verschillende landen aanzienlijk in administratieve lasten, zo is de gedachte. Het geeft ondernemingen bovendien de mogelijkheid grensoverschrijdende verliezen te verrekenen. Tot nu toe dragen multinationals de vennootschapsbelasting af aan
16
PM EU 03 4,233.indd 16
26-03-2007 18:31:27
& AVERECHT C Kroes klaagt videoproducenten aan
Verbod gevraagd voor Poolse snelweg
Studiefinanciering ook over de grens
Commissie daagt Nederland voor het hof
Eurocommissaris Neelie Kroes heeft formele aanklachten verstuurd naar een kartel van professionele videotapeproducenten. De – voorlopig – anonieme bedrijven wordt verweten ‘de competitie te beperken’ op de markt voor videotapes, gebruikt voor het opnemen van films en televisieprogramma’s. De aanklachten volgen op inspecties van de Europese toezichthouder in 2002 en een onderzoek na een anonieme tip. Onder de vernieuwde regels hebben de beschuldigde bedrijven nu twee maanden om een verweer in te dienen. Als Kroes niet tevreden is met het verweer, kan ze boetes opleggen ter hoogte van 10 procent van de jaarlijkse wereldwijde omzet van de bedrijven.
De commissie heeft het Europees Hof gevraagd om Polen een voorlopig verbod op te leggen voor de aanleg van een snelweg van Warschau naar Helsinki. De beoogde weg zou dwars door beschermd natuurgebied van moerassen en oerbossen in het noordwesten van Polen voeren. Tegenstanders hebben Eurocommissaris Dimas weten te overtuigen dat er niet voldoende gekeken zou zijn naar alternatieve mogelijkheden voor de snelweg. Onderzoek naar alternatieven is bij wegenbouwprojecten door beschermde natuurgebieden volgens Europees recht verplicht. De Poolse regering acht de weg echter noodzakelijk voor de grote stroom transportverkeer en om de verkeersoverlast in het nabijgelegen stadje Augustow te verminderen.
Twee Duitse studentes zijn met succes in verweer gekomen tegen de weigering van hun deelstaat om studiefinanciering uit te keren voor hun opleiding in een andere EU-lidstaat. Hoewel lidstaten grote vrijheid genieten in het stellen van voorwaarden voor studiefinanciering, mogen deze niet in strijd zijn met de basisprincipes van de Europese Unie, in dit geval het vrije verkeer van personen, zo oordeelde het Europees Hof van Justitie. De Duitse voorwaarden, waarbij studiefinanciering alleen wordt toegekend voor een meerjarige studie waarvan het eerste jaar aan een Duits opleidingsinstituut is gevolgd, zijn nodeloos bewegingsbeperkend en daarom in strijd met het Europese recht, oordeelde advocaat-generaal Dámasso Ruiz-Jarabo 20 maart.
De Europese Commissie heeft besloten om een inbreukprocedure bij het Europees Hof te starten tegen Nederland en negen andere lidstaten die nog geen uitvoeringsmaatregelen hebben aangemeld voor de omzetting van twee richtlijnen voor vervoer over het spoor. Richtlijn 2004/49/EG moet de veiligheid op het spoor verbeteren door de veiligheidsprocedures volledig transparant te maken. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat maakt zich geen zorgen. Volgens het departement hoeft alleen nog de beheerovereenkomst met ProRail aangepast te worden om voortzetting van de procedure te voorkomen. Het ministerie verwacht dit binnen de acht weken die Nederland heeft om een verweer in te dienen voor elkaar te hebben.
het land waarin ze actief zijn. Dat betekent dat ze gescheiden boekhoudingen moeten bijhouden om het winstinkomen van buitenlandse filialen in elke lidstaat apart te berekenen. De administratieve lasten die daarmee gepaard gaan, zijn soms enorm. Volgens een schatting van de Europese Commissie bedragen deze voor grote bedrijven ruim 2 procent van de belasting die wordt afgedragen en voor het midden- en kleinbedrijf zelfs 30 procent. Uit het onderzoek van het CPB blijkt nu dat Europese aangifte inderdaad kostenbesparingen oplevert voor multinationals. Maar de binnenlandse bedrijven ondervinden daar weer nadeel van doordat ze hardere concurrentie krijgen van de multinationals. De totale productie neemt daardoor minder toe. Ook zullen nationale overheden bij handhaving van de tariefverschillen belastinginkomsten mislopen. Het CBP voorziet dat multinationals om fiscale redenen de productie zullen verhuizen naar de lidstaat die fiscaal gezien het gunstigst is. Als er geen fiscale verschillen zijn zullen multinationals geneigd zijn de lidstaat te kiezen waar zij het hoogste rendement kunnen behalen. Dit rendementsstreven leidt uiteindelijk tot een grotere productie. Door de fiscaal ingegeven, suboptimale verdeling van economische activiteit zal de productie binnen de interne markt minder hoog uitvallen. Verhuizen van productie naar de fiscaal voordeligste lidstaat kost 0,05 procent bbp, becijferde het CPB. Als ondernemingen ook nog de vrije keuze wordt gelaten wel of geen Europese aangifte te doen voor de vennootschapsbelasting, zal de Europese aangifte de interne markt uiteindelijk een welvaartsverlies opleveren. Het CPB adviseert daarom alleen over te gaan op een Europese aangifte als alle bedrijven deelnemen en de tarieven verregaand geharmoniseerd worden.
Dit voorstel, bekend als de European Union Corportate Income Tax, zal leiden tot een toename van de welvaart met 0,1 tot 0,2 procent bruto binnenlands product. Introductie van een dergelijk uniform stelsel gaat wel ten koste van de beleidsvrijheid van lidstaten om zelf hun belastingen te bepalen. Voor Nederland betekent dit voorstel dat hier gevestigde multinationals een winsttoename van 10 procent zullen realiseren door de administratieve lastenverlichting en het gunstige afschrijvingsregime. De winsten van binnenlandse bedrijven zullen dalen met ruim 10 procent vanwege de sterkere concurrentie van multinationals. De belastinginkomsten dalen met ruim twee miljard, maar door de lastenverlichting zal het bbp toch toenemen. Het voordeel kan oplopen tot 0,35 procent.
CHRIS VAN DE WETERING
17
PM EU 03 4,233.indd 17
26-03-2007 18:31:41
LOBBY O & P Ieder spreekt het liefst ‘zijn eigen taal’
Nationaliteit
overheerst in Brussel Lobbyen in Europa is anders. Lobbygigant Burson-Marsteller deed daarom onderzoek naar de do’s en don’ts in het Brusselse. Conclusie: ‘Het heeft weinig zin een Europarlementariër op te bellen.’ Althans, volgens directeur Jeremy Galbraith.
e grootste fout die iedereen maakt, is er te laat bij zijn.’ Directeur Jeremy Galbraith van lobbykantoor Burson-Marsteller in Brussel is duidelijk. ‘Of het nou bedrijven, ngo’s of nationale overheidsinstanties zijn, ze komen er allemaal pas achter dat er iets in Europa speelt waar zij belang bij hebben, als het in
D
‘Een telefoontje van onze Italiaanse medewerker naar een Italiaanse Eurocommissaris is een goed begin voor een dialoog’ de pers verschijnt. Maar tegen die tijd is het Europees Parlement al de details aan het regelen en ja, dan ben je te laat.’ Burson-Marsteller is een bekend lob-
bykantoor met vestigingen over de hele wereld. De vestiging in Brussel verschilt van andere kantoren omdat er geen klassiek pr-werk verricht wordt. Het draait hier alleen maar om public affairs.’ Burson-Marsteller heeft zichzelf een code voor transparant lobbyen opgelegd. Galbraith: ‘Zo moet je altijd duidelijk maken wie je bent, wie je vertegenwoordigt en vermijden dat je tegenstrijdige belangen behartigt.’ Galbraith is niet ongelukkig met het voorstel van Eurocommissaris Siim Kallas voor een systeem van registratie. ‘Ik zou alleen graag zien dat het een verplicht systeem zou zijn voor iedereen in de lobbywereld. Zo krijg je een level playing field.’ Om de public affairs van hun cliënten zo goed mogelijk te behartigen, doet Burson-Marsteller veel onderzoek naar de Brusselse lobby. Het bedrijf heeft al meerdere rapporten gepubliceerd over effectief lobbyen, waarmee het kantoor zijn voordeel doet. Galbraith: ‘Uit een van onze onderzoeken is bijvoorbeeld gebleken dat het weinig zin heeft een Europarlementariër op te bellen om een bepaald onderwerp te bespreken. Ze hebben geen tijd om constant telefoontjes te beantwoorden. Ambtenaren zullen eerder de telefoon oppakken.’ Ook halen de politieke spelers hun informatie uit verschillende bronnen, vertelt Galbraith. ‘Voor iedereen blijkt de Financial Times een belangrijke bron van informatie. Voor leden van de commissie of de raad zelfs de belangrijkste. Europarlementariërs daarentegen kijken eerst naar hun nationale kranten. Zij hebben toch het gevoel dat ze hun volk vertegenwoordigen.’ Galbraith beaamt dat er in Europa nog veel nationale sentimenten spelen. Een andere taal en cultuur kan wel degelijk barrières veroorzaken, meent Galbraith. ‘Voor Nederlanders zal het lastiger zijn iets gedaan te krijgen van een Bulgaarse commissaris dan voor een Bulgaarse delegatie.’ Grote internationale bedrijven zoals Shell zullen daar geen last van hebben, maar minder bekende organisaties komen lastig binnen en zullen eerder aankloppen bij een kantoor als Burson-Marsteller. Galbraith, die toen hij nog lobbyde in het politieke hart van GrootBrittannië bekendstond als een conservative, zegt dat de Europese politieke partijen brede coalities zijn waarbinnen de politieke kleur nogal verschilt. ‘Zodoende overheerst nationaliteit nog.’ Reden voor BursonMarsteller om zo veel mogelijk nationaliteiten in dienst te nemen. ‘Een telefoontje van onze Italiaanse medewerker naar een Italiaanse Eurocommissaris is een goed begin voor een dialoog.’ Galbraith: ‘We praten hier over een natuurlijke evolutie. Er zal langzaam meer politieke diversiteit ontstaan. Er zullen meer ideologische politieke partijen komen waardoor de nationaliteit minder belangrijk zal worden. Voor ons kantoor wordt de volgende stap om daarop in te spelen.’ VINCENT SMITS
18
PM EU 03 4,233.indd 18
26-03-2007 18:31:53
& PROTEST O S Maar 5 procent van de studenten krijgt les in ondernemerschap
‘Ondernemers worden niet geboren’ Europese jongeren vinden een eigen bedrijf ‘cool’, maar zijn doodsbang de veiligheid van een dienstverband op te geven. Lobbyisten van YES Europe proberen jongeren aan te moedigen om voor zichzelf te beginnen. Geld mag daarbij geen obstakel zijn. ‘Uiteindelijk gaat het om het project. Als het idee goed is komt het geld wel, via een particuliere investeerder of een bank.’
Z
e willen heel graag, de jonge ondernemers. Maar op hun weg naar een succesvolle eigen zaak komen ze een flink aantal hindernissen tegen. Die hindernissen proberen de lobbyisten van YES Europe voor een groot deel weg te nemen. Onervarenheid en jeugdige overmoed zijn misschien niet te voorkomen, maar de jonge en ambitieuze ondernemer weet vaak niet eens welke mogelijkheden de Europese Unie biedt, vindt Murat Sarayli, president van YES Europe. ‘Wij geloven in de Europese Unie, in het Kyoto-protocol en ga zo maar door. Ondernemers zijn daarin hard nodig. Het is vreselijk belangrijk dat hun initiatieven slagen.’ Prioriteit is voor Sarayli het motiveren van studenten in de Europese lidstaten om een eigen bedrijf te beginnen. ‘Kennis is belangrijk, maar zonder actie betekent die kennis niets.’ Van alle Europeanen heeft 60 procent nooit overwogen voor zichzelf te beginnen. Dat vindt Sarayli een serieus probleem. ‘Als je Europa met de Verenigde Staten vergelijkt, komt de Europese Unie er maar bekaaid af. Van de Europeanen is 45 procent eigen baas, tegen 61 procent van de Amerikanen.’ Dat Europese jongeren niet snel voor zichzelf zullen beginnen, heeft volgens Sarayli vooral te maken met het sociale stelsel, dat in Europa veel te beschermend is waardoor jongeren liever in loondienst blijven werken. Als je je baan kwijtraakt is dat nog niet het einde van wereld. ‘Ik hoorde laatst dat iemand met pensioen kan gaan zonder ooit in zijn leven gewerkt te hebben.’ Om jongeren op het idee te brengen voor zichzelf te beginnen pleit Sarayli ervoor om in het onderwijs, liefst vanaf de kleuterschool, meer aandacht te besteden aan het ondernemerschap. ‘YES-leden geven bijvoorbeeld voorlichting op universiteiten. Ze laten daar voorbeelden zien van inspirerende ondernemers.’ Volgens Coraline Jenner van de organisatie JA-YE, die zich bezighoudt met onderwijs over ondernemerschap, is het imago geen probleem: ‘78 Procent van 10.000 ondervraagde studenten vindt ondernemers cool, alleen heeft slechts 5 procent toegang tot colleges over ondernemerschap. Maar entrepreneurs are made, not born.’ In Brussel praat Sarayli met mensen die het klimaat voor jonge ondernemers gemakkelijker moeten maken. Hij verspreidt de kennis die hij opdoet onder de leden in de Europese lidstaten en bijna-lidstaten zoals Turkije. ‘Ik probeer een schakel te zijn tussen YES-leden en de beleidsmakers in Brussel. Het gaat niet alleen om het beïnvloeden van politici, het is ook belangrijk om mogelijkheden en ideeën die in Brussel spelen over te brengen aan de leden.’ Een organisatie zoals YES Europe kan op praktisch niveau veel betekenen voor jongeren met ambities. ‘Er zijn twee dingen essentieel voor jonge ondernemers: leren en netwerken,’ vertelt Chiara di Baldassara,
Murat Sarayli
‘Ik hoorde dat iemand met pensioen kan gaan zonder ooit in zijn leven gewerkt te hebben’ jonge vrouwelijke ondernemer in Milaan en lid van de Milanese raad van jonge ondernemers. ‘Een lokale, nationale of internationale organisatie kan starters veel hulp bieden. We hebben in Milaan bijvoorbeeld het Mentor for a day-programma, waarin een ervaren ondernemer een starter adviseert. In workshops wordt aan persoonlijke vaardigheden gewerkt.’ Omdat het voor jongeren vaak moeilijk is de financiering van hun zaak rond te krijgen – ze hebben meestal nog geen onderpand – wordt in /Milaan gewerkt aan een programma voor leningen zonder garanties. Di Baldassara: ‘Als het idee immers goed is dan komt het geld wel: via een particuliere investeerder of een bank.’ EEFJE RAMMELOO
19
PM EU 03 4,233.indd 19
26-03-2007 18:32:08
Satire KOBRA .indd 20
26-03-2007 18:47:44
