16/02/16
+
Democratisering & gelijke onderwijskansen SESSIE 3
+
Inzichten uit…
n
VOORTAAK: filmpje ‘Segregatie in het onderwijs’
n
VOORTAAK: lezen boek ‘Een kwarteeuw onderwijs in eigen beheer’: democratisering & gelijke onderwijskansen
n
artikels (zie weebly):
(De)segregatie in het Vlaamse onderwijs (de democratische school) Gooien we de handdoek in de ring? (Yves Desmet) Geen zwarte scholen, maar concentratiescholen (Albertijn en Smeyers) De school als marktplaats (Danny Wildemeersch) Betere sociale mix helpt alle leerlingen vooruit (Lotte Alsteens)
1
16/02/16
+
GOK-beleid Ides Nicaise: onderzoek naar het in kaart brengen van sociale ongelijkheid binnen Vlaamse onderwijs >> vroegtijdige selectie n
oorzaak: kenmerken Vlaams onderwijssysteem - streaming - sterke segregatie tussen elitescholen & concentratiescholen
+
1.
Wat is het GOK-beleid?
2.
Op welke 3 pijlers steunt het GOKbeleid?
3.
Wat zijn de conclusies van de evaluatie van het GOK-beleid?
2
16/02/16
+
GOK-beleid
decreet 28 juni 2002 reeks initiatieven die mikken op n
optimale leer- & ontwikkelingskansen voor alle lln.
n
vermijden van uitsluiting, segregatie & discriminatie
n
bevorderen van sociale cohesie
+
GOK-beleid
3 pijlers:
n
onvoorwaardelijk recht op inschrijving in school van keuze
n
geïntegreerd ondersteuningsbeleid
n
uittekenen van lokale overlegplatforms
3
16/02/16
+
GOK-beleid
Kritiek: Er wordt veel geld voor uitgetrokken maar er is amper zicht op de resultaten.
Positief:
+
-
Scholen zijn beleidsmatiger gaan handelen.
-
Aandacht voor zorg & GOK is toegenomen.
Aanleiding debat
n
beleid wil gemengde scholen
n
eind 2011: Mieke van Hecke n n
n
“Witte scholen worden witter, zwarte scholen zwarter” http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/videozone/archief/programmas/journaal/2.14182/2.14183/1.959281
voorstel:
gemengde scholen opgeven geef zwarte scholen meer ondersteuning
4
16/02/16
+
Vragen bij dit debat n
Neemt de segregatie toe?
n
Zijn zwarte scholen ‘slechter’ dan witte?
n
Presteren leerlingen ‘zwakker’ in zwarte scholen?
n
Wat is de maatschappelijke rol van de school?
+
1. Neemt de segregatie toe?
n
Niet duidelijk! Segregatie is er altijd al geweest
n
Wat klopt wel? n n
Inspanningen om het op te lossen, zijn mislukt GOK-beleid: inschrijvingsrecht
5
16/02/16
+
Verklaringen segregatie n
woonbeleid
n
scholen zelf? nog steeds verdoken discriminatie? negeren inschrijvingsbeleid
n n
+
n
kansarme ouders kennen rechten niet
n
vlucht van middenklasse ouders
2. Zijn zwarte scholen slechter dan witte? Is er verschil in kwaliteit? n
Hoogleraar onderwijskunde Jan Van Damme n http://deredactie.be/cm/1.959435? view=popupPlayer n n n
Twee vragen: Is er verschil in kwaliteit tussen witte en zwarte scholen? Welke boodschap geeft overheid door te streven naar gemengde scholen?
6
16/02/16
+
Is er verschil in kwaliteit? n
Agirdag, Loobuyck, Van Houtte (2011) n n n
n n
+
Er zijn redenen om aan te nemen dat zwarte scholen betere kwaliteit leveren Zwarte scholen zijn vaak beter uitgerust Meer middelen dankzij GOK-beleid
Opgelet! Het gaat over kwaliteit van het (school)aanbod, niet over het gemiddelde niveau van de leerlingen!
3. Presteren leerlingen zwakker in zwarte scholen? n Veronderstelling: het ‘Moeraseffect’ n n
Hoge concentraties van allochtone of sociaal zwakkere lln. zouden hun leerprestaties, alsook het algemene onderwijspeil, naar omlaag drukken. Omgekeerd zouden heterogene klassen met kansrijke, sterk presterende kinderen de motivatie & prestaties van risicolln. verbeteren.
n Wordt
niet wetenschappelijk bevestigd voor wat betreft de rol van de etnische segregatie.
n Individuele n
kenmerken blijven cruciaal
Negatieve invloed van lage sociaal-economische status (SES)
7
16/02/16
+
Scoren kansrijken zwakker in kansarme klas? n In
klas met veel kansarmoede: lager klasgemiddelde
n Is ‘zwarte’ klas n n
dan slecht voor ‘middenklasser’? Scoort kansarme beter in kansrijke klas? Scoort kansrijke zwakker in kansarme klas?
n Neen. Kansarme n n
klas heeft beperkte invloed vooral negatief voor kansarmen in de klas
+ Scoren kansrijken zwakker in kansarme klas? n
Kinderen uit middenklasse doen het goed n angst voor gemengde scholen is onterecht!
n
Etniciteit speelt nauwelijks rol in leerprestaties n Vooral SES speelt rol n Autochtone leerlingen voelen zich zelfs beter naarmate allochtonen stijgen n Kansrijke allochtone ouders kiezen ook steeds meer voor ‘witte’ scholen
8
16/02/16
+
Conclusies n
De impact van leerlingenpopulatie op individuele leerprestaties is beperkt! n Angst voor negatieve impact van zwarte scholen op leerprocessen onterecht
n
Toch reproduceert onderwijs ongelijkheid:
-
rol van (verwachtingspatroon van) leerkrachten blijkt groot
-
“Vlaams onderwijs is kamioen in de sociale ongelijkheid” (Knack – 2014) Nico Hirtt: “Allochtonen met hogere sociale status blijven toch nog steeds slechter scoren dan autochtonen met dezelfde sociale status.”
n
Nieuw inzicht: n Concentratie vormt niet zozeer problemen, wel een te grote diversiteit aan nationaliteiten binnen eenzelfde klasgroep
+ 4. Wat is de maatschappelijke rol van de school? Is segregatie dan een probleem? n
Als leerlingen niet slechter leren in zwarte scholen, waarom dan gemengde scholen?
n
Onderwijs is meer dan ‘leerprestaties’ alleen! n
n
Zie ook opinie Yves Desmet
Welk soort mensen willen we opvoeden? n n
Maatschappelijke en pedagogische discussie “Verdraagzame democraten en goede burgers”
9
16/02/16
+
19
School als marktplaats (Wildemeersch) n GOK-logica werkt segregatie in de hand! n ‘Iedereen kans op sociale promotie’ (vrije markt) n Onderwijs moet bijdragen tot individuele belangen n En n n
wat met ‘leren samenleven’? Wordt nogal snel vergeten! School als forum voor (democratische) dialoog
n Deze
doelstelling niet serieus nemen, betekent segregatie laten bestaan
+
20
Meerwaarde gemengde scholen n Interetnische
vriendschappen in gemengde scholen n n
Autochtonen ontmoeten er allochtone vrienden Allochtonen voelen zich er meer ‘Belg’ dan in zwarte scholen
n Mensen
hebben meer vertrouwen in hun samenleving wanneer die minder gesegregeerd is! n
Belang van netwerkvorming
10
16/02/16
+
Hoe gemengde scholen realiseren? n Blijf
concentratiescholen extra ondersteunen op basis van leerlingenprofiel n
Zal ‘witte’ leerlingen aantrekken
n Ondersteun n
ouders bij hun keuzeproces
www.schoolinzicht.be (Albertyn en Smeyers)
n Empowerment
van allochtonen zodat ze bewuster kunnen kiezen
+
Wat te onthouden?
n
Belang van wetenschappelijk onderzoek n
n
Brengt inzicht en nuance in debatten
Bv. Angst voor zwakker leren in zwarte scholen blijkt onterecht
n Onderwijs
is meer dan individueel leren stimuleren!
n
Ook waarden in het spel! n n
Welk soort mensen willen we opvoeden? Welk soort samenleving willen we?
11
16/02/16
+
OPDRACHTEN BIJ SESSIE 3 http://schoolensamenleving.weebly.com
VOORBEREIDENDE TAKEN BIJ SESSIE 4 = voorwaarde om toegelaten te worden tot de sessie
12
