Sectoranalyse Horeca 2014

HIER FOTO INVOEGEN BREEDTE 210mm x HOOGTE 99mm

Sectoranalyse Horeca 2014

Arbeidsmarkt en tewerkstelling

©2014 Guidea - Kenniscentrum voor Toerisme en Horeca vzw Deze informatie werd met de grootste zorg samengesteld. Guidea, het Kenniscentrum voor Toerisme en Horeca vzw stelt zich echter niet aansprakelijk voor de juistheid van de aangeboden informatie. In geen geval is Guidea, het Kenniscentrum voor Toerisme en Horeca aansprakelijk voor enige directe of indirecte schade als gevolg van of in verband met de aangeboden informatie uit deze publicatie.

i

Inleiding _________________________________________________ 1 Synthese ________________________________________________ 3 1 Trends ___________________________________________________ 3 2 Werkzaamheid _____________________________________________ 3 2.1 Werknemers _________________________________________________ 3 2.2 Zelfstandigen ________________________________________________ 6 2.3 Studentenjobs _______________________________________________ 7 2.4 Arbeidsvoorwaarden __________________________________________ 7

3 Werkzoekenden ___________________________________________ 9 3.1 Niet werkende werkzoekenden __________________________________ 9 3.2 In- en uitstroom van werkzoekenden ______________________________ 9

4 Vacatures, horecaopleidingen en ‘Leren & Werken’ _____________ 10 4.1 Vacatures VDAB ____________________________________________ 10 4.2 Opleidingen VDAB ___________________________________________ 10 4.3 Stelsel van ‘Leren en Werken’ __________________________________ 10

5 Werknemersstromen ______________________________________ 11

Trends _________________________________________________ 13 Werkzaamheid ___________________________________________ 19 1 Aantal werknemers in de horecasector _______________________ 20 1.1 Aantal werknemers in alle sectoren in België _______________________ 21 1.2 Horecawerknemers per gewest _________________________________ 23 1.3 Horecawerknemers per subsector _______________________________ 24 1.4 Horecawerknemers per dimensiegrootte van de onderneming _________ 28 1.5 Horecawerknemers per dimensiegrootte van de onderneming en per subsector ________________________________________________ 30 1.6 Horecawerknemers per statuut _________________________________ 31 1.7 Werknemers per statuut en per subsector _________________________ 32 1.8 Werknemers per geslacht _____________________________________ 33 1.9 Werknemers per geslacht en per subsector ________________________ 34 1.10 Werknemers per regime ______________________________________ 35 1.11 Werknemers per regime en per subsector ________________________ 37 1.12 Werknemers per leeftijdscategorie ______________________________ 38

© 2014 Guidea – Arbeidsmarkt, sectorfoto horeca

ii

1.13 Werknemers per leeftijdscategorie en per subsector ________________ 41 1.14 Aantal werknemers in de horecasector in voltijdsequivalenten ________ 42 1.15 Tijdelijke werkloosheid in de horecasector ________________________ 44

2 Aantal zelfstandigen in de horecasector ______________________ 45 2.1 Aantal zelfstandigen in alle sectoren in België ______________________ 46 2.3 Aantal zelfstandigen in de horecasector per gewest _________________ 49 2.4 Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid ________ 50 2.5 Aantal zelfstandigen in de horecasector per geslacht ________________ 52 2.6 Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid en per geslacht _________________________________________________ 53 2.7 Aantal zelfstandigen in de horecasector per leeftijdscategorie __________ 55 2.8 Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid en per leeftijdscategorie __________________________________________ 57 2.9 Aantal startende en stoppende zelfstandigen in de horecasector in de gewesten ________________________________________________ 59

3 Tewerkstelling van studenten met een studentencontract _______ 61 4 Arbeidsvoorwaarden ______________________________________ 62 4.1 Werknemers ________________________________________________ 62 4.1.1 Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector per statuut _________ 62 4.1.2 Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector per statuut en per subsector ________________________________________________ 63 4.1.3 Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector per statuut en per geslacht _________________________________________________ 63 4.1.5. Arbeidsduur op weekbasis ___________________________________ 64 4.1.6 Werken op onregelmatige uren ________________________________ 66 4.1.7 Tijdelijke arbeid ____________________________________________ 67

4.2 Zelfstandigen ___________________________________________ 69 4.2.1 Gemiddeld inkomen in de horecasector per gewest en geslacht ______ 69 4.2.2 Gemiddeld inkomen in de horecasector per gewest en aard van bezigheid ________________________________________________________ 69 4.2.3 Gemiddeld inkomen in de horecasector: evolutie 2012-2013 _________ 69 4.2.3 Arbeidsduur op weekbasis ___________________________________ 70 4.2.4 Werken op onregelmatige uren ________________________________ 71

Werkzoekenden __________________________________________ 73 1 Niet-werkende werkzoekenden ______________________________ 73 2 In- en uitstroom van werkzoekenden _________________________ 76


iii

Vacatures, horecaopleidingen en Leren & Werken _____________ 79 1 Vacatures VDAB __________________________________________ 79 1.1 Ontvangen vacatures _________________________________________ 80 1.2 Ontvangen vacatures per subsector______________________________ 82 1.3 Belangrijkste beroepen en vacatures _____________________________ 83

2 Opleidingen ______________________________________________ 85 2.1 Aantal beëindigde opleidingen bij de VDAB ________________________ 85 2.2 Individuele beroepsopleiding in de onderneming (IBO) _______________ 87

3 Stelsel van ‘Leren en Werken’ _______________________________ 91

Werknemersstromen ______________________________________ 95 1 Sectorale dynamiek _______________________________________ 96 1.1 In- en uitstroomgraad _________________________________________ 96 1.2 Werknemersdynamiek naar leeftijd ______________________________ 99

2 Instroom _______________________________________________ 100 2.1 Instroom naar statuut van oorsprong ____________________________ 100 2.2 Instroom naar statuut van oorsprong en leeftijd ____________________ 102

3 Uitstroom _______________________________________________ 103 3.1 Uitstroom naar statuut van bestemming __________________________ 103 3.2 Uitstroom naar statuut van bestemming en leeftijd__________________ 104

4 Werknemersstromen tussen paritaire comités ________________ 105 4.1 Instroom van andere paritaire comités naar PC 302 ________________ 105 4.2 Uitstroom van PC 302 naar andere paritaire comités ________________ 106

Toelichting van de bronnen _______________________________ 107 1 Nace-bel code ___________________________________________ 107 2 Faillissementen __________________________________________ 108 3 Ondernemingen, oprichtingen _____________________________ 108 4 Loontrekkende werknemers _______________________________ 108 5 Zelfstandigen ___________________________________________ 108 6 Enquête naar de arbeidskrachten (EAK) _____________________ 109 7 Werkzoekenden _________________________________________ 109 8 Vacatures, horecaopleidingen en Leren & Werken _____________ 110 9 Werknemersstromen _____________________________________ 110 10 Trends ________________________________________________ 111 © 2014 Guidea – Arbeidsmarkt, sectorfoto horeca

iv

Bijlage: Evolutiereeksen werknemers _______________________ 114 Bijlage: Evolutiereeksen zelfstandigen ______________________ 126


1

Inleiding In dit rapport maken we een analyse van de horeca-arbeidsmarkt in Vlaanderen (en België) op basis van gegevens beschikbaar bij diverse officiële bronnen. In verschillende hoofdstukken besteden we aandacht aan enkele onderwerpen. We leggen ze hieronder kort uit. 1. Trends In het eerste hoofdstuk staan we stil bij enkele belangrijke ontwikkelingen en trends. Concreet gaat het om ontwikkelingen op economisch, sociaal, technologisch en politiek vlak. Deze ontwikkelingen bepalen rechtstreeks en onrechtstreeks de arbeidsmarkt. 2. Werkzaamheid Om het aantal werkenden in de sector in beeld te brengen, geven we in hoofdstuk 2 een overzicht van het aantal werknemers, het aantal zelfstandigen en het aantal studentenjobs in de horecasector voor het jaar 2013. Daarnaast geven we een beeld van de arbeidsvoorwaarden. We bespreken de lonen, de arbeidsduur en afwijkende werktijden. 3. Werkzoekenden In het deel rond werkzoekenden kijken we vooreerst naar de niet-werkende werkzoekenden met aspiraties in de horecasector. Daarnaast bestuderen we ook de in- en uitstroom van werkzoekenden in de horecasector gedurende de verschillende kwartalen. 4. Vacatures, horecaopleidingen en ‘Leren en Werken’ In hoofdstuk 4 kijken we naar de vacatures, horecaopleidingen en het stelsel van ‘Leren en Werken’. In het eerste gedeelte vormen we een beeld van de toestand en de evolutie van het aantal ontvangen vacatures in de horecasector voor het jaar 2013. In het tweede gedeelte geven we het aantal beëindigde horeca(web-)opleidingen van de VDAB weer, alsook de individuele beroepsopleidingen in de onderneming (IBO) in de horeca. Tot slot bekijken we het stelsel van ‘Leren en Werken’ in de horeca. 5. Werknemersstromen In hoofdstuk 5 bespreken we de mobiliteit van de werknemers in de horecasector. Gedurende het jaar stromen veel werknemers in en uit de sector. Ook veranderen er veel werknemers binnen de sector van job. We kijken zowel naar de in- als uitstroom als naar de interne mobiliteitsgraad. Na de vijf hoofdstukken geven we achteraan in dit rapport nog toelichting bij de gebruikte bronnen. Net als vorig jaar bieden we in de bijlagen tabellen met lange termijn evoluties aan. Voor werknemers geven we een reeks weer van 2001 tot 2013, voor zelfstandigen van 2003 tot 2013. Vooraleer van start te gaan met de trends in de economie vatten we de belangrijkste bevindingen van dit rapport samen in een synthese.


2


3

Synthese 1 Trends Economisch - In de loop van het jaar 2013 is er terug een positieve groei van het BBP in België, dit na vier kwartalen met negatieve groeicijfers. De werkloosheidsgraad bereikt eind 2013 een nieuw hoogtepunt. In december 2013 ligt de trendlijn zelfs hoger dan in 2010. De index van de consumptieprijzen ten slotte duidt op een prijsstijging voor de horecasector van 2,4% in 2013 ten opzichte van 2012. Voor alle groepen samen is er een stijging van 1,1%. Er zijn een aantal productgroepen die niet of nauwelijks een prijsstijging kennen in 2013. Sociaal – Op maatschappelijk vlak is er een bevolking die groeit en diversifieert, maar ook vergrijst. Het aantal actieven per oudere neemt verder af. Daartegenover staat een nieuwe groep van jongeren ‘generation Y’ die op de arbeids- en consumentenmarkt terechtkomt. Het is een generatie die levenskwaliteit belangrijk vindt. Ook is maatschappelijk verantwoord ondernemen (verantwoord en duurzaam handelen), de deeleconomie (delen i.p.v. bezit), het anders consumeren (op zoek naar crossbusiness), verbondenheid (het samen zijn) en authenticiteit (originele en unieke producten) belangrijk. Technologisch - Op technologisch vlak zijn digitale producten en diensten niet meer weg te denken. In de horecasector zijn er bijvoorbeeld de online reservaties. Iedereen is digitaal mobieler via tablets en smartphones en de bijhorende mobiele applicaties. Sociale media zijn meer en meer aanwezig. Dit niet enkel via Facebook en Twitter, maar ook via bijvoorbeeld Pinterest, Instagram, Google+ etc. Ten slotte is er meer aandacht voor “big data”. Het kunnen analyseren van de gigantische verzameling van (digitale) gegevens kan een bedrijf heel wat winst bezorgen. Politiek - Vanaf 2015 is de geregistreerde kassa met black box in de horeca verplicht. Alle horecaondernemingen met ontvangsten uit maaltijden die 10% of meer van de totale omzet van de onderneming bedragen, moeten met deze kassa werken. Daarnaast is vanaf 13 december 2014 de nieuwe allergenenwetgeving van kracht. Sectoren moeten de consument informeren over de aanwezigheid van allergenen in niet verpakte levensmiddelen.

2 Werkzaamheid 2.1 Werknemers In 2013 werken in België 118.790 werknemers in de horecasector of 3,45% van alle werknemers over alle sectoren heen. Met 66.100 horecawerknemers of 56% van alle horecawerknemers is Vlaanderen het grootste gewest. Het aantal werknemers in de horeca in Vlaanderen daalt ten opzichte van het jaar voordien, dit met 0,9%. In Wallonië en Brussel daalt het aantal horecawerknemers sterker met 1,8% en 3,0%. De restaurants blijven de grootste werkgever in de horecasector. In Vlaanderen werken bijna zes op de tien horecawerknemers in een restaurant, en het aandeel blijft stijgen. De hotels, drinkgelegenheden en catering volgen op ruime afstand met elk iets meer dan 10%. Andere logiesvormen zijn goed voor 4% van alle horecawerknemers. Vooral de drinkgelegenheden blijven aandeel verliezen en vertegenwoordigen nog maar een kleine 13% van alle horecawerknemers in Vlaanderen. In vergelijking met het jaar voordien daalt het aantal horecawerknemers in Vlaanderen in vijf van de zeven subsectoren. Alleen in de subsectoren van de kampeerterreinen en de restaurants zijn er in 2013 meer werknemers dan in 2012.


4

45% van alle horecawerknemers in Vlaanderen werkt in een bedrijf met minder dan tien werknemers. Dat is iets meer dan voor België in het algemeen. In Brussel werkt amper 26% van de werknemers in een bedrijf met minder dan tien werknemers. In Wallonië is het andersom. Daar werkt 57% van de horecawerknemers in een onderneming met minder dan tien werknemers. Grafiek: evolutie aantal werknemers in de horecasector in Vlaanderen en België -2003/2013130.000

123.730

120.885

120.681

120.000 111.672

118.790

110.000 100.000 90.000 80.000 70.000

69.116

64.553

69.092

66.706 66.100

60.000 50.000 2003

2004

2005

2006

2007 2008 Vlaanderen

2009 2010 België

2011

2012

2013

Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea

De verhouding arbeiders – bedienden is in België 87 - 13. In Vlaanderen is dit 90 – 10. De evolutie tussen beide statuten verschilt sterk. In vergelijking met 2012 daalt het aantal arbeiders in de horecasector in Vlaanderen met 2%. Het aantal bedienden stijgt daarentegen met bijna 2%. De laatste jaren vinden meer en meer mannen hun weg naar de horeca. In België werken in 2013 al iets meer mannen dan vrouwen. In Vlaanderen stijgt het aandeel mannen in 2013 naar 49%. De verdeling is ook afhankelijk van de subsector. Zo werken er in 2013 in Vlaanderen meer mannen dan vrouwen in restaurants en cateringbedrijven. In Vlaanderen werkt 36% van de werknemers voltijds, 50% werkt deeltijds en 14% als speciaal. In vergelijking met 2012 neemt het aantal deeltijdse werknemers in 2013 af met 700 arbeidsplaatsen. Het aantal voltijdse werknemers daarentegen stagneert. In België zien we een andere evolutie. In België dalen zowel het aantal deeltijdse arbeidsplaatsen als het aantal voltijdse. In vergelijking met andere sectoren stelt de horecasector een groot aandeel jongeren tewerk. In 2013 is in Vlaanderen 35% van de horecawerknemers jonger dan 30 jaar, terwijl dat over alle sectoren heen maar 21% is. Als gevolg van de vergrijzing van de bevolking zijn de aandelen sinds 2008 veranderd. Voor Vlaanderen bedroeg het percentage jongeren in 2008 nog 41%, terwijl dat in 2013 gedaald is naar 35%. Het aandeel 50-plussers is in dezelfde periode gestegen van 16% naar 20%. Het aantal voltijdsequivalenten in de horecasector toont een licht ander beeld dan het aantal werknemers (in arbeidsplaatsen). In 2013 daalt het aantal voltijdsequivalenten in de horecasector in België naar 71.366. Er is een verschil tussen de gewesten. In Wallonië en Brussel daalt het aantal voltijdsequivalenten, in Vlaanderen stijgt het aantal. In 2013 tellen we in Vlaanderen 199.320 dagen economische werkloosheid. Na een stijging in 2009, daalt de trendlijn terug de laatste jaren. In 2013 zet de trend zich verder. In elk kwartaal is er een negatieve jaargroei.


5

1

Tabel: Overzicht loontrekkende werknemers in de horecasector -2013n % Vlaanderen België Vlaanderen 2 118.790 66.100 Totaal aantal 100% Gewesten 66.100 Vlaanderen --Wallonië -26.199 -Brussel -26.491 -Subsector Hotels Vakantieverblijven Kampeerterreinen Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden Dimensiegrootte 1 tot 4 werknemers 5 tot 9 werknemers 10 tot 19 werknemers 20 tot 49 werknemers 50 of meer werknemers

8.569 2.236 347 129

België 100% 55,6% 22,1% 22,3%

38.942 7.439 8.438

16.658 3.587 496 701 67.495 16.279 13.574

13,0% 3,4% 0,5% 0,2% 58,9% 11,3% 12,8%

14,0% 3,0% 0,4% 0,6% 56,8% 13,7% 11,4%

15.328 14.391 14.185 10.290 11.906

27.410 23.953 22.500 17.813 27.114

23,2% 21,8% 21,5% 15,6% 18,0%

23,1% 20,2% 18,9% 15,0% 22,8%

59.177 6.923

103.597 15.193

89,5% 10,5%

87,2% 12,8%

32.463 33.637

60.441 60.240

48,3% 51,7%

50,1% 49,9%

23.892 32.810

44.678 62.742

36,1% 49,6%

37,6% 52,8%

9.398

11.370

14,2%

9,6%

5

104.868

100%

100%

2.622

4.036

4,4%

3,8%

20-29 jaar

17.911

32.589

30,4%

31,1%

30-39 jaar

13.609

25.783

23,1%

24,6%

40-49 jaar

12.890

23.290

21,9%

22,2%

50-59 jaar

9.234

15.105

15,7%

16,5%

≥60 jaar

2.701

4.065

4,6%

3,9%

Arbeiders/bedienden Arbeiders Bedienden Geslacht Man Vrouw Arbeidsregime Voltijds 3 Deeltijds Specialen

4

Leeftijdscategorie <20 jaar

58.967

Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06/2013 Bewerking door Guidea

De groene, rode of gele pijltjes in de tabel wijzen op de evolutie in absolute cijfers ten opzichte van 2012. De cijfers van de RSZ geven normaliter het aantal arbeidsplaatsen op basis van de hoofdzetel van de onderneming weer. 3 De deeltijdse prestaties betreffen de prestaties van de werknemer die gemiddeld slechts een gedeelte presteert van de arbeidstijd van de referentie persoon (voltijds werknemer). 4 De groep ‘specialen’ bevat vooral loontrekkenden die werken via gelimiteerde prestaties (extra’s in de horeca). 5 Werknemers per leeftijdscategorie: deze statistieken geven het aantal unieke werknemers naar leeftijdscategorieën weer volgens de hoofdverblijfplaats van de werknemer. 1 2


6

2.2 Zelfstandigen In 2013 telt België 41.567 zelfstandigen in de horecasector. Dit komt neer op 4,2% van alle zelfstandigen over alle sectoren heen. In Vlaanderen zijn er 26.595 zelfstandige horeca-uitbaters, een stijging met ruim duizend ten opzichte van 2012. Sinds 2008 is het aantal zelfstandigen in de horecasector gevoelig toegenomen (+23% in Vlaanderen in de periode 2008 – 2013). 64% van de zelfstandigen in de horecasector woont in Vlaanderen, 30% in Wallonië en slechts 6% in Brussel. De verdeling over de gewesten blijft reeds enkele jaren min of meer gelijk. In Vlaanderen blijft West-Vlaanderen de provincie met het grootst aantal zelfstandige horeca-uitbaters. Voor 76% van de zelfstandigen in de horecasector in Vlaanderen, is de horeca-activiteit hun hoofdbezigheid. Daarnaast oefent 19% een horecafunctie uit als bijkomende activiteit. 5% is actief na de pensioensleeftijd bereikt te hebben. Op lange termijn is er een evolutie naar aard van bezigheid. In 2003 was 86% nog zelfstandige in hoofdbezigheid, terwijl 11% dat was als bijkomende bezigheid. Het percentage actieven na pensioen(leeftijd) stijgt in dezelfde periode lichtjes van 3% naar 5%. In 2012 is 56% van de zelfstandigen in Vlaanderen een man, terwijl 44% een vrouw is. Het verschil tussen beide geslachten wordt de laatste jaren iets groter. Waar we bij de werknemers een grote groep jonge werknemers (<30 jaar) aantreffen, zien we bij de zelfstandigen net een omgekeerde leeftijdsverdeling. 36% van de Vlaamse zelfstandigen in de horecasector is ouder dan 50 jaar. 21% is jonger dan 35 jaar. Op lange termijn evolueert de sector naar meer ouderen als zelfstandige in de sector. In 2003 was slechts 28% van de zelfstandigen in de horecasector ouder dan 50 jaar. Het aantal starters en stoppers in de horecasector ten slotte stijgt beiden. Het aantal starters in Vlaanderen stijgt met liefst 23% tot 3.987, terwijl het aantal stoppers met 14% stijgt tot 2.057. In de andere gewesten zien we vooral in Brussel een grote stijging van het aantal starters, +54% in een jaar tijd. Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector -2013-

6

n Totaal aantal Gewesten Vlaanderen Wallonië Brussel Vlaamse provincies West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Antwerpen Vlaams-Brabant Limburg

6

Vlaanderen 26.595

België 41.567

----

26.595 12.568

6.637 6.244 5.721 3.827 4.166

% Vlaanderen 100%

België 100%

2.404

----

64,0% 30,2% 5,8%

------

25,0% 23,5% 21,9% 14,4% 15,7%

------

De groene, rode of gele pijltjes in de tabel wijzen op de evolutie in absolute cijfers ten opzichte van 2011.


7

n

% Vlaanderen

Vlaanderen

België

België

20.324 4.921 1.350

31.947 7.323 2.297

76,4% 18,5% 5,1%

76,9% 17,6% 5,5%

14.912 11.683

23.703 17.864

56,1% 43,9%

57,0% 43,0%

1.073 4.620 11.388 8.310

1.655 7.183 17.622 13.012 2.095

4,0% 17,4% 42,8% 31,2% 4,5%

4,0% 17,3% 42,4% 31,3% 5,0%

6.801 3.474

---

---

7

Aard van bezigheid Hoofdbezigheid Bijkomende bezigheid Actief na pensioen Geslacht Man Vrouw Leeftijd <25 jaar 25 tot 35 jaar 35 tot 50 jaar 50 tot 65 jaar >65 jaar

1.204

Starters/stoppers Starters Stoppers

3.987 2.057

Bron: RSVZ Bewerking door Guidea

2.3 Studentenjobs In 2013 stijgt het aantal studentenjobs in elk kwartaal ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2012. De jaargroei is het grootst in kwartaal één, met name 19%. Er zijn eveneens grote verschillen tussen de vier kwartalen wat betreft het aantal studentenjobs in de horeca. Zo werken er tijdens kwartaal drie van 2013 bijna dubbel zoveel studenten als tijdens kwartaal één en vier. Tabel: Aantal studentenjobs in de horecasector per kwartaal in België -2013Kwartaal Aantal 2011 - 2012 Jaar Q1 30.105 +19,0% Q2 40.231 +13,6% 2013 Q3 55.920 +11,0% Q4 31.142 +4,6% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek Bewerking door Guidea

2.4 Arbeidsvoorwaarden In de horecasector in België en Vlaanderen heerst er een kloof tussen de brutokwartaallonen van arbeiders en bedienden. In 2013 bedraagt deze kloof in Vlaanderen op kwartaalbasis 46% in het voordeel van de bedienden (6.093  8.910). In België en Vlaanderen is er eveneens een verschil tussen de brutokwartaallonen van mannen en vrouwen in de horecasector, dit in het voordeel van de mannen. Waar dit verschil in Vlaanderen bij arbeiders slechts 5% is (5.940  6.214), loopt dit tussen

Zelfstandige in bijberoep: Dit is het geval als men samen met de zelfstandige activiteit nog een andere beroepsbezigheid uitoefent voor een werkgever. Of, als men als zelfstandige ook een loonvervangend inkomen krijgt uit een andere, weggevallen beroepsactiviteit als werknemer of ambtenaar. Zelfstandige actief na pensioen(leeftijd): Hier moet de zelfstandige rekening houden met een aantal voorwaarden. Zo zijn de inkomsten uit de beroepsbezigheid begrensd. 7


8

mannelijke en vrouwelijke bedienden op tot 14% (8.352  9.541). De cijfers voor België liggen in dezelfde lijn. De zelfstandigen verdienen in 2013 in de horecasector in Vlaanderen gemiddeld 12.825 euro op jaarbasis, iets meer dan het Belgisch gemiddelde in de horecasector. Er zijn duidelijke verschillen naar geslacht en aard van bezigheid. Zo verdienen mannen in Vlaanderen gemiddeld ruim 4.000 euro meer dan hun vrouwelijke collega’s. Bij de aard van bezigheid zien we in Vlaanderen dat de zelfstandigen als hoofdbezigheid ruim 15.000 euro verdienen. De actieven na pensioen stranden op bijna 7.600 euro, terwijl deze in nevenbezigheid op bijna 3.400 euro uitkomen. De cijfers voor België liggen in dezelfde lijn. De gemiddelde werktijd bij voltijdse horecawerknemers in Vlaanderen ligt in 2013 net boven de kaap van 40 uren. Bij deeltijds loontrekkenden ligt de gemiddelde werktijd in 2013 op iets minder dan 20 uur. Het geslacht speelt een duidelijke rol. In Vlaanderen werkt 66% van de vrouwen minder dan 37 uren per week, terwijl dit percentage voor mannen op 43% ligt. Daarnaast werkt 9% van de mannen meer dan 40 uren, terwijl dit bij vrouwen 2% is. De resultaten voor België liggen in dezelfde lijn. De gemiddelde werktijd bij voltijdse zelfstandigen in de horecasector in Vlaanderen ligt in 2013 op iets minder dan 63 uur. In Vlaanderen werkt 83% van de mannelijke zelfstandigen en 76% van de vrouwelijke meer dan 40 uur per week. Beide percentages liggen beduidend hoger dan bij de loontrekkenden. Tabel: Werken op onregelmatige uren in Vlaanderen naar loontrekkenden / niet-loontrekkenden en 8 geslacht -2013100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% zelfstandigen mannen zelfstandigen vrouwen werknemers mannen werknemers vrouwen

avondwerk 85% 80% 75% 50%

nachtwerk 49% 42% 33% 14%

zaterdagwerk 94% 92% 84% 68%

zondagwerk 85% 83% 68% 54%

Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Enquête naar de arbeidskrachten 2012, NACE_2008=55 of 56 Bewerking door Guidea 9

Uit de EAK , blijkt dat zelfstandigen in de horecasector in Vlaanderen meer op onregelmatige uren werken dan hun loontrekkende collega’s, en dit bij beide geslachten. Avond-, zaterdag en zondagwerk wordt door minstens 80% van de zelfstandige horeca-uitbaters soms of altijd gedaan. Ook op basis Antwoordcategorie avond- en nachtwerk = werkt soms, gewoonlijk of altijd ’s avonds / ’s nachts. Antwoordcategorie zaterdag- en zondagwerk = werkt minstens één zaterdag / zondag in de maand. 9 Enquête naar de arbeidskrachten 8


9

van geslacht zijn er verschillen en dit zowel voor loontrekkenden als zelfstandigen. Er zijn meer vrouwen dan mannen die aangeven nooit te werken tijdens de avond, nacht, zaterdag of zondag. Ten slotte ligt het percentage dat nachtwerk doet het laagst voor iedereen. Eén op twee mannelijke zelfstandigen geeft aan soms of altijd nachtwerk te doen. 83% van de horecawerknemers in Vlaanderen geeft aan vast werk te hebben. Dit is iets minder dan het percentage voor gans België.

3 Werkzoekenden 3.1 Niet werkende werkzoekenden In 2013 hebben gemiddeld 20.582 niet-werkende werkzoekenden een aspiratie in de horecasector. In detail worden keuken-medewerker, afwasser en kelner brasserie het vaakst opgegeven als voorkeurberoep. De beroepen van wijnkelner, pizzabakker en chef kok trekken een mannelijker publiek aan, terwijl (verantwoordelijke) kamerpersoneel of hulpkok grootkeuken eerder vrouwen aantrekken.

3.2 In- en uitstroom van werkzoekenden De werkzoekendenstromen in de horecasector tonen een negatieve evolutie. Op onderstaande grafiek zien we voor 2013 dat de rode trendlijn (uitstroom uit de horeca naar werkloosheid) nog steeds heel wat hoger ligt dan de groene trendlijn (instroom naar werk in de horeca vanuit werkloosheid). In 2013 stromen er per maand gemiddeld 865 personen naar de horeca vanuit werkloosheid. Daar tegenover stromen er maandelijks gemiddeld 1.008 naar de werkloosheid vanuit de horecasector. 10

Grafiek: Uitstroom uit werk in de horeca naar de werkloosheid en instroom naar werk in de horeca 11 vanuit de werkloosheid in Vlaanderen (op kwartaalbasis) -Q1 2007/Q4 20133.700 3.500 3.300 3.100 2.900 2.700 2.500 2.300 2.100 1.900 1.700 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 2007

2008

2009

2010

2011

11

2013

Uitstroom uit horeca naar werkloosheid

Instroom naar horeca vanuit werkloosheid

Trendlijn uitstroom uit horeca naar werkloosheid

Trendlijn instroom naar horeca vanuit werkloosheid

Bron: Departement WSE Bewerking door Guidea

10

2012

Het aantal mensen werkzaam in de horeca dat in de loop van de maand werkzoekend wordt. Het aantal werkzoekenden dat in de loop van de maand instroomt in de horeca.


10

4 Vacatures, horecaopleidingen en ‘Leren & Werken’ 4.1 Vacatures VDAB 3,85% van alle VDAB-vacatures in 2013 zijn vacatures in de horecasector. Het grootste aantal ontvangen vacatures in de horeca vinden we traditioneel in West-Vlaanderen. In 2013 is dit niet anders met een aandeel van 33%. Antwerpen (22%) en Oost-Vlaanderen (17%) volgen op een tweede en derde plaats. Vlaams-Brabant en Limburg vertegenwoordigen een kleiner aandeel in het aantal vacatures met 13% en 10%. Het gevraagde studieniveau voor de ontvangen vacatures in de horecasector is eerder laag (81%). Slechts 4% van de vacatures verwacht een hoog opleidingsniveau. Het verwachte opleidingsniveau ligt in de horecasector heel wat lager dan voor alle sectoren samen. Ook voor gevraagde ervaring wijkt de horecasector af van het gemiddelde over alle sectoren heen. Bij 63% van alle horecavacatures vraagt men minimaal 6 maanden ervaring, terwijl dit voor alle sectoren samen maar 53% is. De verdeling naar subsector blijft nagenoeg gelijk. Zo blijft ‘restaurants’ de grootste categorie met 56% van de vacatures, gevolgd door ‘hotels’ (17%). In absolute aantallen stijgt het aantal vacatures in de subsectoren van de restaurants en drankgelegenheden. Het aantal vacatures in de andere subsectoren daalt. Voor 67 beroepen in de horecasector heeft de VDAB in 2013 minstens vijf vacatures ontvangen. De meeste vacatures in de horecasector zijn voor kelner restaurant, keukenmedewerker en hulpkelner.

4.2 Opleidingen VDAB In 2013 hebben 1.374 cursisten een horecaopleiding beëindigd bij de VDAB. Het aantal horecaopleidingen is exact hetzelfde als vorig jaar. Het aandeel horecaopleidingen ten opzichte van het totaal aantal VDAB-opleidingen stijgt wel gevoelig, al komt dit door een aanpassing in het aanbod van VDAB. Van de horecaopleidingen zijn 85% opleidingen voor keukenpersoneel, 11% voor zaalpersoneel en 4% voor ander horecapersoneel. In 2013 hebben er eveneens 369 cursisten een horeca-webopleiding beëindigd. In 2013 zijn er in totaal 12.723 IBO-opleidingen in Vlaanderen, waaronder 895 of 7% in de horecasector. De horecasector staat op de derde plaats na de bouwsector en de kleinhandel. Het aantal IBO-opleidingen in de horecasector (+3% t.o.v. 2012) stijgt wel trager dan gemiddeld (+6%).

4.3 Stelsel van ‘Leren en Werken’ Onderstaande figuur toont het stelsel van ‘Leren en Werken’. Indien beschikbaar zijn de aantallen voor de horecasector voor het jaar 2013 toegevoegd.


11

'Leren en Werken' / Deeltijds Onderwijs

Syntra Leertijd (285)

Persoonlijk Ontwikkelingstraject (POT)

Deeltijds beroepssecundair onderwijs (DBSO) via Centrum Deeltijds Onderwijs

Voortraject

Brugproject

Deeltijds contract

Tewerkstelling in Normaal Economisch Circuit (367)

IBO (binnen deeltijds onderwijs)

ILW (197)

Contract thuiswerk

5 Werknemersstromen De horecasector kent een grote dynamiek en jobmobiliteit. Zowel de instroom, uitstroom als interne mobiliteitsgraad liggen in 2010 ruim boven het gemiddelde. In één jaar tijd is bijna 28% van de werknemers uit de sector gestroomd, bijna evenveel (27%) is in de sector gestroomd. Daarnaast is nog eens ruim 13% van de werknemers binnen de sector mobiel. In vergelijking met andere leeftijdsgroepen is er een veel grotere mobiliteit bij de min 25-jarigen. Jongeren kennen in de horecasector een instroomgraad van 49%, uitstroomgraad van 45% en een interne mobiliteitsgraad van 18%. Wat de instroom in de horecasector betreft, zien we vooral personen die instromen vanuit een statuut 12 van rechtgevend kind voor kinderbijslag (29%), vanuit een ander statuut (21%) en vanuit een ander paritair comité (17%). Kijken we naar de uitstroom dan zien we vooral personen die uitstromen naar 12 een ander paritair comité (27%), naar een ander statuut (19%) en naar het statuut van rechtgevend kind voor kinderbijslag (14%). Bij de in- en uitstroom naar een ander paritair comité is deze van PC322 uitzendarbeid het grootst bij zowel de in- als de uitstroom.

12

Alle statuten zijn te vinden in ‘werknemersstromen’ vanaf pagina 95.


12


13

Trends Vooraleer we de arbeidsmarkt belichten, staan we even stil bij een aantal belangrijke ontwikkelingen en trends. Concreet gaat het om ontwikkelingen op economisch, sociaal, technologisch en politiek vlak. Deze ontwikkelingen bepalen immers in sterke mate de vraag en het aanbod van de arbeid, maar ook de vereiste competenties, vaardigheden en het profiel van potentiële werknemers.

1. Economische ontwikkelingen Het bruto binnenlands product (BBP) van een land is een veel gebruikte maatstaf voor de welvaartscreatie van een land of regio. De tabel toont de jaargroeicijfers voor België en de EU27 per kwartaal. In de loop van 2013 wordt de economische groei terug positief. Het (rechtstreekse) aandeel van de horeca in het BBP bedraagt bij benadering 1,75% in 2012 (BBP in kettingeuro's, referentiejaar 2011) (Nationale Bank van België, 2014). Tabel: Economische jaargroei België / EU27 -2013% België EU27 Q1 -0,5 -0,8 Q2 +0,1 -0,2 Q3 +0,4 +0,1

13

Bron: NBB Bewerking door Guidea

Een tweede economische indicator is de werkloosheidsgraad. Vanaf januari 1999 wordt de werkloosheidsgraad bepaald door de verhouding tussen het aantal niet-werkende werkzoekenden (nwwz) tussen 18 en 65 jaar en de beroepsbevolking tussen 18 en 65 jaar (VDAB, 2014). Grafiek: Evolutie werkloosheidsgraad Vlaanderen -2008/20138,5% 8,0% 7,48%

7,30%

7,5% 7,0% 6,5%

6,65%

6,0% 5,90%

5,5%

januari april juli oktober januari april juli oktober januari april juli oktober januari april juli oktober januari april juli oktober januari april juli oktober

5,0%

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Bron: VDAB Bewerking door Guidea

De werkloosheidsgraad kent een piek in de zomermaanden. Heel wat jongeren verlaten op dat moment de schoolbanken. Via een trendlijn kunnen we toch de verschillende perioden vergelijken. In 2010 bereikte de trendlijn een piek waarna een lichte daling volgde. Vanaf 2012 stijgt de trendlijn opnieuw. Eind 2013 ligt de trendlijn reeds hoger dan de piek in 2010. 13

Kwartaal 4 nog niet beschikbaar.


14

Het indexcijfer van de consumptieprijzen is een economische indicator die tot hoofdtaak heeft op objectieve wijze de prijsevolutie in de tijd weer te geven van een korf van goederen en diensten. Het indexcijfer meet niet zozeer het prijsniveau van deze korf voor een bepaalde periode, maar wel de schommeling van dit niveau tussen twee periodes. Hierbij geldtj de eerste periode als vergelijkingsbasis. Het basisjaar ter vergelijking is 2004 (FOD Economie, 2014). De index voor de horecasector staat in 2013 op 128,98 terwijl dit voor alle groepen samen 122,40 is. Onderstaande grafiek toont de evolutie van de index (basisjaar = 2004) van de prijzen in de horecasector en alle productgroepen. De prijzen in de horeca zijn zeer geleidelijk gestegen zonder echte knikken. Bij alle productgroepen samen is er een knik in 2009 en een vertraagde stijging in 2013. In 2013 is er een prijsstijging van 2,4% in vergelijking met 2012. Voor alle groepen samen is er een stijging van 1,1%. De prijzen van een aantal productgroepen stijgen in 2013 namelijk niet of nauwelijks. Grafiek: Evolutie index consumptieprijzen horecasector en alle productgroepen samen (basisjaar 2004 = 100) -2004/2013128,98

130

125,96 121,05

120

122,40

110 100

100

90 2004

2005

2006

2007

2008

Horecasector

2009

2010

2011

2012

2013

Totaal


2. Sociale ontwikkelingen De Vlaamse bevolking groeit. Begin 2014 telt Vlaanderen ruim 6,4 miljoen inwoners, tegenover 6,2 miljoen inwoners begin 2010 (+ 2,5%). Verwacht wordt dat deze groei zich op lange termijn blijft doorzetten tot naar schatting meer dan 7 miljoen inwoners in Vlaanderen in 2060. De verwachte bevolkingsgroei is het resultaat van een hoog migratiesaldo, toenemende levensverwachting, en een stijgende vruchtbaarheidsgraad (Federaal Planbureau & Algemene Directie Statistiek, 2014). Tussen het jaar 2000 en 2010 stijgt het aantal immigraties van vreemdelingen naar België van 62.909 tot 140.375 (FOD Economie-ADSEI, 2012). Verwacht wordt dat deze immigraties in de toekomst licht gaan dalen en zich op langere termijn gaan stabiliseren (Federaal Planbureau & Algemene Directie Statistiek, 2014). Voor de horeca betekent dit dat niet alleen de diversiteit aan gasten toeneemt, maar ook de diversiteit onder werknemers (Dehoga, 2011; Guidea, 2013a). In Vlaanderen vergrijst de bevolking. De levensverwachting neemt alsmaar toe, terwijl het aantal jongeren daalt. In 2013 is 18,8% van de Vlaamse bevolking ouder dan 65 jaar. Er wordt verwacht dat dit aandeel stijgt tot 27,4% tegen 2060 terwijl het aandeel jonger dan 65 daalt. De top van de Vlaamse


15

leeftijdspiramide verbreedt en wordt meer een meer een rechthoek (Federaal Planbureau & Algemene Directie Statistiek, 2014). Deze vergrijzende bevolking maakt de oudere gasten tot een belangrijke doelgroep voor de horeca. Ook dwingt het horecazaken om meer en meer maatregelen te treffen voor het tewerkstellen van ouder personeel (zie ook onze rapporten ‘Seniorvriendelijkheid in de horeca’ en ‘Vergrijzing van de arbeidsmarkt’; Guidea, 2012, 2014a). Figuur: Leeftijdspiramide Vlaamse gewest 2013, 2030 en 2060.

Bron: Federaal Planbureau & Algemene Directie Statistiek (2014) Bewerking door Guidea

Door het ouder worden van onze bevolking, daalt het aantal personen op arbeidsleeftijd. Het aantal actieve personen per oudere neemt naar verwachting af van 3,7 in 2013 tot 2,2 in 2060. Ook het aantal potentiële werknemers op de arbeidsmarkt neemt af. Deze schaarste op de arbeidsmarkt wordt voor de horeca extra versterkt door een ontoereikende instroom vanuit het horecaonderwijs. Zo zorgt de horeca voor 3,48% van de totale tewerkstelling in Vlaanderen, terwijl de leerlingen uit het horecaonderwijs slechts 1,59% uitmaken van de totale leerlingenpopulatie in het voltijds secundair onderwijs (Federaal Planbureau & Algemene Directie Statistiek, 2014; Guidea, 2013b, 2013c; Horeca Vorming Vlaanderen & Guidea, 2014). Wanneer we naar de jongeren kijken, zien we een nieuwe groep op de arbeids- en consumentenmarkt komen. Generation Y, ook wel de ‘Millenials’ genoemd, eisen meer en meer hun plaats op in onze maatschappij. Ze zijn zelfstandig, ondernemend, creatief, kritisch en mondig (Food Inspiration, 2014a). Het is een generatie die opgegroeid is met de vele mogelijkheden van communicatie, media en digitale technologie en hier continu gebruik van maakt (Food Inspiration, 2014a; Ygenwijs, 2014). Millenials willen zich ontwikkelen en ontplooien. Werken staat voor hen gelijk met passie, geluk, voldoening, talent, tevredenheid, leren en levenskwaliteit. Werken moet leuk zijn en aanvoelen als een hobby (Guidea, 2012b; Ygenwijs, 2014). Dit kan een belangrijke uitdaging zijn voor de horeca. De sector kampt immers met een negatief imago en een lage jobwaardering (Guidea, 2012b). Maatschappelijk verantwoord ondernemen is al een tijdje ‘in’ en blijft ‘in’. Een aantal belangrijke redenen hiervoor zijn een toenemende vraag van klanten en gasten naar verantwoord en duurzaam handelen, een besparing van kosten en stijging in omzet, de schaarste aan grondstoffen en een goede reputatie. Ook de horeca volgt steeds meer deze ontwikkeling. Verschillende initiatieven gaande van afvalreductie, eerlijke handel en inkoop, gezonde voeding, energiebesparing, diversiteit op de werkvloer, opleiding en ontwikkeling tot een verantwoord personeelsbeleid duiken in stijgende mate op (Guidea, 2014b). De deeleconomie is aan een opmars bezig. De deeleconomie gaat om ‘gebruik’ in plaats van ‘bezit’. Samenwerking staat centraal. Het gaat om het uitwisselen van informatie, producten en/of diensten binnen netwerken van personen en gemeenschappen (Gillabel et al., 2014). Zo zijn er maatschappijen


16

die horeca apparatuur leasen (e.g., www.lease4horeca.com), en platformen waarlangs men gezamenlijk kan onderhandelen en inkopen aan een voordeligere prijs (e.g., GrootInkoopGroep). Ook zijn er internetplatformen die horeca diensten aanbieden (e.g., Airbnb, Cookening.com) en zich zo op de horeca markt begeven (Food Inspiration, 2014b). Deze laatste roepen protest op bij de traditionele horecaondernemingen. Zij krijgen het verwijt oneerlijke concurrentie te zijn en de horeca markt overhoop te gooien. Dit omwille van het gebrek aan regelgeving en fiscaliteit voor deze initiatieven (Gillabel et al., 2014). We leven in een 24-uren economie waarbij vrije tijd enorm schaars is. Door deze drukke levensstijl gaan gasten anders consumeren. Ze zijn vragende partij naar cross-business concepten waar verschillende services gecombineerd worden op één plek. Denk maar aan een kledingswinkel waar je ook een koffie kan bestellen, een wasserette of kapsalon inclusief café of een restaurant met een eigen voedingswinkel (Guidea, 2014b; Horeca Vorming Vlaanderen & Guidea, 2014). Er is meer en meer verlangen naar verbondenheid. De tijden van individualisme en egoïsme zijn voorbij. Mensen willen contact, samen zijn, en delen. In de horeca vertaalt zich dit in nieuwe concepten zoals op restaurant aanschuiven aan één lange tafel, gerechten delen, of social dining waarbij men online een plaats in een groepsdiner reserveert om zo, offline, nieuwe mensen te leren kennen (e.g., socialdining.org, socialdining.nl) (Horeca Expo, 2013). Massaproducten zijn ‘out’. Er is een voorkeur voor authenticiteit. Producten, concepten, diensten, enzovoort moeten uniek, origineel, echt en/of ambachtelijk zijn. Ze moeten met de handen vervaardigd zijn en niet langer industrieel of machinaal (Wijs, 2014). Gasten willen genieten van eerlijke en verantwoorde producten die met veel liefde en passie vervaardigd zijn (Horeca Vorming Vlaanderen & Guidea, 2014).

3. Technologische veranderingen Digitaal is niet meer weg te denken uit onze wereld. De vraag naar digitale producten en diensten blijft toenemen. Klanten en gasten duwen alle sectoren, waaronder ook de horeca, verder in de richting van de digitale transformatie. Onderzoek toont dat consumenten meer en meer verlangen naar een selfservice beleving waar ze zelf alles digitaal onder controle hebben (Wijs, 2014). Nooit eerder was het aantal online hotelreservaties (via hotel websites, online travel agents, …) zo hoog, het belang van digitale marketing zo groot, en de invloed van online review systemen (e.g., Trip Advisor, Zoover, …) zo sterk (The Center for Hospitality Research, 2014a, 2014b, 2014c). Mobile verovert de wereld. Smartphones en tablets zijn alomtegenwoordig. Het aantal bezoeken aan horeca websites en reservaties via mobiele systemen zit massaal in de lift (Hospitalitynet, 2014). Horecaondernemingen houden er dus best rekening mee dat hun apps en websites ook op mobile systemen werken. Bovendien biedt mobile heel wat voordelen. Mobile applicaties zorgen er bijvoorbeeld voor dat gasten direct kunnen communiceren met de receptie of vervroegd kunnen in- of uitchecken. Ook maken deze apps het mogelijk dat horecaondernemers een beter begrip krijgen van hun gasten en hun gewoontes waardoor ze hen beter kunnen dienen (M-hospitality, 2014). Sociale media zijn voor velen een vast onderdeel van het dagelijkse leven. Het gaat al lang niet meer om enkel Facebook en Twitter. Ook Google+, Vimeo, Pinterest, Tumblr, Snapchat, Instagram, Vine, … winnen aan terrein. Steeds meer horecaondernemingen bouwen een community van volgers op. Ook maken ze meer en meer gebruik van sociale media voor hun bedrijfsprocessen. Denk maar aan het rekruteren van werknemers, intern communiceren of volgen van opleiding via sociale media (Horeca Vorming Vlaanderen & Guidea, 2014; Wijs, 2014).


17

Big Data komt op en wordt het goud of de olie van de toekomst genoemd. Big Data verwijst naar een omvangrijke verzameling van digitale gegevens. Het bezoeken van een webpagina, likes en comments op Facebook of het registreren van je persoonlijke gegevens voor het ontvangen van een nieuwsbrief, … het laat digitale sporen na. Deze gigantische verzameling gegevens biedt heel wat economische kansen. Zo kan er op basis van datasporen bepaald worden welke doelgroep een horecazaak het meest aanspreekt of hoe ondernemingen de relatie met hun gasten kunnen versterken. Ook kan het inzicht bieden in hoe ondernemingen een gepersonaliseerd productenaanbod kunnen aanbieden of hoe ze gasten meer tevreden kunnen stellen. Zij die deze data goed weten te interpreteren en gebruiken, worden de grote winnaars van de toekomst (De Correspondent, 2013; Wijs, 2014).

4. Politiek Ten slotte zijn er ook een aantal wijzigingen in regelgeving die een belangrijke invloed hebben op de horecasector. Vanaf 2015 wordt in de horeca de geregistreerde kassa met black box verplicht. Alle horecaondernemingen met ontvangsten uit maaltijden die 10% of meer van de totale omzet van de onderneming bedragen, moeten met deze kassa werken. De kassa zorgt ervoor dat alle verrichtingen definitief geregistreerd worden. Het is mogelijk om correcties aan te brengen maar deze blijven zichtbaar. Op het kasticket ziet de gast steeds alle verrichtingen. Dit kasticket is ook geldig als BTW document. Op die manier zijn alle inkomsten van de horeca onderneming officieel. Zwart geld of zwarte uitgaven zijn niet mogelijk (Horeca Federatie, 2014). Vanaf 13 december 2014 is de nieuwe allergenenwetgeving van kracht. Europa legt aan verschillende sectoren, waaronder de horeca, op dat de consument geïnformeerd moet worden over de aanwezigheid van allergenen in niet verpakte levensmiddelen. Voor België is er een regeling getroffen waardoor horecaondernemingen deze info ook mondeling, en niet noodzakelijk schriftelijk, kunnen meedelen (Horeca Federatie, 2014).


18


19

Werkzaamheid Om een beeld te krijgen van het aantal werkenden in de horecasector in Vlaanderen (en de rest van het land) geven we in dit hoofdstuk een overzicht van het aantal werknemers, het aantal zelfstandigen en het aantal studentenjobs tewerkgesteld in de Vlaamse horeca in het jaar 2013. Daarnaast bespreken we cijfers over de arbeidsvoorwaarden bij werknemers en zelfstandigen zoals loon, arbeidsduur, werken op onregelmatige uren en tijdelijke arbeid. De gegevens over de lonen verkrijgen we via de RSZ en de RSVZ. De andere gegevens halen we uit de EAK, de Enquête naar de arbeidskrachten, uitgevoerd door de FOD Economie.


20

1 Aantal werknemers in de horecasector Op de volgende pagina’s geven we een overzicht van de kerncijfers wat betreft de loontrekkende werknemers in de horecasector voor België en Vlaanderen. Na het overzicht vindt u meer gedetailleerde tabellen. 14

Nog meer detail is te vinden in onze online database ‘Horeca in Cijfers’ . Het aantal werknemers kan er bepaald worden per gewest, provincie, arrondissement en gemeente. Deze digitale weg maakt het mogelijk om de beschikbare informatie continu te actualiseren en uit te breiden. Voor de cijfers over de loontrekkende werkgelegenheid in de horecasector doen we een beroep op de cijfers van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ). We verkiezen de gecentraliseerde statistieken: het bedrijf – en dus ook zijn werknemers – wordt ingedeeld in de sector van zijn hoofdactiviteit. De geografische indeling gebeurt op basis van de locatie van de hoofdzetel. De RSZ bepaalt het aantal arbeidsplaatsen door per werkgever een telling te maken van het aantal werknemers in dienst. Personen met meerdere jobs bij verschillende werkgevers worden dus meermaals geteld. Enkel de cijfers over werknemers per leeftijdscategorie wijken hiervan af. Bij deze cijfers gaat het om unieke werknemers. De geografische indeling gebeurt op basis van de hoofdverblijfplaats van de werknemer. De afbakening van de horecasector ten slotte gebeurt op basis van de nace-bel 2008 nomenclatuur. Meer uitleg hieromtrent is te vinden in het deel ‘toelichting van de bronnen’.

14

Te bereiken via de website: www.guidea.be > cijfers en publicaties > online cijferdatabase of via http://guidea.incijfers.be


21

1.1 Aantal werknemers in alle sectoren in België 15

Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in alle sectoren in België -2012/2013Sectie Omschrijving 2012 2013 A Landbouw, bosbouw en visserij 22.093 22.258 B Winning van delfstoffen 3.005 2.814 C Industrie 500.123 486.169 Productie en distributie van elektriciteit, gas, D 17.985 17.881 stoom en gekoelde lucht Distributie van water; afval- en E 16.231 16.326 afvalwaterbeheer en sanering F Bouwnijverheid 216.227 211.023 Groot- en detailhandel: reparatie van auto’s en G 492.156 488.782 motorfietsen H Vervoer en opslag 217.931 214.139 I Verschaffen van accommodatie en maaltijden 120.681 118.790 J Informatie en communicatie 91.967 92.348 K Financiële activiteiten en verzekeringen 130.736 128.749 L M N O P Q R S T U Totaal

Exploitatie van en handel in onroerend goed Vrije beroepen en wetenschappelijke en technische activiteiten Administratieve en ondersteunende diensten Openbaar bestuur en defensie; verplichte sociale verzekeringen Onderwijs Menselijke gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening Kunst, amusement en recreatie Overige diensten Huishoudens als werkgever van huishoudelijk personeel Extraterritoriale organisaties en lichamen

Aandeel 0,6% 0,1% 14,1%

Jaargroei +0,7%

0,5%

-0,6%

0,5%

+0,6%

6,1%

-2,4%

14,2%

-0,7%

6,2% 3,5% 2,7% 3,7%

-1,7% -1,6% +0,4% -1,5%

-6,4% -2,8%

20.122

20.359

0,6%

+1,2%

143.557

145.418

4,2%

+1,3%

343.102

341.365

9,9%

-0,5%

210.043

204.205

5,9%

-2,8%

368.368

371.299

10,8%

+0,8%

438.927

443.783

12,9%

+1,1%

32.706 79.256

32.319 78.752

0,9% 2,3%

-1,2% -0,6%

3.274

3.333

0,1%

+1,8%

2.679 3.471.169

2.876 3.442.988

0,1% 100%

+7,4% -0,8%


Het aantal werknemers in België over alle sectoren heen daalt in 2013 met ruim 28.000 ofwel 0,8%. Het aantal werknemers in de horeca daalt sterker dan het gemiddelde, meer bepaald 1,6%. De horeca laat procentueel gezien wel een aantal sectoren achter zich. De evolutie van het aantal horecawerknemers in België vertoont voor het tweede jaar op rij een (gevoelige) daling (zie grafiek). Het aantal werknemers in de horecasector is in 2013 gelijkaardig aan het niveau van 2006, al is er wel een verschil. Toen was het aandeel van de horecawerknemers ten opzichte van alle sectoren 3,59%. In 2013 daalt dit aandeel naar 3,45%. Als we kijken naar de verdeling van de loontrekkende werknemers in België zien we voornamelijk een weerspiegeling van de grootte van de gemeenten en de aantrekkingskracht van de centrumsteden. Daarnaast herkennen we op de kaart enkele toeristische centra zoals de Kust.

15

De cijfers van de RSZ geven normaliter het aantal arbeidsplaatsen op basis van de hoofdzetel van de onderneming weer .


22

Grafiek: Evolutie van het aantal loontrekkende horecawerknemers en aandeel t.o.v. alle sectoren in België -2006/2013126.000

3,70% 123.730

124.000 122.000 120.000

3,59% 118.793

3,65%

122.508 120.885 119.452

3,60%

120.681

119.907

118.790

118.000

3,55% 3,50%

3,45%

116.000

3,45%

114.000

3,40%

112.000

3,35%

110.000

3,30% 2006

2007

2008

2009 Horecawerknemers

2010

2011 Aandeel


Grafiek: Aantal loontrekkende horecawerknemers per gemeente -2013-



2012

2013

23

1.2 Horecawerknemers per gewest Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per gewest -2008/20132008 2012 2013 2012 - 2013 -0,9% Vlaanderen 69.116 66.706 66.100 -1,8% Wallonië 24.418 26.675 26.199 -3,0% Brussel 27.351 27.300 26.491 -1,6% Totaal 120.885 120.681 118.790 2008 57,2% 20,2% 22,6% 100%

Vlaanderen Wallonië Brussel Totaal

2012 55,3% 22,1% 22,6% 100%

2013 55,6% 22,1% 22,3% 100%


Grafiek: Evolutie aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per gewest -2003/201380.000 71.246

69.092

70.000 64.553

66.706

66.100

60.000 50.000 40.000 30.000 20.000

27.899 27.300 26.491 26.739 26.675 26.199

25.767 21.352

10.000 0 2003

2004

2005

2006

2007

Vlaanderen

2008 Wallonië

2009

2010

2011

2012

2013

Brussel


Het aantal loontrekkende werknemers in België in de horeca daalt in 2013 met 1,6% ten opzichte van het jaar voordien. In elk gewest is er een daling, maar deze is het grootst in Brussel. 56% van alle horecawerknemers werkt in Vlaanderen. Het aantal werknemers in Wallonië en Brussel groeit naar elkaar toe.

Evolutiereeks in bijlage 1


24

1.3 Horecawerknemers per subsector 1.3.1 Werknemers per subsector (nace3) België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per subsector in België -2008/20132008 2012 2013 2012 – 2013 -1,9% Hotels 17.441 16.975 16.658 -4,5% Vakantieverblijven 4.093 3.756 3.587 Kampeerterreinen 491 476 496 +4,2% +2,5% Overige accommodatie 649 684 701 -0,7% Restaurants 66.866 67.948 67.495 -2,4% Catering 16.689 16.674 16.279 -4,2% Drinkgelegenheden 14.656 14.168 13.574 -1,6% Totaal 120.885 120.681 118.790 Hotels Vakantieverblijven Kampeerterreinen Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden Totaal

2008 14,4% 3,4% 0,4% 0,5% 55,3% 13,8% 12,1% 100%

2012 14,1% 3,1% 0,4% 0,6% 56,3% 13,8% 11,7% 100%

2013 14,0% 3,0% 0,4% 0,6% 56,8% 13,7% 11,4% 100%


Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per subsector in Vlaanderen -2008/20132008 2012 2013 2012 - 2013 -0,5% Hotels 8.546 8.611 8.569 -6,4% Vakantieverblijven 2.853 2.388 2.236 Kampeerterreinen 322 310 347 +11,9% -0,8% Overige accommodatie 154 130 129 Restaurants 39.582 38.810 38.942 +0,3% -3,9% Catering 8.041 7.743 7.439 -3,2% Drinkgelegenheden 9.618 8.714 8.438 -0,9% Totaal 69.116 66.706 66.100 Hotels Vakantieverblijven Kampeerterreinen Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden Totaal

2008 12,4% 4,1% 0,5% 0,2% 57,3% 11,6% 13,9% 100%

2012 12,9% 3,6% 0,5% 0,2% 58,2% 11,6% 13,1% 100%

2013 13,0% 3,4% 0,5% 0,2% 58,9% 11,3% 12,8% 100%



25

Binnen de horecasector stellen de restaurants het meeste werknemers tewerk, namelijk 57%. De evolutie van het aantal werknemers in de horeca verschilt tussen de subsectoren onderling, maar ook tussen de verschillende gewesten. Op nationaal vlak is er enkel een positieve evolutie in het aantal werknemers bij de kampeerterreinen en overige accommodatie. Bij de vakantieverblijven en drinkgelegenheden gaan er procentueel het meeste jobs verloren in vergelijking met vorig jaar. Op vijf jaar tijd zien we de grootste absolute daling bij de hotels (-783) en de drinkgelegenheden (-1.082). In Vlaanderen gaat het aantal tewerkgestelden met 0,9% achteruit. De subsectoren ‘kampeerterreinen’ en ‘restaurants’ zien wel gemiddeld hun personeelsbestand toenemen. Daartegenover gaan er vooral jobs verloren bij de vakantieverblijven, catering en drinkgelegenheden. Opvallend is dat het aantal vakantieverblijven jaar na jaar blijft stijgen, terwijl het aantal werknemers in die subsector blijft dalen. In de andere gewesten, Wallonië en Brussel, zien ook weinig subsectoren het aantal werknemers toenemen. Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per subsector in Wallonië en Brussel 16 -20132013 Wallonië

Brussel

Hotels

n 3.361

12,8%

Vakantieverblijven

1.011

3,9%

Kampeerterreinen

138

0,5%

Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden Totaal

%

475 15.911

60,7%

1.954

7,5%

3.349 26.199

1,8%

n 4.728 340 11 97 12.642

% 17,8% 1,3% 0,0% 0,4% 47,7% 26,0%

12,8%

6.886 1.787

100%

26.491

100%

6,7%


1.3.2. Werknemers per subklasse (nace5) Twee van de subsectoren, met name restaurants en drinkgelegenheden, verdienen extra aandacht. Het is interessant om beide subsectoren verder op te delen tot op 5 cijfers van de nace-codes (subklassen). We bekijken beide categorieën op het niveau van België en Vlaanderen. Restaurants De restaurants kunnen we verder opdelen in enerzijds deze met volledige bediening en anderzijds deze met beperkte bediening. Het aantal werknemers in de restaurants kent weinig grote schommelingen de afgelopen jaren. Op vijf jaar tijd daalt het aantal werknemers in België in de restaurants met volledige bediening met bijna 7% of netto ruim 3.000 arbeidsplaatsen. De evolutie bij de restaurants met beperkte bediening is net omgekeerd. Daar zijn er de laatste vijf jaar netto bijna 4.000 plaatsen bijgekomen, wat een stijging van 19% betekent. Op die manier stijgt in vijf jaar tijd het aantal werknemers in de restaurants lichtjes met net geen procent.

16



26

In Vlaanderen is dezelfde evolutie te zien, maar minder uitgesproken. Bij de restaurants met volledige bediening daalt het aantal werknemers over een periode van vijf jaar met ruim 2%. Bij de restaurants met beperkte bediening stijgt het aantal werknemers, maar zeer beperkt. Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de subsector restaurants in België -2008/20132008 2009 2010 2011 2012 2013 2008 - 2013 56.101 Restaurants met 47.069 46.406 47.222 44.981 44.507 43.857 -6,8% volledige bediening 56.102 Restaurants met 19.797 20.482 21.595 23.988 23.441 23.638 +19,4% beperkte bediening 56.1 Restaurants

66.866

66.888

68.817

68.969

67.948

67.495

+0,9%


Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de subsector restaurants in Vlaanderen -2008/20132008 2009 2010 2011 2012 2013 2008 - 2013 56.101 Restaurants met 27.728 27.527 28.021 27.860 27.245 27.049 -2,4% volledige bediening 56.102 Restaurants met 11.854 12.214 12.559 12.147 11.565 11.893 +0,3% beperkte bediening 56.1 Restaurants

39.582

39.741

40.580

40.007

38.810

38.942

-1,6%


Drinkgelegenheden De drinkgelegenheden kunnen we verder opdelen in cafés en bars, discotheken en nachtclubs en ten slotte overige drinkgelegenheden. De laatste jaren daalt het aantal werknemers bij de drinkgelegenheden in zowel België als Vlaanderen. De drinkgelegenheden in België tellen in 2013 zo’n 7% minder werknemers dan in 2008. Het aantal werknemers in cafés en bars daalt over die vijf jaar met net geen procent. Wel is het zo dat er eerst een stijging is met een piek in 2011. Sinds 2011 zijn er wel terug zo’n 1.000 arbeidsplaatsen verloren gegaan. Bij de discotheken, nachtclubs en dergelijke daalt het aantal werknemers, op 2011 na, heel geleidelijk. Op die manier zijn er in vijf jaar tijd netto zo’n 1.000 werknemers minder in deze subklasse. Dit komt neer op een daling van 36%. De cijfers in Vlaanderen tonen min of mee dezelfde evolutie. Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de subsector drinkgelegenheden in België -2008/20132008 2009 2010 2011 2012 2013 2008 - 2013 56.301 Cafés en bars 56.302 Discotheken, nachtclubs, e.d. 56.309 Overige drinkgelegenheden 56.3 Drinkgelegenheden

11.912

12.594

12.863

12.977

12.129

11.823

-0,7%

2.741

2.544

2.276

2.289

2.027

1.743

-36,4%

3

6

19

19

12

8

--,-%

14.656

15.144

15.158

15.285

14.168

13.574

-7,4%



27

Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de subsector drinkgelegenheden in Vlaanderen 2008/20132008 2009 2010 2011 2012 2013 2008 - 2013 56.301 Cafés en bars 56.302 Discotheken, nachtclubs, e.d. 56.309 Overige drinkgelegenheden 56.3 Drinkgelegenheden

7.794

8.086

8.145

7.917

7.380

7.319

-6,1%

1.821

1.688

1.512

1.496

1.322

1.113

-38,9%

3

6

19

19

12

6

--,-%

9.618

9.780

9.676

9.432

8.714

8.438

-12,3%




28

1.4 Horecawerknemers per dimensiegrootte van de onderneming België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per dimensiegrootte van de onderneming in België -2008/20132008 2012 2013 n 1 tot 4 werknemers 5 tot 9 werknemers 10 tot 19 werknemers 20 tot 49 werknemers 50 tot 99 werknemers 100 tot 199 werknemers 200 tot 499 werknemers 500 tot 999 werknemers 1000 werknemers en meer Totaal

120.885 23,0% 20,2% 18,5% 15,0% 5,7% 3,8% 3,9% 2,0% 7,9% 100%

120.681 22,9% 20,2% 18,5% 15,5% 5,5% 3,8% 4,7% 2,3% 6,7% 100%

118.790 23,1% 20,2% 18,9% 15,0% 5,2% 3,6% 3,8% 3,3% 6,9% 100%


In 2013 verschuiven de aandelen lichtjes tussen de grote horecabedrijven. Een procentuele daling in een dimensiecategorie hoeft echter niet noodzakelijk te betekenen dat bepaalde bedrijven zijn stopgezet. Het is mogelijk dat een bedrijf dat in 2012 nog net geen 500 werknemers had, nu zijn personeelsbestand heeft zien stijgen tot net boven de 500. Dit heeft een verschuiving tussen de verschillende dimensies tot gevolg.

Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per dimensiegrootte van de onderneming in Vlaanderen -2008/20132008 2012 2013 n 69.116 66.706 66.100 1 tot 4 werknemers 5 tot 9 werknemers 10 tot 19 werknemers 20 tot 49 werknemers 50 tot 99 werknemers 100 tot 199 werknemers 200 tot 499 werknemers 500 tot 999 werknemers 1000 werknemers en meer Totaal

23,0% 21,8% 20,8% 16,3% 6,4% 2,1% 3,5% 2,4% 3,8% 100%

23,0% 21,9% 20,7% 16,0% 5,4% 2,4% 5,2% 1,7% 3,5% 100%

23,2% 21,8% 21,5% 15,6% 4,7% 2,6% 3,5% 3,8% 3,4% 100%


Net als in België zijn er in Vlaanderen een aantal lichte verschuivingen tussen de verschillende dimensies. De grootste groep van werknemers werkt voor een bedrijf dat 1 tot 4 werknemers tewerkstelt.


29

In vergelijking met Vlaanderen zijn er in Wallonië meer kleine ondernemingen. In Brussel daarentegen werkt de grootste groep van werknemers in een bedrijf met meer dan 1.000 werknemers. Er zijn weinig evoluties merkbaar voor de verschillende gewesten. Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per dimensiegrootte van de onderneming in Wallonië en Brussel -20132013 Wallonië Brussel 26.199 26.491 1 tot 4 werknemers 32,8% 13,2% 5 tot 9 werknemers 24,1% 12,3% 10 tot 19 werknemers 18,0% 13,5% 20 tot 49 werknemers 14,9% 13,7% 50 tot 99 werknemers 4,4% 7,0% 100 tot 199 werknemers 2,4% 7,4% 200 tot 499 werknemers 3,4% 5,2% 500 tot 999 werknemers 0,0% 5,4% 1000 werknemers en meer 0,0% 22,3% Totaal 100% 100% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea



30

1.5 Horecawerknemers per dimensiegrootte van de onderneming en per subsector België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per dimensiegrootte van de onderneming en per subsector in België -2013Vakantie- KampeerOverige DrinkgeleHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie genheden n 16.658 3.587 496 701 67.495 16.279 13.574 1 tot 4 wns 5 tot 9 wns 10 tot 19 wns 20 tot 49 wns 50 tot 99 wns 100 tot 199 wns 200 tot 499 wns 500 tot 999 wns 1000 wns en meer Totaal

6,3% 9,7% 14,7% 22,9% 15,3% 14,7% 9,2% 0,0% 7,2% 100%

7,8% 7,9% 7,5% 12,2% 16,1% 6,7% 11,8% 0,0% 30,0% 100%

36,5% 32,9% 13,7% 16,9% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 100%

11,8% 36,2% 44,5% 7,4% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 100%

28,5% 24,9% 21,8% 14,9% 2,6% 0,5% 1,1% 3,8% 1,8% 100%

9,3% 8,7% 10,9% 9,4% 5,5% 7,6% 11,5% 8,3% 28,7% 100%

37,2% 25,1% 21,4% 13,7% 2,6% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 100%


De tabellen tonen dat kampeerterreinen, overige accommodatie en drinkgelegenheden eerder kleine ondernemingen zijn waar weinig mensen tewerkgesteld worden. Hotels, vakantieverblijven, restaurants en cateringbedrijven vinden we terug over nagenoeg alle dimensies. In Vlaanderen zien we een gelijkaardig patroon.

Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per dimensiegrootte van de onderneming en per subsector in Vlaanderen -2013Vakantie- KampeerOverige DrinkgeleHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie genheden n 8.569 2.236 347 129 38.942 7.439 8.438 1 tot 4 wns 6,6% 7,1% 25,6% 14,0% 27,8% 11,3% 33,7% 5 tot 9 wns 10,7% 7,0% 35,2% 46,5% 25,9% 12,0% 25,3% 10 tot 19 wns 18,4% 4,2% 15,0% 39,5% 23,5% 16,9% 23,5% 20 tot 49 wns 23,1% 13,4% 24,2% 0,0% 14,3% 14,5% 15,2% 50 tot 99 wns 16,6% 15,3% 0,0% 0,0% 2,2% 4,3% 2,3% 100 tot 199 wns 6,5% 4,8% 0,0% 0,0% 0,3% 12,6% 0,0% 200 tot 499 wns 4,2% 0,0% 0,0% 0,0% 1,3% 19,2% 0,0% 500 tot 999 wns 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 4,7% 9,2% 0,0% 1000 wns en meer 13,9% 48,1% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea


31

1.6 Horecawerknemers per statuut België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per statuut in België -2008/20132008 2012 2013 2012 - 2013 -2,0% Arbeiders 107.187 105.757 103.597 Bedienden 13.698 14.924 15.193 +1,8% -0,9% Totaal 120.885 120.681 118.790 2008 88,7% 11,3% 100%

Arbeiders Bedienden Totaal

2012 87,6% 12,4% 100%

2013 87,2% 12,8% 100%


Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per statuut in Vlaanderen -2008/20132008 2012 2013 2012 - 2013 -1,4% Arbeiders 62.920 59.988 59.177 Bedienden Totaal


6.196 69.116

6.718 66.706

6.923 66.100

2008

2012

2013

91,0% 9,0% 100%

89,9% 10,1% 100%

89,5% 10,5% 100%

+3,1% -0,9%


Er is een groot verschil in evolutie tussen de verschillende statuten. Het aantal arbeiders in de horecasector in België en Vlaanderen daalt met 2% en 1%. Het aantal bedienden daarentegen stijgt met 2% in België en 3% in Vlaanderen. In België en Vlaanderen is het aantal bedienden in vijf jaar tijd met 11% en 12% gestegen. Wallonië heeft een gelijkaardige verdeling als Vlaanderen. In Brussel zijn er meer dan 20% bedienden. Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per statuut in Wallonië en Brussel -201317


2013 Wallonië n % 23.496 89,7%

Brussel n % 20.924 79,0%

2.703

10,3%

5.567

21,0%

26.199

100%

26.491

100%


Evolutiereeks in bijlage 6 17



32

1.7 Werknemers per statuut en per subsector België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per statuut en per subsector in België -2013Vakantie- KampeerOverige DrinkgeleHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie genheden Arbeiders 11.447 2.312 374 512 62.479 13.363 13.110 Bedienden 5.211 1.275 122 189 5.016 2.916 464 Totaal 16.658 3.587 496 701 67.495 16.279 13.574 Vakantie- KampeerOverige Restaurants verblijven terreinen accommodatie 68,7% 64,5% 75,4% 73,0% 92,6% 31,3% 35,5% 24,6% 27,0% 7,4% 100% 100% 100% 100% 100% Hotels Arbeiders Bedienden Totaal

Catering 82,1% 17,9% 100%

Drinkgelegenheden 96,6% 3,4% 100%


Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per statuut en per subsector in Vlaanderen -2013Vakantie- KampeerOverige DrinkgeleHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie genheden Arbeiders 6.045 1.504 255 67 36.744 6.312 8.250 Bedienden 2.524 732 92 62 2.198 1.127 188 Totaal 8.569 2.236 347 129 38.942 7.439 8.438 Vakantie- KampeerOverige Restaurants verblijven terreinen accommodatie 70,5% 67,3% 73,5% 51,9% 94,4% 29,5% 32,7% 26,5% 48,1% 5,6% 100% 100% 100% 100% 100% Hotels Arbeiders Bedienden Totaal

Catering 84,9% 15,1% 100%



De drinkgelegenheden en restaurants stellen relatief gezien het meeste arbeiders tewerk. De logiesverstrekkers daarentegen stellen procentueel minder arbeiders tewerk. De cijfers tonen al enkele jaren hetzelfde patroon.


33

1.8 Werknemers per geslacht België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per geslacht in België -2008/20132008 2012 2013 2012 - 2013 -0,4% Mannen 57.892 60.441 60.171 -2,7% Vrouwen 62.993 60.240 58.619 -1,6% Totaal 120.885 120.681 118.790 2008 47,9% 52,1% 100%

Mannen Vrouwen Totaal

2012 50,1% 49,9% 100%

2013 50,7% 49,3% 100%


Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per geslacht in Vlaanderen -2008/20132008 2012 2013 2012 - 2013 +0,7% Mannen 31.671 32.251 32.463 -2,4% Vrouwen 37.445 34.455 33.637 -0,9% Totaal 69.116 66.706 66.100 Mannen Vrouwen

2008 45,8% 54,2%

2012 48,3% 51,7%

2013 49,1% 50,9%

Totaal

100%

100%

100%


In 2013 zijn er in België meer mannelijke dan vrouwelijke werknemers. De stijgende trend van het aantal mannelijke werknemers in de sector zet zich in 2013 voort. In absolute aantallen daalt het aantal werknemers bij beide geslachten. In Vlaanderen zijn er vooralsnog meer vrouwen dan mannen tewerkgesteld, al is ook daar de trend duidelijk te zien. Het absoluut aantal mannelijke werknemers stijgt er zelfs. In Wallonië is de situatie gelijkaardig als Vlaanderen. In Brussel zijn er reeds jaren meer mannelijke werknemers. Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per geslacht in Wallonië/Brussel -20132013 Wallonië Brussel n % n % 14.619 13.089 50,0% 55,2% Mannen 11.872 13.110 50,0% 44,8% Vrouwen Totaal

26.199

100%

26.491

100%


Evolutiereeks in bijlage 3 18



18

34

1.9 Werknemers per geslacht en per subsector België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per geslacht en per subsector in België 2013Vakantie- KampeerOverige DrinkgeleHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie genheden Mannen 7.764 1.081 251 251 36.324 7.910 6.590 Vrouwen 8.894 2.506 245 450 31.171 8.369 6.984 Totaal 16.658 3.587 496 701 67.495 16.279 13.574 Vakantie- KampeerOverige Restaurants verblijven terreinen accommodatie 46,6% 30,1% 50,6% 35,8% 53,8% 53,4% 69,9% 49,4% 64,2% 46,2% 100% 100% 100% 100% 100% Hotels Mannen Vrouwen Totaal

Catering 48,6% 51,4% 100%



Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per geslacht en per subsector in Vlaanderen -2013Vakantie- KampeerOverige DrinkgeleHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie genheden Mannen 3.686 612 173 45 20.270 3.767 3.910 Vrouwen 4.883 1.624 174 84 18.672 3.672 4.528 Totaal 8.569 2.236 347 129 38.942 7.439 8.438 Vakantie- KampeerOverige Restaurants verblijven terreinen accommodatie 43,0% 27,4% 49,9% 34,9% 52,1% 57,0% 72,6% 50,1% 65,1% 47,9% 100% 100% 100% 100% 100% Hotels Mannen Vrouwen Totaal

Catering 50,6% 49,4% 100%



De vakantieverblijven en overige accommodatie trekken heel wat vrouwelijke werknemers aan. Bij de hotels, cateringbedrijven en drinkgelegenheden gaat de verdeling richting 50–50. Bij de kampeerterreinen en restaurants werken er iets meer mannen dan vrouwen. In Vlaanderen is de situatie min of meer gelijkaardig.


35

1.10 Werknemers per regime België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per regime in België -2008/20132008 2012 2013 2012 - 2013 -1,3% Voltijds 42.580 45.281 44.678 -1,9% Deeltijds 63.724 63.939 62.742 Specialen Totaal

14.581 120.885

11.461 120.681

11.370 118.790

Voltijds Deeltijds Specialen Totaal

2008 35,2% 52,7% 12,1% 100%

2012 37,5% 53,0% 9,5% 100%

2013 37,6% 52,8% 9,6% 100%

19

-0,8% -1,6%


Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per regime in Vlaanderen -2008/20132008 2012 2013 2012 - 2013 Voltijds 22.172 23.883 23.892 +0,0% -2,1% Deeltijds 34.615 33.518 32.810 Specialen Totaal

Voltijds Deeltijds Specialen Totaal

12.329 69.116

9.305 66.706

9.398 66.100

2008

2012

2013

32,1% 50,1% 17,8% 100%

35,8% 50,2% 13,9% 100%

36,1% 49,6% 14,2% 100%

+1,0% -0,9%


In België nemen zowel het aantal voltijdse als het aantal deeltijdse werknemers af. Daarnaast gaat ook het aantal specialen lichtjes achteruit. In Vlaanderen is de situatie iets anders al zijn de verhoudingen hetzelfde. Ook hier gaan de deeltijdse werknemers achteruit. Het aantal voltijdse werknemers gaat minimaal vooruit. Over de jaren heen zien we een procentuele stijging van het aantal voltijdse werknemers, en dit voor zowel België als Vlaanderen. Wallonië kent dezelfde trend de afgelopen jaren, al zijn de percentages daar lichtjes anders. Brussel ten slotte, ziet het aantal specialen afnemen over de jaren heen, terwijl het aantal voltijdse werknemers er min of meer constant blijft. Het procentueel aandeel van de specialen in Wallonië en Brussel is opvallend lager dan in Vlaanderen.

19

De deeltijdse prestaties betreffen de prestaties van de werknemer die gemiddeld slechts een gedeelte presteert van de arbeidstijd van de referentie persoon (voltijds werknemer). De groep ‘specialen’ bevat vooral loontrekkenden die werken via gelimiteerde prestaties (extra’s in de horeca).


36

Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per regime in Wallonië/Brussel -20132013 Wallonië

Brussel

n

%

n

%

33,3%

12.067

45,6%

Deeltijds

8.719 16.221

61,9%

13.711

51,8%

Specialen

1.259

4,8%

713

2,7%

26.199

100%

26.491

100%

Voltijds

Totaal


Evolutiereeksen in bijlage 4 & 5

20



20

37

1.11 Werknemers per regime en per subsector België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per regime en per subsector in België 2013Vakantie- KampeerOverige DrinkgelegenHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie heden Voltijds 10.907 1.407 270 348 21.157 7.742 2.847 Deeltijds 4.733 2.013 216 350 40.021 6.737 8.672 Specialen 1.018 167 10 3 6.317 1.800 2.055 Totaal 16.658 3.587 496 701 67.495 16.279 13.574

Voltijds Deeltijds Specialen

Vakantie- KampeerOverige Restaurants verblijven terreinen accommodatie 65,5% 39,2% 54,4% 49,6% 31,3% 28,4% 56,1% 43,5% 49,9% 59,3% 6,1% 4,7% 2,0% 0,4% 9,4%

Totaal

100%

Hotels

100%

100%

100%

100%

Drinkgelegenheden 47,6% 21,0% 41,4% 63,9% 11,1% 15,1%

Catering

100%

100%


Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per het regime en per subsector in Vlaanderen -2013Vakantie- KampeerOverige DrinkgelegenHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie heden Voltijds 5.168 806 202 44 12.627 3.147 1.898 Deeltijds 2.780 1.300 135 85 20.850 2.794 4.866 Specialen 621 130 10 0 5.465 1.498 1.674 Totaal 8.569 2.236 347 129 38.942 7.439 8.438 Hotels Voltijds Deeltijds Specialen Totaal

60,3% 32,4% 7,2% 100%

Vakantie- KampeerOverige Restaurants verblijven terreinen accommodatie 36,0% 58,2% 34,1% 32,4% 58,1% 38,9% 65,9% 53,5% 5,8% 2,9% 0,0% 14,0% 100% 100% 100% 100%

Catering 42,3% 37,6% 20,1% 100%

Drinkgelegenheden 22,5% 57,7% 19,8% 100%


De hotels en kampeerterreinen stellen procentueel het meest voltijdse werknemers tewerk. Bij de vakantieverblijven, restaurants en drinkgelegenheden werkt de grootste groep van de werknemers met een deeltijds contract. Bij de overige accommodaties en catering is er min of meer een gelijkmatige verdeling tussen voltijdse en deeltijdse medewerkers. Specialen werken procentueel het meest in de restaurants, drinkgelegenheden en cateringbedrijven. De cijfers voor Vlaanderen tonen dezelfde trends, al zijn bepaalde percentages wat anders. Enkel in de sector van de overige accommodatie is er in Vlaanderen duidelijk een groter percentage deeltijdsen. De absolute aantallen zijn er wel klein.


38

1.12 Werknemers per leeftijdscategorie België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per leeftijdscategorie 2008/20132008 2012 2013 n 106.100 106.229 104.868 < 20 jaar 8,2% 4,8% 3,8% 20 – 24 jaar 16,9% 16,2% 15,6% 25 – 29 jaar 14,8% 15,2% 15,5% 30 – 39 jaar 24,7% 24,3% 24,6% 40 – 49 jaar 20,9% 22,0% 22,2% 50 – 59 jaar 11,7% 13,9% 14,4% 60 jaar en ouder 2,8% 3,6% 3,9% Onbekend 0,0% 0,0% 0,0% Totaal 100% 100% 100%

21

in België -

Bron: RSZ, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea

Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per leeftijdscategorie in Vlaanderen 2008/20132008 2012 2013 n 61.465 59.867 58.967 < 20 jaar 10,5% 5,6% 4,4% 20 – 24 jaar 17,0% 16,4% 16,0% 25 – 29 jaar 13,3% 14,1% 14,4% 30 – 39 jaar 22,3% 22,6% 23,1% 40 – 49 jaar 20,9% 21,8% 21,9% 50 – 59 jaar 12,7% 15,2% 15,7% 60 jaar en ouder 3,3% 4,2% 4,6% Onbekend 0,0% 0,0% 0,0% Totaal 100% 100% 100% Bron: RSZ, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea

Statistieken m.b.t. de leeftijdscategorieën van werknemers zijn opgebouwd volgens de hoofdverblijfplaats van de werknemer (en niet volgens vestigingsplaats van de onderneming). Werknemers per leeftijdscategorie: deze statistieken geven het aantal unieke werknemers naar leeftijdscategorieën weer volgens de hoofdverblijfplaats van de werknemer. 21


39

Grafiek: Procentuele verdeling loontrekkende werknemers in de horecasector in Vlaanderen -2008  201320,2% 16,0%

50+

21,9% 20,9%

40 – 49 jaar

23,1% 22,3%

30 – 39 jaar

2013 2008

30,4% 30,3%

20 - 29 jaar

4,4%

< 20 jaar

10,5% 0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%


In 2013 zet de trend zich verder naar minder jongere en meer oudere werknemers in de horecasector. Dit geldt zowel voor België als voor de gewesten. Op de grafiek hierboven zien we het aandeel min 20-jarigen sterk dalen. Het zijn vooral de 50-plussers (en in mindere mate de 40–49-jarigen) die hun aandeel zien stijgen. Ondanks deze trend werken er nog steeds veel jongeren in de horecasector. In Vlaanderen is 35% van de horecawerknemers jonger dan 30 jaar en 58% jonger dan 40. Over alle sectoren heen is dit 21% en 46% (zie grafiek hieronder). In Wallonië is de verhouding in de horecasector zelfs 38% jonger dan 30 en 62% jonger dan 40 jaar. In Brussel is dit 30% en 61%. We verwijzen hier ook naar het rapport ‘diversiteit’ en het rapport ‘Oudere werknemers in de horeca 2013’. Grafiek: Procentuele verdeling loontrekkende werknemers in de horecasector en alle sectoren in Vlaanderen -2013100% 90%

20,2%

26,0%

80% 70%

21,9%

60% 50% 40%

27,8%

20%

25,6%

20 - 29 jaar < 20 jaar

30,4% 19,8%

10% 0%

40 – 49 jaar 30 – 39 jaar

23,1%

30%

50 +

4,4% Horecasector

0,8% Alle sectoren



40

Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per leeftijdscategorie in Wallonië en Brussel -20132013 Wallonië Brussel 27.898 18.003 < 20 jaar 4,1% 1,6% 20 – 24 jaar 17,2% 11,7% 25 – 29 jaar 17,1% 16,8% 30 – 39 jaar 23,9% 30,6% 40 – 49 jaar 21,9% 23,8% 50 – 59 jaar 12,8% 12,7% 60 jaar en ouder 3,0% 2,9% Onbekend 0,0% 0,0% Totaal 100% 100% Bron: RSZ, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea


41

1.13 Werknemers per leeftijdscategorie en per subsector België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per leeftijdscategorie en per subsector in België -2013Vakantie- KampeerOverige DrinkgeleHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie genheden Aantal 15.647 3.193 449 638 59.604 14.734 10.603 < 25 jaar 12,1% 7,9% 8,0% 5,6% 24,2% 9,9% 21,3% 25 - 34 jaar 29,6% 21,5% 17,4% 17,6% 30,1% 22,4% 30,2% 35 – 49 jaar 38,1% 40,3% 33,6% 40,8% 30,6% 42,5% 30,6% 50 jaar en ouder 20,2% 30,3% 41,0% 36,1% 15,1% 25,2% 17,9% Totaal

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%


Restaurants en drinkgelegenheden trekken een jong publiek van werknemers aan. Bij restaurants en drinkgelegenheden in België is respectievelijk 54% en 52% jonger dan 35 jaar. Bij de logiesverstrekkende bedrijven (zonder hotels) zijn daarentegen meer werknemers boven de 50 jaar. Catering en hotels ten slotte trekken zowel jonge als oudere werknemers aan. In Vlaanderen zien we een gelijkaardig patroon.

Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per leeftijdscategorie en per subsector in Vlaanderen -2013Vakantie- KampeerOverige DrinkgeleHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie genheden Aantal 7.983 2.291 320 120 33.303 8.706 6.244 < 25 jaar 13,0% 7,2% 7,8% 9,2% 25,5% 10,2% 23,2% 25 - 34 jaar 27,7% 18,8% 19,1% 24,2% 28,0% 21,2% 27,9% 35 - 49 jaar 37,4% 41,9% 31,3% 26,7% 29,6% 40,4% 29,6% 50 jaar en ouder 21,9% 32,2% 41,9% 40,0% 16,8% 28,2% 19,3% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Bron: RSZ, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea


42

1.14 Aantal werknemers in de horecasector in voltijdsequivalenten Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in voltijdsequivalenten in de horecasector per gewest 2008/20132008 2012 2013 2012 - 2013 +0,7% Vlaanderen 36.056 37.596 37.861 -2,4% Wallonië 14.052 15.915 15.527 -3,4% Brussel 18.747 18.604 17.979 -1,0% Totaal 68.855 72.115 71.366 Vlaanderen Wallonië Brussel Totaal

2008 52,4% 20,4% 27,2% 100%

2012 52,1% 22,1% 25,8% 100%

2013 53,1% 21,8% 25,2% 100%


In 2013 bedraagt het aantal voltijdsequivalenten in de horecasector in België 71.366. Iets meer dan de helft situeert zich in Vlaanderen. We zien dat Brussel hier een hoger aandeel heeft dan bij het aantal werknemers. Er werken in Brussel dan ook procentueel meer voltijdse werknemers dan elders. Cijfers omtrent het aantal voltijdsequivalenten in de horecasector tonen een licht ander beeld dan het aantal werknemers (in arbeidsplaatsen). Ten opzichte van vorig jaar daalt het aantal voltijdsequivalenten in België, maar in Vlaanderen stijgt het aantal. Dit was niet het geval voor Vlaanderen bij het aantal arbeidsplaatsen. In vergelijking met 2008 is er zelfs een stijging van het aantal voltijdsequivalenten in Vlaanderen met 5%.

België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in voltijdsequivalenten in de horecasector per subsector in België -2008/20132008 2012 2013 2012 – 2013 -2,5% Hotels 13.536 13.207 12.872 -3,5% Vakantieverblijven 2.594 2.352 2.271 +2,1% Kampeerterreinen 328 324 330 +2,7% Overige accommodatie 479 505 519 +0,3% Restaurants 35.257 38.248 38.376 Catering 10.967 11.362 11.240 -1,1% -5,9% Drinkgelegenheden 5.694 6.117 5.758 -1,0% Totaal 68.855 72.115 71.366 Hotels Vakantieverblijven Kampeerterreinen Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden Totaal

2008 19,7% 3,8% 0,5% 0,7% 51,2% 15,9% 8,3% 100%

2012 18,3% 3,3% 0,4% 0,7% 53,0% 15,8% 8,5% 100%

2013 18,0% 3,2% 0,5% 0,7% 53,8% 15,8% 8,1% 100%



43

Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in voltijdsequivalenten in de horecasector per subsector in Vlaanderen -2008/20132008 2012 2013 2012 - 2013 -0,6% Hotels 6.327 6.528 6.489 -4,6% Vakantieverblijven 1.731 1.439 1.372 +7,4% Kampeerterreinen 213,4 218,3 234,5 -3,2% Overige accommodatie 108,2 83,4 80,7 +2,1% Restaurants 19.708 21.132 21.586 +1,0% Catering 4.384 4.537 4.584 -3,9% Drinkgelegenheden 3.584 3.658 3.514 +0,7% Totaal 36.056 37.596 37.861 Hotels Vakantieverblijven Kampeerterreinen Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden Totaal

2008 17,5% 4,8% 0,6% 0,3% 54,7% 12,2% 9,9% 100%

2012 17,4% 3,8% 0,6% 0,2% 56,2% 12,1% 9,7% 100%

2013 17,1% 3,6% 0,6% 0,2% 57,0% 12,1% 9,3% 100%


De hotelwerknemers zijn bij de voltijdsequivalenten procentueel sterker vertegenwoordigd dan bij de arbeidsplaatsen. Bij de drinkgelegenheden is het net andersom. Het aantal voltijds tewerkgestelden speelt hier ook een rol in. Er zijn in België procentueel heel wat meer voltijdse werknemers tewerkgesteld in de subsector hotels (66%) dan in de subsector van de drinkgelegenheden (21%). Op gewestelijk niveau zien we in Vlaanderen in 2013 meer voltijdsequivalenten in de subsectoren kampeerterreinen, restaurants en catering dan een jaar eerder. In Wallonië en Brussel zien we in nagenoeg elke subsector een daling van het aantal voltijdsequivalenten. Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in voltijdsequivalenten in de horecasector per subsector in 22 Wallonië en Brussel -20132013 Wallonië Brussel n % n % 3.898 2.485 Hotels 16,0% 21,7% 653 246 Vakantieverblijven 4,2% 1,4% 6 90 Kampeerterreinen 0,6% 0,0% 74 364 Overige accommodatie 2,3% 0,4% 7.642 9.148 Restaurants 58,9% 42,5% 1.284 5.372 Catering 8,3% 29,9% 1.503 741 Drinkgelegenheden 9,7% 4,1% 15.526 17.979 Totaal 100% 100% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea

22



44

1.15 Tijdelijke werkloosheid in de horecasector De tijdelijke werkloosheid is een conjunctuurindicator en bijgevolg voorspeller van de toekomstige 23 evolutie van de werkgelegenheid . We focussen hier op de tijdelijke werkloosheid omwille van 24 economische redenen . We spreken van tijdelijke werkloosheid als de uitvoering van de arbeidsovereenkomst tijdelijk wordt opgeschort met behoud van de contractuele band. Zo kan de onderneming het hoofd bieden aan een tijdelijke vermindering of onderbreking van de 25 bedrijfsactiviteit . Onderstaande grafiek toont het aantal dagen economische werkloosheid in de horecasector in 26 Vlaanderen per kwartaal. Binnen de horecasector oefent het seizoen een invloed uit op het aantal dagen tijdelijke werkloosheid. Het eerste kwartaal telt het meeste aantal dagen, het derde kwartaal het minst. In 2013 zijn er in Vlaanderen 199.320 dagen economische werkloosheid geteld. Dit is een daling van 29% ten opzichte van 2012. Na een stijging in 2009, daalde de trendlijn terug de laatste jaren. Deze trend zet zich verder in 2013. In elk kwartaal is er een negatieve jaargroei. Dit is in tegenstelling tot wat men zou verwachten, aangezien er in 2013 geen uitermate positieve conjunctuur is. Deze minder positieve conjunctuur zet bedrijven blijkbaar niet aan tot tijdelijke werkloosheid. Grafiek: Evolutie van het aantal dagen economische werkloosheid in de horecasector in Vlaanderen ste de -1 kwartaal 2007 t.e.m. 4 kwartaal 2013140.000 120.000 100.000 80.000

90.660

88.192

77.999

75.907

77.722

69.829

60.000

49.830

40.000 20.000 0 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 2007

2008

2009

Dagen economische werkloosheid

2010

2011

2012

2013

Trendlijn dagen economische werkloosheid

Bron: RVA Bewerking door Guidea

Bron: RVA De tijdelijke werkloosheid komt voornamelijk voor bij arbeiders. Door de crisis werd besloten om tijdelijke werkloosheid ook voor bedienden toe te laten. Aangezien in de horecasector in Vlaanderen negen op de tien als arbeider werkt, vermoeden we dat deze uitbreiding een beperkte invloed zal hebben op het aantal tijdelijk werklozen in de horecasector. 25 Deze kan meerdere oorzaken hebben: bv. economische redenen, slechte weersomstandigheden, technische storingen, overmacht, jaarlijkse vakantie, staking of lock-out. 26 We werken met het aantal dagen en niet met het aantal personen. Naarmate de economische situatie verergert is het immers mogelijk dat de werkgever besluit om zijn werknemers langer tijdelijk werkloos te maken. Werken met het aantal dagen tijdelijke werkloosheid geeft daarom de impact van een crisis preciezer weer. 23 24


45

2 Aantal zelfstandigen in de horecasector Op de volgende pagina’s geven we een overzicht van de kerncijfers wat betreft de zelfstandigen de horecasector in België en Vlaanderen. Daarna vindt u meer gedetailleerde tabellen.

27

in

28

Nog meer detail is te vinden in onze online database ‘Horeca in Cijfers’ . Het aantal zelfstandigen kan er bepaald worden per gewest, provincie, arrondissement en gemeente. Deze digitale weg maakt het mogelijk om de beschikbare informatie continu te actualiseren en uit te breiden. Voor de gegevens over de zelfstandigen in de horecasector doen we een beroep op de gegevens van het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ). Deze instantie gebruikt een activiteitenindeling los van de nace-bel codes. De horecasector valt hier onder de subbedrijfstak 407. De regionale indeling gebeurt bij de RSVZ op basis van de woonplaats van de zelfstandige. Dit stemt niet noodzakelijk overeen met de plaats waar de beroepsactiviteit wordt uitgeoefend, maar dit laatste gegeven is door de RSVZ niet gekend.

27

De statistieken geven het aantal verzekeringsplichtigen. Dit is de som van het aantal zelfstandigen en helpers. Te bereiken via de website: www.guidea.be > cijfers en publicaties > online cijferdatabase of via http://guidea.incijfers.be 28


46

2.1 Aantal zelfstandigen in alle sectoren in België Tabel: Aantal zelfstandigen in alle sectoren in België -2012/2013Code RSVZ

Omschrijving

2012

2013

101

Groentekwekers

2.090

2.577

Aandeel 2013 0,3%

102 103 104 105 106 130-136,161-166

Tuinbouwers Wijnbouwers Landbouwers, pachters, e.a. Bosexploitatie Diverse landbouwactiviteiten Bestuurders van de landbouw

13.195 156 49.903 1.849 6.456 4.925

13.803 150 48.782 1.841 6.326 5.383

1,4% 0,0% 4,9% 0,2% 0,6% 0,5%

201 202 230-235, 261-262 301 302 303

Zeevisserij Zoetwatervisserij Bestuurders van de visserij Mijnnijverheid Steengroefnijverheid Metaalnijverheid

74 76 442 139 309 10.037

79 80 421 126 311 10.285

0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 1,0%

304 305 306 307 308 309

Keramieknijverheid Glasnijverheid Chemische nijverheid Voedingsnijverheid Textielnijverheid Kledingnijverheid

174 234 358 13.400 1.412 1.704

177 237 345 13.138 1.431 1.713

0,0% 0,0% 0,0% 1,3% 0,1% 0,2%

310 311 312 313 314 315

Bouwnijverheid Hout- en meubelnijverheid Huid- en ledernijverheid Tabaksnijverheid Papiernijverheid Boekdruknijverheid

68.933 13.489 905 29 190 1.625

71.775 13.672 894 33 183 1.571

7,2% 1,4% 0,1% 0,0% 0,0% 0,2%

316 317 318 319 320 330-335, 361-379

Kunst- en precisienijverheid Vervoer Binnenschippers Sleepbootexploitanten Security en bewaking nijv. en amb. Bestuurders van de nijv. en amb.

12.547 10.391 1.475 68 67 75.347

13.254 10.872 1.409 76 71 73.782

1,3% 1,1% 0,1% 0,0% 0,0% 7,4%

401 402 403 404 405 406

Groothandel Kleinhandel Groot-en kleinhandel Banken Verzekeringen Tussenpersonen

8.237 61.675 3.731 1.619 10.066 41.135

9.230 59.804 4.032 1.607 9.932 40.472

0,9% 6,0% 0,4% 0,2% 1,0% 4,1%

407 408 409 410

Horecasector Vermakelijkheden Foorkramers Marktkramers, leurders

39.727 6.885 1.297 7.247

41.567 7.066 1.297 7.264

4,2% 0,7% 0,1% 0,7%


47

Aandeel 2013 1.296 0,1%

Code RSVZ

Omschrijving

2012

411

Marketing en verkoop

1.118

412 430-435, 461-470 501 502 503 504

Security en bewaking handel Bestuurders van de handel Artsen, chirurgen Tandartsen Apothekers Dierenartsen

505 506 507 508 509 510

Paramedici Privé-onderricht Wetenschap Letteren Kunst (voor 1/7/2003) Kunst (vanaf 1/7/2003)

48.878 14.314 1.345 9.196 5.111 8.608

51.421 14.922 1.347 9.736 4.883 9.926

5,2% 1,5% 0,1% 1,0% 0,5% 1,0%

514 515 516 517 518 519

Advocaten Notarissen Gerechtsdeurwaarders Landmeters, ingenieurs, accountants, experts Architecten Diverse intellectuele beroepen

17.162 1.435 825 10.334 16.167 44.959

17.640 1.413 847 10.290 16.411 47.089

1,8% 0,1% 0,1% 1,0% 1,7% 4,8%

530-535, 561-579 601 602 630-635, 661-662 000 030-035, 061

Bestuurders van de vrije beroepen Schoonheidszorg Diverse beroepen van manuele aard Bestuurders van de diensten Diversen Bestuurders van diversen

41.088 31.451 34.937 12.255 7.471 6.077

43.964 32.124 34.251 13.020 7.781 5.829

4,4% 3,2% 3,5% 1,3% 0,8% 0,6%

978.471 991.032

100%

Totaal

2013

125 136 149.735 147.270 27.220 27.336 7.065 7.113 3.641 3.540 4.336 4.379

0,0% 14,9% 2,8% 0,7% 0,4% 0,4%


In 2013 werkt 4,2% van alle zelfstandigen in de horecasector. Dit is een tiende van een procentpunt meer dan in 2012. Netto komen er liefst 1.840 zelfstandigen bij in de horecasector. Dit is een stijging van 4,6% ten opzichte van 2012. Dit is groter dan de stijging van het aantal zelfstandigen over alle sectoren heen (+12.561 of +1,3%). Naast 991.032 zelfstandigen die hun domicilie in België hebben, zijn er nog 10.069 zelfstandigen die in het buitenland wonen. Voor de horecasector zijn er 571 personen die hun domicilie niet in België hebben. Als we ten slotte kijken naar de laatste tien jaar zien we tot 2008 een (kleine) daling van het aantal zelfstandigen in de horecasector. Dit gaat gepaard met een terugval van het aandeel ten opzichte van alle sectoren van 4,3% naar 3,8%. De laatste jaren stijgt het aantal zelfstandigen in de horeca terug sneller dan het totaal aantal zelfstandigen. Op die manier herstelt het aandeel zich in 2013 naar 4,2%. Ondanks een netto stijging van 5.000 zelfstandigen is het aandeel over tien jaar tijd toch lichtjes gedaald.


48

Grafiek: Aantal zelfstandigen in de horecasector en aandeel t.o.v. alle subbedrijfstakken in België 2003/201345.000

4,4% 4,28%

41.567 39.727 4,19%

40.000 36.443

4,3% 4,2% 4,1%

34.839 35.000

4,0% 3,9%

3,80% 30.000

3,8% 3,7%

25.000

3,6% 3,5%

20.000

3,4% 2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010



2011

2012

2013

49

2.3 Aantal zelfstandigen in de horecasector per gewest Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector in de gewesten -2008/20132008 2012 2013 2012 - 2013 Vlaanderen 21.702 25.513 26.595 +4,2% +4,3% Wallonië 11.112 12.052 12.568 Brussel 2.025 2.162 2.404 +11,2% Totaal 34.839 39.727 41.567 +4,6% 2008 62,3% 31,9% 5,8% 100%


2012 64,2% 30,3% 5,4% 100%

2013 64,0% 30,2% 5,8% 100%


In alle gewesten stijgt het aantal zelfstandigen in de horecasector. Vlaanderen klokt af op een stijging van 4,2%, Wallonië op 4,3% en Brussel op 11,2%. Zoals we reeds eerder meegaven, komt dit neer op een stijging van 4,6% op nationaal vlak. De grafiek hieronder toont dat vooral Vlaanderen en in minder mate Wallonië de laatste jaren een grote stijging kennen. Pas het laatste jaar kent ook Brussel een mooie stijging. Grafiek: Aantal zelfstandigen in de horecasector over de gewesten -2003/201330.000 25.513 25.000

22.587

26.595

21.702

20.000 15.000

11.380

12.052

11.112

12.568

10.000 5.000

2.476

2.025

2.162

2.404

0 2003

2004

2005

2006

2007

Vlaanderen

2008 Wallonië

2009 Brussel




2010

2011

2012

2013

50

2.4 Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid België Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid in België -2008/20132008 2012 2013 2012 - 2013 Hoofdbezigheid 28.564 30.935 31.947 +3,3% Bijkomende bezigheid 4.798 6.754 7.323 +8,4% Actief na pensioen(leeftijd) 1.477 2.038 2.297 +12,7% +4,6% Totaal 34.839 39.727 41.567

Hoofdbezigheid Bijkomende bezigheid Actief na pensioen(leeftijd) Totaal

2008 82,0% 13,8% 4,2% 100%

2012 77,9% 17,0% 5,1% 100%

2013 76,9% 17,6% 5,5% 100%


Vlaanderen Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid in Vlaanderen -2008/20132008 2012 2013 2012 - 2013 Hoofdbezigheid 17.917 19.705 20.324 +3,1% Bijkomende bezigheid 2.923 4.574 4.921 +7,6% Actief na pensioen(leeftijd) 862 1.234 1.350 +9,4% Totaal 21.702 25.513 26.595 +4,2%

Hoofdbezigheid Bijkomende bezigheid Actief na pensioen(leeftijd) Totaal

2008

2012

2013

82,6% 13,5% 4,0% 100%

77,2% 17,9% 4,8% 100%

76,4% 18,5% 5,1% 100%


77% van de zelfstandigen in België is zelfstandig als hoofdbezigheid. 18% is zelfstandige als bijkomende bezigheid, terwijl 6% actief is als zelfstandige na pensioen(leeftijd). We zien wel dat deze laatste twee categorieën sterker stijgen dan de categorie van de zelfstandigen als hoofdbezigheid. In vergelijking met vijf jaar terug is het aandeel van de zelfstandigen als hoofdbezigheid gedaald van 83% in 2008 naar 77% in 2013. Voor Vlaanderen en Wallonië is er een gelijkaardig patroon als voor België. In Brussel zien we meer zelfstandigen als hoofdbezigheid, terwijl de zelfstandigen als bijkomende bezigheid net boven de 10% uitkomen.


51

Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid in Wallonië en Brussel -20132013 Wallonië Brussel n % n % Hoofdbezigheid 9.614 76,5% 2.009 83,6% Bijkomende bezigheid 2.149 17,1% 253 10,5% Actief na pensioen(leeftijd) 805 6,4% 142 5,9% 2.404 12.568 100% 100% Totaal Bron: RSVZ Bewerking door Guidea


29



29

52

2.5 Aantal zelfstandigen in de horecasector per geslacht België Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per geslacht in België -2008/20132008 2012 2013 2012 - 2013 Mannen 19.231 22.491 23.703 +5,4% +3,6% Vrouwen 15.608 17.236 17.864 Totaal

34.839

39.727

41.567


2008 55,2% 44,8% 100%

2012 56,6% 43,4% 100%

2013 57,0% 43,0% 100%

+4,6%


Vlaanderen Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per geslacht in Vlaanderen -2008/20132008 2012 2013 2012 - 2013 +5,1% Mannen 11.595 14.189 14.912 Vrouwen 10.107 11.324 11.683 +3,2% Totaal 21.702 25.513 26.595 +4,2%


2008

2012

2013

53,4% 46,6% 100%

55,6% 44,4% 100%

56,1% 43,9% 100%


In 2013 is 57% van de zelfstandigen een man, terwijl 43% een vrouw is. Het verschil tussen beide geslachten is de laatste jaren groter geworden. Vlaanderen kent een min of meer gelijkaardig patroon. In Wallonië en zeker in Brussel is het verschil tussen het aantal mannen en vrouwen als zelfstandige in de sector nog iets groter. Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per geslacht in Wallonië en Brussel -20132013 Wallonië

Brussel

Mannen

n 7.281

% 57,9%

n 1.510

% 62,8%

Vrouwen

5.287

42,1%

894

37,2%

12.568

100%

2.404

100%

Totaal



30



30

53

2.6 Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid en per geslacht België Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid en per geslacht in België 2008/20132008 2012 2013 Hoofdbezigheid 28.564 30.935 31.947 Mannen 15.312 17.123 17.915 Vrouwen 13.252 13.812 14.032 Bijkomende bezigheid 4.798 6.754 7.323 Mannen 3.243 4.340 4.599 Vrouwen 1.555 2.414 2.724 Actief na pensioen(leeftijd) 1.477 2.038 2.297 Mannen 676 1.028 1.189 Vrouwen 801 1.010 1.108 2008

2012

2013

Mannen Vrouwen

53,6% 46,4%

55,4% 44,6%

56,1% 43,9%

Bijkomende bezigheid Mannen Vrouwen

67,6% 32,4%

64,3% 35,7%

62,8% 37,2%

Actief na pensioen(leeftijd) Mannen Vrouwen

45,8% 54,2%

50,4% 49,6%

51,8% 48,2%

Hoofdbezigheid


In elke categorie van aard van bezigheid zijn er meer mannen dan vrouwen, maar er zijn verschillen. In de categorie van bijkomende bezigheid is meer dan 60% een man. Daartegenover staat dat de verdeling bij de actieven na pensioenleeftijd 52% – 48% is. De verdeling in de categorie van hoofdbezigheid ten slotte is 56% – 44%. Wat de evolutie over vijf jaar betreft, zien we dat het percentage van de mannen er op vooruit gaat in de categorieën van hoofdbezigheid en actief na pensioenleeftijd. In de categorie van de bijkomende bezigheid hebben ze over vijf jaar tijd bijna vijf procentpunten ingeleverd.


54

Vlaanderen Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid en per geslacht in Vlaanderen -2008/20132008 2012 2013 Hoofdbezigheid 17.917 19.705 20.324 Mannen 9.264 10.629 11.107 Vrouwen 8.653 9.076 9.217 Bijkomende bezigheid 2.923 4.574 4.921 Mannen 1.945 2.930 3.088 Vrouwen 978 1.644 1.833 Actief na pensioen(leeftijd) 862 1.234 1.350 Mannen 386 630 717 Vrouwen 476 604 633 2008

2012

2013

Mannen Vrouwen

51,7% 48,3%

53,9% 46,1%

54,6% 45,4%

Bijkomende bezigheid Mannen Vrouwen

66,5% 33,5%

64,1% 35,9%

62,8% 37,2%

Actief na pensioen(leeftijd) Mannen Vrouwen

44,8% 55,2%

51,1% 48,9%

53,1% 46,9%

Hoofdbezigheid


Vlaanderen kent een gelijkaardig patroon als België. In Wallonië zijn er in de horecasector zelfs meer vrouwen actief na pensioen(leeftijd) dan mannen. Voor Brussel zien we in elke categorie meer dan 60% mannen. Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid en per geslacht in Wallonië en Brussel -20132013 Wallonië Brussel Hoofdbezigheid Mannen Vrouwen Bijkomende bezigheid Mannen Vrouwen Actief na pensioen(leeftijd) Mannen Vrouwen

9.614 5.551 4.063 2.149 1.345 804 805 385 420

57,7% 42,3% 62,6% 37,4% 47,8% 52,2%

2.009 1.257 752 253 166 87 142 87 55



62,6% 37,4% 65,6% 34,4% 61,3% 38,7%

55

2.7 Aantal zelfstandigen in de horecasector per leeftijdscategorie België Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per leeftijdscategorie in België -2008/20132008 2012 2013 <25 jaar 1.091 1.379 1.655 25-34 jaar 6.070 6.669 7.183 35-49 jaar 15.980 17.197 17.622 50-64 jaar 10.382 12.577 13.012 65 jaar en ouder 1.316 1.905 2.095 Totaal 34.839 39.727 41.567

<25 jaar 25-34 jaar 35-49 jaar 50-64 jaar 65 jaar en ouder Totaal

2008 3,1% 17,4% 45,9% 29,8% 3,8% 100%

2012 3,5% 16,8% 43,3% 31,7% 4,8% 100%

2013 4,0% 17,3% 42,4% 31,3% 5,0% 100%


Vlaanderen Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per leeftijdscategorie in Vlaanderen -2008/20132008 2012 2013 <25 jaar 712 884 1.073 25-34 jaar 3.842 4.368 4.620 35-49 jaar 10.187 11.164 11.388 50-64 jaar 6.217 7.984 8.310 65 jaar en ouder 744 1.113 1.204 Totaal 21.702 25.513 26.595

<25 jaar 25-34 jaar 35-49 jaar 50-64 jaar 65 jaar en ouder Totaal

2008

2012

2013

3,3% 17,7% 46,9% 28,6% 3,4% 100%

3,5% 17,1% 43,8% 31,3% 4,4% 100%

4,0% 17,4% 42,8% 31,2% 4,5% 100%



56

We zien bij de zelfstandigen een andere leeftijdspiramide dan bij de horecawerknemers, hetgeen begrijpelijk is. In België is net iets meer dan één op de vijf zelfstandigen in de horecasector jonger dan 35 jaar. Vooral het aantal min 25-jarigen kent de laatste jaren een serieuze stijging. In 2013 is er zelfs een stijging van 21% van het aantal min 25-jarige zelfstandigen in de horeca. Ook het aantal 50plussers neemt toe. In 2008 lag dit percentage nog bijna drie procentpunten lager. Grafiek: Procentuele verdeling zelfstandigen in de horecasector per leeftijdscategorie in Vlaanderen 2013100%

4,5%

90% 80%

31,2%

70% 60% 50% 42,8%

40% 30% 20%

17,4%

10%

4,0%

0%

2013 <25

25-34 jaar

35-49 jaar

50-64 jaar

65 jaar en ouder


In Vlaanderen (zie grafiek hierboven) en Wallonië zien we een gelijkaardig patroon als in België. In Brussel is het aantal zelfstandigen in de categorie 35 – 49 jaar beduidend minder. We zien vooral meer jongere zelfstandigen (-35) in de horecasector in Brussel. Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per leeftijdscategorie in Wallonië en Brussel -20132013 Wallonië <25 jaar 25-34 jaar 35-49 jaar 50-64 jaar 65 jaar en ouder Totaal

Brussel

n

%

n

%

448 2.086 5.353 3.936 745

3,6% 16,6% 42,6% 31,3% 5,9%

134 477 881 766 146

5,6% 19,8% 36,6% 31,9% 6,1%

12.568

100%

2.404

100%




57

2.8 Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid en per leeftijdscategorie België Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid en per leeftijdscategorie in België -2008/20132008 2012 2013 Hoofdbezigheid 28.564 30.935 31.947 <25 jaar 3,1% 3,7% 4,3% 25-34 jaar 17,1% 16,0% 16,9% 35-49 jaar 47,6% 45,4% 44,5% 50-64 jaar 32,0% 34,5% 33,8% 65 jaar en ouder 0,2% 0,4% 0,4% Bijkomende bezigheid 4.798 6.754 7.323 <25 jaar 4,1% 3,6% 3,8% 25-34 jaar 24,5% 25,4% 24,2% 35-49 jaar 49,9% 46,6% 46,3% 50-64 jaar 21,5% 24,2% 25,6% 65 jaar en ouder 0,0% 0,0% 0,1% Actief na pensioen(leeftijd) 1.477 2.038 2.297 <25 jaar 0,0% 0,0% 0,0% 25-34 jaar 0,0% 0,0% 0,0% 35-49 jaar 0,1% 0,1% 0,1% 50-64 jaar 14,6% 13,3% 14,6% 65 jaar en ouder 85,3% 86,6% 85,2% Bron: RSVZ Bewerking door Guidea

Vlaanderen Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid en per leeftijdscategorie in Vlaanderen -2008/20132008 2012 2013 Hoofdbezigheid 17.917 19.705 20.324 <25 jaar 3,2% 3,5% 4,2% 25-34 jaar 17,5% 15,9% 16,5% 35-49 jaar 48,6% 46,1% 45,2% 50-64 jaar 30,5% 34,0% 33,7% 65 jaar en ouder 0,2% 0,4% 0,4% Bijkomende bezigheid 2.923 4.574 4.921 <25 jaar 4,7% 4,1% 4,3% 25-34 jaar 24,1% 26,9% 25,8% 35-49 jaar 50,7% 45,4% 44,8% 50-64 jaar 20,5% 23,7% 25,0% 65 jaar en ouder 0,0% 0,0% 0,1%


58

Actief na pensioen(leeftijd) <25 jaar 25-34 jaar 35-49 jaar 50-64 jaar 65 jaar en ouder

2008 862 0,0% 0,0% 0,2% 17,4% 82,4%

2012 1.234 0,0% 0,0% 0,1% 15,7% 84,2%

2013 1.350 0,0% 0,0% 0,0% 16,8% 83,2%


Bovenstaande tabellen tonen een verschil tussen de categorieën naar aard van bezigheid en leeftijd. Op nationaal vlak komt in de groep van bijkomende bezigheid de leeftijdscategorie 25 – 34 jaar frequenter voor dan bij de zelfstandigen als hoofdbezigheid. De 50 – 64 jarigen zijn dan weer beter vertegenwoordigd in deze laatste categorie dan bij de zelfstandigen als bijkomende bezigheid. De zelfstandigen die actief zijn na pensioen(leeftijd) hebben begrijpelijk een andere leeftijds-indeling. 85% van deze groep is ouder dan 65 jaar. De gewesten tonen een min of meer gelijkaardig patroon. Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid en per leeftijdscategorie in Wallonië en Brussel -20132013 Wallonië Brussel Hoofdbezigheid <25 jaar 25-34 jaar 35-49 jaar 50-64 jaar 65 jaar en ouder Bijkomende bezigheid <25 jaar 25-34 jaar 35-49 jaar 50-64 jaar 65 jaar en ouder Actief na pensioen(leeftijd) <25 jaar 25-34 jaar 35-49 jaar 50-64 jaar 65 jaar en ouder

9.614 391 1.651 4.284 3.249 39 2.149 57 435 1.067 589 1 805 0 0 2 98 705

4,1% 17,2% 44,6% 33,8% 0,4% 2,7% 20,2% 49,7% 27,4% 0,0% 0,0% 0,0% 0,2% 12,2% 87,6%

2.009 128 408 759 698 16 253 6 69 121 57 0 142 0 0 1 11 130



6,4% 20,3% 37,8% 34,7% 0,8% 2,4% 27,3% 47,8% 22,5% 0,0% 0,0% 0,0% 0,7% 7,7% 91,5%

59

2.9 Aantal startende en stoppende zelfstandigen in de horecasector in de gewesten31 Tabel: Aantal startende zelfstandigen in de horecasector in de gewesten -2008/20132008 2012 2013 2012 -2013 +22,5% Vlaanderen 2.159 3.255 3.987 +18,1% Wallonië 1.487 1.847 2.182 +53,8% Brussel 201 411 632 +23,4% Totaal 3.847 5.513 6.801

Vlaanderen Wallonië Brussel

2008 56,1% 38,7% 5,2%

2012 59,0% 33,5% 7,5%

2013 58,6% 32,1% 9,3%

Totaal

100%

100%

100%


Tabel: Aantal stoppende zelfstandigen in de horecasector in de gewesten -2008/20132008 2012 2013 2012 - 2013 +14,4% Vlaanderen 1.334 1.798 2.057 +13,7% Wallonië 864 1.045 1.188 +10,6% Brussel 130 207 229 Totaal

2.328

3.050

3.474


2008 57,3% 37,1% 5,6% 100%

2012 59,0% 34,3% 6,8% 100%

2013 59,2% 34,2% 6,6% 100%

+13,9%


In 2013 stijgen zowel het aantal starters als het aantal stoppers en dit in alle gewesten. Er zijn wel duidelijke verschillen te bemerken. Vooreerst zijn er meer starters dan stoppers in de horecasector, 6.801 tegenover 3.474. De verdeling naar gewest is voor beiden wel min of meer gelijk. Als we kijken naar de evolutie 2012 – 2013, zien we 23% meer starters en 14% meer stoppers dan vorig jaar. in Brussel zijn er heel wat meer starters dan vorig jaar. Vlaanderen en Wallonië kennen een kleinere groei in het aantal starters, maar een (licht) grotere groei in het aantal stoppers. Zowel het aantal starters als het aantal stoppers is de laatste jaren serieus gestegen. Tot vijf jaar terug bleven het aantal starters en stoppers min of meer gelijk elk jaar. Ten opzichte van 2008 – 2009 is het aantal starters en het aantal stoppers bijna verdubbeld.

Het is niet mogelijk de aftrekking tussen de starters en de stoppers te maken om de evolutie weer te geven van het aantal actieve zelfstandigen. 31


60

België Grafiek: Aantal starters en stoppers in de horecasector in België -2003/20138.000 6.801

7.000 6.000

5.513

5.000 4.000

3.847 3.474

3.356

3.050

3.000 2.000

2.328

2.003

1.000 0 2003

2004

2005

2006

2007

2008

Starters

2009

2010

2011

2012

2013

Stoppers


Vlaanderen Grafiek: Aantal starters en stoppers in de horecasector in Vlaanderen -2003/20134.500 3.987 4.000 3.255

3.500 3.000 2.500

2.159

2.116

2.057 1.798

2.000 1.500

1.334

1.217

1.000 500 0 2003

2004

2005

2006

2007 Starters

2008

2009

2010

Stoppers


Evolutiereeksen in bijlage 12 & 13


2011

2012

2013

61

3 Tewerkstelling van studenten met een studentencontract Het aantal studenten wordt weergegeven in aantal arbeidsplaatsen. Dit cijfer wordt bekomen door per werkgever het aantal tewerkgestelde studenten gedurende het kwartaal te tellen. Het gaat om statistische informatie over studentenjobs (geen onderwerping aan de sociale zekerheid, maar met 32 een solidariteitsbijdrage). Sedert het jaar 2011 zijn er enkel nog cijfers beschikbaar voor België . We merken vrij grote schommelingen tussen de vier kwartalen. Bijgevolg kiezen we ervoor om een cijferoverzicht te geven per kwartaal. Belangrijk om op te merken is dat een arbeidsplaats over meerdere kwartalen kan lopen. Sommeren heeft in dit geval dus weinig zin. Grafiek: Aantal studentenjobs in de horecasector per kwartaal in België -Q1 2008/Q4 201360.000 55.000 50.000 45.000 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0

39.350 35.219 26.776 22.565 19.419

16.194

Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 2008

2009

2010

2011

2012

2013

Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek Bewerking door Guidea

In 2013 vinden we de meeste studentenjobs in de horecasector in het derde kwartaal (55.920 arbeidsplaatsen), gevolgd door het tweede kwartaal (40.231) en het vierde kwartaal (31.142). De minste studentenjobs vinden we in het eerste kwartaal (30.105). We merken jaar na jaar een stijging op t.o.v. hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Onderstaande tabel toont de evolutie 2012 – 2013. Dit jaar liggen de groeipercentages wel lager dan in 2012. Tabel: Aantal studentenjobs in de horecasector per kwartaal in België -2013kwartaal Aantal jaargroei jaar Q1 30.105 +19,0% Q2 40.231 +13,6% 2013 Q3 55.920 +11,0% Q4 31.142 +4,6% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek Bewerking door Guidea

32

Detail naar gewest en provincie is niet langer beschikbaar bij de RSZ.


62

4 Arbeidsvoorwaarden 4.1 Werknemers 4.1.1 Gemiddeld brutokwartaalloon33 in de horecasector per statuut België Tabel: Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector (voltijdsequivalent) per statuut in België 2008/20132008 2012 2013 2012 - 2013 +3,1% Arbeiders 5.011 5.877 6.057 +3,1% Bedienden 7.516 8.544 8.810 +3,2% Totaal 5.431 6.341 6.543 Loonkloof

50,0%

45,4%

45,4%


Vlaanderen Tabel: Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector (voltijdsequivalent) per statuut in Vlaanderen 2008/20132008 2012 2013 2012 - 2013 +3,4% Arbeiders 5.012 5.893 6.093 +4,9% Bedienden 8.491 8.910 7.578 +3,8% Totaal 6.287 6.524 5.388 Loonkloof

51,2%

44,1%

46,2%


In België en Vlaanderen heerst er een kloof tussen de brutokwartaallonen van arbeiders en bedienden in de horecasector. In 2013 bedraagt deze kloof in België op kwartaalbasis 45%. In Vlaanderen is dit 46%. In Brussel is de kloof het grootst met een verschil van 47%. In Brussel hebben zowel arbeiders als bedienden de hoogste lonen. Op vijf jaar tijd zijn de lonen in de horecasector in België en Vlaanderen gestegen met ongeveer 21%. Tabel: Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector (voltijdsequivalent) per statuut in Wallonië en 34 Brussel -2013Wallonië Brussel 6.214 5.817 Arbeiders Bedienden 7.890 9.104 Totaal 6.101 6.964 Loonkloof 35,6% 46,5% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea

Het gemiddeld brutokwartaalloon wordt berekend door het, bij de RSZ aangegeven, brutoloon per kwartaal te delen door het aantal voltijdsequivalenten. 34 De groene, rode of gele pijltjes in de tabel wijzen op de evolutie in absolute cijfers ten opzichte van 2012. 33


63

4.1.2 Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector per statuut en per subsector België Tabel: Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector (voltijdsequivalent) per statuut en per subsector in België -2013Vakantie- KampeerOverige DrinkgeleHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie genheden Arbeiders 6.248 6.271 6.446 6.199 5.923 6.392 6.015 Bedienden 8.940 9.115 8.111 7.862 8.056 9.746 8.118 Totaal 7.226 7.538 6.928 6.635 6.137 7.149 6.115 Loonkloof 43,1% 45,3% 25,8% 26,8% 36,0% 52,5% 35,0% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea

Vlaanderen Tabel: Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector (voltijdsequivalent) per statuut en per subsector in Vlaanderen -2013Vakantie- KampeerOverige DrinkgeleHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie genheden Arbeiders 6.279 6.339 6.442 6.088 5.991 6.414 6.037 Bedienden 9.027 9.517 8.171 7.137 8.353 9.425 8.829 Totaal 7.238 7.686 6.978 6.581 6.183 7.041 6.143 Loonkloof 43,8% 50,1% 26,8% 17,2% 39,4% 47,0% 46,3% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea

In elke subsector is er een vrij grote kloof tussen arbeiders en bedienden wat betreft het brutokwartaalloon. Enkel bij overige accommodatie en kampeerterreinen is deze kloof kleiner dan 30%. In België en Vlaanderen verdienen de arbeiders het meest in de subsector kampeerterreinen. De bedienden in België verdienen gemiddeld het meest in de cateringsector, terwijl dat in Vlaanderen de subsector van de vakantieverblijven is.

4.1.3 Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector per statuut en per geslacht België Tabel: Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector (voltijdsequivalent) per statuut en per geslacht in België -2008/20132008 2012 2013 2012 - 2013 Arbeiders Mannen 5.109 5.981 6.163 +3,0% Vrouwen 4.899 5.745 5.919 +3,0% Loonkloof 4,3% 4,1% 4,1% Bedienden +1,9% Mannen 8.274 9.323 9.498 Vrouwen 6.786 7.814 8.160 +4,4% Loonkloof 21,9% 19,3% 16,4% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea


64

Vlaanderen Tabel: Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector (voltijdsequivalent) per statuut en per geslacht in Vlaanderen -2008/20132008 2012 2013 2012 - 2013 Arbeiders Mannen +3,5% 5.131 6.004 6.214 Vrouwen 4.885 5.760 5.940 +3,1% Loonkloof 5,0% 4,2% 4,6% Bedienden Mannen 8.371 9.243 9.541 +3,2% Vrouwen 6.891 7.845 8.352 +6,5% Loonkloof 21,5% 17,8% 14,2% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea

Bij arbeiders in de horecasector zien we een kleinere kloof tussen mannen en vrouwen dan bij bedienden. Voor België is de loonkloof tussen mannen en vrouwen voor arbeiders 4% in 2013. Voor bedienden loopt dit op tot 16%. In 2013 verkleint de loonkloof tussen mannen en vrouwen bij de bedienden gevoelig. De lonen van vrouwelijke bedienden zijn dan ook meer gestegen dan deze van de mannelijke bedienden. In Vlaanderen zien we een gelijkaardig patroon als voor België. In Wallonië liggen de verschillen lager dan het nationaal gemiddelde, vooral bij de arbeiders. In Brussel is het verschil vooral groot bij bedienden. Daar loopt het verschil op tot 18%. Bekijken we ten slotte de lonen in Vlaanderen over vijf jaar tijd, dan zien we voor alle groepen, behalve de mannelijke bedienden, een stijging van het loon met ruim 20%. De mannelijke bedienden blijven steken op een stijging van 14%. Tabel: Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector (voltijdsequivalent) per statuut en per geslacht 35 in Wallonië en Brussel -2013Wallonië Brussel Arbeiders 5.893 6.304 Mannen Vrouwen 5.720 6.081 Loonkloof Bedienden Mannen Vrouwen Loonkloof

3,0%

3,7%

8.542

9.802 8.310 18,0%

7.402 15,4%


4.1.5. Arbeidsduur op weekbasis Tabel: Gewone gemiddelde werktijd bij horecawerknemers in uren per woonplaats per gewest -201335



65

Vlaanderen

Wallonië

Brussel

België

Voltijds loontrekkenden

40 uren 14 min.

40 uren 49 min.

40 uren 01 min.

40 uren 20 min.

Deeltijds loontrekkenden

18 uren 53 min.

20 uren 06 min.

21 uren 47 min.

19 uren 41 min.

Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Enquête naar de arbeidskrachten 2013, NACE_2008=55 of 56 Bewerking door Guidea

Voltijdse werknemers in de horecasector presteren per week gemiddeld 40 uren en 20 minuten. Deeltijdse werknemers presteren per week gemiddeld 19 uren en 41 minuten. Bij de voltijdse werknemers ligt de gemiddelde wekelijkse werktijd het hoogst in Wallonië, bij de deeltijdse werknemers ligt de gemiddelde wekelijkse werktijd het hoogst in Brussel. Tabel: Evolutie gewone gemiddelde werktijd bij horecawerknemers in uren per woonplaats in Vlaanderen -2008/20132009 2010 2011 2012

2013

Voltijds loontrekkenden

40 u 16 min

39 u 47 min

40 u 33 min

39 u 53 min

40 u 20 min

Deeltijds loontrekkenden

18 u 37 min

18 u 54 min

19 u 04 min

18 u 43 min

19 u 41 min


De gemiddelde werktijd bij voltijdse horecawerknemers ligt in 2013 terug boven de kaap van 40 uren, vergelijkbaar met 2009 en 2011. Bij deeltijds loontrekkenden nam de gemiddelde werktijd in 2012 eveneens toe tot ruim boven de 19 uren. Tabel: Aantal loontrekkenden per geslacht per effectieve gewone arbeidsduur op weekbasis (%) 36 2013Vlaanderen België Mannen

Vrouwen

Totaal

Mannen

Vrouwen

Totaal

1-20 uren

24%

43%

34%

23%

42%

33%

21-36 uren

19%

23%

21%

18%

24%

21%

37-40 uren

49%

33%

40%

48%

32%

40%

> 40 uren

9%

2%

5%

11%

2%

6%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

Totaal


Tabel: Evolutie aantal loontrekkenden per geslacht per effectieve gewone arbeidsduur in Vlaanderen op weekbasis (%) -2009/20132009 2010 2011 2012 2013 M 1-20 uren 21-36 uren 37-40 uren > 40 uren Totaal

V

M

V

M

V

M

V

M

V

28% 14% 52% 6%

37% 20% 38% 5%

22% 15% 52% 11%

43% 23% 31% 2%

24% 12% 51% 13%

43% 24% 30% 2%

21% 17% 51% 11%

42% 20% 34% 4%

24% 19% 49% 9%

43% 23% 33% 2%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%


In de bovenstaande tabellen wordt de spreiding van de gewerkte uren op weekbasis weergegeven, dus niet de gemiddelde werktijd. Er zijn duidelijke verschillen tussen mannen en vrouwen. In 36

Werknemers die “weet niet” geantwoord hebben, zijn niet opgenomen in de tabel.


66

Vlaanderen werkt 66% van de vrouwen minder dan 37 uren per week, terwijl dit percentage voor mannen op 43% ligt. Het verschil blijft ongeveer gelijk met vorig jaar. Daarnaast werkt 9% van de mannen meer dan 40 uren, terwijl dit bij vrouwen 2% is. De resultaten voor België liggen in dezelfde lijn.

4.1.6 Werken op onregelmatige uren Onderstaande grafieken tonen in hoeverre de loontrekkende werknemers in de horecasector in Vlaanderen op onregelmatige uren werken. We presenteren in dit rapport de belangrijkste cijfers uit de Belgische Enquête naar de Arbeidskrachten (EAK), meer detail is opvraagbaar. De percentages bij mannen liggen telkens hoger dan bij de vrouwen. Bekijken we de mannen afzonderlijk, zien we dat het zaterdagwerk in 2013 door het meest aantal werknemers wordt uitgeoefend, met name 84%. Het nachtwerk daarentegen ligt reeds jaren ruim onder de andere percentages. Zowat zeven op de tien mannelijke werknemers werkt nooit tijdens de nacht. Bij de vrouwen zien we een gelijkaardig patroon, maar dan met lagere percentages. 70% van de vrouwelijke horecawerknemers werkt minimaal één zaterdag in de maand, het hoogste percentage. Net als bij de mannen ligt het nachtwerk ver onder de andere tijdstippen. Avond- en zondagwerk liggen ergens tussenin. Zowat 50% geeft aan dit soort van werk soms of altijd te doen. De resultaten voor de horecawerknemers in België tonen een gelijkaardig patroon. We tonen deze cijfers dan ook niet apart. Grafiek: Evolutie werken op onregelmatige uren bij mannelijke horecawerknemers in Vlaanderen 37 2007/2013100% 90%

84%

80%

75%

70%

68%

60% 50% 40% 33%

30% 20% 10% 0% 2007

2008

Avondwerk

2009 Nachtwerk

2010

2011

Zaterdagwerk

2012

2013

Zondagwerk


Antwoordcategorie avond- en nachtwerk = werkt soms, gewoonlijk of altijd ’s avonds / ’s nachts. Antwoordcategorie zaterdag- en zondagwerk = werkt minstens één zaterdag / zondag in de maand. 37


67

Grafiek: Evolutie werken op onregelmatige uren bij vrouwelijke horecawerknemers in Vlaanderen 38 2007/2013100% 90% 80% 70%

68%

60%

54%

50%

50%

40% 30% 20%

14%

10% 0% 2007

2008 Avondwerk

2009 Nachtwerk

2010

2011

2012

Zaterdagwerk

2013

Zondagwerk


4.1.7 Tijdelijke arbeid Tijdelijke arbeid versus vast werk Het aandeel tijdelijke arbeid bij de loontrekkenden geeft weer welk aandeel van de loontrekkende 39 werknemers geen contract van onbepaalde duur hebben. Volgens de EAK 2013 heeft 85% van de horecawerknemers in België een vast contract, terwijl 15% over een tijdelijk beschikt. In Vlaanderen is de verdeling 83% – 17%. Tabel: Tijdelijke arbeid versus vast werk op basis van de voornaamste activiteit bij horecawerknemers in Vlaanderen en België (%) -2013Vlaanderen België Mannen

Vrouwen

Totaal

Mannen

Vrouwen

Totaal

Vast werk

80%

86%

83%

84%

85%

85%

Tijdelijk werk

20%

14%

17%

16%

15%

15%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

Totaal


Antwoordcategorie avond- en nachtwerk = werkt soms, gewoonlijk of altijd ’s avonds / ’s nachts. Antwoordcategorie zaterdag- en zondagwerk = werkt minstens één zaterdag / zondag in de maand. 39 Hoofdbezigheid tijdens referentieweek. 38


68

Tijdelijke arbeid per type 40

Onderstaande tabel geeft aan welke vormen tijdelijke arbeid meestal aanneemt . Tabel: Tijdelijke arbeid per type bij horecawerknemers in België (%) -2011/20132011

2012

2013

11%

15%

16%

Dienstencheque / PWA

1%

1%

0%

Opleiding, stage, leercontract

6%

6%

6%

Studentenarbeid (met studentencontract)

24%

25%

28%

Arbeidsovereenkomst van bepaalde duur of voor een bepaald werk

39%

35%

32%

Uitzendkracht

Andere arbeidsovereenkomst van bepaalde duur Gelegenheidswerk zonder formele arbeidsovereenkomst Arbeider als PWA werknemer Totaal

4%

5%

5%

14%

14%

9%

0%

0%

3%

100%

100%

100%


In 2013 is er weinig verandering ten opzichte van de voorgaande jaren. De grootste veranderingen zijn de uitzendkracht die van 11% naar 16% gaat en de Arbeidsovereenkomst van bepaalde duur of voor een bepaald werk die van 39% naar 32% gaat. Ook het gelegenheidswerk zonder formele arbeidsovereenkomst neemt af. Tijdelijke arbeid per duur van contract

41

Onderstaande tabel toont de opsplitsing naar duur van het tijdelijk contract voor horecawerknemers in België. In 2013 heeft 45% van de tijdelijke werknemers een contract dat korter is dan 3 maanden. 55% heeft bijgevolg een contract van 3 maand of meer. Tabel: Tijdelijke arbeid per duur van contract in België (%) -2013Duur contract 2012 minder dan 3 maanden 45% 3 maanden of meer 55% Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Enquête naar de arbeidskrachten 2013, NACE_2008=55 of 56 Bewerking door Guidea

40

Voor tijdelijke arbeid per type zijn er geen resultaten voor Vlaanderen beschikbaar. Door de geringe aantallen kan enkel een opsplitsing gemaakt worden tussen minder en meer dan drie maanden. 41


69

4.2 Zelfstandigen 4.2.1 Gemiddeld inkomen42 in de horecasector per gewest en geslacht Tabel: Gemiddeld inkomen in euro van zelfstandigen in de horecasector per gewest en geslacht -2013Mannen Vrouwen Totaal Loonkloof Vlaanderen

14.634

10.458

12.825

39,9%

Wallonië

12.962

8.885

11.316

45,9%

Brussel

12.846

9.195

11.568

39,7%

België

13.992

9.928

12.286

40,9%


Een zelfstandige in de horecasector in Vlaanderen heeft op jaarbasis gemiddeld 12.825 euro verdiend. In Wallonië en Brussel is dit meer dan duizend euro minder. De verschillen tussen de beide geslachten zijn ook hier opmerkelijk. Zo ligt de loonkloof gemiddeld op bijna 41%. Vorig jaar bedroeg deze loonkloof nog 43%.

4.2.2 Gemiddeld inkomen in de horecasector per gewest en aard van bezigheid Tabel: Gemiddeld inkomen in euro van zelfstandigen in de horecasector per gewest en aard van bezigheid -2013actief na Hoofdbezigheid Nevenbezigheid Totaal pensioenleeftijd Vlaanderen 15.071 3.368 7.591 12.825 Wallonië

13.391

2.949

6.709

11.316

Brussel

12.642

3.340

9.328

11.568

België

14.424

3.225

7.380

12.286


De opsplitsing naar de aard van bezigheid, toont grote verschillen onderling. Zo verdienen in Vlaanderen de zelfstandigen in hoofdbezigheid meer dan vier maal meer dan hun collega’s in nevenbezigheid, en bijna twee maal zo veel als de actieven na pensioenleeftijd. Een opvallend cijfer hebben de actieven na pensioenleeftijd te Brussel. Dit kan beïnvloed zijn door een aantal enkelingen, aangezien er in totaal maar 142 zijn in Brussel.

4.2.3 Gemiddeld inkomen in de horecasector: evolutie 2012-2013 Onderstaande tabel geeft de evolutie (2012 – 2013) weer van de gemiddelde lonen voor België, en dit opgesplitst naar gewest, geslacht en aard van bezigheid. We zien dat het gemiddeld loon van een zelfstandige in de horecasector in België gestegen is met bijna 19%. Procentueel zien we de grootste stijgingen bij de zelfstandigen in Brussel, vrouwelijke zelfstandigen en de zelfstandigen in bijberoep. De gemiddelde inkomsten (ongeacht van de inkomstenjaar) van de verzekeringsplichtigen (zelfstandigen + helpers) tewerkgesteld in de horecasector (code 407). Het gaat om de bruto-beroepsinkomsten, verminderd met de beroepsuitgaven en -lasten en, in voorkomend geval, met de beroepsverliezen, vastgesteld overeenkomstig de wetgeving op de inkomstenbelastingen. De toestand is op 31 december 2013. 42


70

Tabel: Gemiddeld inkomen in euro van zelfstandigen in de horecasector per gewest, geslacht en aard van bezigheid -2012/20132012 2013 Evolutie Per gewest

Per geslacht Per aard van bezigheid België

Vlaanderen

10.444

12.825

Wallonië

10.459

11.316

+8,2%

Brussel

9.416

11.568

+22,9%

11.860

13.992

+18,0%

8.303

9.928

+19,6%

Hoofdbezigheid

12.448

14.424

+15,9%

Nevenbezigheid

1.995

3.225

+61,7%

Actief na pensioen

5.973

7.380

+23,6%

10.338

12.286

+18,8%

Man vrouw

Totaal

+22,8%


4.2.3 Arbeidsduur op weekbasis Tabel: Gewone gemiddelde werktijd bij zelfstandigen in uren per woonplaats per gewest -2013Vlaanderen Wallonië Brussel België Voltijds

62 uren 42 min.

65 uren 44 min.

62 uren 40 min.

63 uren 32 min.

Geen representatieve cijfers beschikbaar

Deeltijds

Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Enquête naar de arbeidskrachten 2013, NACE_2008=55 of 56 Bewerking door Guide

Zelfstandigen die voltijds werken in de horecasector presteren per week gemiddeld 63 uren en 32 minuten. De gemiddelde wekelijkse werktijd ligt bij Waalse zelfstandigen het hoogst, bij de zelfstandigen uit het Brusselse het laagst. De gemiddelde werktijd van zelfstandigen in Vlaanderen schommelt in de periode 2009-2013 tussen 62 en 67 uur. Tabel: Evolutie gewone gemiddelde werktijd bij zelfstandigen in uren per woonplaats in Vlaanderen 2009/20132009 2010 2011 2012 2013 Voltijds

65 u 29 min

65 u 47 min

65 u 37 min

66 u 46 min

62 u 42 min

Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Enquête naar de arbeidskrachten, NACE_2008=55 of 56 Bewerking door Guidea

In onderstaande tabellen wordt de spreiding van de gewerkte uren op weekbasis weergegeven. De verdeling tussen mannen en vrouwen is vrij gelijklopend, al is er een groter percentage mannen dat aangeeft maar dan 40 uren per week te werken. Het verschil met de loontrekkenden is groot.


71

Tabel: Aantal niet-loontrekkenden per geslacht per effectieve gewone arbeidsduur op weekbasis (%) 43 2013Vlaanderen België Mannen Vrouwen Totaal Mannen Vrouwen Totaal 1-20 uren 5% 5% 5% 3% 7% 5% 21-36 uren 5% 9% 7% 5% 9% 7% 37-40 uren 7% 10% 9% 9% 11% 9% > 40 uren 83% 76% 80% 83% 73% 79% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Enquête naar de arbeidskrachten 2012, NACE_2008=55 of 56 Bewerking door Guidea

Tabel: Evolutie aantal niet-loontrekkenden per geslacht per effectieve gewone arbeidsduur in Vlaanderen op weekbasis (%) -2009/20132009 2010 2011 2012 2013 M V M V M V M V M V 1-20 uren 2% 5% 2% 5% 3% 8% 2% 6% 5% 5% 21-36 uren 1% 9% 10% 6% 3% 6% 4% 5% 5% 9% 37-40 uren 10% 4% 3% 4% 9% 9% 6% 14% 7% 10% > 40 uren 88% 82% 85% 85% 85% 77% 88% 75% 83% 76% Totaal

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%


4.2.4 Werken op onregelmatige uren Onderstaande grafieken tonen in hoeverre de niet-loontrekkenden in de horecasector in Vlaanderen op onregelmatige uren werken. We presenteren in dit rapport de belangrijkste cijfers uit de Belgische Enquête naar de Arbeidskrachten (EAK). Meer detail is opvraagbaar. Mannen werken doorgaans vaker op onregelmatige uren. Ook niet-loontrekkenden werken vaker op onregelmatige uren dan loontrekkenden. Zaterdagwerk wordt in 2013 door 94% van de mannen uitgeoefend. Avond- en zondagwerk worden eveneens door heel wat mannelijke zelfstandigen uitgeoefend. Slechts 15% geeft aan nooit ’s avonds of op zondag te werken. Het nachtwerk ligt ruim onder de andere percentages. Eén op twee mannelijke zelfstandigen geeft aan geregeld nachtwerk te doen.

43

Zelfstandigen die “weet niet” geantwoord hebben, zijn niet opgenomen in de tabel.


72

Grafiek: Evolutie werken op onregelmatige uren bij mannelijke niet-loontrekkenden in Vlaanderen 44 2007/2013100%

94%

90%

85%

80% 70% 60% 50%

49%

40% 30% 20% 10% 0% 2007

2008

Avondwerk

2009

2010

Nachtwerk

2011

2012

Zaterdagwerk

2013

Zondagwerk


Meer dan negen op de tien vrouwelijke zelfstandigen geeft aan dat zij minstens één zaterdag per maand werken. Avond- en zondagwerk scoren beiden ook meer dan 80%. Vier op de tien vrouwelijke zelfstandigen ten slotte geven aan dat zij soms of altijd ’s nachts werken. Grafiek: Evolutie werken op onregelmatige uren bij vrouwelijke niet-loontrekkenden in Vlaanderen 45 2007/2013100%

92%

90%

83% 80%

80% 70% 60% 50%

42%

40% 30% 20% 10% 0% 2007

2008

Avondwerk

2009 Nachtwerk

2010

2011

2012

Zaterdagwerk

2013

Zondagwerk


Antwoordcategorie avond- en nachtwerk = werkt soms, gewoonlijk of altijd ’s avonds / ’s nachts. Antwoordcategorie zaterdag- en zondagwerk = werkt minstens één zaterdag / zondag in de maand. 45 Antwoordcategorie avond- en nachtwerk = werkt soms, gewoonlijk of altijd ’s avonds / ’s nachts. Antwoordcategorie zaterdag- en zondagwerk = werkt minstens één zaterdag / zondag in de maand. 44


73

Werkzoekenden 1 Niet-werkende werkzoekenden De Vlaamse werkloosheid wordt geoperationaliseerd aan de hand van de inschrijving als niet46 werkende werkzoekende (nwwz) bij de VDAB . De groep van nwwz bestaat uit de uitkeringsgerechtigde volledig werklozen (uvw’s), de schoolverlaters in wachttijd, de vrij ingeschreven niet-werkende werkzoekenden en andere verplicht ingeschreven niet-werkende werkzoekenden (onder andere OCMW). De meting van de nwwz vindt plaats op het einde van elke maand (bron: departement WSE). Het verloop van het aantal nwwz schommelt sterk door seizoensinvloeden. Tijdens de zomermaanden is er een sterke toename van het aantal werkzoekende schoolverlaters. De VDAB geeft het aantal 47 nwwz naar beroepsgroep . Voorheen gebeurde de indeling op basis van één hoofdberoep dat door de werkzoekende werd opgegeven. Vanaf 2012 gebeurt de indeling niet meer op basis van hoofdberoep maar op basis van aspiraties. Zo kan de werkzoekende meer dan één voorkeurberoep opgeven waardoor de aantallen niet te vergelijken zijn met voorgaande jaren. In dit rapport bekijken we de schommelingen doorheen het jaar voor de beroepsgroep van ‘hotel en keukenpersoneel’. Daarna bekijken we voor de maand december de verschillende beroepen met betrekking tot de horeca.

46 47

Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding Cijfers via ARVASTAT (http://arvastat.vdab.be)


74

48

Tabel: Niet-werkende werkzoekenden horecapersoneel per geslacht in Vlaanderen -20132013 maand Mannen Vrouwen Totaal Mannen Vrouwen n n n % % januari 9.836 10.264 20.100 48,9% 51,1% februari 9.853 10.394 20.247 48,7% 51,3% maart 9.655 10.292 19.947 48,4% 51,6% april 9.667 10.173 19.840 48,7% 51,3% mei 9.363 10.016 19.379 48,3% 51,7% juni 9.204 10.049 19.253 47,8% 52,2% juli 9.979 11.062 21.041 47,4% 52,6% augustus 10.046 11.204 21.250 47,3% 52,7% september 10.097 11.157 21.254 47,5% 52,5% oktober 10.126 11.098 21.224 47,7% 52,3% november 10.382 11.275 21.657 47,9% 52,1% december 10.426 11.362 21.788 47,9% 52,1% jaargemiddelde 9.886 10.696 20.582 48,0% 52,0% Bron: VDAB Bewerking door Guidea

In juli zien we een plotse stijging, o.a. door de toestroom van schoolverlaters. Naar de wintermaanden toe stijgt het aantal werkzoekenden horeca nog verder door. Net zoals de vorige jaren zien we een kleine meerderheid aan vrouwen die op zoek is naar een job in de horeca.

48

Groen staat voor het laagste aantal, rood voor het hoogste.


75

Tabel: Niet-werkende werkzoekenden horecapersoneel per geslacht in Vlaanderen -december 2013december 2013 Mannen Vrouwen Totaal Manager hotel restaurant 85 37 122 Verantwoordelijke hotel restaurant 53 30 83 Verantwoordelijke kamerpersoneel 9 26 35 Hotelconciërge 50 16 66 Hotelreceptionist 401 650 1.051 Onthaalmedewerker hotel 228 218 446 Polyvalent hotelmedewerker 39 44 83 Kamerjongen Kamermeisje 78 1.215 1.293 Verantwoordelijke grootkeuken 19 4 23 Chef kok 495 78 573 Chef kok grootkeuken 231 56 287 Hulpkok 1.386 482 1.868 Hulpkok grootkeuken 626 1.069 1.695 Pizzabakker 58 4 62 Wafel- en pannenkoekenbakker 0 3 3 Keukenmedewerker 3.539 5.011 8.550 Afwasser 2.363 1.687 4.050 Maître d'hôtel 107 27 134 Uitbater café/brasserie 42 30 72 Wijnkelner 28 4 32 Barman 1.356 636 1.992 Kelner restaurant 776 562 1.338 Kelner brasserie 1.616 1.520 3.136 Polyvalent medewerker restaurant 432 740 1.172 Hulpkelner 800 945 1.745 Bron: VDAB Bewerking door Guidea

Bovenstaande tabel toont het aantal niet-werkende werkzoekende met een aspiratie voor een job in de horeca voor december 2013. Optellen van de aantallen heeft weinig zijn aangezien men meerdere aspiratieberoepen kan opgeven. Eén persoon kan dus bij meerdere beroepen zijn geteld. Keukenmedewerker, afwasser en kelner brasserie worden veel opgegeven als voorkeurberoep. Wijnkelner, pizzabakker en chef kok is populair bij mannen, terwijl de functies van (verantwoordelijke) kamerpersoneel of hulpkok grootkeuken eerder vrouwen aantrekken.


76

2 In- en uitstroom van werkzoekenden In een sector als de horeca is de kans zeer groot dat dezelfde persoon in hetzelfde jaar meerdere perioden van werkloosheid en werk doormaakt. Deze persoon kan dus in verschillende maanden worden meegeteld. De in- en uitstroomcijfers van werkzoekenden naar en van de horecasector interpreteren we daarom beter als aantal aanwervingen en aantal einde contracten, in plaats van 49 aantal personen . Tabel: Gemiddelde maandelijkse uitstroom uit werk in horeca naar werkloosheid en instroom naar werk in de horecasector vanuit werkloosheid in Vlaanderen -2007/2013Gemiddeld aantal per maand Jaargroei Instroom naar Uitstroom uit Instroom naar Uitstroom uit Kwartaal horeca vanuit horeca naar horeca vanuit horeca naar werkloosheid werkloosheid werkloosheid werkloosheid 2007- jaargemiddelde 836 770 2008- jaargemiddelde 789 796 -5,6% +3,4% 2009- jaargemiddelde 776 847 -1,6% +6,4% 2010- jaargemiddelde 848 816 +9,3% -3,7% 2011- jaargemiddelde 841 821 -0,8% +0,6% 2012-I 799 875 -6,3% +2,7% 2012-II 849 700 -7,1% +8,5% 2012-III 782 1.024 -1,8% +14,8% 2012-IV 774 1.005 -3,6% +12,4% 2012- jaargemiddelde 801 901 -4,8% +9,7% 2013-I 830 987 +4,0% +12,8% 2013-II 875 777 +3,0% +11,0% 2013-III 867 1.175 +10,8% +14,8% 2013-IV 889 1.092 +14,8% +8,7% 2013- jaargemiddelde 865 1.008 +8,0% +11,9% Bron: Departement WSE Bewerking door Guidea

Op jaarbasis zien we in 2013 zowel een toename van het aantal mensen dat instroomt naar de horeca uit de werkloosheid als van het aantal mensen dat uitstroomt uit de horeca naar de werkloosheid. De groep van mensen die uitstromen ligt wel gevoelig hoger dan de groep van mensen die instromen. Bekijken we de kwartalen 2013 wat meer in detail, dan zien we dat zowel in kwartaal 1, 3 als 4 er in absolute cijfers meer mensen naar de werkloosheid stromen vanuit de horeca dan aantal mensen dat instroomt naar de horeca vanuit de werkloosheid. Enkel in kwartaal 2 zien het tegenstelde. In 2012 was dit ook reeds het geval. Op onderstaande grafiek, zien we voor 2013 dat de rode trendlijn (uitstroom uit horeca naar werkloosheid) ruim hoger ligt dan de groene trendlijn (instroom naar de horeca uit de werkloosheid). Dit wijst op een negatieve evolutie in de werkzoekendenstromen m.b.t. de horecasector. Dit verschil wordt gedurende het jaar 2013 alleen maar groter. Enkel in kwartaal 4 verkleint dit iets.

De horecasector wordt hier afgebakend op basis van nace-code. Je kan de instroom van werkzoekenden berekenen die bij het begin van de maand als werkzoekende zijn ingeschreven en die op de laatste dag van de maand aan het werk zijn volgens DIMONA. De koppeling met de nace-codes geeft aan in welke sector en welke activiteit de werkzoekende is ingestroomd. 49


77

50

Grafiek: Uitstroom uit werk in de horeca naar de werkloosheid en instroom naar werk in de horeca 51 vanuit de werkloosheid in Vlaanderen (op kwartaalbasis) -Q1 2007/Q4 20133.700 3.500 3.300 3.100 2.900 2.700 2.500 2.300 2.100 1.900 1.700 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 2007

2008

2009

2010

2011

Uitstroom uit horeca naar werkloosheid Instroom naar horeca vanuit werkloosheid Trendlijn uitstroom uit horeca naar werkloosheid Trendlijn instroom naar horeca vanuit werkloosheid Bron: Departement WSE Bewerking door Guidea

50 51

Het aantal mensen werkzaam in de horeca dat in de loop van de maand werkzoekend wordt. Het aantal werkzoekenden dat in de loop van de maand instroomt in de horeca.


2012

2013

78


79

Vacatures, horecaopleidingen en Leren & Werken 1 Vacatures VDAB In het eerste deel bespreken we de toestand en de evolutie van het aantal ontvangen vacatures in de horecasector. We kijken hiervoor naar de ontvangen VDAB-vacatures. De voornaamste beperking bij het VDAB-bestand is dat deze slechts een deel van de totale vacaturemarkt omvat. Werkgevers kunnen vacatures ook verspreiden via andere kanalen zoals jobsites, uitzendkantoren of mond-aanmond-reclame. De vacaturemarkt beschrijven we in dit hoofdstuk aan de hand van het totaal aantal ontvangen vacatures uit het Normaal Economisch Circuit (NEC) zonder interimopdrachten. Het omvat de 52 53 vacatures uit het AMI-systeem en Jobmanager uit de vaste en tijdelijke circuits (uitgezonderd interim). In de vaste circuits gaat het om jobs met een contract voor onbepaalde of lange duur, jobs die werken en leren combineren en jobs ter vervanging van het brugpensioen. De tijdelijke circuits omvatten arbeidsovereenkomsten voor korte duur, studentenjobs en tijdelijke jobs in de horeca. Voor de vacaturegegevens gebruiken we jaarcijfers. Deze cijfers zijn weinig onderhevig aan seizoenschommelingen, omdat er gewerkt wordt met cumulatieve cijfers over de laatste 12 maanden.

‘AMI-systeem’ is een arbeidsmarktinformatiesysteem dat door VDAB-consulenten wordt gebruikt om vacatures te beheren en op te volgen. Werkzoekenden met een geschikt profiel worden doorverwezen naar de vacatures en de invulling van de vacatures wordt opgevolgd. 53 ‘Jobmanager’ is een computersysteem waarmee werkgevers op zelfstandige basis online vacatures kunnen plaatsen en beheren. De werkzoekenden kunnen autonoom de vacatures raadplegen op de VDAB-website. 52


80

1.1 Ontvangen vacatures Onderstaande tabel geeft de kenmerken van de ontvangen vacatures in de horecasector weer. De onderverdeling wordt gemaakt naar vestigingsplaats van de onderneming, studieniveau en gevraagde ervaring. Tabel: Kenmerken van de ontvangen vacatures in de horecasector in Vlaanderen zonder de uitzendsector -2011/2013Alle sectoren Horeca 2011 Horeca 2012 Horeca 2013 2013 n n n n Totaal aantal vacatures 11.502 10.348 9.878 256.754 Vestigingsplaats bedrijf % % % % West-Vlaanderen 38,8% 32,7% 32,6% 16,9% Oost-Vlaanderen 15,2% 19,2% 16,5% 19,7% Antwerpen 20,3% 20,9% 21,8% 27,3% Vlaams-Brabant 10,2% 10,5% 12,5% 13,3% Limburg 7,8% 8,1% 9,5% 9,8% Buiten Vlaanderen 7,6% 8,6% 7,2% 12,9% Studieniveau 54 Laag 79,8% 82,3% 81,2% 50,4% 55 Midden 15,3% 13,8% 15,0% 18,1% 56 Hoog 4,8% 3,9% 3,8% 31,5% Gevraagde ervaring <6 maanden 39,6% 38,6% 37,0% 46,8% 6 maanden - 2 jaar 36,3% 38,2% 35,8% 25,4% +2 jaar 24,1% 23,2% 27,2% 27,8% Bron: VDAB/ Departement WSE Bewerking door Guidea

Voor het tweede jaar op rij neemt het aantal (VDAB-)vacatures af. Het grootste aantal ontvangen vacatures in de horecasector vinden we traditioneel in West-Vlaanderen. In 2013 is dit nog steeds zo. Antwerpen en Oost-Vlaanderen volgen op een tweede en derde plaats. Vlaams-Brabant en Limburg vertegenwoordigen een kleiner aandeel, al zien ze hun aandeel wel beiden toenemen. De verdeling van het aantal vacatures in de horecasector naar vestigingsplaats verschilt met de verdeling over alle sectoren heen. Gemiddeld genomen, over alle sectoren heen, is het grootste aantal vacatures afkomstig van ondernemingen met een vestigingsplaats in Antwerpen (27%), gevolgd door Oost-Vlaanderen (20%) en West-Vlaanderen (17%). In de horecasector zijn er het meest vacatures in West-Vlaanderen (33%), gevolgd door Antwerpen (22%) en Oost-Vlaanderen (17%). Het gevraagde studieniveau voor de ontvangen vacatures in de horecasector is eerder laag (81%). Slechts 4% van de vacatures verwacht een hoog opleidingsniveau. Het verwachte opleidingsniveau ligt in de horecasector heel wat lager dan voor alles sectoren samen. Bij 63% van de horecavacatures vraagt men minimaal 6 maanden ervaring. Gemiddeld is dit maar 53%.

Max. secundair onderwijs 2de graad + wanneer geen min. studieniveau vermeld werd door de werkgever Secundair 3de of 4de graad 56 Hoger onderwijs 54 55


81

Grafiek: Het totaal aantal ontvangen vacatures in de horecasector en het aandeel ontvangen vacatures in de horecasector t.o.v. het totaal aantal vacatures in Vlaanderen zonder de uitzendsector 2008/201314.000

4,0%

12.000

3,85%

3,9%

10.000

3,8%

8.000

3,7%

6.000 4.000

3,57% 9.615

8.215

9.707

11.502

10.348

3,6% 9.878

3,5%

2.000

3,4%

0

3,3% 2008

2009

2010

2011

Aantal vacatures

2012

2013

Aandeel

Bron: VDAB/ Departement WSE Bewerking door Guidea

Voor het tweede jaar op rij daalt het aantal vacatures in de horecasector. In 2013 ligt het aantal vacatures in de horecasector wel nog ruim boven het jaar 2009. We zien over de jaren heen het aandeel schommelen tussen de 3,5% en 4%. Het aandeel daalt aangezien het aantal horecavacatures sterker daalt dan het totaal aantal vacatures. Grafiek: Evolutie van het aantal ontvangen vacatures in de horecasector en alle sectoren in het normaal economisch circuit zonder interimopdrachten –2013 t.o.v. 2012-

%

-10

Horecasector

Alle sectoren

-5

0

5

-4,5%

-2,5%


We zien dat de daling in de horecasector op jaarbasis groter is dan gemiddeld over alle sectoren heen. Ten opzichte van 2012 vertoont de horecasector in 2013 een daling van 4,5% in het aantal vacatures, terwijl dit over alle sectoren heen 2,5% is.


82

1.2 Ontvangen vacatures per subsector Tabel: Evolutie van het aantal ontvangen vacatures in de horecasector in het normaal economisch circuit zonder interimopdrachten per nace-code -2011/2013Horeca 2011

Horeca 2012

Horeca 2013

2013 t.o.v. 2012 % n

n

%

n

%

n

%

11.502

100%

10.348

100%

9.878

100%

-470

-4,5%

2.338

20,3%

1.941

18,8%

1.659

16,8%

-282

-14,5%

775

6,7%

678

6,6%

496

5,0%

-182

-26,8%

6.104

53,1%

5.484

53,0%

5.531

56,0%

+47

+0,9%

Drankgelegenheden

895

7,8%

756

7,3%

839

8,5%

Kantines en catering

1.390

12,1%

1.489

14,4%

1.353

13,7%

Totaal aantal vacatures Hotels Kampeerterreinen Restaurants

+83 +11,0% -136

-9,1%


De verdeling in de horecasector op gebied van vacatures verschilt in vergelijking met vorig jaar. Er is een gevoelige daling van het aantal vacatures in de subsectoren hotels, kampeerterreinen en kantines en catering. In 2011 waren er nog bijna 700 vacatures meer in de hotelsector dan in 2013. Daar tegenover staat dat er in 2013 een lichte stijging is van het aantal vacatures bij de restaurants en drankgelegenheden. Onderstaande figuur toont grafisch de jaargroei in 2013 voor de verschillende subsectoren in de horecasector. Grafiek: Evolutie van het aantal openstaande vacatures in de horecasector in het normaal economisch circuit zonder interimopdrachten per nace-code -2013 t.o.v. 2012-

%

-30%

-25%

-20%

-15%

-5%

0%

-26,8%

Restaurants

0,9%

Drankgelegenheden

Kantines en catering

5%

-14,5%

Hotels

Kampeerterreinen

-10%

11,0%

-9,1%



10%

15%

83

1.3 Belangrijkste beroepen en vacatures Tabel: Overzicht van de belangrijkste beroepen waarvoor vacatures ontvangen werden in de horecasector (Vlaams Gewest, 2013) Knelpunt Vlaams HorecaPer beroep met minstens 5 jobs in 2013 in 2013 Gewest sector Kelner restaurant (m/v) ja 1.912 1.034 Keukenmedewerker (m/v) ja 1.915 1.012 Hulpkelner (m/v) ja 1.471 978 Hulpkok (m/v) ja 1.164 894 Kelner brasserie (m/v) ja 1.166 807 Polyvalent medewerker restaurant (m/v) 1.491 798 Chef kok (m/v) ja 866 611 Barman (m/v) 799 466 Afwasser (m/v) 650 440 Hotelreceptionist (m/v) 625 432 Schoonmaker van ruimten en lokalen (m/v) ja 5.768 320 Kamerjongen Kamermeisje (m/v) ja 460 267 Verkoper van voedingsmiddelen detailhandel (m/v) ja 2.283 158 Begeleider recreatieve activiteiten (m/v) 2.524 91 Kassier (m/v) 1.667 89 Winkelmedewerker (m/v) 7.289 87 Receptionist (m/v) 1.845 87 Maître d'hôtel (m/v) ja 120 74 Onderhoudsmedewerker gebouwen (m/v) 832 68 Koerier besteller (m/v) 856 68 Management assistent (m/v) ja 1.324 66 Manager hotel restaurant (m/v) 67 40 Administratief medewerker (m/v) 3.752 34 Hulpkok grootkeuken (m/v) ja 156 31 Danser (m/v) 40 31 Medewerker gokspelen (m/v) 94 26 Winkelmanager klein- en detailhandel (m/v) ja 2.036 25 Schoonmaker bij mensen thuis (m/v) ja 14.780 25 Pizzabakker (m/v) 26 24 Magazijnmedewerker (m/v) 3.823 24 Traiteur (m/v) ja 104 22 Chef kok grootkeuken (m/v) ja 143 22 Uitbater café/brasserie (m/v) 204 21 Algemeen bediende (m/v) 3.827 17 Verantwoordelijke verkoop (m/v) 1.086 15 Onthaalmedewerker hotel (m/v) 36 15 Geluidstechnicus (m/v) ja 45 14 Medewerker groene ruimtes (m/v) ja 774 12 Patissier chocoladewerker ijsbereider (m/v) ja 115 12 Promotiemedewerker toerisme (m/v) 34 12 Begeleider sportactiviteiten (m/v) 986 12 Hotelconciërge (m/v) 25 11 Bakkershulp (m/v) ja 235 10 Commercieel medewerker binnendienst (m/v) 6.665 10 Verantwoordelijke hotel restaurant (m/v) 15 10 Vrachtwagenchauffeur vaste wagen (m/v) ja 1.007 10


Aandeel 54,1% 52,8% 66,5% 76,8% 69,2% 53,5% 70,6% 58,3% 67,7% 69,1% 5,5% 58,0% 6,9% 3,6% 5,3% 1,2% 4,7% 61,7% 8,2% 7,9% 5,0% 59,7% 0,9% 19,9% 77,5% 27,7% 1,2% 0,2% 92,3% 0,6% 21,2% 15,4% 10,3% 0,4% 1,4% 41,7% 31,1% 1,6% 10,4% 35,3% 1,2% 44,0% 4,3% 0,2% 66,7% 1,0%

84

Chauffeur particulier personenvervoer (m/v) Polyvalent hotelmedewerker (m/v) Onderhoudselektricien (m/v) Boekhouder (m/v) Directeur van een KMO (m/v) Slager (m/v) Verkoper van kleding en accessoires (m/v) Medewerker boekhouding (m/v) Eventmanager (m/v) Medewerker personeel (m/v) Medewerker in de fruitteelt (m/v) Schoonheidsadviseur (m/v) Medewerker callcenter (m/v) Wijnkelner (m/v) Opvoeder in onderwijsinstelling (m/v) Aankoper (m/v) Vertegenwoordiger (m/v) Departementsverantwoordelijke winkel (m/v) Productiemanager (m/v) Onderhoudsmecanicien (m/v) Kinderverzorger (m/v)

ja ja ja

ja ja

ja ja ja ja ja

528 12 1.114 2.568 228 858 3.737 2.427 496 1.185 291 330 5.583 9 317 885 8.220 651 1.178 3.331 695


Voor 67 beroepen in de horecasector zijn in 2013 minstens 5 vacatures ontvangen.


10 9 9 9 9 8 8 8 7 7 6 6 6 6 6 6 5 5 5 5 5

1,9% 75,0% 0,8% 0,4% 3,9% 0,9% 0,2% 0,3% 1,4% 0,6% 2,1% 1,8% 0,1% 66,7% 1,9% 0,7% 0,1% 0,8% 0,4% 0,2% 0,7%

85

2 Opleidingen Het tweede deel omvat de horecaopleidingen. We bekijken het aantal beëindigde opleidingen en de individuele beroepsopleidingen in de onderneming (IBO) in detail.

2.1 Aantal beëindigde opleidingen bij de VDAB Tabel: Aantal beëindigde horecaopleidingen bij de VDAB -2011/2013Horeca 2011 Horeca 2012 57 Aantal beëindigde opleidingen 1.592 1.374 Keukenpersoneel 73,1% 69,7% Zaalpersoneel 11,2% 12,6% Ander horecapersoneel 15,7% 17,7% Alle secties Vlaanderen 85.335 89.032 Horeca t.o.v. alle secties Vlaanderen 1,87% 1,54%

Horeca 2013 1.374 85,4% 10,6% 4,0% 67.753 2,03%


In 2013 hebben 1.374 cursisten een horecaopleiding bij de VDAB beëindigd. 85% van deze opleidingen zijn opleidingen voor keukenpersoneel, 11% voor zaalpersoneel en 4% voor ander horecapersoneel. Het totaal aantal opleidingen in alle secties gaat in 2013 fors achteruit in absolute aantallen. Dit is een gevolg van een wijziging in het opleidingsaanbod van de VDAB. Een aantal opleidingen worden niet langer als opleiding geregistreerd aangezien zij meer thuishoren onder de begeleidingen. In de horecasector is er geen wijziging. Hierdoor stijgt het aandeel van de horeca. Ten opzichte van 2012 neemt het aantal beëindigde horeca-webopleidingen opnieuw af in 2013. De grootste groep webopleidingen is te vinden bij het keukenpersoneel. Tabel: Aantal beëindigde horeca-webopleidingen bij de VDAB -2011/2013Horeca 2011 Horeca 2012 Aantal beëindigde webopleidingen 539 413 Keukenpersoneel 2,2% 0,2% Zaalpersoneel 32,7% 27,8% Ander horecapersoneel 65,1% 71,9%

Horeca 2013 369 53,4% 23,0% 23,6%


Tabel: Aantal beëindigde horecaopleidingen bij de VDAB per provincie -2011/2013Horeca 2011 Horeca 2012 Horeca 2013 Aantal beëindigde opleidingen 1.592 1.374 1.374 Antwerpen 15,1% 15,6% 15,0% Vlaams-Brabant 5,2% 5,5% 5,2% Limburg 12,3% 8,4% 7,6% Oost-Vlaanderen 5,4% 9,1% 9,3% West-Vlaanderen 46,5% 43,7% 46,5% 58 Regionale dienst Brussel 15,5% 17,8% 16,4% Bron: VDAB Bewerking door Guidea

57 58

In 2010 zijn webopleidingen niet langer opgenomen in de rapportering van het aantal beëindigde opleidingen. Regionale Dienst Brussel = naam VDAB in Brussel


86

In 2013 is 47% van de horecaopleidingen beëindigd in West-Vlaanderen. Daarnaast is 16% van de opleidingen beëindigd bij de regionale dienst Brussel en 15% in Antwerpen. Tabel: Aantal beëindigde horecaopleidingen bij de VDAB per statuut van de cursist -2011/2013Horeca 2011 Horeca 2012 Horeca 2013 Aantal beëindigde opleidingen 1.592 1.374 1.374 Werkzoekenden 95,2% 91,7% 86,0% Leerlingen 2,2% 4,1% 7,1% Werknemers 2,6% 4,2% 6,9% Bron: VDAB Bewerking door Guidea

In 2013 is 86% van de opleidingen beëindigd door werkzoekenden. De laatste twee jaar stijgt het aandeel van leerlingen en werknemers wel naar elk 7%. Horeca-webopleidingen daarentegen worden vooral aan werkzoekenden en werknemers gegeven. Tabel: Aantal beëindigde horeca-webopleidingen bij de VDAB per statuut van de cursist -2011/2013Horeca 2011 Horeca 2012 Horeca 2013 Aantal beëindigde webopleidingen 539 413 369 Werkzoekenden 64,4% 60,3% 73,7% Leerlingen 0,4% 1,5% 0,8% Werknemers 35,3% 38,3% 25,5% Bron: VDAB Bewerking door Guidea

Tabel: Aantal beëindigde horecaopleidingen bij de VDAB per financieringsvorm -2012Horeca 2012 Horeca 2013 Financieringsvorm 1.374 1.374 59,8% 60,8% 100% financiering VDAB 30,0% 25,6% Gemengde financiering Erkenning opleidingsaanbod bij 10,3% 13,6% andere actoren Bron: VDAB Bewerking door Guidea

Vanaf 2012 geeft de VDAB weer hoe de opleidingen gefinancierd worden in plaats van de samenwerkingsvormen. In 2013 wordt 61% volledig door VDAB gefinancierd, 26% is gemengde financiering en 14% een erkend opleidingsaanbod bij andere actoren.


87

2.2 Individuele beroepsopleiding in de onderneming (IBO) “De individuele beroepsopleiding in de onderneming (IBO) is een opleidingsvorm waarbij een werkzoekende door een werkgever wordt opgeleid op de werkvloer. De werkgever betaalt geen loon of RSZ, enkel een productiviteitsvergoeding, verplaatsingskosten en een verzekering tegen arbeidsongevallen. De werkzoekende krijgt een premie bovenop zijn uitkering, waardoor het inkomen vergelijkbaar is met een nettoloon. Na deze opleiding van 1 tot 6 maanden is het bedrijf verplicht de werkzoekende een contract van onbepaalde duur te geven.” (Bron: Departement WSE/VDAB) Tabel: Aantal IBO’s per sector (Vlaams Gewest, 2013) Bouw Kleinhandel Horeca Groothandel en handelsbemiddeling Informaticatechnologie Consultancy en wetenschappelijke activiteit Overige diensten aan personen Overige zakelijke dienstverlening Garagewezen Vervaardiging van metaalproducten Vervaardiging van dranken, voeding en tabak Transport Primaire sector Onderhoud van gebouwen, tuinen en landschap Vervaardiging van transportmiddelen Houtindustrie en vervaardiging van meubelen Vervaardiging van (elektrische) apparaten e Maatschappelijke dienstverlening Uitzendbureaus en arbeidsbemiddeling Financiële diensten Logistiek Grafische nijverheid Gezondheidszorg Textiel en kleding Recreatie, cultuur en sport Overige industrie Vervaardiging van bouwmaterialen Rubber- en kunststofnijverheid Telecommunicatie Informatie en media Onderwijs Afval en recyclage Chemische industrie Toerisme Belangenvertegenwoordiging Metallurgie Vervaardiging van informatica en elektronis

n 2883 1697 895 824 673 651 532 499 480 357 293 261 245 240 238 214 179 156 152 141 133 117 112 99 98 96 73 51 49 47 46 33 32 26 20 19 19

% 22,7% 13,3% 7,0% 6,5% 5,3% 5,1% 4,2% 3,9% 3,8% 2,8% 2,3% 2,1% 1,9% 1,9% 1,9% 1,7% 1,4% 1,2% 1,2% 1,1% 1,0% 0,9% 0,9% 0,8% 0,8% 0,8% 0,6% 0,4% 0,4% 0,4% 0,4% 0,3% 0,3% 0,2% 0,2% 0,1% 0,1%


88

Post Energie en water Openbaar bestuur Algemene overheidsdiensten Verplichte sociale verzekering Eindtotaal

n 16 14 7 4 2 12.723

% 0,1% 0,1% 0,1% 0,0% 0,0% 100%


In 2013 heeft de bouwsector (2.883) het vaakst beroep gedaan op IBO als opleidingsvorm. Op de tweede plaats komt de kleinhandel (1.697) en op de derde plaats de horeca (895). Dit is 7% van alle IBO-contracten. Tabel: Het aandeel IBO-opleidingen in de horecasector t.o.v. het totaal aantal IBO-opleidingen in Vlaanderen -2010/20132010 2011 2012 2013 2013 t.o.v. 2012 n n n n +6,2% Totaal alle sectoren 11.801 12.251 11.979 12.723 Horecasector 737 839 868 895 +3,1% Horeca t.o.v. alle sectoren 6,2% 6,8% 7,2% 7,0% Bron: VDAB Bewerking door Guidea

In 2013 zijn er in totaal 12.723 IBO-opleidingen in Vlaanderen, een toename van 6%. In de horecasector is er een toename van het aantal IBO-opleidingen met 3% Hiermee komt het aantal opleidingen op 895 in 2013.


89

Tabel: Kenmerken van de IBO’s in de horecasector in Vlaanderen -2013Horeca n % Totaal aantal IBO’s 895 100% Geslacht Man 451 50,4% Vrouw 444 49,6% Studieniveau Laag 475 53,1% Midden 349 39,0% Hoog 71 7,9% Leeftijd <25 jaar 533 59,6% 25-49 jaar 340 38,0% 50 jaar en meer 22 2,5% Kansengroep Allochtonen 204 22,8% Personen met een handicap 55 6,1% 52 Laaggeschoolden 476 53,2% 53 Ouderen 22 2,5%

Alle sectoren n 12.723

% 100%

8.683 4.040

68,2% 31,8%

4.099 6.368 2.256

32,2% 50,1% 17,7%

6.812 5.413 498

53,5% 42,5% 3,9%

1.665 859 4.125 496

13,1% 6,8% 32,4% 3,9%


Tabel: Kenmerken van de IBO’s in de horecasector in Vlaanderen -2012Horeca n % Totaal aantal IBO’s 868 100% Geslacht Man 466 53,7% Vrouw 402 46,3% Studieniveau Laag 449 51,7% Midden 356 41,0% Hoog 63 7,3% Leeftijd <25 jaar 506 58,3% 25-49 jaar 342 39,4% 50 jaar en meer 20 2,3% Kansengroep Allochtonen 237 27,3% Personen met een handicap 59 6,8% 59 Laaggeschoolden 450 51,8% 60 Ouderen 20 2,3%

Alle sectoren n 11.979

% 100%

8.498 3.481

70,9% 29,1%

4.170 5.943 1.866

34,8% 49,6% 15,6%

6.496 5.093 390

54,2% 42,5% 3,3%

1.826 791 4.171 384

15,2% 6,6% 34,8% 3,2%


De som van lager onderwijs en 1ste graad secundair onderwijs en 2de graad secundair voor de horecasector en alle sectoren, verschilt lichtjes van de kansengroep laaggeschoolden. Dit verschil ontstaat door kleine verschillen in het tijdstip waarop de kenmerken van de werkzoekende worden bepaald. 60 Het aantal IBO’s in alle sectoren voor 50-jarigen en ouder bedraagt 390. Dit ligt hoger dan de 384 bij kansengroep ouderen. Dit verschil ontstaat door kleine verschillen in het tijdstip waarop de kenmerken van de werkzoekende worden bepaald. 59


90

Bovenstaande tabellen geven een vergelijking weer tussen de jaren 2013 en 2012 voor de horecasector en alle sectoren samen. 

In de horecasector hebben in 2013 ongeveer evenveel mannen (50,4%) als vrouwen (49,6%) een IBO-opleiding gevolgd. De verdeling van het aantal IBO’s in de horecasector per geslacht verschilt met de verdeling over alle sectoren heen. Gemiddeld genomen hebben, over alle sectoren heen, 68% mannen en 32% vrouwen een IBO-opleiding gevolgd.



Het studieniveau van de personen die een IBO-opleiding in de horecasector volgden, is eerder laag (53%). Over alle sectoren heen ligt het aandeel laaggeschoolden lager (32%).



De meeste deelnemers aan een IBO-opleiding in de horecasector zijn jonger dan 25 jaar (60%). Over alle sectoren heen zien we een min of meer gelijkaardige leeftijdsverdeling.



In de horecasector is 23% van de deelnemers aan een IBO-opleiding allochtoon. 6% heeft een arbeidshandicap, 53% behoort tot de kansengroep laaggeschoolden en 2% tot de kansengroep ouderen. Over alle sectoren heen, zien we dat de horecasector ruim beter scoort op IBO-opleidingen voor allochtonen en laaggeschoolden.


91

3 Stelsel van ‘Leren en Werken’ Eens een leerling 15 jaar is en vindt dat voltijds leren niet echt zijn ding is, kan hij overschakelen naar het stelsel van ‘Leren en Werken’. In dit systeem krijgt de leerling een beroep op de werkvloer aangeleerd (component werkplekleren van drie of vier dagen per week). Daarnaast krijgt hij nog les in 61 het centrum (component leren van één tot twee dagen). Wanneer hij het diploma secundair onderwijs behaalt, wordt de leerling één dag vrijgesteld van de les in het centrum. Het is de bedoeling dat deze combinatie van leren en werken bestaat uit ten minste 38 uren per week, een voltijds engagement met andere woorden. (Bron: Horeca Vorming Vlaanderen) Het schema van ‘Leren en Werken’ ziet er als volgt uit:

'Leren en Werken' / Deeltijds Onderwijs

Syntra Leertijd

Persoonlijk Ontwikkelingstraject (POT)

Deeltijds beroepssecundair onderwijs (DBSO) via Centrum Deeltijds Onderwijs

Voortraject

Brugproject

Deeltijds contract

Tewerkstelling in Normaal Economisch Circuit

IBO (binnen deeltijds onderwijs)

ILW

Contract thuiswerk

‘Leren en Werken’ is onder te verdelen in twee belangrijke leersystemen. Syntra leertijd is een opleidingsvorm waarbij leerlingen per week vier dagen een praktische opleiding volgen in een onderneming en één dag theorie in een campus van Syntra. Daarnaast is er het deeltijds beroepssecundair onderwijs, waar we enkele mogelijkheden uitlichten. Beide vormen van deeltijds onderwijs bereiden de jongeren voor op werk in de sector. Ze geven een indicatie voor toekomstige tewerkstelling in de sector.

Voltijds engagement Het begrip voltijds engagement is een belangrijk begrip binnen deeltijds onderwijs. Jongeren die kiezen voor het stelsel van leren en werken engageren zich tot een systeem dat uit twee onlosmakelijk met elkaar verbonden componenten bestaat: de component leren en de component werkplekleren. Voltijds engagement staat gelijk met een weekinvulling van minimaal 28 uren van 50 minuten, niet toevallig hetzelfde minimum aantal uren dat het voltijds secundair onderwijs per week omvat (Bron: Omzendbrief SO 2008/08). In de cijfers hieronder kunnen we jammer genoeg niet het onderscheid

61

Afhankelijk van keuze Syntra leertijd of DBSO


92

maken tussen het aantal jongeren dat wel of niet voltijds actief is. De cijfers moeten wel met dit in het achterhoofd geïnterpreteerd worden.

Syntra leertijd Syntra leertijd is een opleidingsvorm waarbij leerlingen per week vier dagen een praktische opleiding volgen in een onderneming en één dag theorie in een campus van Syntra. Onderstaande tabel geeft een overzicht van het aantal leerovereenkomsten in de horecasector en in alle sectoren. Op 1 februari 2013 hadden 285 jongeren in de horecasector een leerovereenkomst afgesloten. De populairste opleidingen zijn hulpkok, kelner en hulpkelner. Tabel: Aantal leerovereenkomsten binnen Syntra leertijd per sector (2011-2013) 2011 2012 2013 n % n % n % Horecasector 335 9,5 322 9,7 285 9,5 Totaal alle sectoren 3.542 100 3.319 100 3.007 100 Bron: Syntra, bewerking door Departement WSE, afbakening o.b.v. paritair comité, meting op 01/02 Bewerking door Guidea

Deeltijds beroepssecundair onderwijs In het deeltijds beroepssecundair onderwijs volgen leerlingen twee dagen per week opleiding in een centrum deeltijds onderwijs. Bij een voltijds engagement wordt dit gecombineerd met drie dagen werkervaring in een bedrijf. Jongeren die niet voldoen aan bepaalde criteria worden ondergebracht in een persoonlijk ontwikkelingstraject, een voortraject of een brugproject. De andere jongeren, met name de arbeidsrijpe en –bereide jongeren, krijgen de kans een beroep aan te leren intern in een onderneming. Onderstaande tabel toont het aantal jongeren uit het DBSO met een werkervaringsplaats. Tabel: Aantal deeltijds lerenden met een werkervaringsplaats per sector - exclusief brugprojecten (2011-2013) 2011 2012 2013 n % n % n % Horecasector 247 10,3 340 13,5 367 14,3 Totaal alle sectoren 2.402 100 2.517 100 2.566 100 Bron: VDAB, DBO, bewerking door Departement WSE, afbakening o.b.v. nace-codes, meting op 01/02 Bewerking door Guidea

Het aandeel van de horecasector in het aantal werkervaringsplaatsen bedraagt in 2013 zo’n 14%. De individuele beroepsopleiding in de onderneming (IBO) is eveneens mogelijk voor deeltijds leerplichtigen. De voorwaarde hier is dat de IBO maximum 3 voltijdse dagen per week doorgaat, aangezien een deeltijds leerplichtige nog 2 dagen leerplicht heeft (Bron: WSE). De duurtijd van deze IBO kan maximaal 6 maanden duren. Uit het totaal aantal IBO’s kunnen we helaas niet de IBO’s binnen het deeltijds onderwijs halen. De sociale partners in de horecasector (PC 302) ondersteunen actief het stelsel van het industrieel leerlingenwezen (ILW). Binnen het ILW krijgen jongeren de kans een beroep aan te leren intern in een onderneming. Met een industriële leerovereenkomst kan je door het deeltijds onderwijs te combineren met werkervaring op een dynamische en realistische manier een vak leren. Bovendien ontvangt de jongere hiervoor een leervergoeding. Op het einde van de rit kan deze zelfs een getuigschrift of diploma behalen. De leerjongere doet 3 dagen per week werkervaring op in een onderneming en volgt 2 dagen opleiding in een Centrum voor Leren en Werken (CLW). De leerling ontvangt hiervoor van de


93

werkgever een leervergoeding. Voor de werkgever is het ILW een uiterst interessant statuut. Hij krijgt namelijk de ruimte en de mogelijkheid om de jongere echt een opleiding te geven in zijn bedrijf. De tijd en energie die de patroon hierin investeert, wordt ondersteund via RSZ-reductie en allerlei premies en subsidies. In de horecasector zijn volgende opleidingen erkend: 

Bediening: hulpkelner, kelner



Keuken: keukenmedewerker, hulpkok, kok, grootkeuken-medewerker, grootkeukenhulpkok en grootkeukenkok



Housekeeping; medewerker kamerdienst

De jongeren kunnen een leerovereenkomst afsluiten tussen 15 jaar en 21 jaar die kan lopen tot de jongere 25 jaar is. Een leerovereenkomst kan langer dan één jaar duren. Dit is één jaar voor een keukenmedewerker, drie jaar voor hulpkok en vier jaar voor kok. De jongere kan ofwel onmiddellijk een leerovereenkomst afsluiten voor de volle drie of vier jaar ofwel kan de leerling een traject volgen waarin hij eerst een overeenkomst start van één jaar tot keukenmedewerker, vervolgens twee jaar erbij tot hulpkok, om dan nog één jaar tot kok te doorlopen. Een leerovereenkomst is niet aan een schooljaar gebonden en kan gedurende het hele jaar starten. Tabel: Aantal nieuwe contracten binnen ILW in de horecasector -2010/20132010 2011 2012 ILW-contracten 95 136 187

2013 197

Bron: Interne Gegevens / VDAB Bewerking door Guidea

In 2013 werden 197 nieuwe ILW-contracten opgestart. Het aantal ILW-contracten zit de laatste jaren in stijgende lijn.


94


95

Werknemersstromen Elk jaar verlaten heel wat werknemers hun baan. Vaak gebeurt dit om elders aan de slag te gaan. Voor een werkgever betekent het verlies van een werknemer steeds een verlies aan ervaring en competenties. Bovendien moet geïnvesteerd worden in een vervang(st)er. Voor de goede werking van de arbeidsmarkt is het echter belangrijk dat werknemers de kans krijgen om door te groeien naar de baan waarin ze zich maximaal kunnen ontplooien en waar ze zelf het meest voldoening uit halen. In dit hoofdstuk bekijken we het werknemersverloop in de sectoren en hoe mobiel werknemers zijn gedurende hun loopbaan. We baseren ons op cijfergegevens van het Steunpunt Werk en Sociale Economie. De sector wordt afgebakend op basis van het paritair comité. Meer specifiek worden via het Datawarehouse Arbeidsmarkt & Sociale Bescherming van de KSZ werknemersgegevens gedurende vijf opeenvolgende kwartalen aan elkaar gekoppeld, zodat de transities die deze werknemers doormaakten gedurende één kalenderjaar in kaart gebracht worden.


96

1 Sectorale dynamiek 1.1 In- en uitstroomgraad Om een zicht te krijgen op de dynamiek in een sector, brengen we in kaart hoeveel werknemers een bepaald paritair comité in- en uitstromen. Grafiek: Brutostromen in PC 302 (Vlaams Gewest - 2010) 0

20.000

Loontrekkend 01/01/10 Uitstroom Intern mobiel Instroom Loontrekkend 31/12/10

40.000

60.000 59.222

16.291 7.793 16.014 58.945

Bron: Departement WSE op basis van Datawarehouse AM & SB bij de KSZ Bewerking door Guidea

Het paritair comité 302 telt op 01/01/2010 in het Vlaams gewest 59.222 werknemers. Op het einde van het jaar is dit 58.945. Dit komt neer op een daling van 277 werknemers. De achterliggende dynamiek blijkt heel wat groter dan de “netto” daling van het aantal werknemers laat uitschijnen. Van de 59.222 werknemers die PC 302 begin 2010 telt, verlaten op één jaar tijd 16.291 werknemers de sector. In de loop van het jaar 2010 heeft 27,5% van alle loontrekkende in het Vlaams Gewest, die actief waren begin 2010, de sector horeca verlaten. We noemen dit de uitstroom62 graad . Omgekeerd blijkt dat er in 2010 ook 16.014 werknemers hun weg naar het paritair comité vonden. Op 63 een totaal van 58.945 werknemers eind 2010 komt dit neer op 27,2%. Dit is de instroomgraad . Naast de werknemersstromen in en uit het paritair comité geven we ook een beeld van het aantal werknemers dat intern mobiel is. Het betreft hier alle werknemers die zowel op 01/01/2010 als op 31/12/10 in het paritair comité 302 actief zijn, maar in de tussenliggende periode mobiel geweest

De uitstroomgraad geeft het aandeel werknemers weer dat gedurende het beschouwde jaar een paritair comité verliet (voor een ander paritair comité als loontrekkende of voor een niet-loontrekkend statuut), ten opzichte van het totaal aantal werknemers in het paritair comité op 01/01/2010. 63 De instroomgraad geeft het aandeel werknemers dat gedurende het beschouwde jaar tot de sector heeft toegetreden, ten opzichte van het totaal aantal werknemers in de sector op 31/12/2008. 62


97

64

zijn . In bovenstaande grafiek zien we dat 7.793 werknemers intern mobiel waren in de loop van het 65 jaar 2010. Uitgedrukt naar de interne mobiliteitsgraad betekent dit een aandeel van 13,2% . Grafiek: In- en uitstroomgraad en interne mobiliteitsgraad in PC 302 t.o.v. alle sectoren Gewest - 2010)

%

0%

5%

10%

Uitstroomgraad

12,8%

Instroomgraad

Interne mobiliteitsgraad

15%

13,3%

20%

66

25%

(Vlaams 30% 27,5%

27,2%

13,2%

4,5% Horeca

Alle sectoren


In vergelijking met andere sectoren wordt de horecasector gekenmerkt door een hoog verloop. In 2010 is ruim één op vier werknemers vertrokken en vervangen door een andere werknemer. Een dergelijk hoge jobmobiliteit kan er op wijzen dat er weinig werknemers hun hele carrière in dezelfde sector blijven werken. Het grote aantal jongeren dat in de sector werkt, kan hier een verklaring geven. Werkgevers in sectoren met een hoge jobrotatie moeten voortdurend nieuwe werknemers aanwerven en het verlies aan ervaring opvangen. Anderzijds staan de (oudere) werknemers die deze sectoren wensen te verlaten voor de uitdaging om hun carrière soms een compleet andere richting uit te 67 sturen.”

Het gaat om werknemers die ofwel van werkgever veranderden binnen de sector, ofwel in een speciaal regime werkzaam waren (seizoensarbeid), ofwel tijdelijk in een andere sector of in een niet-loontrekkend statuut zaten. Bij deze laatste groep gaat het om werknemers die tijdelijk hun loopbaan hebben onderbroken om diverse redenen (werkloosheidsperiode tussen twee tijdelijke jobs, kortstondig tijdskrediet, enzovoort). 65 Het betreft hier de verhouding van het aantal werknemers dat gedurende het beschouwde jaar intern mobiel was, ten opzichte van het gemiddeld aantal werknemers op de eerste en laatste dag van 2010 (59.222 + 58.945 = 59.084 werknemers). 66 Voorlopig zijn er geen mobiliteitsgegevens voor de publieke sector. Werknemers die van de privé-sector overstapten naar de publieke sector worden wel getoond. 67 Bron: Groepssectorfoto 2009 WSE, 2009 64


98

Grafiek: Evolutie van de werknemersstromen in PC 302 in het Vlaams Gewest: evolutie van de uitstroomgraad, instroomgraad en interne mobiliteitsgraad -2007/201035% 30%

27,5%

25%

27,2%

20% 13,2%

15% 10% 5% 0% 2007 Uitstroomgraad

2008 Instroomgraad

2009

2010

Interne mobiliteitsgraad


2009 is een opvallend jaar bij de werknemersstromen. Daar zien we een daling van de in- en uitstroomgraad. Daarenboven is er een opvallende knik bij de interne mobiliteitsgraad. Ten opzichte van 2007 liggen alle graden lager in 2010. Dit kan duiden op een effect van de crisis, waar mensen terughoudender zijn om van job te veranderen.


99

1.2 Werknemersdynamiek naar leeftijd Tabel: Uitstroomgraad, instroomgraad en interne mobiliteitsgraad naar leeftijdsklasse in PC 302 (Vlaams Gewest - 2010) Horecasector Alle sectoren n % % Uitstroom 16.291 27,5% 12,8% <25 jaar 6.720 44,9% 30,0% 25-49 jaar 7.704 22,8% 10,9% 50 jaar of ouder 1.867 17,9% 11,5% Instroom 16.014 27,2% 13,3% <25 jaar 7.759 48,5% 44,2% 25-49 jaar 6.894 20,9% 11,0% 50 jaar of ouder 1.361 13,7% 4,5% Interne mobiliteit 7.793 13,2% 4,5% <25 jaar 2.848 18,4% 8,5% 25-49 jaar 3.912 11,7% 4,7% 50 jaar of ouder 1.033 10,2% 2,3% Bron: Departement WSE op basis van Datawarehouse AM & SB bij de KSZ Bewerking door Guidea

De sectorale dynamiek van werknemers verschilt sterk naar leeftijd. Bovenstaande grafiek geeft de in68 en uitstroomgraden en de interne mobiliteitsgraad weer naar leeftijdsklasse . Bijna de helft van alle min 25-jarigen die tewerkgesteld is op het einde van 2010 is in het jaar 2010 ingestroomd in de horeca. Dit is hoger dan het gemiddelde voor alle sectoren (44%). De instroomgraad is het laagst bij 50-jarigen of ouder. In vergelijking tot alle sectoren is de instroomgraad in de horecasector voor oudere werknemers nog steeds ruim boven deze voor alle sectoren samen (14% horeca t.o.v. 5% alle sectoren) Ook wanneer we de uitstroomgraden en de interne mobiliteitsgraden bekijken, zien we dat de jongeren er bovenuit steken met een uitstroomgraad van 45% en een interne mobiliteitsgraad van 18%. Op alle leeftijden zijn de werknemers in de horecasector meer mobiel dan in vergelijking met het gemiddelde van alle sectoren samen.

Deze graden worden berekend binnen de onderscheiden leeftijdsklassen. Zo wordt bijvoorbeeld de instroomgraad in de leeftijdsgroep min-25-jarigen berekend als het aantal jongere instromers ten opzichte van het totaal aantal jongere werknemers. 68


100

2 Instroom 2.1 Instroom naar statuut van oorsprong Tabel: Instroom van werknemers naar statuut van oorsprong voor PC 302 en alle sectoren samen (Vlaams Gewest – 2010) Horeca Alle sectoren n % n % Totale instroom 2010 16.014 100% 299.163 100% Uit ander paritair comité 2.654 16,6% 85.439 28,6% Uit ander PC – Zelfde werkgever 178 1,1% 16.663 5,6% 69 Uit uitzendwerk (PC 322) 836 5,2% 23.595 7,9% Uit zelfstandig statuut 903 5,6% 13.836 4,6% Uit vergoede werkloosheid 2.104 13,1% 40.089 13,4% Uit werkloosheid met vrijstelling van beschikbaarheid 279 1,7% 7.314 2,4% Uit voltijds tijdskrediet/ loopbaanonderbreking 125 0,8% 5.700 1,9% Uit pensioen/ brugpensioen 236 1,5% 2.051 0,7% Uit leefloon/ financiële hulp 359 2,2% 5.524 1,8% Uit statuut van rechtgevend kind voor kinderbijslag 4.691 29,3% 52.613 17,6% Uit arbeidsongeschiktheid 322 2,0% 5.086 1,7% Uit ander statuut 3.327 20,8% 41.253 13,8% Bron: Departement WSE op basis van Datawarehouse AM & SB bij de KSZ Bewerking door Guidea

In bovenstaande tabel bekijken we het statuut van oorsprong van de nieuw ingestroomde werknemers. We maken hierbij de procentuele verdeling van de groep instromers naar statuut. Het gaat dus niet om instroomgraden (zie vroeger). In het kalenderjaar 2010 zijn 16.014 werknemers PC 302 in Vlaanderen ingestroomd. Deze werknemers stroomden in vanuit verschillende statuten. De top 3 instroom in PC 302 in 2010:  



29% vanuit het statuut van rechtgevend kind voor kinderbijslag. 21% vanuit een ander statuut. “Ander statuut” is een verzamelnaam van statuten die niet gekend waren in het Datawarehouse AM&SB. Het gaat bijvoorbeeld over huishouden of werkzoekenden in wachttijd. 17% vanuit een ander paritair comité.

Het verschil tussen de horecasector en alle sectoren samen wat betreft het aantrekken van jonge mensen is duidelijk te zien. Zo stromen er heel wat meer personen in de horecasector in vanuit een statuut rechtgevend kind voor kinderbijslag dan voor alle sectoren samen. De instroom vanuit een ander paritair comité is dan weer veel minder in de horecasector.

Het gaat uitsluitend om echte uitzendarbeid, waarbij het interimkantoor geldt als werkgever. Studentenarbeid zonder tussenkomst van een interimkantoor valt dus niet onder deze noemer. 69


101

Grafiek: Instroom uit werk (Vlaams Gewest) -2010-

Horeca

16,6%

Alle sectoren

1,1% 5,2%

28,6%

0%

5%

10%

Ander PC

15%

5,6%

20%

25%

30%

Ander PC - zelfde werkgever

7,9%

35%

40%

45%

Interim


De instroom in een sector kan onderverdeeld worden in twee substromen; de instroom vanuit werk en 70 de instroom vanuit niet-werk . Onder instroom vanuit werk beschouwen we zowel instroom vanuit de ene sector naar de andere als de instroom vanuit de uitzendsector. De instroom vanuit de uitzendsector is echter een apart geval en wordt afzonderlijk weergegeven in de grafiek. Een uitzendkracht werkt immers officieel voor haar/zijn interimbureau, maar werkt in de praktijk bij een extern bedrijf. Uitzendwerk doet vaak dienst als een soort proefperiode en vormt dan een opstap naar vast werk. Indien de werknemer een vast contract krijgt in het bedrijf waar hij werkt, maakt hij de overstap van één werkgever (het interimbureau) naar een andere. Het gaat dus om een ander soort 71 jobmobiliteit. In de grafiek zien we dat de instroom vanuit werk naar horeca heel wat lager is dat het gemiddelde in andere sectoren. Dit heeft eveneens te maken met het feit dat er veel jongeren de sector instromen vanuit het statuut van rechtgevend kind voor kinderbijslag. Een job in de horeca is vaak een eerste job nadat men net de schoolbanken heeft verlaten.

De instroom vanuit “zelfstandig statuut” wordt ook bij de instroom vanuit “niet-werk” gerekend. Met de instroom vanuit “werk” wordt dus eigenlijk de instroom vanuit “loontrekkend werk” bedoeld. 71 (Groepssectorfoto 2009 Steunpunt WSE/Departement WSE, 2009) 70


102

2.2 Instroom naar statuut van oorsprong en leeftijd Tabel: Instroom volgens statuut van oorsprong en leeftijd voor PC 302 en alle sectoren samen 72 (Vlaams Gewest 2010) Horeca Alle sectoren Totaal (n) <25 jaar 25-49jaar 50+ jaar <25 jaar 25-49jaar 50+ jaar % Instroom totaal 16.014 48,5% 43,0% 8,5% 37,4% 55,1% 7,4% Uit ander paritair comité 2.654 30,8% 61,1% 8,1% 25,2% 68,2% 6,6% Ander PC - Zelfde Werkgever 178 10,7% 67,4% 21,9% 10,1% 71,8% 18,1% Uit uitzendarbeid 836 45,6% 48,1% 6,3% 39,8% 56,0% 4,3% Uit zelfstandig statuut 903 12,6% 72,4% 15,0% 12,5% 72,8% 14,7% Uit vergoede werkloosheid 2.104 20,1% 67,1% 12,8% 21,6% 69,9% 8,6% Uit werkloosheid met vrijstelling 279 25,4% 55,2% 19,4% 26,4% 65,2% 8,4% van beschikbaarheid Uit tijdskrediet / 126 1,6% 91,2% 7,2% 4,9% 87,0% 8,1% loopbaanonderbreking Uit conventioneel 238 0,4% 13,1% 86,4% 0,9% 13,8% 85,3% brugpensioen/pensioen Uit leefloon/financiële hulp 359 42,9% 53,5% 3,6% 33,2% 59,8% 7,0% Uit statuut van rechtgevend kind 4.691 99,9% 0,1% --% 99,7% 0,3% 0,0% voor kinderbijslag Arbeidsongeschiktheid 322 15,2% 66,8% 18,0% 16,2% 72,7% 11,0% Uit ander statuut 3.327 31,3% 59,3% 9,3% 28,1% 63,7% 8,3% Bron: Departement WSE op basis van Datawarehouse AM & SB bij de KSZ Bewerking door Guidea

In de tabel hierboven bekijken we het leeftijdsprofiel van de nieuw ingestroomde werknemers. We maken hierbij de procentuele verdeling van de groep instromers naar leeftijdsklasse. Ook hier mag niet verward worden met de eerder berekende instroomgraden naar leeftijd (zie vroeger). De instromers in PC 302 blijken een uitgesproken jong profiel te hebben. 49% van de ingestroomde werknemers in horeca is jonger dan 25 jaar, terwijl dit slechts 37% is voor het totaal van alle sectoren. Ook hier biedt dit een verklaring voor het grote aantal instromers vanuit het statuut van rechtgevend kind voor kinderbijslag. De instroom van min 25-jarigen daalt wel. In 2007 bedraagt dit percentage nog 51%. Afgezien van de instroom uit het statuut van rechtgevend kind in kinderbijslag (-25) en de instroom vanuit conventioneel brugpensioen / pensioen (50+), vinden we telkens de grootste stroom bij de 25tot 49-jarigen.

Dubbele streepjes betekenen een absoluut aantal van nul. 0,0% betekent dat er minimum één is, maar te weinig om een percentage te bekomen van 0,1%. 72


103

3 Uitstroom 3.1 Uitstroom naar statuut van bestemming Tabel: Uitstroom van werknemers naar statuut van bestemming voor PC 302 en alle sectoren samen (Vlaams Gewest, 2010) Horeca Alle sectoren n % n % Totale uitstroom 2010 16.291 100% 285.022 100% Naar ander paritair comité 4.391 27,0% 95.506 33,5% Ander PC - Zelfde werkgever 24 0,1% 16.663 5,8% Naar uitzendarbeid 1.203 7,4% 13.528 4,7% Naar zelfstandig statuut 1.185 7,3% 19.692 6,9% Naar vergoede werkloosheid 2.201 13,5% 37.354 13,1% Naar werkloosheid met vrijstelling van 301 1,8% 5.474 1,9% beschikbaarheid Naar tijdskrediet/loopbaanonderbreking 132 0,8% 7.341 2,6% Naar conventioneel brugpensioen 84 0,5% 9.717 3,4% Naar pensioen 518 3,2% 22.589 7,9% Naar leefloon/financiële hulp 267 1,6% 1.645 0,6% Naar statuut van rechtgevend kind voor kinderbijslag 2.285 14,0% 7.360 2,6% Arbeidsongeschiktheid 532 3,3% 10.290 3,6% Naar ander statuut 3.168 19,4% 37.863 13,3% Bron: Departement WSE op basis van Datawarehouse AM & SB bij de KSZ Bewerking door Guidea

In de loop van 2010 kende PC 302 een uitstroom van 16.291 werknemers. Het gaat hier om een vergelijking van twee momentopnames: 01 januari 2010 en 31 december 2010. De uitstroom gebeurt naar verschillende statuten. De top 3 van de uitstroomstatuten zijn:  Ander paritair comité (27%).  Ander statuut. “Ander statuut” is een verzamelnaam van statuten die niet gekend waren in het Datawarehouse AM & SB. Het gaat onder andere over huishouden en werkzoekenden in wachttijd (19%).  Rechtgevend kind voor kinderbijslag (14%). In vergelijking met alle sectoren samen gaan er minder werknemers naar een ander paritair comité of een ander paritair comité bij de zelfde werkgever als ze uit de horecasector stromen. Daarentegen gaan ze wel meer dan gemiddeld richting uitzendarbeid en het statuut van rechtgevend kind voor kinderbijslag.


104

3.2 Uitstroom naar statuut van bestemming en leeftijd Tabel: Uitstroom volgens statuut van bestemming en leeftijd voor PC 302 en alle sectoren samen 73 (Vlaams Gewest; 2010) Horeca Alle sectoren Totaal (n) <25 jaar 25-49jaar 50+ jaar <25 jaar 25-49jaar 50+ jaar % Totale uitstroom 2010 16.291 41,2% 47,3% 11,5% 21,2% 57,3% 21,5% Naar ander paritair comité 4.391 41,0% 53,7% 5,3% 27,7% 66,2% 6,2% Ander PC - Zelfde werkgever 24 20,8% 58,3% 20,8% 10,1% 71,8% 18,1% Naar uitzendarbeid 1.203 50,6% 46,6% 2,8% 33,6% 61,3% 5,1% Naar zelfstandig statuut 1.185 23,0% 70,7% 6,2% 12,4% 74,4% 13,2% Naar vergoede werkloosheid 2.201 20,2% 66,8% 13,0% 19,3% 67,2% 13,5% Naar werkloosheid met vrijstelling 301 27,6% 42,2% 30,2% 22,3% 52,5% 25,2% van beschikbaarheid Naar 132 17,4% 74,2% 8,3% 8,4% 80,0% 11,5% tijdskrediet/loopbaanonderbreking Naar conventioneel brugpensioen 84 --% --% 100,0% --% 0,0% 100,0% Naar pensioen 518 0,2% 7,7% 92,1% 0,0% 3,2% 96,8% Naar leefloon/financiële hulp 267 41,6% 50,2% 8,2% 36,2% 56,0% 7,7% Naar statuut van rechtgevend kind 2.285 100,0% --% --% 99,5% 0,3% 0,2% voor kinderbijslag Arbeidsongeschiktheid 532 13,3% 59,8% 26,9% 12,2% 65,1% 22,7% Naar ander statuut 3.168 32,0% 55,1% 12,8% 19,2% 60,5% 20,4% Bron: Departement WSE op basis van Datawarehouse AM & SB bij de KSZ Bewerking door Guidea

In de tabel hierboven bekijken we het leeftijdsprofiel van uitgestroomde werknemers in de loop van 2010 in het Vlaams Gewest. We zien ook dat de uitgestroomde werknemers uit PC 302 een opvallend jonger profiel hebben dan de uitgestroomde werknemers uit alle sectoren. 41% van alle uitgestroomde werknemers in horeca is jonger dan 25 jaar, terwijl dit voor alle sectoren samen 21% is. De min 25-jarigen stromen meer dan gemiddeld uit naar uitzendarbeid (51%) en het statuut van rechtgevend kind voor kinderbijslag. De groep van 25-49-jarigen kiezen dan weer opvallend meer voor het zelfstandig statuut en tijdskrediet in vergelijking met de andere groepen. Bij de 50-plussers zijn de percentages bij (brug)pensioen heel wat hoger dan gemiddeld.

Dubbele streepjes betekenen een absoluut aantal van nul. 0,0% betekent dat er minimum één is, maar te weinig om een percentage te bekomen van 0,1%. 73


105

4 Werknemersstromen tussen paritaire comités 4.1 Instroom van andere paritaire comités naar PC 302 Tabel: Instroom van andere PC naar PC 302 (minimaal 70 werknemers) - 2010 Instroom van ander PC n % 3.668 100% PC 322 Uitzendarbeid 836 22,8% PC 218 Aanvullend Nationaal pc voor bedienden 350 9,5% PC O/G Overheid/Geen Pc 345 9,4% PC 201 Zelfstandige kleinhandel 321 8,8% PC 322.01 Erkende ondernemingen voor buurtwerken of 225 6,1% diensten PC 330 Gezondheidsinrichtingen en -diensten 125 3,4% PC 121 Schoonmaak- en ontsmettingsondernemingen 111 3,0% PC 311 Grote kleinhandelszaken 102 2,8% PC 100 Aanvullend pc arbeiders 99 2,7% PC 119 Handel in voedingswaren 99 2,7% PC 140 Vervoer 91 2,5% PC 226 Internationale handel, vervoer en aanverwante 80 2,2% bedrijfstakken PC 314 Kappersbedrijf en schoonheidszorgen 75 2,0% PC 124 Bouwbedrijf 71 1,9% PC 118 Voedingsnijverheid 70 1,9% Andere 668 18,2% Bron: Departement WSE op basis van Datawarehouse AM & SB bij de KSZ Bewerking door Guidea

In bovenstaande tabel geven we het paritair comité weer waarin de ingestroomde werknemers aan de slag waren. Er worden enkel cijfers gegeven voor de paritaire comités waar meer dan 70 werknemers uitvloeien. 23% van alle ingestroomde werknemers is afkomstig uit het PC 322 of de uitzendsector. Mogelijks was een groot aandeel van deze werknemers al in een bedrijf uit PC 302 aan het werk, maar dan met een uitzendcontract. De andere belangrijke paritaire comités zijn het aanvullend nationaal PC voor bedienden, de overheid en de zelfstandige kleinhandel.


106

4.2 Uitstroom van PC 302 naar andere paritaire comités Tabel: Uitstroom van PC 302 naar andere PC (minimaal 70 werknemers) - 2010 Uitstroom ander PC n % 5.618 1203 21,4% PC 322 Uitzendarbeid 640 11,4% PC O/G Overheid/Geen Pc 507 9,0% PC 218 Aanvullend Nationaal pc voor bedienden PC 322.01 Erkende ondernemingen voor buurtwerken of 459 8,2% diensten 444 7,9% PC 201 Zelfstandige kleinhandel 319 5,7% PC 330 Gezondheidsinrichtingen en -diensten 159 2,8% PC 311 Grote kleinhandelszaken 155 2,8% PC 202 Kleinhandel in voedingswaren 149 2,7% PC 119 Handel in voedingswaren 142 2,5% PC 124 Bouwbedrijf 109 1,9% PC 121 Schoonmaak- en ontsmettingsondernemingen PC 319 Opvoedings- en huisvestingsinrichtingen en 91 1,6% diensten 85 1,5% PC 111 Metaal-, machine- en elektrische bouw 82 1,5% PC 140 Vervoer 82 1,5% PC 314 Kappersbedrijf en schoonheidszorgen 80 1,4% PC 118 Voedingsnijverheid 73 1,3% PC 318 Diensten voor gezins- en bejaardenhulp Andere 839 14,9% Bron: Departement WSE op basis van Datawarehouse AM & SB bij de KSZ Bewerking door Guidea

In de bovenstaande tabel geven we het PC weer waar de uitgestroomde werknemers naar toe gaan. Ook hier worden enkel cijfers gegeven voor de paritaire comités waar meer dan 70 werknemers naar toe stromen. 21% van de werknemers die uitstromen naar een ander PC in 2010 gaat naar PC 322. De uitzendsector vormt voor vele werknemers een tussenstap naar een nieuwe, reguliere job. Andere belangrijke paritaire comités van uitstroom zijn overheid, aanvullend nationaal PC voor bedienden, erkende ondernemingen voor buurtwerken of –diensten en de zelfstandige kleinhandel.


107

Toelichting van de bronnen Deze publicatie geeft een beeld van de Vlaamse arbeidsmarkt. De cijfers die we hiervoor gebruiken zijn afkomstig van verschillende officiële instanties. Waar er cijfers specifiek voor de horecasector beschikbaar zijn, worden deze gegeven. We kijken zo veel mogelijk vanuit een Vlaams perspectief. Dit omwille van volgende redenen:  Enkele bronnen zoals het ‘Departement voor Werk en Sociale Economie’ en de ‘VDAB’ beschikken enkel over cijfers voor Vlaanderen.  Deze publicatie komt er op vraag van de Vlaamse sociale partners.

1 Nace-bel code Guidea maakt zo veel mogelijk gebruik van de nace-bel nomenclatuur om de horecasector af te bakenen. Volgens de nace-bel indeling van 2003 omvat de sector de volgende activiteiten (die vallen onder sectie H: “Hotels en Restaurants”). Nace-bel 2003: 55 Hotels en restaurants 55.1 Hotels 55.2 Overige accommodatie voor kortstondig verblijf 55.3 Restaurants 55.4 Drankgelegenheden 55.5 Kantines en catering

In 2008 werd een nieuwe nace-bel indeling in gebruik genomen die beter aansluit bij de huidige economische realiteit. De verschillende horeca-activiteiten vallen in de nieuwe indeling onder de sectie I: “verschaffen van accommodatie en maaltijden”. Deze bevat de opsplitsing in codes 55 (accommodaties) en 56 (eet-en drinkgelegenheden). Nace-bel 2008: 55 verschaffen van accommodatie 55.1 Hotels en dergelijke accommodatie 55.2 Vakantieverblijven en andere accommodatie voor kort verblijf 55.3 Kampeerterreinen en kampeerauto- en caravanterreinen 55.9 Overige accommodatie 56 Eet- en drinkgelegenheden 56.1 Restaurants en mobiele eetgelegenheden 56.2 Catering en overige eetgelegenheden 56.3 Drinkgelegenheden Bij de evolutiereeksen kan er omwille van het gebruik van beide nace-bel indelingen een trendbreuk ontstaan.


108

2 Faillissementen Het aantal faillissementen van ondernemingen is gebaseerd op aangiften van de handelsrechtbanken. Deze sturen de gegevens over de faillissementen door naar de Directie Statistiek. Deze informatie wordt aangevuld met gegevens uit de Kruispuntbank van ondernemingen. De weergegeven situatie is deze op 31 december van het desbetreffende jaar.

3 Ondernemingen, oprichtingen Het aantal ondernemingen en oprichtingen wordt bepaald aan de hand van de btw-plichtigen, die in de kruispuntbank van ondernemingen zijn opgenomen. De weergegeven situatie is altijd deze op 31 december van het desbetreffende jaar. 74

We verkiezen de gecentraliseerde statistieken om meerdere redenen. Zo bestaat de horeca hoofdzakelijk uit kleinschalige ondernemingen, waardoor afwijkingen tussen gecentraliseerde en gedecentraliseerde gegevens eerder beperkt zijn. Bovendien zijn deze gegevens ook iets sneller beschikbaar. De ondernemingsstatistieken moeten met de nodige omzichtigheid worden geïnterpreteerd:  Niet alle ondernemingen zijn btw-plichtig.  De economische activiteit vindt niet altijd plaats op het adres van de maatschappelijke zetel. Denk maar aan een bedrijf met verschillende vestigingen, maar met de hoofdzetel in Brussel.  Tendensen die uit administratieve gegevens worden afgeleid, kunnen de weerspiegeling zijn van administratieve wijzigingen.

4 Loontrekkende werknemers Voor de cijfers over de loontrekkende werkgelegenheid in de horecasector doen we een beroep op de cijfers van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ). We verkiezen de gecentraliseerde statistieken: het bedrijf - en dus ook zijn werknemers - wordt ingedeeld volgens de sector van zijn hoofdactiviteit. Bovendien zijn de gecentraliseerde cijfers iets sneller beschikbaar. De cijfers in dit rapport geven de toestand van het tweede kwartaal (30 juni) weer. De telling is een momentopname. De RSZ bepaalt het aantal arbeidsplaatsen door per werkgever een telling te maken van het aantal werknemers in dienst. Personen met meerdere jobs bij verschillende werkgevers worden dus meermaals geteld. Hoewel de cijfers het ‘aantal arbeidsplaatsen’ weergeven, gebruiken we om praktische redenen de term ‘aantal werknemers’ in dit rapport.

5 Zelfstandigen Voor de gegevens over de zelfstandigen in de horecasector doen we een beroep op de gegevens van het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ). Deze instantie gebruikt een andere activiteitenindeling, los van de nace-bel codes. De horecasector valt hier onder de subbedrijfstak 407. De regionale indeling gebeurt bij de RSVZ op basis van de woonplaats van de zelfstandige. Dit stemt niet noodzakelijk overeen met de plaats waar de beroepsactiviteit wordt uitgeoefend, maar dit laatste gegeven is door de RSVZ niet gekend. De statistieken geven het aantal verzekeringsplichtigen. Dit is Eén activiteit (de hoofdactiviteit) en één enkele lokalisatie (de hoofdzetel) wordt in aanmerking genomen. Een onderneming met meerdere vestigingen maar met maatschappelijke zetel in Brussel, zal bij Brussel worden gerekend. Dergelijke onderneming wordt bovendien slechts één keer geteld. 74


109

de som van het aantal zelfstandigen en helpers. Een zelfstandige is een persoon die in België een beroepsbezigheid uitoefent zonder hiervoor door een arbeidsovereenkomst of statuut met een werkgever verbonden te zijn. Een helper is een persoon die in België een zelfstandige bijstaat of vervangt in de uitoefening van zijn beroep en dit zonder dat hij door een arbeidsovereenkomst met de zelfstandige verbonden is. Zowel de zelfstandige als de helper zijn verplicht een verzekering te nemen en bijdragen te betalen. In het rapport vind je cijfers terug over de ‘aard van de bezigheid’. De RSVZ onderscheidt drie categorieën:  Zelfstandige in hoofdberoep  Zelfstandige in bijberoep: dit is het geval als men samen met de zelfstandige activiteit nog een andere beroepsbezigheid uitoefent voor een werkgever. Of, als men als zelfstandige ook een loonvervangend inkomen krijgt uit een andere, weggevallen beroepsactiviteit als werknemer of ambtenaar.  Zelfstandige actief na pensioen(leeftijd): hier moet de zelfstandige rekening houden met een aantal voorwaarden. Zo zijn de inkomsten uit de beroepsbezigheid begrensd. Starters zijn personen van wie verondersteld wordt dat ze in het lopende jaar begonnen zijn, na een periode van niet-aansluiting. Stoppers zijn personen van wie verondersteld wordt dat ze in het lopende jaar gestopt zijn, na een periode van aansluiting. De cijfers in dit rapport geven de toestand op 31 december van het betreffende jaar weer.

6 Enquête naar de arbeidskrachten (EAK) Het Bureau voor de Statistiek van de Europese Gemeenschappen (Eurostat) voert in samenwerking met de nationale instituten voor de statistiek de ‘Belgische Enquête naar de arbeidskrachten bij huishoudens’ uit. In deze enquête komen de omvang, de structuur en de evolutie van de werkgelegenheid en de werkloosheid aan bod. De EAK levert ook een aantal cijfers over de werksituatie van werknemers die je bij andere instanties niet vindt. Voorbeelden zijn gegevens over het opleidingsniveau van werknemers, soorten tijdelijke arbeid of arbeidsduur. Bij de cijfers van de EAK wordt een opsplitsing gemaakt naar de niet-loontrekkenden (zelfstandigen) en de loontrekkenden. Nog enkele bemerkingen:  Het gaat hier om een enquête dus zijn enkel de verhoudingen van belang en niet de absolute waarden.  De resultaten geven een totaalbeeld van de horecasector (geen opsplitsing per subsector) in België en Vlaanderen.  Sommige resultaten moeten voorzichtig geïnterpreteerd worden.

7 Werkzoekenden De Vlaamse werkloosheid wordt geoperationaliseerd aan de hand van de inschrijving als niet75 werkende werkzoekende (nwwz) bij de VDAB . De groep van nwwz bestaat uit de uitkeringsgerechtigde volledig werklozen (uvw’s), de schoolverlaters in wachttijd, de vrij ingeschreven niet-werkende werkzoekenden en andere verplicht ingeschreven niet-werkende werkzoekenden

75

Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding


110

(onder andere OCMW). De meting van de nwwz vindt plaats op het einde van elke maand (bron: departement WSE). 76

De VDAB geeft het aantal nwwz naar aspiraties per beroepsgroep . Er zijn echter een aantal nieuwigheden vanaf 2012. Zo geeft de VDAB eveneens vanaf heden cijfers mee per beroepsaspiratie. Daarnaast is het ook zo dat men meerdere aspiraties kan aangeven, hetgeen vorige jaren niet mogelijk was. Tot slot geven we in dit hoofdstuk ook nog de werkzoekendenstromen. Voor deze cijfers kunnen we terecht bij het Departement WSE. Het gaat hier om de instroom naar de horeca vanuit de werkloosheid en de uitstroom uit de horeca naar de werkloosheid.

8 Vacatures, horecaopleidingen en Leren & Werken Voor de vacatures kijken we naar de ontvangen VDAB-vacatures. De voornaamste beperking bij het VDAB-bestand is dat deze slechts een deel van de totale vacaturemarkt omvat. Werkgevers kunnen vacatures ook verspreiden via andere kanalen zoals jobsites, uitzendkantoren of mond-aan-mondreclame. De vacaturemarkt wordt in dit hoofdstuk beschreven aan de hand van het totaal aantal ontvangen vacatures uit het Normaal Economisch Circuit (NEC) zonder interimopdrachten. Het omvat de 77 78 vacatures uit het AMI-systeem en Jobmanager uit de vaste en tijdelijke circuits (uitgezonderd interim). In de vaste circuits gaat het om jobs met een contract voor onbepaalde of lange duur, jobs die werken en leren combineren en jobs ter vervanging van het brugpensioen. De tijdelijke circuits omvatten arbeidsovereenkomsten voor korte duur, studentenjobs en tijdelijke jobs in de horeca. Vervolgens bekijken we ook welke opleidingen de VDAB aanbiedt, alsook de individuele beroepsopleiding in de onderneming (IBO). Voor de cijfers baseren we ons op cijfermateriaal van de VDAB. De individuele beroepsopleiding in de onderneming (IBO) is een opleidingsvorm waarbij een werkzoekende door een werkgever wordt opgeleid op de werkvloer. De werkgever betaalt geen loon of RSZ, enkel een productiviteitsvergoeding, verplaatsingskosten en een verzekering tegen arbeidsongevallen. De werkzoekende krijgt een premie bovenop zijn uitkering, waardoor het inkomen vergelijkbaar is met een nettoloon. Na deze opleiding van 1 tot 6 maanden is het bedrijf verplicht de werkzoekende een contract voor onbepaalde duur te geven. Ten slotte bekijken we het stelsel van ‘Leren en werken’. Binnen dit stelsel van deeltijds onderwijs onderscheiden we een aantal opleidingsvormen zoals eveneens de individuele beroepsopleiding in de onderneming en het industrieel leerlingwezen. Cijfers met betrekking tot Syntra leertijd worden verkregen van Syntra via het WSE. Cijfers voor IBO’s en ILW’s binnen het deeltijds onderwijs verkrijgen we via de VDAB.

9 Werknemersstromen Voor cijfers omtrent de werknemersstromen baseren we ons op gegevens van het Steunpunt Werk en Sociale Economie (WSE). De sector wordt afgebakend op basis van het paritair comité 302. Meer Cijfers via ARVASTAT (http://arvastat.vdab.be) ‘AMI-systeem’ is een arbeidsmarktinformatiesysteem dat door VDAB-consulenten wordt gebruikt om vacatures te beheren en op te volgen. Werkzoekenden met een geschikt profiel worden doorverwezen naar de vacatures en de invulling van de vacatures wordt opgevolgd. 78 ‘Jobmanager’ is een computersysteem waarmee werkgevers op zelfstandige basis online vacatures kunnen plaatsen en beheren. De werkzoekenden kunnen autonoom de vacatures raadplegen op de VDAB-website. 76 77


111

specifiek worden via het Datawarehouse Arbeidsmarkt & Sociale Bescherming van de KSZ werknemers gegevens gedurende vijf opeenvolgende kwartalen aan elkaar gekoppeld, zodat de transities die deze werknemers doormaakten gedurende één kalenderjaar in kaart gebracht worden.

10 Trends Onderstaande lijst zijn de gebruikte bronnen in hoofdstuk 1 ‘Trends’

De Correspondent (2013). Wat is Big Data? Geraadpleegd via https://decorrespondent.nl/296/Wat-isBig-Data-/14414312-a609db7d FOD Economie – ADSEI (2012). Internationale immigraties van vreemdelingen. Geraadpleegd via http://economie.fgov.be/nl/modules/publications/statistiques/bevolking/downloads/bevolking__internationale_migratie.jsp

FOD Economie (2014). Consumptieprijsindexen in gedeeld in twaalf groepen. Geraadpleegd via http://statbel.fgov.be/nl/statistieken/cijfers/economie/consumptieprijzen/per_12_groepen/

Federaal Planbureau en Algemene Directie Statistiek (2014). Demografische vooruitzichten 20132060. Geraadpleegd via http://www.plan.be/admin/uploaded/201404150736290.FORPOP1360_10697_N.pdf Food Inspiration (2014a). De Millenials - wie zijn ‘t? Geraadpleegd via http://magazine.foodinspiration.com/be/magazine/7903/757693/the_millennials.html

Food Inspiration (2014b). Van bezit naar gebruik. Geraadpleegd via http://magazine.foodinspiration.com/be/magazine/7903/757692/usership.html

Gillabel, Janssens, Meuleman, Matthijs, Deberdt, Heller, & Delbecque (2014). Deel de toekomst. 65 maatregelen voor de deel-economie in een veerkrachtig Vlaanderen. Geraadpleegd via http://www.bondbeterleefmilieu.be/page.php/26/418

Guidea (2012a). Seniorvriendelijkheid in de horeca. Geraadpleegd via http://www.guidea.be/cijfers-enpublicaties/studies/seniorvriendelijkheid-2012

Guidea (2012b). De horecasector als werkgever 2012. Geraadpleegd via http://www.guidea.be/cijfersen-publicaties/publicaties-horeca


112

Guidea (2013a). Diversiteitsrapport horecasector. Vlaanderen 2013. Geraadpleegd via http://www.guidea.be/cijfers-en-publicaties/studies/diversiteitsrapport-horeca-sector-vlaanderen-2013

Guidea (2013b). Arbeidssituatie, arbeidskwaliteit en loyaliteit 2012. Geraadpleegd via http://www.guidea.be/cijfers-en-publicaties/publicaties-horeca Guidea (2013c). Sectoranalyse Horeca 2013 – Arbeidsmarkt. Te raadplegen via http://www.guidea.be/cijfers-en-publicaties/publicaties-horeca

Guidea (2014a). Oudere werknemers in de horeca 2013.

Guidea (2014b). Trends. Geraadpleegd via http://guidea.be/node/1205

Horeca Expo (2013). Healthy fast food, ecogastronomie en social dining. Geraadpleegd via http://www.horecaexpo.be/nl/Pers/News/healthy-fast-food-ecogastronomie-en-socialdining?newsitemid=%7b78D5004C-D4D7-4B51-872D-0BAF0A1B17F8%7d

Horeca Federatie (2014a). De geregistreerde kassa met black box. Geraadpleegd via http://www.fedhorecavlaanderen.be/downloads/news/iU5r4zyqXcxXeWM2.pdf

Horeca Federatie (2014b). Nieuwe allergenenwetgeving. Geraadpleegd via http://www.fedhorecavlaanderen.be/news.php?newsID=653

Horeca Vorming Vlaanderen & Guidea (2014). De horecasector op weg naar 2020. Geraadpleegd via http://www.guidea.be/cijfers-en-publicaties/studies/de-horecasector-op-weg-naar-2020 Hospitalitynet (2014). Mid-Year Review: The Rising Tide of Mobile Bookings – How Hoteliers Can Stay Afloat. Geraadpleegd via http://www.hospitalitynet.org/news/global/154000320/4066353.html

M-hospitality (2014). M-hospitality designing experiences. Geraadpleegd via http://www.mhospitality.com/#services

Nationale Bank van België (2014). Economische groei. Geraadpleegd via http://www.werk.be/cijfers/trends-en-conjunctuur/economische-groei

The Center for Hospitality Research (2014a). Hotel industry soars as online channels continue to lead bookings in 2014. Geraadpleegd via https://www.hotelschool.cornell.edu/research/chr/news/newsroom/item-details.html?id=4066507


113

The Center for Hospitality Research (2014b). Hotel brands look to strike right balance with travel reviews. Geraadpleegd via https://www.hotelschool.cornell.edu/research/chr/news/newsroom/itemdetails.html?id=4066511

The Center for Hospitality Research (2014c). Addressing Your Greatest Challenge: Creating Content On A Tight Budget. Geraadpleegd via https://www.hotelschool.cornell.edu/research/chr/news/newsroom/item-details.html?id=4066514

VDAB (2014). Arvastat. Werkloosheidstatistieken. Geraadpleegd via http://arvastat.vdab.be/arvastat/index.html

Wijs (2014). Trendrapport 2014. Geraadpleegd via http://wijs.be/nl/trends-inzichten/blog/detail/onlinetrendrapport-2014

Ygenwijs (2014). Ygenwijs. Een wereld waarin iedereen werkt vanuit talent en passie. Geraadpleegd via http://www.ygenwijs.nl/ygenwijs-3/


114

Bijlage: Evolutiereeksen werknemers 1 Aantal werknemers Tabel: Aantal werknemers in de horecasector in de gewesten -2001/20132001 2002 2003 2004 2005 Vlaanderen 66.608 69.442 64.553 66.819 71.246 Wallonië 21.055 21.903 21.352 22.271 23.394 Brussel 25.688 25.879 25.767 26.222 26.654 België 113.351 117.224 111.672 115.312 121.294

Vlaanderen Wallonië Brussel België

2001 58,8% 18,6% 22,7% 100%

2002 59,2% 18,7% 22,1% 100%

2003 57,8% 19,1% 23,1% 100%

2004 57,9% 19,3% 22,7% 100%

2005 58,7% 19,3% 22,0% 100%

2006 68.748 23.487 26.558 118.793

2007 68.703 23.931 26.818 119.452

2008 69.116 24.418 27.351 120.885

2009 68.511 24.731 26.665 119.907

2010 69.449 25.790 27.269 122.508

2011 69.092 26.739 27.899 123.730

2012 66.706 26.675 27.300 120.681

2013 66.100 26.199 26.491 118.790

2006 57,9% 19,8% 22,4% 100%

2007 57,5% 20,0% 22,5% 100%

2008 57,2% 20,2% 22,6% 100%

2009 57,1% 20,6% 22,2% 100%

2010 56,7% 21,1% 22,3% 100%

2011 55,8% 21,6% 22,5% 100%

2012 55,3% 22,1% 22,6% 100%

2013 55,6% 22,1% 22,3% 100%



115

2 Aantal werknemers in de horecasector per subsector Tabel: Aantal werknemers in de horecasector per subsector in België -2001/20132001 2002 2003 2004 2005 Hotels 16.470 16.873 16.694 17.137 17.614 Overige accommodaties 5.878 6.151 5.906 5.794 5.616 Restaurants 58.047 62.845 59.816 62.382 66.528 Drankgelegenheden 16.760 15.142 14.183 14.699 15.424 Kantines en catering 16.196 16.213 15.073 15.300 16.112 Totaal 113.351 117.224 111.672 115.312 121.294

2006 17.500 5.443 65.304 14.776 15.770 118.793

2007 17.856 5.212 65.843 14.539 16.002 119.452

Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06, nace-bel 2003 indeling Bewerking door Guidea

Hotels Vakantieverblijven Kampeerterreinen Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden Totaal

2008 17.441 4.093 491 649 66.866 16.689 14.656 120.885

2009 16.727 4.024 476 650 66.888 15.998 15.144 119.907

2010 16.964 4.080 501 669 68.817 16.319 15.158 122.508

2011 17.278 3.747 451 692 68.969 17.308 15.285 123.730

2012 16.975 3.756 476 684 67.948 16.674 14.168 120.681

2013 16.658 3.587 496 701 67.495 16.279 13.574 118.790



116

Tabel: Procentuele verdeling van het aantal werknemers in de horecasector over de subsectoren in België -2001/2013% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Hotels 14,5% 14,4% 14,9% 14,9% 14,5% 14,7% 14,9% Overige accommodaties 5,2% 5,2% 5,3% 5,0% 4,6% 4,6% 4,4% Restaurants 51,2% 53,6% 53,6% 54,1% 54,8% 55,0% 55,1% Drankgelegenheden 14,8% 12,9% 12,7% 12,7% 12,7% 12,4% 12,2% Kantines en catering 14,3% 13,8% 13,5% 13,3% 13,3% 13,3% 13,4% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06, nace-bel 2003 indeling Bewerking door Guidea

% Hotels Vakantieverblijven Kampeerterreinen Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden Totaal

2008 14,4% 3,4% 0,4% 0,5% 55,3% 13,8% 12,1% 100%

2009 13,9% 3,4% 0,4% 0,5% 55,8% 13,3% 12,6% 100%

2010 13,8% 3,3% 0,4% 0,5% 56,2% 13,3% 12,4% 100%

2011 14,0% 3,0% 0,4% 0,6% 55,7% 14,0% 12,4% 100%

2012 14,1% 3,1% 0,4% 0,6% 56,3% 13,8% 11,7% 100%

2013 14,0% 3,0% 0,4% 0,6% 56,8% 13,7% 11,4% 100%



117

Tabel: Aantal werknemers in de horecasector per subsector in Vlaanderen -2001/20132001 2002 2003 2004 2005 2006 Hotels 8.224 8.628 8.446 8.731 8.951 8.889 Overige accommodaties 4.102 4.271 4.070 4.012 4.028 3.868 Restaurants 35.196 38.480 35.568 37.111 40.276 39.075 Drankgelegenheden 11.162 10.354 9.713 10.033 10.583 9.834 Kantines en catering 7.924 7.709 6.756 6.932 7.408 7.082 Totaal 66.608 69.442 64.553 66.819 71.246 68.748

2007 9.158 3.589 39.121 9.616 7.219 68.703


Hotels Vakantieverblijven Kampeerterreinen Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden Totaal

2008 8.546 2.853 322 154 39.582 8.041 9.618 69.116

2009 8.517 2.728 317 140 39.741 7.288 9.780 68.511

2010 8.449 2.783 337 134 40.580 7.490 9.676 69.449

2011 8.736 2.416 294 125 40.007 8.082 9.432 69.092

2012 8.611 2.388 310 130 38.810 7.743 8.714 66.706

2013 8.569 2.236 347 129 38.942 7.439 8.438 66.100



118

Tabel: Procentuele verdeling van de werknemers in de horecasector over de subsectoren in Vlaanderen -2001/2013% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Hotels 12,3% 12,4% 13,1% 13,1% 12,6% 12,9% 13,3% Overige accommodaties 6,2% 6,2% 6,3% 6,0% 5,7% 5,6% 5,2% Restaurants 52,8% 55,4% 55,1% 55,5% 56,5% 56,8% 56,9% Drankgelegenheden 16,8% 14,9% 15,0% 15,0% 14,9% 14,3% 14,0% Kantines en catering 11,9% 11,1% 10,5% 10,4% 10,4% 10,3% 10,5% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06, nace-bel 2003 indeling Bewerking door Guidea

% Hotels Vakantieverblijven Kampeerterreinen Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden Totaal

2008 12,4% 4,1% 0,5% 0,2% 57,3% 11,6% 13,9% 100%

2009 12,4% 4,0% 0,5% 0,2% 58,0% 10,6% 14,3% 100%

2010 12,2% 4,0% 0,5% 0,2% 58,4% 10,8% 13,9% 100%

2011 12,6% 3,5% 0,4% 0,2% 57,9% 11,7% 13,7% 100%

2012 12,9% 3,6% 0,5% 0,2% 58,2% 11,6% 13,1% 100%

2013 13,0% 3,4% 0,5% 0,2% 58,9% 11,3% 12,8% 100%



119

3 Aantal werknemers in de horecasector per geslacht België Tabel: Aantal werknemers in de horecasector per geslacht in België -2001/20132001 2002 2003 2004 2005 2006 mannen 53.605 55.543 53.241 54.984 57.616 56.748 vrouwen 59.746 61.681 58.431 60.328 63.678 62.045 Totaal België 113.351 117.224 111.672 115.312 121.294 118.793

mannen vrouwen Totaal België

2001 47,3% 52,7% 100%

2002 47,4% 52,6% 100%

2003 47,7% 52,3% 100%

2004 47,7% 52,3% 100%

2005 47,5% 52,5% 100%

2006 47,8% 52,2% 100%

2007 57.019 62.433 119.452

2008 57.892 62.993 120.885

2009 57.872 62.035 119.907

2010 59.629 62.879 122.508

2011 61.317 62.413 123.730

2012 60.441 60.240 120.681

2013 60.171 58.619 118.790

2007 47,7% 52,3% 100%

2008 47,9% 52,1% 100%

2009 48,3% 51,7% 100%

2010 48,7% 51,3% 100%

2011 49,6% 50,4% 100%

2012 50,1% 49,9% 100%

2013 50,7% 49,3% 100%

2007 31.138 37.565 68.703

2008 31.671 37.445 69.116

2009 31.694 36.817 68.511

2010 32.483 36.966 69.449

2011 32.973 36.119 69.092

2012 32.251 34.455 66.706

2013 32.463 33.637 66.100

2007 45,3% 54,7% 100%

2008 45,8% 54,2% 100%

2009 46,3% 53,7% 100%

2010 46,8% 53,2% 100%

2011 47,7% 52,3% 100%

2012 48,3% 51,7% 100%

2013 49,1% 50,9% 100%


Vlaanderen Tabel: Aantal werknemers in de horecasector per geslacht in Vlaanderen -2001/20132001 2002 2003 2004 2005 2006 mannen 29.735 31.180 29.081 30.208 32.132 31.229 vrouwen 36.873 38.262 35.472 36.611 39.114 37.519 Totaal 66.608 69.442 64.553 66.819 71.246 68.748


2001 44,6% 55,4% 100%

2002 44,9% 55,1% 100%

2003 45,0% 55,0% 100%

2004 45,2% 54,8% 100%

2005 45,1% 54,9% 100%

2006 45,4% 54,6% 100%



120

4 Aantal werknemers in de horecasector per regime België Tabel: Aantal werknemers in de horecasector per regime (voltijds/deeltijds/specialen) in België -2003/20132003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 voltijds 41.769 40.536 40.182 40.730 41.740 42.580 41.582 43.038 45.226 deeltijds 62.078 62.551 58.963 59.850 62.289 63.724 63.990 65.156 65.672 specialen 7.825 12.049 22.149 18.213 15.423 14.581 14.335 14.314 12.832 Totaal 111.672 115.136 121.294 118.793 119.452 120.885 119.907 122.508 123.730

2012 45.281 63.939 11.461 120.681

2013 44.678 62.742 11.370 118.790

2011 36,6% 53,1% 10,4% 100%

2012 37,5% 53,0% 9,5% 100%

2013 37,6% 52,8% 9,6% 100%

Tabel: Aantal werknemers in de horecasector per regime (voltijds/deeltijds/specialen) in Vlaanderen -2003/20132003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 voltijds 23.023 21.715 21.503 21.616 22.234 22.172 21.890 22.554 23.570 deeltijds 34.949 33.890 31.714 31.984 33.502 34.615 34.555 34.842 34.949 specialen 6.581 11.149 18.029 15.148 12.967 12.329 12.066 12.053 10.573 Totaal 64.553 66.754 71.246 68.748 68.703 69.116 68.511 69.449 69.092

2012 23.883 33.518 9.305 66.706

2013 23.892 32.810 9.398 66.100

2012 35,8% 50,2% 13,9% 100%

2013 36,1% 49,6% 14,2% 100%

voltijds deeltijds specialen Totaal

2003 37,4% 55,6% 7,0% 100%

2004 35,2% 54,3% 10,5% 100%

2005 33,1% 48,6% 18,3% 100%

2006 34,3% 50,4% 15,3% 100%

2007 34,9% 52,1% 12,9% 100%

2008 35,2% 52,7% 12,1% 100%

2009 34,7% 53,4% 12,0% 100%

2010 35,1% 53,2% 11,7% 100%


Vlaanderen


2003 35,7% 54,1% 10,2% 100%

2004 32,5% 50,8% 16,7% 100%

2005 30,2% 44,5% 25,3% 100%

2006 31,4% 46,5% 22,0% 100%

2007 32,4% 48,8% 18,9% 100%

2008 32,1% 50,1% 17,8% 100%

2009 32,0% 50,4% 17,6% 100%

2010 32,5% 50,2% 17,4% 100%



2011 34,1% 50,6% 15,3% 100%

121

5 Aantal werknemers in de horecasector per regime en per geslacht België Tabel: Aantal mannelijke werknemers in de horecasector per regime en geslacht in België -2003/20132003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 voltijds 24.787 24.162 24.144 24.650 25.345 25.798 25.377 26.426 deeltijds 24.767 25.194 23.373 23.753 24.714 25.479 25.897 26.682 specialen 3.687 5.562 10.099 8.345 6.960 6.615 6.598 6.521 Totaal 53.241 54.984 57.616 56.748 57.019 57.892 57.872 59.629

2011 28.072 27.235 6.010 61.317

2012 28.130 26.835 5.476 60.441

2013 28.110 26.613 5.448 60.171

2010 44,3% 44,7% 10,9% 100%

2011 45,8% 44,4% 9,8% 100%

2012 46,5% 44,4% 9,1% 100%

2013 46,7% 44,2% 9,1% 100%

Tabel: Aantal vrouwelijke werknemers in de horecasector per regime en geslacht in België -2003/20132003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 voltijds 16.982 16.374 16.038 16.080 16.395 16.782 16.205 16.612 deeltijds 37.311 37.357 35.590 36.097 37.575 38.245 38.093 38.474 specialen 4.138 6.487 12.050 9.868 8.463 7.966 7.737 7.793 Totaal 58.431 60.328 63.678 62.045 62.433 62.993 62.035 62.879

2011 17.154 38.437 6.822 62.413

2012 17.151 37.104 5.985 60.240

2013 16.568 36.129 5.922 58.619

2011 27,5% 61,6% 10,9% 100%

2012 28,5% 61,6% 9,9% 100%

2013 28,3% 61,6% 10,1% 100%


2003 46,6% 46,5% 6,9% 100%

2004 43,9% 45,8% 10,1% 100%

2005 41,9% 40,6% 17,5% 100%

2006 43,4% 41,9% 14,7% 100%

2007 44,5% 43,3% 12,2% 100%

2008 44,6% 44,0% 11,4% 100%

2009 43,9% 44,7% 11,4% 100%



2003 29,1% 63,9% 7,1% 100%

2004 27,1% 61,9% 10,8% 100%

2005 25,2% 55,9% 18,9% 100%

2006 25,9% 58,2% 15,9% 100%

2007 26,3% 60,2% 13,6% 100%

2008 26,6% 60,7% 12,6% 100%

2009 26,1% 61,4% 12,5% 100%

2010 26,4% 61,2% 12,4% 100%



122

Vlaanderen Tabel: Aantal mannelijke werknemers in de horecasector per regime en geslacht in Vlaanderen -2003/20132003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 voltijds 13.065 12.503 12.500 12.712 13.150 13.187 13.191 13.715 14.522 deeltijds 12.928 12.583 11.560 11.656 12.245 12.958 12.986 13.296 13.572 specialen 3.088 5.098 8.072 6.861 5.743 5.526 5.517 5.472 4.879 Totaal 29.081 30.208 32.132 31.229 31.138 31.671 31.694 32.483 32.973

2012 14.725 13.159 4.367 32.251

2013 14.976 13.042 4.445 32.463

2011 44,0% 41,2% 14,8% 100%

2012 45,7% 40,8% 13,5% 100%

2013 46,1% 40,2% 13,7% 100%

Tabel: Aantal vrouwelijke werknemers in de horecasector per regime en geslacht in Vlaanderen -2003/20132003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 voltijds 9.958 9.212 9.003 8.904 9.084 8.985 8.699 8.839 9.048 deeltijds 22.021 21.307 20.154 20.328 21.257 21.657 21.569 21.546 21.377 specialen 3.493 6.051 9.957 8.287 7.224 6.803 6.549 6.581 5.694 Totaal 35.472 36.611 39.114 37.519 37.565 37.445 36.817 36.966 36.119

2012 9.158 20.359 4.938 34.455

2013 8.916 19.768 4.953 33.637

2012 26,6% 59,1% 14,3% 100%

2013 26,5% 58,8% 14,7% 100%


2003 44,9% 44,5% 10,6% 100%

2004 41,4% 41,7% 16,9% 100%

2005 38,9% 36,0% 25,1% 100%

2006 40,7% 37,3% 22,0% 100%

2007 42,2% 39,3% 18,4% 100%

2008 41,6% 40,9% 17,4% 100%

2009 41,6% 41,0% 17,4% 100%

2010 42,2% 40,9% 16,8% 100%



2003 28,1% 62,1% 9,8% 100%

2004 25,2% 58,2% 16,5% 100%

2005 23,0% 51,5% 25,5% 100%

2006 23,7% 54,2% 22,1% 100%

2007 24,2% 56,6% 19,2% 100%

2008 24,0% 57,8% 18,2% 100%

2009 23,6% 58,6% 17,8% 100%

2010 23,9% 58,3% 17,8% 100%



2011 25,1% 59,2% 15,8% 100%

123

6 Aantal werknemers in de horecasector per statuut België Tabel: Aantal werknemers in de horecasector per statuut (arbeiders/bedienden) in België -2003/20132003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Arbeiders 99.127 102.462 108.598 105.837 106.073 107.187 106.090 108.360 109.017 Bedienden 12.545 12.850 12.696 12.956 13.379 13.698 13.817 14.148 14.713 Totaal 111.672 115.312 121.294 118.793 119.452 120.885 119.907 122.508 123.730

2012 105.757 14.924 120.681

2013 103.597 15.193 118.790

2011 88,1% 11,9% 100%

2012 87,6% 12,4% 100%

2013 87,2% 12,8% 100%

Tabel: Aantal werknemers in de horecasector per statuut (arbeiders/bedienden) in Vlaanderen -2003/20132003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Arbeiders 58.704 60.876 65.363 62.736 62.579 62.920 62.491 63.257 62.593 Bedienden 5.849 5.943 5.883 6.012 6.124 6.196 6.020 6.192 6.499 Totaal 64.553 66.819 71.246 68.748 68.703 69.116 68.511 69.449 69.092

2012 59.988 6.718 66.706

2013 59.177 6.923 66.100

2012 89,9% 10,1% 100%

2013 89,5% 10,5% 100%


2003 88,8% 11,2% 100%

2004 88,9% 11,1% 100%

2005 89,5% 10,5% 100%

2006 89,1% 10,9% 100%

2007 88,8% 11,2% 100%

2008 88,7% 11,3% 100%

2009 88,5% 11,5% 100%

2010 88,5% 11,5% 100%


Vlaanderen


2003 90,9% 9,1% 100%

2004 91,1% 8,9% 100%

2005 91,7% 8,3% 100%

2006 91,3% 8,7% 100%

2007 91,1% 8,9% 100%

2008 91,0% 9,0% 100%

2009 91,2% 8,8% 100%

2010 91,1% 8,9% 100%



2011 90,6% 9,4% 100%

124

7 Aantal werknemers in de horecasector per dimensiegrootte van de onderneming België Tabel: Aantal werknemers in de horecasector per dimensiegrootte van de onderneming in België -2003/20132003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 1 tot 4 WN 26.131 26.978 27.596 27.962 28.069 27.747 27.938 28.014 28.383 5 tot 9 WN 21.756 22.811 25.294 24.843 24.953 24.446 25.028 25.244 24.893 10 tot 19 WN 19.684 21.080 22.521 21.715 21.438 22.391 21.805 22.424 22.819 20 tot 49 WN 16.715 17.376 18.421 17.840 18.111 18.133 17.817 19.134 19.534 50 tot 99 WN 6.271 6.114 6.544 6.565 6.274 6.885 6.200 6.458 6.376 100 tot 199 WN 4.206 4.773 5.021 4.306 4.799 4.585 4.601 4.522 4.100 200 tot 499 WN 4.662 4.650 4.614 4.302 4.756 4.725 5.790 5.731 6.918 500 tot 999 WN 6.094 3.728 2.235 2.211 2.283 2.428 1.277 1.342 1.292 1000 WN en meer 6.153 7.802 9.048 9.049 8.769 9.545 9.451 9.639 9.415 Totaal 111.672 115.312 121.294 118.793 119.452 120.885 119.907 122.508 123.730

2012 27.609 24.321 22.302 18.657 6.659 4.633 5.643 2.794 8.063 120.681

2013 27.410 23.953 22.500 17.813 6.136 4.290 4.572 3.938 8.178 118.790

2012 22,9% 20,2% 18,5% 15,5% 5,5% 3,8% 4,7% 2,3% 6,7% 100%

2013 23,1% 20,2% 18,9% 15,0% 5,2% 3,6% 3,8% 3,3% 6,9% 100%


1 tot 4 WN 5 tot 9 WN 10 tot 19 WN 20 tot 49 WN 50 tot 99 WN 100 tot 199 WN 200 tot 499 WN 500 tot 999 WN 1000 WN en meer Totaal

2003 23,4% 19,5% 17,6% 15,0% 5,6% 3,8% 4,2% 5,5% 5,5% 100%

2004 23,4% 19,8% 18,3% 15,1% 5,3% 4,1% 4,0% 3,2% 6,8% 100%

2005 22,8% 20,9% 18,6% 15,2% 5,4% 4,1% 3,8% 1,8% 7,5% 100%

2006 23,5% 20,9% 18,3% 15,0% 5,5% 3,6% 3,6% 1,9% 7,6% 100%

2007 23,5% 20,9% 17,9% 15,2% 5,3% 4,0% 4,0% 1,9% 7,3% 100%

2008 23,0% 20,2% 18,5% 15,0% 5,7% 3,8% 3,9% 2,0% 7,9% 100%

2009 23,3% 20,9% 18,2% 14,9% 5,2% 3,8% 4,8% 1,1% 7,9% 100%



2010 22,9% 20,6% 18,3% 15,6% 5,3% 3,7% 4,7% 1,1% 7,9% 100%

2011 22,9% 20,1% 18,4% 15,8% 5,2% 3,3% 5,6% 1,0% 7,6% 100%

125

Vlaanderen Tabel: Aantal werknemers in de horecasector per dimensiegrootte van de onderneming in Vlaanderen -2003/20132003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 1 tot 4 WN 15.302 16.045 16.212 16.396 16.299 15.918 15.900 15.781 15.721 5 tot 9 WN 13.865 14.267 16.454 15.607 15.547 15.078 15.677 15.600 15.026 10 tot 19 WN 12.423 13.379 14.855 13.886 13.807 14.351 14.148 14.419 14.583 20 tot 49 WN 10.453 10.820 11.400 10.994 11.142 11.263 10.847 11.725 11.596 50 tot 99 WN 3.581 3.642 3.925 4.220 3.976 4.400 3.909 3.274 3.344 100 tot 199 WN 1.597 1.980 1.870 1.335 1.399 1.419 1.306 1.767 1.338 200 tot 499 WN 3.436 3.373 3.364 3.251 3.700 2.402 3.713 3.632 4.571 500 tot 999 WN 3.896 1.494 1.625 507 507 538 1000 WN en meer 1.819 3.166 3.059 2.833 2.660 2.504 2.744 2.375 Totaal 64.553 66.819 71.246 68.748 68.703 69.116 68.511 69.449 69.092

2012 15.361 14.608 13.805 10.678 3.609 1.629 3.496 1.157 2.363 66.706

2013 15.328 14.391 14.185 10.290 3.122 1.707 2.301 2.507 2.269 66.100

2012 23,0% 21,9% 20,7% 16,0% 5,4% 2,4% 5,2% 1,7% 3,5% 100%

2013 23,2% 21,8% 21,5% 15,6% 4,7% 2,6% 3,5% 3,8% 3,4% 100%


1 tot 4 WN 5 tot 9 WN 10 tot 19 WN 20 tot 49 WN 50 tot 99 WN 100 tot 199 WN 200 tot 499 WN 500 tot 999 WN 1000 WN en meer Totaal

2003 23,7% 21,5% 19,2% 16,2% 5,5% 2,5% 5,3% 6,0% 100%

2004 24,0% 21,4% 20,0% 16,2% 5,5% 3,0% 5,0% 2,2% 2,7% 100%

2005 22,8% 23,1% 20,9% 16,0% 5,5% 2,6% 4,7% 4,4% 100%

2006 23,8% 22,7% 20,2% 16,0% 6,1% 1,9% 4,7% 4,4% 100%

2007 23,7% 22,6% 20,1% 16,2% 5,8% 2,0% 5,4% 4,1% 100%

2008 23,0% 21,8% 20,8% 16,3% 6,4% 2,1% 3,5% 2,4% 3,8% 100%

2009 23,2% 22,9% 20,7% 15,8% 5,7% 1,9% 5,4% 0,7% 3,7% 100%



2010 22,7% 22,5% 20,8% 16,9% 4,7% 2,5% 5,2% 0,7% 4,0% 100%

2011 22,8% 21,7% 21,1% 16,8% 4,8% 1,9% 6,6% 0,8% 3,4% 100%

126

Bijlage: Evolutiereeksen zelfstandigen 8 Aantal zelfstandigen Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector in de gewesten -2003/20132003 2004 2005 2006 2007 Vlaanderen 22.587 22.495 22.186 21.896 21.867 Wallonië 11.380 11.256 11.039 10.894 10.964 Brussel 2.476 2.366 2.209 2.123 2.037 België 36.443 36.117 35.434 34.913 34.868


2003 62,0% 31,2% 6,8% 100%

2004 62,3% 31,2% 6,6% 100%

2005 62,6% 31,2% 6,2% 100%

2006 62,7% 31,2% 6,1% 100%

2007 62,7% 31,4% 5,8% 100%

2008 21.702 11.112 2.025 34.839

2009 22.695 11.482 2.072 36.249

2010 24.878 11.761 2.157 38.796

2011 25.028 11.787 2.158 38.973

2012 25.513 12.052 2.162 39.727

2013 26.595 12.568 2.404 41.567

2008 62,3% 31,9% 5,8% 100%

2009 62,6% 31,7% 5,7% 100%

2010 64,1% 30,3% 5,6% 100%

2011 64,2% 30,2% 5,5% 100%

2012 64,2% 30,3% 5,4% 100%

2013 64,0% 30,2% 5,8% 100%



127

9 Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid België Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid in België -2003/20132003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Hoofdbezigheid 31.437 30.947 30.109 29.404 28.993 28.564 29.488 Bijkomende bezigheid 3.767 3.865 3.980 4.155 4.472 4.798 5.214 Actief na pensioen 1.239 1.305 1.345 1.354 1.403 1.477 1.547 Totaal België 36.443 36.117 35.434 34.913 34.868 34.839 36.249

2010 31.117 5.931 1.748 38.796

2011 30.827 6.271 1.875 38.973

2012 30.935 6.754 2.038 39.727

2013 31.947 7.323 2.297 41.567

2009 81,3% 14,4% 4,3% 100%

2010 80,2% 15,3% 4,5% 100%

2011 79,1% 16,1% 4,8% 100%

2012 77,9% 17,0% 5,1% 100%

2013 76,9% 17,6% 5,5% 100%

Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid in Vlaanderen -2003/20132003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Hoofdbezigheid 19.489 19.351 18.973 18.547 18.308 17.917 18.495 Bijkomende bezigheid 2.388 2.398 2.429 2.563 2.743 2.923 3.283 Actief na pensioen 710 746 784 786 816 862 917 Totaal Vlaanderen 22.587 22.495 22.186 21.896 21.867 21.702 22.695

2010 19.848 3.963 1.067 24.878

2011 19.640 4.231 1.157 25.028

2012 19.705 4.574 1.234 25.513

2013 20.324 4.921 1.350 26.595

2010 79,8% 15,9% 4,3% 100%

2011 78,5% 16,9% 4,6% 100%

2012 77,2% 17,9% 4,8% 100%

2013 76,4% 18,5% 5,1% 100%

Hoofdbezigheid Bijkomende bezigheid Actief na pensioen Totaal België

2003 86,3% 10,3% 3,4% 100%

2004 85,7% 10,7% 3,6% 100%

2005 85,0% 11,2% 3,8% 100%

2006 84,2% 11,9% 3,9% 100%

2007 83,2% 12,8% 4,0% 100%

2008 82,0% 13,8% 4,2% 100%


Vlaanderen

Hoofdbezigheid Bijkomende bezigheid Actief na pensioen Totaal Vlaanderen

2003 86,3% 10,6% 3,1% 100%

2004 86,0% 10,7% 3,3% 100%

2005 85,5% 10,9% 3,5% 100%

2006 84,7% 11,7% 3,6% 100%

2007 83,7% 12,5% 3,7% 100%

2008 82,6% 13,5% 4,0% 100%

2009 81,5% 14,5% 4,0% 100%



128

10 Aantal zelfstandigen in de horecasector per geslacht België Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per geslacht in België -2003/20132003 2004 2005 2006 2007 2008 mannen 19.894 19.868 19.543 19.183 19.189 19.231 vrouwen 16.549 16.249 15.891 15.730 15.679 15.608 Totaal België 36.443 36.117 35.434 34.913 34.868 34.839

2009 20.184 16.065 36.249

2010 21.657 17.139 38.796

2011 21.928 17.045 38.973

2012 22.491 17.236 39.727

2013 23.703 17.864 41.567

2008 55,2% 44,8% 100%

2009 55,7% 44,3% 100%

2010 55,8% 44,2% 100%

2011 56,3% 43,7% 100%

2012 56,6% 43,4% 100%

2013 57,0% 43,0% 100%

Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per geslacht in Vlaanderen -2003/20132003 2004 2005 2006 2007 2008 mannen 11.923 11.963 11.843 11.631 11.655 11.595 vrouwen 10.664 10.532 10.343 10.265 10.212 10.107 Totaal 22.587 22.495 22.186 21.896 21.867 21.702

2009 12.235 10.460 22.695

2010 13.532 11.346 24.878

2011 13.745 11.283 25.028

2012 14.189 11.324 25.513

2013 14.912 11.683 26.595

2009 53,9% 46,1% 100%

2010 54,4% 45,6% 100%

2011 54,9% 45,1% 100%

2012 55,6% 44,4% 100%

2013 56,1% 43,9% 100%


2003 54,6% 45,4% 100%

2004 55,0% 45,0% 100%

2005 55,2% 44,8% 100%

2006 54,9% 45,1% 100%

2007 55,0% 45,0% 100%


Vlaanderen


2003 52,8% 47,2% 100%

2004 53,2% 46,8% 100%

2005 53,4% 46,6% 100%

2006 53,1% 46,9% 100%

2007 53,3% 46,7% 100%

2008 53,4% 46,6% 100%



129

11 Aantal zelfstandigen in de horecasector per leeftijdscategorie België Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per leeftijdscategorie in België -2003/20132003 2004 2005 2006 2007 2008 <25 jaar 1.148 1.198 1.145 1.056 1.073 1.091 25 t.e.m. 29 jaar 2.854 2.719 2.589 2.396 2.405 2.453 30 t.e.m. 34 jaar 4.653 4.556 4.211 3.932 3.724 3.617 35 t.e.m. 39 jaar 5.582 5.434 5.347 5.211 5.090 4.960 40 t.e.m. 44 jaar 5.913 5.719 5.634 5.548 5.546 5.582 45 t.e.m. 49 jaar 5.626 5.655 5.511 5.376 5.457 5.438 50 t.e.m. 54 jaar 4.573 4.592 4.569 4.708 4.779 4.732 55 t.e.m. 59 jaar 3.263 3.333 3.412 3.428 3.427 3.501 60 t.e.m 64 jaar 1.620 1.675 1.780 1.972 2.077 2.149 65+ 1.211 1.236 1.236 1.286 1.290 1.316 Totaal 36.443 36.117 35.434 34.913 34.868 34.839

<25 jaar 25 t.e.m. 29 jaar 30 t.e.m. 34 jaar 35 t.e.m. 39 jaar 40 t.e.m. 44 jaar 45 t.e.m. 49 jaar 50 t.e.m. 54 jaar 55 t.e.m. 59 jaar 60 t.e.m 64 jaar 65+ Totaal

2003 3,2% 7,8% 12,8% 15,3% 16,2% 15,4% 12,5% 9,0% 4,4% 3,3% 100%

2004 3,3% 7,5% 12,6% 15,0% 15,8% 15,7% 12,7% 9,2% 4,6% 3,4% 100%

2005 3,2% 7,3% 11,9% 15,1% 15,9% 15,6% 12,9% 9,6% 5,0% 3,5% 100%

2006 3,0% 6,9% 11,3% 14,9% 15,9% 15,4% 13,5% 9,8% 5,6% 3,7% 100%

2007 3,1% 6,9% 10,7% 14,6% 15,9% 15,7% 13,7% 9,8% 6,0% 3,7% 100%

2008 3,1% 7,0% 10,4% 14,2% 16,0% 15,6% 13,6% 10,0% 6,2% 3,8% 100%

2009 1.186 2.551 3.670 5.114 5.685 5.713 4.943 3.730 2.245 1.412 36.249

2010 1.308 2.718 3.839 5.216 6.033 6.141 5.227 4.081 2.579 1.654 38.796

2011 1.295 2.676 3.868 5.091 6.004 6.090 5.321 4.207 2.632 1.789 38.973

2012 1.379 2.750 3.919 4.969 6.089 6.139 5.537 4.348 2.692 1.905 39.727

2013 1.655 2.985 4.198 5.040 6.185 6.397 5.661 4.445 2.906 2.095 41.567

2009 3,3% 7,0% 10,1% 14,1% 15,7% 15,8% 13,6% 10,3% 6,2% 3,9% 100%

2010 3,4% 7,0% 9,9% 13,4% 15,6% 15,8% 13,5% 10,5% 6,6% 4,3% 100%

2011 3,3% 6,9% 9,9% 13,1% 15,4% 15,6% 13,7% 10,8% 6,8% 4,6% 100%

2012 3,5% 6,9% 9,9% 12,5% 15,3% 15,5% 13,9% 10,9% 6,8% 4,8% 100%

2013 4,0% 7,2% 10,1% 12,1% 14,9% 15,4% 13,6% 10,7% 7,0% 5,0% 100%



130

Vlaanderen Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per leeftijdscategorie in Vlaanderen -2003/20132003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 <25 jaar 765 809 796 736 743 712 753 25 t.e.m. 29 jaar 1.804 1.724 1.652 1.544 1.568 1.614 1.674 30 t.e.m. 34 jaar 2.983 2.902 2.680 2.487 2.325 2.228 2.277 35 t.e.m. 39 jaar 3.552 3.492 3.459 3.310 3.220 3.126 3.206 40 t.e.m. 44 jaar 3.800 3.721 3.693 3.652 3.590 3.550 3.627 45 t.e.m. 49 jaar 3.471 3.515 3.463 3.460 3.569 3.511 3.705 50 t.e.m. 54 jaar 2.724 2.746 2.740 2.841 2.920 2.926 3.136 55 t.e.m. 59 jaar 1.890 1.937 1.986 2.004 2.007 2.083 2.232 60 t.e.m 64 jaar 923 961 1.014 1.135 1.193 1.208 1.274 65+ 675 688 703 727 732 744 811 Totaal 22.587 22.495 22.186 21.896 21.867 21.702 22.695

<25 jaar 25 t.e.m. 29 jaar 30 t.e.m. 34 jaar 35 t.e.m. 39 jaar 40 t.e.m. 44 jaar 45 t.e.m. 49 jaar 50 t.e.m. 54 jaar 55 t.e.m. 59 jaar 60 t.e.m 64 jaar 65+ Totaal

2003 3,4% 8,0% 13,2% 15,7% 16,8% 15,4% 12,1% 8,4% 4,1% 3,0% 100%

2004 3,6% 7,7% 12,9% 15,5% 16,5% 15,6% 12,2% 8,6% 4,3% 3,1% 100%

2005 3,6% 7,4% 12,1% 15,6% 16,6% 15,6% 12,4% 9,0% 4,6% 3,2% 100%

2006 3,4% 7,1% 11,4% 15,1% 16,7% 15,8% 13,0% 9,2% 5,2% 3,3% 100%

2007 3,4% 7,2% 10,6% 14,7% 16,4% 16,3% 13,4% 9,2% 5,5% 3,3% 100%

2008 3,3% 7,4% 10,3% 14,4% 16,4% 16,2% 13,5% 9,6% 5,6% 3,4% 100%

2009 3,3% 7,4% 10,0% 14,1% 16,0% 16,3% 13,8% 9,8% 5,6% 3,6% 100%



2010 843 1.813 2.478 3.332 3.974 4.078 3.349 2.511 1.511 989 24.878

2011 831 1.750 2.553 3.236 3.889 4.023 3.490 2.627 1.554 1.075 25.028

2012 884 1.778 2.590 3.180 3.919 4.065 3.634 2.729 1.621 1.113 25.513

2013 1.073 1.871 2.749 3.169 4.003 4.216 3.719 2.832 1.759 1.204 26.595

2010 3,4% 7,3% 10,0% 13,4% 16,0% 16,4% 13,5% 10,1% 6,1% 4,0% 100%

2011 3,3% 7,0% 10,2% 12,9% 15,5% 16,1% 13,9% 10,5% 6,2% 4,3% 100%

2012 3,5% 7,0% 10,2% 12,5% 15,4% 15,9% 14,2% 10,7% 6,4% 4,4% 100%

2013 4,0% 7,0% 10,3% 11,9% 15,1% 15,9% 14,0% 10,6% 6,6% 4,5% 100%

131

12 Aantal starters in de horecasector Tabel: Aantal starters in de horecasector per gewest -2003/20132003 2004 2005 2006 2007 Vlaanderen 2.116 2.089 2.166 2.316 2.344 Wallonië 1.061 1.089 1.182 1.283 1.388 Brussel 179 186 178 197 216 België 3.356 3.364 3.526 3.796 3.948

2008 2.159 1.487 201 3.847

2009 2.312 1.437 265 4.014

2010 3.263 1.637 317 5.217

2011 2.856 1.602 307 4.765

2012 3.255 1.847 411 5.513

2013 3.987 2.182 632 6.801

2007 59,4% 35,2% 5,5% 100%

2008 56,1% 38,7% 5,2% 100%

2009 57,6% 35,8% 6,6% 100%

2010 62,5% 31,4% 6,1% 100%

2011 59,9% 33,6% 6,4% 100%

2012 59,0% 33,5% 7,5% 100%

2013 58,6% 32,1% 9,3% 100%

Tabel: Aantal stoppers in de horecasector per gewest -2003/20132003 2004 2005 2006 2007 Vlaanderen 1.217 1.188 1.368 1.447 1.530 Wallonië 658 674 756 834 863 Brussel 128 128 153 137 143 België 2.003 1.990 2.277 2.418 2.536

2008 1.334 864 130 2.328

2009 1.264 896 135 2.295

2010 1.646 968 166 2.780

2011 1.773 959 176 2.908

2012 1.798 1.045 207 3.050

2013 2.057 1.188 229 3.474

2008 57,3% 37,1% 5,6% 100%

2009 55,1% 39,0% 5,9% 100%

2010 59,2% 34,8% 6,0% 100%

2011 61,0% 33,0% 6,1% 100%

2012 59,0% 34,3% 6,8% 100%

2013 59,2% 34,2% 6,6% 100%


2003 63,1% 31,6% 5,3% 100%

2004 62,1% 32,4% 5,5% 100%

2005 61,4% 33,5% 5,0% 100%

2006 61,0% 33,8% 5,2% 100%


13 Aantal stoppers in de horecasector


2003 60,8% 32,9% 6,4% 100%

2004 59,7% 33,9% 6,4% 100%

2005 60,1% 33,2% 6,7% 100%

2006 59,8% 34,5% 5,7% 100%

2007 60,3% 34,0% 5,6% 100%



Sectoranalyse Horeca 2014

Recommend Documents