Sessie 5 Achter de horizon: cultuurklimaat en cultuureducatie in secundaire scholen
Onderzoek naar cultuureducatie
Onderzoekslijn Steunpunt Cultuur
Secundair onderwijs
Twee steekproeven: Vlaamse steekproef van scholen Steekproef van scholen in grootstedelijke omgeving (Antwerpen en Gent) Scholen 84
Leerlingen 5086
Leerkrachten
Ouders
1098 (v:902)
2002
Dataverzameling: maart – juli 2013
Doelstellingen onderzoek
In kaart brengen van
de verschillende vormen van kunst- en cultuureducatie het culturele klimaat van Vlaamse scholen culturele percepties en participatiepatronen van leerkrachten de link tussen cultuureducatie op school en buitenschoolse vormen van cultuureducatie en -participatie beïnvloedende factoren van deelname aan cultuureducatie op school en buiten school samenhang van cultuureducatie/cultureel klimaat met specifieke schoolgerelateerde kenmerken
opzet
Hoe staat het met cultuurparticipatie bij Vlaamse jongeren? Cultureel klimaat op Vlaamse scholen Kunstzinnige vakken op school Extra-curriculaire culturele activiteiten Visie van leraren op cultuureducatie Cultuurparticipatie en culturele interesse van leraren Profielen van leraren …
Buitenschoolse cultuurparticipatie bij Vlaamse secundaire scholieren
Buitenschoolse receptieve cultuurparticipatie (laatste 6 maanden)
94,0
concert van klassieke muziek of opera
89,3
literair evenement
87,0
ballet- of dansvoorstelling
84,0
groot cultureel evenement
82,1
comedy-voorstelling dance-event
78,4
theater- of toneelvoorstelling
77,7
erfgoed
77,2 75,0
museum, tentoonstelling of galerij
72,8
popconcert
68,0
muziekfestival (voorbije jaar)
60,9
discotheek 45,6
bibliotheek 13,2
bioscoop 0%
10% 0 keer
20% 1 keer
30%
40%
50%
meerdere keren
60%
70%
80%
90%
100%
Actieve cultuurparticipatie (voorbije 6 maanden)
Percentage Film, video, multimedia of computerkunst
22,9
Zingen
22,1
Tekenen, schilderen of beeldende kunst
21,2
Muziekinstrument bespelen
21,2
Fotografie
15,8
Populaire dans (bv. hip hop, breakdance, r&b, …)
15,6
Schrijven (bloggen, poëzie, verhalen, songteksten, …)
15,3
Dansen zoals jazzballet, moderne dans, klassieke dans of volksdans
15,0
Toneel, theater
9,4
Elektronische muziek (sampling, dj, …)
8,1
Werken met textiel (bv. kleren maken, breien, …)
7,4
Minstens een van bovenstaande creatieve hobby's
63,4
Buitenschoolse cultuureducatie (ooit gedaan) Percentage
Tekenen, schilderen of beeldende kunst
28,5
Populaire dans (bv. hip hop, breakdance, r&b, …)
19,2
Dansen zoals jazzballet, moderne dans, klassieke dans of volksdans
18,0
Klassieke muziek spelen
14,2
Pop/rock/jazz muziek spelen
8,9
Woordkunst, dictie
8,6
Toneel, theater
7,3
Film, video, multimedia of computerkunst (Photoshop, montage, Flash)
4,2
Fotografie
3,0
Schrijven (bloggen, poëzie, verhalen, songteksten, …)
2,8
Graffiti, paintbrushing
2,4
Elektronische muziek (sampling, dj, …)
2,1
Andere
0,8
minstens een vorm van buitenschoolse cultuureducatie gedaan (verleden of heden)
57,1
Perceptie kunstmusea pool 1
-3
-2
-1
0
1
2
3
35,6
12,6
10,6
23,9
9,5
5,1
2,8
Boeiend
Ik denk er niet aan om er naartoe te 38,5 gaan
14,9
12,6
22,4
7,5
2,3
1,8
Ik denk er vaak aan om er naartoe te gaan
Helemaal niet ontspannend
29,7
11,4
11,9
24,7
13,6
5,8
3
Ik ken er te weinig van
40,1
16,2
11,8
17,1
8,1
4,3
2,3
Ik ken er wel iets van
Ik kan me er niet op concentreren
31,8
12
11
22
13,5
6,3
3,6
Ik kan me er wel op concentreren
Dat is echt iets voor mij
14,3
6,6
7,9
17,7
10,4
14
29,1 Dat is echt niets voor mij
Je moet er heel veel van kennen
19,1
8,7
9,3
38
10,1
5,7
9,1
Je moet er helemaal niet veel van kennen
Kunstenaars doen altijd overdreven
23,8
9,5
11,5
39,5
9,2
3,5
2,9
Kunstenaars doen nooit overdreven
Een warme sfeer
11,1
8,4
13,8
36,2
11,6
5,9
12,9 Een kille sfeer
Zeer belangrijk dat het bestaat
17,5
13,7
12,9
28,3
8,8
6,1
12,8
Helemaal niet belangrijk dat het bestaat
Heel veel van mijn familie of vrienden gaan naar musea
11,9
5,4
7,5
22,4
12,6
15,8
24,5
Niemand van mijn familie of vrienden gaat naar musea
Goedkoop
10,1
4,5
5,8
43
14,5
8,9
13,1 Duur
Ik zou me er een buitenbeentje voelen
21,6
10,8
9,8
33,3
10,2
6,9
7,5
Ik zou me er geen buitenbeentje voelen
Voor iedereen
29,5
10,2
8,4
26,3
9
5,1
11,5
Elitair, voor een bepaald soort mensen
Saai
pool 2
Zeker ontspannend
MAAR, zeer grote verschillen in participatie bij jongeren en grote verschillen over scholen
Verschillen in cultuurparticipatie cultureel kapitaal (Bourdieu)
Drie vormen van cultureel kapitaal : Een geobjectiveerde vorm of het bezit van culturele objecten Bv. boeken, cd’s of schilderijen Een geïnternaliseerde vorm geheel van duurzame disposities en capaciteiten die via socialisatie en opvoeding geïnternaliseerd worden door het individu En een geïnstitutionaliseerde vorm diploma’s en andere onderwijskundige kwalificaties
Sterke reproductie van cultureel kapitaal
Geobjectiveerd cultureel kapitaal a-stroom
b-stroom
aso/kso
tso
bso
100,0% 89,0%
90,0% 80,0%
76,6% 69,1%
70,0% 60,0%
57,9%
57,3% 51,9%
53,4%
50,0% 40,0%
40,0% 31,8%
30,3%
30,0% 20,0% 10,0% 0,0% een grote boekenkast met romans
kunstboeken
kunstwerken
Een collectie cd’s of LP’s
muziekinstrument
Literaire socialisatie naar onderwijsvorm (gem. score op 100)
46,8
50,0
41,6 37,2
40,0
31,2
30,0
30,0
20,0
10,0
0,0
a-stroom
b-stroom
aso/kso
tso
bso
Cultuurparticipatie ouders
100,0% 90,0%
91,5% 86,1%
85,9%
80,0%
72,2% 65,5%
70,0% 60,0%
50,4% 50,0%
45,9% 40,8%
39,9% 40,0%
32,2%
30,0% 20,0% 10,0% 0,0%
a-stroom
b-stroom
actieve cultuurparticipatie
aso/kso
tso
receptieve cultuurparticipatie
bso
Opleidingsniveau moeder naar onderwijsvorm 80,0%
68,1%
70,0%
58,2%
60,0%
50,0%
43,4% 40,0%
29,5%
28,4%
30,0%
24,2%
22,7%
20,0%
10,0%
15,5% 9,7% 6,2%
0,0%
a-stroom
b-stroom
secundair onderwijs niet voltooid
aso/kso diploma secundair
tso
bso
diploma hoger onderwijs
Cultureel kapitaal leerlingen naargelang schooltype
Buitenschoolse cultuurparticipatie naar onderwijsvorm
100,0%
90,6% 90,0% 80,0%
85,1%
70,0% 60,0% 50,0%
35,1%
40,0%
31,6%
30,0%
16,4% 20,0%
11,4%
10,0% 0,0%
bioscoop
museum of tentoonstelling
theater
A-stroom B-stroom ASO BSO TSO KSO
Actieve buitenschoolse cultuurparticipatie naargelang onderwijsvorm % lln dat minstens een creatieve hobby uitoefent 80,0%
70,0%
72,4% 67,1% 59,4%
57,7%
60,0%
52,2%
50,0%
40,0%
30,0%
20,0%
10,0%
0,0%
a-stroom
b-stroom
aso/kso
tso
bso
Perceptie kunstmuseum naargelang onderwijsvorm
bso
-0,31
tso
-0,19
aso/kso
b-stroom
0,32
-0,45
a-stroom
0,14
-0,5
-0,4
-0,3
-0,2
-0,1
0,0
0,1
0,2
0,3
0,4
Culturele hulpbronnen thuis
Cultuurparticipatie
Scholen Culturele
mobiliteit ?
?
Cultuur op op school
Cultuurparticipatie op school
Formeel curriculum Vakken zoals plastische opvoeding, muzische vorming, esthetica, … Informeel curriculum Extra-curriculaire activiteiten: culturele uitstappen met school Verborgen curriculum Cultureel klimaat van een school! Cultureel kapitaal van leerlingen Leraren ! Houding tav cultuureducatie Culturele participatie en interesse van actoren Gebruik van culturele werkvormen in lessen
Formeel curriculum: vakken VAKKEN Plastische opvoeding (PO) Muzische opvoeding (MO) Muziekgeschiedenis Kunstgeschiedenis Esthetica Dramatische expressie, Nederlandse expressie Minstens een van bovenstaande vakken
Percentage 40,8 39,4 1,2 4,9 10,8 7,0 82,6
100,0 80,0 60,0
40,0 20,0 1 a-stroom
2
3
b-stroom
4 aso/kaso
5 tso
6 bso
Culturele kennis van leerlingen …
politiek muziek schrijver kunst wetenschap
Culturele kennis leerlingen
Albert Einstein Pablo Picasso Netsky Wolfgang Mozart Vincent Van Gogh Herman van Rompuy Beyonce Knowles Hillary Clinton Marie Curie Claude Monet Stephen Hawking Kofi Annan Jacques Brel Bart Moeyaert Tom Lanoye Johannes Brahms Anton Tsjechov
% correct geantwoord 88,3 85,8 81,8 81,7 77,5 77,2 73,4 50,7 31,3 30,2 27,6 23,0 22,2 20,0 19,2 7,4 3,8
Culturele kennis naargelang onderwijsvorm en leerjaar 14 12,44 12
Kennis: a-stroom b-stroom
10,15 10
aso/kso tso
7,77
8
6,80
6
6,12
4
4,33
bso Culturele kennis: astroom b-stroom aso/kso tso
2 bso
0 1
2
3
4
5
6
Informeel curriculum: extra-curriculaire activiteiten % lln dat aangeeft dat het georganiseerd werd
% participerende leerlingen
70,0 60,0
60,0 55,7 50,4
50,0
47,0
40,0 30,0
22,9
21,1
20,4
20,0 11,8 10,0 0,0
5,9
5,7
Museumbezoek was …
1&2
3, 4 & 5
6&7
Saai
18,2
59,6
22,2
boeiend
helemaal niet leerrijk
12,0
59,5
28,6
leerrijk
heel ontspannend
19,0
62,4
18,6
niet ontspannend
iets waar ik zelf nooit zou naar gaan
41,3
43,1
15,7
iets waar ik zelf wel eens naar toe wil gaan
nutteloos
17,9
61,8
20,3
heel nuttig
helemaal niet plezant
17,4
60,4
22,2
heel plezant
Saai
14,6
54,9
30,4
boeiend
helemaal niet leerrijk
25,7
59,8
14,5
leerrijk
heel ontspannend
28,3
51,2
20,5
niet ontspannend
iets waar ik zelf nooit zou naar gaan
36,7
46,6
16,8
iets waar ik zelf wel eens naar toe wil gaan
nutteloos
23,0
62,4
14,6
heel nuttig
helemaal niet plezant
15,1
52,5
32,4
heel plezant
Theaterbezoek was …
Culturele activiteiten naargelang onderwijsvorm (enkel 2e en 3e graadsleerlingen)
70,00%
aso/kso
69,8 % 63,4%
tso
bso
61,2%
60,00% 50,9%
50,00% 42,7%
40,7% 38,0%
40,00%
30,00%
25,5% 19,4%
20,00%
15,7% 12,9%
14,0%
10,00%
0,00%
toneel- of dansvoorstelling
museum of tentoonstelling over wetenschap, techniek, geschiedenis
naar een film gaan kijken
kunstmuseum of -tentoonstelling
Een groot project rond kunst en cultuur op school
Een bibliotheek bezoeken
organisatie van actieve participatiemogelijkheden (zingen, schrijven, musiceren, dansen, …) naar onderwijsvorm % lln dat aangeeft dat een van de voorgelegde activiteiten wordt georganiseerd 100,0%
92,9% 85,7%
90,0%
87,5%
80,0%
68,6%
70,0%
52,6%
60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0%
a-stroom
b-stroom
aso/kso
tso
bso
Vlaamse leraars
Rol leraars?
In onderzoek naar relatie tussen onderwijs en cultuur: eerder negatief beeld: leraren kijken vanuit eigen leefstijl en dominante cultuur naar leerlingen Ten voordele van middenklasseleerlingen In onderzoek naar cultuureducatie: nauwelijks oog voor leraren Gedateerd (jaren ’70, bv. DiMaggio en Useem, Bourdieu) Recent: beperkt en zijdelings onderzocht Recente studies blijken wel Bourdieus omschrijving van leraren te beamen ondanks sterk gewijzigde samenleving Rijk aan cultureel kapitaal Relatief arm aan economisch kapitaal
De data
disciplines
%
menswetenschappen (economie, geschiedenis, humane wet.)
16,5
exacte wetenschappen (wetenschappen, wiskunde)
27,0
talen (klassieke/moderne talen)
31,2
techniek, praktijk
13,5
cultuurvakken (M.O., P.O., kunstvakken)
6,7
levensbeschouwelijke vakken
8,6
68,6 % vrouw Gem. lft: 40,6 jaar
Cultuurparticipatie en culturele vorming staan onderaan de prioriteitenlijst bij vele leerkrachten Ik heb het gevoel dat mijn school wetenschappelijk intellect belangrijker vindt (leraar) Belangrijkste en minst belangrijkste eigenschappen bij leerlingen volgens hun leraars: 5 minst belangrijke eigenschappen 23.
Competitiviteit
…vergelijkt zich met
5 belangrijkste eigenschappen 1
Eerlijkheid …is open en eerlijk, liegt niet
2
Tolerantie
anderen en wil de betere zijn 22
Traditiegetrouwheid …hecht belang aan tradities en gewoonten
21
anderen
Kennis van het culturele canon
3
…is op de hoogte van de grote namen uit de kunstgeschiedenis 20
Cultuurparticipatie
Kunstzinnigheid
… gaat al eens naar 4
...toont artistieke interesse en uit zich creatief
Doorzettingsvermogen
...geeft niet
rap op, zelfs als het moeilijk is
een concert of museum 19
…reageert niet haatdragend op
5
Beleefde manieren
… spreekt met twee woorden, excuseert zich wanneer hij/zij een fout begaat,...
Zelfcontrole
…kan zich beheersen
… en leraren zijn gematigd enthousiast Heeft u dit schooljaar uw leerlingen al meegenomen naar culturele activiteiten of culturele activiteiten mee helpen organiseren?
27%
26% 59%
25% 15%
7%
neen … en ik heb ook geen interesse om dit in de toekomst te doen neen … maar ik heb wel interesse om dit in de toekomst te doen ja … één keer ja … al enkele keren (2 à 3 keer) ja … al vaak (meer dan 3 keer)
Maar kunnen we leraren allemaal over dezelfde kam scheren? Drie stappen Brede beschrijving van culturele praktijken van leraars Actieve cultuurparticipatie Receptieve cultuurparticipatie Zoektocht naar profielen bij leraars (latente klasse analyse) Relatie met leraar- en schoolkenmerken
Receptieve cultuurparticipatie de voorbije 6 maanden
% leraren Bezienswaardige gebouwen, monumenten of archeologische sites bezoeken Museum, tentoonstelling of galerij bezoeken Bioscoopbezoek
Een bibliotheek bezoeken Een theater- of toneelvoorstelling bijwonen Naar een optreden/concert van popmuziek, rock, folk, wereldmuziek, dance, jazz of blues gaan Een comedyvoorstelling bijwonen Een groot cultureel evenement bijwonen Een literair evenement bijwonen Een muziekfestival bijwonen Naar een concert van klassieke muziek of opera gaan Ballet- of dansvoorstelling bijwonen Dance-event bijwonen
76,3 76,0 70,0 68,2 63,2 45,6
37,7 36,7 27,9 26,9 23,6 17,8 14,4
Actieve cultuurparticipatie de voorbije 6 maanden
Film, video, multimedia of computerkunst (Photoshop, montage, Flash) Fotografie Toneel, theater Zingen Werken met textiel (bv. kleren maken, breien, …) Muziekinstrument bespelen Schrijven (bloggen, poëzie, verhalen, songteksten, …) Tekenen, schilderen of beeldende kunst Dansen zoals jazzballet, moderne dans, klassieke dans of volksdans Populaire dans (bv. hip hop, breakdance, r&b, …) Elektronische muziek (sampling, dj, …)
Leraren (n=862)
Vlaamse hoger opgeleide werkende bevolking (n=584)
29,4
13,9
29,2 25,5 20,6 19,4 16,4 16,4 13,8 11,6
5,6 2,3 7,5 7,2 12,9 9,3 10,3 7,9
12,0 3,6
/
Lerarenprofielen
Benaming clusters
Omvang clusters
De kunst- en erfgoedbezoeker
39,0%
De amateurkunstenaar
23,5%
De weinig participerende
21,8%
De receptieve cultuurparticipant
15,7%
kunst- en erfgoedbezoekers weinig participerenden
100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
de amateurkunstenaars de receptieve cultuurparticipanten
Samenhang met schoolkenmerken
Onderwijsvormen % dat uitsluitend les geeft in ASO/KSO % dat uitsluitend les geeft in BSO/TSO % dat in ASO en BSO of TSO staat Vakken die men doceert Humane wetenschappen Exacte wetenschappen Talen Technische vakken Kunstzinnige vakken Levensbeschouwelijke vakken
Algemeen
Kunst- en erfgoedbezoekers
Amateurkunstenaars
Weinig participerenden
Receptieve cultuurparticipanten
36,0%
41,1%
36,6%
28,0%
32,8%
35,0%
31,6%
30,7%
44,1%
38,1%
29,0%
27,4%
32,7%
28,0%
29,1%
16,8% 27,0% 31,8% 13,0% 7,4%
19,0% 27,1% 35,8% 10,9% 5,3%
13,4% 19,8% 31,7% 11,4% 17,8%
12,9% 34,9% 21,0% 21,0% 2,7%
21,6% 26,9% 36,6% 9,7% 3,7%
9,0%
8,1%
9,5%
7,0%
13,4%
En
Nauwelijks variatie over de scholen positief naar cultuureducatie toe in tegenstelling tot het aanbod van extra curriculaire en formele culturele act op school welke sterk variëren over de scholen, blijken de types van sterk participerende leraren niet zo geconcentreerd te zitten binnen bepaalde scholen Maar hoe gerelateerd met visie op en methode van cultuureducatie?
Cultuureducatie in de klas 0 keer
1 keer
2 keer
Meer dan 2 keer
Ik vertel de leerlingen over cultuur Ik stel vragen over wat de lln doen in hun vrije tijd op cultureel vlak Ik laat films, beeldhouwwerken, schilderijen, muziek ed zien/horen tijdens mijn lessen en koppel dit aan de leerstof Ik leer de leerlingen iets bij over cultuur door hen cultuur te laten ervaren (laten zien, luisteren, naar of lezen over cultuur)
19,4
15,1
8,7
56,8
23,6
23,5
10,1
42,7
26,7
14,5
10,9
48,0
34,4
12,6
10,2
42,8
Ik raad de leerlingen culturele voorstellingen aan Ik probeer met de lln dieper na te denken over cultuur (bv klasgesprekken, schrijven ... over cultuur) Ik probeer actief mee te werken aan het opzetten van culturele voorstellingen op school of culturele uitstapjes voor de leerlingen Ik tracht de leerlingen zelf cultuurproducten/creaties te laten maken en eventueel te tonen aan een publiek Ik neem mijn leerlingen mee naar culturele voorstellingen die relevant zijn voor het vak dat ik geef Ik nodig een kunstenaar, schrijver, ontwerper ... uit om in het kader van mijn les zijn/haar werk te tonen aan de leerlingen
40,3
19,4
10,0
30,2
45,1
14,9
10,3
29,7
47,5
23,2
11,3
18,0
58,2
19,6
7,9
14,3
63,3
20,3
7,1
9,3
87,6
8,8
1,6
2,1
Hoe verhouden deze profielen zich tot aandacht voor cultuur in de klas?
0 keer
1 keer
2 keer
Meer dan 2 keer
film
18,6
7,8
11,4
62,2
niet-klassieke muziek
44,8
11,7
10,7
32,8
beeldende kunst
47,5
14,5
9,3
28,7
fotografie
55,8
13,7
8,8
21,6
literatuur (bovenop de verplichte leerstof)
62,2
12,8
8,1
16,9
architectuur of design
65,2
14,3
6,9
13,6
theater
67,0
15,0
6,8
11,2
erfgoed
72,1
11,0
6,0
10,8
klassieke muziek
76,1
13,1
4,6
6,1
toegepaste kunst
78,3
10,6
5,0
6,1
dans
81,4
9,9
3,0
5,7
Gebruik van … in de les
Cultuureducatie naargelang type leraar kunst- en erfgoed bezoekers weinig participerenden
Amateurkunstenaars Receptieve cultuurparticipanten
,60 ,40 ,20 ,00 -,20 -,40 -,60 -,80 -1,00
positieve perceptie van kunstmusea
Aandacht voor Actieve aandacht gebruik van kunst gebruik van cultuureducatie voor en erfgoed in de populaire cultuur (meer passieve cultuureducatie klas in de klas vormen-
Aandacht voor cultuur in de les naargelang onderwijsvormen waarin men doceert ,100
,050
,000
-,050
-,100
-,150
leraar geeft uitsluitend les in leraar geeft uitsluitend les in ASO, KSO of A-stroom b-stroom, BSO, TSO of dBSO
aandacht voor cultuur (meer passieve vormen)
leraar geeft zowel in algemene als in meer technisch of beroepsgeorienteerde vormen les
actieve aandacht voor cultuur
Aandacht voor cultuur in de les naargelang onderwijsvormen waarin men doceert: Selectie van amateurkunstenaars ,800
,700
,600
,500
,400
,300
,200
,100
,000
leraar geeft uitsluitend les in ASO, KSO of A-stroom
leraar geeft uitsluitend les in bstroom, BSO, TSO of dBSO
aandacht voor cultuur (meer passieve vormen)
leraar geeft zowel in algemene als in meer technisch of beroepsgeorienteerde vormen les
actieve aandacht voor cultuur
Perceptie leraren over cultuureducatie op hun school (%)
1&2
tussen
voornamelijk losstaande initiatieven
35,2
43,1
21,7 ingebed in een globale aanpak
gedragen door specifieke leerkrachten
44,4
39,3
16,3
gedragen door een basis aan leerkrachten en directie
Kunst en cultuur krijgen op afzonderlijke momenten aandacht
32,6
47,6
19,7
kunst en cultuur krijgen een heel jaar door aandacht in de school
het programma is niet cumulatief,
35,0
51,7
13,2 het programma is cumulatief
52,2
de activiteiten zijn qua thema of 13,6 onderwerp steeds op elkaar afgestemd
54,6
wat binnenschools en buitenschools 15,0 wordt aangeboden is steeds op elkaar afgestemd
de activiteiten zijn qua thema of onderwerp niet op elkaar afgestemd wat binnenschools en buitenschools wordt aangeboden is niet op elkaar afgestemd
34,2
30,3
6&7
oneens
tussen beide
eens
Ik krijg op de school heel wat ondersteuning van de directie bij de organisatie van culturele initiatieven
12,6
37,7
49,7
We hebben op deze school te weinig financiële middelen om echt grootschalige culturele projecten op te zetten
19,9
33,1
47
De tijd die kan uitgaan naar culturele activiteiten op school is te beperkt
23,7
30,7
45,6
We beschikken op deze school over te beperkte infrastructuur om culturele activiteiten te laten plaatsvinden
36,8
27,4
35,8
Ik ken te weinig van cultuur en het cultureel aanbod
46,2
31,6
22,2
Discussie
Niet alleen buiten de school, maar ook binnen de school ongelijke participatiegraden Deels omwille van culturele achtergrond van leerlingen Deels ook omwille van verschillende aandacht voor cultuur in scholen Vooral vanaf tweede graad Minder aandacht in bso/tso in formele curriculum Minder extra-curriculaire activiteiten en actieve cultuurparticipatiemogelijkheden Maar achter de horizon schijnt de zon? zowel binnen aso als tso en bso leraren die zelf artistieke vleugels hebben Heeft impact op cultureel schoolklimaat, cultuur binnen de lessen Wel: nog te veel een zaak van enkelingen binnen scholen
Steunpunt Cultuur – Onderzoekslijn Cultuureducatie
John Lievens, Jessy Siongers & Dries Vanherwegen Steunpunt Beleidsrelevant Onderzoek Cultuur
Vakgroep Sociologie – Onderzoeksgroep CuDOS Universiteit Gent e-mail:
[email protected] url: www.steunpuntcultuur.be
