SECUNDAIR ONDERWIJS SPECIFIEK GEDEELTE. Naamloos jaar harde sector

SECUNDAIR ONDERWIJS

Onderwijsvorm:

BSO

Graad:

derde graad

Jaar:

derde leerjaar SPECIFIEK GEDEELTE Naamloos jaar harde sector

Vak(ken):

TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Elektriciteit/mechanica/voeding en/of TV Koeltechniek en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/Aluminium) en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking

Vakkencode:

IT-o

Leerplannummer:

2005/006 (Vervangt 2004/155)

Nummer inspectie:

2005 / 43 // 1 / N / SG / 1 / III7 / / V/06 2004 / 199 // 1 / Q / SG / 1 / III7 / 2004 / 200 // 1 / Q / SG / 1 / III7 / 2004 / 201 // 1 / Q / SG / 1 / III7 / 2004 / 202 // 1 / Q / SG / 1 / III7 / 2004 / 203 // 1 / Q / SG / 1 / III7 / 2004 / 204 // 1 / Q / SG / 1 / III7 /

/ V/05 / D/ / D/ / D/ / D/ / D/

2 lt/w

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 1 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steenen marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week)

INHOUD Visie ..........................................................................................................................................................3 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines)........................................................................................3 TV Elektriciteit/mechanica/voeding ................................................................................................4 TV Hout (CNC) ...............................................................................................................................6 TV Hout (PVC/aluminium) ..............................................................................................................7 TV Koeltechniek .............................................................................................................................8 TV Lassen-constructie ...................................................................................................................9 TV Steen- en marmerbewerking ................................................................................................. 10 Beginsituatie .......................................................................................................................................... 11 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines)..................................................................................... 11 TV Elektriciteit/mechanica/voeding ............................................................................................. 12 TV Hout (CNC) ............................................................................................................................ 13 TV Hout (PVC/aluminium) ........................................................................................................... 14 TV Koeltechniek .......................................................................................................................... 15 TV Lassen-constructie ................................................................................................................ 16 TV Steen- en mamerbewerking .................................................................................................. 17 Algemene doelstellingen ....................................................................................................................... 18 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines)..................................................................................... 18 TV Elektriciteit/mechanica/voeding ............................................................................................. 20 TV Hout (CNC) ............................................................................................................................ 22 TV Hout (PVC/aluminium) ........................................................................................................... 24 TV Koeltechniek .......................................................................................................................... 26 TV Lassen-constructie ................................................................................................................ 27 TV Steen- en marmerbewerking ................................................................................................. 33 Leerplandoelstellingen / leerinhouden................................................................................................... 34 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines)..................................................................................... 34 TV Elektriciteit/mechanica/voeding ............................................................................................. 38 TV Hout (CNC) ............................................................................................................................ 43 TV Hout (PVC/aluminium) ........................................................................................................... 46 TV Koeltechniek .......................................................................................................................... 48 TV Lassen-constructie ................................................................................................................ 50 TV Steen- en marmerbewerking ................................................................................................. 54 Pedagogisch-didactische wenken en timing ......................................................................................... 59 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines)..................................................................................... 59 TV Elektriciteit/mechanica/voeding ............................................................................................. 61 TV Hout (CNC) ............................................................................................................................ 64 TV Hout (pVC/aluminium) ........................................................................................................... 66 TV Koeltechniek .......................................................................................................................... 68 TV Lassen-constructie ................................................................................................................ 69 TV Steen- en marmerbewerking ................................................................................................. 70 Begeleid zelfgestuurd leren......................................................................................................... 71 ICT............................................................................................................................................... 73 VOET........................................................................................................................................... 75 Minimale materiële vereisten................................................................................................................. 76 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines)..................................................................................... 76

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 2 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steenen marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) TV Elektriciteit/mechanica/voeding ............................................................................................. 77 TV Hout (CNC) ............................................................................................................................ 78 TV Hout (PVC/aluminium) ........................................................................................................... 79 TV Koeltechniek .......................................................................................................................... 80 TV Lassen-constructie ................................................................................................................ 81 TV Steen- en marmerbewerking ................................................................................................. 82 Evaluatie ................................................................................................................................................ 83 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines)..................................................................................... 83 TV Elektriciteit/mechanica/voeding ............................................................................................. 86 TV Hout (CNC) ............................................................................................................................ 91 TV Hout (PVC/aluminium) ........................................................................................................... 95 TV Koeltechniek .......................................................................................................................... 99 Theoretische vakken ................................................................................................................... 99 TV Lassen-constructie .............................................................................................................. 101 TV Steen- en marmerbewerking ............................................................................................... 105 Bibliografie ........................................................................................................................................... 108 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines)................................................................................... 108 TV Elektriciteit/mechanica/voeding ........................................................................................... 111 TV Hout (CNC) .......................................................................................................................... 113 TV Hout (PVC/aluminium) ......................................................................................................... 115 TV Koeltechniek ........................................................................................................................ 117 TV Lassen-constructiek............................................................................................................. 118 TV Steen- en mamerbewerking ................................................................................................ 119


VISIE TV AUTOTECHNIEK (BOUWPLAATSMACHINES) In het technisch vak wordt aan de leerling een specifieke meerwaarde toegekend. Dit alles betekent dat hij een veelzijdig vakman moet zijn, die met verschillende materialen, gereedschappen en machines moet kunnen omgaan. Een aantal van de leerinhouden krijgen hierbij een specifieke invulling en een aantal andere inhouden die aan bod kwamen in de derde graad krijgen hier een verdere uitdieping. Scholen met een eigen visie of scholen in bepaalde regio’s kunnen specifieke onderdelen van de leerstof verder uitdiepen om aan sociale en economische geplogenheden van de regio te voldoen.

Toelichting bij de lessentabel Zowel bij TV, PV Praktijk als PV/TV Stage worden verschillende vakbenamingen aangegeven. Deze vakbenamingen stemmen overeen met verschillende modules in de leerplannen. Het is de bedoeling dat de school die modules inricht die aansluiten bij de vooropleiding van de leerlingen. Elk onderwijs, ook het beroepsonderwijs, wil drie algemene doelstellingen nastreven: het bieden van mogelijkheden tot brede persoonlijkheidsontplooiing, een voorbereiding tot deelname aan het maatschappelijk gebeuren en een voorbereiding tot deelname aan het functioneren in een beroep. Deze doelstellingen interfereren voortdurend. Elk goed onderwijs is daarom naast opleidend, ook vormend en opvoedend. Kennis, vaardigheden en attitudes zullen evenwichtig nagestreefd worden. Ook al zijn de cognitieve elementen gemakkelijker te meten, toch moet in het beroepsonderwijs de aandacht prioritair gaan naar het verwerven van vaardigheden en attitudes, waarbij de cognitieve doelstellingen als ondersteuning gebruikt worden.


TV ELEKTRICITEIT/MECHANICA/VOEDING Situering Het productieproces in de voedingsindustrie omvat zes fasen: (1) de aanvoer van grondstoffen, (2) de voorbereiding van grondstoffen, (3) het aanmaken van een ‘mix’ van grondstoffen, (4) de bereiding van het voedingsproduct, (5) het inpakken van de afgewerkte producten (6) de distributie.

Productieoperatoren zijn terug te vinden bij het aanmaken (3), bereiden (4) en inpakken (5) van de producten. Zij zijn betrokken bij het kerngebeuren van het productieproces;en zijn medeverantwoordelijk voor de kwaliteit van de voedingswaren.De fasen kunnen gescheiden zijn of een continu proces vormen. Wij opteren ervoor om in het takenprofiel deze drie fasen aan bod te laten komen. We spreken dus van ‘productieoperator in de voedingsindustrie’ in zeer algemene termen, abstractie makend van bedrijfseigen kenmerken.

Gelet op het zeer ruime gamma voedingswaren op de markt is het niet verwonderlijk dat een grote diversiteit aan subsectoren binnen de voedingsindustrie terug te vinden zijn maar uiteindelijk is hun gemeenschappelijke doelstelling het verwerken van grondstoffen tot voedingswaren.

Voor een overzicht van de diverse bedrijfstakken, waar productieoperatoren werkzaam kunnen zijn baseren we ons op de NACE-codes: DA15 DA151 DA1511 DA1512 DA1513 DA15131 DA15132 DA152 DA1520 DA153 DA1531 DA1532 DA1533 DA154 DA1541 DA1542

Vervaardiging van voedingsmiddelen en dranken Slachterijen en vleesverwerking Slachterijen (excl. pluimvee-) Pluimveeslachterijen Vleesverwerking Vervaardiging van snacks en kant- en klaarmaaltijden Vervaardiging van vleeswaren (excl. –snacks) en overige vleesverwerking Visverwerking Visverwerking Groente- en fruitverwerking Vervaardiging van aardappelproducten Vervaardiging van fruit- en groentesap Groente en fruitverwerking (excl. vervaardiging van sap) Vervaardiging van plantaardige en dierlijke oliën en vetten Vervaardiging van ruwe plantaardige en dierlijke oliën en vetten Raffinage van plantaardige en dierlijke oliën en vetten

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 5 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steenen marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) DA1543 DA155 DA1551 DA1552 DA156 DA1561 DA1562 DA157 DA1571 DA1572 DA158 DA1581 DA1582 DA1583 DA1584 DA15841 DA15842 DA1585 DA1586 DA1587 DA1588 DA1589 DA15891 DA15892 DA159 DA1591 DA1592 DA1593 DA1594 DA1595 DA1596 DA1597 DA1598

Vervaardiging van margarine Vervaardiging van zuivelproducten Vervaardiging van zuivelproducten (excl. consumptie-ijs) Bereiding van consumptie-ijs Vervaardiging van meel Vervaardiging van meel (excl. zetmeel) Vervaardiging van zetmeel Vervaardiging van diervoeder Vervaardiging van veevoeder Vervaardiging van voer voor huisdieren Vervaardiging van overige voedingsmiddelen Broodfabrieken, brood- en banketbakkerijen met verkoop in winkel Banketfabrieken en vervaardiging van beschuit en biscuit Vervaardiging van suiker Verwerking van cacaobonen en vervaardiging van chocolade en suikerwerk Verwerking van cacaobonen Vervaardiging chocolade en suikerwerk Vervaardiging van deegwaren Koffiebranderijen en theepakkerijen Vervaardiging van azijn, specerijen en kruiderijen Vervaardiging van gehomogeniseerde preparaten en dieetvoeding Vervaardiging van overige voedingsmiddelen n.e.g. Vervaardiging van bakkerijgrondstoffen Vervaardiging van voedingsmiddelen n.e.g. Vervaardiging van dranken Distilleerderijen en likeurstokerijen Vervaardiging van ethylalcohol door gisting Vervaardiging van wijn Vervaardiging van cider en andere vruchtenwijnen Vervaardiging van andere niet-gedistilleerde, gegiste dranken Bierbrouwerijen Mouterijen Vervaardiging van mineraalwater en frisdranken

Het mechanisch deel moet gezien worden als ondersteunende kennis voor de productieoperator voeding. Hierbij moet er in de eerste naar gestreefd worden dat de beginnende beroepsbeoefenaar over de nodige kennis zou beschikken om op een veilige manier bepaalde instellingen of aanpassingen aan de machine uit te voeren; eenvoudige storingen te lokaliseren; veiligheid te waarborgen


TV HOUT (CNC) In het technisch vak hout wordt aan de leerling een specifieke meerwaarde toegekend. Dit alles betekent dat hij een veelzijdig vakman moet zijn, die met verschillende materialen, gereedschappen en machines moet kunnen omgaan. Een aantal van de leerinhouden krijgen hierbij een specifieke invulling en een aantal andere inhouden die aan bod kwamen in de derde graad krijgen hier een verdere uitdieping. Scholen met een eigen visie of scholen in bepaalde regio’s kunnen specifieke onderdelen van de leerstof verder uitdiepen om aan sociale en economische geplogenheden van de regio te voldoen.


TV HOUT (PVC/ALUMINIUM) In het technisch vak hout wordt aan de leerling een specifieke meerwaarde toegekend. Dit alles betekent dat hij een veelzijdig vakman moet zijn, die met verschillende materialen, gereedschappen en machines moet kunnen omgaan. Een aantal van de leerinhouden krijgen hierbij een specifieke invulling en een aantal andere inhouden die aan bod kwamen in de derde graad krijgen hier een verdere uitdieping. Scholen met een eigen visie of scholen in bepaalde regio’s kunnen specifieke onderdelen van de leerstof verder uitdiepen om aan sociale en economische geplogenheden van de regio te voldoen.


TV KOELTECHNIEK In het technisch vak koeltechniek wordt aan de leerling de nodige ondersteunende kennis bijgebracht om te kunnen omgaan met een diversiteit van (industriële) koelinstallaties en klimatisatieinstallaties en de bijhorende schema’s. De verschillende leerinhouden krijgen hierbij een invulling afhankelijk van de optie die de leerling in het 1ste en in het 2de leerjaar van de derde graad volgde


TV LASSEN-CONSTRUCTIE

•

Door middel van het technisch vak lassen-constructie verwerven de leerlingen bijkomende ondersteunende kennis voor het vak praktijk lassen constructie en de stage.

•

De maatschappelijke opwaardering en het verbeteren van het imago van het beroepsonderwijs is een belangrijk streefdoel. Het is dan ook wenselijk dat het onderwijs en het bedrijf in een vorm van samenwerkingsverband met elkaar samenwerkt inzake ontwikkeling en ondersteuning.

•

Het vak TV lassen-constructie zal rekening houden met ontwikkelingen in het bedrijfsleven.

•

Van de leerlingen wordt verwacht dat zij op het einde van het naamloos leerjaar een goede en vooral praktisch gerichte basiskennis hebben van het vak lassen-constructie, ...

•

Voor de afgestudeerden is een tewerkstelling als uitvoerder in constructiebedrijven, in het onderhoud, als traceerder, pijpfitter, plaatbewerker, lasser – monteerder,…. Zij behalen het diploma secundair onderwijs.

•

Om een correcte handeling tijdens de lasbewerkingen te bekomen en om zelfstandig de werkvolgorde, de lasmethode, de gereedschapskeuze,… te kunnen vast te leggen zal van de leerling een brede kijk op het vak moeten hebben.

•

Om de kwaliteit van het onderwijs zo hoog mogelijk te houden, zowel wat de inhoud als de aanpak betreft (pedagogisch) de nieuwe tendensen bijgehouden worden. De stage zal hierbij een essentiële bijdragen kunnen leveren. De goede communicatie tussen de leerlingstagiair(e), stagementor, en stagebegeleider zullen de resultaten gunstig beïnvloeden.

•

De opdrachten moeten boeiend, zinvol en nuttig zijn. De leraar (als pedagoog) zullen alles in het werk stellen om de leerlingen goed te begeleiden.

•

Om te voldoen aan de welzijnswet is het aan te raden het VCA attest te organiseren in de school.


TV STEEN- EN MARMERBEWERKING In het technisch vak marmer –en steenbewerking aan de leerling een specifieke meerwaarde toegekend. Dit alles betekent dat hij een veelzijdig vakman moet zijn, die met verschillende materialen, gereedschappen en machines moet kunnen omgaan. Een aantal van de leerinhouden krijgen hierbij een specifieke invulling en een aantal andere inhouden die aan bod kwamen in de derde graad krijgen hier een verdere uitdieping. Scholen met een eigen visie of scholen in bepaalde regio’s kunnen specifieke onderdelen van de leerstof verder uitdiepen om aan sociale en economische geplogenheden van de regio te voldoen.


BEGINSITUATIE TV AUTOTECHNIEK (BOUWPLAATSMACHINES) De leerlingen hebben in de derde graad bouwplaatsmachines een brede theoretische basis genoten waarop men verder bouwt. De heterogeniteit binnen de groep kan sterk uitgesproken zijn aangezien mogelijk ook leerlingen uit andere scholen/vooropleidingen overkomen. De motivatie van de leerlingen om dit derde jaar te beginnen is sterk verschillend. Hun keuze wordt beïnvloed door allerlei facetten. Hieronder is de beginsituatie in de 3e graad vanuit de drie hoeken weergegeven. Cognitief De specifieke opleiding steunt op kennis en vaardigheden die in het 1e en 2e jaar van de 3e graad tot stand kwamen. Er mag gesproken worden van een heterogene situatie en de aanpak op cognitief gebied moet daarop afgestemd worden. Iedere leerling moet anderzijds de beste kansen krijgen, afgestemd op zijn eigen kunnen, zijn dynamiek en zijn aspiraties. De aanpak moet zodanig gedifferentieerd zijn dat er ook individuele toppers zijn in vorming en opleiding. Psychomotorisch Het is normaal dat er op psychomotorisch gebied een grote verscheidenheid is. Daarom zou het totaal verkeerd zijn eenzelfde kunnen, eenzelfde ritme en eenzelfde tempo te eisen van alle leerlingen. De stelregel moet zijn dat de activiteiten zo verdeeld worden dat iedere zijn eigen “maximum kunnen” zo dicht mogelijk benadert en dit dan ook succesvol ervaart. Affectief Bij de aanvang van het 3e leerjaar van de 3e graad is de beroepsleerling heel wat rijper dan in het 1ste leerjaar van de 3e graad. Het speelse, het nukkige en het dwars zijn zijn meestal verdwenen als meest opvallende karaktertrek. Toch moet de leerling affectief nog kunnen doorgroeien in een daartoe geëigende situatie. Naast de technisch-opleidende functie heeft de werkplaats nog een belangrijke opvoedende dimensie als ruimte waar gevoel, karakter en temperament kunnen worden getoond, weerspiegeld en gemeten. De leerling moet zichzelf kunnen situeren en evalueren op gebied van zelfvertrouwen, kritische zin en in zijn verhouding tot de buitenwereld. Hij moet zich eveneens ten opzichte van de groep kunnen situeren op het gebied van realiteitszin en sociale participatie.


TV ELEKTRICITEIT/MECHANICA/VOEDING De leerlingen die beginnen in deze optie komen meestal uit de afdeling Productieoperator Om de voorkennis van die leerlingen afkomstig uit andere afdelingen zal gedurende de eerste periode (ongeveer één maand); de leerlingen bijgewerkt worden. Het opvangen van deze leerlingen kunnen geen noemenswaardige problemen scheppen;

Hieronder is de beginsituatie in de 3de graad vanuit de drie hoeken weergegeven:

Cognitief. De specifieke opleiding steunt op kennis en vaardigheden die in de 3e graad tot stand kwamen. Er mag gesproken worden van een heterogene situatie en de aanpak op cognitief gebied moet daarop afgestemd worden. Iedere leerling moet anderzijds de beste kansen krijgen, afgestemd op zijn eigen kunnen, zijn dynamiek en zijn aspiraties; De aanpak moet zodanig gedifferentieerd zijn dat er ook individuele toppers zijn in vorming en opleiding.

Psychomotorisch. Het is normaal dat er op psychomotorisch gebied een grote verscheidenheid is. Daarom zou het totaal verkeerd zijn eenzelfde kunnen, eenzelfde ritme en eenzelfde tempo te eisen van alle leerlingen. De stelregel moet zijn dat de activiteiten zo verdeeld worden dat iedere zijn eigen maximum-kunnen zo dicht mogelijk benadert en dit dan ook succesvol ervaart.

Affectief. Bij de aanvang van de 3de graad is de beroepsleerling heel wat rijper dan in het 1ste leerjaar van de 2de graad. Het speelse, het nukkige en het dwarszijn zijn meestal verdwenen als meest opvallende karaktertrek. Toch moet de leerling affectief nog kunnen doorgroeien in een daartoe geëigende situatie. Naast de technisch-opleidende functie heeft de werkplaats nog een belangrijke opvoedende dimensie als ruimte waar gevoel, karakter en temperament kunnen worden getoond, weerspiegeld en gemeten. De leerling moet zichzelf kunnen situeren en evalueren op gebied van zelfvertrouwen, kritische zin en in zijn verhouding tot de buitenwereld. Hij moet zich eveneens ten opzichte van de groep kunnen situeren op het gebied van realiteitszin en sociale participatie.


TV HOUT (CNC) De leerlingen hebben in de derde graad houtbewerking een brede theoretische basis genoten waarop men verder bouwt. De heterogeniteit binnen de groep kan sterk uitgesproken zijn aangezien mogelijk ook leerlingen uit andere scholen/vooropleidingen overkomen. De motivatie van de leerlingen om dit derde jaar te beginnen is sterk verschillend. Hun keuze wordt beïnvloed door allerlei facetten. Hieronder is de beginsituatie in de 3e graad vanuit de drie hoeken weergegeven. Cognitief De specifieke opleiding steunt op kennis en vaardigheden die in het 1e en 2e jaar van de 3e graad tot stand kwamen. Er mag gesproken worden van een heterogene situatie en de aanpak op cognitief gebied moet daarop afgestemd worden. Iedere leerling moet anderzijds de beste kansen krijgen, afgestemd op zijn eigen kunnen, zijn dynamiek en zijn aspiraties. De aanpak moet zodanig gedifferentieerd zijn dat er ook individuele toppers zijn in vorming en opleiding. Psychomotorisch Het is normaal dat er op psychomotorisch gebied een grote verscheidenheid is. Daarom zou het totaal verkeerd zijn eenzelfde kunnen, eenzelfde ritme en eenzelfde tempo te eisen van alle leerlingen. De stelregel moet zijn dat de activiteiten zo verdeeld worden dat iedere zijn eigen “maximum kunnen” zo dicht mogelijk benadert en dit dan ook succesvol ervaart. Affectief Bij de aanvang van het 3e leerjaar van de 3e graad is de beroepsleerling heel wat rijper dan in het 1ste leerjaar van de 3e graad. Het speelse, het nukkige en het dwars zijn zijn meestal verdwenen als meest opvallende karaktertrek. Toch moet de leerling affectief nog kunnen doorgroeien in een daartoe geëigende situatie. Naast de technisch-opleidende functie heeft de werkplaats nog een belangrijke opvoedende dimensie als ruimte waar gevoel, karakter en temperament kunnen worden getoond, weerspiegeld en gemeten. De leerling moet zichzelf kunnen situeren en evalueren op gebied van zelfvertrouwen, kritische zin en in zijn verhouding tot de buitenwereld. Hij moet zich eveneens ten opzichte van de groep kunnen situeren op het gebied van realiteitszin en sociale participatie.


TV HOUT (PVC/ALUMINIUM) De leerlingen hebben in de derde graad houtbewerking een brede theoretische basis genoten waarop men verder bouwt. De heterogeniteit binnen de groep kan sterk uitgesproken zijn aangezien mogelijk ook leerlingen uit andere scholen/vooropleidingen overkomen. De motivatie van de leerlingen om dit derde jaar te beginnen is sterk verschillend. Hun keuze wordt beïnvloed door allerlei facetten. Hieronder is de beginsituatie in de 3e graad vanuit de drie hoeken weergegeven. Cognitief De specifieke opleiding steunt op kennis en vaardigheden die in het 1e en 2e jaar van de 3e graad tot stand kwamen. Er mag gesproken worden van een heterogene situatie en de aanpak op cognitief gebied moet daarop afgestemd worden. Iedere leerling moet anderzijds de beste kansen krijgen, afgestemd op zijn eigen kunnen, zijn dynamiek en zijn aspiraties. De aanpak moet zodanig gedifferentieerd zijn dat er ook individuele toppers zijn in vorming en opleiding. Psychomotorisch Het is normaal dat er op psychomotorisch gebied een grote verscheidenheid is. Daarom zou het totaal verkeerd zijn eenzelfde kunnen, eenzelfde ritme en eenzelfde tempo te eisen van alle leerlingen. De stelregel moet zijn dat de activiteiten zo verdeeld worden dat iedere zijn eigen “maximum kunnen” zo dicht mogelijk benadert en dit dan ook succesvol ervaart. Affectief Bij de aanvang van het 3e leerjaar van de 3e graad is de beroepsleerling heel wat rijper dan in het 1ste leerjaar van de 3e graad. Het speelse, het nukkige en het dwars zijn zijn meestal verdwenen als meest opvallende karaktertrek. Toch moet de leerling affectief nog kunnen doorgroeien in een daartoe geëigende situatie. Naast de technisch-opleidende functie heeft de werkplaats nog een belangrijke opvoedende dimensie als ruimte waar gevoel, karakter en temperament kunnen worden getoond, weerspiegeld en gemeten. De leerling moet zichzelf kunnen situeren en evalueren op gebied van zelfvertrouwen, kritische zin en in zijn verhouding tot de buitenwereld. Hij moet zich eveneens ten opzichte van de groep kunnen situeren op het gebied van realiteitszin en sociale participatie.


TV KOELTECHNIEK De leerling kreeg tijdens de vorige leerjaren het technisch vak koeltechniek. Er kan echter verwacht worden dat de voorkennis van bepaalde instromende leerlingen heel verschillend kan zijn, waardoor het aangewezen is om meteen, bij het begin van het schooljaar, de voorkennis van de leerlingen te testen. Eventuele verschillen qua beginsituatie (en interesses) zullen opgevangen worden door differentiatie binnen de groep.


TV LASSEN-CONSTRUCTIE •

De leerlingen die beginnen in deze optie komen meestal uit de afdeling Lassen-constructie

•

Om de voorkennis van die leerlingen afkomstig uit andere afdelingen zal gedurende de eerste periode (ongeveer één maand); de leerlingen bijgewerkt worden. Het opvangen van deze leerlingen kunnen geen noemenswaardige problemen scheppen;

•

Hieronder is de beginsituatie in de 3de graad vanuit de drie hoeken weergegeven:

Cognitief. •

De specifieke opleiding steunt op kennis en vaardigheden die in de 2de graad tot stand kwamen. Er mag gesproken worden van een heterogene situatie en de aanpak op cognitief gebied moet daarop afgestemd worden.

•

Iedere leerling moet anderzijds de beste kansen krijgen, afgestemd op zijn eigen kunnen, zijn dynamiek en zijn aspiraties; De aanpak moet zodanig gedifferentieerd zijn dat er ook individuele toppers zijn in vorming en opleiding.

Psychomotorisch. •

Het is normaal dat er op psychomotorisch gebied een grote verscheidenheid is. Daarom zou het totaal verkeerd zijn eenzelfde kunnen, eenzelfde ritme en eenzelfde tempo te eisen van alle leerlingen. De stelregel moet zijn dat de activiteiten zo verdeeld worden dat iedere zijn eigen maximum-kunnen zo dicht mogelijk benadert en dit dan ook succesvol ervaart.

Affectief. •

Bij de aanvang van de 3de graad is de beroepsleerling heel wat rijper dan in het 1ste leerjaar van de 2de graad. Het speelse, het nukkige en het dwarszijn zijn meestal verdwenen als meest opvallende karaktertrek. Toch moet de leerling affectief nog kunnen doorgroeien in een daartoe geëigende situatie.

•

Naast de opleidende functie heeft de school nog een belangrijke opvoedende dimensie;

•

De leerling moet zichzelf kunnen situeren, evalueren en heeft zelfvertrouwen, kan kritisch zijn en communiceren.


TV STEEN- EN MAMERBEWERKING De beginsituatie kan verschillend zijn afhankelijk van de vooropleiding die de leerling volgde (ruwbouw, ruwbouwafwerking, marmer –en steenbewerking enz.). Het is dan aangewezen om door middel van differentiatie de theoretische vakken een aanvulling te geven zodoende dat alle leerlingen op één en hetzelfde niveau komen. De heterogeniteit binnen de groep kan sterk uitgesproken zijn aangezien mogelijk ook leerlingen uit andere scholen/vooropleidingen overkomen. De motivatie van de leerlingen om dit derde jaar te beginnen is sterk verschillend. Hun keuze wordt beïnvloed door allerlei facetten.


ALGEMENE DOELSTELLINGEN TV AUTOTECHNIEK (BOUWPLAATSMACHINES) Van de leerlingen wordt verwacht dat zij technische vaardigheden verwerven voor een uitvoerende taak in de bouwsector; de bedrijfseconomische en informaticavaardigheden verder verdiepen; stimuleren van de motivatie tot bijscholing; bij alle ingrepen kunnen inschatten wat de gevolgen kunnen zijn op het gebied van veiligheid en welzijn. Hiervoor zullen zij de nodige kennis bezitten omtrent de algemeen gebruikte normeringen en omtrent de normeringen die eigen zijn aan een specifiek vakgebied (voorzover de leerling een vooropleiding in zo’n specifiek vakgebied kreeg). Naast de technische vaardigheden zal ook de nodige aandacht besteed worden aan vakgerichte attitudes. Dit leerplan zal zich uiteraard ook inschrijven in de funderende doelstellingen van het leervak zijnde: bewust worden dat naast vakkennis nog andere waarden noodzakelijk zijn om te komen tot een harmonisch ontwikkelde persoonlijkheid; inzien dat verantwoord handelen van individu en maatschappij noodzakelijk is voor milieuzorg; inzien dat het gebruik van materialen en de wijze waarop ze verwerkt worden afhankelijk is van hun eigenschappen; de voornaamste eigenschappen van de behandelde materialen kennen; op een adequate wijze technische hulpmiddelen kiezen en ze op een veilige manier hanteren; gericht zijn op het gebruiken van een rationele werkmethode; gericht zijn op het in acht nemen van veiligheidsvoorschriften; voorbereiden tot deelname aan het maatschappelijk gebeuren enerzijds en aan het functioneren in een beroep anderzijds. Volgende attitudes zullen tevens worden benadrukt: wilskracht en zelfstandigheid bij het zoeken naar oplossingen; orde, zorg en werken in teamverband; zin voor rendabiliteit in het algemeen. Een communicatieve interactie tussen leraar en leerlingen onderling bevordert inzicht, verduidelijkt en verfijnt de denkprocessen en noopt de leerling tot reflectie over zijn denkproces. Daardoor leert de leerling zijn handelen kritisch analyseren, wordt hij minder afhankelijk van anderen en wordt zijn denken meer planmatig en meer flexibel. Kwaliteitsbewustzijn Zich ervan bewust zijn dat de kwaliteit van het werk samenhangt met de veiligheid. Slecht uitgevoerde opdrachten kunnen levensgevaarlijke gevolgen hebben. Zin voor verantwoordelijkheid Zich ervan bewust zijn dat ordelijk en nauwkeurig werken de veiligheid van zichzelf en anderen verhoogt. Het oordeelkundig plaatsen van gereedschap voorkomt ongevallen en laat efficiënt werken toe.. Zin voor samenwerking Bereid zijn met collega’s samen te werken om een kwaliteitsvol eindproduct te bereiken. Leerbereidheid

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 19 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steenen marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Bereid zijn om evoluties en nieuwe technologieën in de sector te volgen. Contextgegevens De beginnende bedienaar werkt in een atelier onder de verantwoordelijkheid van een meestergast. Kwaliteitsbewustzijn:

Welzijnsbewustzijn:

actief en pro-actief gericht zijn op kwaliteit door zin te hebben voor orde en netheid. zich ervan bewustzijn dat ordelijk en nauwkeurig werken de veiligheid van zichzelf en anderen verhoogt. bereid zijn met collega’s samen te werken om een kwaliteitsvol eindproduct te bereiken. actief zoeken naar situaties om zijn competentie te verbreden en te verdiepen. actief en pro-actief gericht zijn op veiligheid, gezondheid en hygiëne.

Milieubewustzijn:

actief en pro-actief gericht zijn op het beschermen van het milieu.

Verantwoordelijkheidszin: Zin voor samenwerking: Leergierig zijn:


TV ELEKTRICITEIT/MECHANICA/VOEDING Van de leerlingen wordt een goede en vooral praktisch gerichte basiskennis van tekenen (tekening lezen, schema lezen), ruimtelijk inzicht en kennis van de productie verwacht om machines te bedienen waarmee voedingswaren worden geproduceerd en ingepakt. Zij/hij moet een beperkte kwaliteitscontroles zelfstandig kunnen uitvoeren en bij storingen ingrijpen. Daarbij is het belangrijk dat de leerling zich een veilige manier van werken eigen maakt. Zij/hij moet de werkomgeving schoon en netjes kunnen houden Tevens zal zij/hij behulpzaam zijn bij de productontwikkeling en bij het proefdraaien. Naast het aanleren van de beroepsgerichte vaardigheden, zal de lerares/leraar ook oog hebben voor het bijbrengen van de gewenste beroepshoudingen: Sleutelvaardigheid ä Nauwkeurigheid* ä

Kwaliteitsbewustzijn*

ä

Verantwoordelijkheidszin*

ä

Zelfstandigheid

ä

Stiptheid*

ä

Loyauteit

ä

Veiligheidsbewustzijn*

ä

Concentratievermogen

ä

Stressbestendigheid

ä

Inzicht in het productieproces

ä

Teamwerk

ä

Communicatievaardigheden

Omschrijving Erop gericht zijn bij het bereiden en/of inpakken de hoogst mogelijke correctheid na te streven, o.a. door het inlassen van controlemomenten en het zorgvuldig te werk te gaan Weten aan welke vereisten een product dient te voldoen en bereid zijn zich in te spannen om tijdens het proces aan deze vereisten tegemoet te komen Getuigen van plichtsbesef bij de uitvoering van de taken en rapportering Zonder hulp of toezicht gedurende lange tijd aan een machine kunnen werken en zich kunnen organiseren en prioriteiten stellen Erop gericht zijn binnen de voorgeschreven productieplanning en tijd de opdrachten nauwkeurig te voltooien Sterk betrokken zijn op de organisatie en zich houden aan de kwaliteitsnormen en hygiëneregels die er gelden Aannemen van een veilige werkhouding om zichzelf, collega’s en machines van schade of verlies te vrijwaren Gedurende een aangehouden tijd de aandacht bij het verloop van het productieproces houden, alert zijn, ook al zijn er geen storingen aan de machine(s) Kunnen werken onder een zeker niveau van werkdruk, ook in moeilijke arbeidsomstandigheden (o.m. door het tempo, het optreden van storingen, het wegwerken van achterstand …) Inzicht hebben in de bedrijfsorganisatie en de wijze waarop de producten tot stand komen, daarbij beschikken over het voorstellingsvermogen om zonder het volledige productieproces in werkelijkheid te ‘zien’ toch de abstracte voorstelling op computer te kunnen volgen Kunnen verrichten van een taak in groepsverband, in samenwerking met de andere leden van de groep Problemen juist kunnen beschrijven zodat de boodschap duidelijk is voor collega’s en directe chefs.

TECHNISCH TEKENEN EN SCHETSEN ALS COMMUNICATIEMIDDEL Tekenen is "de taal van de techniek" Tekeningen lezen en tekeningen interpreteren zijn begrippen die permanent aan bod komen tijdens een technische opleiding. De opbouw van een tekening blijft hierin een essentieel begrip en is een belangrijke meerwaarde voor de leerlingen.

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 21 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steenen marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) De voornaamste algemene doelen zijn hierbij: het verhogen van het waarnemings- en voorstellingsvermogen, het begrijpen (het lezen en interpreteren) van een tekening/schets/schema om het volgens de voorschriften te kunnen realiseren, een driedimensionale voorstelling kunnen indenken van het te construeren onderdeel, de maatvoering lezen en interpreteren, de genormaliseerde en symbolische voorstellingen verklaren, de tekeningen met eigen woorden toelichten in functie van de realisatie, de opgemeten bestaande toestand voorstellen, ploftekeningen lezen en interpreteren

Het maken van technische tekeningen en schetsen kan als een pedagogisch-dictactische methode worden aangewend, om inzichten en vaardigheden te verwerven bij het tekening lezen. Het 3D- CAD tekenen zal een belangrijke rol vervullen bij de ontwikkelen van het ruimtelijke voorstellingsvermogen. Het tekenen moet een middel blijven, maar kan niet als een doel op zich nagestreefd worden.

Toelichting: Bij het schetsen worden de voorstellingen weergegeven in hoofdlijnen. Technische tekeningen bevatten de voorstelling van een uit te voeren of uitgevoerde constructie waarop alle afmetingen, materiaalaanduidingen, uitvoeringsvoorschriften, … éénduidig en/of op schaal worden weergegeven.

PROJECTEN: Succes beleven is voor elke leerlingen belangrijk, het is een middel tot waardering. Het gebruiken van vele werkvormen tijdens het leerproces is essentieel. Het vormingsconcept zoals het projectmatig werken streeft naar een strategie, waarbij leerlingen eerst moeten denken en nadien realiseren. Door het inschakelen van terugkoppelingen en meerdere herhalingen zal het rendement opgedreven worden. Met een project wil men een concrete, realiteitsgebonden, taken (oefeningen) uitvoeren, met een progressieve moeilijkheidsgraad. Deze taken kaderen in een bepaald thema. De realisatie kan individueel en/of in team gebeuren onder een professionele begeleiding. De leerling zal zijn verantwoordelijkheid moeten opnemen in het project. De evaluatie krijgt een centrale plaats, waarbij aandacht is voor zowel het proces, het product, de vaardigheden en de attituden. Door het geven van de juiste bijsturingen op het passende moment streeft men naar een permanente kwaliteitsverbetering (proces - product). Door creatief om te gaan met oefeningen en inspraak van de leerlingen, zal het onderwijskundig rendement gunstig beïnvloed worden. Om het proces goed te kunnen opvolgen binnen een project kunnen de leerlingen een logboek bijhouden.


TV HOUT (CNC) Van de leerlingen wordt verwacht dat zij technische vaardigheden verwerven voor een uitvoerende taak in de houtsector; de bedrijfseconomische en informaticavaardigheden verder verdiepen; stimuleren van de motivatie tot bijscholing; kunnen omgaan met een éénvoudig CAD-programma; kunnen omgaan met een CNC machine en deze onder begeleiding kunnen bedienen. bij alle ingrepen kunnen inschatten wat de gevolgen kunnen zijn op het gebied van veiligheid en welzijn. Hiervoor zullen zij de nodige kennis bezitten omtrent de algemeen gebruikte normeringen en omtrent de normeringen die eigen zijn aan een specifiek vakgebied (voorzover de leerling een vooropleiding in zo’n specifiek vakgebied kreeg). Naast de technische vaardigheden zal ook de nodige aandacht besteed worden aan vakgerichte attitudes. Dit leerplan zal zich uiteraard ook inschrijven in de funderende doelstellingen van het leervak zijnde: bewust worden dat naast vakkennis nog andere waarden noodzakelijk zijn om te komen tot een harmonisch ontwikkelde persoonlijkheid; inzien dat verantwoord handelen van individu en maatschappij noodzakelijk is voor milieuzorg; inzien dat het gebruik van materialen en de wijze waarop ze verwerkt worden afhankelijk is van hun eigenschappen; de voornaamste eigenschappen van de behandelde materialen kennen; op een adequate wijze technische hulpmiddelen kiezen en ze op een veilige manier hanteren; gericht zijn op het gebruiken van een rationele werkmethode; gericht zijn op het in acht nemen van veiligheidsvoorschriften; voorbereiden tot deelname aan het maatschappelijk gebeuren enerzijds en aan het functioneren in een beroep anderzijds. Volgende attitudes zullen tevens worden benadrukt: wilskracht en zelfstandigheid bij het zoeken naar oplossingen; orde, zorg en werken in teamverband; zin voor rendabiliteit in het algemeen. Een communicatieve interactie tussen leraar en leerlingen onderling bevordert inzicht, verduidelijkt en verfijnt de denkprocessen en noopt de leerling tot reflectie over zijn denkproces. Daardoor leert de leerling zijn handelen kritisch analyseren, wordt hij minder afhankelijk van anderen en wordt zijn denken meer planmatig en meer flexibel. De afgestudeerde zal dus moeten voldoen aan de vereisten en vaardigheden eigen aan de functie van een bedienaar van een CNC-machine. Kwaliteitsbewustzijn Zich ervan bewust zijn dat de kwaliteit van het werk samenhangt met de veiligheid. Slecht uitgevoerde opdrachten kunnen levensgevaarlijke gevolgen hebben. Zin voor verantwoordelijkheid Zich ervan bewust zijn dat ordelijk en nauwkeurig werken de veiligheid van zichzelf en anderen verhoogt. Het oordeelkundig plaatsen van gereedschap voorkomt ongevallen en laat efficiënt werken toe.. Zin voor samenwerking Bereid zijn met collega’s samen te werken om een kwaliteitsvol eindproduct te bereiken.

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 23 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steenen marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Leerbereidheid Bereid zijn om evoluties en nieuwe technologieën in de sector te volgen. Contextgegevens De beginnende bedienaar werkt in een atelier onder de verantwoordelijkheid van een meestergast. Kwaliteitsbewustzijn:

Welzijnsbewustzijn:


Milieubewustzijn:




TV HOUT (PVC/ALUMINIUM) Van de leerlingen wordt verwacht dat zij technische vaardigheden verwerven voor een uitvoerende taak in de houtsector; de bedrijfseconomische en informaticavaardigheden verder verdiepen; stimuleren van de motivatie tot bijscholing; kunnen omgaan met een éénvoudig CAD-programma; bij alle ingrepen kunnen inschatten wat de gevolgen kunnen zijn op het gebied van veiligheid en welzijn. Hiervoor zullen zij de nodige kennis bezitten omtrent de algemeen gebruikte normeringen en omtrent de normeringen die eigen zijn aan een specifiek vakgebied (voorzover de leerling een vooropleiding in zo’n specifiek vakgebied kreeg). Naast de technische vaardigheden zal ook de nodige aandacht besteed worden aan vakgerichte attitudes. Dit leerplan zal zich uiteraard ook inschrijven in de funderende doelstellingen van het leervak zijnde: bewust worden dat naast vakkennis nog andere waarden noodzakelijk zijn om te komen tot een harmonisch ontwikkelde persoonlijkheid; inzien dat verantwoord handelen van individu en maatschappij noodzakelijk is voor milieuzorg; inzien dat het gebruik van materialen en de wijze waarop ze verwerkt worden afhankelijk is van hun eigenschappen; de voornaamste eigenschappen van de behandelde materialen kennen; op een adequate wijze technische hulpmiddelen kiezen en ze op een veilige manier hanteren; gericht zijn op het gebruiken van een rationele werkmethode; gericht zijn op het in acht nemen van veiligheidsvoorschriften; voorbereiden tot deelname aan het maatschappelijk gebeuren enerzijds en aan het functioneren in een beroep anderzijds. Volgende attitudes zullen tevens worden benadrukt: wilskracht en zelfstandigheid bij het zoeken naar oplossingen; orde, zorg en werken in teamverband; zin voor rendabiliteit in het algemeen. Een communicatieve interactie tussen leraar en leerlingen onderling bevordert inzicht, verduidelijkt en verfijnt de denkprocessen en noopt de leerling tot reflectie over zijn denkproces. Daardoor leert de leerling zijn handelen kritisch analyseren, wordt hij minder afhankelijk van anderen en wordt zijn denken meer planmatig en meer flexibel. De afgestudeerde zal dus moeten voldoen aan de vereisten en vaardigheden eigen aan de functie van monteerder en plaatser. Kwaliteitsbewustzijn Zich ervan bewust zijn dat de kwaliteit van het werk samenhangt met de veiligheid. Slecht uitgevoerde opdrachten kunnen levensgevaarlijke gevolgen hebben. Zin voor verantwoordelijkheid Zich ervan bewust zijn dat ordelijk en nauwkeurig werken de veiligheid van zichzelf en anderen verhoogt. Het oordeelkundig plaatsen van gereedschap voorkomt ongevallen en laat efficiënt werken toe.. Zin voor samenwerking Bereid zijn met collega’s samen te werken om een kwaliteitsvol eindproduct te bereiken. Leerbereidheid

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 25 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steenen marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Bereid zijn om evoluties en nieuwe technologieën in de sector te volgen. Contextgegevens De beginnende monteerder werkt in een atelier onder de verantwoordelijkheid van een meestergast. Aangezien klanten steeds mondiger worden hecht de sector uitermate veel belang aan professionalisme en een uitstekende dienstverlening. Klantvriendelijkheid is trouwens ook een troef om nieuwe klanten aan te trekken. Ook daarbij is voor de plaatser een rol weggelegd. Kwaliteitsbewustzijn:

Welzijnsbewustzijn:


Milieubewustzijn:




TV KOELTECHNIEK Naast de technische vaardigheden zal ook de nodige aandacht besteed worden aan vakgerichte attitudes. Kwaliteitsbewustzijn: Verantwoordelijkheidszin: Zin voor samenwerking: Leergierig zijn: Welzijnsbewustzijn Milieubewustzijn:

actief en pro-actief gericht zijn op kwaliteit door zin te hebben voor orde en netheid. zich ervan bewustzijn dat ordelijk en nauwkeurig werken de veiligheid van zichzelf en anderen verhoogt. bereid zijn met collega’s samen te werken om een kwaliteitsvol eindproduct te bereiken. actief zoeken naar situaties om zijn competentie te verbreden en te verdiepen. actief en pro-actief gericht zijn op veiligheid, gezondheid en hygiëne. actief en pro-actief gericht zijn op het beschermen van het milieu.


TV LASSEN-CONSTRUCTIE Van de leerlingen wordt verwacht dat zij •

Een ruim inzicht heeft om eenvoudige fouten op te sporen en te herstellen;

•

aandacht besteden aan de oorzaak van de fout;

•

formuleren van voorstellen om fouten te vermijden;

•

bij een ingreep de gevolgen kunnen inschatten (ook op het gebied van veiligheid);

•

kunnen omgaan met een eenvoudig CAD-programma.

Hiervoor zullen zij de nodige technologische kennis bezitten. De specifieke normeringen eigen aan het vakgebied worden toegepast

Lassen constructie: Algemeenheden - lasbewerkingen •

Omvat in de eerste plaats de ondersteunende kennis die leiden tot het zelfstandig handelen.

•

Hier worden de kenniselementen met betrekking tot het mig-mag lassen, het tig-lassen, en de traditionele lassen bijgebracht.

•

Om het werk kwalitatief voor te bereiden zullen volgende aspecten in de technologie les zeker aan bod komen: opstellen, klemmen, richten, meten, slijpen vijlen, boren, monteren en demonteren…

•

Het opstellen van de werkmethode en het kiezen van het juiste gereedschappen vormen een essentiële schakel in het proces.

•

Inzichten in productief en kwalitatief werk zullen duidelijk verantwoorde worden

•

Informatie over kwaliteitseisen samen met de veiligheidsaspecten blijven een permanent aandachtspunt;

•

De nieuwe technieken komen aanbod.

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 28 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steenen marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Naast de technische vaardigheden zal ook de nodige aandacht besteed worden aan vakgerichte attitudes. •

Kwaliteitsbewustzijn:

actief en pro-actief gericht zijn op kwaliteit door zin te hebben voor orde en netheid.

•

Verantwoordelijkheidszin:

zich ervan bewustzijn dat ordelijk en nauwkeurig werken de veiligheid van zichzelf en anderen verhoogt.

•

Zin voor samenwerking:

bereid zijn met collega’s samen te werken om een kwaliteitsvol eindproduct te bereiken.

•

Leergierig zijn:

actief zoeken naar situaties om zijn competentie te verbreden en te verdiepen.

•

Welzijnsbewustzijn:

actief en pro-actief gericht zijn op veiligheid, gezondheid en hygiëne.

•

Milieubewustzijn:


BSO – 3e graad – Naamloos jaar 29 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steenen marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Volgende aspecten worden opgenomen tijdens de opleiding: VEILIGHEIDS- EN MILIEUBEWUSTZIJN •

In staat zijn om actief en pro-actief in te staan voor de veiligheid en om situaties te voorkomen die mens en milieu kunnen schaden.

•

Maatregelen treffen ter voorkoming van situaties die personen en/of de omgeving kunnen schaden.

•

Persoonlijke beschermingsmiddelen toepassen.

•

Het werkplaatsreglement naleven.

•

De eigen werkplek onderhouden.

•

Gevaarssymbolen interpreteren.

FUNCTIONELE REKENVAARDIGHEID •

Het begrip percent functioneel gebruiken.

•

Grootheden schatten, meten en berekenen in functionele situaties.

•

De schaal functioneel gebruiken.

•

Een schematische voorstelling lezen en interpreteren.

•

Elektronische hulpmiddelen gebruiken om berekeningen uit te voeren.

FUNCTONELE INFORMATIEVERWERVING •

Al dan niet onder begeleiding relevante en voor hen toegankelijke informatie in herkenbare concrete situaties vinden, selecteren en gebruiken.

•

Informatie uit uiteenlopend voor hen bestemd tekstmateriaal en voor hen bestaande formulieren begrijpen en gebruiken.

ORGANISATIEBEKWAAMHEID •

Individuele opdrachten van beperkte omvang uitvoeren en evalueren.

•

bij groepsopdrachten: overleggen en actief deelnemen; instructies uitvoeren; reflecteren.

•

Omgaan met formele en informele afspraken, regels en procedures.

•

Hulp inroepen.

ACCURATESSE •

In staat zijn binnen de voorgeschreven tijd een taak nauwkeurig uitvoeren, voltooien en afwerken volgens de vooropgestelde eisen.

RECEPTIEVE TAALVAARDIGHEID IN HET NEDERLANDS •

In staat zijn om als luisteraar en/of lezer op adequate wijze een gesproken, geschreven of audiovisuele boodschap te ontvangen en te verwerken.

•

De instructies begrijpen en opvolgen.

FUNCTIONELE TAALVAARDIGHEID •

Informatief luisteren en lezen.

•

Hanteren gepaste taal en omgangsvormen.

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 30 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steenen marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) KRITISCHE INGESTELDHEID •

In staat zijn zichzelf en zijn omgeving in vraag te stellen, de waarde van een bewering of een feit, de haalbaarheid van een vooropgesteld doel te verifiëren, alvorens een stelling in te nemen.

KWALITEITSBEWUSTZIJN •

In staat zijn om in te schatten aan welke vereisten een product of dienst moet voldoen en in staat zijn om aan die vereisten tegemoet te komen.

•

De nodige inspanningen willen opbrengen om de vereiste kwaliteitsnormen te bereiken.

RESULTAATGERICHTHEID •

In staat zijn binnen een bepaalde tijd en budget (U) een vooropgesteld resultaat te bereiken met inachtneming van gedefinieerde kwaliteitsstandaarden.

CREATIVITEIT •

In staat zijn om persoonlijke ideeën en oplossingen te bedenken.

MAATSCHAPPELIJK BEWUSTZIJN, WEERBAARHEID EN VERANTWOORDELIJKHEID •

Verantwoordelijkheidszin hebben voor de eigen gezondheid en welzijn, en die van anderen.

•

Spontaan een veilige houding aannemen in dagelijkse situaties.

•

Het belang inzien van levenslang leren.

ZIN VOOR SAMENWERKING •

In staat zijn om gemeenschappelijk aan eenzelfde taak te werken.

•

Bereid zijn om het werk te bespreken.

LEERBEKWAAMHEID •

Via geëigende leerprocessen, zijn competenties te verbreden en te verdiepen.

•

De nieuwe ontwikkelingen volgen en bijhouden.

DOORZETTINGSVERMOGEN •

In staat zijn om, ondanks moeilijkheden doelgericht te blijven werken.

•

In staat zijn een standpunt in te nemen of tot een handeling over te gaan, en er ook de verantwoordelijkheid voor op te nemen


TECHNISCH TEKENEN EN SCHETSEN ALS COMMUNICATIEMIDDEL Tekenen is "de taal van de techniek" Tekeningen lezen en tekeningen interpreteren zijn begrippen die permanent aan bod komen tijdens een technische opleiding. De opbouw van een tekening blijft hierin een essentieel begrip en is een belangrijke meerwaarde voor de leerlingen.

De voornaamste algemene doelen zijn hierbij: •

het verhogen van het waarnemings- en voorstellingsvermogen,

•

het begrijpen (het lezen en interpreteren) van een tekening/schets/schema om het volgens de voorschriften te kunnen realiseren,

•

een driedimensionale voorstelling kunnen indenken van het te construeren onderdeel,

•

de maatvoering lezen en interpreteren,

•

de genormaliseerde en symbolische voorstellingen verklaren,

•

de tekeningen met eigen worden toelichten in functie van de realisatie,

•

de opgemeten bestaande toestand voorstellen,

•

ploftekeningen lezen en interpreteren

Het maken van technische tekeningen en schetsen kan als een pedagogisch-dictactische methode worden aangewend, om inzichten en vaardigheden te verwerven bij het tekening lezen. Het 3D- CAD tekenen zal een belangrijke rol vervullen bij de ontwikkelen van het ruimtelijke voorstellingsvermogen. Het tekenen moet een middel blijven, maar kan niet als een doel op zich nagestreefd worden. Toelichting: Bij het schetsen worden de voorstellingen weergegeven in hoofdlijnen. Technische tekeningen bevatten de voorstelling van een uit te voeren of uitgevoerde constructie waarop alle afmetingen, materiaalaanduidingen, uitvoeringsvoorschriften, … éénduidig en/of op schaal worden weergegeven.


PROJECTEN: Succes beleven is voor elke leerlingen belangrijk, het is een middel tot waardering. Het gebruiken van vele werkvormen tijdens het leerproces is essentieel. Het vormingsconcept zoals het projectmatig werken streeft naar een strategie, waarbij leerlingen eerst moeten denken en nadien realiseren. Door het inschakelen van terugkoppelingen en meerdere herhalingen zal het rendement opgedreven worden. Met een project wil men een concrete, realiteitsgebonden, taken (oefeningen) uitvoeren, met een progressieve moeilijkheidsgraad. Deze taken kaderen in een bepaald thema. De realisatie kan individueel en/of in team gebeuren onder een professionele begeleiding. De leerling zal zijn verantwoordelijkheid moeten opnemen in het project. De evaluatie krijgt een centrale plaats, waarbij aandacht is voor zowel het proces, het product, de vaardigheden en de attituden. Door het geven van de juiste bijsturingen op het passende moment streeft men naar een permanente kwaliteitsverbetering (proces - product). Door creatief om te gaan met oefeningen en inspraak van de leerlingen, zal het onderwijskundig rendement gunstig beïnvloed worden. Om het proces goed te kunnen opvolgen binnen een project kunnen de leerlingen een logboek bijhouden.


TV STEEN- EN MARMERBEWERKING Van de leerlingen wordt verwacht dat zij technische vaardigheden verwerven voor een uitvoerende taak in de bouwsector; de bedrijfseconomische en informaticavaardigheden verder verdiepen; stimuleren van de motivatie tot bijscholing; kunnen omgaan met een éénvoudig CAD-programma. bij alle ingrepen kunnen inschatten wat de gevolgen kunnen zijn op het gebied van veiligheid en welzijn. Hiervoor zullen zij de nodige kennis bezitten omtrent de algemeen gebruikte normeringen en omtrent de normeringen die eigen zijn aan een specifiek vakgebied (voorzover de leerling een vooropleiding in zo’n specifiek vakgebied kreeg). Naast de technische vaardigheden zal ook de nodige aandacht besteed worden aan vakgerichte attitudes. Kwaliteitsbewustzijn:

Welzijnsbewustzijn:


Milieubewustzijn:



BSO – 3e graad – Naamloos jaar 34 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN TV AUTOTECHNIEK (BOUWPLAATSMACHINES)

Decr. nr.

LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 1

Het eigen werk organiseren

LEERINHOUDEN 1


2

Vlakke bestrating in kunst- en natuursteen

3

Boordstenen , greppels en straatkolken

richtlijnen in verband met de veiligheid, gezondheid en milieu naleven. op basis van een werkopdracht, het eigen werk plannen en dit in kaart brengen. uitvoeringstekeningen lezen. schetsen als communicatiemiddel en daarbij verhoudingen respecteren. de eigen administratie volgens instructies bijhouden. Ontwerpen en detailtekeningen uitvoeren m.b.v. een CAD programma speciale constructies tekenen. 2

Vlakke bestrating in kunst- en natuursteen Technieken verwoorden hoe een bestratingsbed moet uitgevoerd worden. Verschillende soorten onderlagen en funderingslagen erkennen en benoemen . Afwerkingstechnieken en constructietechnieken verwoorden .

3

Boordstenen en greppels Diverse soorten greppels,straatkolken en boordstenen erkennen en hun toepassing aantonen .

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 35 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Decr. nr.

LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen

LEERINHOUDEN

Informatie opzoeken over de diverse soorten materialen . Plaatsingstechnieken aan de hand van een praktische toepassing toelichten . De technieken van wegprofielen toelichten. 4

Krimp –en uitzetvoegen

4

Krimp –en uitzetvoegen

5

voertuigentechniek

6

Testapparatuur

7

De steenverharding op de weg aanbrengen

Technieken , machines en materialen erkennen , opzoeken en toewijzen aan de toepassingen . 5

Voertuigentechniek éénvoudige technieken verwoorden die van toepassing zijn op mechanismen van voertuigen en bouwtoestellen

6

Testapparatuur Soorten meettoestellen erkennen en hun toepassing aantonen .

7

De steenverharding op de weg aanbrengen Volgende begrippen toelichten en in de praktijk uitvoeren : -

uitzetten langs de draad

-

hoogte- en naaldstenen plaatsen

-

bed van de bestrating effenen

-

het bestrate werk aftrillen

-

trilplaat hanteren

-

afwerking van randen

-

kunst –en natuursteen in verbande plaatsen

-

voegtechnieken



Grondwerkzaamheden uitvoeren ifv vlakke bestrating en natuursteen

LEERINHOUDEN 8

Grondwerkzaamheden uitvoeren ifv vlakke bestrating en natuursteen

9

Funderings- en egalisatielagen uitvoeren ifv vlakke bestating en natuursteen;

10

Steenverharding op een vlak baanbed aanbrengen; ; ifv vlakke bestating en natuursteen;

De materialen , constructies en technieken omschrijven om vlakke bestrating in natuursteen uit te voeren. Volgende begrippen verklaren en toelichten ifv de werken:

9

-

besproeien;

-

bestrating verdichten;

-

straatlaag aanbrengen;

Funderings- en egalisatielagen uitvoeren ifv vlakke bestating en natuursteen; De beschermingstechnieken en materialen toepassen en deze omschrijven De juiste dosering en samenstelling van mengsels bepalen .

10

Steenverharding op een vlak baanbed aanbrengen; ; ifv vlakke bestating en natuursteen Volgende technieken en handelingen verwoorden aan de hand van een praktisch voorbeeld: -

draad uitzetten

-

hoogte- en naaldstenen plaatsen;

-

het bed van de bestrating effenen;

-

kunst- en natuursteen straatstenen in het bed van de bestrating plaatsen;

-

kunst- en natuursteen straatstenen in verband plaatsen;

-

tegelbestrating uitvoeren;

-

randen afwerken



11

-

aftrillen;

-

trilplaat hanteren

-

voegen vullen

Torenkraan (U) de massa van de last in orde van grootte bepalen; volumes bepalen; beoordelen of de last veilig hijsbaar is; de hijstabel van de machine raadplegen; veiligheidsinstructies lezen en interpreteren Hijsgereedschap erkennen en toepassen Het begrip last toelichten en omschrijven. Bedieningstechnieken verwoorden . Het begrip hijssnelheid verwoorden collectieve en persoonlijke veiligheidsvoorschriften bij hijswerk erkennen.

LEERINHOUDEN

11

Torenkraan (U)


TV ELEKTRICITEIT/MECHANICA/VOEDING Decr. nr.

LEERPLANDOELSTELLINGEN

LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen 1 1.1

1 diverse tekeningen en schema’s lezen, begrijpen en interpreteren;

Tekeningen - schema lezen

technische tekening

een samengestelde tekening analyseren en hieruit de gegevens afleiden voor de werkvoorbereidingen; drie dimensionale tekeningen interpreteren in functie van de praktijk; de normalisatie herkennen. 1.2

Elektrische -, pneumatische – en hydraulische schema’s lezen en de Schema’s werking afleiden; De symbolen herkennen; toepassingen uit de praktijk projectmatig benaderen.

2 2.1

2 voorschriften in verband met persoonlijke bescherming opzoeken en verduidelijken eigen aan het praktisch vak en de stage;

Welzijn en milieu

Algemeenheden

de verplichte persoonlijke bescherming voor een concrete situatie verklaren.

2.2

het doel verduidelijken;

Het VCA attest

het VCA- attest inhoudelijk toelichten.

2.3

de plaatsingsvoorschriften van machines omschrijven - veiligheidsafstanden;

Veiligheidsvoorschriften in verband met de plaatsing van machines


Decr. nr.


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen de procedures bij het in gebruik stellen van een machines toelichten een indienststellingsverslag verklaren; het begrip hiërarchische lijn verklaren; het toepassingsgebied van een CE– attest verduidelijken.

2.4

voor een concrete situatie de voorschriften in verband met veiligheid en ventilatie opzoeken en verwoorden;

Voorschriften in verband met ventilatie en afzuiging

de belastende factoren verduidelijken met voorbeelden; het gevaar van beroepsziekten toelichten; de parameters situeren zoals luchtsnelheid, afkoeling, vochtigheid, eigen aan het werk.

3

in een concrete situatie de geldende voorschriften opzoeken in het A.R.E.I.

3

Voorschriften in verband met het correct toepassen van het A.R.E.I.

4

Ergonomie

voor concreet gestelde problemen het ARAB, AREI raadplegen en oplossingen formuleren. 4

het begrip ergonomische werken toelichten voorbeelden geven van goede ergonomisch werk

5

de essentiële begrippen van EHBO toelichten

5

EHBO

6

de verschillende elektrische toepassingen kaderen in de bereidingsfase van voedingsproducten

6

Elektrische verwarmingstoestellen

het werkingsprincipe toelichten de onderhoudsvoorschriften toelichten

kookplaten vitrokeramische kookplaten inductiekookplaten ovens


Decr. nr.


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen hete luchtovens magnetronovens steamers

7

8

9

de principiële werking van deze motoren verklaren

7

eenvoudige storingen verhelpen

driefasige motoren

beveiliging van deze motoren toelichten

enkelfasige motoren

basisprincipes van de machinerichtlijn toelichten

8

een eenvoudige risicoanalyse uitvoeren aan de hand van tabellen

Machinerichtlijn

de verschillende veiligheidsrelais toelichten en analyseren aan de hand van schema’s

Risicoanalyse

het belang van de koeling in de voedingsindustrie omschrijven

• 9

Elektrische aandrijfmotoren

Machinebeveiliging

Veiligheidsrelais:noodstopcircuits,tweehandenbeveiliging, hekbewaking,toerentalbewaking, lichtgordijn, veiligheidssturing Koelinstallaties

de koeltechnische aspecten bij het bewaren van voedsel toelichten

•

Koeltechniek in de levensmiddelen

het begrip koelketen omschrijven

•

Invriezen

het belang en de techniek van correct invriezen van voedingswaren uitleggen

•

Ontdooien

10

Aspecten uit de voeding

het belang en de techniek van correct ontdooien van voedingswaren uitleggen 10 10.1

Het belang van het reinigen met eigen woorden uitleggen..

Reinigen en sorteren van de grondstoffen

De reinigingstechnieken in concrete situaties verantwoorden.

Doel van het reinigen Toegepaste technieken: natte reiniging/ pneumatische reiniging/ mechanische reiniging/ zeven/ sorteren/ magneetafscheiding/ scheiden van eetbare en niet-eetbare delen/ thermische processen/


Decr. nr.


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen Enkele sorteercriteria verantwoorden..

chemische processen Sorteren: naar grootte/ kleur/ dichtheid/ vorm/ gewicht/ hardheid/ beeldvorming

10.2

Het belang van het verkleinen in het productieproces aantonen.

Verkleiningstechnieken Doel Verkleinen van vaste stoffen: cutter/ vleesmolen of wolf: colloïdmolen/ snijden/ hydrocutter/ kogelmolen: schijvenmolen: walenmolen Verkleinen van vloeistoffen: verstuivers/ homogeniseren

10.3

Factoren die het mengproces beïnvloeden illustreren aan de hand van voorbeelden voor elk van de aangegeven technieken.

Mengen Doel en invloedsfactoren Ontmenging Mengen van vloeistoffen: tubineroerder/ propellerrroerder/ ankerroerder: kneden/ shugi-mengen Mengen van vaste stoffen: trommelmenger/ lintmenger/ nautamenger

10.4

Enkele productievormen kort toelichten.

Vormen en vergroten Granuleren Comprimeren/ persen/ tabletten Vormen van degen Vormen van suikerwerk

10.5

Enkele scheidingstechnieken in concrete situaties uitleggen.

Scheidingstechnieken Centrifugatie/ Filtratie/ uitpersen Membraanscheidingen: ultrafiltratie/ omkeerosmose

10.6

Enkele technieken van warmteoverdracht met eigen woorden uitleggen.

Warmteoverdracht Warmte-energie


Decr. nr.


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen Kookextrusie Vormextrusie 10.7

Enkele technieken van indampen en verdrogen grondig uitleggen.

Indampen en drogen Indampen: principe: meertrapsindamping: stroomstraalverdichter/ Thermocompressor Drogen: luchtvochtigheid, relatieve vochtigheid (RV)/ mechanisme van het drogen/ drooginstallaties

10.8

Enkele verpakkingstechnieken en vulsystemen kort toelichten.

Vul- en verpakkingstechnieken Verpakkingsmaterialen kenmerken/ soorten/ berekenen hoeveelheid Multiheadweger Vulsystemen: zuigvulsystemen/ laagvacuümvullen/ vullen van blikken Vorm- vul- sluitprocessen: transwrap/ flowpack/ aseptische vulsystemen (tetrapak, vulpak) Coderingssystemen Omverpakkingen

10.9

De verschillende mogelijkheden van opslaan van voedingsmiddelen in concrete situaties verantwoorden.

Bewaren Opslaan Koelen Invriezen


TV HOUT (CNC) Decr. nr.


richtlijnen in verband met de veiligheid, gezondheid en milieu naleven.

LEERINHOUDEN 1


De begrippen NC en CNC toelichten

2

Inleiding

Het verschil verwoorden tussen de verschillende opleidingen

Begrippen CNC en NC

Een opsomming geven van de soorten software en hun toepassing kort toelichten die in de sector gangbaar zijn .

CNC-opleidingen

op basis van een werkopdracht, het eigen werk plannen en dit in kaart brengen. uitvoeringstekeningen lezen. schetsen als communicatiemiddel en daarbij verhoudingen respecteren. de eigen administratie volgens instructies bijhouden. Ontwerpen en detailtekeningen uitvoeren m.b.v. een CAD programma speciale constructies tekenen. 2

Bediener-insteller Werkvoorbereider Programmeur-studiedienst Software in de sector

3

Het verschil tussen de verschillende soorten CNC-machines kort toelichten Informatie zoeken , verwerken en toekennen van de soorten opspantechnieken en systemen om diverse soorten werkstukken op te spannen. Een opsomming geven van de voor –en nadelen bij de aanschaf van een CNC machine

3

CNC-machines

Soorten Opspantechnieken en systemen Voor –en nadelen Opbouw van de machine



LEERINHOUDEN

een CNC-machine

Werking

Ingrijpen en bijsturen tijdens de werking van de machine

Freeswerktuigen

Een juiste keuze maken uit het aanbod van freeswerktuigen en verschillende eigenschappen kunnen opsommen van deze gereedschappen.

4

De verschillende soorten sturingen éénvoudig toelichten aan de hand 4 Sturingen en sturingsprincipes van diverse voorbeelden . Punt tot punt Lijnbesturing Baanbesturing 2 –en 3 dimentionale baanbesturing

5

De X-Y-Z coördinaten plaatsen in functie van de werking of bewerking van een machine en werkstuk . De diverse referentiepunten aanduiden en kort toelichten Een éénvoudig programma schrijven en de principes toepassen . Een juiste voedingssnelheid kiezen in functie van een aantal opgegeven criteria Inzien wat het belang is van een juiste gereedschapscompensatie

5

Programmatie

Coördinatensturing Referentiepunten van de machine Basisprincipes van het programmeren Programmastructuur Invoeren van coördinaten Lineaire en cirkelvormige interpolatie Voedingssnelheid Gereedschapscompensaties

6

Aan de hand van een CAD –programma een tekening van een werkstuk maken . Een lijst van gegevens weergeven die relevant zijn om de diverse

6

Oefening (goepswerk) onder begeleiding


LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen onderdelen te kunnen bewerken Voor elk onderdeel de nodige instellingen verwoorden om het werkstuk te kunnen bewerken op een CNC. De oefening evalueren en bijsturen

LEERINHOUDEN


TV HOUT (PVC/ALUMINIUM) Decr. nr.



LEERINHOUDEN 1


2

Constructie van buitenschrijnwerk in PVC en Aluminium

op basis van een werkopdracht, het eigen werk plannen en dit in kaart brengen. uitvoeringstekeningen lezen. schetsen als communicatiemiddel en daarbij verhoudingen respecteren. de eigen administratie volgens instructies bijhouden. Ontwerpen en detailtekeningen uitvoeren m.b.v. een CAD programma speciale constructies tekenen. 2

het doel en kenmerken van de constructie formuleren. de voor- en nadelen concretiseren en toelichten. het toepassingsgebied situeren. draai –en openingswijzen toelichten. diverse kaders en onderdelen omschrijven en toelichten maten van openingen en constructies opmeten,interpreteren en toelichten.

3

een juiste keuze maken van machines en gereedschappen. machines instellen en bedienen. Een juiste keuze maken uit de diverse gereedschappen De veiligheidsvoorschriften en onderhoudsmaatregelen kennen van alle gereedschappen en machines die gebruikt worden bij de montage van ramen , deuren ………………..

Ramen en deuren Veranda’s Glasgevels Gecombineerde constructies Rolluiken en andere toebehoren 3

Manuele en machinale bewerkingen bij de verwerking van PVC en Aluminiumprofielen



Diverse montagetechnieken toelichten.

LEERINHOUDEN 4

Montage technieken

een juiste keuze maken van de materialen en deze situeren.

5

Materialensoorten

een opsomming geven van de gangbare materialen en profielen.

PVC

doorsneden tekenen van constructies waar de verschillende materialen worden toegepast.

Aluminium

Diverse materialen en gereedschappen omschrijven die nodig zijn bij de montage van diverse constructies Een montageplan lezen en interpreteren 5

de voor- en nadelen van bepaalde soorten kunnen toelichten. Opzoeken welk het meest voorkomend materiaal is dat in de handel voorhanden is.

Hulpmaterialen: platen, planchetten,….. Dichtingen Hang –en sluitwerk Bevestigingsmateriaal

6

Een beglazing kiezen rekening houdend met de oriëntatie (vb.Z.O. – Z.W.) Soorten beglazing opsommen en een toepassing formuleren De plaatsingsprincipes aan de hand van voorbeelden toelichten en toepassen . Een verantwoorde keuze maken uit de diverse materialen en gereedschappen om beglazing te plaatsen ,op te slagen en te tranporteren . Diverse aansluitvoegen omschrijven en toelichten waar deze van toepassing zijn .

6

Beglazing

Soorten Plaatsing Hulpmaterialen en gereedschappen Opslag en transport Beglazing van daken Dichtingsvoegen


TV KOELTECHNIEK 3de jaar: 2 lestijden/week

DECR. NR.


de basisbegrippen toelichten en situeren

LEERINHOUDEN 1

Herhaling basisbegrippen

De koelkring Natuurkundige begrippen Warmtewisselaars Mollierdiagram 2

de verschillende behandelingssystemen toelichten

2

de verschillende systemen deskundig selecteren

Algemeen

Luchtbehandeling

Ventilatiesystemen Luchtbevochtigers + luchtontvochtigers Luchtreiniging 3

de interne en de externe invloeden bij het bepalen van de koellast situeren en bepalen

3

het hx-diagram toelichten

4

het hx-diagram praktisch gebruiken

Structuur

Bepalen van de koellast

Toenamen van buitenuit de nodige toestellen selecteren uit technische documentatie (cd-rom, Toenamen van binnenuit internet, catalogi,…) Bepalen van de warmtebelasting

4

Het hx-diagram

Verwarmen en bevochtigen Koelen en bevochtigen Koelen en drogen Mengen van lucht


DECR. NR.


LEERINHOUDEN

de constructie van luchtkanalen toelichten

5

de begrippen statische en dynamische druk uitleggen

Constructie

luchtkanalen vakkundig dimensioneren

Statische en dynamische druk

Luchtkanalen

Drukverliezen bepalen 6

de verschillende onderdelen van de luchtkanalen situeren en toelichten een verantwoorde keuze maken van de nodige onderdelen

6

Onderdelen van luchtkanalen

Luchtkleppen Roosters Luchtverdeling Luchtbehandelingskasten

7

de verschillende soorten toelichten

7

de ventilatorwetten toelichten

Soorten

de gepaste ventilator deskundig selecteren

Ventilatorwetten

Ventilatoren

Selecteren van gepaste ventilatoren 8

de verschillende soorten verwarmingssystemen situeren en toelichten (U) de warmtetransportsystemen uitleggen (U)

8

Verwarmingstoestellen (U)

Elektrisch Aardgasbranders Stookoliebranders Warmtetransport


TV LASSEN-CONSTRUCTIE Decr. nr.


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen 1

De evolutie van de lassentechnieken toelichten

1

Algemeenheden over lassen

2

Materialenleer

De kenmerken van de voornaamste producten en specifieke uitrusting opzoeken in recente documentatie en vergelijken met de bestaande installatie 2 begrippen: diktekrimp, dwarskrimp en lengtekrimp onderscheiden en toelichten;

Spanningen en vervormingen in de materialen

de factoren die de krimpvervorming kunnen veroorzaken toelichten; een opsomming en toelichting geven van de vier krimpregels; toelichten hoe de lasvolgorde van invloed kan zijn op de krimpvervormingen; dit toepassen op diverse lasconstructies. Preventieve technieken toelichten om vervorming tegen te gaan Praktische voorbeelden van een verantwoord lasonderzoek toelichten Aan de hand van criteria een goede lasnaad evalueren; De toegelaten trek- druk, buigspanning opzoeken en het belang ervan toelichten; Voordelen aanhalen van thermische behandelingen op een lasnaad. Het toepassingsgebied van thermische behandelingen met voorbeeld toelichten; Het effect van koolstof in een lasnaad verduidelijken; het toepassingsgebied toelichten van de meest voorkomende onderzoekmethoden. (het radiografisch onderzoek, het ultrasoon onderzoek,…)

Lasonderzoek en materialenleer


Decr. nr.


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen 3

3

Speciale lastechnieken

Plasmalassen de onderdelen herkennen, benoemen en de functie ervan toelichten.

•

Onderdelen

de verschillende soorten gassen opsommen;

•

stroombron + aansluitingen

Aan de hand van de tabellen van de fabrikant het juiste gas kiezen en hun toepassingen toelichten;

•

componenten

De aflezing, instelling en werking van het reductietoestel en debietmeter verduidelijken;

•

instellen van de stroombron

•

Gassen

het toepassingsgebied aangeven. het OP-lasproces toelichten;

OP-lassen

de voor- en nadelen aangeven met andere lasprocédés;

•

Toepassingsgebied

de onderdelen herkennen, benoemen en de functie ervan toelichten.

•

Voor en nadelen

•

onderdelen

de onderdelen herkennen, benoemen en de functie ervan toelichten.

Snijbranden

de verschillende soorten gassen opsommen;

•

onderdelen

Aan de hand van de tabellen van de fabrikant het juiste gas kiezen en hun toepassingen toelichten;

•

aansluitingen

•

componenten

•

instellen en afstellen

•

Gassen

•

fouten

De aflezing, instelling en werking van het reductietoestel en debietmeter verduidelijken; snijfouten fouten herkennen

De soorten en toepassingen van de verschillende poeders en draden Poeders en draad toelichten Een overzicht van de meest geavanceerde technieken omschrijven

Andere moderne lastechnieken


Decr. nr.


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen Het toepassingsgebied van de voornaamste moderne lastechnieken toelichten

•

Soorten

•

veiligheidsaspecten

4

Goederenbehandeling

5

Werkvoorbereiding

6

Meet- en controleprotocol

Het belang van de veiligheidsaspecten inzien 4

stockeren, inventariseren, in- en uitpakken. materialen herkennen (normering) rapporteren van gegevens. De werkplek organiseren herkennen en definiëren van vervoermiddelen – hef-, til- en verplaatsingstechnieken.

5

tekeningen en schema’s lezen en interpreteren in functie van de werkvoorbereiding. Symbolen en specifieke kenmerken verklaren De opeenvolgende stappen herkennen en opstellen in een lasopdracht Soorten laskalibers kiezen in functie van de lasopdracht Het gereedschap, machines, grondstoffen en lasmethode kunnen kiezen De gevaren bij een werkopdracht situeren Gegevens opzoeken in de technische fiches van de gebruikte materialen gegevens rapporteren.

6

een meetprotocol opstellen. het meetgereedschap kiezen in functie van een opgave. verslag uitbrengen van een meetwaarden. de lasnaadresultaten interpreteren.


Decr. nr.


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen technische instructies lezen en interpreteren. Elementen opsommen waaraan een werkstuk moet voldoen. Het belang van een kwaliteitscontrole aangeven.

7

Nodige documenten herkennen en invullen

7

voorbereiden van de stage

administratieve gegevens verwerken De specifieke bedrijfscultuur onderscheiden de specifieke vakbenamingen herkennen en toepassen. het werkgebied herkennen in het bedrijf. 8

De gebruikelijke attesten toelichten

8

Europese richtlijnen

9

Specifieke veiligheids- en milieuvoorschriften toelichten.

9

Welzijn

10

Calculatie

Ergonomische aspecten eigen aan het vak herkennen en toelichten. het belang van een arbeidsreglement herkennen onveiligheden herkennen en rapporteren via hiërarchische weg. 10

Een eenvoudige kosten berekening uitvoeren.


TV STEEN- EN MARMERBEWERKING DECR. NR.



LEERINHOUDEN 1


2

Duurzaam bouwen

op basis van een werkopdracht een eigen werk plannen en dit in kaart brengen. uitvoeringstekeningen lezen en interpreteren. bouwonderdelen schetsen en daarbij de verhoudingen respecteren. de eigen administratie bijhouden. een eenvoudige prijscalculatie opstellen. 2

materialen kiezen en kort omschrijven om een duurzaam kunstwerk uit te voeren. nieuwe technieken situeren en een juiste keuze maken waar deze moeten toegepast worden.

Speciale materialen in functie van duurzaam bouwen Levenscyclusanalyse van bouwmaterialen Nieuwe technieken en materialen

3

inzien dat een bouwconstructie tot stand komt door een team van 3 Het bouwteam, hun taak en verantwoordelijkheden mensen, de diverse beroepen opsommen en in het kort hun taken en Bouwheer verantwoordelijkheden toelichten. Architect Ingenieur Aannemer Veiligheidscoördinator Bouwploeg


DECR. NR.


de verschillende vormen met behulp van de tekenconstructiemethoden uittekenen en toepassen in de verschillende bouwconstructieonderdelen.

LEERINHOUDEN 4

Speciale tekenconstructies

Segmentboog Spitsboog Tudorboog

5

6

de plannen en documenten herkennen en hun bedoeling formuleren.

5

aan de hand van bepaalde plannen een werf inrichten.

Ruimtelijke ordening en bodembestemmingsplannen

bouwplannen omzetten in uitvoeringsplannen.

Plannen en documenten van architect en ingenieur.

aan de hand van eenvoudige plannen een materiaalstaat opmaken.

Uitvoeringsplan

een juiste keuze maken van materialen, constructiemethoden en uitvoeringsmodaliteiten.

6

een schaaltekening maken van een aantal specifieke bevloeringswerken.

Bouwplannen

Specifieke bevloeringswerken

Profielen Trappen Hellingen

7

een berekening maken van de benodigde hoeveelheid stenen

7

Siermetselwerk

de verschillende mortelsamenstellingen verwoorden

8

Speciale mortels

de bereiding van mortel verwoorden

Bereiding van mortel

de verschillende toeslagstoffen gebruikt bij de samenstelling van een mortel verwoorden

Dosering

de gebruikelijke hellingshoeken en trapafmetingen verwoorden en verduidelijken

9

praktische toepassingen andere sierverbanden toelichten mogelijke varianten 8

9

Samenstelling van mortel Zeer specifieke trapvormen


DECR. NR.


LEERINHOUDEN

Het aantal treden berekenen praktische toepassingen Een trapvormen kiezen in functie van plaats, ruimte, uitzicht, e.a. De verschillen tussen de trapvormen aantonen varianten voor binnen- en buitengebruik opsommen een trap met draaiend kwart volgens de harmonische verdrijvingsmethode verdrijven 10

De verschillende machines beschrijven

10

Machines met laserstraaltechniek herkennen en de voordelen verwoorden

Bvb CNC

Hedendaagse machines gebruikt in het steenhouwersbedrijf

De onderdelen benoemen 11

Wijzen van schoringswerken verwoorden

11

Renovatie en restauratie

12

Meetmethoden bij de klassieke orden

Externe factoren die het schoorwerk kunnen beïnvloeden verwoorden Wijzen op mogelijke gevaren Recuperatie van afbraakmaterialen en het verwerken ervan verwoorden Hydropneumatisch zandschuren Chemisch reinigen Reinigen met zeepachtige producten Korte omschrijving geven betreffende de damp – doorlaatbaarheid – dampscherm – kleurverandering en bescherming 12

De verschillende profielen uittekenen en opmeten Verbanden leggen tussen stijlleer en meettechnieken bij uitwerking van werkstukken zoals zuil en zuilenkap uit dezelfde periode


DECR. NR.


LEERINHOUDEN

Bestaande boogconstructies reconstrueren 13

De nodige uitvoeringstekeningen maken

13

Kraagstenen in natuursteen

Een schets opmaken

14

Inkom in natuursteen

De bestaande toestand opmeten en de maten op de tekening aanbrengen

Vooraanzichten

Uitvoeringstekeningen maken een steenborderel opstellen verantwoorde profileringen aanbrengen tekeningen lezen 14

Een borderel opmaken Een vooraanzicht tekenen Een verticale en een horizontale doorsnede tekenen Mogelijke varianten 15

Doorsneden Detailtekeningen Werktekeningen op schaal 1/1 Profielen Steenborderel

Een schets opmaken

15

De bestaande toestand opmeten en de maten op de tekening aanbrengen

Vooraanzicht

Een borderel opmaken

Kerkraam

Doorsneden profieldoorsneden

Een vooraanzicht tekenen Een verticale en een horizontale doorsnede tekenen Mogelijke varianten 16

het verschil weergeven van een parallel- en serieschakeling.

16

enkele toepassingsgebieden opsommen.

Serieschakeling

een eenvoudig elektrisch schema tekenen, lezen en interpreteren.

Parallelschakeling

Elektrische componenten (U)


DECR. NR.


LEERINHOUDEN Drijfkracht eenvoudige huisinstallatie


PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN TIMING TV AUTOTECHNIEK (BOUWPLAATSMACHINES) Het leerplan is opgesteld voor 25 lesweken/schooljaar. De overige lestijden moeten door de leerkracht besteed worden aan uitbreidings- en/of verdiepingsitems in functie van de specifieke klassituatie.

Algemeen: De didactische aanwijzingen voor de uitvoering ervan kenmerken zich door een systematisch streven naar inzichtelijk handelen van leerlingen. Om de leerling procesmatig te laten werken is het noodzakelijk dat de leerling over de nodige informatie beschikt. Deze werkwijze houdt in dat de volgorde van de leerinhouden niet bindend is, maar dat moet ingespeeld worden op de behoeften in functie van de specifieke opdrachten.

Een leerplan is geen handboek, maar een document dat doelstellingen bevat die de leerkracht continu voor ogen moet hebben, zowel bij de redactie van zijn jaarplan als bij de voorbereiding van zijn lessen. De verschillende soorten van doelstellingen zoals cognitieve affectieve en psychomotorische, worden niet afzonderlijk gerubriceerd omdat ze in elkaar verweven zijn, al hebben ze elk hun specifieke eigenheden. Ze geven duidelijk aan wat er in de derde graad dient te worden bereikt. In tegenstelling tot de leerplandoelstellingen, worden de lesdoelstellingen geformuleerd in concreet observeerbaar gedrag (inhouds- en gedragsniveaus). De leerkracht stelt zich bij de opmaak van zijn lesvoorbereiding concreet vragen als; HOE ..., WIE..., WAT..., WANNEER..., ..., zodat het leer- en vormingsproces ( de didactische methode, de leerstof en de media) er goed op afgestemd kunnen worden. Het is belangrijk van in het begin de leerlingen een goede en juiste werkmethode aan te leren. Fouten van leerlingen worden best individueel aangepakt. Indien blijkt dat een groter aantal leerlingen de handeling verkeerd begrepen heeft, moet deze voor de gehele groep herhaald worden. De leerkracht voorziet korte en afwisselende opdrachten. Dit stimuleert de werklust van de leerlingen. Parallellisme nastreven tussen de technische vakken en praktijk, dat best door dezelfde leerkracht gegeven wordt. In ieder geval moet er tussen beide TV en PV vakken een zeer goede coördinatie zijn. Regelmatig zal in de vakgroep de coördinatie tussen beide vakken geëvalueerd worden om eventueel de jaarplannen bij te sturen. Begrippen in verband met veiligheid, hygiëne, milieu, (welzijn) en onderhoud van gereedschappen en machines komen steeds aan bod bij het behandelen van de specifieke leerinhouden. De juiste lichaamshoudingen zijn tevens aandachtspunten. Bij het creëren van een onderwijssituatie wordt bijzondere aandacht besteed aan de evenwichtige opbouw van de opeenvolgende lesfases. Elke lesfase wordt beëindigd met een duidelijke synthese. Na elk afgerond geheel zal een evaluatiefase komen, waarbij aspect van zelfevaluatie niet vergeten mag worden.

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 60 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) De gehanteerde werkvormen staan doordacht in functie van de leerinhouden en doelstellingen, ze bevatten de principes van aanschouwelijkheid, geleidelijkheid en leerlingenmotivatie.

Het gebruik van de overheadprojector en ICT - toepassingen in de theorielessen versterkt de impact op de klassfeer en laat toe de leerstof beter over te dragen. Ook in de praktijklessen zullen ICT toepassingen aangeboden worden om het opzoeken van informatie, zelfstudiepakketten, ... Elke les dient zinvol en gestructureerd te zijn, met aandacht voor de attitudes zoals: netheid, orde, stiptheid, nauwkeurigheid, ... Om tijdverlies te vermijden wordt het gebruik van een goed handboek of van een door de leraar zelf gemaakte cursus aanbevolen. Het is nuttig via de vakgroepwerking de specifieke problemen te bespreken en deze te notuleren. (realisatie, organisatie, tijdsbesteding, ...) Timing Het is moeilijk aan te geven hoeveel tijd er aan elk hoofdstuk besteed wordt, daar het tempo van de leerlingen afhankelijk is van de inzet, bereidwilligheid van de leerling, zelfstudie, leesvaardigheid, probleemstelling. Er is dan ook geen timing voorgesteld omdat deze besproken zal worden in de vakgroep.


TV ELEKTRICITEIT/MECHANICA/VOEDING Algemeen: Een leerplan is geen handboek, maar een document dat doelstellingen bevat die de leerkracht continu voor ogen moet hebben, zowel bij de redactie van zijn jaarplan als bij de voorbereiding van zijn lessen. De verschillende soorten van doelstellingen zoals cognitieve affectieve en psychomotorische, worden niet afzonderlijk gerubriceerd omdat ze in elkaar verweven zijn, al hebben ze elk hun specifieke eigenheden. De leerplandoelstellingen moeten worden gerealiseerd en zijn belangrijker dan de leerinhouden. De leerplandoelstellingen moeten steeds op een eenvoudige en aanschouwelijke manier worden voorgesteld, kort en gestructureerd, aangepast aan het niveau van de leerlingen. Laten kennis maken met verschillende beroepen uit deze sector (roldoorbreking). Aandacht schenken aan de juiste studiemethode en volgorde (leren leren). Laat de leerlingen zoveel mogelijk zelf uitvoeren. Specifieke problemen worden best in groep besproken. Voer enkele vergelijkende proeven uit om het inzicht bij de leerlingen te versterken. Herhaal regelmatig de juiste benamingen van gereedschappen,… en handelingen. Illustreer de diverse tekeningen met voorbeelden uit de praktijk. Maak gebruik van bestaande mechanismen,… om theoretische aspecten te verduidelijken. Voor de leerlingen die sneller de opdracht uitvoeren worden best uitbreidingstaken voorzien. Aandacht besteden aan het leren lezen van tekeningen in functie van het project. Maak gebruik van audiovisuele middelen en hanteer hierbij een aangepaste vragenlijst. Aandacht besteden aan vaardigheden, technieken en werkvolgorde in eenvoudige opdrachten. Om de leerling procesmatig te laten werken is het noodzakelijk dat de leerling over de nodige informatie beschikt Elke les dient zinvol en gestructureerd te zijn, met aandacht voor de attitudes zoals: netheid, orde, stiptheid, nauwkeurigheid,... Om tijdverlies te vermijden wordt het gebruik van een goed handboek of van een door de leraar zelf gemaakte cursus aanbevolen.

Evaluatie: Bij het creëren van een onderwijssituatie wordt bijzondere aandacht besteed aan de evenwichtige opbouw van de opeenvolgende lesfases. Elke lesfase wordt beëindigd met een duidelijke synthese. Na elk afgerond geheel zal een eind- evaluatiefase komen, waarbij aspect van zelfevaluatie niet vergeten mag worden. Gebruik diverse evaluatietechnieken. Oberveer permanente en distilleer hieruit doelgerichte commentaren. Gebruik zelfevaluatie instrumenten om de leerlingen hun werkzaamheden te beoordelen. Evalueer regelmatig en formuleer doelgerichte commentaar en remediering. Bespreek de toetsen samen met de leerlingen. Noteer de evaluatieresultaten in het agenda.

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 62 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Communicatie: Gebruik het agenda als communicatie middel en noteer er ook positieve commentaren in. Overleg met andere leerkrachten over inhoudelijke aspecten en samenhangen. Laat de leerlingen de kenmerken van materialen, gereedschappen en machines opzoeken: op technische fiches, op door firma’s uitgegeven Cd-rom’s op Internet eenvoudige softwarepakketten Informeer ouders, klassenraad,… over de vorderingen van de leerlingen.

Klasorganisatie: Integreer waar kan de theorielessen in de praktische vakken. Het gebruik van aanvulteksten en tekeningen vergroten de aandacht tijdens de les Bij het berekenen van kostprijzen rekenbladen leren gebruiken. Maak gebruik van reële gegevens bij een prijsberekening. Om te peilen naar de interesses en leefwereld van de leerlingen kan je een klasgesprek organiseren. Het resultaat hiervan kan je eventueel verwerken in wandplaat. De thema’s en/of projecten kunnen hieruit afgeleid worden. Koppel waar kan een bedrijfsbezoek aan een specifieke problematiek. Streef naar samenwerking met andere afdelingen, bedrijven,….

Gebruik van ICT: Educatieve programma’s gebruiken om de leerlingen zelfstandig te laten werken (op eigen tempo). Laat de technische informatie met behulp van de computer opzoeken en verwerken tot een verzameling eigen documentatie. Gebruik de computer om een verslag te maken van een praktische toepassing. Maak gebruik van de CAD programma’s om werkstukken aanschouwelijk te maken.

Het welzijn: Laat de preventieverantwoordelijke van de school een les geven over de school en het welzijn. Aandacht besteden aan de werkpostinrichting. Geef voldoende informatie over de inhouden van het VCA attest


TIMING: Het is moeilijk aan te geven hoeveel tijd er aan elk hoofdstuk besteed wordt, daar het tempo van de leerlingen afhankelijk is van de inzet, bereidwilligheid van de leerling, zelfstudie, leesvaardigheid, probleemstelling, soort project. Het is aangewezen de timing te bespreken in de vakgroep. De doelstellingen zullen zoveel mogelijk gerealiseerd worden met projecten. Het rapporteren is van groot belang.


TV HOUT (CNC) Het leerplan is opgesteld voor 25 lesweken/schooljaar. De overige lestijden moeten door de leerkracht besteed worden aan uitbreidings- en/of verdiepingsitems in functie van de specifieke klassituatie.


Een leerplan is geen handboek, maar een document dat doelstellingen bevat die de leerkracht continu voor ogen moet hebben, zowel bij de redactie van zijn jaarplan als bij de voorbereiding van zijn lessen. De verschillende soorten van doelstellingen zoals cognitieve affectieve en psychomotorische, worden niet afzonderlijk gerubriceerd omdat ze in elkaar verweven zijn, al hebben ze elk hun specifieke eigenheden. Ze geven duidelijk aan wat er in de derde graad dient te worden bereikt. In tegenstelling tot de leerplandoelstellingen, worden de lesdoelstellingen geformuleerd in concreet observeerbaar gedrag (inhouds- en gedragsniveaus). De leerkracht stelt zich bij de opmaak van zijn lesvoorbereiding concreet vragen als; HOE ..., WIE..., WAT..., WANNEER..., ..., zodat het leer- en vormingsproces ( de didactische methode, de leerstof en de media) er goed op afgestemd kunnen worden. Het is belangrijk van in het begin de leerlingen een goede en juiste werkmethode aan te leren. Fouten van leerlingen worden best individueel aangepakt. Indien blijkt dat een groter aantal leerlingen de handeling verkeerd begrepen heeft, moet deze voor de gehele groep herhaald worden. De leerkracht voorziet korte en afwisselende opdrachten. Dit stimuleert de werklust van de leerlingen. Parallellisme nastreven tussen de technische vakken en praktijk, dat best door dezelfde leerkracht gegeven wordt. In ieder geval moet er tussen beide TV en PV vakken een zeer goede coördinatie zijn. Regelmatig zal in de vakgroep de coördinatie tussen beide vakken geëvalueerd worden om eventueel de jaarplannen bij te sturen. Begrippen in verband met veiligheid, hygiëne, milieu, (welzijn) en onderhoud van gereedschappen en machines komen steeds aan bod bij het behandelen van de specifieke leerinhouden. De juiste lichaamshoudingen zijn tevens aandachtspunten. Bij het creëren van een onderwijssituatie wordt bijzondere aandacht besteed aan de evenwichtige opbouw van de opeenvolgende lesfases. Elke lesfase wordt beëindigd met een duidelijke synthese. Na elk afgerond geheel zal een evaluatiefase komen, waarbij aspect van zelfevaluatie niet vergeten mag worden. De gehanteerde werkvormen staan doordacht in functie van de leerinhouden en doelstellingen, ze bevatten de principes van aanschouwelijkheid, geleidelijkheid en leerlingenmotivatie.

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 65 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Het gebruik van de overheadprojector en ICT - toepassingen in de theorielessen versterkt de impact op de klassfeer en laat toe de leerstof beter over te dragen. Ook in de praktijklessen zullen ICT toepassingen aangeboden worden om het opzoeken van informatie, zelfstudiepakketten, ... Elke les dient zinvol en gestructureerd te zijn, met aandacht voor de attitudes zoals: netheid, orde, stiptheid, nauwkeurigheid, ... Om tijdverlies te vermijden wordt het gebruik van een goed handboek of van een door de leraar zelf gemaakte cursus aanbevolen. Het is nuttig via de vakgroepwerking de specifieke problemen te bespreken en deze te notuleren. (realisatie, organisatie, tijdsbesteding, ...) Timing Het is moeilijk aan te geven hoeveel tijd er aan elk hoofdstuk besteed wordt, daar het tempo van de leerlingen afhankelijk is van de inzet, bereidwilligheid van de leerling, zelfstudie, leesvaardigheid, probleemstelling. Er is dan ook geen timing voorgesteld omdat deze besproken zal worden in de vakgroep.


TV HOUT (PVC/ALUMINIUM) Het leerplan is opgesteld voor 25 lesweken/schooljaar. De overige lestijden moeten door de leerkracht besteed worden aan uitbreidings- en/of verdiepingsitems in functie van de specifieke klassituatie.


Een leerplan is geen handboek, maar een document dat doelstellingen bevat die de leerkracht continu voor ogen moet hebben, zowel bij de redactie van zijn jaarplan als bij de voorbereiding van zijn lessen. De verschillende soorten van doelstellingen zoals cognitieve affectieve en psychomotorische, worden niet afzonderlijk gerubriceerd omdat ze in elkaar verweven zijn, al hebben ze elk hun specifieke eigenheden. Ze geven duidelijk aan wat er in de derde graad dient te worden bereikt. In tegenstelling tot de leerplandoelstellingen, worden de lesdoelstellingen geformuleerd in concreet observeerbaar gedrag (inhouds- en gedragsniveaus). De leerkracht stelt zich bij de opmaak van zijn lesvoorbereiding concreet vragen als; HOE ..., WIE..., WAT..., WANNEER..., ..., zodat het leer- en vormingsproces ( de didactische methode, de leerstof en de media) er goed op afgestemd kunnen worden. Het is belangrijk van in het begin de leerlingen een goede en juiste werkmethode aan te leren. Fouten van leerlingen worden best individueel aangepakt. Indien blijkt dat een groter aantal leerlingen de handeling verkeerd begrepen heeft, moet deze voor de gehele groep herhaald worden. De leerkracht voorziet korte en afwisselende opdrachten. Dit stimuleert de werklust van de leerlingen. Parallellisme nastreven tussen de technische vakken en praktijk, dat best door dezelfde leerkracht gegeven wordt. In ieder geval moet er tussen beide TV en PV vakken een zeer goede coördinatie zijn. Regelmatig zal in de vakgroep de coördinatie tussen beide vakken geëvalueerd worden om eventueel de jaarplannen bij te sturen. Begrippen in verband met veiligheid, hygiëne, milieu, (welzijn) en onderhoud van gereedschappen en machines komen steeds aan bod bij het behandelen van de specifieke leerinhouden. De juiste lichaamshoudingen zijn tevens aandachtspunten. Bij het creëren van een onderwijssituatie wordt bijzondere aandacht besteed aan de evenwichtige opbouw van de opeenvolgende lesfases. Elke lesfase wordt beëindigd met een duidelijke synthese. Na elk afgerond geheel zal een evaluatiefase komen, waarbij aspect van zelfevaluatie niet vergeten mag worden. De gehanteerde werkvormen staan doordacht in functie van de leerinhouden en doelstellingen, ze bevatten de principes van aanschouwelijkheid, geleidelijkheid en leerlingenmotivatie.

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 67 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Het gebruik van de overheadprojector en ICT - toepassingen in de theorielessen versterkt de impact op de klassfeer en laat toe de leerstof beter over te dragen. Ook in de praktijklessen zullen ICT toepassingen aangeboden worden om het opzoeken van informatie, zelfstudiepakketten, ... Elke les dient zinvol en gestructureerd te zijn, met aandacht voor de attitudes zoals: netheid, orde, stiptheid, nauwkeurigheid, ... Om tijdverlies te vermijden wordt het gebruik van een goed handboek of van een door de leraar zelf gemaakte cursus aanbevolen. Het is nuttig via de vakgroepwerking de specifieke problemen te bespreken en deze te notuleren. (realisatie, organisatie, tijdsbesteding, ...) Timing Het is moeilijk aan te geven hoeveel tijd er aan elk hoofdstuk besteed wordt, daar het tempo van de leerlingen afhankelijk is van de inzet, bereidwilligheid van de leerling, zelfstudie, leesvaardigheid, probleemstelling. Er is dan ook geen timing voorgesteld omdat deze besproken zal worden in de vakgroep.


TV KOELTECHNIEK NR.

TIMING PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN

IN WEKEN

1

Peil naar de aanwezige voorkennis van de leerlingen

3W

2

Voldoende tijd uittrekken voor het maken van oefeningen

4W

3

Voldoende illustreren met de nodige oefeningen

5W

4

Telkens verwijzen naar de toepassing van het diagram

5W

5

De juiste technische documentatie aanwenden bij het maken van oefeningen

2W

De computer gebruiken voor het dimensioneren van luchtkanalen 6

Gebruik recente technische documentatie

3W

Gebruik artikels uit de vakliteratuur 7

Voldoende aandacht besteden aan het maken van de juiste keuzes

3W

8

Minstens een overzicht geven van de verschillende bestaande systemen

(U)

TOELICHTING BIJ GEBRUIK VAN HET LEERPLAN In het leerplan zijn een aantal uitbreidingsdoelstellingen opgenomen. Uitbreidingsdoelstellingen worden aangeduid door een (U) na de doelstelling. Uitbreidingsdoelstellingen moeten enkel bereikt worden als het niveau van de leerlingen dit toelaat.

JAARPLAN Van elke lerares/leraar wordt verwacht dat zij/hij in het begin van het schooljaar een jaarplanning maakt. Die planning kan gemaakt worden volgens het bijgevoegd model. Eenvormigheid is een noodzaak voor de verschillende collega’s binnen eenzelfde vakgroep. De verschillende jaarplannen zullen zodanig gemaakt worden dat er - waar mogelijk - per week een coördinatie is tussen de verschillende vakken. Een overleg tussen de verschillende leraars zal absoluut noodzakelijk zijn! Tijdens het schooljaar zullen de vorderingen door de verschillende collega's samen regelmatig geëvalueerd worden met het doel de verschillende jaarplannen eventueel bij te sturen. De timing is gemaakt voor 25 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de lerares/leraar vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. Ook nieuwe ontwikkelingen kunnen hier eventueel aan bod komen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen zijn niet bindend. Indien afgeweken wordt, zal dit in overleg tussen de verschillende collega's gebeuren en zullen – indien nodig – de andere jaarplannen eveneens aangepast worden. Steeds zal erover gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.


TV LASSEN-CONSTRUCTIE •

De stageplaats dient met zorg te worden gekozen zodat de bovenstaande doelstellingen kunnen worden gerealiseerd.

• •

De ervaringen die de leerling verwerft tijdens het werken op de stage, staan centraal. De stagebegeleider zal naast het technisch-inhoudelijk aspect ook veel aandacht hebben voor het menselijk en sociaal aspect van de stage.

• • • • • • • • • • •

Om de leerling procesmatig te laten werken is het noodzakelijk dat de leerling over de nodige informatie beschikt. De stagebegeleider en stage mentor stellen zich vragen als HOE, WIE, WAT, WANNEER, … om de stagiair(e) te begeleiden. Het is belangrijk van in het begin de leerlingen een goede en juiste werkmethode aan te leren. Fouten van leerlingen worden onmiddelijk verbeterd. De leerling voert korte en afwisselende opdrachten uit. Dit stimuleert de werklust van de leerlingen. Begrippen in verband met veiligheid, hygiëne, milieu, (welzijn) en onderhoud van gereedschappen en machines komen aan bod. Aandacht vestigen op de juiste lichaamshouding. Bij het creëren van een onderwijssituatie wordt bijzondere aandacht besteed aan de evenwichtige opbouw van de opeenvolgende leerfases. Elke leerfase notuleert men in een logboek onder de vorm van een synthese. Een goede coördinatie tussen de verschillende belangengroepen (bedrijf – onderwijs) zal van groot belang zijn om de kwaliteit van de stage zo gunstig mogelijk te beïnvloeden.

De stagebegeleider zal de stagiair(e) voorbereiden op zijn stageplaats, voorstellen aan het stagebedrijf, besprekingen voeren met de stagementor (doelstellingen, evaluatie), de stage evalueren met de stagementor en rapporteren voor de klassenraad.

TIMING: •

Het is moeilijk aan te geven hoeveel tijd er aan elk hoofdstuk besteed wordt, daar het tempo van de leerlingen afhankelijk is van de inzet, bereidwilligheid van de leerling, zelfstudie, leesvaardigheid, probleemstelling, soort project. Het is aangewezen de timing te bespreken in de vakgroep.

•

Het rapporteren is van groot belang.


TV STEEN- EN MARMERBEWERKING Het leerplan is opgesteld voor 25 lesweken/schooljaar. De overige lestijden moeten door de leerkracht besteed worden aan uitbreidings- en/of verdiepingsitems in functie van de specifieke klassituatie

Algemeen: •

De didactische aanwijzingen voor de uitvoering ervan kenmerken zich door een systematisch streven naar inzichtelijk handelen van leerlingen.

•

Om de leerling procesmatig te laten werken is het noodzakelijk dat de leerling over de nodige informatie beschikt. Deze werkwijze houdt in dat de volgorde van de leerinhouden niet bindend is, maar dat moet ingespeeld worden op de behoeften in functie van de specifieke opdrachten.

•

Een leerplan is geen handboek, maar een document dat doelstellingen bevat die de leerkracht continu voor ogen moet hebben, zowel bij de redactie van zijn jaarplan als bij de voorbereiding van zijn lessen. De verschillende soorten van doelstellingen zoals cognitieve affectieve en psychomotorische, worden niet afzonderlijk gerubriceerd omdat ze in elkaar verweven zijn, al hebben ze elk hun specifieke eigenheden.

•

Ze geven duidelijk aan wat er in de derde graad dient te worden bereikt.

•

In tegenstelling tot de leerplandoelstellingen, worden de lesdoelstellingen geformuleerd in concreet observeerbaar gedrag (inhouds- en gedragsniveaus).

•

De leerkracht stelt zich bij de opmaak van zijn lesvoorbereiding concreet vragen als; HOE ..., WIE..., WAT..., WANNEER..., ..., zodat het leer- en vormingsproces ( de didactische methode, de leerstof en de media) er goed op afgestemd kunnen worden.

•

Het is belangrijk van in het begin de leerlingen een goede en juiste werkmethode aan te leren.

•

Fouten van leerlingen worden best individueel aangepakt. Indien blijkt dat een groter aantal leerlingen de handeling verkeerd begrepen heeft, moet deze voor de gehele groep herhaald worden.

•

De leerkracht voorziet korte en afwisselende opdrachten. Dit stimuleert de werklust van de leerlingen. Parallellisme nastreven tussen de technische vakken en praktijk, dat best door dezelfde leerkracht gegeven wordt.

•

In ieder geval moet er tussen beide TV en PV vakken een zeer goede coördinatie zijn. Regelmatig zal in de vakgroep de coördinatie tussen beide vakken geëvalueerd worden om eventueel de jaarplannen bij te sturen.

•

Begrippen in verband met veiligheid, hygiëne, milieu, (welzijn) en onderhoud van gereedschappen en machines komen steeds aan bod bij het behandelen van de specifieke leerinhouden. De juiste lichaamshoudingen zijn tevens aandachtspunten.

•

Bij het creëren van een onderwijssituatie wordt bijzondere aandacht besteed aan de evenwichtige opbouw van de opeenvolgende lesfases. Elke lesfase wordt beëindigd met een duidelijke synthese. Na elk afgerond geheel zal een evaluatiefase komen, waarbij het aspect zelfevaluatie niet vergeten mag worden.

•

De gehanteerde werkvormen staan doordacht in functie van de leerinhouden en doelstellingen, ze bevatten de principes van aanschouwelijkheid, geleidelijkheid en leerlingenmotivatie.


•

Het gebruik van de overheadprojector en ICT - toepassingen in de theorielessen versterkt de impact op de klassfeer en laat toe de leerstof beter over te dragen. Ook in de praktijklessen zullen ICT toepassingen aangeboden worden voor het opzoeken van informatie, zelfstudiepakketten, ...

•

Elke les dient zinvol en gestructureerd te zijn, met aandacht voor de attitudes zoals: netheid, orde, stiptheid, nauwkeurigheid,...

•

Om tijdverlies te vermijden wordt het gebruik van een goed handboek of van een door de leraar zelf gemaakte cursus aanbevolen.

•

Het is nuttig via de vakgroepwerking de specifieke problemen te bespreken en deze te notuleren. (realisatie, organisatie, tijdsbesteding, ... )

Timing Het is moeilijk aan te geven hoeveel tijd er aan elk hoofdstuk besteed wordt, daar het tempo van de leerlingen afhankelijk is van de inzet, bereidwilligheid van de leerling, zelfstudie, leesvaardigheid, probleemstelling. Er is dan ook geen timing voorgesteld omdat deze besproken zal worden in de vakgroep.

BEGELEID ZELFGESTUURD LEREN Wat? Met begeleid zelfgestuurd leren bedoelen we het geleidelijk opbouwen van een competentie naar het einde van het secundair onderwijs, waarbij leerlingen meer en meer het leerproces zelf in handen gaan nemen. Zij zullen meer en meer zelfstandig beslissingen leren nemen in verband met leerdoelen, leeractiviteiten en zelfbeoordeling. Dit houdt onder meer in dat: −

de opdrachten meer open worden;

−

er meerdere antwoorden of oplossingen mogelijk zijn;

−

de leerlingen zelf keuzes leren maken en die verantwoorden;

−

de leerlingen zelf leren plannen;

−

er feedback is op proces en product;

−

er gereflecteerd wordt op leerproces en leerproduct.

De leraar is ook coach, begeleider. De impact van de leerlingen op de inhoud, de volgorde, de tijd en de aanpak wordt groter.

Waarom? Begeleid zelfgestuurd leren sluit aan bij enkele pijlers van ons PPGO, o.m. −

leerlingen zelfstandig leren denken over hun handelen en hierbij verantwoorde keuzes leren maken;

−

leerlingen voorbereiden op levenslang leren;

−

het aanleren van onderzoeksmethodes en van technieken om de verworven kennis adequaat te kunnen toepassen.

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 72 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Vanaf het kleuteronderwijs worden werkvormen gebruikt die de zelfstandigheid van kinderen stimuleren, zoals het gedifferentieerd werken in groepen en het contractwerk. Ook in het voortgezet onderwijs wordt meer en meer de nadruk gelegd op de zelfsturing van het leerproces in welke vorm dan ook. Binnen de vakoverschrijdende eindtermen, meer bepaald “Leren leren”, vinden we aanknopingspunten als: −

keuzebekwaamheid;

−

regulering van het leerproces;

−

attitudes, leerhoudingen, opvattingen over leren.

In onze (informatie)maatschappij wint het opzoeken en beheren van kennis voortdurend aan belang.

Hoe te realiseren? Het is belangrijk dat bij het werken aan de competentie de verschillende actoren hun rol opnemen: −

de leraar als coach, begeleider;

−

de leerling gemotiveerd en aangesproken op zijn “leer”kracht;

−

de school als stimulator van uitdagende en creatieve onderwijsleersituaties.

De eerste stappen in begeleid zelfgestuurd leren zullen afhangen van de doelgroep en van het moment in de leerlijn “Leren leren”, maar eerder dan begeleid zelfgestuurd leren op schoolniveau op te starten is “klein beginnen” aan te raden. Vanaf het ogenblik dat de leraar zijn leerlingen op min of meer zelfstandige manier laat −

doelen voorop stellen strategieën kiezen en ontwikkelen − oplossingen voorstellen en uitwerken − stappenplannen of tijdsplannen uitzetten − resultaten bespreken en beoordelen; − reflecteren over contexten, over proces en product, over houdingen en handelingen − verantwoorde conclusies trekken − keuzes maken en die verantwoorden is hij al met een of ander aspect van begeleid zelfgestuurd leren bezig. −


ICT Wat? Onder ICT verstaan we het geheel van computers, netwerken, internetverbindingen, software, simulatoren, etc. Telefoon, video, televisie en overhead worden in deze context niet expliciet meegenomen.

Waarom? De recente toevloed van informatie maakt levenslang leren een noodzaak voor iedereen die bij wil blijven. Maatschappelijke en onderwijskundige ontwikkelingen wijzen op het belang van het verwerven van ICT. Enerzijds speelt het in op de vertrouwdheid met de beeldcultuur en de leefwereld van jongeren. Anderzijds moeten jongeren niet alleen in staat zijn om nieuwe media efficiënt te gebruiken, maar is ICT ook een hulpmiddel bij uitstek om de nieuwe onderwijsdoelen te realiseren. Het nastreven van die competentie veronderstelt onderwijsvernieuwing en aangepaste onderwijsleersituaties. Er wordt immers meer en meer belang gehecht aan probleemoplossend denken, het zelfstandig of in groep leren werken, het kunnen omgaan met enorme hoeveelheden aan informatie, ... In bepaalde gevallen maakt ICT deel uit van de vakinhoud en is ze gericht op actieve beheersing van bijvoorbeeld een softwarepakket binnen de lessen informatica. In de meeste andere vakken of bij het nastreven van vakoverschrijdende eindtermen vervult ICT een ondersteunende rol. Door de integratie van ICT kunnen leerlingen immers: −

het leerproces zelf in eigen handen nemen;

−

zelfstandig en actief leren omgaan met les- en informatiemateriaal;

−

op eigen tempo werken en een eigen parcours kiezen (differentiatie en individualisatie).

Hoe te realiseren? In de eerste graad van het SO kunnen leerlingen adequaat of onder begeleiding elektronische informatiebronnen raadplegen. In de tweede en nog meer in de derde graad kunnen de leerlingen “spontaan” gegevens opzoeken, ordenen, selecteren en raadplegen uit diverse informatiebronnen en –kanalen met het oog op de te bereiken doelen. Er bestaan verschillende mogelijkheden om ICT te integreren in het leerproces. Bepaalde programma’s kunnen het inzicht verhogen d.m.v. visualisatie, grafische voorstellingen, simulatie, het opbouwen van schema’s, stilstaande en bewegende beelden, demo, ... Sommige cd-rom’s bieden allerlei informatie interactief aan, echter niet op een lineaire manier. De leerling komt via bepaalde zoekopdrachten en verwerkingstaken zo tot zijn eigen “gestructureerde leerstof”. Databanken en het internet kunnen gebruikt worden om informatie op te zoeken. Wegens het grote aanbod aan informatie is het belangrijk dat de leerlingen op een efficiënte en een kritische wijze leren omgaan met deze informatie. Extra begeleiding in de vorm van studiewijzers of instructiekaarten is een must. Om tot een kwaliteitsvol eindresultaat te komen, kunnen leerlingen de auteur (persoon, organisatie, ...), de context, andere bronnen die de inhoud bevestigen en de onderzoeksmethode toevoegen. Dit zal het voor de leraar gemakkelijker maken om het resultaat en het leerproces te beoordelen. De resultaten van individuele of groepsopdrachten kunnen gekoppeld worden aan een mondelinge presentatie. Het programma “Powerpoint” kan hier ondersteunend werken.

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 74 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Men kan resultaten en/of informatie uitwisselen via e-mail, blackboard, chatten, nieuwsgroepen, discussiefora, ... ICT maakt immers allerlei nieuwe vormen van directe en indirecte communicatie mogelijk. Dit is zeker een meerwaarde omdat ICT zo de mogelijkheid biedt om niet alleen interscolaire projecten op te zetten, maar ook om de communicatie tussen leraar en leerling (uitwisselen van cursusmateriaal, planningsdocumenten, toetsen examenvragen, ...) en leraren onderling (uitwisseling lesmateriaal) te bevorderen. Sommige programma’s laten toe op graduele niveaus te werken. Ze geven de leerling de nodige feedback en remediëring gedurende het leerproces (= zelfreflectie en -evaluatie).


VOET Wat? Vakoverschrijdende eindtermen (VOET) zijn minimumdoelstellingen, die -in tegenstelling tot de vakgebonden eindtermen - niet gekoppeld zijn aan een specifiek vak, maar door meerdere vakken of onderwijsprojecten worden nagestreefd. De VOET worden volgens een aantal vakoverschrijdende thema's geordend: leren leren, sociale vaardigheden, opvoeden tot burgerzin, gezondheidseducatie, milieueducatie, muzisch-creatieve vorming en technisch-technologische vorming (alleen voor ASO). De school heeft de maatschappelijke opdracht om de VOET volgens een eigen visie en stappenplan bij de leerlingen na te streven (inspanningsverplichting).

Waarom? Het nastreven van VOET vertrekt vanuit een bredere opvatting van leren op school en beoogt een accentverschuiving van een eerder vakgerichte ordening naar meer totaliteitsonderwijs. Door het aanbieden van realistische, levensnabije en concreet toepasbare aanknopingspunten, worden leerlingen sterker gemotiveerd en wordt een betere basis voor permanent leren gelegd.

VOET vervullen een belangrijke rol bij het bereiken van een voldoende brede en harmonische vorming en behandelen waardevolle leerinhouden, die niet of onvoldoende in de vakken aan bod komen. Een belangrijk aspect is het realiseren van meer samenhang en evenwicht in het onderwijsaanbod. In dit opzicht stimuleren VOET scholen om als een organisatie samen te werken.

De VOET verstevigen de band tussen onderwijs en samenleving, omdat ze tegemoetkomen aan belangrijk geachte maatschappelijke verwachtingen en een antwoord proberen te formuleren op actuele maatschappelijke vragen.

Hoe te realiseren? Het nastreven van VOET is een opdracht voor de hele school, maar individuele leraren kunnen op verschillende wijzen een bijdrage leveren om de VOET te realiseren. Enerzijds door binnen hun eigen vakken verbanden te leggen tussen de vakgebonden doelstellingen en de VOET, anderzijds door thematisch onderwijs (teamgericht benaderen van vakoverschrijdende thema's), door projectmatig werken (klas- of schoolprojecten, intra- en extra-muros), door bijdragen van externen (voordrachten, uitstappen).

Het is een opdracht van de school om via een planmatige en gediversifieerde aanpak de VOET na te streven. Ondersteuning kan gevonden worden in pedagogische studiedagen en nascholingsinititiatieven, in de vakgroepwerking, via voorbeelden van goede school- en klaspraktijk en binnen het aanbod van organisaties en educatieve instellingen.


MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN1 TV AUTOTECHNIEK (BOUWPLAATSMACHINES) De uitrusting en de inrichting van de lokalen, inzonderheid de werkplaatsen, de vaklokalen en de laboratoria, dienen te voldoen aan de technische voorschriften inzake arbeidsveiligheid. Door zijn organisatie moeten lokaal de leerlingen inspireren tot een algemene attitude van netheid, zorg en veiligheid. Daarom zullen deze zo goed mogelijk ingericht moeten zijn. De lessen TV autotechniek wordt gegeven in een daartoe uitgerust lokaal met apparatuur en vooral documentatie ter compensatie van de ontbrekende toestellen. De lessen kunnen tevens gegeven worden in de praktijkzaal zelf als de noodzaak dit vereist.

1

Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: -

Codex ARAB AREI Vlarem.

Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: -

de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.

Zij schrijven voor dat: -

duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.


TV ELEKTRICITEIT/MECHANICA/VOEDING2 De uitrusting en de inrichting van de lokalen, inzonderheid de werkplaatsen, de vaklokalen en de laboratoria, dienen te voldoen aan de technische voorschriften inzake arbeidsveiligheid.

Door zijn organisatie moeten de werkplaatsen de leerlingen inspireren tot een algemene attitude van netheid, zorg en veiligheid. Daarom zullen deze zo goed mogelijk ingericht moeten zijn. •

Retroprojector + transparanten

•

CD - rom Veiligheid

•

EHBO koffer

•

PC met internetaansluiting

•

1 multimeter per leerling

•

voorbeelden van de behandeldetoestellen

•

documentatie en schema’s van de besproken toestellen

2








TV HOUT (CNC)3

Schaalmodellen van diverse lesonderwerpen Didactische wandplaten Naslagwerken (klasbibliotheek met vaktijdschriften) Multimedia Diverse soorten stalen van bewerkte werkstukken: Frezen Boren zagen

3








TV HOUT (PVC/ALUMINIUM)4 Schaalmodellen van diverse lesonderwerpen Didactische wandplaten Naslagwerken (klasbibliotheek met vaktijdschriften) Multimedia Diverse soorten stalen van : profielen platen dichtingen beglazingen kitten montagesonderdelen

4








TV KOELTECHNIEK5 Temperatuurvoelers Schakeltoestellen Controlemeters Regelkleppen Reeks ventilatoren Handelsdocumentatie in gedrukte en elektronische vorm ICT : CAD-tekenprogramma en de nodige hardware, internetaansluiting in het vaklokaal Een zo groot mogelijk assortiment koeltechnische onderdelen Retroprojector voor het projecteren van schema’s

5 5








TV LASSEN-CONSTRUCTIE6 De uitrusting en de inrichting van de lokalen, inzonderheid de werkplaatsen, de vaklokalen en de laboratoria, dienen te voldoen aan de technische voorschriften inzake arbeidsveiligheid. Door zijn organisatie moeten lokaal de leerlingen inspireren tot een algemene attitude van netheid, zorg en veiligheid. Daarom zullen deze zo goed mogelijk ingericht moeten zijn. De lessen TV lassen-constructie wordt gegeven in een daartoe uitgerust lokaal met apparatuur en vooral documentatie ter compensatie van de ontbrekende toestellen. De lessen kunnen tevens gegeven worden in de praktijkzaal zelf als de noodzaak dit vereist. • • • •

6 6

Laskabibers en spangereedschap overeenstemmend met de doelstellingen uit het leerplan. PC met aangepast software en Printer Retroprojector (of LCD-projector). CAD-tekenprogramma (aangewezen is een 3D-softwarepakket).








TV STEEN- EN MARMERBEWERKING7 • • • • • • •

Didactische wandplaten Diverse soorten bouwplannen Schaalmodellen van boogconstructies Soorten vloer-, steenen isolatieproducten Lastenboek Pc met software en simulatiepakketten Mogelijkheid tot gebruik van enkele pc’s met aangepast CAD-programma en met printer op plotter Tekentafels Multimedia Didactische wandplaat elektrische schema’s

• • •

7 7








EVALUATIE TV AUTOTECHNIEK (BOUWPLAATSMACHINES) Onderscheid moet gemaakt worden tussen de evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke leerling op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de leerling. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leraar uitgetekend. Zij/hij bepaalt welke de verschillende stappen zijn; welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn; welke fouten kunnen gemaakt worden. Afhankelijk van het resultaat van feedback-momenten (kleine toetsen, gesprekken, volgsystemen, …) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de leerling te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (bijvoorbeeld na een hoofdstuk, een opdrachtenreeks, een project, een trimester, ...). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de leerling de basisdoelstellingen bereikt heeft. Iedere evaluatie gebeurt in 3 stappen. Registreren (veelvuldig afnemen van proeven, oefeningen, opdrachten, kleine toetsen, …). Interpreteren (de gegevens toetsten aan de criteria of normen die de vakwerkgroep vooraf duidelijk heeft bepaald). Rapporteren (de leerling en de ouders krijgen op een duidelijke wijze een beeld van de vorderingen van de leerling door geregelde momenten van feedback voor de leerling en door een schriftelijke rapportering door middel van agenda, rapport ...).

Registreren Om zo objectief mogelijk te kunnen registreren, wordt voor elke praktijkopdracht (met de daarbij horende gedragsvaardigheden) een evaluatieschema opgesteld. Zo’n schema bevat alle doelstellingen (met de daarbij horende subdoelstellingen) en attitudes die bij de opdracht zullen geëvalueerd worden. Het is niet noodzakelijk om bij alle opdrachten steeds alle mogelijke subdoelstellingen te evalueren. Sommige subdoelstellingen kunnen eventueel weggelaten worden als ze vroeger reeds vaker aan bod kwamen of later ruimschoots aan bod zullen komen. De selectie van de attitudes en de wijze van registratie, wordt in vakgroep overlegd. Bepaalde aspecten zijn objectief meetbaar (bijvoorbeeld een buis op lengte zagen binnen een aangegeven tolerantie), andere aspecten zijn subjectief waarneembaar (bijvoorbeeld een geschikte kleurcombinatie kiezen). De mate waarin een objectief waarneembare doelstelling bereikt werd, kan in het schema aangeduid worden door middel van een tweepuntenschaal:

+ : doelstelling bereikt - : doelstelling niet bereikt

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 84 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Voor niet objectief meetbare doelstellingen wordt geadviseerd om te werken met een drie puntenschaal:

+ : doelstelling bereikt ± : doelstelling niet helemaal bereikt - : doelstelling niet bereikt Door het evaluatieschema samen met de opgave ter beschikking van de leerling te stellen, kan de zelfevaluatie bij de leerling sterk aangemoedigd worden.

Interpreteren Door middel van het evaluatieschema controleert de lerares/leraar bij het einde van iedere les in welke mate de leerlingen de vooropgestelde lesdoelstellingen bereikten. Dit wordt kort met iedere leerling individueel besproken. Aan de registraties in het evaluatieschema kunnen verschillende interpretaties gegeven worden. ±

+ (doel bereikt) niveau is voldoende

(doel niet bereikt)

(doel niet helemaal bereikt) voldoende maar leemten

niveau onvoldoende

voor verbetering vatbaar

onaanvaardbaar niveau

nagenoeg foutloos

aanvaardbare tekorten

schadelijke fouten

nagenoeg correct

aanvaardbaar aantal lichte of onvergeeflijke fouten detailfouten of leerproces fouten zware inbreuken

volledig

kleine tekorten

onvolledig zware tekorten

behoorlijk, zinvol

storingen, fragmentarisch

onlogische uitvoering

kan het en doet het vrijwel altijd, spontaan en zonder aarzelen

kan het en doet het af en toe, kan het niet, doet het niet of zonder overtuiging, wisselvalling nooit, afwijzend en met tegenzin

Om eenvormigheid te bekomen in verband met de gebruikte interpretatie, is een overleg binnen de vakgroep absoluut noodzakelijk.

Rapportering Na iedere les (liefst uiterlijk bij het begin van de volgende les) worden de resultaten van het evaluatieschema omgezet op een vierpuntenschaal. Die quotatie wordt in de agenda van de leerling genoteerd, waarbij uiteraard voldoende aandacht moet besteed worden aan een eventueel noodzakelijke remediëring. De omzetting van de (eventueel gewogen) evaluaties kan op verschillende manieren gebeuren. Om eenvormig te kunnen omzetten, is een overleg binnen de vakgroep absoluut noodzakelijk. Hoe de omzetting zal gebeuren moet in ieder geval vooraf vastgelegd worden. Dit kan bijvoorbeeld als volgt gebeuren.

Heel goed meer dan 80% van de subvaardigheden, subdoelstellingen zijn bereikt


(nagenoeg) foutloos, uitstekend, enkel + codes volledig zelfstandig uitgevoerd vlotte uitvoering, met overtuiging, belangstelling, … Goed 60 à 80 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt veel + en weinig + codes aanvaardbare kwaliteitsverschillen aanvaardbare proces-leerfouten geen schadelijke fouten zichtbare vorderingen Zwak 50 à 60 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt alleen een deel van de subdoelen zijn bereikt weinig + en veel + codes veel onnodige leerfouten soms zware schadelijke fouten geen zichtbare vorderingen Niet goed minder dan 50% van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt veel + codes of alleen maar + codes en - codes veel schadelijke of onvergeeflijke fouten, onlogisch handelingen Het rapportcijfer Naar het rapport toe moeten alle quotaties (vierpuntenschaal – resultaat van remediëring) omgezet worden naar een cijfer. Ook die omzetting moet overlegd worden binnen de vakwerkgroep. Alle ernstige tekorten (cf. diverse evaluatieschema’s) worden steeds vermeld in de rubriek commentaar, waarbij er steeds een duidelijk geformuleerde remediëring moet voorzien worden (geen algemene opmerkingen).


TV ELEKTRICITEIT/MECHANICA/VOEDING Voor alle evaluaties is het noodzakelijk dat er vooraf afspraken gemaakt worden tussen leraar en leerlingen. Waar mogelijk, gebeurt dit in onderling overleg met de leerlingenraad om zoveel mogelijk tot afspraken te komen voor de volledige school.

Noodzakelijke afspraken betreffen o.a.: gebruik van hulpmiddelen, bijv. woordenboek, rekenmachine, …; spieken; ziekte; planning; afspraken tussen de leerkrachten onderling; afspraken met de leerlingen; inspraak van leerlingen; ‘open-boek-evaluatie’; …

Organisatorisch kan de evaluatie opgesplitst worden in permanente evaluatie in de klas; korte mondelinge of schriftelijke toetsen; schriftelijke herhalingstoetsen; mondelinge examens; schriftelijke examens; examens praktijk en lab; ...

1 PERMANENTE EVALUATIE IN DE KLAS Permanente evaluatie moet leiden naar permanente remediëring. De concrete vaststellingen op het ogenblik zelf en de reflectie door de leerling zijn de belangrijkste aanzet tot remediëring. Een aangepaste strategie, een herhaling, een rechtzetting, een terugkoppeling, een andere aanpak, een variant, een verdere inoefening, … maken deel uit van de remediëring. Bij permanente evaluatie in de klas moeten dezelfde evaluatieprincipes toegepast worden als voor andere toetsen (voldoen aan de normen voor een goede evaluatie). Let erop dat niet enkel attitudes (inzet, gedrag, …) geëvalueerd worden. Bij de evaluatie van attitudes is de transparantie van de beoordelingscriteria van het uiterste gewicht.

2 KORTE TOETSEN

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 87 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Korte mondelinge of schriftelijke toetsen kunnen afgenomen worden bij het begin of op het einde van de les. Korte evaluaties blijven het best beperkt tot de leerstof van de voorbije (resp. huidige) les en moeten beperkt blijven in tijdsduur (bijvoorbeeld maximum 10 tot 15 minuten). Korte toetsen kunnen op ieder moment worden afgenomen, liefst zonder de leerling vooraf expliciet te verwittigen. Het is wel noodzakelijk dat de leerlingen weten dat er op die manier kan geëvalueerd worden. Om zoveel mogelijk voordeel te halen uit mondelinge toetsen, moeten zoveel mogelijk leerlingen bij de overhoring betrokken worden en moet de moeilijkheidsgraad van de opgaven zodanig gekozen worden dat de meerderheid van de vragen een goed antwoord oplevert. De mondelinge toetsen mogen daarbij niet alleen feitenkennis of reproduceerbare kennis bevragen, maar ook doelen van een hogere cognitieve orde zoals analyseren, synthetiseren, concluderen, verbanden leggen en toepassingen maken. Belangrijk bij de overhoring is de feedback op het gegeven antwoord. Deze moet in voorkomend geval vooral aangeven waarom het gegeven antwoord niet helemaal correct was en mag zich niet beperken tot de mededeling dat iets goed of fout, volledig of onvolledig is. Bij de feedback mag men bovendien slechts matig gebruik maken van belonen of prijzen, en zelden of nooit van negatieve kritiek.

3 SCHRIFTELIJKE HERHALINGSTOETSEN Schriftelijke herhalingstoetsen worden gebruikt om grotere delen van de leerstof te evalueren. Om overbelasting van de leraar en vooral van de leerlingen te voorkomen, moet men zeker vermijden dat gedurende 1 of 2 weken vóór het uitreiken van het rapport herhalingstoetsen worden afgenomen voor àlle vakken. In plaats van die toetsen te plannen in functie van rapportperioden, is het zinvoller om ze te plannen in functie van de leerstof en ze mee op te nemen in de jaarplanning. Alle geplande data (voor alle vakken) kunnen dan in het begin van het schooljaar aan de klastitularis bezorgd worden. Hierdoor kan de klastitularis (eventueel in overleg met de leerlingenraad) sommige collega’s aanspreken om tot een betere spreiding te komen. Ofschoon spreiding immers nooit volledig zal slagen, wordt het voor de leerlingen beter mogelijk om eventueel ‘drukke’ weken te voorzien in hun studieplanning. Door het kenbaar maken van een jaarplanning weten de leerlingen wanneer en voor welk vak een herhalingstoets wordt voorzien. De te kennen leerstof wordt minstens 1 tot 2 weken op voorhand aan de leerlingen meegedeeld. Een herhalingstoets wordt best beperkt tot maximum 1 lesuur.

4 MONDELINGE EXAMENS Om doelgericht, doorzichtig en betrouwbaar te kunnen examineren, moeten mondelinge examens vooraf gepland worden. Met de leerlingen zijn duidelijke afspraken nodig over de leerstof, het verwachtingspatroon en het verloop van de mondelinge examens. De leraars stellen – liefst in teamverband – een vragen/opdrachtenlijst op.

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 88 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Opgaven die pas tijdens de overhoring bedacht worden, leiden onvermijdelijk tot een onevenwichtige bevraging van de gestelde doelen. De opgavenlijst moet bestaan uit gelijkwaardige en communicatief eenduidige opgaven. De lijst mag echter niet ter voorbereiding met de leerlingen meegegeven worden, want dit leidt tot het letterlijk 'van buiten blokken', waardoor het niveau 'kunnen' niet meer beoordeeld kan worden. Wel is het nodig dat voorbeelden van vragen met de leerlingen besproken worden, alsook de aanpak en de wijze van beoordelen. De leerlingen moeten dus vooraf weten waaraan ze zich mogen verwachten wat de soort vragen, de nauwkeurigheidsgraad, de tijdslimiet en de scoring betreft. Na het trekken van de vragen krijgen de leerlingen steeds tijd om zich voor te bereiden. Ter wille van het principe van gelijkberechtiging is het aangewezen dat elke leerling een zelfde aantal vragen trekt uit de lijst(en) met gelijkwaardige vragen. Alle leerlingen moeten tevens een gelijkwaardige voorbereidingstijd krijgen. De voorbereiding gebeurt best schriftelijk om ook die kopij te kunnen bewaren voor een latere bespreking of verantwoording van de beoordeling (vooral bij mislukkingen). Om een overzicht van de antwoorden te hebben voor de uiteindelijke quotering, is het bovendien nodig om er beknopte aantekeningen over te maken. Beoordeel met een modelantwoord en met scoringsvoorschriften om de nawerkingsinvloeden te neutraliseren. Beoordeel bij voorkeur eerst met een beoordelingsniveau en zet dat niveau achteraf om in een beoordelingscijfer. De betrouwbaarheid stijgt als het aantal beoordelingsniveaus wordt beperkt tot vier: bijv. onvoldoende of slecht / voldoende met leemten / voldoende of goed / ruim voldoende of heel goed. Het examen wordt bij voorkeur afgenomen in de aanwezigheid van een collega met een overeenstemmende discipline.

Er wordt een verslag opgemaakt van het verloop van het examen. Daarin wordt voor iedere leerling vermeld: de vragenlijst waaruit gekozen kon worden; de gestelde vragen; het behaalde resultaat per vraag; de beoordelingscriteria en een korte motivering voor de toegekende punten indien minder dan 50 % van de punten wordt behaald; de handtekeningen van de examinatoren.

5 SCHRIFTELIJKE EXAMENS Alle examens worden afgenomen gedurende de daartoe voorziene weken. Indien er voor sommige opties of vakken organisatorische problemen zijn, kan het examen ook afgenomen worden in de week vóór de eigenlijke ‘examenperiode’. Met de leerlingen zijn duidelijke afspraken nodig over de leerstof, het verwachtingspatroon, het verloop van en de beschikbare tijd voor de examens.


TOELICHTING BIJ GEBRUIK VAN HET LEERPLAN Men streeft naar een optimale integratie tussen TV en PV . De gebruikte projecten zullen het toelaten gedifferentieerd te werken. Door overleg momenten in te schakelen zullen de ervaringen van de leerlingen uitgewisseld worden Het bezoeken van beurzen en bedrijven is aan te bevelen.

JAARPLAN Van elke leraar wordt verwacht dat hij/zij in het begin van het schooljaar een jaarplanning maakt. Die planning kan gemaakt worden volgens het bijgevoegd model. Eenvormigheid is een noodzaak voor de verschillende collega's. De verschillende jaarplannen moeten zodanig gemaakt worden dat er - waar mogelijk - per week een coördinatie is tussen de verschillende vakken. Een overleg tussen de verschillende leraars zal absoluut noodzakelijk zijn! Tijdens het schooljaar zullen de vorderingen door de verschillende collega's samen regelmatig geëvalueerd worden met het doel de verschillende jaarplannen eventueel bij te sturen. De timing is gemaakt voor 25 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de lerares/leraar vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. Ook nieuwe ontwikkelingen kunnen hier eventueel aan bod komen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen zijn niet bindend. Indien afgeweken wordt, moet dit in overleg tussen de verschillende collega's gebeuren en moeten – indien nodig – de andere jaarplannen eveneens aangepast worden. Steeds moet erover gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 90 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Jaarplan

Optie: ........................................................................................

Leerkracht: ...........................................................

Onderwijsvorm: .............. Graad: ....................

Schooljaar: ………… / …………..

Vorderingsplan Jaar: .........................

Vak: ..........................................................................................

Leerplannummer: ...........................

Handboek/cursus:...........................................................................

Lestijden/week: ...........

JAARPLAN Week nummer

Nr in leerplan

Leerplandoelstellingen

VORDERINGSPLAN Voet

Gegeven op (datum)

Opmerkingen


TV HOUT (CNC) Onderscheid moet gemaakt worden tussen de evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke leerling op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de leerling. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leraar uitgetekend. Zij/hij bepaalt welke de verschillende stappen zijn; welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn; welke fouten kunnen gemaakt worden. Afhankelijk van het resultaat van feedback-momenten (kleine toetsen, gesprekken, volgsystemen, …) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de leerling te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (bijvoorbeeld na een hoofdstuk, een opdrachtenreeks, een project, een trimester, ...). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de leerling de basisdoelstellingen bereikt heeft. Iedere evaluatie gebeurt in 3 stappen. Registreren (veelvuldig afnemen van proeven, oefeningen, opdrachten, kleine toetsen, …). Interpreteren (de gegevens toetsten aan de criteria of normen die de vakwerkgroep vooraf duidelijk heeft bepaald). Rapporteren (de leerling en de ouders krijgen op een duidelijke wijze een beeld van de vorderingen van de leerling door geregelde momenten van feedback voor de leerling en door een schriftelijke rapportering door middel van agenda, rapport ...).

Registreren Om zo objectief mogelijk te kunnen registreren, wordt voor elke praktijkopdracht (met de daarbij horende gedragsvaardigheden) een evaluatieschema opgesteld. Zo’n schema bevat alle doelstellingen (met de daarbij horende subdoelstellingen) en attitudes die bij de opdracht zullen geëvalueerd worden. Het is niet noodzakelijk om bij alle opdrachten steeds alle mogelijke subdoelstellingen te evalueren. Sommige subdoelstellingen kunnen eventueel weggelaten worden als ze vroeger reeds vaker aan bod kwamen of later ruimschoots aan bod zullen komen. De selectie van de attitudes en de wijze van registratie, wordt in vakgroep overlegd. Bepaalde aspecten zijn objectief meetbaar (bijvoorbeeld een buis op lengte zagen binnen een aangegeven tolerantie), andere aspecten zijn subjectief waarneembaar (bijvoorbeeld een geschikte kleurcombinatie kiezen). De mate waarin een objectief waarneembare doelstelling bereikt werd, kan in het schema aangeduid worden door middel van een tweepuntenschaal: + : doelstelling bereikt - : doelstelling niet bereikt Voor niet objectief meetbare doelstellingen wordt geadviseerd om te werken met een drie puntenschaal: + : doelstelling bereikt ± : doelstelling niet helemaal bereikt - : doelstelling niet bereikt Door het evaluatieschema samen met de opgave ter beschikking van de leerling te stellen, kan de zelfevaluatie bij de leerling sterk aangemoedigd worden.

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 92 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Interpreteren Door middel van het evaluatieschema controleert de lerares/leraar bij het einde van iedere les in welke mate de leerlingen de vooropgestelde lesdoelstellingen bereikten. Dit wordt kort met iedere leerling individueel besproken. Aan de registraties in het evaluatieschema kunnen verschillende interpretaties gegeven worden. ±


(doel niet bereikt)


niveau onvoldoende



nagenoeg foutloos


schadelijke fouten

nagenoeg correct


volledig

kleine tekorten


behoorlijk, zinvol





Om eenvormigheid te bekomen in verband met de gebruikte interpretatie, is een overleg binnen de vakgroep absoluut noodzakelijk. Rapportering Na iedere les (liefst uiterlijk bij het begin van de volgende les) worden de resultaten van het evaluatieschema omgezet op een vierpuntenschaal. Die quotatie wordt in de agenda van de leerling genoteerd, waarbij uiteraard voldoende aandacht moet besteed worden aan een eventueel noodzakelijke remediëring. De omzetting van de (eventueel gewogen) evaluaties kan op verschillende manieren gebeuren. Om eenvormig te kunnen omzetten, is een overleg binnen de vakgroep absoluut noodzakelijk. Hoe de omzetting zal gebeuren moet in ieder geval vooraf vastgelegd worden. Dit kan bijvoorbeeld als volgt gebeuren. Heel goed meer dan 80% van de subvaardigheden, subdoelstellingen zijn bereikt (nagenoeg) foutloos, uitstekend, enkel + codes volledig zelfstandig uitgevoerd vlotte uitvoering, met overtuiging, belangstelling, … Goed 60 à 80 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt veel + en weinig + codes aanvaardbare kwaliteitsverschillen aanvaardbare proces-leerfouten geen schadelijke fouten zichtbare vorderingen

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 93 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Zwak 50 à 60 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt alleen een deel van de subdoelen zijn bereikt weinig + en veel + codes veel onnodige leerfouten soms zware schadelijke fouten geen zichtbare vorderingen Niet goed minder dan 50% van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt veel + codes of alleen maar + codes en - codes veel schadelijke of onvergeeflijke fouten, onlogisch handelingen Het rapportcijfer Naar het rapport toe moeten alle quotaties (vierpuntenschaal – resultaat van remediëring) omgezet worden naar een cijfer. Ook die omzetting moet overlegd worden binnen de vakwerkgroep. Alle ernstige tekorten (cf. diverse evaluatieschema’s) worden steeds vermeld in de rubriek commentaar, waarbij er steeds een duidelijk geformuleerde remediëring moet voorzien worden (geen algemene opmerkingen).

.


Optie: ........................................................................................

Leerkracht: ...........................................................




Vak: ..........................................................................................

Leerplannummer: ...........................

Handboek/cursus:...........................................................................



Nr in leerplan

Leerplandoelstellingen

VORDERINGSPLAN VOET

Gegeven op (datum)

Opmerkingen


TV HOUT (PVC/ALUMINIUM) Onderscheid moet gemaakt worden tussen de evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke leerling op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de leerling. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leraar uitgetekend. Zij/hij bepaalt welke de verschillende stappen zijn; welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn; welke fouten kunnen gemaakt worden. Afhankelijk van het resultaat van feedback-momenten (kleine toetsen, gesprekken, volgsystemen, …) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de leerling te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (bijvoorbeeld na een hoofdstuk, een opdrachtenreeks, een project, een trimester, ...). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de leerling de basisdoelstellingen bereikt heeft. Iedere evaluatie gebeurt in 3 stappen. Registreren (veelvuldig afnemen van proeven, oefeningen, opdrachten, kleine toetsen, …). Interpreteren (de gegevens toetsten aan de criteria of normen die de vakwerkgroep vooraf duidelijk heeft bepaald). Rapporteren (de leerling en de ouders krijgen op een duidelijke wijze een beeld van de vorderingen van de leerling door geregelde momenten van feedback voor de leerling en door een schriftelijke rapportering door middel van agenda, rapport ...).

Registreren Om zo objectief mogelijk te kunnen registreren, wordt voor elke praktijkopdracht (met de daarbij horende gedragsvaardigheden) een evaluatieschema opgesteld. Zo’n schema bevat alle doelstellingen (met de daarbij horende subdoelstellingen) en attitudes die bij de opdracht zullen geëvalueerd worden. Het is niet noodzakelijk om bij alle opdrachten steeds alle mogelijke subdoelstellingen te evalueren. Sommige subdoelstellingen kunnen eventueel weggelaten worden als ze vroeger reeds vaker aan bod kwamen of later ruimschoots aan bod zullen komen. De selectie van de attitudes en de wijze van registratie, wordt in vakgroep overlegd. Bepaalde aspecten zijn objectief meetbaar (bijvoorbeeld een buis op lengte zagen binnen een aangegeven tolerantie), andere aspecten zijn subjectief waarneembaar (bijvoorbeeld een geschikte kleurcombinatie kiezen). De mate waarin een objectief waarneembare doelstelling bereikt werd, kan in het schema aangeduid worden door middel van een tweepuntenschaal:

+ : doelstelling bereikt - : doelstelling niet bereikt Voor niet objectief meetbare doelstellingen wordt geadviseerd om te werken met een drie puntenschaal:

+ : doelstelling bereikt ± : doelstelling niet helemaal bereikt - : doelstelling niet bereikt

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 96 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Door het evaluatieschema samen met de opgave ter beschikking van de leerling te stellen, kan de zelfevaluatie bij de leerling sterk aangemoedigd worden.

Interpreteren Door middel van het evaluatieschema controleert de lerares/leraar bij het einde van iedere les in welke mate de leerlingen de vooropgestelde lesdoelstellingen bereikten. Dit wordt kort met iedere leerling individueel besproken. Aan de registraties in het evaluatieschema kunnen verschillende interpretaties gegeven worden. ±


(doel niet bereikt)


niveau onvoldoende



nagenoeg foutloos


schadelijke fouten

nagenoeg correct


volledig

kleine tekorten


behoorlijk, zinvol






Rapportering Na iedere les (liefst uiterlijk bij het begin van de volgende les) worden de resultaten van het evaluatieschema omgezet op een vierpuntenschaal. Die quotatie wordt in de agenda van de leerling genoteerd, waarbij uiteraard voldoende aandacht moet besteed worden aan een eventueel noodzakelijke remediëring. De omzetting van de (eventueel gewogen) evaluaties kan op verschillende manieren gebeuren. Om eenvormig te kunnen omzetten, is een overleg binnen de vakgroep absoluut noodzakelijk. Hoe de omzetting zal gebeuren moet in ieder geval vooraf vastgelegd worden. Dit kan bijvoorbeeld als volgt gebeuren.

Heel goed meer dan 80% van de subvaardigheden, subdoelstellingen zijn bereikt (nagenoeg) foutloos, uitstekend, enkel + codes volledig zelfstandig uitgevoerd vlotte uitvoering, met overtuiging, belangstelling, … Goed 60 à 80 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt veel + en weinig + codes aanvaardbare kwaliteitsverschillen


aanvaardbare proces-leerfouten geen schadelijke fouten zichtbare vorderingen Zwak 50 à 60 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt alleen een deel van de subdoelen zijn bereikt weinig + en veel + codes veel onnodige leerfouten soms zware schadelijke fouten geen zichtbare vorderingen Niet goed minder dan 50% van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt veel + codes of alleen maar + codes en - codes veel schadelijke of onvergeeflijke fouten, onlogisch handelingen Het rapportcijfer Naar het rapport toe moeten alle quotaties (vierpuntenschaal – resultaat van remediëring) omgezet worden naar een cijfer. Ook die omzetting moet overlegd worden binnen de vakwerkgroep. Alle ernstige tekorten (cf. diverse evaluatieschema’s) worden steeds vermeld in de rubriek commentaar, waarbij er steeds een duidelijk geformuleerde remediëring moet voorzien worden (geen algemene opmerkingen).

De evaluatie van de stage gebeurt aan de hand van evaluatiecriteria. De evaluatiecriteria, worden bepaald in functie van de stagedoelstellingen en bestaan enerzijds uit stageactiviteiten en anderzijds uit attitudes. Deze criteria worden voor het begin van de stage vastgelegd door de stagebegeleider in overleg met de stagementor en worden vóór het begin van de stage aan de leerling medegedeeld. Het evaluatiedossier van de leerling omvat: de evaluatieverslagen van de stagementor; het stageschrift van de leerling; de verslagen van de stagebegeleider. De leerling houdt een verslag bij van zijn stageactiviteiten. Het verslag bevat ook een zelfevaluatie.


Optie: ........................................................................................

Leerkracht: ...........................................................




Vak: ..........................................................................................

Leerplannummer: ...........................

Handboek/cursus:...........................................................................



Nr in leerplan

VORDERINGSPLAN Te realiseren leerplandoelstellingen

Gegeven op (datum)

Opmerkingen


TV KOELTECHNIEK THEORETISCHE VAKKEN Voor alle evaluaties is het noodzakelijk dat er vooraf afspraken gemaakt worden tussen leraar en leerlingen. Waar mogelijk, gebeurt dit in onderling overleg met de leerlingenraad2 om zoveel mogelijk tot afspraken te komen voor de volledige school. Noodzakelijke afspraken betreffen o.a.: • gebruik van hulpmiddelen, bijv. woordenboek, rekenmachine, …; • spieken; • ziekte; • planning; • afspraken tussen de leerkrachten onderling; • afspraken met de leerlingen; • inspraak van leerlingen; • ‘open-boek-evaluatie’; •… Organisatorisch kan de evaluatie opgesplitst worden in • permanente evaluatie in de klas; • korte mondelinge of schriftelijke toetsen; • schriftelijke herhalingstoetsen; • mondelinge examens; • schriftelijke examens; • examens praktijk en lab; • ...


2 KORTE TOETSEN Korte mondelinge of schriftelijke toetsen kunnen afgenomen worden bij het begin of op het einde van de les. Korte evaluaties blijven het best beperkt tot de leerstof van de voorbije (resp. huidige) les en moeten beperkt blijven in tijdsduur (bijvoorbeeld maximum 10 tot 15 minuten). Korte toetsen kunnen op ieder moment worden afgenomen, liefst zonder de leerling vooraf expliciet te verwittigen. Het is wel noodzakelijk dat de leerlingen weten dat er op die manier kan geëvalueerd worden. 2 Decreet van 30.3.99 houdende de leerlingenraden in het secundair onderwijs Om zoveel mogelijk voordeel te halen uit mondelinge toetsen, moeten zoveel mogelijk leerlingen bij de overhoring betrokken worden en moet de moeilijkheidsgraad van de opgaven zodanig gekozen worden dat de meerderheid van de vragen een goed antwoord oplevert. De mondelinge toetsen mogen daarbij niet alleen feitenkennis of reproduceerbare kennis bevragen, maar ook doelen van een hogere cognitieve orde zoals analyseren, synthetiseren, concluderen, verbanden leggen en toepassingen maken. Belangrijk bij de overhoring is de feedback op het gegeven antwoord. Deze moet in voorkomend geval vooral aangeven waarom het gegeven antwoord niet helemaal correct was en mag zich niet beperken tot de mededeling dat iets goed of fout, volledig of onvolledig is. Bij de feedback mag men bovendien slechts matig gebruik maken van belonen of prijzen, en zelden of nooit van negatieve kritiek.

3 SCHRIFTELIJKE HERHALINGSTOETSEN Schriftelijke herhalingstoetsen worden gebruikt om grotere delen van de leerstof te evalueren. Om overbelasting van de leraar en vooral van de leerlingen te voorkomen, moet men zeker vermijden dat gedurende 1 of 2 weken vóór het uitreiken van het rapport herhalingstoetsen worden afgenomen voor àlle vakken.

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 100 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) In plaats van die toetsen te plannen in functie van rapportperioden, is het zinvoller om ze te plannen in functie van de leerstof en ze mee op te nemen in de jaarplanning. Alle geplande data (voor alle vakken) kunnen dan in het begin van het schooljaar aan de klastitularis bezorgd worden. Hierdoor kan de klastitularis (eventueel in overleg met de leerlingenraad) sommige collega’s aanspreken om tot een betere spreiding te komen. Ofschoon spreiding immers nooit volledig zal slagen, wordt het voor de leerlingen beter mogelijk om eventueel ‘drukke’ weken te voorzien in hun studieplanning. Door het kenbaar maken van een jaarplanning weten de leerlingen wanneer en voor welk vak een herhalingstoets wordt voorzien. De te kennen leerstof wordt minstens 1 tot 2 weken op voorhand aan de leerlingen meegedeeld. Een herhalingstoets wordt best beperkt tot maximum 1 lesuur.

4 MONDELINGE EXAMENS Om doelgericht, doorzichtig en betrouwbaar te kunnen examineren, moeten mondelinge examens vooraf gepland worden. Met de leerlingen zijn duidelijke afspraken nodig over de leerstof, het verwachtingspatroon en het verloop van de mondelinge examens. De leraars stellen – liefst in teamverband – een vragen/opdrachtenlijst op. Opgaven die pas tijdens de overhoring bedacht worden, leiden onvermijdelijk tot een onevenwichtige bevraging van de gestelde doelen. De opgavenlijst moet bestaan uit gelijkwaardige en communicatief eenduidige opgaven. De lijst mag echter niet ter voorbereiding met de leerlingen meegegeven worden, want dit leidt tot het letterlijk 'van buiten blokken', waardoor het niveau 'kunnen' niet meer beoordeeld kan worden. Wel is het nodig dat voorbeelden van vragen met de leerlingen besproken worden, alsook de aanpak en de wijze van beoordelen. De leerlingen moeten dus vooraf weten waaraan ze zich mogen verwachten wat de soort vragen, de nauwkeurigheidsgraad, de tijdslimiet en de scoring betreft. Na het trekken van de vragen krijgen de leerlingen steeds tijd om zich voor te bereiden. Ter wille van het principe van gelijkberechtiging is het aangewezen dat elke leerling een zelfde aantal vragen trekt uit de lijst(en) met gelijkwaardige vragen. Alle leerlingen moeten tevens een gelijkwaardige voorbereidingstijd krijgen. De voorbereiding gebeurt best schriftelijk om ook die kopij te kunnen bewaren voor een latere bespreking of verantwoording van de beoordeling (vooral bij mislukkingen). Om een overzicht van de antwoorden te hebben voor de uiteindelijke quotering, is het bovendien nodig om er beknopte aantekeningen over te maken. Beoordeel met een modelantwoord en met scoringsvoorschriften om de nawerkingsinvloeden te neutraliseren. Beoordeel bij voorkeur eerst met een beoordelingsniveau en zet dat niveau achteraf om in een beoordelingscijfer. De betrouwbaarheid stijgt als het aantal beoordelingsniveaus wordt beperkt tot vier: bijv. onvoldoende of slecht / voldoende met leemten / voldoende of goed / ruim voldoende of heel goed. Het examen wordt bij voorkeur afgenomen in de aanwezigheid van een collega met een overeenstemmende discipline. Er wordt een verslag opgemaakt van het verloop van het examen. Daarin wordt voor iedere leerling vermeld: • de vragenlijst waaruit gekozen kon worden; • de gestelde vragen; • het behaalde resultaat per vraag; • de beoordelingscriteria en een korte motivering voor de toegekende punten indien minder dan 50 % van de punten wordt behaald; • de handtekeningen van de examinatoren.



TV LASSEN-CONSTRUCTIE Voor alle evaluaties is het noodzakelijk dat er vooraf afspraken gemaakt worden tussen leraar en leerlingen. Waar mogelijk, gebeurt dit in onderling overleg met de leerlingenraad2 om zoveel mogelijk tot afspraken te komen voor de volledige school.

Noodzakelijke afspraken betreffen o.a.: •

gebruik van hulpmiddelen, bijv. woordenboek, rekenmachine, …;

•

spieken;

•

ziekte;

•

planning;

•

afspraken tussen de leerkrachten onderling;

•

afspraken met de leerlingen;

•

inspraak van leerlingen;

•

‘open-boek-evaluatie’;

•

…

Organisatorisch kan de evaluatie opgesplitst worden in • permanente evaluatie in de klas; • korte mondelinge of schriftelijke toetsen; • schriftelijke herhalingstoetsen; • mondelinge examens; • schriftelijke examens; • examens praktijk en lab; • ...


2 KORTE TOETSEN Korte mondelinge of schriftelijke toetsen kunnen afgenomen worden bij het begin of op het einde van de les. Korte evaluaties blijven het best beperkt tot de leerstof van de voorbije (resp. huidige) les en moeten beperkt blijven in tijdsduur (bijvoorbeeld maximum 10 tot 15 minuten).

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 102 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Korte toetsen kunnen op ieder moment worden afgenomen, liefst zonder de leerling vooraf expliciet te verwittigen. Het is wel noodzakelijk dat de leerlingen weten dat er op die manier kan geëvalueerd worden. Om zoveel mogelijk voordeel te halen uit mondelinge toetsen, moeten zoveel mogelijk leerlingen bij de overhoring betrokken worden en moet de moeilijkheidsgraad van de opgaven zodanig gekozen worden dat de meerderheid van de vragen een goed antwoord oplevert. De mondelinge toetsen mogen daarbij niet alleen feitenkennis of reproduceerbare kennis bevragen, maar ook doelen van een hogere cognitieve orde zoals analyseren, synthetiseren, concluderen, verbanden leggen en toepassingen maken. Belangrijk bij de overhoring is de feedback op het gegeven antwoord. Deze moet in voorkomend geval vooral aangeven waarom het gegeven antwoord niet helemaal correct was en mag zich niet beperken tot de mededeling dat iets goed of fout, volledig of onvolledig is. Bij de feedback mag men bovendien slechts matig gebruik maken van belonen of prijzen, en zelden of nooit van negatieve kritiek.

3 SCHRIFTELIJKE HERHALINGSTOETSEN Schriftelijke herhalingstoetsen worden gebruikt om grotere delen van de leerstof te evalueren. Om overbelasting van de leraar en vooral van de leerlingen te voorkomen, moet men zeker vermijden dat gedurende 1 of 2 weken vóór het uitreiken van het rapport herhalingstoetsen worden afgenomen voor àlle vakken. In plaats van die toetsen te plannen in functie van rapportperioden, is het zinvoller om ze te plannen in functie van de leerstof en ze mee op te nemen in de jaarplanning. Alle geplande data (voor alle vakken) kunnen dan in het begin van het schooljaar aan de klastitularis bezorgd worden. Hierdoor kan de klastitularis (eventueel in overleg met de leerlingenraad) sommige collega’s aanspreken om tot een betere spreiding te komen. Ofschoon spreiding immers nooit volledig zal slagen, wordt het voor de leerlingen beter mogelijk om eventueel ‘drukke’ weken te voorzien in hun studieplanning. Door het kenbaar maken van een jaarplanning weten de leerlingen wanneer en voor welk vak een herhalingstoets wordt voorzien. De te kennen leerstof wordt minstens 1 tot 2 weken op voorhand aan de leerlingen meegedeeld. Een herhalingstoets wordt best beperkt tot maximum 1 lesuur.

4 MONDELINGE EXAMENS Om doelgericht, doorzichtig en betrouwbaar te kunnen examineren, moeten mondelinge examens vooraf gepland worden. Met de leerlingen zijn duidelijke afspraken nodig over de leerstof, het verwachtingspatroon en het verloop van de mondelinge examens. De leraars stellen – liefst in teamverband – een vragen/opdrachtenlijst op. Opgaven die pas tijdens de overhoring bedacht worden, leiden onvermijdelijk tot een onevenwichtige bevraging van de gestelde doelen. De opgavenlijst moet bestaan uit gelijkwaardige en communicatief eenduidige opgaven. De lijst mag echter niet ter voorbereiding met de leerlingen meegegeven worden, want dit leidt tot het letterlijk 'van buiten blokken', waardoor het niveau 'kunnen' niet meer beoordeeld kan worden. Wel is het nodig dat voorbeelden van vragen met de leerlingen besproken worden, alsook de aanpak en de wijze van beoordelen. De leerlingen moeten dus vooraf weten waaraan ze zich mogen verwachten wat de soort vragen, de nauwkeurigheidsgraad, de tijdslimiet en de scoring betreft. Na het trekken van de vragen krijgen de leerlingen steeds tijd om zich voor te bereiden. Ter wille van het principe van gelijkberechtiging is het aangewezen dat elke leerling een zelfde aantal vragen trekt uit de lijst(en) met gelijkwaardige vragen.

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 103 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Alle leerlingen moeten tevens een gelijkwaardige voorbereidingstijd krijgen. De voorbereiding gebeurt best schriftelijk om ook die kopij te kunnen bewaren voor een latere bespreking of verantwoording van de beoordeling (vooral bij mislukkingen). Om een overzicht van de antwoorden te hebben voor de uiteindelijke quotering, is het bovendien nodig om er beknopte aantekeningen over te maken. Beoordeel met een modelantwoord en met scoringsvoorschriften om de nawerkingsinvloeden te neutraliseren. Beoordeel bij voorkeur eerst met een beoordelingsniveau en zet dat niveau achteraf om in een beoordelingscijfer. De betrouwbaarheid stijgt als het aantal beoordelingsniveaus wordt beperkt tot vier: bijv. onvoldoende of slecht / voldoende met leemten / voldoende of goed / ruim voldoende of heel goed. Het examen wordt bij voorkeur afgenomen in de aanwezigheid van een collega met een overeenstemmende discipline.

Er wordt een verslag opgemaakt van het verloop van het examen. Daarin wordt voor iedere leerling vermeld: •

de vragenlijst waaruit gekozen kon worden;

•

de gestelde vragen;

•

het behaalde resultaat per vraag;

•

de beoordelingscriteria en een korte motivering voor de toegekende punten indien minder dan 50 % van de punten wordt behaald;

•

de handtekeningen van de examinatoren.



TOELICHTING BIJ GEBRUIK VAN HET LEERPLAN Men streeft naar een optimale integratie tussen TV en PV . De gebruikte projecten zullen het toelaten gedifferentieerd te werken. Door overleg momenten in te schakelen zullen de ervaringen van de leerlingen uitgewisseld worden Het bezoeken van beurzen en bedrijven is aan te bevelen. In het leerplan zijn een aantal uitbreidingsdoelstellingen opgenomen. Uitbreidingsdoelstellingen worden aangeduid door een (U) na de doelstelling. Uitbreidingsdoelstellingen moeten enkel bereikt worden als het niveau van de leerlingen dit toelaat. Zij kunnen ook gebruikt worden indien een of meerdere lestijden complementaire activiteiten besteed worden aan de specifieke vakspecialiteit.

De vakken TV en PV kunnen al dan niet geïntegreerd worden aangeboden. (De verhouding in totale tijdsbesteding, op jaarbasis, blijft echter behouden.) Het behoort tot de pedagogische vrijheid van de school om in overeenstemming met haar profiel TV en PV geïntegreerd aan te bieden.

JAARPLAN Van elke leraar wordt verwacht dat hij/zij in het begin van het schooljaar een jaarplanning maakt. Die planning kan gemaakt worden volgens het bijgevoegd model. Eenvormigheid is een noodzaak voor de verschillende collega's. De verschillende jaarplannen moeten zodanig gemaakt worden dat er - waar mogelijk - per week een coördinatie is tussen de verschillende vakken. Een overleg tussen de verschillende leraars zal absoluut noodzakelijk zijn! Tijdens het schooljaar zullen de vorderingen door de verschillende collega's samen regelmatig geëvalueerd worden met het doel de verschillende jaarplannen eventueel bij te sturen. De timing is gemaakt voor 25 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de lerares/leraar vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. Ook nieuwe ontwikkelingen kunnen hier eventueel aan bod komen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen zijn niet bindend. Indien afgeweken wordt, moet dit in overleg tussen de verschillende collega's gebeuren en moeten – indien nodig – de andere jaarplannen eveneens aangepast worden. Steeds moet erover gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.


TV STEEN- EN MARMERBEWERKING Onderscheid moet gemaakt worden tussen de evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke leerling op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de leerling. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leraar uitgetekend. Zij/hij bepaalt • welke de verschillende stappen zijn; •

welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn;

•

welke fouten kunnen gemaakt worden.

Afhankelijk van het resultaat van feedbackmomenten (evaluaties na elke opdracht of deelopdracht) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de leerling te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (bijvoorbeeld na een hoofdstuk, een opdrachtenreeks, een project, een trimester...). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de leerling de basisdoelstellingen bereikt heeft. Elke evaluatie dient te vertrekken vanuit duidelijke en operationele doelstellingen. Zowel het proces als het product moeten op een zo objectief mogelijke manier geëvalueerd worden. De evaluatie steunt altijd op een vaardigheids- en werkanalyse die het verloop, de verantwoording en de criteria weergeeft van de opdracht. Proces- en productgericht evalueren kan vier aspecten omvatten: • de denkactiviteit (bijvoorbeeld instructies lezen, aantekeningen maken, …). •

de motorische handelingen (bijvoorbeeld verbindingen maken, …).

•

de praktijkattitudes (bijvoorbeeld nauwkeurig werken, scherp waarnemen, …).

•

de uitvoeringstijd, waarbij gestreefd wordt naar een haalbaarheid voor 90 % van de leerlingen.

Bij de evaluatie zal er in ieder geval rekening gehouden worden met het feit dat het om leerlingen gaat. Onnauwkeurig werken, kleine fouten maken, moet in zekere mate aanvaardbaar zijn. Belangrijk is de evolutie. Daarom zal de lerares/leraar voortdurend de vorderingen van de leerlingen controleren. Indien nodig zal zij/hij meteen remediërend optreden. Bij het begin van iedere praktijkopdracht zal de lerares/leraar (indien nodig aan alle leerlingen afzonderlijk) meedelen welke (sub)doelstellingen tijdens die les moeten bereikt of nagestreefd worden: iedere leerling moet bij het begin van iedere les weten wat van hem tijdens die les verwacht wordt. In het evaluatieproces kunnen 3 stappen onderscheiden worden: • registreren (door middel van een evaluatieschema), •

interpreteren (door middel van een vierpuntenschaal),

•

rapporteren.

Registreren Om zo objectief mogelijk te kunnen registreren, wordt voor elke praktijkopdracht (met de daarbij horende gedragsvaardigheden) een evaluatieschema opgesteld. Zo’n schema bevat alle doelstellingen (met de daarbij horende subdoelstellingen) en attitudes die bij de opdracht zullen geëvalueerd worden. Het is niet noodzakelijk om bij alle opdrachten steeds alle mogelijke subdoelstellingen te evalueren. Sommige subdoelstellingen kunnen eventueel weggelaten worden als ze vroeger reeds vaker aan bod kwamen of later ruimschoots aan bod zullen komen. De selectie van de attitudes en de wijze van registratie, wordt in vakgroep overlegd. Bepaalde aspecten zijn objectief meetbaar (bijvoorbeeld een buis op lengte zagen binnen een aangegeven tolerantie), andere aspecten zijn subjectief waarneembaar (bijvoorbeeld een geschikte kleurcombinatie kiezen). De mate waarin een objectief waarneembare doelstelling bereikt werd, kan in het schema aangeduid worden door middel van een tweepuntenschaal: • + : doelstelling bereikt

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 106 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) - : doelstelling niet bereikt Voor niet objectief meetbare doelstellingen wordt geadviseerd om te werken met een drie puntenschaal: • + : doelstelling bereikt •

± : doelstelling niet helemaal bereikt

•

- : doelstelling niet bereikt

Door het evaluatieschema samen met de opgave ter beschikking van de leerling te stellen, kan de zelfevaluatie bij de leerling sterk aangemoedigd worden. Interpreteren Door middel van het evaluatieschema controleert de lerares/leraar bij het einde van iedere les in welke mate de leerlingen de vooropgestelde lesdoelstellingen bereikten. Dit wordt kort met iedere leerling individueel besproken. Aan de registraties in het evaluatieschema kunnen verschillende interpretaties gegeven worden. Enkele voorbeelden: ±


(doel niet helemaal bereikt)

(doel niet bereikt)

voldoende maar leemten

niveau onvoldoende



nagenoeg foutloos


schadelijke fouten

nagenoeg correct


volledig

kleine tekorten


behoorlijk, zinvol






BSO – 3e graad – Naamloos jaar 107 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Rapportering Na iedere les (liefst uiterlijk bij het begin van de volgende les) worden de resultaten van het evaluatieschema omgezet op een vierpuntenschaal. Die quotatie wordt in de agenda van de leerling genoteerd, waarbij uiteraard voldoende aandacht moet besteed worden aan een eventueel noodzakelijke remediëring. De omzetting van de (eventueel gewogen) evaluaties kan op verschillende manieren gebeuren. Om eenvormig te kunnen omzetten, is een overleg binnen de vakgroep absoluut noodzakelijk. Hoe de omzetting zal gebeuren moet in ieder geval vooraf vastgelegd worden. Dit kan bijvoorbeeld als volgt gebeuren. Heel goed •

meer dan 80% van de subvaardigheden, subdoelstellingen zijn bereikt

•

(nagenoeg) foutloos, uitstekend,

•

enkel + codes

•

volledig zelfstandig uitgevoerd

•

vlotte uitvoering, met overtuiging, belangstelling, …

Goed •

60 à 80 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt

•

veel + en weinig + codes

•

aanvaardbare kwaliteitsverschillen

•

aanvaardbare proces-leerfouten

•

geen schadelijke fouten

•

zichtbare vorderingen

Zwak •

50 à 60 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt

•

alleen een deel van de subdoelen zijn bereikt

•

weinig + en veel + codes

•

veel onnodige leerfouten

•

soms zware schadelijke fouten

•

geen zichtbare vorderingen

Niet goed •

minder dan 50% van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt

•

veel " codes of alleen maar + codes en - codes

•

veel schadelijke of onvergeeflijke fouten, onlogisch handelingen

Het rapportcijfer Naar het rapport toe moeten alle quotaties (vierpuntenschaal – resultaat van remediëring) omgezet worden naar een cijfer. Ook die omzetting moet overlegd worden binnen de vakwerkgroep. Alle ernstige tekorten (cf. diverse evaluatieschema’s) worden steeds vermeld in de rubriek commentaar, waarbij er steeds een duidelijk geformuleerde remediëring moet voorzien worden (geen algemene opmerkingen).


BIBLIOGRAFIE TV AUTOTECHNIEK (BOUWPLAATSMACHINES) Deze lijst is geenszins volledig en zeker niet limitatief. Het verdient aanbeveling de catalogi van de belangrijkste Belgische en Nederlandse uitgeverijen te raadplegen.

BOEKEN:

JACOBS – VAN TOL UFFEN

,Algemene bouwkunde,

Waltman, Delft

VRIEND J.J.

,Bouwen: Handboek voor de praktijk, deel 1en 2,

Kosmos, Antwerpen

VAN NOORDEN.+ RAVENSTEIN.+ KWANTES.+ KLAVER. + WINTERS. + VAN ZANTEN e.a.

,Bouwkunde,

Spruyt, Van Mantgen en De Does, Leiden

,Inleiding tot de bouwkunde, ,Deel 1 Grondwerken funderingen, ,Deel 2 Steenconstructies, ,Deel 3 Draag- en dekvloeren, ,Deel 4 Kappen en daken, systeembouw,

M. DIETENS

,Constructie van gebouwen,

Story - Scienta, Gent

,Deel 1 Tekst, ,Deel 2 Trappen, rioleringen, daken, vloer- en dakbedekkingen,

STICHTING BOUWRESEARCH

,Het afwerken van wanden en plafonds,

Samson, Brussel

NORA EN EVENS

,Amélioration de l’habitat ancien, La documentation Française, Paris

VAN ZETTEN

,Bevestigingsmiddelen in de bouw,

Agon Elsevier, Brussel

STICHTING BOUWCENTRUM

,Bibliografie over bouwschade,

Bouwcentrum Rotterdam

,Bibliografie over modulair bouwen, ,Bibliografie over vochtproblemen,

VAN VULPEN - F. WEYDE e.a.

,Constructieleer voor metselaars,

Culemborg, Antwerpen

G. BRIGAUX

,La maçonnerie,

Eyrolles, Paris

VAN LOON

,Metselen - Constructieleer,

Malmberg, ’s Hertogenbosch

,Deel 1 en 2 DE NAYER EN SUETENS

,Monumentenzorg,

De Nederlandse Boekhandel, Antwerpen

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 109 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Antwerpen BAKKER J.J.

,Onderhoud, verbetering en herstel van gebouwen,

Kosmos, Antwerpen

BRUGGELING

,Prefabricage in beton,

Elsevier, Brussel

WETENSCHAPPELIJK EN ,Technische voorlichtingsnota’s, TECHNISCH CENTRUM ,Werkorganisatie op de VOOR HET BOUWBEDRIJF bouwplaats - Handleiding voor aannemers,

Lombardstraat 41, 1000 Brussel

,Tijdschrift W.T.C.B., BELGISCH INSTITUUT VOOR NORMALISATIE

Brabançonnelaan 29, 1040 Brussel

,Normbladen,

NATIONALE GROEPERING ,Tijdschrift “Baksteen”, DER KLEI - NIJVERHEID

Visverkopersstraat 13 bus 22, 1000 Brussel

PUBLICATIES VAN HET NATIONAAL ACTIECOMITE VOOR VEILIGHEID EN HYGIENE IN HET BOUWBEDRIJF

Poincarélaan 69-70 , 1070 Brussel

UITGEVERIJ SAMSON

,Gecoördineerde teksten van wetten en besluiten betreffende de arbeidsbescherming,

Philippe de Champagnestraat, 1000 Brussel

N.V. ETERNIT

,Tijdschrift “A.C”,

2920 Kapelle - op - den - Bos

PUBLICATIE VAN HET VERBOND DER CEMENTNIJVERHEID

Trierstraat 96, 1040 Brussel

Benzinemotoren

Uitgeverij VAM ISBN 90 405 2501 3

Elektrische installaties


Auto – elektriciteit


Dieselmotoren a

Uitgeverij VAM ISBN 90 405 2548 X

Dieselmotoren b


Tekennormen

Uitgeverij Belgische vereniging voor werktuigkundigen

Schematekenen en lezen hydraulica

Uitgeverij educaboek ISBN 90 110 2435 4

Hydrauliek

Uitgeverij Spruyt ISBN 90 238 2381 8

Uitgaven FVB

Hydrauliek en pneumatiek voor mobiele voertuigen

Uitgeverij Delta Press ISBN 90 6674 499 5

Autodata koppelingen

Uitgeverij Kluwer ISBN 0 85666 582 7

Onderzoek en testapparatuur Deel 2: onderstellen


Vrachtautotechniek


Luchtdrukremmen


BSO – 3e graad – Naamloos jaar 110 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Motoren en trekkers I


Motoren en trekkers II


Remsystemen bedrijfswagens


Hydraulica


Hydraulische en elektro-hydraulische technieken

Uitgeverij Standaard ISBN 90 02 14324 9

Pneumatische en elektropneumatische technieken

Uitgeverij Standaard ISBN 90 02 14325 7

Hydrauliek

Uitgeverij Spruyt ISBN 90 238 2381 8

Afstelgegevens autodata Opdrachtenboek

I

personenwagens

II

bedrijfswagens

III

personenwagens benzine

IV

bedrijfswagens diesel

Uitgeverij VAM Onderzoek en testapparatuur 1. Verbrandingsmotoren

Uitgeverij VAM ISBN 90 405 2517 X

2. Onderstellen


Verlichting


Koeling


Smering


Remsystemen bedrijfswagens


Autodata dieselinjectie

Uitgeverij Kluwer ISBN 0 85666 605 X

Autodata benzine inspuiting


Autodata distributie


Autodata elektronische ontsteking


Autodata storingsdiagnose


Autodata ABS diagnose


Onderhoudsboeken van bouwplaatsmachines

(ATLAS)


TV ELEKTRICITEIT/MECHANICA/VOEDING ä Berenschot. (1998). Sectorale functieclassificatie voor de arbeiders voedingsnijverheid. Paritair Comité voor de arbeiders uit de voedingsnijverheid.

van

de

ä FEVIA (1999). Anders werkt: voorwaarden en beleid voor groei en jobs in de voedingsindustrie. Brussel: FEVIA. ä Malfait, D. (1996). Het opstellen van een beroepsprofiel, het proces van A tot Z. Leuven: HIVA. ä VDAB. (1999). Analyse vacatures ’98 – Deel 1, 2, 3. Brussel: VDAB. ä Selectie van Belgische normen deel 1: Basisnormen deel 2: Technisch tekenen deel 3: Mechanica - Algemene normen deel 4: Bevestigingsmiddelen deel 5: Overbrengingsmiddelen Elektriciteit AIB - VINÇOTTE, Algemeen Reglement op de Elektrische installaties AREI, Brussel CLAERHOUT L, Elektriciteit, Wolters Plantyn COOREMAN, Serie Elektrotechniek: Elektrotechnisch tekenen, Plantyn DE DONDER B.+ HELLEMANS P., Watt met Elektriciteit, de boeck DEKELVER, Serie elektrotechniek: Installatieleer, Plantyn STANDAERT K.,VANDERBORGHT F, Gedifferentieerd leerpakket elektriciteit, de boeck VEKENS, J. Installatiepraktijk voor de elektricien, Standaard VYNCKIER, Het Installatieboek, Gent


LINKS NAAR ENKELE INTERESSANTE SITES: http://www.tihh.be/tihhosp/links.html#elektr http://werktuigbouw.techniekweb.nl/ http://jersey.uoregon.edu/vlab/ energie – mechanica – thermodynamica - tools http://www.phys.uu.nl/~wwwnatdc/lokaal/lokaal.html#mechanica http://www.phys.uu.nl/~wwwnatdc/lokaal/lokaal.html http://www.meergronden.nl/een/2/natuurkunde/natuurkunde-simulaties.htm#Elektriciteit http://www.phys.hawaii.edu/~teb/java/ntnujava/ http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/hframe.html http://www.toyota.nl/technology/engines/ths.html http://www.toyota.nl/technology/engines/dcat.html http://www.psa-peugeot-citroen.com/en/psa_group/visite/ http://www.psa-peugeot-citroen.com/en/psa_group/technological_filesb3.php http://jaguar-racing.com/frame.cgi http://webhome.direct.com/~jadams/electronics/resist_calc.htm http://user.pandora.be/Soulwaxke/honda-ad.html http://home.hetnet.nl/~bisonweide/ns000044.htm http://www.ford.nl http://www.ajv.nl http://www.innerauto.com/main.html http://www.velofilie.nl http://www.springer-3.myweb.nl/tech/versnellingsbak.html http://home.wanadoo.nl/hoewerkthet/tech/batterijaccu.html http://www.beka.cistron.nl http://www.intermediair.nl/Weekblad/kvragen/kvrijden.html


TV HOUT (CNC) Catalogi van toeleveringsbedrijven

In functie van .....

Constructieve Publicaties Lepelstraat 9/W2 9160 LOKEREN

Bouwwetboek Erkenning van aannemers Modelbrieven voor overheidsopdrachten Registratie van aannemers Wet Breyne

Geuens J. Uitgeverij - Den Gulden Engel

Tekenvademecum

TIJDSCHRIFTEN ‘BIN-Revue’ Belgisch Instituut voor Normalisatie

Brabançonnelaan 29 1000 BRUSSEL Tel.: 02 / 738 01 11

‘Bouwkroniek’

Zennestraat 37 1000 BRUSSEL Tel.: 02 / 513 82 95

‘CAD-CAM magazine’ Belgotronic NV

Hallesesteenweg 47 1640 SINT-GENESIUS-RODE Tel.: 02 / 380 87 39

‘De Vlaamse Schrijnwerker’ FVSB Federatie van Algemene Aannemers van Schrijnwerk en/of Aanverwante beroepen van het Vlaams Gewest van België

Lombardstraat 34-42 1000 BRUSSEL Tel.: 02 / 545 57 05

‘Houtblad’ Het Houtblad BV i.s.m. Centrum Hout

Postbus 1375 1300 BJ ALMERE NEDERLAND Tel.: 0031 / 036 / 532 73 31

‘Houthandel en nijverheid’


‘Houtnieuws’ VUMpress i.s.m. IHVB Interfederaal Houtvoorlichtingsbureau

Gossetlaan 30 1702 GROOT-BIJHAARDEN Tel.: 02 / 481 78 63

‘Ik ga bouwen, opknappen en verbouwen’ Media Office NV

Route d’Ohain 16 1380 LASNE Tel.: 02 / 633 33 22

‘Meubel Echo’

Finstraat 4 1080 BRUSSEL Tel.: 02 / 424 00 64

Koningsstraat 109-111 1000 BRUSSEL Tel.: 02 / 219 28 32

(lokaal 514)


‘Meubihome’

B.I. Trade Mart Atomiumsquare Postbus 613 1020 BRUSSEL Tel.: 02 / 478 47 16

‘NACEBO-INFOR-CONTACT’

Spastraat 8 1040 BRUSSEL Tel.: 02 / 238 06 05

‘Schrijnwerk’ Dobbit Communications NV

Torhoutsesteenweg 226 bus 2 8210 ZEDELGEM Tel.: 050 / 24 04 04

AUDIOVISUELE MIDDELEN Catalogi van toeleveringsbedrijven, en/of uitgeverijen, zie rubriek BOEKEN


Instanties, zie rubriek NUTTIGE ADRESSEN + Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Departement Onderwijs Centrum voor Onderwijsmedia Koningsstraat 38 1000 BRUSSEL Tel.: 02 / 211 45 58

Diareeksen ..... Fims ..... Software ⇒ specifiek didactisch ..... Videofilms .....


TV HOUT (PVC/ALUMINIUM) Catalogi van toeleveringsbedrijven


Constructieve Publicaties Lepelstraat 9/W2 9160 LOKEREN

Bouwwetboek Erkenning van aannemers Modelbrieven voor overheidsopdrachten Registratie van aannemers Wet Breyne

Geuens J. Uitgeverij - Den Gulden Engel

Tekenvademecum

TIJDSCHRIFTEN ‘BIN-Revue’ Belgisch Instituut voor Normalisatie

Brabançonnelaan 29 1000 BRUSSEL Tel.: 02 / 738 01 11

‘Bouwkroniek’


‘CAD-CAM magazine’ Belgotronic NV

Hallesesteenweg 47 1640 SINT-GENESIUS-RODE Tel.: 02 / 380 87 39

‘De Vlaamse Schrijnwerker’ FVSB Federatie van Algemene Aannemers van Schrijnwerk en/of Aanverwante beroepen van het Vlaams Gewest van België

Lombardstraat 34-42 1000 BRUSSEL Tel.: 02 / 545 57 05

‘Houtblad’ Het Houtblad BV i.s.m. Centrum Hout

Postbus 1375 1300 BJ ALMERE NEDERLAND Tel.: 0031 / 036 / 532 73 31

‘Houthandel en nijverheid’


‘Houtnieuws’ VUMpress i.s.m. IHVB Interfederaal Houtvoorlichtingsbureau

Gossetlaan 30 1702 GROOT-BIJHAARDEN Tel.: 02 / 481 78 63

‘Ik ga bouwen, opknappen en verbouwen’ Media Office NV

Route d’Ohain 16 1380 LASNE Tel.: 02 / 633 33 22

‘Meubel Echo’

Finstraat 4 1080 BRUSSEL Tel.: 02 / 424 00 64

Koningsstraat 109-111 1000 BRUSSEL Tel.: 02 / 219 28 32

(lokaal 514)

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 116 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) ‘Meubihome’

B.I. Trade Mart Atomiumsquare Postbus 613 1020 BRUSSEL Tel.: 02 / 478 47 16

‘NACEBO-INFOR-CONTACT’

Spastraat 8 1040 BRUSSEL Tel.: 02 / 238 06 05

‘Schrijnwerk’ Dobbit Communications NV

Torhoutsesteenweg 226 bus 2 8210 ZEDELGEM Tel.: 050 / 24 04 04

AUDIOVISUELE MIDDELEN Catalogi van toeleveringsbedrijven, en/of uitgeverijen, zie rubriek BOEKEN


Instanties, zie rubriek NUTTIGE ADRESSEN + Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Departement Onderwijs Centrum voor Onderwijsmedia Koningsstraat 38 1000 BRUSSEL Tel.: 02 / 211 45 58

Diareeksen ..... Fims ..... Software ⇒ specifiek didactisch ..... Videofilms .....

Websites : www.wood-it.be www.bouwsite.be www.bouwprodukt.net www.belgochlor.be www.fedichem.be www.archimet.be www.kunststofkozijnen-gids.nl Een greep uit fabrikantensites: www.aliplast.be www.deceunick.com www.trocal.be www.reynaers.be www.remi-claeys.be www.kommerling.be www.vanbeveren.com


TV KOELTECHNIEK J. Hay. Regeltechniek 1, Die Keure

DANFOSS, Automatisering van de commerciële koelinstallaties

DANFOSS, Automatisering van de industriële koelinstallaties

P.C. KOELED, Industrial Refrigeration

THEVENOT, L’histoire du froid

PROF.IR.JONGENBURGER, Kennis der metalen, Delftse Uitgevers Maatschappij

INTERCOM DISTRIBUTIE NOORD, Warmtepompen KTW, SBC (Stichting Bijzondere Cursussen)

P.C.KOELED, Industriële Koeltechniek, De Sikkel

P.C.KOELED, Code van de goede praktijk, De Sikkel

H. LANGASKENS, Centrale verwarmingssystemen, Die Keure

Ing.J.H.BOGAERT, Verwarming – Luchtconditionering voor woongebouwen , Electrabel

N.WESSELINGH, Het koelen van lucht, RCC Koude


TV LASSEN-CONSTRUCTIEK Philips Handboek voor fijnmechanische tehnieken Philips technische bibliotheek De Clippeleir abellenboek voor metaaltechniek Plantyn SBM Selectie van de Belgische normen Mechanica Elsevier De Lepeire e.a. Theoretische mechanica deel 1 en deel 2 Standaard Mechanica leerboek J. Belmans Wolters Plantyn 90 301 5893 Mechanica werkboek en oplossingen J. Belmans Wolters Plantyn 90 301 58921 Theoretische mechanica W. De Clippeleer Wolters Plantyn 90 301 65561 M. Dreezen / M. Lemmens / E. Rutten Eenvoudige mechanica J. Belmans Wolters Plantyn 90 301 6069 9 Aanvullen met leerboeken derde graad of andere Meettechniek en materialenleer J.Gijbels Wolters Plantyn 90 301 6730 0 C. Vermeiren Verspanende technieken F.Cremers Wolters Plantyn 90 301 6815 3 Evens / Janssens / Milis / Roels / Van Der Steen Vakleer voor plaat en constructiebankwerken A. Heling STAM 90 11 41305 9 Lassen H.R. Kluiver STAM 90 11 114213 Materialenkunde technici Kenneth G. Budinski Academic Service 90 395 0150 5 Verspaningstechniek Heinz Tschätsch Academic Service 90 395 0465 2 Machine-onderdelen Roloff Matek Academic Service 90 395 0482 2 Materialenleer H.Ingels Standaard 90 02 16735 0 Technologie van het lassen Declerck / Thoen Standaard Kunststoffen vandaag en morgen J. Claerbout Verspaning H. Ingels Standaard 90 02 17550 7 CREMMET frezen Hugo Byl

Links naar enkele interessante sites: http://www.tihh.be/tihhosp/links.html#elektr • http://werktuigbouw.techniekweb.nl/ • http://jersey.uoregon.edu/vlab/ energie – mechanica – thermodynamica - tools • http://www.phys.uu.nl/~wwwnatdc/lokaal/lokaal.html#mechanica • http://www.phys.uu.nl/~wwwnatdc/lokaal/lokaal.html • http://www.meergronden.nl/een/2/natuurkunde/natuurkunde-simulaties.htm#Elektriciteit • http://www.phys.hawaii.edu/~teb/java/ntnujava/ • http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/hframe.html •


TV STEEN- EN MAMERBEWERKING SVB. - Werkboekje voor het vak steenhouwen / per SVB. – Zoetermeer: Stichting Vakopleiding bouwbedrijf, 1957. – 146 p.

KRAUTH, Theodor. – Das Steinhauerbuch / par Theodor KRAUTH et Franz Sales MEYER. – Hannover: Th. Schäfer, 1982. – 335 p. + 108 Tafeln

CNUDDE, Catherine. – Pierres et marbres de Wallonie – Stenen en marmers van Wallonië / per Catherine CNUDDE, Jean-Jacques HAROTIN et Jean-Pierre MAJOT. Bilingue (français, néerlandais). – Bruxelles: Pierres et Marbres de Wallonie asbl, 1988. – 182 p.

WAELKENS, Marc. – Eeuwige steen van Nijl tot Rijn: groeven en prefabricatie / par Marc WAELKENS. – Gemeentekrediet, 1990. – 248 p.

LAMBERTIE, Renée-M.. – L’industrie de la pierre et du marbre / par Renée-M. LAMBERTIE. – Paris: Presses Universitaires de France (PUB), 1965. – 128 p.

TOUSSAINT, C.-J. – Coupe des pierres / par C.-J. TOUSSAINT. – Paris: L. Laget, 1981. – 242 p.

TOUSSAINT, C.-J. – Manuel de la coupe des pierres: atlas / par C.-J. TOUSSAINT. – Paris: L. Laget, 1981. – 60 p.

GERMAIN, Jacques. – Les pierres calcaires à bâtir / par Jacques GERMAIN. – Paris: Eyrolles, 1955. – 88 p.

NOEL, Pierre. – Les carrières françaises de pierre de taille / par Pierre NOEL. – Paris: Société de Diffusion des Techniques du Bâtiment et des Travaux Publics (SDTBTP), 1970. – 264 p.

Karakterisering van steensoorten; vergelijkend onderzoek van waterverstevigende middelen. - BA Zeist: Rijksdienst voor de Monumentenzorg, 1987. – 104 p.

ALADENISE, V. – Taille de la pierre – Technologie / par V. ALADENISE. – Paris: Librairie du Compagnonnage, 1991. – 166 p.

LAURENT, Jean-Marc. – Restauration des façades en pierre de taille / par Jean-Marc LAURENT. – Paris: Eyrolles, 1994. – 138 p.

Steen en marmer uit Wallonië: Technische fiches. – SPRIMONT: Pierres et Marbres de Wallonie asbl, 1992. - 92 p.

Steen en Marmer – DASCOTTE J. – Brussel: Belgische Bond der Verenigingen van Meestersteenhouwers.

BSO – 3e graad – Naamloos jaar 120 TV Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of TV Electriciteit/mechanica/voeding en/of TV Hout (CNC) en/of TV Hout (PVC/aluminium) en/of TV Koeltechniek en/of TV Lassen-constructie en/of TV Steen- en marmerbewerking (3e leerjaar: 2 lestijden/week) Trimestrieel

Marmer, onyx en hard graniet gebruikt in België (TV 72). – Brussel: WTCB, 1968. – 72 p.

Witte natuursteen (TV 80). – Brussel: WTCB, 1970. – 106 p.

Collage des pierres et des marbres (NIT 148). – Bruxelles: CSTC, 1983. – 40 p.

Het lijmen van steen en marmer (TV 148). – Brussel: WTCB 1983. – 40 p.

Blauwe hardsteen – Petit granit (TV 156). – Brussel: WTCB 1984. – 40 p.

Les roches et les minéraux (NIT 163). – Bruxelles: CSTC, 1986. – 24 p.

Gesteenten en mineralen (YV 163). – Brussel; WTCB, 1986. – 24 p.

De steen van Vinalmont (TV 163 – Bijlage). – Brussel: WTCB, 1963. – 12 p.

De Doornikse steen (TV 163 – Bijlage). – Brussel: WTCB, 1986. – 12 p.

Beheer en berekening van de kostprijs voor ondernemingen van steenhouwerij en marmerbewerking (TV 171). – Brussel: WTCB, 1988. – 100 p.

Onderzoek naar de kwalificatiebehoeften voor natuursteenbewerker – Brussel: Sociaal Economische Raad van Vlaanderen, 1998. – 50 p.

SECUNDAIR ONDERWIJS SPECIFIEK GEDEELTE. Naamloos jaar harde sector

Recommend Documents