Seminar Energy for Industry An Eye on the Future

Seminar ‘Energy for Industry | An Eye on the Future’

Programma Energy for Industry – deel 1 Moderator: Aldo Peeters, Head of Energy Discipline, Grontmij Belgium

2

12.30 – 13.00 u. 13.00 – 13.10 u.

13.15 – 13.35 u.

13.40 – 14.10 u.

14.15 – 14.30 u.

14.35 – 14.50 u.

14.55 – 15.10 u.

15.10 – 15.40 u.

ONTVANGST MET BROODJESLUNCH Alexander Daenen Grontmij Belgium Operational Manager Water & Energy

Verwelkoming

Pieter Verachtert Slimme netten en slimme industriële verbruikers: Smart Grids Flanders kansen voor Vlaamse bedrijven. Smart Energy Solutions Program Manager

Uw gids naar een eigen hernieuwbare energieproductie.

Michel Davidts Eneco Belgium Senior Project Manager

Industriële warmtenetten, het relaas van een concrete realisatie.

Kurt Vinck Borealis Energy Manager Belgium

Energie-efficiëntie verhoging door procesoptimalisatie.

Line Alderweireldt Grontmij Belgium Unit Manager Process

Utilization of industrial low-grade waste heat by means of new emerging high-temperature heat pumps. PAUZE

Peter Brøndum Grontmij Denmark Senior Advisor Process, Water & Energy

Energy For Industry – An Eye on the Future 3

Voorwoord

Alexander Daenen Grontmij Belgium NV Operational Manager Industry, Water & Energy

“All of the great empires of the future will be empires of the mind.” Winston Churchill

Wie we zijn | Grontmij Group 4



Derde grootste multidisciplinair advies- en ingenieursbureau in Europa



Voor duurzame infrastructuur & mobiliteit; industrie, water & energie en gebouwen



9.000 professionals



Kantoren in Nederland, Frankrijk, Denemarken, Zweden, België, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Hongarije, Polen, Turkije, China , Vietnam



Grontmij België: 850 professionals

Grontmij Duurzaam ontwerpen & realiseren

Grontmij Belgium | Mobiliteit - Infrastructuur 6

Highways & roads Noord Zuidverbinding Kempen Offerte project management lopend

A11 bouwvergunning ingediend

©AWV

Oosterweelverbinding Meerwerk ondertunneling Albertkanaal & voorbereidende werken

©AWV

R4 verbindt gunning project management

Grontmij Belgium | Mobiliteit - Infrastructuur 7

Railway & Light-rail Métro Nord Projectbureau gestart in kantoor Brussel

Ligne rouge grand Paris (i.s.m. Grontmij France) offerteverdediging

Grontmij Belgium | Gebouwen – Water 8

Duurzame gebouwen

Water

Brandweer & Civiele Bescherming Hasselt administratief & logistiek nieuwbouwcomplex

Alliance engineer

Grontmij Belgium Energy 9

Elia: project HS – koppelstation Duinbergen Offshore capaciteit op net brengen

Grontmij Belgium Monitoring & Testing 10

opmeting Gewestwegen Limburg

Grontmij Belgium Industry 11

Ladle furnace: nieuw type oven inpassen in een bestaand bedrijf

Voorbereiding shut down van ethyleen/propyleen productie installatie Aeolus project, Uitbreiding Lactose en Syrup produktie

EPCm project Outside Battery Limit gedeelte van 2 nieuwe ovens op de industriële site in de Antwerpse haven

Drivers 12

 In 2030 kost energie 5 % van het Belgische BNP (McKinsey) (bij 62 USD/vat…)

http://dougrobbins.blogspot.nl/2011/08/wealth-of-nations.html

Drivers 13

  

20% reduction in EU greenhouse gas emissions from 1990 levels; Raising the share of EU energy consumption produced from renewable resources to 20%; 20% improvement in the EU's energy efficiency. Objectives to be reached by 2020.

25/10/2012 EU EED

Source: http://geospatial.blogs.com (2012)

Evoluerend kader 14



Veranderend wettelijk kader



Weinig stabiele steunmaatregelen



Druk van publieke opinie



Gestegen prijzen



Concurrentiepositie



Bevoorradingszekerheid



Evoluerende technologie



Dito technisch en organisatorisch inzicht

Evoluerend kader 15

Evoluerend kader 16

Programma Energy for Industry – deel 1 Moderator: Aldo Peeters, Head of Energy Discipline, Grontmij Belgium 17

12.30 – 13.00 u. 13.00 – 13.10 u.

13.15 – 13.35 u.

13.40 – 14.10 u.

14.15 – 14.30 u.

14.35 – 14.50 u.

14.55 – 15.10 u.

15.10 – 15.40 u.

ONTVANGST MET BROODJESLUNCH Alexander Daenen Grontmij Belgium Operational Manager Water & Energy

Verwelkoming

Pieter Verachtert Slimme netten en slimme industriële verbruikers: Smart Grids Flanders kansen voor Vlaamse bedrijven. Smart Energy Solutions Program Manager

Uw gids naar een eigen hernieuwbare energieproductie.

Michel Davidts Eneco Belgium Senior Project Manager

Industriële warmtenetten, het relaas van een concrete realisatie.

Kurt Vinck Borealis Energy Manager Belgium

Energie-efficiëntie verhoging door procesoptimalisatie.

Line Alderweireldt Grontmij Belgium Unit Manager Process

Utilization of industrial low-grade waste heat by means of new emerging high-temperature heat pumps. PAUZE



Slimme netten en slimme industriële verbruikers: kansen voor Vlaamse bedrijven Pieter Verachtert Smart Grids Flanders Smart Energy Solutions Program Manager “Als je de toekomst kunt inbeelden ben je al halfweg.” Milton Berle

Slimme netten en slimme industriële verbruikers Opportuniteiten voor Vlaamse bedrijven

Pieter Verachtert Program Manager Smart Energy Solutions 19 september 2013

Gegeven = netbalans is noodzakelijk, …

50Hz

AANBOD

VRAAG

… want anders:

Toename HE zorgt voor uitdagingen Bron: ELIA

Nacht van 30/07 op 31/07: 260 MW minder capaciteit o.b.v. wind dan voorzien

Nacht van 05/08 op 06/08: 633 MW méér capaciteit o.b.v. wind dan voorzien

Toename HE zorgt voor uitdagingen (2) Bron: ELIA

Namiddag van 30/7: 644 MW minder capaciteit o.b.v. zon dan voorzien dag voordien (ID = -307MW)

Late namiddag van 30/7: 540 MW meer capaciteit o.b.v. zon dan voorzien in intra-day voorspelling

Vergelijk: Doel 4 ≈ 1000 MW

Nood aan demand side management Vroeger: Productie sturen op basis van een voorspelling van de vraag.

Nu en in de toekomst: Ook vraag sturen om onvoorspelbaarheid van productie hernieuwbare energie op te vangen

Flexibiliteit = troef  Het vinden van manieren om te schuiven met elektriciteitsverbruik kan bedrijven aanzienlijke voordelen opleveren.  Flexibiliteit = verbruik tijdelijk verminderen/vermeerderen en later compenseren Voorbeelden van flexibiliteit  Op- of afschakelen vriesinstallatie  Flexibele voorraad  Elektrolyse  Flexibele aansturing compressoren, pompen, enz.  Koeling in gebouwen  Timing onderhoud

Flexibiliteit = troef  De voordelen van flexibiliteit zullen in de toekomst alleen maar toenemen.  Balanceringsoefening wordt groter en complexer (toename HE)  Prijsschommelingen op spotmarkt worden groter. Hoe valoriseren?  Via capaciteitsmarkt  Op vraag aan- of afschakelen van verbruik  Via ELIA, aggregator of leverancier

 Via energiemarkt  Profiteren van lage (soms negatieve) prijzen op energiemarkten  Via ELIA, Belpex of leverancier

Valorisatie via capaciteitsmarkt Demand response 





 

Eindverbruiker verlaagt verbruik tijdens periode van onbalans in net Of verhoogt/verlaagt zijn productie Op vraag van netbeheerder, aggregator of energieleverancier Volgens contract (Y-1) Vergoeding hangt af van aantal calls, timing DR-signaal en duur verbruikswijziging Opbrengst? Voorbeeld: Crop’s = €9000 voor 680kW

(bron: restore.eu)

Valorisatie via energiemarkt • Inspelen op prijsschommelingen op spotmarkt (DA en ID)

Valorisatie via energiemarkt • Inspelen op negatieve onbalansprijzen

Met DSM zit je in kern van smart grid Een smart grid: is een energienetwerk dat nieuwe technologieën inzet om: • de integratie van hernieuwbare energie te vergemakkelijken • het actief schuiven met de vraag naar energie mogelijk te maken • het tijdelijk opslaan van energie mogelijk te maken om zo • de betrouwbaarheid van de energievoorziening te waarborgen • de variabele pieken en dalen in stroomproductie op te vangen • de energiefactuur van gezinnen en bedrijven te verlagen • de energie-efficiëntie te verhogen Tot de onderdelen van een smart grid behoren onder meer sensoren, slimme meters, batterijen, laadpalen voor elektrische voertuigen, intelligente transformatoren, communicatiemiddelen en heel veel software.

Smart Grids Flanders    

Platformorganisatie (°2010) Op initiatief van en voor industrie Ondersteund door VOKA en EnergyVille Via samenwerking competitief voordeel creëren voor Vlaamse ondernemingen in smart grid sector

 Meer dan 90 leden en partners  Betrokken actoren: technologiebedrijven, netbeheerders, energieleveranciers, regulatoren, overheden  Betrokken sectoren: elektro-energie, ICT, e-mobility, verwarming, bouwsector, … www.smartgridsflanders.be

Smart Energy Solutions  Een project in kader van het Nieuw Industrieel Beleid (Vlaanderen in Actie) met ondersteuning van het Agentschap Ondernemen.

 Doel = ondernemingen die nog niet vertrouwd zijn met de energienetten van de toekomst bewust maken van de opportuniteiten die intelligente energienetten (of smart grids) voor hen kunnen inhouden.  Doelpubliek = Vlaamse (industriële) bedrijven  Activiteiten = informeren, samen brengen, begeleiden www.smartenergysolutions.be

Meer weten over smart grids?

Pieter Verachtert Program Manager [email protected] Tel. +32 471 92 55 73 http://be.linkedin.com/in/pieterverachtert

Pieter Verachtert Pieter Verachtert Program Manager Program Manager

[email protected] [email protected] Tel. +32 471 92 55 73 Tel. +32 471 92 55 73 http://be.linkedin.com/in/pieterverachtert http://be.linkedin.com/in/pieterverachtert www.smartenergysolutions.be


Uw gids naar een eigen hernieuwbare energieproductie Michel Davidts Eneco Belgium Senior Project Manager “De toekomst is aan hen die mogelijkheden zien voor ze vanzelfsprekend worden.” John Scully

Energiestudiedag Grontmij .............................................................................................. ... Opportuniteiten tot het ontwikkelen van hernieuwbare technieken in de industrie 19 september Michel Davidts

AGENDA

................................................................................................... • Voorstelling ENECO • Ontwikkelingstraject windturbineparken • PV op vandaag in Vlaanderen • Warmteontwikkelingen

2

........................................................................ .

Onze activiteiten in Europa ................................................................................................... België

Nederland

Duitsland

Frankrijk

UK

Solar

Solar

Solar

Solar

Solar

Wind

Wind

Hydro

Wind

Bio

Bio

Supply

Supply Installation Heating & Cool

3

........................................................................ .

ENECO STRATEGIE: Duurzaam-Decentraal-Samen

...................................................................................................  Lange termijn visie: volledig gedecentraliseerde elektriciteitsproductie

4

........................................................................ .

ENECO VISIE

...................................................................................................  Eneco streeft naar volledig duurzaam opgewekte elektriciteit in België tegen 2016

5

........................................................................ .

Hoe vertaalt dit zich specifiek in België? ...................................................................................................

100% duurzame, lokale productie en levering energie

300.000 particuliere contracten

6

75

windmolens

4.000 professionele contracten

64 zonnesites

407 GWh Totale jaarlijkse productie

€220 M

200

jaarlijkse omzet

medewerkers

........................................................................ .

ONTWIKKELINGSTRAJECT WINDTURBINEPARKEN

................................................................................................... Vergunningen

Politiek

Administraties

WT ontwikkeling Maatschappelijk

7

Technisch

Wetgeving ........................................................................ .

ONTWIKKELINGSTRAJECT WINDTURBINEPARKEN

................................................................................................... POLITIEK • • • • •

Federaal (offshore) Gewestelijk Provinciaal Gemeentelijk Meerderheid/minderheid

ADMINISTRATIES • • • • • • •

Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Belgocontrol Belgisch Instituut Post en Telecommunicatie Defensie Ruimtelijke ordening Agentschap Wegen en Verkeer

WETGEVEND KADER

TECHNISCH

• VLAREM • Energiedecreet • Groene Stroomcertificaten

• • • • •

VERGUNNINGEN • Stedenbouwkundige vergunning • Milieuvergunning Omgevingsvergunning 2014? • MER – MER ontheffing

8

Geluid Slagschaduw Veiligheid Productie Netaansluiting

MAATSCHAPPELIJK • Klanten industrieel / particulier • Participatie • VWEA

........................................................................ .

LADM concept (Levering Achter De Meter)

...................................................................................................  Kostprijs van stroom geleverd vanuit het net is functie van 2 elementen: – Volume – Profiel of de voorspelbaarheid van het verbruik.

 Door decentrale productie zal het volume van de stroom niet alleen verminderen maar zal ook het profiel minder gunstig worden. Deze additionele onbalanspremies kunnen hoog zijn en een deel van de besparing op vlak van distributie kosten teniet doen.

M3

Public grid

M1

Injection

9

M2

Supply

 Om deze bijkomende kosten te vermijden heeft Eneco, als enige op de markt, het concept LADM ontwikkeld.

........................................................................ .

Project Zeebrugge achterhaven

...................................................................................................  Project van 4 Turbines met een vermogen van elk 3MW.  Eneco draagt de volledige investering en coördineert hierin het volledige traject van projectontwikkeling tot realisatie en exploitatie voor zijn rekening.

10

........................................................................ .

Project Zeebrugge achterhaven

...................................................................................................  chronologie:

- 2009-2010 MER studie voor de ganse haven in samenwerking met Grontmij - 2010 Localisatienota (met Grontmij) - 2010-2011 onderhandelingen met concessiehouders Toyota en Wallenius - 2010-2011 opstellen van vergunningsdossiers (met Grontmij) - 2011-2013 onderhandelingen met de verschillende overheden - 2012 voorstudie netkoppeling (met Grontmij) - 2012 voorstudie parkbekabeling (met Grontmij) - 2013 verkrijgen van de bouwen milieuvergunning - 2014 Q2: bouw van 4 turbines 11

........................................................................ .

PV op vandaag in Vlaanderen

...................................................................................................  Waarom investeren in photovoltaïsche panelen?

– Strategische keuze:

lange termijn kennis m.b.t. beheersen v.d. kosten voor elektriciteit

– Technologisch risico: beperkt indien samenwerking met financieel stabiele en professionele partners – Rendement:

streefdoel is 5%

– Imago:

12

........................................................................ .

PV op vandaag in Vlaanderen

...................................................................................................  Steunmechanisme – Is een complex gegeven geworden, streefdoel is rendement 5% op 15 jaar – Iedere 6 maanden wordt een nieuw tarief vastgelegd. Dit tarief wordt berekend op basis van het onrendabele topmodel. – Bandingfactor: 0,72 (functie vermogen) – 1 GSC = 93€ (gegarandeerd door de netbeheerder) – Steun: bandingfactor * waarde v/d GSC = 0,72*93 = 66,96€/MWh – Een injectie taks van +/- 3€/MWh – Steun gedurende 15 jaar

 Het uiteindelijke doel is grid-parity: zonder ondersteuning rendabel kunnen investeren.

13

........................................................................ .

Praktische realisatie

...................................................................................................  Voorbereiding: – – – – –

Netstudie bij de netbeheerder (mogelijkheden van het net) Stabiliteitsstudie (draagkracht van het dak) Opstellen van financieel plan (investerings- en onderhoudskosten) Prijsaanvragen Contracting met garantiebepalingen op: - Panelen - Omvormers - Structuren - Opbrengstgaranties

 Bouwfase: – Werfopvolging

 Exploitatiefase: - Opvolgen van de werking en de opbrengsten van de installatie - Onderhoud (o.a. reinigen van panelen, jaarlijkse inspectie)

14

........................................................................ .

warmteontwikkelingen

................................................................................................... Kader  Restwarmtegebruik maakt grote CO2 reductie mogelijk aan relatief lage kostprijs. Tot 1/14 t.o.v. andere bronnen om rendabel te zijn.  Dit inzicht heeft ertoe geleid dat de EU restwarmtegebruik wil stimuleren.  Deze visie vertaald zich in lokale wetgeving en ondersteuning.  In Vlaanderen schat het Vito dat, om te voldoen aan de vereiste 13% hernieuwbare energie tegen 2020, deze voor 50% zou kunnen ingevuld worden door groene warmte. Hiervoor dient het huidige volume aan groene warmte x 3.  Het steunmechanisme bestaat uit een 6 maandelijkse oproep voor projecten >1MW. Projecten die met het minste steun kunnen gerealiseerd worden krijgen steun. 15

........................................................................ .

Warmteontwikkelingen

...................................................................................................  Als gevolg van de wetgevende evolutie en de technologische maturiteit beweegt de markt in Vlaanderen.  Bestaande projecten, zoals Mirom in Roeselare, breiden voor het eerst in jaren uit.  Tal van nieuwe projecten dienen zich aan projecten die zich enerzijds richten op stadverwarming anderzijds op industriële schaal.  Antwerpen Zuid (stadkernvernieuwing)  Haven van Antwerpen, Haven van Gent, POM-Limburg, POM-WestVlaanderen,…..  Eneco heeft, als marktleider in Nederland, ambities op de Belgische markt dit als investeerder en als service verlener. 16

........................................................................ .

VRAGEN?

................................................................................................... Michel Davidts Eneco België Battelsesteenweg 455i 2800 Mechelen Tel.: 0476/72 10 71 015/40.41.40

17

........................................................................ .


Industriële warmtenetten, het relaas van een concrete realisatie

Kurt Vinck Borealis Energy Manager Belgium “Geïnspireerd worden betekent: zich de toekomst herinneren.” Eric van der Steen

Borealis – Bionerga Heat and power integration Vinck Kurt

Borealis site Beringen

2|

Polypropyleenfabrieken

Verpakkingsafdeling

Compounding

Labo

Nutsvoorzieningen Technische dienst

Energy consumption Borealis Polymers Borealis Beringen makes part of the Flemish Benchmarking Covenant (> 0,5 PetaJoule / year ) and strives towards energy efficient production of polypropylene Beringen site : •CO2 emission of +/- 60 kton /year . •Heat demand of +/- 300 GWh / year. •Approx 20 MW electrical .

• Energy efficiency Borealis

•Lowering CO2 emissions. •Competitive Energy cost

Opportunity to integrate with Bionerga

Who? New WtE-installation (BREF / R1) 200.000 ton non-recyclable waste a year

- Electricity 20 MWe (max) or 160,000 MWhe / year

Energetic output: 100 t/h steam of 50 bar(a) and 410 °C = 75 MWth

delivery

- Steam (superheated) max 43 bar(a) – up to 25 MWth

- Hot water Ca. 120 °C at 6 bar(a) – up to 20 MWth District Heating

Company owned by local public shareholders (communities of Limburg)

Company owned by international shareholders

Specialized in waste management Locally oriented

World leader in chemical and innovative plastics

“Warmtenet Ravenshout” Local Heat Grid

Project considerations − Availability of heat and power are essential for Borealis – Steam needed for safety purposes − Optimum balance between steam production and steam import. − Commercial agreement between 2 companies for extended time. − Considering all possible scenarios as result to economical conditions !

7|

Project Specifics − (European) Public tender was not known by Borealis. − Steam connection and integration. − Connection to the CDS of Borealis – 150 kV Connection. − Engineering standards. − Operational agreements (Shut downs – Consumption nominations ). − Measuring and data exchange. − Safety integration

9|

Integration Elia 150 kV Net +/- 15 MW Thermal Medium pressure Steam

+/- 16 MWe

Future possibilities

Non-used land

Eco2Profit – POM

Thank you

Unless otherwise specifically stated, this presentation, any part of it, or any information contained herein may only be copied, disclosed or used within the Borealis group of companies. Borealis AG and its affiliates give no warranty and make no representation as to the accuracy, completeness or fitness for any particular use of the information contained herein.

13 |

Businesses can only grow in a healthy environment and in a stable and wealthy society

14 | Company Presentation | 2013


Energie-efficiëntie verhoging door procesoptimalisatie

Line Alderweireldt Grontmij Belgium NV Unit Manager Process “De toekomst kun je het best voorspellen als je er zelf vorm aan geeft.” Alan Kay

Grontmij Sustainable design & engineering

Case | Optimalisatie energiestromen in het spanningsveld Product-Batch-Energie

Product

Energie Batch

Case| Fructose/proteïne productie 3

Grondstof

Fructose 3 11 t /jaar

Proteïne 39 t/jaar

Fructose 1

Fructose 2

32 t/jaar

8 t/jaar

Case | Voedingsconcern

Fructose:

Proteïne:



Bijna clean room productie



Bijna clean room productie



Equipment lijst – 10 indampers – 10 buffer tanks – 2 crystallizer – 8 decanter – 5 centrisieve – 6 mengtanks – 4 drogers



Equipment lijst – 4 mixing tanks – 12 storage tanks – 1 filter met 4 recirculatie tanks – 3 decolorisatie units – 2 Evaporators + 4 recirculatie tanks

 Target: 37 % uitbreiding

 Target: 50 % uitbreiding

4

Case | Voedingsconcern Fructose 5

Kristallisatie Scheiding Decantatie Centrisieve

Oplossen Filtratie Droging

Case | Voedingsconcern Proteïne 6

Indampen Stockage

Filtratie Decolorisatie

Indampen stockage

Grontmij | Utilities nieuw ontwerp opstellen 7

Startgegevens: Utilities Realiteit is discontinu

100 99 98 97 96 95 94 93 92 91 90 89 88 87 86 85 84 83 82 81 80

Steam 19bar Steam 12 bar Chilled Water Cooling water Well Water Compr.Air Wastewater Solid Waste Electricity HVAC

Pic Consumption

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47

t/h t/h m3/h kW kt/y m3/min kt/y kt/y MW

43 27 400 8500 1080 130 ?, te warm varia 8 tbc

Grontmij | Utilities nieuw ontwerp opstellen 8

Plan van aanpak: 1. Batch recept, actueel utilities verbruik per process stap 2. Productieplan opstellen 3. Nieuwe utilities massa balans per process stap bepalen 4. Globale utilities consumption in de tijd 5. Challenge investering   productie   utilities

Aanpak | 1. Batch recept opstellen 9

Aanpak | 2. Productieplan opstellen

Leerproces:

Snelheden Gelijktijdigheid Prioriteiten Productieritme

.. 10

Aanpak | 3. Nieuw Batch recept uitwerken 11

• Per receptstap: • capaciteit nieuw equipment • benodigde tijd • utilities

Aanpak | 4. Nieuw globaal utilities verbruik 12

• Verbruik per medium per uur • Vergelijk piek verbruik met gemiddeld benodigd verbruik

Aanpak | 5. Challenge investering   productie   utilities 13

Ter herinnering:  Fructose: 37 % uitbreiding  Proteïne: 50 % uitbreiding

Steam 19bar

t/h

43

1 nieuwe stoomketel, dus zes totaal

Steam 12 bar

t/h

27

niet uitgebreid

Chilled Water

m3/h

400

1 koelgroep extra

Cooling water

kW

8500

2 MW koeltoren extra

Well Water

kt/y

1080

Niet uitgebreid

Compr.Air

m3/min

130

Niet uitgebreid

Wastewater

kt/y

?, te warm

aparte studie en meetcampagne

Solid Waste

kt/y

varia

varia

Electricity

MW

8

8

Danku !

100 99 98 97 96 95 94 93 92 91 90 89 88 87 86 85 84 83 82 81 80

Pic Consumption

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47


Utilization of industrial low-grade waste heat by means of new emerging high-temperature heat pumps


“The best way to predict the future is to invent it.” Alan Kay

Utilization of industrial low grade waste energy ….

Energy for Industry – An Eye on the Future, 19. september 2013

Peter Brøndum, Grontmij, Aarhus, Denmark

Copyright © 2013 Grontmij A/S | CVR 48233511

1

Refrigeration plant vs. Heat pump

Refrigeration plant

Heat pump


2

Principle for Heat Pump 3

Sink

Elektricity

Source

60 – 130°C

10 – 60°C

Energy in

+

1

=

4


3

Energy out

The abridged edition

•

Heat pump > 500kW

•

High temperature > 85°C

•

Natural refrigerant


4

Philosophy 5

1. Minimize the energy consumption 3. Consider what is the suitable energy source for the remaining demand.


2. Use heat exchange

Technologies 6

− High pressure heat pump with ammonia. Normal circuit – just higher pressure.

− Transcritical CO2 – temperature glide on the hot side − Hybrid energy (Norway, 6 plants installed, Denmark 1 plant) –temperature glide on both sides. − Water vapour – few taylor made plants installed Normal circuit – low pressure.


− HC - solution, normal circuit


Arla – in Danish 7

1,2 MW HP Arla, Milk Powder

Pre heating Heat pump heating Totale Energy saving

6.435.150 kWh 9.964.550 kWh 16.399.700 kWh

Heat pump Utility Total electricity

-2.065.022 kWh 658.600 kWh -1.406.422 kWh

Total saving

14.993.778 kWh


8

Heat Pumps

We can add value to the process: • Screening tools • Selection tools • Standardize And make sure that the next train is running faster and safer.


The heat pump train is on the track– even without Grontmij Denmark.

5. 3.

6. 4. 1.

2. Copyright © 2013 Grontmij A/S | CVR 48233511

Six simple questions 10

What do we need to know? 11

Starting point: •

A pilot project should not take one year, but a month.

•

It should not cost 100.000, but 10.000…

•

Which COP can we expect?

•

Which technology is suitable?

•

What is the investment?

•

What is the saving?


What do we want to know:

Which COP can we expect? Carnots efficiency: COPc = T2/(T2-T1)

Source temperature 22⁰→ evaporating temperature = 19⁰

T2

Water out 85⁰→ condensing temperature = 88⁰ COPc = T2/(T2-T1) = (273+88)/(88-19) = 5,2 T1

Realistic approach: COP 3,5


Peters’ rule of thumb: Max achievable COP = 2/3 of COPc

Is it possible 13

•

Engineering, design, erection, commissioning and operation of a heat pump plant is similar to an ordinary refrigeration plant.

•

The question is not whether you need a heat pump – but whether a heat pump fits into you energy supply.

•

The three commandments:

1. save 2. exchange 3. and then consider ….


Is there any barriers for heat pumps?

Content of a tool

Reference Heat demand Surplus energy Heat pump Prices and taxes Economy

Input

Output


• • • • • •

Thank you 15

Peter Brøndum [email protected]


www.grontmij.dk

Programma Energy for Industry – deel 2 Moderator: Aldo Peeters, Head of Energy Discipline, Grontmij Belgium 15.45 – 16.00 u.

16.05 – 16.20 u.

16.25 – 16.40 u.

16.45 – 17.15 u.

17.15 u.

Vanaf 17.30 u.

Sustainable industrial buildings: Is BREEAM of LEED een piste voor u?

Michaël Dierickx Grontmij Belgium Teamleader Bouwteam

Wereldtop dankzij vooruitstrevende warmte-integratie en procesaanpassingen.

Steven Vermeulen Kuraray – Eval Europe Process development manager

Goodbye convenanten! Welcome energiebeleidsovereenkomst?! Wat te verwachten van de nieuwe EBO?

Carolien Pouleyn VOKA Lid van de commissies Auditconvenant en Benchmarking

Wereldwijde ontwikkelingen op het vlak van energie en klimaat, met hun impact op de Belgische industriële verbruiker. Wrap-up en Outlook.

Peter Claes Febeliec General Manager Patrick Van de Velde Grontmij Belgium NV Business Line Director

RECEPTIE & NETWERKMOMENT

23


Sustainable industrial buildings: Is BREEAM of LEED een piste voor u?

Michaël Dierickx Grontmij Belgium NV Teamleader Bouwteam

“Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst, zegt men. Het zou eerlijker zijn die toekomst aan de jeugd te geven.” Alexander Pola

BREEAM of LEED Hoe duurzaamheid van een gebouw meetbaar maken ? Energy for Industry – An Eye on the Future Westerlo, 19 september 2013 ir. Michaël Dierickx

1

Agenda  Waarom certificeren?  BREEAM  LEED  Plan van aanpak  Aandachtspunten  Referenties

2

Waarom certificeren?  Doelstellingen  Beperken van impact gebouwen op omgeving  In vergelijkbare eenheden beoordelen van duurzame gebouwen  Geloofwaardig label, i.o.m. hun ecologische impact  Vraag naar duurzame gebouwen stimuleren  Criteria vastleggen die wetgeving overstijgen  Bewustmaking van/uitdaging voor gebouweigenaars, -gebruikers, ontwerpers en aannemers 3

Waarom certificeren?  Voordelen voor gebouweigenaar  Waarde van gebouw neemt toe (tot 8,5%)  Vlottere verkoop of verhuur (tot 3,5%)  Vermindering van operationele kosten: onderhoud, … (tot 9,5%)  Commerciële meerwaarde

4

Waarom certificeren?  Voordelen voor gebouwgebruikers  Verbetering van werkomstandigheden  Toename productiviteit  Kantoren: 2 tot 4% (16%)  Retail: stijging verkoop per m²  Scholen: 10 tot 15% betere resultaten

 Vermindering van operationele kosten: energie (tot 32%), …  Commerciële meerwaarde  Bewustmaking 5

BREEAM  Definitie  Building Research Establishment’s Environmental Assessment Method  Wereldwijd beschikbaar én vergelijkbaar  15.600 projecten gecertificeerd  44.200 projecten geregistreerd

 Gebaseerd op Europese wetgeving en normen  Aanpasbaar per land

6

BREEAM  BREEAM schemes      

Duitsland Nederland Noorwegen Spanje UK Zweden

 International

7

BREEAM  BREEAM scheme: International  BREEAM Europe Commercial (nieuwbouw en zware renovaties)

 Kantoren  Retail  Industrie

 BREEAM International Bespoke (nieuwbouw en zware renovaties)

 BREEAM Communities  BREEAM In-Use (bestaande gebouwen)

8

BREEAM  BREEAM International: verantwoordelijkheden (!)  BREEAM New Build  Accredited Professional: Grontmij  Assessor: Grontmij  Auditor: BRE

 BREEAM In-Use  Assessor: opdrachtgever  Auditor: Grontmij

9

BREEAM – score-systeem  Prestatiecriteria - credits         

Management (12%) Health and Wellbeing (15%) Energy (19%) Transport (8%) Water (6%) Materials (12,5%) Waste (7,5%) Land Use and Ecology (10%) Pollution (10%) 10

BREEAM – score-systeem  Globale score  Minimum prestatie-eisen  Bonuspunten voor innovatie  Ratings:      

<30% >30% >45% >55% >70% >85%

UNCLASSIFIED PASS GOOD VERY GOOD EXCELLENT OUTSTANDING

11

BREEAM – score-systeem

12

LEED  Definitie  Leadership in Energy and Environmental Design  Wereldwijd beschikbaar én vergelijkbaar  51.700 projecten geregistreerd en gecertificeerd

 Gebaseerd op Amerikaanse wetgeving en normen  Niet aanpasbaar per land

13

LEED  LEED schemes         

New Construction & Major Renovations Existing Buildings, Operations and Maintenance Commercial Interiors Core and Shell Development Retail Schools Homes Neighbourhood Development Healthcare 14

LEED  LEED schemes: verantwoordelijkheden (!)  Accredited Professional: Grontmij  Assessor: US Green Building Council

15

LEED – score-systeem  Prestatiecriteria - credits       

Sustainable Sites (23,5%) Water Efficiency (9%) Energy and Atmosphere (32%) Material and Resources (12,5%) Indoor Environmental Quality (13,5%) Innovation (5,5%) Regional Priority (4%)

16

LEED – score-systeem  Globale score  Minimum prestatie-eisen  Ratings:     

<40% >40% >50% >60% >80%

UNCLASSIFIED CERTIFIED SILVER GOLD PLATINUM

17

Plan van aanpak  BREEAM/LEED-assessor  Pre-assessment (voorontwerp)  Vereenvoudigde beoordeling  Niet verplicht, wel aanbevolen

 Assessment na definitief ontwerp  Volledige beoordeling van ontwerp, incl. bewijsvoering  Interim certificaat

 Assessment as-built  Controle van score na oplevering, incl. bewijsvoering  Finaal certificaat

18

Plan van aanpak  Mogelijk extra studiewerk en bewijsvoering    

Architectuur Stabiliteit Technieken Omgevingsaanleg

 Aannemers  In functie van de beoogde score !  Geen bewijs = geen credit !

19

Aandachtspunten  Gemotiveerde bouwheer is essentieel  Zo vroeg mogelijk deskundigen bij ontwerp betrekken  Duidelijke afspraken maken (wie-wat-hoe-wanneer)    

Bouwheer Architect Studiebureau Aannemer

20

Aandachtspunten  Niet steeds noodzakelijk om ingreep door te voeren, soms volstaat haalbaarheidsstudie voor credit  Meerkosten, functie van beoogde score  Studiekost  fees  deskundigen  bijkomend studiewerk

 Bouwkost

 Administratie en bewijsvoering niet onderschatten

21

Referenties  BREEAM New Build     

Hoofdkwartier Grontmij, Mechelen GlaxoSmithKline, Waver Zwin Natuurcentrum, Knokke-Heist Tramstelplaats Marconi, Brussel British School of Brussels

22

Referenties  BREEAM In-Use  Belgacom Torens, Brussel  Belfius Tower, Brussel  Belfius Galilée, Brussel

 LEED  Logistiek centrum Kuehne+Nagel, Geel

23

Bedankt voor jullie aandacht !  Contactgegevens Michaël Dierickx [email protected] 015/45 13 00

 Meer informatie www.grontmij.be www.breeam.org www.usgbc.org/leed

24


Wereldtop dankzij vooruitstrevende warmteintegratie en procesaanpassingen

Steven Vermeulen Kuraray – Eval Europe Process development manager “Het risico van succes is de arrogante veronderstelling dat hetgeen je in het verleden hebt gedaan ook in de toekomst zal werken.” C. William Pollard

Energy for industry AN EYE ON THE FUTURE 19 September 2013 Steven Vermeulen

KURARAY CO., LTD. • Japans concern (est. 1926) • Werknemers: +/- 7000 (1500 buiten Japan) • Hoofdkantoor: Tokyo • Nadruk op ontwikkeling van nieuwe producten met hoge toegevoegde waarde Eval Europe NV: • 100% dochteronderneming van Kuraray • Werknemers: +/- 100 • Opstart: 1999 • Merknaam EVAL • Productie van Ethyleen Vinyl Alcohol (EVOH) barière polymeer

Zuurstofdoorlaatbaarheid PA PET

Toepassingen:

•Voedselverpakking • Brandstof tanks • Vloerverwarming • Landbouwfolie • ....

OPP Oriented polypropylene

LDPE low density polyethylene CONFIDENTIALbij gelijke dikte & condities Zuurstofdoorlaatbaarheid

A global company

EVAL™ resin production in Okayama, Japan – Houston, Texas – Antwerp, Belgium

EVAL Productieplatforms

Pasadena Texas - USA 35 000 T  47 000 T (2013)

Zwijndrecht Belgium 24 000 T

Okayama Japan 10 000 T

Kuraray EVAL Europe – Ineos site - Zwijndrecht

← Schelde River

EVAL™ EVOH production site and Technical Centre

Line 1 Line 2 Control Room, Lab ETC

Packaging

EVAL productieproces Energie-intensief proces : 1. Grondstofkringlopen in het process 2. Verschillende KWS-mengsels dienen dmv (extractieve) destillatie opgezuiverd te worden 3. Verschillende droogstappen in het proces

EVAL Europe en benchmarking Ingestapt in het Benchmarkingconvenant in 2004:

EVAL Europe en benchmarking Ingestapt in het Benchmarkingconvenant in 2004: 1. Consultant stelt benchmark rapport op om te bepalen waar de wereldtop zich bevond. 2. Energieplan opgesteld gebaseerd op 4 peilers: a. Pinch analyse b. Distillation Efficiency Improvement c. Electricity Saving d. Operational Excellence 3. Meerjaren inversteringsprogramma ingediend om dit plan uit te voeren – implementatie ism Grontmij (inhouse contractor)

EVAL Europe Energieplan Peiler 1 Pinchanalyse: 1. Overhead – bodem heat recovery projecten in destillatiekolommen 2. Condensaat warmte recuperatieprojecten 3. Feed preheat projecten in destillatiekolommen

EVAL Europe Voorbeeldproject Drukverhoging in C-xxx4 om voldoende dT beschikbaar te hebben om op kolommen C-xxx1,2 en 3 stoom als warmtebron te vervangen

Druk verhoging

C-xxx4

C-xxx1

C-xxx2

C-xxx3

EVAL Europe Energieplan Peiler 2 Destillatie efficienctie verbeteringen: 1. Trays vervangen door andere types 2. Voedingspunt optimalisaties 3. APC

EVAL Europe Energieplan Peilers 3 en 4 Electriciteitsbesparing: 1. Grote blower uit dienst nemen 2. Ethylene compressor capaciteitssturing Operational excellence: 1. Energieverbruiken tijdens productwissels screenen en efficienter laten verlopen 2. KPI monitoring om energie-efficientie te bewaken 3. Trainingsprogramma voor operators

Energieplan – resultaat (Q) Steam KPI (Ton / Ton EVOH)

Voedingspunt optimalisatie Lijn 2 Optimalisatie

SU Lijn 2 Lijn 1 Optimalisatie

Destillatie warmte recuperatie Inline GC in destillatie OVHD

2001

2002

Destillatie warmte recup. Feed Preheat High Eff Trays Destillatie warmte recup. Feed Preheat High Eff Trays Condensaat recup. Destillatie warmte recup. High Eff. Trays APC Voedingspunt optimalisatie Feed Preheat Directe voeding ipv via tankfarm Condensaat warmte recup.

Deze reductie is enkel mogelijk door

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Operationele focus/bewustzijn + Management Focus!

2011

EVAL Europe – Wereldtop Opstart

2e

lijn

Lager productievolume (crisis)

EVAL Europe – projecten in uitvoering 2013: • 2 feed preheat projecten op destillatiekolommen lijn 1 (heat exchangers, piping, controls) • Efficientere layout condensaatnet lijn 1 (piping) • Aanpassingen regelkleppen in warmterecuperatie toepassingen = verder bouwen op eerdere projecten (controls, piping) 2014: • 2 feed preheat projecten op destillatiekolommen lijn 2 • Nieuwe technologiën worden gescreend ism Kuraray process development department, Japan

EVAL Europe – Energieplanning anno 2013 •

•

Warmte: nieuwe Energiestudie gestart om te zoeken naar verdere besparingen. Drivers hiervoor: • Verzwakte concurrentiepositie met US • Stijgende energieprijzen in Europa • Energieaudit - EBO (?) • Rolmodelpositie mbt energie-efficientie binnen Kuraray versterken • Nieuwe technologiën uittesten die later in andere productieprocessen binnen Kuraray kunnen worden overgenomen. Electriciteit: niet in detail uitgewerkt tijdens benchmarkperiode  studie gestart met Grontmij


Goodbye convenanten! Welcome energiebeleidsovereenkomst ?! Wat te verwachten van de nieuwe EBO? “Ik ben niet geïnteresseerd in het verleden. Ik ben geïnteresseerd in de toekomst want daar verwacht ik de rest van mijn leven in te vertoeven.” Charles F. Kettering

Carolien Pouleyn VOKA Lid van de commissies Auditconvenant en Benchmarking

Goodbye convenanten! Welcome energiebeleidsovereenkomst?! Wat te verwachten van de nieuwe EBO? Jo luistert_111108 1

Carolien Pouleyn Adviseur Milieu en Energie

Goodbye convenanten?

Convenanten • 88% van het industrieel energieverbruik van Vlaanderen • Doelstelling: energie-efficiëntie van de energie-intensieve industrie verbeteren (vanaf 0,1PJ) • Benchmarkconvenant (2012): wereldtop op gebied van energieefficiëntie = Resultaatsverbintenis • Auditconvenant (2013): uitvoeren rendabele maatregelen volgend uit Jo luistert_111108 2

energieaudit = Actieverbintenis

Goodbye convenanten?

Tegenprestaties • Verlaagde heffingen qua accijnzen • Vrijwaren van bijkomende energie- of CO2-taksen • Korting op federale bijdrage op energie • Reservatie Vlaamse steun tot bevordering van energie-efficiëntie

Jo luistert_111108 3

Welcome EBO?!

Convenanten

EBO


- Absolute targets: doelstelling van X% energiebesparing

- Inspanningsverbintenis: blijvend verbeteren op maat van de onderneming

- Benchmarking (wereldtop, 15% IRR) - Audit (13,5% IRR)

- VER (14% IRR) - niet-VER (12.5% IRR)

- Eng energieplan

- Flexibele maatregelen - Economische pardonnabiliteit - Energiebeheermaatregelen

Wat te verwachten van de nieuwe EBO? Engagement van de onderneming

• Audit door interne of externe energiedeskundige • Identificatie studiemaatregelen, rendabele en potentieel rendabele maatregelen • Chronologisch stappenplan met timing rendabele + studiemaatregelen + energiebeheermaatregelen

Energieaudit en -plan

• Verslag: uitgevoerde maatregelen, studies en herrekeningen van potentieel rendabele maatregelen, inzet flexibele maatregelen • Energieverbruik en CO2-eq-emissies + evoluties

Verslaggeving


Nieuwe engagementen

• • • •

Studie economisch potentieel kw. WKK en bijdrage warmte- en koudenetwerken Toelichting + voortgang energieplan aan CPBW Koppeling EBO en steunmaatregelen (EP-plus, GSC,…) Energiebeheermaatregelen / ISO 50001

Wat te verwachten van de nieuwe EBO?!

Vlaamse Regering

Commissie

• Geen bijkomende maatregelen inzake CO2-reducties • Nodige informatie voorzien voor aanmelding bij EC als steunmaatregel (accijnsvrijstelling- of verlaging) • Communicatie rond energie-efficiëntie

• Toelichtingen schrijven over: flexibele maatregelen, energiebeheermaatregelen, potentieelstudie WKK • Opstellen jaarlijks rapport


Wanneer te verwachten?


2011: start onderhandelingen EBO

Nov. 2012: verlenging BC

20 dec. 2012: 1ste principiële goedkeuring door VlaReg

2 mei 2013: hoorzitting in Vlaams Parlement

Apr. 2013: vragen van de EC over staatssteun

Jan. 2013: prenotificatie bij Europese Commissie

Sept. 2013: overleg met de EC?

Dec. 2013: verlenging AC

Start nieuwe EBO??


Wereldwijde ontwikkelingen op het vlak van energie en klimaat, met hun impact op de Belgische industriële verbruiker

Peter Claes Febeliec General manager of Febeliec

“If you do not think about the future, you cannot have one.” John Galsworthy

Energy Nr. 1 theme for the 21st century…

September 2013 Peter Claes 1

Energy in perspective Key Challenges • • • •

Increased world population Increased per capita energy consumption Environmental impacts Fossil fuel supply limitations (?)

Please note : “it is tough to make predictions, especially about the future” (Niels Bohr) 2

Growth in per capita consumption 1970-2030

Note : 1 tep = 1 ton equivalent petroleum = 11.6 MWh

3

Evolution energy consumption per fuel

Source : World Energy Outlook 2012 – OECD/IEA 4

CO2-emissions per region


Where is the solution ?

6

Energy – what does the world need ?

Key criteria • Reliable access (1,3 Bio people still have no electricity access) = security of supply • Affordable pricing (energy is a necessity for economic and social development) • Efficiency and manage CO2 emissions (try to stay in the 450 scenario) • Safety (quid nuclear ?) 7

Energy – what is coming at us What will be important • The sun !

8

Incoming solar energy

Note : 1 PW = 1015 W

9

Energy – what is coming at us What will be important • The sun ! … and there is plenty of it, but how do we catch it ? • Other renewables

10

Renewables don’t come cheap …


Is Germany the most sunny country in the world ?

12

Energy – what is coming at us What will be important • The sun ! … and there is plenty of it, but how do we catch it ? • Through renewable energy production ! … so it’s expensive but possible - but we need something in addition for power generation: • What about coal ? 13

Incremental world primary energy demand 2001-2011 - Coal is the big winner !

Source : World Energy Outlook 2012 – OECD/IEA

14

Coal contributes most to CO2 emissions


15

Energy – what is coming at us What will be important • The sun ! … and there is plenty of it, but how do we catch it ? • Through renewable energy production ! … so it’s expensive although possible – but we need something in addition for power generation: • What about coal ? Most CO2 generating technology wins … what about : • Natural gas ? 16

(Shale) Gas replacing coal in USA


17

18

Shale gas doesn’t come automatic … Shale (unconventional) gas drivers : • • • • •

Directional drilling Hydraulic fractioning Economic incentive (gas & fuel price) Who owns what is under the ground ? Societal culture … 19

Energy – what is coming at us What will be important • The sun ! … and there is plenty of it, but how do we catch it ? • Through renewable energy production ! … so it’s expensive although possible – but we need something in addition for power generation: • What about coal ? Most CO2 generating technology wins … what about … • Natural gas ? Likely a (r)evolution in fossil fuel use .. • Is nuclear dead ?

20

Nuclear is not static

21

Nuclear development


22

So what do we do ?

Are there any other issues ? It would seem so … • • • •

Economics Complexity Uncertainty (International) politics

24

Economics

• Price of energy will determine economic competitiveness - see USA re-industrialization • Electricity at the core of the discussions ! • Most “expensive” electricity is power interruption • Market models unclear – free market disrupted through massive subsidies for renewables • Base fuel prices have significant impact on technology selection

25

Complexity & uncertainty

• Climate impact remains a debate • The matters at hand are quite “technical/scientific”… • Situation varies strongly from one region / country to another • Economic crisis blurs reality in energy consumption evolution • End consumer energy pricing is complicated 26

Energy mix in EU major economies

27

(International ) politics • Long term thinking has never been a particular strength of politicians – neither is thinking beyond the local constituency • We are dealing with global issues, but we lack the international political instruments to tackle them • Need more international cooperation, but even at EU level there is no aligned energy policy • Energy is power to those who have it • Political “coloring” of energy issues (nuclear !) 28

Power generation in Belgium : all lights out ?

Ref : studie 2011 CREG (F)110616-CDC-1074

29

But what does the market expect ? €/MWh

55

Forward quotations Baseload - 10/09/2013

50

45

B D NL

40

F

35

30

Oct 13

Q4 2013

Cal 2014

Cal 2015

Cal 2016 Source: Platts 30

Surcharges for industry (Flanders – distribution)

31

Surcharges for industry (Flanders - transmission)

32

Plan Wathelet Plan Wathelet – major components • Nuclear phase-out • Tender for new capacity (CCGT / OCGT) • Lower charges for gas powered plants • Balancing reserves • Strategic reserve – “permit for closure” – Demand response

Febeliec position: tender for new capacity is “the bridge too far”: • Is combination gas / renewables the best choice ? • (additional) market distortion • discriminative • no European context 33

The way out … ?

34

The way out ? • There will not be “one solution” : it will be a combination of several existing and to be developed technologies / approaches • The core of the matter is technical, scientific and economic : a rational approach should prevail based on thorough research and analysis • Take it step by step, rather than setting long term not validated targets (continuous improvement) • Give priority to the most efficient steps - maintain a consistent strategy ( n° 1 : don’t waste energy) 35

The way out ? cont. • The challenge is world-wide – tackle with the appropriate means and at the right scale • It won’t come cheap and it won’t be easy : better intensify communication to gain public acceptance But … • Climate change will happen, better prepare for it • Power plays around energy will need containment

36

The way out ? cont. In practice this could mean, most likely … • Switching coal for (shale) gas, where possible • Reviewing mechanisms for CO2 reduction – needs to be global though … • Telling the truth, rather than setting irrational targets • It’s all in or all out : the EU in particular will not avoid climate change on its own ! Closing note : unfortunately the speaker is not able to give guarantees for the proposed remedies … but likes to thank the audience for their attendance and attention

37


Wrap-up

Aldo Peeters Grontmij Belgium NV Head of Energy Discipline

“Beroep met toekomst: futuroloog” Kamagurka

Wrap Up 29



Cost of Climate Change



Wat als de roep om actie sterker wordt?

Wrap Up 30

Shale gas is game changer Maar 

Waterverbruik



Milieurisico’s



Hoge depletion rate



De gemakkelijkste stukken eerst aangeboord



Prijsvoorspellingen zitten er doorgaans naast…

Wrap Up 31

A Review of EIA’s Annual Energy Outlook 2008Revised to Reﬂect Energy Independence & Security Act of 2007 Bill Hudson, March 7, 2008

Wrap Up 32

Wrap Up 33

Al belangrijke stappen gezet op het vlak van energie-efficiëntie… verder verbeteren vraagt vaak een andere kijk en doorgedreven benadering, met een bredere blik dan louter eenheid energie per geproduceerde hoeveelheid product

Wrap Up: Energiestudie van morgen 34

Geïntegreerde en gepersonaliseerde aanpak 

Doorgedreven Efficiëntie − Nieuwe technieken en technologie − Grondige en kritische proces-analyse − Expertise



Flexibiliteit



Hernieuwbare energie



Samenwerking over de bedrijfsgrenzen



Energiemanagement in alle lagen



Samen met niet-energievectoren/aspecten



Oog voor duurzaamheid in functie van bedrijfsstrategie

Wrap Up 35

Smart Grids Flanders – 3 oktober 2013 36

 Flexibiliteit moet je willen zien! (Joeri Uyttendaele, partner, EnerFlexy)

 Beyond the common cold storage example: demand response in the US industry (Todd Krause, EnerNOC) Locatie: Grontmij Belgium, Stationsstraat 51, 2800 Mechelen


Outlook

Patrick Van de Velde Grontmij Belgium NV Business Line Director Industry, Water & Energy “Als er iets is dat het verleden leert is het dit: ga door. Ga door en maak van de toekomst nog meer verleden.” Herman Brusselmans

Grontmij | innovaties 38



Grontmij, de eerste BREEAM-assessor en -adviseur in Europa



Winnaar Industrie Technisch Management Award 2010, DuPont, inventieve Transportsystemen



Grontmij hoofdkantoor wint Belgische Prijs voor Energie



Winnaar Industrie Technisch Management Award 2011, EVAL Europe, meest energie-efficiënte EVOH-kunsthars productiesite ter wereld

BEDANKT 39

Seminar Energy for Industry An Eye on the Future

Recommend Documents