GELIJKE ONDERWIJSKANSEN. OMGAAN MET DIVERSITEIT
Wat is diversiteit? Diversiteit betekent verscheidenheid. Mensen kunnen op heel veel vlakken van elkaar verschillen. Het is die veelheid die we in het begrip diversiteit willen inbouwen.
Kennis over diversiteit bekom je door zélf, geval per geval, ogen en oren de kost te geven in een specifieke context.
Observeren 4 leerkrachten aan het woord. Wat kom je te weten over elk van hen? persoonlijke informatie vergelijkende informatie toegevoegde informatie
Uit de visietekst: Diversiteit is een feit, geen keuze Maar moeten we echt ontmoeten?
Drie opvattingen Segregatie Transitie Meervoudig en dynamisch - juridisch argument - moreel argument - economisch argument
DIVERSITEIT EN ONDERWIJS
TWEE DOELSTELLINGEN De competentie van leerlingen verhogen om te leren omgaan met diversiteit. SOCIALE ongelijkheid aanpakken
Een traject ‘omgaan met diversiteit’ bestaat uit 3 grote stappen: 1. Diversiteit aanvaarden 2. In interactie treden 3. Toewerken naar een gezamenlijk product
Op leerlingniveau hebben we de sleutelcompetentie “ omgaan met diversiteit “ opgesplitst in 6 doelen.
SLEUTELCOMPETENTIES Diversiteit zien als een normaal fenomeen waar iedereen dagelijks in verschillende situaties mee te maken heeft (normaliteit) Vooroordelen en veralgemeningen waar mogelijk en wenselijk vermijden; zich onthouden van en zich verzetten tegen elke vorm van discriminatie (onbevooroordeeldheid en non-discriminatie). Gebeurtenissen, contexten en personen vanuit verschillende perspectieven bekijken (multiperspectiviteit). Functioneren in verschillende contexten in steeds wisselende omstandigheden en nieuwe situaties (aanpassingsvermogen). Kiezen voor dialoog en samenwerking (dialoog en samenwerking). Leren van elkaars visies, ervaringen en competenties (leren van elkaar).
Bij elk doel werden een aantal subdoelen geformuleerd (om duidelijk te maken wat we onder elk doel verstaan).
Diversiteit zien als een normaal fenomeen waar iedereen dagelijks in verschillende situaties mee te maken heeft De leerlingen aanvaarden de ander zoals hij / zij is. De leerlingen kunnen gelijkenissen en verschillen tussen mensen aanduiden. De leerlingen vinden het normaal dat er verschillen zijn tussen mensen (verschillende gezinsvormen, culturen, omgang…)
Screeningsinstrument: Bij elk doel zijn er 2 documenten, nl. : Hoe kan ik dit doel observeren / evalueren? Dit document omvat Observatielijsten (hoe kun je het doel in de dagelijkse praktijk observeren?) Activiteit(en) (om na te gaan in welke mate de kleuters het doel beheersen) Hoe kan ik hiermee verder? Dit document omvat Analyseschema als leidraad om te evalueren gelinkt aan mogelijke oorzaken voor het goed / slecht scoren op een doel. Voorgestelde acties om te werken aan het doel. (verwijzingen naar screeningsinstrument leerkracht, materialen, didactische tips, activiteiten en andere links, …).
Doelen
Subdoelen
Hoe kan ik dit doel observeren/evalueren?
Hoe kan ik hiermee verder?
5. Kiezen voor dialoog en samenw erking
De kleuters zijn bereid om met iedereen samen te werken.
Mogelijkheden en tips bij observatie. Activiteit “Memory” aan de hand waarvan je de (sub)doelen kan observeren.
Analyseschema & peilen naar mogelijke oorzaken voor goed / slecht scoren op doel. Acties om aan doel te werken.
De kleuters luisteren naar elkaar. De kleuters komen op voor hun eigen mening. De kleuters werken samen aan een gemeenschappelijk doel.
DIVERSITEIT EN ONDERWIJS
TWEE DOELSTELLINGEN De competentie van leerlingen verhogen om te leren omgaan met diversiteit. SOCIALE ongelijkheid aanpakken
Sociale ongelijkheid
In bepaalde sociale omgevingen worden meer vaardigheden, meer kennis, etc. ontwikkeld dan in andere Compenseren voor deze ongelijkheid is een specifieke emancipatorische taak van de school Onderwijs moet er naar streven dat kansen van kinderen in de samenleving niet alleen afhangen van de kansen die ze van thuis meekrijgen
Hoe sociale ongelijkheid aanpakken? Inspelen op de diverse samenstelling van klassen en scholen
actief gebruik maken van intelligenties, interessesferen, karakter, vaardigheden, status
Het onderwijsleerproces meer individualiseren Vertrekken van de socio-culturele context van de leerder Inbreng van leerders verhogen Leerkracht als mediator Motivatie, betrokkenheid en interesse verhogen Meer interactief, coöperatief en probleemoplossend leren Heterogeniteit als pluspunt
Dit leidt ons tot volgende basiscompetenties op leerkrachtenniveau
1. Diversiteit in de klas en de school zien. 2. Diversiteit op een normale, onbevooroordeelde manier benaderen. 3. Diversiteit integreren in het totale onderwijsleerproces van leerlingen. 4. Leerlingen begeleiden tot kwaliteitsvolle interactie met elkaar en met anderen. 5. Goed omgaan met de diversiteit van collega’s, ouders en externe partners. 6. De eigen maatschappelijke verantwoordelijkheid zien en ernaar handelen.
3. Diversiteit integreren in het totale onderwijsleerproces van kinderen en jongeren. 12. Ik ga gericht op zoek naar vormen van diversiteit met een meerwaarde voor het leerproces. 13. Ik bouw variatie in in mijn didactische praktijk. 14. Ik stimuleer uitdrukkelijk de eigen inbreng van leerlingen. 15. In mijn klaspraktijk bouw ik differentiatie in. 16. Ik laat een brede waaier van talenten en competenties aan bod komen tijdens het leerproces. 17. Ik maak tijd en ruimte vrij voor spontaan en informeel leren. 18. Ik ga op zoek naar verbindingen tussen binnen- en buitenschoolse leerervaringen van kinderen en jongeren. 19. Ik onderwerp lesmateriaal aan een diversiteitstoets. 20. Ik evalueer breed en billijk.
Test: individueel Met deze test kunt u nagaan hoe u als leerkracht omgaat met diversiteit in de klas en op school ten aanzien van uw leerlingen, uw collega’s, ouders en anderen. Het invullen van de test kost u ongeveer 30 minuten. Als resultaat krijgt u uw persoonlijke score. Deze score kan u printen, maar niet opslaan. Na de test vindt u enkele tips om aan de slag te gaan met de resultaten. Zo kunt u doorklikken op praktijkvoorbeelden om verder vorm te geven aan omgaan met diversiteit als leerkracht. U kunt ook doorgaan naar een test waarbij u en uw collega’s kunnen inloggen en uw gezamenlijke (niet uw persoonlijke) resultaten wel kunnen worden opgeslaan door uw school.
Voorbeeld uit het leerkrachteninstrumentinstrument: Stel: je screent (individueel, team of school) en een werkpunt is: Doel I “Diversiteit waarnemen in de klas en daarbuiten” 1. Op basis van observaties en gesprekken vorm ik me een veelkleurig, genuanceerd en gelaagd beeld van kinderen en jongeren. 2. Ik heb oog voor noden en behoeften van alle kinderen en jongeren. 3. Ik heb aandacht voor sociale relaties zoals wisselende statusposities, vriendschappen en conflicten. 4. Ik probeer zicht te krijgen op de veelheid aan competenties van alle kinderen en jongeren. .
-Wall of fame. De leerkracht en de kinderen van haar klas stellen samen een Wall of Fame op in de gang. Ze hangen foto’s van iedereen in de klas aan de muur en schrijven erbij waar iedere van hen goed in is of in geïnteresseerd is. Er is ook veel aandacht voor niet-schoolse vaardigheden zoals skaten, fietsen, ... -Bij groepsopdrachten krijgen de leerlingen elk een rol toegewezen. Deze rollen wisselen. Zo krijg ik als leerkracht een breed beeld van de vaardigheden van mijn leerlingen. -De leerkracht biedt de kinderen een variatie aan activiteiten aan. Zo doet ze een beroep op meervoudige intelligenties. Bijvoorbeeld: verzamelen, ordenen, vergelijkingsopdrachten, aquarium onderhouden, vragen als, ‘Wat zou er gebeuren indien….?’, taalspelletjes --Bij de aanvang van het schooljaar doet de hele klas een meervoudige intelligentietest. Rekening houdend met deze resultaten en hun eigen inschatting van hun interesse en vaardigheden geeft elke leerling zichzelf een concrete opdracht tot een ‘eindwerk’. Om tot de opdracht te komen combineert elke leerling een leerinhoud naar keuze met iets dat hem/haar persoonlijk interesseert. Bijvoorbeeld muziek, actie en avontuur, bouwen en herstellen van dingen, reizen door plaatsen en tijd, kunst en tekenen, romans lezen, dansen, …
SUGGESTIES
…/…
krachtig beleidsvoerend vermogen van de school Een sterk leerkrachtenteam Brede school Andere vormen van assessment: meer competenties meten Stoppen met wij/zij denken: leidt tot stigmatisering en vergrotende kloof.
DIVERSITEITSBELEID OP SCHOOLNIVEAU 1. Leren omgaan met diversiteit als doelstelling bij alle leerlingen en leerkrachten van de school nastreven. 2. Pedagogische en didactische voorwaarden invullen voor een effectieve diversiteitsaanpak op klas- en schoolniveau. 3. De school uitbouwen als een interactieve en lerende organisatie. 4. Streven naar een diverse samenstelling van alle geledingen in de school. 5. De school als leer- en leefomgeving plaatsen binnen een breed netwerk van partners.
Doelen en subdoelen
1. Leren omgaan met diversiteit als doelstelling bij alle leerlingen en leerkrachten van de school nastreven. Omgaan met diversiteit staat in referentiedocumenten van onze school (pedagogisch project, SWP,…). Omgaan met diversiteit maakt deel uit van ons evaluatiebeleid op school. Omgaan met diversiteit komt regelmatig aan bod tijdens vergaderingen, pedagogische studiedagen, nascholingen,…
Op de agenda van de personeelsvergadering is ruimte voorzien voor de voorstelling en selectie van interactieve werkvormen die de leerkrachten over de verschillende klassen heen gaan uitproberen. Nadien wordt er samen geëvalueerd.
Het team bekijkt samen met de directie welke nascholingen er dat jaar zullen gevolgd worden en door wie. Dit maakt deel uit van de innovatiestrategie van de school. Omgaan met diversiteit is hierbij een van de criteria om te beslissen. Zo zullen twee leerkrachten bij wijze van kennismaking een korte training over ‘verhalend ontwerpen’ en ‘meervoudige Intelligenties’ volgen. Elke nascholing wordt nadien aan het hele team voorgesteld: waarover ging het, wat is bruikbaar voor onze school waar kunnen we meer informatie verkrijgen, wanneer en door wie wordt het uitgeprobeerd en geëvalueerd,…? Voorbereiding van de personeelsvergadering: filmfragment
Op welk niveau starten we?
GELIJKE ONDERWIJSKANSEN. OMGAAN MET DIVERSITEIT
