Selectie van Maatwerkprogramma’s 2013
PBLQ ROI OPLEIDINGS- en ontwikkelgids 2013
2
Inhoudsopgave Maatwerkprogramma’s
Management Development programma Haarlem Leergang Regio Amsterdam Is uw organisatie EU-proof? Leergang Beleidsontwikkeling Defensie Organisatieverandering in actie Veranderkracht in teams Stedenacademie Internationale activiteiten Talentontwikkkeling zonder grenzen Strategisch HRM traineeprogramma Serious gaming Netwerken vergroot effectiviteit De Netwerkacademie leidt tot succes Focus in verandering PBLQ ROI als partner in opleiding en ontwikkeling
4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 17 18 19 20
“Maatwerkprogramma’s zijn er altijd op gericht om te leren binnen de context van de organisatie. Persoonlijke en strategische ontwikkeldoelen moeten met elkaar verbonden zijn en passen in de context van het beoogde organisatieveranderingsproces” drs. Saskia Groenewegen Directeur PBLQ ROI
PBLQ ROI OPLEIDINGS- en ontwikkelgids 2013
4
Maatwerk programma’s Op zoek naar een leertraject om uw organisatie verder te ontwikkelen? Dit nieuwe katern geeft u inzicht in mogelijke veranderprogramma’s en interventies die wij voor u op maat kunnen verzorgen. Leerlab Met onze maatwerkaanpak gaan we altijd uit van de leervraag van uw organisatie. Maatwerk heeft vele verschijningsvormen, afhankelijk van wat er speelt in uw organisatie. Vaak begint het ontwerp van een maatwerkprogramma met een ‘Leerlab‘, een dagdeel gemodereerd door een PBLQ-adviseur voor een MT of directie. Een verdiepingsslag waar op een open en inspirerende manier de belangrijkste thema’s en vraagstukken de revue passeren. Het is een actieve manier om kennis te delen en mee te denken over wat er nodig is om de volgende stap te maken, bijvoorbeeld cultuurverandering, de introductie van strategisch HRM of teamsamenwerking. Belangrijker is dat er consensus en een gezamenlijke verantwoordelijkheid ontstaan voor het benoemen van het toekomstige leertraject in de organisatie. Een maatwerkprogramma kan kort zijn, bijvoorbeeld een teamsessie met een aantal dagdelen, maar het kan ook een langlopend veranderprogramma zijn, waar meerdere afdelingen bij betrokken zijn. Doelen verbinden Maatwerkprogramma’s zijn erop gericht om leren en werken met elkaar te verbinden en de veranderingen in een organisatie te ondersteunen. We doen dat op verschillende niveaus. Niet alleen door uw vraagstuk inzichtelijk te maken, maar ook samen met u te sparren over de aanpak, die zowel op gedrag, het verdiepen van kennis en het versterken van de organisatie (resultaten) gericht is. We verbinden persoonlijke en strategische ontwikkeldoelen met elkaar, zetten in op de ontwikkeling van vakmanschap van medewerkers en leidinggevenden en brengen samenhang op inhoud en proces. Het is ‘learning on the job’ en dat levert resultaten op waar de organisatie direct mee verder kan. Leren en organisatieontwikkeling gaan hand in hand.
5
PBLQ ROI OPLEIDINGS- en ontwikkelgids 2013
Management Development programma gemeente Haarlem De gemeente Haarlem voerde een paar jaar geleden het directiemodel in. De bijbehorende cultuurverandering kreeg onvoldoende aandacht. Gemeente secretaris Saskia Borgers koos voor een intensief management development programma om dit alsnog te bereiken. “Managers zien nu waar ze staan en welke competenties ze moeten ontwikkelen om mee te groeien met de veranderende organisatie.” “Tijdens het MD-programma maakten managers elkaar mee buiten de werkomgeving. Dan leer je over elkaars privésituatie. Juist dan vinden echte ontmoetingen plaats. Collega’s durven in een dergelijke omgeving aan te geven waar hun leervraag zit, en wat ze dus moeilijk vinden.” Borgers geeft aan dat de organisatie dankzij het programma als geheel steviger werd. “Het is logisch dat projecten niet altijd perfect verlopen. Maar als je van elkaar weet of je kwaliteit op de inhoud, of op het proces zit, dan kun je elkaar veel beter verder helpen.” Aanspreken Borgers ziet op de werkvloer dat managers elkaar beter weten te vinden. ‘Denk even met me mee’ of ‘Wat ben ik vergeten’, zijn veelgestelde onderlinge vragen. “Er wordt altijd gezegd dat er in Haarlem een familiecultuur is. Maar juist dankzij dit programma spreken we elkaar zakelijker aan. De scherpte zit nu op de zaak en het proces. We hebben de juiste taal om het gesprek aan te gaan.” Het programma In 2011/2012 heeft PBLQ ROI een Management Development traject uitgevoerd voor alle leidinggevenden van de gemeente Haarlem. De focus van dit traject was de ontwikkeling van leiderschap in samenhang met de ontwikkeling van de organisatie. Voor het strategisch management hebben we een programma op maat gemaakt over visieontwikkeling en strategisch leiderschap. Voor de overige leidinggevenden bestond het traject uit trainingsmodules, intervisie en praktijkopdrachten. Meer informatie drs. Petra van Roon 06 51 66 68 67
[email protected]
“De scherpte zit nu op de zaak en het proces”
6
Leergang Regio Amsterdam “Mijn eigen kracht en potentieel als leiding gevende beter leren kennen en gebruiken,” dat was de ambitie van Nicole Bosman tijdens de Leergang Regio Amsterdam (LRA). Zij is Manager Leren van de gemeente Almere en geeft leiding aan 45 beleidsadviseurs in het onderwijsveld. De LRA is een leiderschapsleergang met een looptijd van een jaar en bestaat uit 10 seminars, intervisie bijeenkomsten en een praktijkopdracht. Bosman: “Ik ben verbaasd over de impact van de leergang. Een belangrijk inzicht dat ik heb opgedaan: ik mag er zijn zoals ik ben. En met mijn kwaliteiten bereik ik veel meer met minder moeite. Ik heb meer rust en kan nu veel beter ‘spelen’ met mijn kwaliteiten.” Centraal tijdens de leergang staan naast leiderschapsontwikkeling ook inhoudelijke thema’s op strategisch niveau zoals verandermanagement, informatiemanagement en scenarioplanning. Verbondenheid Deelnemers komen uit verschillende overheids organisaties uit de regio Amsterdam. “Er was sprake van een enorme verbondenheid met de groep. De start was al indrukwekkend en intensief. Drie dagen op een clipper op het IJsselmeer met elkaar aan de slag. Nu nog komen we met de groep minstens twee keer per jaar bij elkaar. Bijna onopgemerkt bouw ik aan een goed regionaal netwerk.”
Het programma Om regionale samenwerking te versterken heeft PBLQ ROI de LRA ontwikkeld. Deze leergang richt zich op managers van publieke organisaties die hun blik en netwerk willen verruimen om de uitdagingen waarvoor zij staan effectiever aan te gaan.
Meer informatie Cock Brink 06 10 90 24 62
[email protected]
PBLQ ROI OPLEIDINGS- en ontwikkelWIJZER 2013
7
Is uw organisatie EU-proof? Europese wet- en regelgeving wordt steeds belangrijker. Brussel raakt steeds meer de strategie en het beleid van organisaties in het publieke domein. Of het nou gaat om zorginstellingen, gemeenten of politie, steeds meer wetgeving komt tot stand in de Brusselse arena. PBLQ ROI helpt organisaties in het publieke domein om Europaproof te worden.
Europa is voor veel overheidsorganisaties nog ‘buitenland’. Een aantal medewerkers is goed op de hoogte van wat Brussel te bieden heeft. Maar wij merken dat de strategische verankering van Europa vaak ontbreekt. En dat is jammer, want zo blijven er veel mogelijkheden onbenut. Denk bijvoorbeeld aan subsidies, deelname aan onder zoeken en projecten of participatie in kennisnetwerken. Stappen PBLQ ROI heeft een aanpak van EU-professionalisering ontwikkeld die uit de volgende stappen bestaat: 1 Wij beschrijven de strategische betekenis van de EU voor de organisatie; 2 Samen met het management vertalen wij dit in een EU- strategie; 3 Vervolgens geven we deze strategie handen en voeten in termen van beleidsacties en organisatorische maatregelen.
Het doorlopen van deze stappen is maatwerk; iedere organisatie heeft immers eigen raakvlakken met Europa. Het is belangrijk dat de hele organisatie bij het professionaliseringstraject betrokken is. Bestuur en management om de strategie te bepalen, HRM om een opleidingsplan op te stellen en beleid om Brussel te verankeren in plannen en netwerken. Netwerk opbouwen Mariette Baptist, een van de PBLQ ROI adviseurs op dit gebied: “Veel medewerkers moeten een EU drempel over. Brussel is ver weg en een beetje eng, want alles gaat in het Engels of Frans. Koudwatervrees, blijkt vaak. In onze aanpak maken we Europa heel concreet. In trainingen gebruiken we casuïstiek uit de eigen praktijk en we gaan op bezoek in Brussel. Dit zijn al lang geen ‘fun trips’ meer. Daar werken we hard aan het opbouwen van een netwerk. Bovendien laten we zien hoe de EU-instituten werken. Wie zit
“Veel medewerkers moeten een EU drempel over” wanneer in de keten en hoe kun je invloed uitoefenen? Na zo’n bezoek zie je dat mensen het leuk gaan vinden. Brussel biedt dan ineens kansen. Onze aanpak is bewezen effectief. We hebben inmiddels al meerdere organisaties op weg geholpen om Europaproof te worden. En we breiden ons EU-dienstenpakket nog steeds uit. Zo scannen wij voor steeds meer organisaties EU wet- en regelgeving op relevantie en voeren we ook in het buitenland maatwerkprogramma’s uit voor EU-professionalisering.”
Meer informatie mr. Mariette Baptist-Fruin 06 22 54 40 05
[email protected]
8
Leergang Beleidsontwikkeling Defensie “Defensie is een snel veranderende organisatie, in de leergang krijg je een diepgaand overzicht van alle ontwikkelin gen,” vertelt Els Brands, beleidsadviseur bij het Ministerie van Defensie. Zij volgde in het voorjaar van 2012 de Leergang Beleids ontwikkeling Defensie. “Juist daardoor kan ik als adviseur effectiever opereren.” Zij werkt sinds 1998 bij Defensie en heeft veel ervaring opgedaan bij ministeries en op EU-niveau. “De leergang is zeer gevarieerd. Deels gericht op kennisoverdracht over beleidsvorming, maar ook dynamisch en interactief, zoals bij de rollenspelen. Dan speel je het ochtendberaad bij de minister na, met voor ieder een uitgeschreven rol. Juist daardoor krijg je meer inzicht in besluitvorming en verantwoordelijkheden. Door dergelijke onderhandelingen leer je beter belangen te behartigen.” Inspirerend “De leergang besteedt veel aandacht aan de maatschappelijke context van het ministerie. Onze rol in de samenleving verandert. Sprekers als Rob de Wijk of Jaap de Hoop Scheffer zijn bij uitstek in staat om die bredere context te schetsen. Daarnaast heb ik ook veel geleerd over operationele onderwerpen die weer relevant zijn voor mijn adviestaken.” Kennis en inzicht, maar ook haar netwerk is sterk verbeterd. “Alle organisatieonderdelen zijn vertegenwoordigd in de leergang. Ik kan me nu veel makkelijker bewegen door de organisatie.”
Het programma In opdracht van het Ministerie van Defensie heeft PBLQ ROI deze leergang ontwikkeld. Per jaar wordt de leergang drie keer verzorgd, voor 24 deelnemers per keer. De LBD heeft een looptijd van drie weken, waarbij elke week een beleidsthema centraal staat. Meer informatie drs. Wim Holman 06 51 42 91 58
[email protected]
PBLQ ROI OPLEIDINGS- en ontwikkelWIJZER 2013
9
Organisatie verandering in actie Leren op de werkvloer. Nieuwe kennis direct toepassen in de eigen werkpraktijk. Met gevoel voor de organisatie en betrokkenheid van stakeholders. Dat zijn de kernwoorden van de PBLQ-aanpak Organisatieverande ring in actie die we in verschillende organi saties succesvol hebben toegepast.
Het team is vervolgens in een serie workshops intensief aan de slag gegaan met het opstellen van de eigen programmaplannen. Niet in een klaslokaal, maar gewoon op het gemeentehuis; learning on the job. Na afloop van de workshops had elke manager zijn programmaplan uitgewerkt. Doelen en resultaten waren beschreven, risico- en omgevingsanalyses waren gemaakt en de kosten waren begroot.
Veranderen is teamwerk. Samen de koers van de organisatie verleggen zodat taakstellingen kunnen worden gerealiseerd. Dit was het uitgangspunt voor een verandertraject dat wij in een grote gemeente hebben uitgevoerd. Deze gemeente had een team van programmamanagers aangesteld om de veranderopgave integraal en gestructureerd vorm te geven. De vraag aan PBLQ ROI was: hoe organiseren we dat met elkaar?
Gezamenlijke taal Christa Fortunati: “Maar belangrijker dan de programmaplannen is dat de groep in dit traject een gezamenlijke taal heeft ontwikkeld en als team nu beter samenwerkt. De programma’s zijn op elkaar afgestemd en de programmamanagers zoeken elkaar actief op als ze in de uitvoering tegen vragen aanlopen. Zij spelen hun rol nu effectiever en zijn beter in staat om samen de verandering te regisseren.”
Leertraject “Wij zijn intensief met dit team aan de slag gegaan,” zeggen Jimco Drost en Christa Fortunati, beiden PBLQ ROI adviseurs. “Allereerst hebben we onderzocht wat de groep aan kennis nodig had om programmatisch te kunnen werken. Daarna hebben we samen met de groep een leertraject gecreëerd waarin vakmanschap, samenwerking en samenhang integraal aan bod kwamen.”
Meer informatie drs. Christa Fortunati 06 22 97 28 09
[email protected]
PBLQ ROI OPLEIDINGS- en ontwikkelWIJZER 2013
10
Veranderkracht in teams ontwikkelen! “Wat ons heeft verrast, is dat een kleine gedragsverandering, zoveel teweeg kan brengen. De controllers zijn niet langer de controleurs, die aan het einde van de rit komen vertellen waarom iets niet mogelijk is, maar ze hebben de verbinding gemaakt met de rest van de organisatie. En denken mee over hoe bezuinigingen beter kunnen landen in de organisatie.” Theo Knoester en Christa Fortunati hielpen een team van control professionals van een uitvoeringsorganisatie om effectiever te worden in een tijdvak van grote bezuinigingen. PBLQ ROI investeert op meerdere niveaus in de organisatieontwikkeling door naast vakkennis en kunde, vooral ook te werken aan teamsamenwerking en ander gedrag. Eigen kracht PBLQ zette daarbij meerdere werkwijzen in: Insights Discovery, coaching, intervisie en veranderworkshops. PBLQ maakte waar mogelijk de verbinding met de
partijen rond de deelnemers, zoals management, opdrachtgevers en collega’s. De deelnemers leerden met behulp van het Insights Discovery-profiel en coaching als individu hun eigen kracht kennen. Met veranderworkshops en intervisie ontdekten de deelnemers hoe ze hun eigen vakmanschap effectiever konden inzetten om een goede aansluiting te vinden op de strategische veranderingen binnen hun organisatie. De veranderkracht ontstond in de gezamenlijke teamsessies waar ze de ontwikkelingen in hun vakgebied en van de organisatie actief verbonden aan hun individuele ontwikkelingspad. Als team ontwikkelden ze de vaardigheid om als adviseur in het hele proces tijdig, actief en effectief te werken. Dat betekende een doorbraak: van controleur naar strategisch adviseur die vooruit kijkt naar wat de organisatie nodig heeft en die daarnaar handelt.
Meer informatie drs. Theo Knoester 06 51 52 02 08
[email protected]
PBLQ ROI OPLEIDINGS- en ontwikkelgids 2013
Steden academie: ideaal kennisplatform voor strategen
11 “Steden zijn de motor van de nationale economie, maar we nemen vaak te weinig tijd om ons te verdiepen in wat er precies gebeurt. Dat moet je wel doen als je die motoren een extra zetje wilt geven.” Aan het woord is prof. dr. Wim Derksen, initiatief nemer en de eerste academic director van de Stedenacademie, onderdeel van PBLQ ROI. “Het moet een platform worden waar je kennis opdoet die je in de praktijk van je eigen stad kan toepassen.” Waarom de Stedenacademie? “Je moet als ambtenaar soms uit de tredmolen stappen. In de ambtelijke top wordt vaak heel hard gewerkt, maar door een paar dagen na te denken in een andere omgeving krijg je een ander perspectief. Natuurlijk, in tijden van bezuinigingen wordt er ook op opleidingen bezuinigd. Maar opleiding is geen luxe. Verdieping in je vakgebied is onmisbaar. Als je meer kennis hebt van maatschappelijke processen, dan word je als gemeente realistischer en daarmee effectiever. In de regel zal een geïnformeerde gemeente zich overigens bescheidener opstellen.” De doelgroep “Voor ambtenaren die op een strategisch niveau nadenken over hun stad. Waar liggen de kansen voor jouw stad? Steden moeten elkaar niet willen kopiëren. Want uiteindelijk kan niet elke stad kennisintensief en creatief zijn. Alle steden hebben te maken met een belangrijke maatschappelijke omslag: bedrijven volgen mensen. Dat leidt tot andere economische structuren. Dat betekent veel voor steden. Je moet als gemeente de goede mensen aantrekken, juist door aantrekkelijkere woningen neer te zetten. Terwijl je vroeger vooral goede bedrijven moest aantrekken.”
Wim Derksen is hoogleraar bestuurskunde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij heeft een lange loopbaan in het openbaar bestuur achter de rug. Zo was hij directeur van het Ruimtelijk Planbureau en lid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. Daarnaast heeft hij in tal van gemeentelijke adviescommissies gezeten. Kennis en beleid en de relatie daartussen, dat is de rode draad in zijn carrière.
Meer informatie Dieuwke Sytsema 06 51 05 64 51
[email protected]
De leeraanpak “Kennis die je bij de academie opdoet, moet je kunnen toepassen in de praktijk van je stad. We gaan bij onze eerste leergang ‘Triomf van de stad’ ook ter plekke kijken, op stadsafari, we geven les in een Rotterdamse achterstandswijk en in brainpark Eindhoven. We bieden de leergang overigens ook ’incompany‘ aan. Bijvoorbeeld om samen met jonge strategen van één gemeente een jaar lang te werken aan een nieuwe visie op hun stad.” Kijk voor de leergang ‘Triomf van de stad’ van de Stedenacademie op: www.pblq.nl/triomf
PBLQ ROI OPLEIDINGS- en ontwikkelgids 2013
12
Internationale activiteiten Het International Team levert in opdracht van o.a. de Wereldbank, Nuffic Agentschap NL, Nederlandse Ambassades en de Europese Commissie adviesdiensten aan overheden en zusterinstituten in het buitenland.
We maken deel uit van een EU netwerk van opleidingsinstituten die net als wij binding hebben met de overheid. Via dit netwerk voeren we onder andere opdrachten uit voor nieuwe en toetredende EU landen. Zo hebben we in het verleden onze Roemeense, Sloveense, Litouwse, Hongaarse en Kosovaarse collega’s op weg geholpen. Niet alleen met het opzetten van nieuwe training programma’s voor het ambtelijk apparaat, maar ook met management development trajecten en met de professionalisering van trainers en docenten. In opdracht van Agentschap.nl en de Nederlandse ambassade in Kroatië positioneren we momenteel de net opgerichte bestuurschool in Zagreb. Onderdeel van het project is het opzetten van een introductietraining voor nieuwe ambtenaren, waarin veel aandacht wordt besteed aan de impact van EU wet- en regelgeving en
het belang om als nieuwe lidstaten een duidelijke positie in te nemen in het Brusselse geweld. Per 1 januari 2013 treedt Kroatië toe tot de EU, daarom wordt er ook aandacht gegeven aan Structuurfondsen en overheidsfinanciën. Marc van den Muijzenberg, directeur International Affairs : “Wij zien in het buitenland vaak dat opleidingen nog los staan van de (beleids)praktijk en puur gericht zijn op kennisoverdracht. Kennis is natuurlijk belangrijk, maar wij zetten ook in op de ontwikkeling van vaardigheden. Zo’n aanpak hebben we ook in Griekenland, waar we net begonnen zijn met een project om een variant van de Nederlandse Informele benadering te introduceren. In de herfst mogen we 15 Griekse collega’s in Den Haag ontvangen voor een vervolgactiviteit van dit project.” PBLQ organiseert regelmatig studiebezoeken en uitwisselings-
programma’s voor met name SG’s en DG’s uit Bangladesh, Kazachstan, Turkije, Indonesië Tunesië en Kroatië. PBLQ ondersteunt sinds januari 2011 het project e-Tributação in Mozambique. Deze opdracht is inmiddels door de regering van Mozambique verlengd tot eind juli 2013. Twee van onze adviseurs werken aan de inrichting van nieuwe bedrijfsprocessen en informatie systemen bij de Belastingdienst in Maputo. Bewust is gekozen voor een adviesrol. Hierdoor vindt een betere borging naar de toekomst plaats. Beide adviseurs hebben een jarenlange ervaring bij de Nederlandse Belastingdienst op het gebied van informatiseringtrajecten.
Meer informatie drs. Marc van den Muyzenberg 06 22 47 65 51
[email protected]
PBLQ ROI OPLEIDINGS- en ontwikkelgids 2013
13
Talentontwikkeling zonder grenzen Jong talent heeft de toekomst. De laatste jaren is er veel aandacht voor het aantrekken en opleiden van jonge professionals. Het is ook belangrijk om te investeren in ‘ervaren talent’, helemaal nu we alle maal langer door moeten werken. Het is daarom van belang dat talentontwikkelingsprogramma’s aansluiten bij de juiste doelgroep.
Talentontwikkelprogramma’s worden niet alleen meer opgezet met het doel om nieuw talent aan te trekken. Meer en meer zullen zij ingezet worden voor de ontwikkeling van zittend personeel. Het investeren in kennis, vakmanschap en persoonlijke effectiviteit maakt dat iedereen echt langer door kan werken. Traineeprogramma PBLQ heeft al meer dan 10 jaar ervaring met traineeprogramma’s. In 2000 ging het eerste trainee programma van start op het gebied van informatiemanagement. Doel was om meer jong talent op te leiden voor het publieke domein en meer kennis over strategisch beleid en informatiemanagement toe te voegen aan de publieke sector. Inmiddels zijn trainees niet meer weg te denken binnen publieke organisaties. Ze zijn er in alle verscheidenheid te vinden en veel organisaties hebben hun eigen programma’s. Werken en studeren Onze traineeprogramma’s onderscheiden zich door de verbinding met twee postinitiële masteropleidingen die wij in samenwerking met de Erasmus Universiteit verzorgen. Het zijn leer-werktrajecten van 2 jaar
waarin de trainee meerdere opdrachten van 6 tot 8 maanden binnen de publieke sector vervult, 1 dag in de week besteedt aan studie en persoonlijke ontwikkeling en na twee jaar het programma afrondt met een Master of Science diploma op het gebied van informatiemanagement of strategisch Human Resource Management. Inmiddels heeft PBLQ enkele honderden jonge talentvolle academici opgeleid. Talentontwikkeling Op basis van deze ervaring heeft PBLQ ROI expertise ontwikkeld op het gebied van talentontwikkeling. In cocreatie met onze opdrachtgevers ontwikkelen we trainee- of talentenprogramma’s op maat voor diverse doelgroepen. Voor jonge, of meer ervaren talenten. Voor nieuwe of voor zittende medewerkers. Drie pijlers In al onze programma’s is onze aanpak gebaseerd op drie pijlers: de context van de organisatie, het vakgebied en persoonlijke ontwikkeling. Afhankelijk van het specifieke doel van het programma ontwerpen we maatwerkprogramma’s voor individuele organisaties of meerdere samenwerkende organisaties.
Inmiddels heeft PBLQ enkele honderden jonge talentvolle academici opgeleid We nemen indien gewenst ook de uitvoering van het programma, of delen daarvan (zoals werving en selectie, begeleiding van trainees) uit handen. Daarnaast ondersteunen wij publieke organisaties bij de ontwikkeling en uitvoering van hun eigen in-house traineeprogramma.
Het programma Neem contact met ons op als u hulp nodig heeft bij of een advies wilt inwinnen over het inrichten van een trainee- of talentenprogramma. Meer informatie drs. Maartje Kessels 06 22 19 63 74
[email protected]
14
Strategisch HRM traineeprogramma Na twee jaar hrm-ervaring in het bedrijfsleven maakte Marloes Bremmer de overstap naar de publieke sector. Het Strategisch HRM traineeprogramma vormde het perfecte vervolg: “Als jonge hond kreeg ik de unieke kans om een kijkje in de keuken te nemen bij verschillende publieke organisaties en daarnaast een tweede masteropleiding te volgen.” In 2010 startte Marloes met het tweejarige HRM traineeprogramma. Trainees werken 4 dagen als junior consultants bij publieke opdrachtgevers en volgen 1 dag per week de Master of Public Human Resource Strategy bij de Erasmus Universiteit in Rotterdam (pagina 92). “Het was een soort snelkookpan waarin ik intensief werkte aan mijn persoonlijke ontwikkeling en kennis en vaardigheden. Je krijgt de meest actuele inzichten uit de wetenschap aangereikt en kunt die meteen vertalen naar de praktijk.” RDW was een van haar werkgevers in het programma: “Zij moedigden mij aan om wetenschappelijke inzichten te delen, bijvoorbeeld door presentaties te geven.” Trudy van Oorschot, manager HR Expertise RDW, blikt tevreden terug: “Een stevig instroomprofiel, actuele vakkennis, ondernemend en een frisse blik. Dat maakte de inzet van Marloes voor ons waardevol. Ze had weinig begeleiding nodig en liet heel snel haar meerwaarde zien. Daar hebben we dankbaar gebruik van gemaakt.” Inmiddels werkt Marloes bij de Rijksbrede Benchmark Groep, een netwerkorganisatie waar RDW bij is aangesloten. Het programma In het Strategisch HRM traineeprogramma, een hoogwaardig leertraject, leidt PBLQ in samenwerking met de Faculteit Bestuurskunde van de Erasmus Universiteit Rotterdam een aantal junior adviseurs op tot strategisch HRM professional specifiek voor de publieke sector. De junior adviseurs volgen een tweejarig intensief leer-werktraject dat bestaat uit de volgende drie onderdelen: 1. de ‘Master of Public Human Resource Strategy’; 2. drie verschillende opdrachten in het publieke domein; 3. persoonlijke ontwikkeling.
Meer informatie drs. Maartje Kessels 06 22 19 63 74
[email protected]
PBLQ ROI OPLEIDINGS- en ontwikkelgids 2013
15
Serious gaming in het openbaar bestuur Serious games zijn erg populair. Letterlijk gaat het om games met een serieuze doelstelling. Van oudsher kent u dit van simulaties en team oefeningen. Vaak zijn deze gebaseerd op papieren instructies en fysieke hulpmiddelen. Ook kom je games tegen die gebruik maken van een website of een rekenmodel, maar nog voornamelijk gebaseerd zijn op menselijke interactie. Nog een stap verder zijn games die zich groten deels of helemaal afspelen in een virtuele wereld. PBLQ past alle drie varianten met succes toe.
PBLQ heeft allerlei simulaties ontwikkeld, die uitgaan van praktijkcases van de publieke sector. Daarbij gaat het bijvoorbeeld over onderwijsinnovatie, arbeidsparticipatie, de bouw van een nieuw voetbalstadion of een andere manier van werken binnen een gemeente. De simulaties zijn zo gemaakt, dat u systematisch oefent met vaardigheden zoals onderhandelen en innoveren. Ook beschikt PBLQ over uiteenlopende oefeningen om teams beter te laten functioneren. Zoals Leonardo’s brug, waarin u samenwerkt zodat het hele team de rivier kan oversteken. Of het Cultuurdobbelspel, dat u confronteert met de regels in verschillende culturen. Blended learning Met de tweede variant, games ondersteund door digitale hulpmiddelen, heeft PLBQ inmiddels tien jaar ervaring. Voor beleidsmedewerkers en projectleiders zijn tientallen opleidingen Beleid in actie! en Project in actie! verzorgd, waarin de deelnemers aan de slag gaan met een verassende casus die zich afspeelt op een website. Ze krijgen feedback via
PBLQ ROI OPLEIDINGS- en ontwikkelWIJZER 2013
internet en tijdens plenaire bijeenkomsten. Daarom noemen we dit blended learning, een combinatie van digitaal en fysiek. Een ander voorbeeld is Ketenstad. Daarin hebben de deelnemers een digitale werkomgeving, die ze gebruiken om de uitvoering van beleid succesvol te laten verlopen. Krimpgame De meest recente variant is een game in een virtuele wereld. Dit type games past PBLQ vaak toe om strategievorming en samenwerking tussen organisaties te ondersteunen. In de Krimpgame oefenen provincies, gemeenten, bedrijven, wooncorporaties, zorg- en onderwijsinstellingen met toekomstscenario’s voor gebieden met bevolkingsdaling. Iedere maatregel die ze nemen, heeft effect op de leefbaarheid en economische ontwikkeling. Die effecten komen uit een rekenmodel, opgesteld met experts. De deel nemers zien in een virtuele wereld wijken veranderen en nieuwe economische activiteiten bloeien! Door deze oefening komen alle betrokken partijen met nieuwe ideeën
16
en samenwerkingsvormen om met bevolkingsdaling om te gaan. PBLQ heeft ook een virtuele wereld ontwikkeld over Het Nieuwe Werken (HNW). Bij HNW kunt u denken aan flexibele werkplekken, activiteitgerelateerde huisvesting of het aansturen van medewerkers op hun resultaten in plaats van aanwezigheid. In de HNW-game bent u een manager die HNW wil invoeren. Eerst geeft u aan welke doelstelling u het meest en het minst belangrijk vindt. Wilt u de efficiency verbeteren? Of wenst u vooral tevreden burgers of medewerkers? Daarna neemt u maatregelen. U scoort het hoogst als u consequent redeneert vanuit uw doelstellingen. PBLQ evalueert de uitkomsten van de game met u en helpt u zo de HNW-strategie van uw organisatie te verbeteren. Agressiesimulator De meest recente ontwikkeling is een virtuele agressiesimulator, waarbij u levensecht oefent met een Virtual Reality-bril met ingebouwde geluidsboxen. U komt in een situatie met realistische agressieve computer personages (avatars) die u moet zien
te kalmeren. Een belangrijke vaardigheid, want deze situatie komt helaas steeds meer voor in onze samen leving. Door fysiologische meet apparatuur reageren de avatars direct op wat u zegt en hoe u zich voelt. We passen de personages aan op basis van uw persoonlijke afkeer. Dit is een indringende ervaring. Daarom zetten we professionele trainers in die u helpen om goed om te gaan met agressieve mensen!
Het programma Ook voor uw organisatie kan PBLQ een inspirerende game ontwikkelen. Of het nu gaat om een leuke teamoefening of een virtuele wereld, gebaseerd op de nieuwste technologie, wij helpen u graag. Meer informatie drs. Arnaud Wirschell 06 51 91 13 93
[email protected]
PBLQ ROI OPLEIDINGS- en ontwikkelgids 2013
17
Ontwikkel een persoonlijk netwerkplan
Netwerken vergroot effectiviteit van organisaties Publieke en private organisaties werken steeds vaker en intensiever samen om in staat te zijn maatschappelijke vraagstukken op te lossen. Voor ambtenaren is het opbouwen en onderhouden van relaties derhalve een ‘must’. Specifieke aandacht voor ‘netwerken’ kan de effectiviteit ervan – voor ambtenaar en organisatie – enorm vergroten. ‘Netwerken’ is wat anders dan lobbyen. Immers voor een concreet doel bereikt kan worden, is het zaak het eigen netwerk op orde te hebben. Centraal staat het opbouwen en onderhouden van relaties die voor de uitvoering van uw werk ook daadwerkelijk van belang zijn. Dat is dus wat anders dan het ‘kennen’ van een hele hoop mensen of het hebben van 500+ Linkedinrelaties of Facebook-vrienden. Halen en brengen Om effectief en efficiënt te zijn moet u uw eigen activiteiten op dit vlak wel bewust doordenken. Netwerken maakt integraal onderdeel uit van uw dagelijks werk. Het komt niet bovenop ‘al die dingen die u toch al moet doen’, maar het is een voorwaarde om uw werk goed te kunnen doen. U krijgt dan immers vroegtijdig informatie of inzicht in ontwikkelingen zodat u er goed op kunt anticiperen. En natuurlijk kunt u eigen punten bij anderen onder de aandacht
brengen. Belangrijk is wel dat u weet hoe de wereld van uw relaties eruit ziet. Dit is nodig om de ‘klik’ met hen goed te kunnen maken. In wat voor een organisatie werken zij en hoe zien hun besluitvormingsprocessen er uit? Welke normen, waarden en rituelen gelden daar? Hoe sluiten uw thema’s aan bij die van hen en welke timing moet u hanteren om ze te interesseren? Wat wilt u precies ‘halen’ en wat heeft u te ‘brengen’? In het verlengde daarvan moet u ook goed nadenken over de verbinding tussen de externe relaties en de eigen organisatie. Hoe kunt u waarmaken wat u in de buitenwereld belooft, hoe voorkomt u dat relaties massaal bestookt worden vanuit diverse geledingen binnen uw eigen organisatie en met verschillende boodschappen? Alsof het nog niet genoeg is, moet u ook nadenken over het onderhouden van het netwerk en de instrumenten die daarbij horen.
Netwerken doet u niet naast uw werk, maar is vandaag de dag een integraal onderdeel van uw werk Persoonlijk netwerkplan Het ontwikkelen van een eigen persoonlijk netwerkplan en het meteen in de praktijk brengen hiervan helpt enorm bij het doordenken van bovenstaande aspecten en het vinden van antwoorden op de gestelde vragen. Dit staat centraal in de PBLQ Netwerkacademie. Dankzij de opgedane kennis en vaardigheden vergroot u de efficiëntie én de effectiviteit van uw eigen netwerkactiviteiten.
Meer informatie prof. dr. Marcel Thaens 06 11 95 31 61
[email protected]
18
De Netwerk academie leidt tot succes “Niet alleen is ons netwerk uitgebreid en effectiever en zijn we er bewuster mee bezig, ook is de bekendheid in ‘Den Haag’ van wat we in de regio doen toegenomen,” zegt Robert Elbrink, Hoofd Strategie van de gemeente Eindhoven. Hij heeft samen met vrijwel alle adviseurs van zijn afdeling de Netwerkacademie gevolgd. De reden om de Netwerkacademie te ontwikkelen was dat de gemeente Eindhoven erg succesvol was met regionale samenwerking in Brainport-verband, maar te weinig aansluiting kende met de Haagse politieke en ambtelijke netwerken. De academie staat stil bij achtergronden van netwerken, kennis over de Haagse wereld, kennismaking met organisaties op nationaal niveau en veel praktijkoefening. Zo moeten deelnemers, op basis van hun dossiers en projecten, een persoonlijk netwerkplan ontwikkelen en uitvoeren. Resultaat “Hierdoor breng je netwerken direct in de praktijk en levert de academie dus ook meteen meerwaarde voor je dagelijkse werk,” weet Elbrink. Andere deelnemers geven aan effectiever in hun werk te zijn na de academie, Ze hebben meer inzicht in ontwikkelingen op Rijksen EU-niveau en ze hebben kortere lijnen. Ook leidde de academie tot werkbezoeken van Haagse delegaties naar de regio. ”De Netwerkacademie heeft voor ons tot concreet succes geleid. Daarnaast merk je dat netwerken beter verankerd is in de mindset van onze adviseurs,” zo concludeert Robert Elbrink.
Het programma In de regio Eindhoven heeft PBLQ ROI in 2011/2012 het programma van de Netwerkacademie uitgevoerd. Meerdere partijen namen deel aan het programma met als doel om het netwerk van Brainport Eindhoven te versterken.
Meer informatie prof. dr. Marcel Thaens 06 11 95 31 61
[email protected]
PBLQ ROI OPLEIDINGS- en ontwikkelgids 2013
19
Interventies, methoden en werkvormen
Focus in verandering Met ons maatwerk ondersteunen wij verandering. Niet alleen bij de mensen die er werken, maar ook van de organisatie als geheel. De start van een veranderprogramma is van groot belang; daar wordt immers de richting bepaald. Wij hebben de volgende interventies en werkvormen in huis waarmee we samen met de opdrachtgever focus brengen in verandering.
Snelkookpanmethode De snelkookpanmethode zet je in als je vanuit het perspectief van eindgebruikers en met consultatie van alle lagen in de organisatie tot een oplossing voor een concreet probleem wil komen.
Brainwriting De brainwritingmethode zet je in als je snel veel informatie wilt verzamelen. Dat kan zijn om ieders gedachten over een bepaald onderwerp te polsen, maar ook om alleen informatie en kennis van zoveel mogelijk mensen te verzamelen. Het is een manier om anoniem te brainstormen, waarbij iedereen een gelijkwaardige inbreng heeft en gezamenlijk inzicht ontstaat.
Customer Journey Mapping Customer Journey Mapping (CJM) is een onderzoeks- en verbetermethode die wij inzetten bij het verbeteren van ketenover stijgende dienstverlening. CJM leert organisaties van buiten naar binnen te kijken.
Procesoptimalisatie Een procesoptimalisatiesessie heeft als doel om werk- en klantprocessen effectiever en efficiënter te maken. Tijdens de sessie wordt met betrokken portefeuillehouders, beleids makers, uitvoerders, een informatiemanager, ketenpartijen en de cliënt zelf een proces herontworpen. Op die manier wordt draagvlak gecreëerd.
Simulaties Met simulaties ervaren medewerkers hoe het is om een andere positie in een organisatie in te nemen. Bovendien bieden ze de kans om in een veilige omgeving te experimenteren met verbeteringen en innovaties in uw organisatie.
Flapdialoog Met de werkvorm flapdialoog worden snel veel beelden, meningen en invalshoeken rondom een bepaalde stelling verzameld en wordt een gedeeld beeld gecreëerd. Het is een werkvorm die een beroep doet op het denkvermogen en de eigen verantwoordelijkheid van de groep.
Meer informatie Marjolein Minderhoud MSc 06 19 78 66 44
[email protected]
PBLQ ROI OPLEIDINGS- en ontwikkelgids 2013
20
PBLQ ROI als partner in opleiding en ontwikkeling De Provincie Zuid-Holland, het UWV, De Nederlandsche Bank en de Belastingdienst. Voorbeelden van organisaties in het publieke domein waarmee PBLQ ROI een preferred supplier-relatie onderhoudt. Deze is vaak via een aanbesteding tot stand gekomen. Na de afhandeling van het formele traject investeren wij veel in het opbouwen en onderhouden van de relatie zodat we snel en goed kunnen inspelen op opleidings- en ontwikkelvragen.
Maatwerk De aard en omvang van de overeenkomsten zijn zeer verschillend. Zo werken wij met de Provincie ZuidHolland samen op het gebied van beleids- en bestuurskunde. Voor deze provincie hebben wij beleidsleergangen op maat ontwikkeld, het opleidingsprogramma voor trainees verzorgd en verschillende EU trajecten uitgevoerd. De samenwerking met het UWV richt zich vooral op de versterking van de persoonlijke
effectiviteit en professionalisering en hetzelfde geldt voor De Nederlandsche Bank. Bijzonder is onze relatie met het Nederlands Genootschap voor Burgemeesters (NGB). PBLQ ROI verzorgt al ruim vijf jaar in opdracht van het NGB een deel van het uitgebreide professionaliseringsprogramma van burgemeesters. Investeren Opleiden is mensenwerk. Daarom investeren wij graag in samenwerking met onze opdrachtgevers. Hoe beter wij elkaar kennen, des te sneller komen we samen tot resultaat.
Meer informatie drs. Peter van Enk 06 51 41 68 22
[email protected]