Sectoranalyse Horeca 2013

HIER FOTO INVOEGEN BREEDTE 210mm x HOOGTE 99mm

Sectoranalyse Horeca 2013

Arbeidsmarkt en tewerkstelling

©2013 Guidea - Kenniscentrum voor Toerisme en Horeca vzw Deze informatie werd met de grootste zorg samengesteld. Guidea, het Kenniscentrum voor Toerisme en Horeca vzw stelt zich echter niet aansprakelijk voor de juistheid van de aangeboden informatie. In geen geval is Guidea, het Kenniscentrum voor Toerisme en Horeca aansprakelijk voor enige directe of indirecte schade als gevolg van of in verband met de aangeboden informatie uit deze publicatie.

i

Inleiding _________________________________________________ 1 Synthese ________________________________________________ 3 1 Trends in de economie ______________________________________ 3 2 Werkzaamheid _____________________________________________ 4 2.1 Werknemers _________________________________________________ 4 2.2 Zelfstandigen ________________________________________________ 6 2.3 Studentenjobs _______________________________________________ 8 2.4 Arbeidsvoorwaarden __________________________________________ 8

3 Werkzoekenden ___________________________________________ 9 3.1 Niet werkende werkzoekenden __________________________________ 9 3.2 In- en uitstroom van werkzoekenden ______________________________ 9

4 Vacatures en horecaopleidingen VDAB _______________________ 10 4.1 Vacatures VDAB ____________________________________________ 10 4.2 Opleidingen VDAB ___________________________________________ 11

Trends in de economie ____________________________________ 13 1 Bruto Binnenlands Product (BBP) ___________________________ 14 2 Werkloosheidsgraad in Vlaanderen __________________________ 15 3 Consumptieprijzen ________________________________________ 16 4 Ondernemingen in de horecasector __________________________ 18 5 Faillissementen in de horecasector __________________________ 20 6 Oprichtingen in de horecasector ____________________________ 23 7 Tijdelijke werkloosheid in de horecasector ____________________ 25 8 Uitgaven per huishouden ___________________________________ 27

Werkzaamheid ___________________________________________ 29 1 Aantal werknemers in de horecasector _______________________ 30 1.1 Overzicht __________________________________________________ 31 1.2 Aantal werknemers in alle sectoren in België _______________________ 34 1.3 Aantal werknemers in de horecasector ___________________________ 35 1.4 Werknemers per subsector ____________________________________ 36 1.5 Werknemers per dimensiegrootte van de onderneming _______________ 38 1.6 Werknemers per dimensiegrootte van de onderneming en per subsector _ 40

© 2013 Guidea – Arbeidsmarkt, sectorfoto horeca

ii

1.7 Werknemers per statuut _______________________________________ 42 1.8 Werknemers per statuut en per subsector _________________________ 43 1.9 Werknemers per geslacht _____________________________________ 44 1.10 Werknemers per geslacht en per subsector _______________________ 45 1.11 Werknemers per regime ______________________________________ 46 1.12 Werknemers per regime en per subsector ________________________ 48 1.13 Werknemers per leeftijdscategorie ______________________________ 49 1.14 Werknemers per leeftijdscategorie en per subsector ________________ 52

2 Aantal zelfstandigen in de horecasector ______________________ 55 2.1 Overzicht __________________________________________________ 56 2.2 Aantal zelfstandigen in alle sectoren in België ______________________ 59 2.3 Aantal zelfstandigen in de horecasector ___________________________ 61 2.4 Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid ________ 62 2.5 Aantal zelfstandigen in de horecasector per geslacht ________________ 64 2.6 Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid en per geslacht _________________________________________________ 65 2.7 Aantal zelfstandigen in de horecasector per leeftijdscategorie __________ 67 2.8 Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid en per leeftijdscategorie __________________________________________ 69 2.9 Aantal startende en stoppende zelfstandigen in de horecasector in de gewesten ________________________________________________ 72

3 Tewerkstelling van studenten met een studentencontract _______ 74 4 Arbeidsvoorwaarden ______________________________________ 75 4.1 Werknemers ________________________________________________ 75 4.1.1 Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector per statuut _________ 75 4.1.2 Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector per statuut en per subsector ________________________________________________ 76 4.1.3 Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector per statuut en per geslacht _________________________________________________ 76 4.1.4 Gemiddeld bruto-uurloon in de horecasector per geslacht ___________ 77 4.1.5. Arbeidsduur op weekbasis ___________________________________ 78 4.1.6 Werken op onregelmatige uren ________________________________ 79 4.1.7 Tijdelijke arbeid ____________________________________________ 81

4.2 Zelfstandigen ___________________________________________ 83 4.2.1 Gemiddeld inkomen in de horecasector per gewest en geslacht ______ 83 4.2.2 Gemiddeld inkomen in de horecasector per gewest en aard van bezigheid ________________________________________________________ 83


iii

4.2.3 Arbeidsduur op weekbasis ___________________________________ 84 4.2.4 Werken op onregelmatige uren ________________________________ 85

Werkzoekenden __________________________________________ 87 1 Niet werkende werkzoekenden ______________________________ 87 2 In- en uitstroom van werkzoekenden _________________________ 90

Vacatures, horecaopleidingen en Leren & Werken _____________ 93 1 Vacatures VDAB __________________________________________ 93 1.1 Ontvangen vacatures _________________________________________ 94 1.2 Ontvangen vacatures per subsector______________________________ 96 1.3 Belangrijkste beroepen en vacatures _____________________________ 97

2 Opleidingen ______________________________________________ 99 2.1 Aantal beëindigde opleidingen bij de VDAB ________________________ 99 2.2 Individuele beroepsopleiding in de onderneming (IBO) ______________ 101 2.3 Stelsel van ‘Leren en Werken’ _________________________________ 105

Toelichting van de bronnen _______________________________ 109 1 Nace-bel code ___________________________________________ 109 2 Faillissementen __________________________________________ 110 3 Ondernemingen, oprichtingen _____________________________ 110 4 Loontrekkende werknemers _______________________________ 110 5 Zelfstandigen ___________________________________________ 110 6 Enquête naar de arbeidskrachten (EAK) _____________________ 111 7 Werkzoekenden _________________________________________ 111 8 Vacatures, horecaopleidingen en Leren & Werken _____________ 112

Bijlage: Evolutiereeksen werknemers _______________________ 113 Bijlage: Evolutiereeksen zelfstandigen ______________________ 125


iv


1

Inleiding In dit rapport maken we een analyse van de horeca-arbeidsmarkt in Vlaanderen (en België) op basis van gegevens beschikbaar bij diverse officiële bronnen. In verschillende hoofdstukken besteden we aandacht aan enkele onderwerpen. We leggen ze hieronder kort uit. 1. Trends in de economie In het eerste hoofdstuk gaan we dieper in op de economische situatie in Vlaanderen. Zo bespreken we het Bruto Binnenlands Product en de werkloosheidsgraad alsook enkele belangrijke indicatoren met betrekking tot de horecasector. Achtereenvolgens zijn dit de consumptieprijzen, het aantal ondernemingen, faillissementen en oprichtingen, het aantal dagen economische werkloosheid en de gemiddelde uitgaven per huishouden die besteed worden aan de horeca. 2. Werkzaamheid Om het aantal werkenden in de sector in beeld te brengen, geven we in hoofdstuk 2 een overzicht van het aantal werknemers, het aantal zelfstandigen en het aantal studentenjobs in de horecasector voor het jaar 2012. Daarnaast geven we een beeld van de arbeidsvoorwaarden. We bespreken de lonen en de arbeidsduur en afwijkende werktijden. 3. Werkzoekenden In het korte deel rond werkzoekenden kijken we enerzijds naar de niet-werkende werkzoekenden met aspiraties in de horecasector. Anderzijds bekijken we ook de in- en uitstroom van werkzoekenden in de horecasector gedurende de verschillende kwartalen. 4. Vacatures, horecaopleidingen en ‘Leren en Werken’ In hoofdstuk 4 kijken we naar de vacatures, horecaopleidingen en het stelsel van ‘Leren en Werken’. In het eerste gedeelte wordt een beeld gevormd van de toestand en de evolutie van het aantal ontvangen vacatures in de horecasector voor het jaar 2012. In het tweede gedeelte geven we vervolgens het aantal beëindigde horeca(web-)opleidingen van de VDAB weer. In dat deel komen ook de individuele beroepsopleidingen in de onderneming (IBO) in de horeca aan bod. Als laatste bekijken we het stelsel van ‘Leren en Werken’ in de horeca. Na de vier hoofdstukken geven we achteraan in dit rapport nog toelichting bij de gebruikte bronnen in dit rapport. Net als vorig jaar bieden we in de bijlagen tabellen met lange termijn evoluties aan. Voor werknemers wordt er een reeks weergegeven van 2001 tot 2012, voor zelfstandigen van 2003 tot 2012. Vooraleer van start te gaan met de trends in de economie vatten we de belangrijkste bevindingen van dit rapport samen in een synthese.


2


3

Synthese 1 Trends in de economie Het bruto binnenlands product of BBP van een land is een veel gebruikte maatstaf voor de welvaartscreatie van een land of regio. De tabel hiernaast toont de jaargroeicijfers voor België over de verschillende kwartalen van 2012. We zien dat 2012 opnieuw een moeilijk jaar is. Hoewel er nog een groei is in kwartaal 1, noteren de daaropvolgende kwartalen negatieve groeicijfers. Het aandeel van de horeca in het BBP tenslotte bedraagt bij benadering 1,60% in 2011 (BBP in kettingeuro's, referentiejaar 2010) (Bron: Nationale Bank van België). Dit is een minieme daling ten opzichte van 2010.

Tabel: Economische jaargroei België 2012 Kwartaal 1 0,4 Kwartaal 2 -0,3 Kwartaal 3 -0,4 Kwartaal 4 -0,4 Bron: Nationale Bank van België (Bewerking Departement WSE)

Een tweede economische indicator is de werkloosheidsgraad, de verhouding tussen het aantal niet-werkende werkzoekenden (nwwz) tussen 18 en 65 jaar en de beroepsbevolking tussen 18 en 65 jaar (Bron: VDAB). We zien dat de werkloosheidsgraad in 2012 terug omhoog gaat. Waar de gemiddelde werkloosheidsgraad in Vlaanderen in 2011 op 6,66% ligt, is deze in 2012 gestegen naar 6,92%. Het indexcijfer van de consumptieprijzen is een economische indicator, die tot hoofdtaak heeft op objectieve wijze de prijsevolutie in de tijd weer te geven van een korf van goederen en diensten. Er is een duidelijk verschil tussen de ho- en de –reca. De hotels en andere accommodaties kennen een serieuze prijsstijging in de zomermaanden terwijl de eet- en drinkgelegenheden een zeer geleidelijke stijging kennen doorheen het jaar. Als we januari 2012 en januari 2013 met elkaar vergelijken, zien we een prijsstijging van 2,5% voor de horecasector in het algemeen. De evolutie van de horecaondernemingen is een andere economische indicator. Hiervoor bekijken we zowel het aantal actieve horecaondernemingen alsook de faillissementen en oprichtingen in de sector. Voor Vlaanderen zien we een negatieve evolutie. Zo daalt het aantal actieve ondernemingen, stijgt het aantal faillissementen en daalt het aantal oprichtingen. Voor België valt vooral de faillissementsstijging op tot voorbij de kaap van 2.000. Meer detail over ondernemingen vindt u in het rapport ‘Horecaondernemingen 2013’. Tabel: aantal en jaargroei van de actieve ondernemingen, faillissementen en oprichtingen in de horecasector in de gewesten – 2011/2012 -

Vlaanderen Wallonië Brussel Totaal

Actieve ondernemingen 1 2012 2011 - 2012 -0,5% 33.763 16.589 6.732 57.503

+0,8% +1,7% +0,1%

Faillissementen 2012 2011 - 2012 1.066 +2,3% 600 +3,6% 396 +8,2% 2.062 +3,8%

Oprichtingen 2012 2011 - 2012 -2,1% 3.009 +1,2% 1.820 +5,6% 773 5.685

±0,0%

Bron: FOD Economie – ADSEI Bewerking door Guidea

Een laatste conjunctuurindicator en bijgevolg voorspeller van de toekomstige evolutie van de werkgelegenheid is de tijdelijke werkloosheid (bron: RVA). In 2012 daalt de economische werkloosheid in de horecasector in Vlaanderen voor het derde jaar op rij. Dit is in tegenstelling tot wat 1

In 2012 zijn er naast de 57.084 horecaondernemingen nog 400 horecaondernemingen met hoofdzetel in het buitenland en 19 horecaondernemingen met hoofdzetel op een onbekende plaats. Hierdoor komt het totaal aantal horecaondernemingen actief in België op 57.503. Hetzelfde principe geldt voor de oprichtingen.


4

men zou mogen verwachten, aangezien er in 2012 eerder een negatieve conjunctuur is. De negatieve conjunctuur zet bedrijven blijkbaar niet aan tot tijdelijke werkloosheid. We noteren voor 2012 ten opzichte van 2011 een daling van 10% in het aantal dagen economische werkloosheid in de horecasector.

2 Werkzaamheid 2.1 Werknemers In 2012 werken in België 120.681 werknemers in de horecasector of 3,48% van alle werknemers over alle sectoren heen. Vlaanderen telt 66.706 horecawerknemers in 2012. Dit is een gevoelige daling ten opzichte van het jaar voordien met 3,5% en het laagste peil sinds 2003. In Wallonië en Brussel daalt het aantal horecawerknemers minder, dit met respectievelijk 0,2% en 2,1%. Met 55% van alle horecawerknemers blijft Vlaanderen het grootste gewest. Grafiek: evolutie aantal werknemers in de horecasector in Vlaanderen en België -2001/2012130.000 120.000

121.294

119.907

123.730 120.681

113.351

110.000 100.000 90.000

Vlaanderen België

80.000 70.000

66.608

71.246

68.511

69.092 66.706

60.000 50.000

Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 Bewerking door GUIDEA

In 2012 daalt het aantal horecawerknemers in Vlaanderen in nagenoeg elke subsector, behalve bij de kampeerterreinen en de overige accommodatie. De restaurants blijven de grootste werkgever in de horecasector. In Vlaanderen werken bijna zes op tien horecawerknemers in een restaurant. Hoewel in 2012 in absolute aantallen het aantal restaurantwerknemers daalt, stijgt het aandeel nog tot ruim 58%. De hotels, catering en drinkgelegenheden volgen op ruime afstand met elk iets meer dan 10%. De overige logies zijn goed voor 4% van alle horecawerknemers. Vooral de drinkgelegenheden verliezen aandeel en vertegenwoordigen 13% van alle horecawerknemers in Vlaanderen. 45% van alle horecawerknemers in Vlaanderen werkt in een bedrijf met minder dan 10 werknemers. Op het gebied van dimensiegrootte zien we voor Vlaanderen in nagenoeg elke categorie een absolute daling van het aantal horecawerknemers ten opzichte van 2011. Er is enkel een absolute stijging van het aantal werknemers bij de bedrijven met minimum 50 werknemers in dienst. Er is een groot verschil in evolutie tussen de verschillende statuten. Het aantal arbeiders in de horecasector in België en Vlaanderen daalt in absolute cijfers met respectievelijk 3% en 4%. Het aantal bedienden daarentegen stijgt met 1% in België en 3% in Vlaanderen. Op die manier stijgt in


5

2012 het percentage bedienden in Vlaanderen boven de 10%. Voor België was dit reeds het geval aangezien in Brussel zo’n 20% van alle horecawerknemers een bediende is. Traditioneel stelt de horecasector meer vrouwen dan mannen te werk. Toch merken we al enkele jaren dat de verdeling evolueert naar een 50 - 50 verdeling. In België werken in 2012 reeds iets meer mannen dan vrouwen. In Vlaanderen zien we het aandeel mannen in 2012 met 0,6 procentpunt omhoog gaan richting 48,3% van alle horecawerknemers. De verdeling is ook afhankelijk van de subsector. Zo werken er in 2012 in Vlaanderen meer mannen dan vrouwen in de subsectoren van de restaurants en kampeerterreinen. In Vlaanderen zien we voor 2012 een toename van het aantal voltijdse horecawerknemers met 1,3%. Dit wil zeggen dat de afname van het totaal aantal horecawerknemers volledig toe te schrijven is aan de werknemers die deeltijds of als specialen werken. We zien voor deze groepen een daling van respectievelijk 4% en 12%. Voor België zien we hetzelfde patroon, al liggen de percentages iets anders. In vergelijking met andere sectoren tenslotte stelt de horecasector een groot aandeel jongeren tewerk. In 2012 is in Vlaanderen 36% van de horecawerknemers jonger dan 30 jaar, terwijl dit over alle sectoren heen 21% is. Als gevolg van de vergrijzing van de bevolking neemt het aandeel 50-plussers daarentegen toe tot ruim 19%. Voor Vlaanderen bedroeg het percentage jongeren nog 41% in 2008, terwijl dit in 2012 reeds gedaald is naar 36%. 2

Tabel: Overzicht loontrekkende werknemers in de horecasector -2012n % Vlaanderen België Vlaanderen 3 120.681 66.706 Totaal aantal 100% Gewesten 66.706 Vlaanderen --Wallonië -26.675 -Brussel -27.300 -Subsector 8.611 Hotels 16.975 12,9% 2.388 Vakantieverblijven 3.756 3,6% 310 Kampeerterreinen 476 0,5% Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden Dimensiegrootte 1 tot 4 werknemers 5 tot 9 werknemers 10 tot 19 werknemers 20 tot 49 werknemers 50 of meer werknemers

130 38.810 7.743 8.714 15.361 14.608 13.805 10.678 12.254

België 100% 55,3% 22,1% 22,6%

684 67.948 16.674 14.168

0,2% 58,2% 11,6% 13,1%

14,1% 3,1% 0,4% 0,6% 56,3% 13,8% 11,7%

27.609 24.321 22.302 18.657 27.792

23,0% 21,9% 20,7% 16,0% 18,4%

22,9% 20,2% 18,5% 15,5% 23,0%

105.757 14.924

89,9% 10,1%

87,6% 12,4%

Arbeiders/bedienden Arbeiders Bedienden

59.988 6.718

2

De groene, rode of gele pijltjes in de tabel wijzen op de evolutie in absolute cijfers ten opzichte van 2011. De cijfers van de RSZ geven normaliter het aantal arbeidsplaatsen op basis van de hoofdzetel van de onderneming weer 3


6

n

%

Vlaanderen

België

Vlaanderen

België

32.251

60.441 60.240

48,3% 51,7%

50,1% 49,9%

23.883 33.518 9.305

45.281 63.939

35,8% 50,2%

37,5% 53,0%

11.461

13,9%

9,5%

6

59.867 3.369

106.229

100%

100%

5.125

5,6%

4,8%

20-29 jaar

18.271

33.392

30,5%

31,4%

30-39 jaar

13.555

25.842

22,6%

24,3%

40-49 jaar

13.023

23.322

21,8%

22,0%

50-64 jaar

10.864

17.477

18,1%

16,5%

785

1.071

1,3%

1,0%

Geslacht Man Vrouw

34.455

Arbeidsregime Voltijds 4 Deeltijds Specialen

5

Leeftijdscategorie <20 jaar

>64 jaar

Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06/2012 Bewerking door GUIDEA

2.2 Zelfstandigen In 2012 telt België 39.727 zelfstandigen in de horecasector. Dit komt neer op 4,1% van alle zelfstandigen over alle sectoren heen. Vlaanderen telt 25.513 zelfstandige horeca-uitbaters, een stijging met een kleine 500 ten opzichte van 2011 en goed voor een aandeel van 4,2%. Sinds 2008 is het aantal zelfstandigen in de horecasector gevoelig toegenomen (+18% in Vlaanderen in de periode 2008 – 2012). 64% van de zelfstandigen in de horecasector woont in Vlaanderen, 30% in Wallonië en slechts 5% in Brussel. De verdeling over de gewesten blijft reeds enkele jaren min of meer gelijk. In Vlaanderen blijft West-Vlaanderen de provincie met het grootst aantal zelfstandige horeca-uitbaters. Het is echter wel de enige provincie die er in absolute aantallen op achteruit gaat. Voor 77% van de zelfstandigen in de horecasector in Vlaanderen, is de horeca-activiteit hun hoofdbezigheid. Daarnaast oefent 18% een horecafunctie uit als bijkomende activiteit. 5% is actief na de pensioensleeftijd te hebben bereikt. Op lange termijn is er een evolutie naar aard van bezigheid. In 2003 was 86% nog zelfstandige in hoofdbezigheid, terwijl 11% dit was als bijkomende bezigheid. Het percentage actieven na pensioen(leeftijd) is in dezelfde periode lichtjes gestegen van 3% naar 5%. In 2012 is 56% van de zelfstandigen in Vlaanderen een man, terwijl 44% een vrouw is. Het verschil tussen beide geslachten is de laatste jaren iets groter geworden. Waar we bij de werknemers een grote groep jonge werknemers (<30 jaar) aantreffen, zien we bij de zelfstandigen net een omgekeerde leeftijdsverdeling. 36% van de Vlaamse zelfstandigen in de horecasector is ouder dan 50 jaar. 21% is jonger dan 35 jaar. Op lange termijn is er een evolutie zichtbaar naar meer ouderen als zelfstandige in de sector. In 2003 was slechts 28% van de zelfstandigen in de horecasector ouder dan 50 jaar terwijl 25% jonger was dan 30 jaar. 4

De deeltijdse prestaties betreffen de prestaties van de werknemer die gemiddeld slechts een gedeelte presteert van de arbeidstijd van de referentie persoon (voltijds werknemer). 5 De groep ‘specialen’ bevat vooral loontrekkenden die werken via gelimiteerde prestaties (extra’s in de horeca). 6 Werknemers per leeftijdscategorie: deze statistieken geven het aantal unieke werknemers naar leeftijdscategorieën weer volgens de hoofdverblijfplaats van de werknemer.


7

Het aantal starters en stoppers in de horecasector tenslotte stijgt beiden. Het aantal starters in Vlaanderen stijgt met 14% tot 3.255, terwijl het aantal stoppers met 1% stijgt tot 1.798. Voor België is er een stijging van het aantal starters met 16%, terwijl het aantal stoppers stijgt met 5%. Vooral in Brussel zijn er grote stijgingen. Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector -2012-

7

n Totaal aantal Gewesten Vlaanderen Wallonië Brussel Vlaamse provincies West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Antwerpen Vlaams-Brabant Limburg 8 Aard van bezigheid Hoofdbezigheid Bijkomende bezigheid Actief na pensioen Geslacht Man Vrouw

Vlaanderen 25.513

België 39.727

----

25.513 12.052

6.582

% Vlaanderen 100%

België 100%

2.162

----

64,2% 30,3% 5,4%

5.965 5.322 3.670 3.974

------

25,8% 23,4% 20,9% 14,4% 15,6%

------

19.705 4.574 1.234

30.935 6.754 2.038

77,2% 17,9% 4,8%

77,9% 17,0% 5,1%

14.189 11.324

22.491 17.236

55,6% 44,4%

56,6% 43,4%

884 4.368 11.164 7.984

1.379 6.669 17.197 12.577 1.905

3,5% 17,1% 43,8% 31,3% 4,4%

3,5% 16,8% 43,3% 31,7% 4,8%

5.513 3.050

---

---

Leeftijd <25 jaar 25 tot 35 jaar 35 tot 50 jaar 50 tot 65 jaar >65 jaar Starters/stoppers Starters Stoppers

1.113 3.255 1.798

Bron: RSVZ Bewerking door Guidea

7

De groene, rode of gele pijltjes in de tabel wijzen op de evolutie in absolute cijfers ten opzichte van 2011. Zelfstandige in bijberoep: Dit is het geval als men samen met de zelfstandige activiteit nog een andere beroepsbezigheid uitoefent voor een werkgever. Of, als men als zelfstandige ook een loonvervangend inkomen krijgt uit een andere, weggevallen beroepsactiviteit als werknemer of ambtenaar. Zelfstandige actief na pensioen(leeftijd): Hier moet de zelfstandige rekening houden met een aantal voorwaarden. Zo zijn de inkomsten uit de beroepsbezigheid begrensd. 8


8

2.3 Studentenjobs Tabel: Aantal studentenjobs in de horecasector per kwartaal in België -2012kwartaal Aantal 2011 - 2012 jaar Q1 25.294 +42,0% Q2 35.415 +33,9% 2012 Q3 50.380 +25,4% Q4 29.785 +31,5% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek Bewerking door Guidea

Wat opvalt is de grote stijging in alle kwartalen ten opzichte van 2011. De jaargroei is het grootst in kwartaal één, met name 42%. Er zijn eveneens grote verschillen tussen de vier kwartalen wat betreft het aantal studentenjobs in de horeca. Zo waren er tijdens kwartaal drie van 2012 dubbel zoveel studenten tewerkgesteld als tijdens kwartaal één.

2.4 Arbeidsvoorwaarden In de horecasector in België en Vlaanderen heerst er een kloof tussen de brutokwartaallonen van arbeiders en bedienden. In 2012 voor Vlaanderen bedroeg deze kloof op kwartaalbasis 44% in het voordeel van de bedienden (5.893  8.491). In België en Vlaanderen is er eveneens een verschil tussen de brutokwartaallonen van mannen en vrouwen in de horecasector, dit in het voordeel van de mannen. Waar dit verschil voor Vlaanderen bij arbeiders slechts 4% is (5.760  6.004), loopt dit tussen mannelijke en vrouwelijke bedienden op tot 18% (7.845  9.243). De cijfers voor België liggen in dezelfde lijn. Als we kijken naar de zelfstandigen, zien we dat deze in 2012 in de horecasector in Vlaanderen gemiddeld 10.444 euro op jaarbasis verdienden, iets meer dan het Belgisch gemiddelde in de horecasector. Er zijn wel duidelijke verschillen naar geslacht en aard van bezigheid. Zo verdienden mannen in Vlaanderen en België gemiddeld ruim 3.000 euro meer dan hun vrouwelijke collega’s. Bij de aard van bezigheid zien we in Vlaanderen dat de zelfstandigen als hoofdbezigheid ruim 12.000 euro verdienden. De actieven na pensioen stranden op een kleine 6.000 euro terwijl deze in nevenbezigheid net boven de 2.000 euro uitkomen. De cijfers voor België liggen in dezelfde lijn. De gemiddelde werktijd bij voltijdse horecawerknemers in Vlaanderen ligt in 2012 net onder de kaap van 40 uren. Bij deeltijds loontrekkenden ligt de gemiddelde werktijd in 2012 op iets minder dan 19 uur. Er zijn duidelijke verschillen tussen mannen en vrouwen. In Vlaanderen werkt 62% van de vrouwen minder dan 37 uren per week, terwijl dit percentage voor mannen op 38% ligt. Daarnaast werkt 11% van de mannen meer dan 40 uren, terwijl dit bij vrouwen 4% is. De resultaten voor België liggen in dezelfde lijn. De gemiddelde werktijd bij voltijdse zelfstandigen in de horecasector in Vlaanderen ligt in 2012 op iets minder dan 67 uur. In Vlaanderen werkt 88% van de mannelijke zelfstandigen en 75% van de vrouwelijke meer dan 40 uur per week. Beide percentages zijn beduidend hoger dan bij de loontrekkenden. De verdeling tussen mannen en vrouwen is bij de zelfstandigen vrij gelijklopend, al is er zoals vermeld een groter percentage mannen dat aangeeft meer dan 40 uren per week te werken. 9

Uit de EAK , blijkt dat zelfstandigen in de horecasector in Vlaanderen meer op onregelmatige uren werken dan hun loontrekkende collega’s, en dit voor beide geslachten. Avond-, zaterdag en zondagwerk wordt door meer dan 80% van de zelfstandige horeca-uitbaters soms of altijd gedaan. De percentages voor loontrekkenden liggen hier weliswaar ook hoog, maar toch gevoelig lager. Er zijn 9

Enquête naar de arbeidskrachten


9

eveneens verschillen tussen mannen en vrouwen en dit zowel voor loontrekkenden als zelfstandigen. Er zijn meer vrouwen dan mannen die aangeven nooit te werken tijdens de avond, nacht, zaterdag of zondag. Tenslotte ligt het percentage dat nachtwerk doet het laagst voor iedereen. Er zijn niettemin nog steeds twee op drie mannelijke zelfstandigen die aangeven soms of altijd nachtwerk te doen. Als we kijken naar eigen bevragingen bij werknemers zien we dat zaterdagwerk eveneens het vaakst wordt aangegeven als werk op onregelmatige uren. Nachtwerk en ochtendwerk is daar op het minst 10 aantal respondenten van toepassing. Tabel: werken op onregelmatige uren in Vlaanderen naar loontrekkenden / niet-loontrekkenden en 11 geslacht -2012100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% zelfstandigen mannen zelfstandigen vrouwen werknemers mannen werknemers vrouwen

avondwerk 96% 85% 75% 58%

nachtwerk 65% 42% 29% 24%

zaterdagwerk 98% 93% 81% 69%

zondagwerk 91% 80% 65% 55%

Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Enquête naar de arbeidskrachten 2012, NACE_2008=55 of 56 Bewerking door Guidea

Tenslotte geeft zowat 86% van de horecawerknemers in Vlaanderen aan vast werk te hebben. Dit is iets meer dan het percentage voor gans België.

3 Werkzoekenden 3.1 Niet werkende werkzoekenden In 2012 zijn er gemiddeld 17.548 niet-werkende werkzoekenden met een aspiratie in de horecasector. Nu meerdere aspiraties in rekening worden gebracht, liggen de cijfers bijna dubbel zo hoog als vorig jaar. In detail worden keukenhulp, drankkelner en afwasser veel opgegeven als voorkeurberoep. De beroepen van nachtportier, pizzabakker en kok trekken een mannelijker publiek aan, terwijl gouvernante, kamerpersoneel of zaalhulp eerder vrouwen aantrekken.

3.2 In- en uitstroom van werkzoekenden Op jaarbasis zien we in 2012 een toename van het aantal mensen dat uitstroomt uit de horeca naar werkloosheid. Daarenboven zien we een afname van het aantal mensen dat instroomt naar werk in de horeca vanuit de werkloosheid. Op onderstaande grafiek zien we voor 2012 dat de rode trendlijn 10

Rapport “Arbeidssituatie van werknemers in de Vlaamse horeca 2012“ Antwoordcategorie avond- en nachtwerk = werkt soms, gewoonlijk of altijd ’s avonds / ’s nachts Antwoordcategorie zaterdag- en zondagwerk = werkt minstens één zaterdag / zondag in de maand. 11


10

(uitstroom uit de horeca naar werkloosheid) hoger ligt dan de groene trendlijn (instroom naar werk in de horeca vanuit werkloosheid). Dit wijst op een negatieve evolutie in de werkzoekendenstromen m.b.t. de horecasector. 12

Grafiek: Uitstroom uit werk in de horeca naar werkloosheid en instroom naar werk in de horeca uit de 13 werkloosheid in Vlaanderen per kwartaal -Q1 2007/Q4 20123.300 3.100 2.900 2.700 2.500 2.300 2.100 1.900 1.700 1.500 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 2007

2008

2009

2010

2011

2012

Uitstroom uit horeca naar werkloosheid Instroom naar horeca vanuit werkloosheid Trendlijn uitstroom uit horeca naar werkloosheid Trendlijn instroom naar horeca vanuit werkloosheid Bron: Departement WSE Bewerking door Guidea

4 Vacatures, horecaopleidingen en ‘Leren & Werken’ 4.1 Vacatures VDAB 3,9% van alle vacatures in 2012 zijn vacatures in de horecasector. Het grootste aantal ontvangen vacatures in de horecasector vinden we traditioneel in West-Vlaanderen. In 2012 is dit niet anders, al daalt het aandeel van West-Vlaanderen wel spectaculair met zes procentpunten naar 33%. Zowel Antwerpen (21%) als Oost-Vlaanderen (19%) hebben elk ongeveer één vijfde van het aantal vacatures. Vlaams-Brabant en Limburg vertegenwoordigen een kleiner aandeel in het aantal vacatures met respectievelijk 11% en 8%. Oost-Vlaanderen is de enige provincie die in absolute aantallen meer vacatures had in 2012 dan in 2011. Het gevraagde studieniveau voor de ontvangen vacatures in de horecasector is eerder laag (82%). Slechts 4% van de vacatures verwacht een hoog opleidingsniveau. Het verwachte opleidingsniveau ligt in de horecasector heel wat lager dan voor alles sectoren samen. Ook voor gevraagde ervaring wijkt de horecasector af van het gemiddelde over alle sectoren heen. Bij 61% van alle horecavacatures vraagt men minimaal 6 maanden ervaring, terwijl dit voor alle sectoren samen maar 52% is.

12 13

Het aantal mensen werkzaam in de horeca dat in de loop van de maand werkzoekend wordt Het aantal werkzoekenden dat in de loop van de maand instroomt in de horeca


11

De verdeling naar subsector in de horecasector op gebied van vacatures blijft nagenoeg gelijk. Zo blijft ‘restaurants’ de grootste categorie met 53% van de vacatures, gevolgd door ‘hotels’ (19%). In absolute aantallen stijgt het aantal vacatures in de subsector ‘Kantines en catering’ tussen 2011 en 2012. Het aantal vacatures in de andere subsectoren daalt met minstens 10%. Voor 88 beroepen in de horecasector werden in 2012 minstens vijf vacatures ontvangen. De meeste vacatures in de horecasector waren voor restaurant-kelner, drankkelner en keukenhulp.

4.2 Opleidingen VDAB In 2012 beëindigden 1.374 cursisten een horecaopleiding bij de VDAB. Het aantal horecaopleidingen kent een daling met 14%, waarmee het aandeel van de horecaopleidingen in alle VDAB-opleidingen daalt naar 1,54%. Van de horecaopleidingen zijn 70% opleidingen voor keukenpersoneel, 13% voor zaalpersoneel en 18% voor ander horecapersoneel. In 2012 beëindigden eveneens 413 cursisten een horeca-webopleiding. In 2012 zijn er in totaal 11.979 IBO-opleidingen in Vlaanderen. In 2012 is er, ten opzichte van 2011, een toename van 3,3% in het aantal IBO’s in de horecasector (839 => 867). Over alle sectoren heen was er daarentegen een afname van 2,2%. Het aantal IBO-opleidingen in de horecasector is 7,2% van alle IBO-opleidingen in alle sectoren. Hiermee staat de horecasector op de derde plaats na de bouwsector en de kleinhandel.

4.3 Stelsel van ‘Leren en Werken Onderstaande figuur toont het stelsel van ‘Leren en Werken’. Indien beschikbaar zijn de aantallen voor de horecasector voor het jaar 2012 toegevoegd.

'Leren en Werken' / Deeltijds Onderwijs

Syntra leertijd (322)

Persoonlijk Ontwikkelingstraject (POT)

Deeltijds beroepssecundair onderwijs (DBSO) via Centrum Deeltijds Onderwijs

Voortraject

Brugproject

Tewerkstelling in Normaal Economisch Circuit (340)

Deeltijds Contract

IBO (binnen deeltijds onderwijs)


ILW (186)

12


13

Trends in de economie Vooraleer te focussen op de arbeidsmarkt, gaan we eerst dieper in op de economische situatie in Vlaanderen. De vraag en het aanbod van de arbeid worden immers in grote mate bepaald door economische ontwikkelingen. Inzicht in economische ontwikkelingen vertelt ons heel wat over de toekomstige ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Eerst bespreken we een aantal conjunctuurindicatoren zoals het Bruto Binnenlands Product, de werkloosheidsgraad en de consumptieprijzen. Meer specifiek voor de horecasector bekijken we eveneens de consumptieprijzen maar ook het aantal ondernemingen, het aantal faillissementen, het aantal oprichtingen, en het aantal dagen economische werkloosheid. Deze indicatoren geven een beeld van de algemene conjuncturele toestand en hebben een voorspellende waarde voor de toestand op de arbeidsmarkt. Bovendien lijkt horeca een sector te zijn die snel met een conjuncturele beweging mee evolueert (bron: Graydon, publicaties 01/03: faillissementen, p. 2; www.graydon.be). Tot slot geven we cijfers uit het huishoudbudgetonderzoek, namelijk de gemiddelde uitgaven per huishouden die gaan naar horeca.


14

1 Bruto Binnenlands Product (BBP) Het bruto binnenlands product of BBP van een land of van een regio is de marktwaarde van alle goederen en diensten die op één jaar tijd worden geproduceerd. Het is een veel gebruikte maatstaf voor de welvaartscreatie van een land of regio. Grafiek: Evolutie van de economische groei op jaarbasis (België en EU-27; Q1 2000 – Q4 2012)

Bron: Nationale Bank van België (Bewerking Departement WSE)

Bovenstaande grafiek geeft de evolutie van de economische groei voor België en de EU-27 per kwartaal ten opzichte van het kwartaal in het voorgaande jaar. Het gaat hierbij om seizoensgezuiverde en voor kalendereffecten gecorrigeerde veranderingspercentages ten opzichte van de overeenstemmende periode van het voorgaande jaar van het Bruto 14 Binnenlands Product (BBP) naar volume in kettingeuro’s (referentiejaar Tabel: Economische jaargroei België 2005). (Bron: Steunpunt WSE) 2012 De economische crisis tijdens de tweede helft van 2008 en het volledige Kwartaal 1 0,4 jaar 2009 is duidelijk te zien op de grafiek. In 2009 Q2 was er de grootste Kwartaal 2 -0,3 krimp in België met een negatieve groei van 4,2%. In 2010 en 2011 Kwartaal 3 -0,4 herstelde de economie zich in België en de EU27 met positieve Kwartaal 4 -0,4 groeicijfers. 2012 is terug een moeilijk jaar. Hoewel er nog een groei is in Bron: Nationale Bank van kwartaal 1, noteren de daaropvolgende kwartalen negatieve groeicijfers. België (Bewerking De tabel hiernaast toont de groeicijfers voor België over de verschillende Departement WSE) kwartalen van 2012. Het aandeel van de horeca in het BBP bedraagt bij benadering 1,60% in 2011 (BBP in kettingeuro's, referentiejaar 2010) (Bron: Nationale Bank van België). Dit is een lichte daling ten opzichte van 2010.

14

Om de volumegroei van het bbp en zijn componenten te meten is het nodig om uit de waarde-evolutie het effect van de prijsveranderingen te elimineren, door de prijzen a.h.w. “constant” te houden.


15

2 Werkloosheidsgraad in Vlaanderen Een tweede economische indicator is de werkloosheidsgraad. Vanaf januari 1999 wordt de werkloosheidsgraad bepaald door de verhouding tussen het aantal niet-werkende werkzoekenden (nwwz) tussen 18 en 65 jaar en de beroepsbevolking tussen 18 en 65 jaar (Bron: VDAB). Grafiek: werkloosheidsgraad in Vlaanderen - 2011/2012 8,00% 7,50% 7,00% 6,50% 6,00% 5,50% 5,00%

2011

2012

Bron: VDAB Bewerking door Guidea

We zien dat de werkloosheidsgraad een piek kent in de zomermaanden. Begrijpelijk aangezien dan heel wat jongeren de schoolbanken verlaten. Als we 2012 met 2011 vergelijken zien we in nagenoeg alle maanden een hogere werkloosheidsgraad dan het jaar voordien. Als we de trendlijn van de laatste jaren bekijken, zien we dat deze een piek bereikt in 2010 waarna een lichte daling volgt om terug te stijgen in 2012. Grafiek: evolutie werkloosheidsgraad Vlaanderen -2008/2012 8,50% 8,00% 7,50% 7,00% 6,50% 6,00% 5,50%

januari maart mei juli september november januari maart mei juli september november januari maart mei juli september november januari maart mei juli september november januari maart mei juli september november

5,00%

2008

2009

2010

2011



2012

16

3 Consumptieprijzen Het indexcijfer van de consumptieprijzen is een economische indicator, die tot hoofdtaak heeft op objectieve wijze de prijsevolutie in de tijd weer te geven van een korf van goederen en diensten die door de gezinnen worden aangekocht en als representatief voor hun verbruiksgewoonten worden beschouwd. Het indexcijfer meet niet zozeer het prijsniveau van deze korf voor een bepaalde periode, maar wel de schommeling van dit niveau tussen twee periodes, waarbij de eerste periode als vergelijkingsbasis geldt (bron: Fod Economie). Het basisjaar ter vergelijking is 2004. Dat basisjaar wordt gelijkgesteld met 100. We geven hieronder de indexen weer voor de maanden in 2012 en dit voor 12 groepen van uitgaven. De horeca (hotels, restaurants en cafés) is er één van. Grafiek: index consumptieprijzen voor 12 uitgavengroepen – 2012 150

1. Voedingsmiddelen en dranken 2. Tabak

140 3. Kleding en schoeisel

130

4. Huisvesting, water, elektriciteit, gas en andere brandstoffen 5. Stoffering, huishoudelijke apparaten en dagelijks onderhoud van de woning

120

6. Gezondheidsuitgaven

110

7. Vervoer 8. Communicatie

100 9. Recreatie en cultuur

90

10. Onderwijs 11. Hotels, cafés en restaurants

80 12. Diverse goederen en diensten ALLE GROEPEN/GETUIGEN


Als we kijken naar de grafiek van de indexen, zien we dat de horecaprijzen meer dan gemiddeld (voor alle groepen) gestegen zijn ten opzichte van 2004. Er is een duidelijke piek te zien in de zomermaanden vanwege de prijsstijgingen bij de accommodatie. De index voor de horecasector schommelt in 2012 tussen de 120 en 130. De groep van huisvesting, water, elektriciteit, gas en andere brandstoffen is het meest gestegen in acht jaar tijd. De groep van communicatie is de enige die nu goedkoper is dan in 2004. Hieronder splitsen we de horecasector verder op.


17

Grafiek: index consumptieprijzen horecasector - 2012/2013 160 150 140 130 120 110 100 90 80 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

2012

1 2013

Restaurants Frituren, fastfood en snackbars Hotels Horeca algemeen

Cafés Kantines Andere accomodaties


We zien een duidelijk verschil tussen de ho- en de –reca. De hotels en andere accommodaties kennen namelijk een serieuze prijsstijging in de zomermaanden. Verder zien we eveneens lokale pieken bij andere accommodaties tijdens april en december (schoolvakanties). Hotels kennen enkel een piek tijdens de zomermaanden, aangezien hun doelpubliek ook meer divers is. Bij de eet- en drinkgelegenheden, zien we een zeer geleidelijke stijging doorheen het jaar. Als we januari 2012 en januari 2013 met elkaar vergelijken, zien we een prijsstijging van 2,5% voor de horecasector in het algemeen (126,38  123,3). De tabel hieronder toont de verschillen per subsector. De index van de cafés staat het hoogst van alle subsectoren, althans in januari 2013. Dit wil uiteraard niet zeggen dat de prijzen in cafés hoger liggen dan in de andere subsectoren, wel dat zij de grootste stijging van prijzen kennen sinds 2004. Tabel: index consumptieprijzen horecasector – 2012/2013 jaar maand

2012 1

2

3

Restaurants

123,3

123,69

124,2

124,4 124,6 124,8

Cafés

130,4

130,59

131,7

131,9 132,7 132,9

126

126,19

126,7

Kantines

126,1

126,05

Hotels

112,4

Andere accommodaties Horeca algemeen

Frituren, fastfood en snackbars

4

5

8

9

10

11

12

1

125,1 125,45

125,72

125,95

126,18

126,19

126,45

133,33

133,45

133,67

133,83

133,95

133,95

126,8 127,1 127,4

127,8 128,17

128,35

128,67

128,68

128,93

129,3

126,1

126,1 126,1 126,1

126,1 126,05

129,45

129,47

129,47

129,47

129,47

112,35

112,2

114,5 116,3 119,6

127,8 126,59

120,45

116,38

116,3

115,05

115,05

96,86

108,63

98,81

122,2

119,7

153,4 146,88

110,89

113,59

100,72

118,79

96,01

123,3

124,04

124,2

125,4 125,4 126,1

128,2 128,16

126,69

126,75

126,37

127,08

126,38

113

6

7

2013

133



18

4 Ondernemingen in de horecasector Tabel: Aantal horecaondernemingen per gewest -2008/20122008 2009 2010 2011 Vlaanderen 33.872 33.881 33.918 33.921 Wallonië 16.189 16.220 16.296 16.463 Brussel 6.301 6.386 6.522 6.619 Buitenland 411 424 428 414 Niet gekend 39 33 24 20

2012 33.763 16.589 6.732 400 19

2011 - 2012 -0,5%

+0,1%

Totaal

56.812

56.944

57.188

57.437

57.503

Vlaanderen Wallonië Brussel Buitenland

2008 59,6% 28,5% 11,1% 0,7%

2009 59,5% 28,5% 11,2% 0,7%

2010 59,3% 28,5% 11,4% 0,7%

2011 59,1% 28,7% 11,5% 0,7%

2012 58,7% 28,8% 11,7% 0,7%

Totaal

100%

100%

100%

100%

100%

+0,8% +1,7%

Bron: FOD Economie - ADSEI Bewerking door Guidea

In 2012 blijft het aantal horecaondernemingen in België vrij stabiel in vergelijking met 2011. Er is wel een verschil tussen de gewesten. Waar er in Vlaanderen een daling is, stijgt het aantal horecaondernemingen in Wallonië en Brussel. Tabel: Aantal horecaondernemingen per subsector in België -2008/20122008 2009 2010 2011 Hotels 1.930 1.936 1.938 1.927 Vakantieverblijven 934 1.057 1.171 1.285 Kampeerterreinen 472 465 451 440 Overige accommodatie 262 240 223 211 Restaurants 29.705 29.958 30.237 30.546 Catering 4.778 4.862 5.023 5.117 Drinkgelegenheden 18.731 18.426 18.145 17.911 Totaal 56.812 56.944 57.188 57.437

Hotels Vakantieverblijven Kampeerterreinen Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden Totaal

2008 3,4% 1,6% 0,8% 0,5% 52,3% 8,4% 33,0% 100%

2009 3,4% 1,9% 0,8% 0,4% 52,6% 8,5% 32,4% 100%

2010 3,4% 2,0% 0,8% 0,4% 52,9% 8,8% 31,7% 100%

2011 3,4% 2,2% 0,8% 0,4% 53,2% 8,9% 31,2% 100%

2012 1.932 1.371 435 207 30.738 5.299 17.521 57.503 2012 3,4% 2,4% 0,8% 0,4% 53,5% 9,2% 30,5% 100%


De grootteorde van verdeling over de verschillende subsectoren blijft min of meer gelijk in België en Vlaanderen. De laatste jaren zien we wel een absolute en relatieve stijging in België van de


19

restaurants, cateringbedrijven en de vakantieverblijven. Drinkgelegenheden gaan er daarentegen op achteruit. Tabel: Aantal horecaondernemingen per subsector in Vlaanderen -2008/20122008 2009 2010 2011 Hotels 1.089 1.108 1.103 1.091 Vakantieverblijven 553 632 715 782 Kampeerterreinen 224 222 219 213 Overige accommodatie 142 135 126 123 Restaurants 17.247 17.318 17.417 17.481 Catering 3.043 3.101 3.216 3.296 Drinkgelegenheden 11.574 11.365 11.122 10.935 Totaal 33.872 33.881 33.918 33.921

2012 1.091 825 213 119 17.469 3.384 10.662 33.763

Hotels Vakantieverblijven Kampeerterreinen Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden

2008 3,2% 1,6% 0,7% 0,4% 50,9% 9,0% 34,2%

2009 3,3% 1,9% 0,7% 0,4% 51,1% 9,2% 33,5%

2010 3,3% 2,1% 0,6% 0,4% 51,4% 9,5% 32,8%

2011 3,2% 2,3% 0,6% 0,4% 51,5% 9,7% 32,2%

2012 3,2% 2,4% 0,6% 0,4% 51,7% 10,0% 31,6%

Totaal

100%

100%

100%

100%

100%


Tabel: Evolutie van het aantal ondernemingen in de horecasector in Vlaanderen per subsector -2008/20122008 - 2009 2009 - 2010 2010 - 2011 2011 - 2012 Δ % Δ % Δ % Δ % Hotels +19 +1,7% -5 -0,5% -12 -1,1% 0 ±0,0% Vakantieverblijven +79 +14,3% +83 +13,1% +67 +9,4% 43 +5,5% Kampeerterreinen -2 -0,9% -3 -1,4% -6 -2,7% 0 ±0,0% Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden Totaal

-7 +71 +58 -209 +9

-4,9% +0,4% +1,9% -1,8% +0,0%

-9 +99 +115 -243 +37

-6,7% +0,6% +3,7% -2,1% +0,1%

-3 +64 +80 -187 +3

-2,4% +0,4% +2,5% -1,7% +0,0%

-4 -12 +88 -273 -158

-3,3% -0,1% +2,7% -2,5% -0,5%


Als we de horecasector in Vlaanderen bekijken, zien we min of meer hetzelfde verhaal als voor België, al blijft het absolute aantal restaurants de laatste jaren vrij constant. In 2012 zijn er in de horecasector in Vlaanderen 158 ondernemingen minder dan in 2011. Procentueel betekent dit een daling van 0,5%. Tussen de verschillende subsectoren zien we vrij grote verschillen qua evolutie. Zo kennen enkel de vakantieverblijven en de cateringbedrijven een positieve jaargroei. Zoals reeds gezegd, gaan de drinkgelegenheden verder achteruit, dit jaar met een netto-daling van 273 ondernemingen of 2,5%. Meer detail over het aantal ondernemingen vindt u in het rapport ‘Horecaondernemingen 2013’.


20

5 Faillissementen in de horecasector Een andere belangrijke conjunctuurindicator is het aantal faillissementen. Bij opleving van de economie daalt het aantal faillissementen, bij achteruitgang stijgt het aantal faillissementen. We geven 15 het aantal faillissementen op jaarbasis weer . Tabel: Aantal faillissementen in de horecasector in de gewesten -2008/20122008 2009 2010 2011 2012 Vlaanderen 835 1.007 936 1.042 1.066 Wallonië 456 466 504 579 600 Brussel 301 325 348 366 396 Totaal

1.592


2008 52,4% 28,6% 18,9% 100%

1.798 2009 56,0% 25,9% 18,1% 100%

1.788

1.987

2.062

2010 52,3% 28,2% 19,5% 100%

2011 52,4% 29,1% 18,4% 100%

2012 51,7% 29,1% 19,2% 100%

2011 - 2012 +2,3% +3,6% +8,2% +3,8%


In 2012 gingen er in Vlaanderen in absolute cijfers meer horecaondernemingen failliet dan een jaar eerder. Ten opzichte van de andere gewesten, kent Vlaanderen de kleinste procentuele stijging. Tabel: Aantal faillissementen in de horecasector per subsector in België -2008/20122008 2009 2010 2011 2012 Hotels 30 30 23 31 37 Vakantieverblijven 1 3 6 12 9 Kampeerterreinen 3 1 6 0 2 Overige accommodatie 1 1 2 3 0 Restaurants 957 1.093 1.015 1.091 1.141 Catering 39 48 56 68 69 Drinkgelegenheden 561 622 680 782 804 Totaal 1.592 1.798 1.788 1.987 2.062


2008

2009

2010

1,9% 0,1% 0,2% 0,1% 60,1% 2,4% 35,2% 100%

1,7% 0,2% 0,1% 0,1% 60,8% 2,7% 34,6% 100%

1,3% 0,3% 0,3% 0,1% 56,8% 3,1% 38,0% 100%

2011 1,6% 0,6% 0,0% 0,2% 54,9% 3,4% 39,4% 100%

2012 1,8% 0,4% 0,1% 0,0% 55,3% 3,3% 39,0% 100%

Bron: FOD Economie - ADSEI Bewerking door Guidea 15

cyclische schommelingen, waarbij gewoontegetrouw de maanden mei, juli en augustus lagere cijfers tonen en de maanden maart, september en oktober systematisch hogere, worden afgevlakt via cijfers op jaarbasis (bron: Graydon, publicaties 02/06/2010: faillissementen, p.3; www.graydon.be).


21

Tabel: Aantal faillissementen in de horecasector per subsector in Vlaanderen -2008/20122008 2009 2010 2011 2012 Hotels Vakantieverblijven Kampeerterreinen Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden Totaal


18 0 1 0 484 18 314 835

15 1 0 1 590 30 370 1.007

9 5 4 2 500 28 388 936

18 8 0 1 549 38 428 1.042

19 6 1 0 565 34 441 1.066

2008

2009

2010

2011

2,2% 0,0% 0,1% 0,0% 58,0% 2,2% 37,6% 100%

1,5% 0,1% 0,0% 0,1% 58,6% 3,0% 36,7% 100%

1,0% 0,5% 0,4% 0,2% 53,4% 3,0% 41,5% 100%

1,7% 0,8% 0,0% 0,1% 52,7% 3,6% 41,1% 100%

2012 1,8% 0,6% 0,1% 0,0% 53,0% 3,2% 41,4% 100%


In 2012 is de verdeling in Vlaanderen en België naar subsector gelijkaardig aan de voorbije jaren. In 2012 is 53% van de 1.042 failliete horecaondernemingen in Vlaanderen een ‘restaurant’, 41% is een ‘drinkgelegenheid’. Een minderheid van de failliete ondernemingen is te vinden bij de cateringbedrijven of logiesverstrekkers. Tabel: Evolutie van het aantal faillissementen in de horecasector in Vlaanderen per subsector -2008/20122008 - 2009 2009 - 2010 2010 - 2011 Δ % Δ % Δ % Hotels -3 -6 +9 Vakantieverblijven Kampeerterreinen Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden

+1 -1 +1 +106 +21,9% +12 +66,7% +56 +17,8%

+4 +4 +1 -90 -2 +18

-15,3% -6,7% +4,9%

+3 -4 -1 +49 +9,8% +10 +35,7% +40 +10,3%

Totaal

+172 +20,6%

-71

-7,1%

+106 +11,3%

2011 - 2012 Δ % +1 -2 +1 -1 +16 +2,9% -4 -10,5% +13 +3,0% +24

+2,3%

Bron: FOD Economie - ADSEI Bewerking door Guidea 16

Het aantal faillissementen in de horecasector in Vlaanderen kent in de periode tussen 2008 en 2012 slechts één maal een daling, meer bepaald in het jaar 2010. Opvallend is dat vanaf 2008 de drinkgelegenheden elk jaar een stijging kennen. Zoals hieronder ook te zien, kennen de restaurants

16

Voor de jaren 2008 en 2009 zijn de cijfers herberekend van de (oude) nace-bel nomenclatuur 2003 naar de (nieuwe) nace-bel nomenclatuur 2008 volgens een probabilistische methode. Dit maakt een evolutie mogelijk over meerdere jaren.


22

en drinkgelegenheden in 2012 een stijging van om en bij de 3%. De cateringbedrijven daarentegen kennen een daling van 4 eenheden oftewel een kleine 11%. Grafiek: Evolutie van het aantal faillissementen in de horecasector -12%

-10%

-8%

-6%

-4%

17

in Vlaanderen -2012 t.o.v. 2011-

-2%

0%

2%

Restaurants

4%

+ 2,9%

Catering-10,5%

Drinkgelegenheden

+ 3,0%


17

‘Hotels’ en andere logiesmogelijkheden zijn weggelaten omwille van te lage aantallen.


23

6 Oprichtingen in de horecasector Een volgende conjunctuurindicator is het aantal oprichtingen. Tabel: Aantal oprichtingen in de horecasector per gewest -2008/20122008 2009 2010 2011 Vlaanderen 3.211 3.183 3.257 3.076 Wallonië 1.761 1.695 1.777 1.792 Brussel 632 710 723 735 Buitenland 111 100 112 80 Niet gekend 1 1 0 0 Totaal 5.717 5.664 5.886 5.685

Vlaanderen Wallonië Brussel Buitenland Totaal

2008 56,2% 30,7% 11,1% 1,9% 100%

2009 56,2% 29,7% 12,4% 1,8% 100%

2010 55,2% 30,4% 12,5% 1,9% 100%

2011 54,1% 31,6% 12,9% 1,4% 100%

2012 3.009 1.820 773 82 1 5.685

2011 - 2012 -2,1% +1,2% +5,6%

±0,0%

2012 52,9% 32,0% 13,6% 1,4% 100%


Het aantal oprichtingen in de horecasector in België is exact hetzelfde in 2012 als in 2011. In Vlaanderen zijn er in totaal 3.009 oprichtingen, een kleine daling ten opzichte van 2011. Meer dan één op twee oprichtingen in de horecasector vindt plaats in Vlaanderen. Tabel: Aantal oprichtingen in de horecasector per subsector in Vlaanderen -2008/20122008 2009 2010 2011 2012 Hotels 45 61 55 53 57 Vakantieverblijven 126 101 116 91 90 Kampeerterreinen 7 5 7 4 5 Overige accommodatie 2 2 1 1 2 Restaurants 1.541 1.516 1.557 1.499 1.524 Catering 316 309 335 311 319 Drinkgelegenheden 1.176 1.187 1.180 1.115 1.012 Totaal


3.213

3.181

3.251

3.074

3.009

2008 1,4% 3,9% 0,2% 0,1% 48,0% 9,8% 36,6% 100%

2009 1,9% 3,2% 0,2% 0,1% 47,7% 9,7% 37,3% 100%

2010 1,7% 3,6% 0,2% 0,0% 47,9% 10,3% 36,3% 100%

2011 1,7% 3,0% 0,1% 0,0% 48,8% 10,1% 36,3% 100%

2012 1,9% 3,0% 0,2% 0,1% 50,6% 10,6% 33,6% 100%



24

Tabel: Evolutie van het aantal oprichtingen in de horecasector in Vlaanderen per subsector -2008/20122008 - 2009 2009 - 2010 2010 - 2011 2011 - 2012 Δ % Δ % Δ % Δ % Hotels Vakantieverblijven Kampeerterreinen Overige accommodatie Restaurants Catering

+16 -25 -2 0 -25 -7

Drinkgelegenheden Totaal

+11 -32

-1,6% -2,2%

-6 +15 +2 -1 +41 +26

+0,9% -1,0%

-7 +70

+2,7% +8,4%

-2 -25 -3 0 -58 -24

-0,6% 2,2%

-65 -177

-3,7% -7,2%

+4 -1 +1 +1 +25 +8

+1,7% +2,6%

-5,5% -5,4%

-103 -65

-9,2% -2,1%


In 2012 zijn er in de horecasector in Vlaanderen 65 oprichtingen minder dan in 2011, ofwel een daling van iets meer dan 2%. Naargelang de subsector zien we verschillen in de evolutie. Ten opzichte van 2011 zijn er meer restaurants en cateringbedrijven opgericht. Daarentegen zien we een gevoelige daling in het aantal oprichtingen van drinkgelegenheden. Er werden in 2012 in Vlaanderen 103 of 9% minder drinkgelegenheden opgericht dan in 2011.


25

7 Tijdelijke werkloosheid in de horecasector Een voorlaatste conjunctuurindicator en bijgevolg voorspeller van de toekomstige evolutie van de werkgelegenheid is de tijdelijke werkloosheid (bron: RVA). Wanneer de tijdelijke werkloosheid daalt, stijgt de werkgelegenheid en omgekeerd. De evolutie van de conjunctuur loopt bovendien quasi parallel met de evolutie van de tijdelijke werkloosheid. We focussen hier op de tijdelijke werkloosheid 18 omwille van economische redenen . We spreken van tijdelijke werkloosheid als de uitvoering van de arbeidsovereenkomst tijdelijk wordt opgeschort met behoud van de contractuele band. Zo kan de onderneming het hoofd bieden aan een 19 tijdelijke vermindering of onderbreking van de bedrijfsactiviteit . Tabel: Het aantal dagen economische werkloosheid in de horecasector per kwartaal in Vlaanderen - 2007 t.e.m. 2012Andere vormen Jaargroei Economische van tijdelijke Totaal economische werkloosheid werkloosheid werkloosheid Totaal 2007 303.625 16.435 320.061 Totaal 2008 311.995 16.653 328.648 +2,8% Kwartaal 1 ‘09 131.599 6.297 137.896 +23,3% Kwartaal 2 ‘09 89.385 4.653 94.038 +19,7% Kwartaal 3 ‘09 Kwartaal 4 ‘09 Totaal 2009 Kwartaal 1 ‘10 Kwartaal 2 ‘10 Kwartaal 3 '10

58.171 83.484 362.639 132.254 87.782 52.668

5.102 5.377 21.428 5.999 5.053 4.359

63.272 88.861 384.067 138.252 92.835 57.027

+27,5% +9,0% 16,2% +0,5% -1,8% -9,5%

Kwartaal 4 '10 Totaal 2010 Kwartaal 1 '11 Kwartaal 2 ‘11 Kwartaal 3 '11 Kwartaal 4 '11

80.065 352.768 119.368 74.513 44.986 72.022

5.090 20.501 7.243 3.811 5.314 5.776

85.155 373.269 126.611 78.324 50.300 77.798

-4,1% -2,7% -9,7% -15,1% -14,6% -10,0%

Totaal 2011 Kwartaal 1 ‘12 Kwartaal 2 ‘12 Kwartaal 3 ‘12 Kwartaal 4 ‘12 Totaal 2012

310.889 107.915 71.966 45.780 53.655 279.316

22.145 8.679 4.386 4.507 4.569 22.141

333.034 116.594 76.352 50.287 58.224 301.457

-11,9% -9,6% -3,4% +1,8% -25,5% -10,2%

Bron: RVA Bewerking door Guidea

In bovenstaande tabel geven we het aantal dagen economische werkloosheid in de horecasector in 20 Vlaanderen per kwartaal. 18

De tijdelijke werkloosheid komt voornamelijk voor bij arbeiders. Door de crisis werd besloten om tijdelijke werkloosheid ook voor bedienden toe te laten. Aangezien in de horecasector in Vlaanderen 91% (2010) als arbeider werkt, vermoeden we dat deze uitbreiding een beperkte invloed zal hebben op het aantal tijdelijk werklozen in de horecasector. 19 Deze kan meerdere oorzaken hebben: bv. economische redenen, slechte weersomstandigheden, technische storingen, overmacht, jaarlijkse vakantie, staking of lock-out.


26

Binnen de horecasector oefent het seizoen een invloed uit op het aantal dagen tijdelijke werkloosheid: 

Het eerste kwartaal telt het meeste aantal dagen.



Het derde kwartaal telt het minste aantal dagen.

In 2012 zijn er in Vlaanderen 279.316 dagen economische werkloosheid geteld. Dit is een daling van 10,2% ten opzichte van 2011. Na een stijging in 2009, daalde de trendlijn terug in 2010 en 2011. Deze trend wordt in 2012 verdergezet. Op kwartaal 3 na, is er in elk kwartaal een jaargroei die negatief is. We komen aldus voor 2012 op 10% minder dagen aan economische werkloosheid dan in 2011. Dit is in tegenstelling tot wat men zou mogen verwachten, aangezien er in 2012 toch eerder een negatieve conjunctuur is. Deze negatieve conjunctuur zet bedrijven blijkbaar niet aan tot tijdelijke werkloosheid. Grafiek: Evolutie van het aantal dagen economische werkloosheid in de horecasector in Vlaanderen ste de -1 kwartaal 2007 t.e.m. 4 kwartaal 2012140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 2007

2008

2009

Dagen economische werkloosheid

2010

2011

2012

Trendlijn dagen economische werkloosheid

Bron: RVA Bewerking door Guidea

20

We werken met het aantal dagen en niet met het aantal personen. Naarmate de economische situatie verergert is het immers mogelijk dat de werkgever besluit om zijn werknemers langer tijdelijk werkloos te maken. Werken met het aantal dagen tijdelijke werkloosheid geeft daarom de impact van een crisis preciezer weer.


27

8 Uitgaven per huishouden Een laatste belangrijke indicator zijn de gemiddelde uitgaven per huishouden die gaan naar horeca. De FOD Economie schat elk jaar (vanaf 2012 elke twee jaar) via het huishoudbudgetonderzoek, de uitgaven van de Belgische huishoudens op basis van een representatieve steekproef. In de enquête wordt onder andere gevraagd naar de gemiddelde uitgaven per huishouden die gaan naar horeca. Tabel: Gemiddelde uitgaven per huishouden in euro in België (%) -20122012 Voeding en niet-alcoholische dranken 13,24% Alcoholische dranken en tabak 1,93% Kleding en schoenen 4,96% Woning, water, elektriciteit, gas en andere brandstoffen 28,66% Meubelen, huishoudtoestellen en onderhoudsproducten 6,35% Gezondheid 4,22% Transport 12,10% Communicatie 2,86% Cultuur en vrije tijd 8,46% Opleiding - Onderwijs 0,47% Horeca 5,88% Restaurants en cafés 3,70% Fastfood 0,64% Kantines 0,22% Hotels 0,80% Campings, jeugdherbergen en vakantiecentra 0,50% Andere huisvestigingen 0,02% Persoonlijke verzorging en diensten 10,86% Bron: FOD Economie – ADSEI Bewerking door Guidea

Gemiddeld gaat er 5,88% van het huishoudbudget in 2012 naar de horeca. Het overgrote deel hiervan gaat naar uitgaven in restaurants en cafés. Als we naar de gewesten afzonderlijk kijken, zien we dat Vlamingen een groter aandeel van hun uitgaven besteden aan de horecasector en dan meer bepaald aan cafés, restaurants en accommodaties. Brusselaars besteden een groter aandeel van hun uitgaven in kantines dan de Vlamingen en Walen. Grafiek: Gemiddelde uitgaven in de horecasector per huishouden in de gewesten (%) -20126% 5% 4%

4,83% 3,55%

3,92% Vlaanderen

3% 1,48%

2% 1%

Wallonië 1,10% 1,11%

0,22% 0,20% 0,29%

0% Cafés en restaurants (inclusief fastfood)

Kantines

Hotels en soortgelijke huisvestingsdiensten



Brussel

28


29

Werkzaamheid Om een beeld te krijgen van het aantal werkenden in de horecasector in Vlaanderen (en de rest van het land) geven we in dit hoofdstuk een overzicht van het aantal werknemers, het aantal zelfstandigen en het aantal studentenjobs tewerkgesteld in de Vlaamse horeca. De data betreffen het jaar 2012. Daarnaast bespreken we cijfers met betrekking tot de arbeidsvoorwaarden bij werknemers en zelfstandigen zoals loon, arbeidsduur, werken op onregelmatige uren en tijdelijke arbeid. De gegevens over de lonen verkrijgen we via de RSZ en de RSVZ. De andere gegevens halen we uit de EAK, de Enquête naar de arbeidskrachten, uitgevoerd door de FOD Economie.


30

1 Aantal werknemers in de horecasector Op de volgende pagina’s vindt u een overzicht met daarin de kerncijfers wat betreft de loontrekkende werknemers in de horecasector voor België en Vlaanderen. Na het overzicht vindt u meer gedetailleerde tabellen. 21

Nog meer detail is te vinden in onze online database ‘Horeca in Cijfers’ . Het aantal werknemers kan er bepaald worden per gewest, provincie, arrondissement en gemeente. Deze digitale weg maakt het mogelijk om de beschikbare informatie continu te actualiseren en uit te breiden. Voor de cijfers over de loontrekkende werkgelegenheid in de horecasector doen we een beroep op de cijfers van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ). We verkiezen de gecentraliseerde statistieken: het bedrijf – en dus ook zijn werknemers – wordt ingedeeld in de sector van zijn hoofdactiviteit. De geografische indeling gebeurt op basis van de locatie van de hoofdzetel. De RSZ bepaalt het aantal arbeidsplaatsen door per werkgever een telling te maken van het aantal werknemers in dienst. Personen met meerdere jobs bij verschillende werkgevers worden dus meermaals geteld. Enkel bij de cijfers over werknemers per leeftijdscategorie wordt hiervan afgeweken. Bij deze cijfers gaat het om unieke werknemers. De geografische indeling gebeurt op basis van de hoofdverblijfplaats van de werknemer. De afbakening van de horecasector tenslotte gebeurt op basis van de nace-bel 2008 nomenclatuur. Meer uitleg hieromtrent is te vinden in het deel ‘toelichting van de bronnen’.

21

Te bereiken via de website: www.guidea.be > cijfers en publicaties > online cijferdatabase of via http://guidea.incijfers.be


31

1.1 Overzicht In totaal werken in 2012 in België, over alle sectoren heen, 3.471.169 werknemers. 120.681 werknemers of 3,48% werkt in de horecasector. Dit aandeel fluctueert sinds 2008 rond 3,5%. Tabel: aandeel horecawerknemers t.o.v. totaal aantal werknemers in alle sectoren in België Jaar 2008 2009 2010 2011 2012

% 3,51% 3,51% 3,55% 3,53% 3,48%

Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea

66.706 werknemers (55,3%) werken in de Vlaamse horecasector. Dit is een gevoelige daling van 2.386 werknemers of 3,5% t.o.v. 2011. Grafiek: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector in Vlaanderen -2006/201280.000 75.000 70.000 65.000 60.000 55.000 50.000

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Vlaanderen 68.748 68.703 69.116 68.511 69.449 69.092 66.706 Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea

In 2012 is er een gevoelige daling van het aantal werknemers in de horecasector. Het aantal werknemers daalt naar 66.706 werknemers, lager dan in crisisjaar 2009 en het laagste peil sinds 2003. Er zijn wel opmerkelijke verschillen tussen de subsectoren.


32

Tabel: Overzicht loontrekkende werknemers in de horecasector -2012n % Vlaanderen België Vlaanderen

België

22

120.681

100%

100%

----

66.706 26.675 27.300

----

55,3% 22,1% 22,6%

8.611 2.388 310 130 38.810 7.743 8.714

16.975 3.756 476 684 67.948 16.674 14.168

12,9% 3,6% 0,5% 0,2% 58,2% 11,6% 13,1%

14,1% 3,1% 0,4% 0,6% 56,3% 13,8% 11,7%

15.361 14.608 13.805 10.678 12.254

27.609 24.321 22.302 18.657 27.792

23,0% 21,9% 20,7% 16,0% 18,4%

22,9% 20,2% 18,5% 15,5% 23,0%

59.988 6.718

105.757 14.924

89,9% 10,1%

87,6% 12,4%

32.251 34.455

60.441 60.240

48,3% 51,7%

50,1% 49,9%

23.883 33.518

45.281 63.939

35,8% 50,2%

37,5% 53,0%

9.305

11.461

13,9%

9,5%

25

106.229

100%

100%

3.369

5.125

5,6%

4,8%

20-29 jaar

18.271

33.392

30,5%

31,4%

30-39 jaar

13.555

25.842

22,6%

24,3%

40-49 jaar

13.023

23.322

21,8%

22,0%

50-64 jaar

10.864

17.477

18,1%

16,5%

785

1.071

1,3%

1,0%

Totaal aantal Gewesten Vlaanderen Wallonië Brussel Subsector Hotels Vakantieverblijven Kampeerterreinen Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden Dimensiegrootte 1 tot 4 werknemers 5 tot 9 werknemers 10 tot 19 werknemers 20 tot 49 werknemers 50 of meer werknemers

66.706

Arbeiders/bedienden Arbeiders Bedienden Geslacht Man Vrouw Arbeidsregime Voltijds 23 Deeltijds Specialen

24

Leeftijdscategorie <20 jaar

>64 jaar

59.867

Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06/2012 Bewerking door GUIDEA 22

De cijfers van de RSZ geven normaliter het aantal arbeidsplaatsen op basis van de hoofdzetel van de onderneming weer 23 De deeltijdse prestaties betreffen de prestaties van de werknemer die gemiddeld slechts een gedeelte presteert van de arbeidstijd van de referentie persoon (voltijds werknemer). 24 De groep ‘specialen’ bevat vooral loontrekkenden die werken via gelimiteerde prestaties (extra’s in de horeca). 25 Werknemers per leeftijdscategorie: deze statistieken geven het aantal unieke werknemers naar leeftijdscategorieën weer volgens de hoofdverblijfplaats van de werknemer.


33

Bovenstaande tabel geeft een overzicht van de loontrekkende werknemers in de horecasector voor het jaar 2012. Enkele opvallende cijfers: In 2012       

werkt 55% van de horecawerknemers in Vlaanderen. werkt 58% van de horecawerknemers in Vlaanderen in een restaurant. werkt 23% van de werknemers in Vlaanderen in een horecaonderneming met één tot vier werknemers. is 90% van de werknemers in de Vlaamse horeca arbeider. werken er 48% mannen en 52% vrouwen in de horecasector in Vlaanderen. werkt één op de twee horecawerknemers in Vlaanderen volgens een deeltijds contract. is 36% van de horecawerknemers in Vlaanderen jonger dan 30 jaar.


34

1.2 Aantal werknemers in alle sectoren in België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in alle sectoren in België -2010/2012Sectie Omschrijving 2010 2011 A Landbouw, bosbouw en visserij 20.019 23.436 B Winning van delfstoffen 2.985 2.979 C Industrie 505.867 504.974 Productie en distributie van elektriciteit, gas, D 17.990 18.009 stoom en gekoelde lucht Distributie van water; afval- en E 15.595 15.914 afvalwaterbeheer en sanering F Bouwnijverheid 212.629 216.005 Groot- en detailhandel: reparatie van auto’s en G 485.823 491.542 motorfietsen H Vervoer en opslag 224.158 222.650 I Verschaffen van accommodatie en maaltijden 122.508 123.730 J Informatie en communicatie 94.595 94.564 K Financiële activiteiten en verzekeringen 130.968 131.450 L M N O P Q R S T U Totaal

Exploitatie van en handel in onroerend goed Vrije beroepen en wetenschappelijke en technische activiteiten Administratieve en ondersteunende diensten Openbaar bestuur en defensie; verplichte sociale verzekeringen Onderwijs Menselijke gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening Kunst, amusement en recreatie Overige diensten Huishoudens als werkgever van huishoudelijk personeel Extraterritoriale organisaties en lichamen

2012 22.093 3.005 500.123

Jaargroei -5,7%

17.985

-0,1%

16.231

2,0%

216.227

0,1%

492.156

0,1%

217.931 120.681 91.967 130.736

-2,1% -2,5%

0,9% -1,0%

-2,7% -0,5%

19.158

19.444

20.122

3,5%

137.618

140.228

143.557

2,4%

322.770

347.891

343.102

-1,4%

216.581

213.517

210.043

-1,6%

387.205

388.439

368.368

-5,2%

419.118

431.165

438.927

1,8%

31.883 77.966

32.550 79.030

32.706 79.256

0,5% 0,3%

3.228

3.250

3.274

0,7%

2.602 3.451.266

2.654 3.503.421

2.679 3.471.169

0,9% -0,9%


Het aantal werknemers in België over alle sectoren heen, daalt in 2012 met ruim 32.000 ofwel 0,9%. Het aantal werknemers in de horeca daalt 2,5%, sterker dan het gemiddelde. De horeca laat procentueel gezien enkel de sectoren A (Landbouw, bosbouw en visserij), P (Onderwijs) en J (Informatie en communicatie) achter zich. De grootste procentuele stijging van het aantal werknemers is te vinden in de sector van de exploitatie van en handel in onroerend goed (L).


35

1.3 Aantal werknemers in de horecasector Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per gewest -2009/20122009 2010 2011 2012 2011 - 2012 -3,5% Vlaanderen 68.511 69.449 69.092 66.706 Wallonië 24.731 25.790 26.739 26.675 -0,2% -2,1% Brussel 26.665 27.269 27.899 27.300 -2,5% Totaal 119.907 122.508 123.730 120.681


2009

2010

57,1% 20,6% 22,2% 100%

56,7% 21,1% 22,3% 100%

2011 55,8% 21,6% 22,5% 100%

2012 55,3% 22,1% 22,6% 100%


Grafiek: Evolutie aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per gewest -2007/201275.000 65.000 55.000 45.000 35.000 25.000 15.000 Vlaanderen Wallonië Brussel

2007 68.703 23.931 26.818

2008 69.116 24.418 27.351

2009 68.511 24.731 26.665

2010 69.449 25.790 27.269

2011 69.092 26.739 27.899

2012 66.706 26.675 27.300

Het aantal loontrekkende werknemers in België in de horeca daalt in 2012 met 2,5% ten opzichte van het jaar voordien. Dit heeft vooral te maken met de daling van het aantal werknemers in Vlaanderen en in mindere mate in Brussel. Wallonië kent een heel kleine daling van 0,2%. 55% van alle horecawerknemers werkt in Vlaanderen. In 2009 was dit nog 57%. We zien tenslotte dat het aantal werknemers in Wallonië en Brussel naar elkaar toe groeien.

Evolutiereeks in bijlage 1


36

1.4 Werknemers per subsector België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per subsector in België -2009/20122009 2010 2011 2012 2011 – 2012 -1,8% Hotels 16.727 16.964 17.278 16.975 +0,2% Vakantieverblijven 4.024 4.080 3.747 3.756 Kampeerterreinen Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden Totaal


476 650 66.888 15.998 15.144

501 669 68.817 16.319 15.158

451 692 68.969 17.308 15.285

476 684 67.948 16.674 14.168

+5,5% -1,2% -1,5% -3,7% -7,3%

119.907

122.508

123.730

120.681

-2,5%

2009 13,9% 3,4% 0,4% 0,5% 55,8% 13,3% 12,6% 100%

2010 13,8% 3,3% 0,4% 0,5% 56,2% 13,3% 12,4% 100%

2011 14,0% 3,0% 0,4% 0,6% 55,7% 14,0% 12,4% 100%

2012 14,1% 3,1% 0,4% 0,6% 56,3% 13,8% 11,7% 100%


Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per subsector in Vlaanderen -2009/20122009 2010 2011 2012 2011 - 2012 -1,4% Hotels 8.517 8.449 8.736 8.611 -1,2% Vakantieverblijven 2.728 2.783 2.416 2.388 Kampeerterreinen 317 337 294 310 +5,4% Overige accommodatie 140 134 125 130 +4,0% Restaurants 39.741 40.580 40.007 38.810 -3,0% Catering 7.288 7.490 8.082 7.743 -4,2% -7,6% Drinkgelegenheden 9.780 9.676 9.432 8.714 -3,5% Totaal 68.511 69.449 69.092 66.706

Hotels Vakantieverblijven Kampeerterreinen Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden

2009 12,4% 4,0% 0,5% 0,2% 58,0% 10,6% 14,3%

2010 12,2% 4,0% 0,5% 0,2% 58,4% 10,8% 13,9%

2011 12,6% 3,5% 0,4% 0,2% 57,9% 11,7% 13,7%

2012 12,9% 3,6% 0,5% 0,2% 58,2% 11,6% 13,1%

Totaal

100%

100%

100%

100%



37

De evolutie van het aantal werknemers in de horeca verschilt tussen de subsectoren onderling, maar ook tussen de verschillende gewesten. Op nationaal vlak zien we enkel een positieve evolutie in het aantal werknemers bij de vakantieverblijven en kampeerterreinen. Bij de cateringbedrijven en drinkgelegenheden gaan er procentueel het meeste jobs verloren. Binnen de horecasector stellen de restaurants het meeste werknemers tewerk, namelijk 56%. In Vlaanderen gaat het aantal tewerkgestelden er met 3,5% op achteruit. De subsectoren ‘kampeerterreinen’ en ‘overige accommodatie’ zien wel gemiddeld hun personeelsbestand toenemen. Daartegenover gaan er vooral jobs verloren bij de restaurants, catering en in het bijzonder de drinkgelegenheden. Hoewel er meer dan 1.000 jobs verdwijnen bij de restaurants, gaat het aandeel van de restaurantwerknemers er zelfs nog licht op vooruit tot ruim 58%. In Wallonië gaan er netto het minst aantal jobs verloren in de horecasector. Een aantal subsectoren zien hun personeelsbestand zelfs toenemen. In Brussel gaat nagenoeg elke subsector achteruit, hoewel meestal beperkt. Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per subsector in Wallonië en Brussel 26 -20122012 Wallonië

Brussel

n

%

n

%

Hotels

3.428

12,9%

4.936

18,1%

Vakantieverblijven

1.041

3,9%

327

1,2%

Kampeerterreinen

154

0,6%

12

0,0%

Overige accommodatie

443

1,7%

111

0,4%

16.037

60,1%

13.101

48,0%

Catering

2.069

7,8%

6.862

25,1%

Drinkgelegenheden

3.503

13,1%

1.951

7,1%

26.675

100%

27.300

100%

Restaurants

Totaal



26

De groene, rode of gele pijltjes in de tabel wijzen op de evolutie in absolute cijfers ten opzichte van 2011.


38

1.5 Werknemers per dimensiegrootte van de onderneming België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per dimensiegrootte van de onderneming in België -2009/20122009 2010 2011 2012 1 tot 4 werknemers 5 tot 9 werknemers 10 tot 19 werknemers 20 tot 49 werknemers 50 tot 99 werknemers 100 tot 199 werknemers 200 tot 499 werknemers 500 tot 999 werknemers 1000 werknemers en meer Totaal

27.938 25.028 21.805 17.817 6.200 4.601 5.790 1.277 9.451 119.907

28.014 25.244 22.424 19.134 6.458 4.522 5.731 1.342 9.639 122.508

28.383 24.893 22.819 19.534 6.376 4.100 6.918 1.292 9.415 123.730

27.609 24.321 22.302 18.657 6.659 4.633 5.643 2.794 8.063 120.681

1 tot 4 werknemers 5 tot 9 werknemers 10 tot 19 werknemers 20 tot 49 werknemers 50 tot 99 werknemers 100 tot 199 werknemers 200 tot 499 werknemers 500 tot 999 werknemers 1000 werknemers en meer Totaal

2009 23,3% 20,9% 18,2% 14,9% 5,2% 3,8% 4,8% 1,1% 7,9% 100%

2010 22,9% 20,6% 18,3% 15,6% 5,3% 3,7% 4,7% 1,1% 7,9% 100%

2011 22,9% 20,1% 18,4% 15,8% 5,2% 3,3% 5,6% 1,0% 7,6% 100%

2012 22,9% 20,2% 18,5% 15,5% 5,5% 3,8% 4,7% 2,3% 6,7% 100%


We zien een verschuiving in 2012 van de aandelen tussen de grote horecabedrijven. Een procentuele daling in een dimensiecategorie hoeft echter niet noodzakelijk te betekenen dat bepaalde bedrijven zijn stopgezet. Het is mogelijk dat een bedrijf dat in 2011 nog iets meer dan 1.000 werknemers had, nu zijn personeelsbestand heeft laten inkrimpen tot net onder de 1.000. Dit heeft een verschuiving tussen de verschillende dimensies tot gevolg. Onderstaande tabel toont wel aan dat het aantal werknemers dat in een klein bedrijf werkt (< 50 werknemers) procentueel sterker daalt dan het aantal dat in een groot bedrijf werkt (> 50 werknemers). Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector in België -2011/20122011 2012 2011 - 2012 n n n % 95.629 92.889 -2.740 -2,9% 1 tot 50 werknemers 28.101 27.792 -309 -1,1% 50 werknemers en meer 123.730 120.681 -3.049 -2,5% Totaal Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea

Net als voor België zien we voor Vlaanderen een aantal lichte verschuivingen tussen de verschillende dimensies. De grootste groep van werknemers werkt voor een bedrijf dat 1 tot 4 werknemers


39

tewerkstelt. In vergelijking met Vlaanderen kent Wallonië meer kleine ondernemingen. In Brussel daarentegen werkt de grootste groep van werknemers in een bedrijf met meer dan 1.000 werknemers.

Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per dimensiegrootte van de onderneming in Vlaanderen -2009/20122009 2010 2011 2012 1 tot 4 werknemers 15.900 15.781 15.721 15.361 5 tot 9 werknemers 15.677 15.600 15.026 14.608 10 tot 19 werknemers 14.148 14.419 14.583 13.805 20 tot 49 werknemers 10.847 11.725 11.596 10.678 50 tot 99 werknemers 3.909 3.274 3.344 3.609 100 tot 199 werknemers 1.306 1.767 1.338 1.629 200 tot 499 werknemers 3.713 3.632 4.571 3.496 500 tot 999 werknemers 507 507 538 1.157 1000 werknemers en meer 2.504 2.744 2.375 2.363 Totaal 68.511 69.449 69.092 66.706

1 tot 4 werknemers 5 tot 9 werknemers 10 tot 19 werknemers 20 tot 49 werknemers 50 tot 99 werknemers 100 tot 199 werknemers 200 tot 499 werknemers 500 tot 999 werknemers 1000 werknemers en meer Totaal

2009 23,2% 22,9% 20,7% 15,8% 5,7% 1,9% 5,4% 0,7% 3,7% 100%

2010 22,7% 22,5% 20,8% 16,9% 4,7% 2,5% 5,2% 0,7% 4,0% 100%

2011 22,8% 21,7% 21,1% 16,8% 4,8% 1,9% 6,6% 0,8% 3,4% 100%

2012 23,0% 21,9% 20,7% 16,0% 5,4% 2,4% 5,2% 1,7% 3,5% 100%


Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per dimensiegrootte van de onderneming in Wallonië en Brussel -20122012 Wallonië Brussel n % n % 1 tot 4 werknemers 8.671 32,5% 3.577 13,1% 5 tot 9 werknemers 6.469 24,3% 3.244 11,9% 10 tot 19 werknemers 4.729 17,7% 3.768 13,8% 20 tot 49 werknemers 4.133 15,5% 3.846 14,1% 50 tot 99 werknemers 1.170 4,4% 1.880 6,9% 100 tot 199 werknemers 593 2,2% 2.411 8,8% 200 tot 499 werknemers 910 3,4% 1.237 4,5% 500 tot 999 werknemers 0 0,0% 1.637 6,0% 1000 werknemers en meer 0 0,0% 5.700 20,9% Totaal 26.675 100% 27.300 100% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea



40

1.6 Werknemers per dimensiegrootte van de onderneming en per subsector België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per dimensiegrootte van de onderneming en per subsector in België -2012Vakantie- KampeerOverige DrinkgeleHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie genheden 1 tot 4 wns 1.012 301 190 64 19.358 1.569 5.115 5 tot 9 wns 1.745 233 163 256 16.924 1.523 3.477 10 tot 19 wns 2.645 327 49 331 14.451 1.466 3.033 20 tot 49 wns 3.835 553 74 33 10.320 1.771 2.071 50 tot 99 wns 2.440 517 0 0 2.104 1.126 472 100 tot 199 wns 2.487 242 0 0 542 1.362 0 200 tot 499 wns 1.595 436 0 0 1.470 2.142 0 500 tot 999 wns 0 0 0 0 1.508 1.286 0 1000 wns en meer 1.216 1.147 0 0 1.271 4.429 0 Totaal

16.975 Hotels

1 tot 4 wns 5 tot 9 wns 10 tot 19 wns 20 tot 49 wns 50 tot 99 wns 100 tot 199 wns 200 tot 499 wns 500 tot 999 wns 1000 wns en meer Totaal

6,0% 10,3% 15,6% 22,6% 14,4% 14,7% 9,4% 0,0% 7,2% 100%

3.756

476

684

67.948

16.674

14.168

Vakantie- KampeerOverige DrinkgeleRestaurants Catering verblijven terreinen accommodatie genheden 8,0% 39,9% 9,4% 28,5% 9,4% 36,1% 6,2% 34,2% 37,4% 24,9% 9,1% 24,5% 8,7% 10,3% 48,4% 21,3% 8,8% 21,4% 14,7% 15,5% 4,8% 15,2% 10,6% 14,6% 13,8% 0,0% 0,0% 3,1% 6,8% 3,3% 6,4% 0,0% 0,0% 0,8% 8,2% 0,0% 11,6% 0,0% 0,0% 2,2% 12,8% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 2,2% 7,7% 0,0% 30,5% 0,0% 0,0% 1,9% 26,6% 0,0% 100% 100% 100% 100% 100% 100%


De tabellen tonen dat kampeerterreinen, overige accommodatie en drinkgelegenheden eerder kleine ondernemingen zijn waar weinig mensen tewerkgesteld worden per onderneming. Hotels, vakantieverblijven, restaurants en cateringbedrijven vinden we terug over nagenoeg alle dimensies. In Vlaanderen zien we een gelijkaardig patroon.


41

Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per dimensiegrootte van de onderneming en per subsector in Vlaanderen -2012Vakantie- KampeerOverige DrinkgeleHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie genheden 1 tot 4 wns 569 163 86 17 10.778 843 2.905 5 tot 9 wns 899 136 124 45 10.299 964 2.141 10 tot 19 wns 1.824 149 49 68 8.723 1.024 1.968 20 tot 49 wns 2.060 335 51 0 5.648 1.186 1.398 50 tot 99 wns 1.255 345 0 0 1.072 635 302 100 tot 199 wns 418 113 0 0 425 673 0 200 tot 499 wns 370 0 0 0 1.252 1.874 0 500 tot 999 wns 0 0 0 0 613 544 0 1000 wns en meer 1.216 1.147 0 0 0 0 0 Totaal 8.611 2.388 310 130 38.810 7.743 8.714 Hotels 1 tot 4 wns 5 tot 9 wns 10 tot 19 wns 20 tot 49 wns 50 tot 99 wns 100 tot 199 wns 200 tot 499 wns 500 tot 999 wns 1000 wns en meer Totaal

6,6% 10,4% 21,2% 23,9% 14,6% 4,9% 4,3% 0,0% 14,1% 100%

Vakantie- KampeerOverige DrinkgeleRestaurants Catering verblijven terreinen accommodatie genheden 6,8% 27,7% 13,1% 27,8% 10,9% 33,3% 5,7% 40,0% 34,6% 26,5% 12,4% 24,6% 6,2% 15,8% 52,3% 22,5% 13,2% 22,6% 14,0% 16,5% 0,0% 14,6% 15,3% 16,0% 14,4% 0,0% 0,0% 2,8% 8,2% 3,5% 4,7% 0,0% 0,0% 1,1% 8,7% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 3,2% 24,2% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 1,6% 7,0% 0,0% 48,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 100% 100% 100% 100% 100% 100%



42

1.7 Werknemers per statuut België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per statuut in België -2009/20122009 2010 2011 2012 2011 - 2012 -3,0% Arbeiders 106.090 108.360 109.017 105.757 Bedienden 13.817 14.148 14.713 14.924 +1,4% -2,5% Totaal 119.907 122.508 123.730 120.681 2009 88,5% 11,5% 100%

Arbeiders Bedienden Totaal

2010 88,5% 11,5% 100%

2011 88,1% 11,9% 100%

2012 87,6% 12,4% 100%


Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per statuut in Vlaanderen -2009/20122009 2010 2011 2012 2011 - 2012 -4,2% Arbeiders 62.491 63.257 62.593 59.988 Bedienden Totaal


6.020 68.511

6.192 69.449

6.499 69.092

6.718 66.706

2009

2010

2011

2012

91,2% 8,8% 100%

91,1% 8,9% 100%

90,6% 9,4% 100%

89,9% 10,1% 100%

+3,4% -3,5%


Er is een groot verschil in evolutie tussen de verschillende statuten. Het aantal arbeiders in de horecasector in België en Vlaanderen daalt met respectievelijk 3% en 4%. Het aantal bedienden daarentegen stijgt met 1% in België en 3% in Vlaanderen. Op die manier stijgt in 2012 het percentage bedienden in Vlaanderen boven de 10%. In Wallonië zien we een gelijkaardig patroon als in Vlaanderen. In Brussel tenslotte zijn 20% van de horecawerknemers bediende. Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per statuut in Wallonië en Brussel -201227


2012 Wallonië n % 24.015 90,0%

Brussel n % 21.754 79,7%

2.660

10,0%

5.546

20,3%

26.675

100%

27.300

100%


Evolutiereeks in bijlage 6 27



43

1.8 Werknemers per statuut en per subsector België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per statuut en per subsector in België -2012Vakantie- KampeerOverige DrinkgeleHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie genheden Arbeiders 11.748 2.481 352 503 63.208 13.789 13.676 Bedienden 5.227 1.275 124 181 4.740 2.885 492 Totaal 16.975 3.756 476 684 67.948 16.674 14.168 Vakantie- KampeerOverige Restaurants verblijven terreinen accommodatie 69,2% 66,1% 73,9% 73,5% 93,0% 30,8% 33,9% 26,1% 26,5% 7,0% 100% 100% 100% 100% 100% Hotels Arbeiders Bedienden Totaal

Catering 82,7% 17,3% 100%

Drinkgelegenheden 96,5% 3,5% 100%


Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per statuut en per subsector in Vlaanderen -2012Vakantie- KampeerOverige DrinkgeleHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie genheden Arbeiders 6.117 1.619 219 58 36.868 6.619 8.488 Bedienden 2.494 769 91 72 1.942 1.124 226 Totaal 8.611 2.388 310 130 38.810 7.743 8.714 Vakantie- KampeerOverige Restaurants verblijven terreinen accommodatie 71,0% 67,8% 70,6% 44,6% 95,0% 29,0% 32,2% 29,4% 55,4% 5,0% 100% 100% 100% 100% 100% Hotels Arbeiders Bedienden Totaal

Catering 85,5% 14,5% 100%



De drinkgelegenheden en restaurants stellen relatief gezien het meeste aantal arbeiders tewerk. De logiesverstrekkers daarentegen stellen procentueel minder arbeiders tewerk. De cijfers tonen reeds enkele jaren hetzelfde patroon.


44

1.9 Werknemers per geslacht België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per geslacht in België -2009/20122009 2010 2011 2012 2011 - 2012 -1,4% Mannen 57.872 59.629 61.317 60.441 -3,5% Vrouwen 62.035 62.879 62.413 60.240 -2,5% Totaal 119.907 122.508 123.730 120.681 2009 48,3% 51,7% 100%

Mannen Vrouwen Totaal

2010 48,7% 51,3% 100%

2011 49,6% 50,4% 100%

2012 50,1% 49,9% 100%


Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per geslacht in Vlaanderen -2009/20122011 - 2012 2009 2010 2011 2012 -2,2% Mannen 31.694 32.483 32.973 32.251 -4,6% Vrouwen 36.817 36.966 36.119 34.455 -3,5% Totaal 68.511 69.449 69.092 66.706


2009

2010

2011

2012

46,3% 53,7% 100%

46,8% 53,2% 100%

47,7% 52,3% 100%

48,3% 51,7% 100%


In 2012 zijn er in België meer mannelijke dan vrouwelijke werknemers. De laatste jaren kon men reeds een trend zien naar meer mannelijke werknemers in de sector. Als men naar de absolute cijfers kijkt, ziet men wel bij beide geslachten een daling. In Vlaanderen zijn er vooralsnog meer vrouwen dan mannen tewerkgesteld, al is ook daar de trend duidelijk te zien. In Wallonië is de situatie gelijkaardig aan Vlaanderen. In Brussel daarentegen zijn er reeds jaren meer mannelijke werknemers. Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per geslacht in Wallonië en Brussel 28 -20122012 Wallonië Brussel n % n % 15.082 13.108 49,1% 55,2% Mannen 12.218 13.567 50,9% 44,8% Vrouwen Totaal

26.675

100%

27.300

100%





45

1.10 Werknemers per geslacht en per subsector België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per geslacht en per subsector in België -2012Vakantie- KampeerOverige DrinkgeleHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie genheden Mannen 7.853 1.121 257 238 36.133 8.021 6.818 Vrouwen 9.122 2.635 219 446 31.815 8.653 7.350 Totaal 16.975 3.756 476 684 67.948 16.674 14.168 Vakantie- KampeerOverige Restaurants verblijven terreinen accommodatie 46,3% 29,8% 54,0% 34,8% 53,2% 53,7% 70,2% 46,0% 65,2% 46,8% 100% 100% 100% 100% 100% Hotels Mannen Vrouwen Totaal

Catering 48,1% 51,9% 100%



Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per geslacht en per subsector in Vlaanderen -2012Vakantie- KampeerOverige DrinkgeleHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie genheden Mannen 3.671 633 170 44 19.893 3.827 4.013 Vrouwen 4.940 1.755 140 86 18.917 3.916 4.701 Totaal 8.611 2.388 310 130 38.810 7.743 8.714 Vakantie- KampeerOverige Restaurants verblijven terreinen accommodatie 42,6% 26,5% 54,8% 33,8% 51,3% 57,4% 73,5% 45,2% 66,2% 48,7% 100% 100% 100% 100% 100% Hotels Mannen Vrouwen Totaal

Catering 49,4% 50,6% 100%



We zien dat vakantieverblijven en overige accommodatie heel wat vrouwelijke werknemers aantrekken. Bij de hotels, cateringbedrijven en drinkgelegenheden gaat de verdeling richting 50 – 50. In de subsectoren kampeerterreinen en restaurants werken er dan weer iets meer mannen dan vrouwen.


46

1.11 Werknemers per regime België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per regime in België -2009/20122009 2010 2011 2012 2011 - 2012 Voltijds 41.582 43.038 45.226 45.281 +0,1% -2,6% Deeltijds 63.990 65.156 65.672 63.939 Specialen Totaal

14.335 119.907

14.314 122.508

12.832 123.730

11.461 120.681

2010

2011

Voltijds Deeltijds Specialen Totaal

2009 34,7% 53,4% 12,0% 100%

35,1% 53,2% 11,7% 100%

36,6% 53,1% 10,4% 100%

2012 37,5% 53,0% 9,5% 100%

-10,7% -2,5%


Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per regime in Vlaanderen -2009/20122009 2010 2011 2012 2011 - 2012 Voltijds 21.890 22.554 23.570 23.883 +1,3% -4,1% Deeltijds 34.555 34.842 34.949 33.518 -12,0% Specialen 12.066 12.053 10.573 9.305 -3,5% Totaal 68.511 69.449 69.092 66.706

Voltijds Deeltijds Specialen Totaal

2009

2010

2011

2012

32,0% 50,4% 17,6% 100%

32,5% 50,2% 17,4% 100%

34,1% 50,6% 15,3% 100%

35,8% 50,2% 13,9% 100%


In België zien we voor 2012 een toename van het aantal voltijdse werknemers met 0,1%. Dit wil zeggen dat de afname van het totaal aantal werknemers volledig toe te schrijven is aan de werknemers die deeltijds of als specialen werken. In Vlaanderen is er een gelijkaardig patroon, al is de procentuele evolutie wat verschillend. Over de jaren heen zien we een verschuiving van het aantal specialen naar voltijdsen, en dit voor zowel België als Vlaanderen. Het aantal deeltijdsen bleef de afgelopen jaren op een constant percentage. Wallonië kent dezelfde trend de afgelopen jaren, al zijn de percentages daar lichtjes anders. Brussel tenslotte, ziet het aantal specialen afnemen over de jaren heen, terwijl het aantal deeltijdse werknemers procentueel stijgt.


47

Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per regime in Wallonië en Brussel -201229

2012 Wallonië

Brussel

n

%

n

%

8.990

33,7%

12.408

45,5%

Deeltijds

16.329

61,2%

14.092

51,6%

Specialen

1.356

5,1%

800

2,9%

26.675

100%

27.300

100%

Voltijds

Totaal


Evolutiereeksen in bijlage 4 & 5

29



48

1.12 Werknemers per regime en per subsector België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per regime en per subsector in België -2012Vakantie- KampeerOverige DrinkgelegenHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie heden Voltijds 11.259 1.474 280 353 21.006 7.863 3.046 Deeltijds 4.735 2.078 175 324 40.702 6.750 9.175 Specialen 981 204 21 7 6.240 2.061 1.947 Totaal 16.975 3.756 476 684 67.948 16.674 14.168

Voltijds Deeltijds Specialen

Vakantie- KampeerOverige Restaurants verblijven terreinen accommodatie 66,3% 39,2% 58,8% 51,6% 30,9% 27,9% 55,3% 36,8% 47,4% 59,9% 5,8% 5,4% 4,4% 1,0% 9,2%

Totaal

100%

Hotels

100%

100%

100%

100%

Drinkgelegenheden 47,2% 21,5% 40,5% 64,8% 12,4% 13,7%

Catering

100%

100%


Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per het regime en per subsector in Vlaanderen -2012Vakantie- KampeerOverige DrinkgelegenHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie heden Voltijds 5.310 863 196 47 12.340 3.136 1.991 Deeltijds 2.767 1.366 98 83 21.189 2.847 5.168 Specialen 534 159 16 0 5.281 1.760 1.555 Totaal 8.611 2.388 310 130 38.810 7.743 8.714 Hotels Voltijds Deeltijds Specialen Totaal

61,7% 32,1% 6,2% 100%

Vakantie- KampeerOverige Restaurants verblijven terreinen accommodatie 36,1% 63,2% 36,2% 31,8% 57,2% 31,6% 63,8% 54,6% 6,7% 5,2% 0,0% 13,6% 100% 100% 100% 100%

Catering 40,5% 36,8% 22,7% 100%

Drinkgelegenheden 22,8% 59,3% 17,8% 100%


De subsectoren hotels en kampeerterreinen stellen procentueel het grootst aantal voltijdse werknemers tewerk. Bij de vakantieverblijven, restaurants en drinkgelegenheden werkt de grootste groep van de werknemers met een deeltijds contract. In de sector van de overige accommodatie werken in België procentueel meer voltijdsen terwijl dit in Vlaanderen meer deeltijdsen zijn. Catering tenslotte kent een min of meer gelijkmatige verdeling tussen voltijdse en deeltijdse medewerkers. Wat de specialen betreft, werken er procentueel het meest in de restaurants, drinkgelegenheden en cateringbedrijven.


49

1.13 Werknemers per leeftijdscategorie België 30

Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per leeftijdscategorie in België -2009/20122012 2009 2010 2011 Aandeel 2012 <15 jaar 3 2 1 0 0,0% 15-19 jaar 7.960 7.383 6.718 5.125 4,8% 20-24 jaar 17.957 18.555 18.606 17.260 16,2% 25-29 jaar 15.493 16.132 15,2% 16.239 16.399 30-34 jaar 12.775 13.660 12,9% 13.069 13.524 35-39 jaar 12.950 12.182 11,5% 12.823 12.535 40-44 jaar 11.745 12.400 11,7% 11.825 12.194 45-49 jaar 10.395 10.922 10,3% 10.657 10.879 50-54 jaar 7.873 8.841 8,3% 8.283 8.600 55-59 jaar 5.108 5.911 5,6% 5.423 5.764 60-64 jaar 2.237 2.725 2,6% 2.477 2.594 65 jaar en ouder 935 1.071 1,0% 971 1.032 Onbekend 1 0 0,0% 0 0 Totaal 105.432 107.707 108.846 106.229 100% Bron: RSZ, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea

Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per leeftijdscategorie in Vlaanderen -2009/20122009 2010 2011 2012 Aandeel 2012 <15 jaar 3 1 15-19 jaar 5.876 5.374 4.673 3.369 5,6% 20-24 jaar 10.600 10.766 10.689 9.842 16,4% 25-29 jaar 8.163 8.429 14,1% 8.609 8.604 30-34 jaar 6.564 7.148 11,9% 6.795 6.989 35-39 jaar 6.817 6.407 10,7% 6.734 6.629 40-44 jaar 6.638 6.692 11,2% 6.581 6.706 45-49 jaar 6.122 6.331 10,6% 6.245 6.305 50-54 jaar 4.876 5.385 9,0% 5.088 5.243 55-59 jaar 3.232 3.722 6,2% 3.476 3.643 60-64 jaar 1.442 1.757 2,9% 1.608 1.684 65 jaar en ouder 684 785 1,3% 704 751 Onbekend 0 0 0,0% 0 0 Totaal 61.017 61.981 61.916 59.867 100% Bron: RSZ, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea

30

Statistieken m.b.t. de leeftijdscategorieën van werknemers zijn opgebouwd volgens de hoofdverblijfplaats van de werknemer (en niet volgens vestigingsplaats van de onderneming).


50

Grafiek: procentuele verdeling loontrekkende werknemers in de horecasector – 2008  2012 19,5% 16,0%

50+

21,8% 20,9%

40-49 jaar

22,6% 22,3%

30-39 jaar

2012 2008 30,5% 30,3%

20-29 jaar

5,6%

<20 jaar

10,5% 0%

10%

20%

30%

40%

Bron: RSZ, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea

In 2012 zet de trend zich verder naar minder jongere en meer oudere werknemers in de horecasector. Dit geldt zowel voor België als voor de gewesten. Als we kijken naar de grafiek hierboven zien we vooral het aandeel min 20-jarigen dalen. Het zijn vooral de 50-plussers (en in mindere mate de 40–49jarigen) die hun aandeel zien stijgen. Ondanks deze trend werken er nog steeds veel jongeren in de horecasector in vergelijking met het gemiddelde over alle sectoren heen. In Vlaanderen is 36% van de horecawerknemers jonger dan 30 jaar en 60% jonger dan 40. Over alle sectoren heen is dit respectievelijk 21% en 47% (zie grafiek hieronder). In Wallonië is de verhouding in de horecasector zelfs 39% jonger dan 30 en 64% jonger dan 40 jaar. In Brussel is dit respectievelijk 32% en 62%. Grafiek: procentuele verdeling loontrekkende werknemers in de horecasector en alle sectoren in Vlaanderen -2012100% 90%

19,5%

24,9%

80% 70%

21,8%

50%

50+ 28,3%

60% 22,6%

30-39 jaar

40% 25,6%

30% 20%

20-29 jaar <20 jaar

30,5% 20,2%

10% 0%

40-49 jaar

5,6% Horeca Vlaanderen

1,0% Alle sectoren Vlaanderen



51

Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per leeftijdscategorie in Wallonië en Brussel -20122012 Wallonië Brussel n % n % <15 jaar 15-19 jaar 1.375 4,9% 381 2,1% 20-24 jaar 5.102 18,2% 2.316 12,7% 25-29 jaar 4.596 16,4% 3.107 17,0% 30-34 jaar 3.548 12,6% 2.964 16,2% 35-39 jaar 3.222 11,5% 2.553 14,0% 40-44 jaar 3.303 11,8% 2.405 13,2% 45-49 jaar 2.706 9,6% 1.885 10,3% 50-54 jaar 2.113 7,5% 1.343 7,3% 55-59 jaar 1.351 4,8% 838 4,6% 60-64 jaar 575 2,0% 393 2,2% 65 jaar en ouder 194 0,7% 92 0,5% Onbekend Totaal 28.085 100% 18.277 100% Bron: RSZ, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea


52

1.14 Werknemers per leeftijdscategorie en per subsector België Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per leeftijdscategorie en per subsector in België -2012Vakantie- KampeerOverige DrinkgeleHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie genheden Totaal 15.894 3.326 411 633 59.989 14.891 11.085 <15 jaar 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 15-19 jaar 2,1% 1,0% 0,7% 0,2% 6,5% 2,4% 4,3% 20-24 jaar 10,7% 7,6% 6,8% 6,0% 19,9% 8,7% 17,9% 25-29 jaar 15,5% 10,9% 8,0% 8,7% 16,3% 10,9% 16,4% 30-34 jaar 14,2% 10,8% 7,8% 9,6% 12,9% 11,8% 13,4% 35-39 jaar 12,8% 10,5% 8,0% 11,4% 10,9% 12,9% 11,2% 40-44 jaar 13,3% 14,0% 13,4% 12,3% 10,5% 15,2% 10,1% 45-49 jaar 12,1% 15,3% 13,6% 17,2% 8,6% 14,4% 9,4% 50-54 jaar 9,2% 16,1% 17,5% 16,7% 6,8% 11,8% 7,6% 55-59 jaar 6,2% 9,5% 11,9% 11,1% 4,6% 7,5% 5,3% 60-64 jaar 2,9% 3,5% 6,8% 5,4% 2,2% 3,1% 2,8% 65 jaar en ouder 0,9% 0,9% 5,4% 1,4% 0,9% 1,2% 1,4% Onbekend 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% Totaal

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%


Restaurants en drinkgelegenheden trekken een jong publiek van werknemers aan. Bij restaurants en drinkgelegenheden in België is respectievelijk 43% en 39% jonger dan 30 jaar. Bij de logiesvertrekkende bedrijven (zonder hotels) vinden we dan weer meer werknemers boven de 50 jaar. Catering en hotels tenslotte trekken zowel jonge als oudere werknemers aan. In Vlaanderen zien we een gelijkaardig patroon.


53

Vlaanderen Tabel: Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector per leeftijdscategorie en per subsector in Vlaanderen -2012Vakantie- KampeerOverige DrinkgeleHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie genheden Totaal 8.094 2.413 272 135 33.535 8.934 6.484 <15 jaar 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 15-19 jaar 2,0% 1,0% 0,4% 0,0% 7,7% 2,8% 5,4% 20-24 jaar 11,3% 7,7% 7,4% 5,2% 19,9% 9,4% 18,5% 25-29 jaar 14,9% 10,1% 9,6% 18,5% 14,9% 10,0% 15,9% 30-34 jaar 13,0% 9,7% 5,9% 13,3% 12,1% 11,0% 12,2% 35-39 jaar 12,1% 9,8% 5,5% 8,9% 10,2% 11,7% 10,6% 40-44 jaar 13,1% 14,2% 12,1% 6,7% 10,0% 14,1% 9,9% 45-49 jaar 12,6% 16,3% 13,6% 11,9% 8,8% 15,0% 8,9% 50-54 jaar 9,7% 16,1% 20,2% 15,6% 7,4% 12,7% 7,8% 55-59 jaar 6,6% 10,7% 12,1% 8,9% 5,2% 8,3% 5,9% 60-64 jaar 3,4% 3,3% 7,0% 5,9% 2,6% 3,5% 3,0% 65 jaar en ouder 1,2% 1,1% 6,3% 5,2% 1,1% 1,6% 1,8% Onbekend 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Bron: RSZ, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea


54


55

2 Aantal zelfstandigen in de horecasector Op de volgende pagina’s vindt u in een overzicht de kerncijfers wat betreft de zelfstandigen horecasector in België en Vlaanderen. Daarna vindt u meer gedetailleerde tabellen.

31

in de

32

Nog meer detail is te vinden in onze online database ‘Horeca in Cijfers’ . Het aantal zelfstandigen kan er bepaald worden per gewest, provincie, arrondissement en gemeente. Deze digitale weg maakt het mogelijk om de beschikbare informatie continu te actualiseren en uit te breiden. Voor de gegevens over de zelfstandigen in de horecasector doen we een beroep op de gegevens van het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ). Deze instantie gebruikt een activiteitenindeling los van de nace-bel codes. De horecasector valt hier onder de subbedrijfstak 407. De regionale indeling gebeurt bij de RSVZ op basis van de woonplaats van de zelfstandige. Dit stemt niet noodzakelijk overeen met de plaats waar de beroepsactiviteit wordt uitgeoefend, maar dit laatste gegeven is door de RSVZ niet gekend.

31

De statistieken geven het aantal verzekeringsplichtigen. Dit is de som van het aantal zelfstandigen en helpers. Te bereiken via de website: www.guidea.be > cijfers en publicaties > online cijferdatabase of via http://guidea.incijfers.be 32


56

2.1 Overzicht In totaal werken in 2012 in België, over alle sectoren heen, 978.471 zelfstandigen. 39.727 zelfstandigen of 4,1% werkt in de horecasector. in 2012 zijn er in Vlaanderen 25.513 zelfstandigen actief in de horecasector. Dit is 64% van alle zelfstandigen in de horecasector in België. Grafiek: Aantal zelfstandigen in de horecasector in Vlaanderen -2006/201230.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Vlaanderen 21.896 21.867 21.702 22.695 24.878 25.028 25.513 Bron: RSVZ Bewerking door Guidea

In 2012 stijgt het aantal zelfstandigen in de horecasector in Vlaanderen met een kleine 500 tot 25.513. Het aantal zelfstandigen kent vanaf 2009 een gevoelige stijging. In de periode 2008 – 2012 is het aantal zelfstandigen in de horecasector gestegen met 18%.


57

Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector -2012n Vlaanderen Totaal aantal Gewesten Vlaanderen Wallonië Brussel Vlaamse provincies West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Antwerpen Vlaams-Brabant Limburg Aard van bezigheid Hoofdbezigheid 33 Bijkomende bezigheid 34 Actief na pensioen Geslacht Man Vrouw

België

% Vlaanderen

België

25.513

39.727

100%

100%

----

25.513 12.052 2.162

----

64,2% 30,3% 5,4%

6.582 5.965 5.322 3.670 3.974

------

25,8% 23,4% 20,9% 14,4% 15,6%

------

19.705 4.574 1.234

30.935 6.754 2.038

77,2% 17,9% 4,8%

77,9% 17,0% 5,1%

14.189 11.324

22.491 17.236

55,6% 44,4%

56,6% 43,4%

884 4.368 11.164 7.984 1.113

1.379 6.669 17.197 12.577 1.905

3,5% 17,1% 43,8% 31,3% 4,4%

3,5% 16,8% 43,3% 31,7% 4,8%

3.255 1.798

5.513 3.050

---

---

Leeftijd <25 jaar 25 tot 35 jaar 35 tot 50 jaar 50 tot 65 jaar >65 jaar Starters/stoppers Starters Stoppers Bron: RSVZ Bewerking door Guidea

33

Zelfstandige in bijberoep: Dit is het geval als men samen met de zelfstandige activiteit nog een andere beroepsbezigheid uitoefent voor een werkgever. Of, als men als zelfstandige ook een loonvervangend inkomen krijgt uit een andere, weggevallen beroepsactiviteit als werknemer of ambtenaar. 34 Zelfstandige actief na pensioen(leeftijd): Hier moet de zelfstandige rekening houden met een aantal voorwaarden. Zo zijn de inkomsten uit de beroepsbezigheid begrensd.


58

Een profielschets van de zelfstandigen in de horecasector: 

In 2012 werkt 64% van de zelfstandigen in Vlaanderen, 30% in Wallonië en 5% in Brussel.



In 2012 werkt 26% van de Vlaamse zelfstandigen in West-Vlaanderen, 23% in OostVlaanderen, 21% in Antwerpen, 16% in Limburg en 14% in Vlaams-Brabant.



In 2012 werkt 77% van de zelfstandigen in Vlaanderen in de horeca als hoofdbezigheid. 18% is zelfstandige in bijberoep. 5% is actief als zelfstandige na het bereiken van de pensioenleeftijd. De verdeling van de zelfstandigen per aard van bezigheid is voor Vlaanderen en België nagenoeg gelijk.



In 2012 is in Vlaanderen 56% van de zelfstandigen in de horecasector man en 44% vrouw. In Vlaanderen ligt het aandeel vrouwelijke zelfstandigen in de horeca iets hoger dan het nationale gemiddelde, 44% versus 43% in België.



In 2012 is 44% van de Vlaamse zelfstandigen tussen 35 en 50 jaar oud. 31% is tussen 50 en 65 jaar oud. 17% is tussen 25 en 35 jaar oud. Een minderheid is ouder dan 65 jaar of jonger dan 25 jaar. Deze leeftijdsverdeling is gelijkaardig aan die voor België.



In 2012 zijn 3.255 zelfstandigen van start gegaan in de Vlaamse horecasector. 1.798 zelfstandigen zijn gestopt. Op nationaal vlak zien we eveneens meer starters dan stoppers.


59

2.2 Aantal zelfstandigen in alle sectoren in België Tabel: Aantal zelfstandigen in alle sectoren in België -2011/2012Code RSVZ

Omschrijving

2011

2012

101

Groentekwekers

2.158

2.090

Aandeel 2012 0,2%

102 103 104 105 106 130-136,161-166

Tuinbouwers Wijnbouwers Landbouwers, pachters, e.a. Bosexploitatie Diverse landbouwactiviteiten Bestuurders van de landbouw

12.744 153 51.262 1.848 6.806 4.280

13.195 156 49.903 1.849 6.456 4.925

1,3% 0,0% 5,1% 0,2% 0,7% 0,5%

201 202 230-235, 261-262 301 302 303

Zeevisserij Zoetwatervisserij Bestuurders van de visserij Mijnnijverheid Steengroefnijverheid Metaalnijverheid

76 76 463 146 325 9.783

74 76 442 139 309 10.037

0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 1,0%

304 305 306 307 308 309

Keramieknijverheid Glasnijverheid Chemische nijverheid Voedingsnijverheid Textielnijverheid Kledingnijverheid

161 227 375 13.843 1.436 1.672

174 234 358 13.400 1.412 1.704

0,0% 0,0% 0,0% 1,4% 0,1% 0,2%

310 311 312 313 314 315

Bouwnijverheid Hout-en meubelnijverheid Huid-en ledernijverheid Tabaksnijverheid Papiernijverheid Boekdruknijverheid

66.593 13.284 932 30 204 1.679

68.933 13.489 905 29 190 1.625

7,0% 1,4% 0,1% 0,0% 0,0% 0,2%

316 317 318 319 320 330-335, 361-379

Kunst-en precisienijverheid Vervoer Binnenschippers Sleepbootexploitanten Security en bewaking nijv. en amb. Bestuurders van de nijv. en amb.

11.631 10.217 1.532 65 50 72.904

12.547 10.391 1.475 68 67 75.347

1,3% 1,1% 0,2% 0,0% 0,0% 7,7%

401 402 403 404 405 406

Groothandel Kleinhandel Groot-en kleinhandel Banken Verzekeringen Tussenpersonen

7.487 64.067 3.557 1.701 10.263 41.998

8.237 61.675 3.731 1.619 10.066 41.135

0,8% 6,3% 0,4% 0,2% 1,0% 4,2%

407 408 409 410

Horecasector Vermakelijkheden Foorkramers Marktkramers, leurders

38.973 6.816 1.309 7.214

39.727 6.885 1.297 7.247

4,1% 0,7% 0,1% 0,7%


60

Omschrijving

411

Marketing en verkoop

412 430-435, 461-470 501 502 503 504

Security en bewaking handel Bestuurders van de handel Artsen, chirurgen Tandartsen Apothekers Dierenartsen

505 506 507 508 509 510

Para-medici Privé-onderricht Wetenschap Letteren Kunst (voor 1/7/2003) Kunst (vanaf 1/7/2003)

46.224 13.546 1.354 8.685 5.386 7.473

48.878 14.314 1.345 9.196 5.111 8.608

5,0% 1,5% 0,1% 0,9% 0,5% 0,9%

514 515 516 517 518 519

Advocaten Notarissen Gerechtsdeurwaarders Landmeters, ingenieurs, accountants, experts Architecten Diverse intellectuele beroepen

16.804 1.459 809 10.394 15.896 43.130

17.162 1.435 825 10.334 16.167 44.959

1,8% 0,1% 0,1% 1,1% 1,7% 4,6%

530-535, 561-579 601 602 630-635, 661-662 000 030-035, 061

Bestuurders van de vrije beroepen Schoonheidszorg Diverse beroepen van manuele aard Bestuurders van de diensten Diversen Bestuurders van diversen

36.270 30.862 35.911 10.976 6.694 5.630

41.088 31.451 34.937 12.255 7.471 6.077

4,2% 3,2% 3,6% 1,3% 0,8% 0,6%

960.072 978.471

100%

Totaal

2011

Aandeel 2012 1.118 0,1%

Code RSVZ

792

2012

115 125 149.097 149.735 27.139 27.220 7.048 7.065 3.737 3.641 4.301 4.336

0,0% 15,3% 2,8% 0,7% 0,4% 0,4%


In 2012 werkt 4,1% van alle zelfstandigen in de horecasector. Dit is hetzelfde percentage als 2011 en 2010. in 2012 komen er in absolute aantallen netto 754 zelfstandigen in de horeca bij. Dit is een stijging van 1,9% ten opzichte van 2011. Dit resultaat is gelijk aan de stijging van het aantal zelfstandigen over alle sectoren heen, +18.399 of eveneens 1,9%. Naast 978.471 zelfstandigen die hun domicilie in België hebben, zijn er nog 10.096 zelfstandigen die in het buitenland wonen. Voor de horecasector zijn er 531 personen die hun domicilie niet in België hebben.


61

2.3 Aantal zelfstandigen in de horecasector Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector in de gewesten -2008/20122008 2009 2010 2011 Vlaanderen 21.702 22.695 24.878 25.028 Wallonië 11.112 11.482 11.761 11.787 Brussel 2.025 2.072 2.157 2.158 Totaal 34.839 36.249 38.796 38.973 2008 62,3% 31,9% 5,8% 100%


2009 62,6% 31,7% 5,7% 100%

2010 64,1% 30,3% 5,6% 100%

2011 64,2% 30,2% 5,5% 100%

2012 25.513 12.052 2.162 39.727

2011 - 2012 +1,9% +2,2% +0,2% +1,9%

2012 64,2% 30,3% 5,4% 100%


In alle gewesten stijgt het aantal zelfstandigen in de horecasector. Vlaanderen klokt af op een stijging van 1,9%, Wallonië op 2,2% en Brussel op 0,2%. Zoals we reeds eerder meegaven, komt dit neer op een stijging van 1,9% op nationaal vlak. De grafiek hieronder toont dat vooral Vlaanderen en in minder mate Wallonië een stijging kennen in het aantal zelfstandigen in de horecasector. Grafiek: aantal zelfstandigen in de horecasector over de gewesten -2005/201230.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0

2005 Vlaanderen 22.186 Wallonië 11.039 Brussel 2.209

2006 21.896 10.894 2.123

2007 21.867 10.964 2.037

2008 21.702 11.112 2.025

2009 22.695 11.482 2.072




2010 24.878 11.761 2.157

2011 25.028 11.787 2.158

2012 25.513 12.052 2.162

62

2.4 Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid België Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid in België -2008/20122008 2009 2010 2011 2012 Hoofdbezigheid 28.564 29.488 31.117 30.827 30.935 Bijkomende bezigheid 4.798 5.214 5.931 6.271 6.754 Actief na pensioen(leeftijd) 1.477 1.547 1.748 1.875 2.038 Totaal 34.839 36.249 38.796 38.973 39.727

Hoofdbezigheid Bijkomende bezigheid Actief na pensioen(leeftijd) Totaal

2008 82,0% 13,8% 4,2% 100%

2009 81,3% 14,4% 4,3% 100%

2010 80,2% 15,3% 4,5% 100%

2011 79,1% 16,1% 4,8% 100%

2011 - 2012 +0,4% +7,7% +8,7% +1,9%

2012 77,9% 17,0% 5,1% 100%


Vlaanderen Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid in Vlaanderen -2008/20122008 2009 2010 2011 2012 2011 - 2012 Hoofdbezigheid 17.917 18.495 19.848 19.640 19.705 +0,3% Bijkomende bezigheid 2.923 3.283 3.963 4.231 4.574 +8,1% Actief na pensioen(leeftijd) 862 917 1.067 1.157 1.234 +6,7% Totaal 21.702 22.695 24.878 25.028 25.513 +1,9%

Hoofdbezigheid Bijkomende bezigheid Actief na pensioen(leeftijd) Totaal

2008

2009

2010

2011

2012

82,6% 13,5% 4,0% 100%

81,5% 14,5% 4,0% 100%

79,8% 15,9% 4,3% 100%

78,5% 16,9% 4,6% 100%

77,2% 17,9% 4,8% 100%


We zien voor België dat 78% van de zelfstandigen dit zijn als hoofdbezigheid. 17% is zelfstandige als bijkomende bezigheid, terwijl 5% of één op twintig actief is als zelfstandige na pensioen(leeftijd). We zien wel dat deze laatste twee categorieën sterker stijgen dan de categorie van de zelfstandigen als hoofdbezigheid. In Vlaanderen en Wallonië is er een gelijkaardig patroon als België. In Brussel zien we meer zelfstandigen als hoofdbezigheid, terwijl de zelfstandigen als bijkomende bezigheid net geen 10% bedragen.


63

Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid in Wallonië en Brussel -20122012 Wallonië Brussel n % n % Hoofdbezigheid 9.404 78,0% 1.826 84,5% Bijkomende bezigheid 1.965 16,3% 215 9,9% Actief na pensioen(leeftijd) 683 5,7% 121 5,6% 2.162 12.052 100% 100% Totaal Bron: RSVZ Bewerking door Guidea




35

64

2.5 Aantal zelfstandigen in de horecasector per geslacht België Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per geslacht in België -2008/20122008 2009 2010 2011 2012 2011 - 2012 Mannen 19.231 20.184 21.657 21.928 22.491 +2,6% +1,1% Vrouwen 15.608 16.065 17.139 17.045 17.236 Totaal

34.839

36.249

38.796

38.973

39.727


2008 55,2% 44,8% 100%

2009 55,7% 44,3% 100%

2010 55,8% 44,2% 100%

2011 56,3% 43,7% 100%

2012 56,6% 43,4% 100%

+1,9%


Vlaanderen Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per geslacht in Vlaanderen -2008/20122008 2009 2010 2011 2012 2011 - 2012 +3,2% Mannen 11.595 12.235 13.532 13.745 14.189 Vrouwen 10.107 10.460 11.346 11.283 11.324 +0,4% Totaal 21.702 22.695 24.878 25.028 25.513 +1,9%


2008

2009

2010

2011

2012

53,4% 46,6% 100%

53,9% 46,1% 100%

54,4% 45,6% 100%

54,9% 45,1% 100%

55,6% 44,4% 100%


In 2012 is 57% van de zelfstandigen een man, terwijl 43% een vrouw is. Het verschil tussen beide geslachten is de laatste jaren iets groter geworden. Vlaanderen kent een min of meer gelijkaardig patroon. In Wallonië en zeker in Brussel is het verschil tussen het aantal mannen en aantal vrouwen als zelfstandige in de sector nog iets groter. Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per geslacht in Wallonië en Brussel -2012-

36

2012 Wallonië

Brussel

Mannen

n 6.980

% 57,9%

n 1.322

% 61,1%

Vrouwen

5.072

42,1%

840

38,9%

12.052

100%

2.162

100%

Totaal





65

2.6 Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid en per geslacht België Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid en per geslacht in België -2008/20122008 2009 2010 2011 2012 Hoofdbezigheid 28.564 29.488 31.117 30.827 30.935 Mannen 15.312 16.004 16.947 16.933 17.123 Vrouwen 13.252 13.484 14.170 13.894 13.812 Bijkomende bezigheid 4.798 5.214 5.931 6.271 6.754 Mannen 3.243 3.446 3.875 4.069 4.340 Vrouwen 1.555 1.768 2.056 2.202 2.414 Actief na pensioen(leeftijd) 1.477 1.547 1.748 1.875 2.038 Mannen 676 734 835 926 1.028 Vrouwen 801 813 913 949 1.010 2008

2009

2010

2011

2012

Mannen Vrouwen

53,6% 46,4%

54,3% 45,7%

54,5% 45,5%

54,9% 45,1%

55,4% 44,6%

Bijkomende bezigheid Mannen Vrouwen

67,6% 32,4%

66,1% 33,9%

65,3% 34,7%

64,9% 35,1%

64,3% 35,7%

Actief na pensioen(leeftijd) Mannen Vrouwen

45,8% 54,2%

47,4% 52,6%

47,8% 52,2%

49,4% 50,6%

50,4% 49,6%

Hoofdbezigheid


In elke categorie van aard van bezigheid zijn er meer mannen dan vrouwen, maar er zijn verschillen. In de categorie van bijkomende bezigheid is bijna twee op de drie man. Daartegenover staat dat de verdeling bij de actieven na pensioenleeftijd nagenoeg 50 – 50 is. De verdeling in de categorie van hoofdbezigheid tenslotte is 55 – 45.


66

Vlaanderen Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid en per geslacht in Vlaanderen -2008/20122008 2009 2010 2011 2012 Hoofdbezigheid 17.917 18.495 19.848 19.640 19.705 Mannen 9.264 9.688 10.483 10.447 10.629 Vrouwen 8.653 8.807 9.365 9.193 9.076 Bijkomende bezigheid 2.923 3.283 3.963 4.231 4.574 Mannen 1.945 2.116 2.539 2.719 2.930 Vrouwen 978 1.167 1.424 1.512 1.644 Actief na pensioen(leeftijd) 862 917 1.067 1.157 1.234 Mannen 386 431 510 579 630 Vrouwen 476 486 557 578 604 2008

2009

2010

2011

2012

Mannen Vrouwen

51,7% 48,3%

52,4% 47,6%

52,8% 47,2%

53,2% 46,8%

53,9% 46,1%

Bijkomende bezigheid Mannen Vrouwen

66,5% 33,5%

64,5% 35,5%

64,1% 35,9%

64,3% 35,7%

64,1% 35,9%

Actief na pensioen(leeftijd) Mannen Vrouwen

44,8% 55,2%

47,0% 53,0%

47,8% 52,2%

50,0% 50,0%

51,1% 48,9%

Hoofdbezigheid


Vlaanderen kent een gelijkaardig patroon als België. Wat Wallonië betreft, zien we dat er in de horecasector zelfs meer vrouwen actief zijn na pensioen(leeftijd) dan mannen. Voor Brussel zien we in elke categorie meer dan 60% mannen. Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid en per geslacht in Wallonië en Brussel -20122012 Wallonië Brussel Hoofdbezigheid Mannen Vrouwen Bijkomende bezigheid Mannen Vrouwen Actief na pensioen(leeftijd) Mannen Vrouwen

9.404 5.390 4.014 1.965 1.267 698 683 323 360

57,3% 42,7% 64,5% 35,5% 47,3% 52,7%

1.826 1.104 722 215 143 72 121 75 46



60,5% 39,5% 66,5% 33,5% 62,0% 38,0%

67

2.7 Aantal zelfstandigen in de horecasector per leeftijdscategorie België Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per leeftijdscategorie in België -2008/20122008 2009 2010 2011 2012 <25 jaar 1.091 1.186 1.308 1.295 1.379 25-34 jaar 6.070 6.221 6.557 6.544 6.669 35-49 jaar 15.980 16.512 17.390 17.185 17.197 50-64 jaar 10.382 10.918 11.887 12.160 12.577 65 jaar en ouder 1.316 1.412 1.654 1.789 1.905 Totaal 34.839 36.249 38.796 38.973 39.727

<25 jaar 25-34 jaar 35-49 jaar 50-64 jaar 65 jaar en ouder Totaal

2008 3,1% 17,4% 45,9% 29,8% 3,8% 100%

2009 3,3% 17,2% 45,6% 30,1% 3,9% 100%

2010 3,4% 16,9% 44,8% 30,6% 4,3% 100%

2011 3,3% 16,8% 44,1% 31,2% 4,6% 100%

2012 3,5% 16,8% 43,3% 31,7% 4,8% 100%


Vlaanderen Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per leeftijdscategorie in Vlaanderen -2008/20122008 2009 2010 2011 2012 <25 jaar 712 753 843 831 884 25-34 jaar 3.842 3.951 4.291 4.303 4.368 35-49 jaar 10.187 10.538 11.384 11.148 11.164 50-64 jaar 6.217 6.642 7.371 7.671 7.984 65 jaar en ouder 744 811 989 1.075 1.113 Totaal 21.702 22.695 24.878 25.028 25.513

<25 jaar 25-34 jaar 35-49 jaar 50-64 jaar 65 jaar en ouder Totaal

2008

2009

2010

2011

2012

3,3% 17,7% 46,9% 28,6% 3,4% 100%

3,3% 17,4% 46,4% 29,3% 3,6% 100%

3,4% 17,2% 45,8% 29,6% 4,0% 100%

3,3% 17,2% 44,5% 30,6% 4,3% 100%

3,5% 17,1% 43,8% 31,3% 4,4% 100%



68

We zien duidelijk een andere leeftijdspiramide dan bij de horecawerknemers, hetgeen begrijpelijk is. In België is ongeveer één op de vijf zelfstandigen in de horecasector jonger dan 35 jaar. Dit percentage blijft min of meer gelijk over de laatste jaren. Daar tegenover staat dat iets meer dan 36% ouder is dan 50 jaar. In 2008 lag dit percentage nog drie procentpunten lager. Grafiek: procentuele verdeling zelfstandigen in de horecasector per leeftijdscategorie in Vlaanderen 2012100%

4,4%

90% 80%

31,3%

70% 60% 50% 43,8%

40% 30% 20%

17,1%

10%

3,5%

0% <25

25-34 jaar

35-49 jaar

50-64 jaar

65 jaar en ouder


In Vlaanderen (zie grafiek hierboven) en Wallonië zien we een gelijkaardig patroon als in België. In Brussel is het aantal zelfstandigen in de categorie 35 – 49 jaar beduidend minder. We zien zowel meer jongere zelfstandigen (-35) als oudere (50+) Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per leeftijdscategorie in Wallonië en Brussel -20122012 Wallonië <25 jaar 25-34 jaar 35-49 jaar 50-64 jaar 65 jaar en ouder Totaal

Brussel

n

%

n

%

389 1.895 5.263 3.839 666

3,2% 15,7% 43,7% 31,9% 5,5%

106 406 770 754 126

4,9% 18,8% 35,6% 34,9% 5,8%

12.052

100%

2.162

100%




69

2.8 Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid en per leeftijdscategorie België Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid en per leeftijdscategorie in België -2008/20122008 2009 2010 2011 2012 Hoofdbezigheid 28.564 29.488 31.117 30.827 30.935 <25 jaar 893 982 1.058 1.039 1.133 25-34 jaar 4.896 4.942 5.066 4.945 4.951 35-49 jaar 13.583 13.969 14.576 14.252 14.045 50-64 jaar 9.137 9.531 10.292 10.459 10.669 65 jaar en ouder 55 64 125 132 137 Bijkomende bezigheid 4.798 5.214 5.931 6.271 6.754 <25 jaar 198 204 250 256 246 25-34 jaar 1.174 1.279 1.491 1.599 1.718 35-49 jaar 2.395 2.539 2.809 2.930 3.150 50-64 jaar 1.030 1.190 1.376 1.478 1.637 65 jaar en ouder 1 2 5 8 3 Actief na pensioen(leeftijd) 1.477 1.547 1.748 1.875 2.038 <25 jaar 0 0 0 0 0 25-34 jaar 0 0 0 0 0 35-49 jaar 2 4 5 3 2 50-64 jaar 215 197 219 223 271 65 jaar en ouder 1.260 1.346 1.524 1.649 1.765 2008

2009

2010

2011

2012

<25 jaar 25-34 jaar 35-49 jaar 50-64 jaar 65 jaar en ouder

3,1% 17,1% 47,6% 32,0% 0,2%

3,3% 16,8% 47,4% 32,3% 0,2%

3,4% 16,3% 46,8% 33,1% 0,4%

3,4% 16,0% 46,2% 33,9% 0,4%

3,7% 16,0% 45,4% 34,5% 0,4%

Bijkomende bezigheid <25 jaar 25-34 jaar 35-49 jaar 50-64 jaar 65 jaar en ouder

4,1% 24,5% 49,9% 21,5% 0,0%

3,9% 24,5% 48,7% 22,8% 0,0%

4,2% 25,1% 47,4% 23,2% 0,1%

4,1% 25,5% 46,7% 23,6% 0,1%

3,6% 25,4% 46,6% 24,2% 0,0%

Actief na pensioen(leeftijd) <25 jaar 25-34 jaar 35-49 jaar 50-64 jaar 65 jaar en ouder

0,0% 0,0% 0,1% 14,6% 85,3%

0,0% 0,0% 0,3% 12,7% 87,0%

0,0% 0,0% 0,3% 12,5% 87,2%

0,0% 0,0% 0,2% 11,9% 87,9%

0,0% 0,0% 0,1% 13,3% 86,6%

Hoofdbezigheid



70

Vlaanderen Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid en per leeftijdscategorie in Vlaanderen -2008/20122008 2009 2010 2011 2012 Hoofdbezigheid 17.917 18.495 19.848 19.640 19.705 <25 jaar 574 606 650 625 697 25-34 jaar 3.138 3.139 3.260 3.173 3.139 35-49 jaar 8.702 8.948 9.540 9.233 9.088 50-64 jaar 5.469 5.765 6.323 6.534 6.708 65 jaar en ouder 34 37 75 75 73 Bijkomende bezigheid 2.923 3.283 3.963 4.231 4.574 <25 jaar 138 147 193 206 187 25-34 jaar 704 812 1.031 1.130 1.229 35-49 jaar 1.483 1.586 1.839 1.913 2.075 50-64 jaar 598 737 897 978 1.082 65 jaar en ouder 0 1 3 4 1 Actief na pensioen(leeftijd) 862 917 1.067 1.157 1.234 <25 jaar 0 0 0 0 0 25-34 jaar 0 0 0 0 0 35-49 jaar 2 4 5 2 1 50-64 jaar 150 140 151 159 194 65 jaar en ouder 710 773 911 996 1.039 2008

2009

2010

2011

2012

<25 jaar 25-34 jaar 35-49 jaar 50-64 jaar 65 jaar en ouder

3,2% 17,5% 48,6% 30,5% 0,2%

3,3% 17,0% 48,4% 31,2% 0,2%

3,3% 16,4% 48,1% 31,9% 0,4%

3,2% 16,2% 47,0% 33,3% 0,4%

3,5% 15,9% 46,1% 34,0% 0,4%

Bijkomende bezigheid <25 jaar 25-34 jaar 35-49 jaar 50-64 jaar 65 jaar en ouder

4,7% 24,1% 50,7% 20,5% 0,0%

4,5% 24,7% 48,3% 22,4% 0,0%

4,9% 26,0% 46,4% 22,6% 0,1%

4,9% 26,7% 45,2% 23,1% 0,1%

4,1% 26,9% 45,4% 23,7% 0,0%

Actief na pensioen(leeftijd) <25 jaar 25-34 jaar 35-49 jaar 50-64 jaar 65 jaar en ouder

0,0% 0,0% 0,2% 17,4% 82,4%

0,0% 0,0% 0,4% 15,3% 84,3%

0,0% 0,0% 0,5% 14,2% 85,4%

0,0% 0,0% 0,2% 13,7% 86,1%

0,0% 0,0% 0,1% 15,7% 84,2%

Hoofdbezigheid



71

Bovenstaande tabellen tonen aan dat er een verschil is tussen de categorieën naar aard van bezigheid en leeftijd. Op nationaal vlak zien we dat in de groep van bijkomende bezigheid de leeftijdscategorie 25 – 34 jaar frequenter voorkomt dan bij de zelfstandigen als hoofdbezigheid. De 50 – 64 jarigen zijn dan weer meer vertegenwoordigd in deze laatste categorie dan bij de zelfstandigen als bijkomende bezigheid. De zelfstandigen die actief zijn na pensioen(leeftijd) hebben begrijpelijk een andere leeftijdsindeling. 87% van deze groep is ouder dan 65 jaar. De gewesten tonen een min of meer gelijkaardig patroon. Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid en per leeftijdscategorie in Wallonië en Brussel -20122012 Wallonië Brussel Hoofdbezigheid 9.404 1.826 <25 jaar 338 3,6% 98 5,4% 25-34 jaar 1.472 15,7% 340 18,6% 35-49 jaar 4.286 45,6% 671 36,7% 50-64 jaar 3.260 34,7% 701 38,4% 65 jaar en ouder 48 0,5% 16 0,9% Bijkomende bezigheid 1.965 215 <25 jaar 51 2,6% 8 3,7% 25-34 jaar 423 21,5% 66 30,7% 35-49 jaar 976 49,7% 99 46,0% 50-64 jaar 513 26,1% 42 19,5% 65 jaar en ouder 2 0,1% 0 0,0% Actief na pensioen(leeftijd) <25 jaar 25-34 jaar 35-49 jaar 50-64 jaar 65 jaar en ouder

683 0 0 1 66 616

0,0% 0,0% 0,1% 9,7% 90,2%

121 0 0 0 11 110



0,0% 0,0% 0,0% 9,1% 90,9%

72

2.9 Aantal startende en stoppende zelfstandigen in de horecasector in de gewesten37 Tabel: Aantal startende zelfstandigen in de horecasector in de gewesten -2008/20122008 2009 2010 2011 2012 2011 -2012 +14,0% Vlaanderen 2.159 2.312 3.263 2.856 3.255 +15,3% Wallonië 1.487 1.437 1.637 1.602 1.847 +33,9% Brussel 201 265 317 307 411 +15,7% Totaal 3.847 4.014 5.217 4.765 5.513

Vlaanderen Wallonië Brussel

2008 56,1% 38,7% 5,2%

2009 57,6% 35,8% 6,6%

2010 62,5% 31,4% 6,1%

2011 59,9% 33,6% 6,4%

2012 59,0% 33,5% 7,5%

Totaal

100%

100%

100%

100%

100%


Tabel: Aantal stoppende zelfstandigen in de horecasector in de gewesten -2008/20122008 2009 2010 2011 2012 2011 - 2012 +1,4% Vlaanderen 1.334 1.264 1.646 1.773 1.798 +9,0% Wallonië 864 896 968 959 1.045 +17,6% Brussel 130 135 166 176 207 Totaal

2.328

2.295

2.780

2.908

3.050


2008 57,3% 37,1% 5,6% 100%

2009 55,1% 39,0% 5,9% 100%

2010 59,2% 34,8% 6,0% 100%

2011 61,0% 33,0% 6,1% 100%

2012 59,0% 34,3% 6,8% 100%

+4,9%


In 2012 stijgen zowel het aantal starters als het aantal stoppers en dit in alle gewesten. Er zijn wel duidelijke verschillen te bemerken. Vooreerst zijn er meer starters dan stoppers in de horecasector, 5.513 tegenover 3.050. De verdeling naar gewest is voor beiden wel min of meer hetzelfde. Als we vervolgens kijken naar de evolutie 2011 – 2012, zien we 16% meer starters en 5% meer stoppers dan vorig jaar. De verdeling naar gewest bij de evolutie is ongelijk. Zo zijn er in Brussel heel wat meer starters en stoppers dan vorig jaar. Vlaanderen en Wallonië kennen een kleinere groei in het aantal starters en stoppers. Als we de grafieken hierna bekijken, zien we dat zowel het aantal starters als het aantal stoppers de laatste jaren een serieuze stijging kennen. België kent een stijging van 56% in het aantal starters in de periode 2005 – 2012. Het aantal stoppers stijgt met 34%. Vlaanderen kent een stijging in het aantal starters en stoppers met respectievelijk 50% en 31% in de periode 2005 – 2012.

37

Het is niet mogelijk de aftrekking tussen de starters en de stoppers te maken om de evolutie weer te geven van het aantal actieve zelfstandigen.


73

België Grafiek: Aantal starters en stoppers in de horecasector in België -2005/20125.500 5.000 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Starters 3.526 3.796 3.948 3.847 4.014 5.217 4.765 5.513 Stoppers 2.277 2.418 2.536 2.328 2.295 2.780 2.908 3.050 Bron: RSVZ Bewerking door Guidea

Vlaanderen Grafiek: Aantal starters en stoppers in de horecasector in Vlaanderen -2005/20125.500 5.000 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Starters 2.166 2.316 2.344 2.159 2.312 3.263 2.856 3.255 Stoppers 1.368 1.447 1.530 1.334 1.264 1.646 1.773 1.798 Bron: RSVZ Bewerking door Guidea

Evolutiereeksen in bijlage 12 & 13


74

3 Tewerkstelling van studenten met een studentencontract Het aantal studenten wordt weergegeven in aantal arbeidsplaatsen. Dit cijfer wordt bekomen door per werkgever het aantal tewerkgestelde studenten gedurende het kwartaal te tellen. Het gaat om statistische informatie over studentenjobs (geen onderwerping aan de sociale zekerheid, maar met 38 een solidariteitsbijdrage). Sedert het jaar 2011 zijn er enkel nog cijfers beschikbaar voor België . We merken vrij grote schommelingen tussen de vier kwartalen. De meeste studentenjobs vinden plaats in het derde kwartaal (zomerperiode). Tijdens de zomer zijn de meeste studenten vragende partij om een centje bij te verdienen. Omwille van de grote schommelingen kiezen we ervoor om een cijferoverzicht te geven per kwartaal. Belangrijk om op te merken is dat een arbeidsplaats over meerdere kwartalen kan lopen. Sommeren heeft in dit geval dus weinig zin. Grafiek: Aantal studentenjobs in de horecasector per kwartaal in België -Q1 2008/Q4 201255.000 50.380 50.000 45.000 40.191 40.000 35.415 36.074 32.963 35.000 28.961 30.000 26.453 29.785 25.000 22.186 25.294 20.000 22.643 18.300 17.817 17.951 15.000 13.679 14.905 14.050 12.188 10.000 11.507 9.948 5.000 0 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 2008

2009

2010

2011

2012

Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek Bewerking door Guidea

In 2012 vinden we de meeste studentenjobs in de horecasector in het derde kwartaal (50.380 arbeidsplaatsen). Gevolgd door het tweede kwartaal (35.415) en het vierde kwartaal (29.785). De minste studentenjobs vinden we in januari, februari en maart (25.294). Wat de evolutie betreft, merken we jaar na een jaar een stijging op t.o.v. hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Onderstaande tabel toont de evolutie 2011 – 2012. Tabel: Aantal studentenjobs in de horecasector per kwartaal in België -2012kwartaal Aantal jaargroei jaar Q1 25.294 +42,0% Q2 35.415 +33,9% 2012 Q3 50.380 +25,4% Q4 29.785 +31,5% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek Bewerking door Guidea

38

Detail naar gewest en provincie is niet langer beschikbaar bij de RSZ.


75

4 Arbeidsvoorwaarden 4.1 Werknemers 4.1.1 Gemiddeld brutokwartaalloon39 in de horecasector per statuut België Tabel: Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector per statuut in België -2009/20122009 2010 2011 2012 2011 - 2012 +4,2% Arbeiders 5.390 5.467 5.643 5.877 +4,1% Bedienden 7.979 7.977 8.207 8.544 +4,3% Totaal 5.834 5.892 6.079 6.341 Loonkloof

48,0%

45,9%

45,4%

45,4%


Vlaanderen Tabel: Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector per statuut in Vlaanderen -2009/20122009 2010 2011 2012 2011 - 2012 +4,2% Arbeiders 5.417 5.479 5.658 5.893 +4,0% Bedienden 8.005 7.916 8.162 8.491 +4,4% Totaal 5.791 5.828 6.023 6.287 Loonkloof

47,8%

44,5%

44,3%

44,1%


In België en Vlaanderen heerst er een kloof tussen de brutokwartaallonen van arbeiders en bedienden in de horecasector. In 2012 voor België bedroeg deze kloof op kwartaalbasis 2.667 euro of 45,4%. In Vlaanderen is dit 2.598 euro of 44,1%. In Brussel is de kloof het grootst. In 2012 bedraagt het verschil daar 3.001 euro of 49,8%. In Brussel vindt men voor zowel arbeiders als bedienden de hoogste lonen. Tabel: Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector per statuut in Wallonië en Brussel -2012Wallonië Brussel 6.022 Arbeiders 5.693 Bedienden 7.624 9.023 Totaal 5.950 6.786 Loonkloof 33,9% 49,8%

40


39

Het gemiddeld brutokwartaalloon wordt berekend door het, bij de RSZ aangegeven, brutoloon per kwartaal te delen door het aantal voltijdsequivalenten. 40



76

4.1.2 Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector per statuut en per subsector België Tabel: Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector per statuut en per subsector in België -2012Vakantie- KampeerOverige DrinkgeleHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie genheden Arbeiders 6.036 6.122 6.107 6.178 5.754 6.171 5.845 Bedienden 8.697 8.803 8.101 7.796 7.783 9.444 7.558 Totaal 6.988 7.293 6.735 6.601 5.951 6.901 5.932 Loonkloof 44,1% 43,8% 32,7% 26,2% 35,3% 53,0% 29,3% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea

Vlaanderen Tabel: Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector per statuut en per subsector in Vlaanderen -2012Vakantie- KampeerOverige DrinkgeleHotels Restaurants Catering verblijven terreinen accommodatie genheden Arbeiders 6.031 6.174 6.205 5.891 5.808 6.177 5.833 Bedienden 8.490 8.881 7.895 7.395 8.081 9.150 7.757 Totaal 6.872 7.329 6.771 6.813 5.980 6.805 5.917 Loonkloof 40,8% 43,9% 27,2% 25,5% 39,1% 48,1% 33,0% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea

In elke subsector is er een kloof tussen arbeiders en bedienden wat betreft het brutokwartaalloon. De kloof is het grootst in de sector van de catering en het kleinst bij de overige accommodatie. In België verdienen de arbeiders het meest in de subsector ‘overige accommodatie’, terwijl dit voor bedienden de cateringsector is. In Vlaanderen is een arbeider in de horecasector het best af op loongebied bij de kampeerterreinen, terwijl dit voor een beidende opnieuw de cateringsector is.

4.1.3 Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector per statuut en per geslacht België Tabel: Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector per statuut en per geslacht in België -2009/20122009 2010 2011 2012 2011 - 2012 Arbeiders Mannen 5.483 5.555 5.733 5.981 +4,3% Vrouwen 5.281 5.360 5.531 5.745 +3,9% Loonkloof 3,8% 3,6% 3,7% 4,1% Bedienden Mannen Vrouwen Loonkloof

8.710 7.287 19,5%

8.811 7.200 22,4%

8.969 7.488 19,8%

9.323 7.814 19,3%



+3,9% +4,4%

77

Vlaanderen Tabel: Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector per statuut en per geslacht in Vlaanderen -2009/20122009 2010 2011 2012 2011 - 2012 Arbeiders Mannen +4,3% 5.519 5.571 5.757 6.004 Vrouwen 5.305 5.374 5.543 5.760 +3,9% Loonkloof 4,0% 3,7% 3,9% 4,2% Bedienden Mannen 8.704 8.677 8.940 9.243 +3,4% Vrouwen 7.394 7.264 7.497 7.845 +4,6% Loonkloof 17,7% 19,5% 19,2% 17,8% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 Bewerking door Guidea

Bij arbeiders in de horecasector zien we een kleinere kloof tussen mannen en vrouwen dan bij bedienden. Voor België is de loonkloof tussen mannen en vrouwen voor arbeiders 4% in 2012. Voor bedienden loopt dit op tot 19%. In 2012 wordt de loonkloof tussen mannen en vrouwen voor arbeiders terug iets groter, terwijl dit voor bedienden wel wat verkleint. In Vlaanderen zien we een gelijkaardig patroon als voor België. In Wallonië liggen de verschillen lager dan het nationaal gemiddelde. In Brussel is het verschil vooral groot bij bedienden. Daar loopt het verschil op tot 20%. Tabel: Gemiddeld brutokwartaalloon in de horecasector per statuut en per geslacht in Wallonië en 41 Brussel -2012Wallonië Brussel Arbeiders 5.775 6.122 Mannen Vrouwen 5.588 5.878 Loonkloof Bedienden Mannen Vrouwen Loonkloof

3,3%

4,2%

8.274

9.772 8.143 20,0%

7.151 15,7%


4.1.4 Gemiddeld bruto-uurloon in de horecasector per geslacht Verschillen in gemiddelde brutolonen tussen mannen en vrouwen kan je op verschillende manieren berekenen. Naast de brutokwartaallonen kan je de gemiddelde bruto-uurlonen vergelijken. Gegevens hier gelden voor voltijdse werknemers.

41



78

Tabel: Gemiddelde bruto-uurlonen en loonkloof van voltijdse werknemers in de horecasector in 2010 op basis van nacecodes, ondernemingen met minstens tien werknemers) 2010 Uurloon Uurloon Loonkloof vrouwen mannen Afdeling 55 €12,92 €15,09 14% Afdeling 56 €12,82 €14,23 10% Alle sectoren €17,10 €18,81 9% Bron: Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen 42

In de tabel vind je de loonkloof , berekend voor alle werknemers op basis van bruto-uurlonen. Eerst en vooral zien we dat in vergelijking met alle sectoren, de “officiële” lonen in de horecasector lager dan gemiddeld liggen. In 2010 verdiende een vrouw in afdeling 55 (accommodaties) gemiddeld 12,92 euro per uur, bij mannen was dit 15,09 euro. De loonkloof bedraagt hier 14%. In afdeling 56 (eet- en drinkgelegenheden) verdiende een vrouw in 2010 12,82 euro per uur, terwijl een man gemiddeld 14,23 euro per uur had. De loonkloof in afdeling 56 bedraagt 10%. Voor alle sectoren ligt de loonkloof op 9%. Door de berekening o.b.v. bruto-uurlonen wordt het effect van de verschillen in arbeidsduur geneutraliseerd. Als je de loonkloof zou berekenen o.b.v. brutojaarlonen, dan zou je zien dat de loonkloof hoger ligt. Er is namelijk een verschil tussen mannen en vrouwen in arbeidsduur. Vrouwen werken in het algemeen vaker deeltijds dan mannen. Het is wel zo dat in de horecasector ook heel wat mannen deeltijds werken.

4.1.5. Arbeidsduur op weekbasis Tabel: Gewone gemiddelde werktijd bij horecawerknemers in uren per woonplaats per gewest -2012Vlaanderen Wallonië Brussel België Voltijds loontrekkenden

39 uren 53 min.

39 uren 31 min.

39 uren 33 min.

39 uren 44 min.

Deeltijds loontrekkenden

18 uren 43 min.

19 uren 04 min.

19 uren 06 min.

18 uren 53 min.


Voltijdse werknemers in de horecasector presteren per week gemiddeld 39 uren en 44 minuten. Deeltijdse werknemers presteren per week gemiddeld 18 uren en 53 minuten. Bij de voltijdse werknemers ligt de gemiddelde wekelijkse werktijd het hoogst in Vlaanderen, bij de deeltijdse werknemers ligt de gemiddelde wekelijkse werktijd het hoogst in Brussel.

Tabel: Evolutie gewone gemiddelde werktijd bij horecawerknemers in uren per woonplaats in Vlaanderen -2008/20122008 2009 2010 2011

2012

Voltijds loontrekkenden

40 u 40 min

40 u 16 min

39 u 47 min

40 u 33 min

39 u 53 min

Deeltijds loontrekkenden

19 u 12 min

18 u 37 min

18 u 54 min

19 u 04 min

18 u 43 min


De gemiddelde werktijd bij voltijdse horecawerknemers ligt in 2012 terug onder de kaap van 40 uren, vergelijkbaar met 2010. Bij deeltijds loontrekkenden nam de gemiddelde werktijd in 2012 eveneens af tot onder 19 uren.

42

Loonkloof = (loon mannen-loon vrouwen)/ loon mannen


79

Tabel: Aantal loontrekkenden per geslacht per effectieve gewone arbeidsduur op weekbasis (%) 43 -2012Vlaanderen België Mannen

Vrouwen

Totaal

Mannen

Vrouwen

Totaal

1-20 uren

21%

42%

31%

23%

43%

33%

21-36 uren

17%

20%

19%

16%

19%

17%

37-40 uren

51%

34%

43%

50%

34%

42%

> 40 uren

11%

4%

8%

10%

5%

8%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

Totaal


In de bovenstaande en onderstaande tabellen wordt de spreiding van de gewerkte uren op weekbasis weergegeven, dus niet de gemiddelde werktijd. Er zijn duidelijke verschillen tussen mannen en vrouwen. In Vlaanderen werkt 62% van de vrouwen minder dan 37 uren per week, terwijl dit percentage voor mannen op 38% ligt. Het verschil verkleint wel, vorig jaar was de verhouding nog 67 – 36. Daarnaast werkt 11% van de mannen meer dan 40 uren, terwijl dit bij vrouwen 4% is. Hier is dezelfde opmerking, met name dat het verschil verkleint. Vorig jaar was de verhouding 13 – 2. De resultaten voor België liggen in dezelfde lijn. Tabel: Evolutie aantal loontrekkenden per geslacht per effectieve gewone arbeidsduur in Vlaanderen op weekbasis (%) -2008/20122008 2009 2010 2011 2012 M

V

M

V

M

V

M

V

M

V

1-20 uren

16%

43%

28%

37%

22%

43%

24%

43%

21%

42%

21-36 uren

10%

22%

14%

20%

15%

23%

12%

24%

17%

20%

37-40 uren

58%

32%

52%

38%

52%

31%

51%

30%

51%

34%

> 40 uren

16%

4%

6%

5%

11%

2%

13%

2%

11%

4%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

Totaal


4.1.6 Werken op onregelmatige uren Onderstaande grafieken tonen in hoeverre de loontrekkende werknemers in de horecasector in Vlaanderen op onregelmatige uren werken. We presenteren in dit rapport de belangrijkste cijfers uit de Belgische Enquête naar de Arbeidskrachten (EAK), meer detail is opvraagbaar.

43

Werknemers die “weet niet” geantwoord hebben, zijn niet opgenomen in de tabel


80

Grafiek: Evolutie werken op onregelmatige uren bij mannelijke horecawerknemers in Vlaanderen 44 2007/2012100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Avondwerk Nachtwerk Zaterdagwerk Zondagwerk

2007 83% 35% 88% 76%

2008 79% 34% 87% 75%

2009 78% 31% 85% 75%

2010 77% 34% 82% 76%

2011 76% 34% 83% 67%

2012 75% 29% 81% 65%


Als we beide grafieken met elkaar vergelijken, zien we dat de percentages bij mannen telkens hoger liggen dan bij vrouwen. Opvallend is wel dat sinds 2007 de percentages van mannen en vrouwen naar elkaar toe schuiven, en dit voor allemaal. Als we de mannen afzonderlijk bekijken, zien we dat het zaterdagwerk in 2012 door het meest aantal werknemers wordt uitgeoefend, met name 81%. Het nachtwerk daarentegen ligt reeds jaren ruim onder de andere percentages. Zowat zeven op de tien mannelijke werknemers moet nooit tijdens de nacht werken.

44

Antwoordcategorie avond- en nachtwerk = werkt soms, gewoonlijk of altijd ’s avonds / ’s nachts Antwoordcategorie zaterdag- en zondagwerk = werkt minstens één zaterdag / zondag in de maand.


81

Grafiek: Evolutie werken op onregelmatige uren bij vrouwelijk horecawerknemers in Vlaanderen 45 2007/2012100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Avondwerk Nachtwerk Zaterdagwerk Zondagwerk

2007 52% 17% 73% 55%

2008 50% 14% 68% 53%

2009 55% 17% 69% 54%

2010 55% 16% 69% 62%

2011 61% 19% 72% 55%

2012 58% 24% 69% 55%


Bij de vrouwen zien we een gelijkaardig patroon, maar dan met lagere percentages. 70% van de vrouwelijke horecawerknemers werkt minimaal één zaterdag in de maand, het hoogste percentage. Net als bij de mannen ligt het nachtwerk ver onder de andere, al is er een duidelijke stijging te zien de laatste jaren. Avond- en zondagwerk liggen ergens tussenin. Een kleine 60% geeft aan dit soort van werk soms of altijd te doen. De resultaten voor de horecawerknemers in België tonen een gelijkaardig patroon. We tonen bijgevolg deze cijfers niet apart. Vergelijken we bovenstaande cijfers met eigen bevragingen bij werknemers dan zien we gelijkaardige 46 resultaten. Daar komt avondwerk het vaakst voor, gevolgd door zaterdagwerk.

4.1.7 Tijdelijke arbeid Tijdelijke arbeid versus vast werk Het aandeel tijdelijke arbeid bij de loontrekkenden geeft weer welk aandeel van de loontrekkende 47 werknemers geen contract van onbepaalde duur hebben. Volgens de EAK 2012 hebben 83% van de horecawerknemers in België een vast contract, terwijl 17% over een tijdelijk beschikken. In Vlaanderen is de verdeling 86 – 14.

45

Antwoordcategorie avond- en nachtwerk = werkt soms, gewoonlijk of altijd ’s avonds / ’s nachts Antwoordcategorie zaterdag- en zondagwerk = werkt minstens één zaterdag / zondag in de maand. 46 Rapport “Arbeidssituatie van werknemers in de Vlaamse horeca 2012“ 47 Hoofdbezigheid tijdens referentieweek


82

Tabel: Tijdelijke arbeid versus vast werk op basis van de voornaamste activiteit bij horecawerknemers in Vlaanderen en België (%) -2012Vlaanderen België Mannen

Vrouwen

Totaal

Mannen

Vrouwen

Totaal

Vast werk

85%

87%

86%

85%

82%

83%

Tijdelijk werk

15%

13%

14%

15%

18%

17%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

Totaal


Tijdelijke arbeid per type 48

Onderstaande tabel geeft aan welke vormen tijdelijke arbeid meestal aanneemt . Tabel: Tijdelijke arbeid per type bij horecawerknemers in België (%) -20122011

2012

11%

15%

Dienstencheque / PWA

1%

1%

Opleiding, stage, leercontract

6%

6%

Studentenarbeid (met studentencontract)

24%

25%

Arbeidsovereenkomst van bepaalde duur of voor een bepaald werk

39%

35%

4%

5%

14%

14%

100%

100%

Uitzendkracht

Andere arbeidsovereenkomst van bepaalde duur Gelegenheidswerk zonder formele arbeidsovereenkomst Totaal


In 2012 is er weinig verandering t.o.v. 2011. De grootste veranderingen zijn de uitzendkracht die van 11% naar 15% gaat en de Arbeidsovereenkomst van bepaalde duur of voor een bepaald werk die van 39% naar 35% gaat. De andere vormen blijven nagenoeg gelijk. Tijdelijke arbeid per duur van contract

49

Onderstaande tabel toont de opsplitsing naar duur van het tijdelijk contract voor horecawerknemers in België. In 2012 heeft zowat de helft van de tijdelijke werknemers een contract dat korter is dan 3 maanden. De andere helft heeft bijgevolg een contract van 3 maand of meer. Tabel: Tijdelijke arbeid per duur van contract in België (%) -2012Duur contract 2012 minder dan 3 maanden 50% 3 maanden of meer 50% Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Enquête naar de arbeidskrachten 2012, NACE_2008=55 of 56 Bewerking door Guidea

48

Voor tijdelijke arbeid per type zijn er geen resultaten voor Vlaanderen beschikbaar Door de geringe aantallen kan enkel een opsplitsing gemaakt worden tussen minder en meer dan drie maanden. 49


83

4.2 Zelfstandigen 4.2.1 Gemiddeld inkomen50 in de horecasector per gewest en geslacht Tabel: gemiddeld inkomen in euro van zelfstandigen in de horecasector per gewest en geslacht -2012Mannen Vrouwen Totaal Loonkloof Vlaanderen

11.969

8.506

10.444

40,7%

Wallonië

12.127

8.027

10.459

51,1%

Brussel

10.686

7.226

9.416

47,9%

België

11.860

8.303

10.338

42,8%


Als we kijken naar de tabel hierboven, zien we dat in 2012 een zelfstandige in de horecasector in Vlaanderen op jaarbasis gemiddeld 10.444 euro verdiende. In Wallonië was dit iets meer, in Brussel is dit minder. De verschillen tussen de beide geslachten zijn ook hier opmerkelijk. Zo ligt in elk gewest de loonkloof boven de 40%.

4.2.2 Gemiddeld inkomen in de horecasector per gewest en aard van bezigheid Tabel: gemiddeld inkomen in euro van zelfstandigen in de horecasector per gewest en aard van bezigheid -2012actief na Hoofdbezigheid Nevenbezigheid Totaal pensioenleeftijd Vlaanderen 12.692 2.152 5.734 10.444 Wallonië

12.503

1.606

5.955

10.459

Brussel

10.405

1.303

8.283

9.416

België

12.448

1.995

5.973

10.338


De opsplitsing naar de aard van bezigheid, toont grote verschillen onderling. Zo verdienen in Vlaanderen de zelfstandigen in hoofdbezigheid zo’n zes maal meer dan hun collega’s in nevenbezigheid, en meer dan twee maal zo veel als de actieven na pensioenleeftijd. Een opvallend cijfer hebben de actieven na pensioenleeftijd te Brussel. Dit kan wel beïnvloed geweest zijn door een aantal enkelingen aangezien er in totaal maar 121 zijn in Brussel.

50

de gemiddelde inkomsten (ongeacht van de inkomstenjaar) van de verzekeringsplichtigen (zelfstandigen + helpers) tewerkgesteld in de horecasector (code 407). Het gaat om de brutoberoepsinkomsten, verminderd met de beroepsuitgaven en -lasten en, in voorkomend geval, met de beroepsverliezen, vastgesteld overeenkomstig de wetgeving op de inkomstenbelastingen. De toestand is op 31 december 2012.


84

4.2.3 Arbeidsduur op weekbasis Tabel: Gewone gemiddelde werktijd bij zelfstandigen in uren per woonplaats per gewest -2012Vlaanderen Wallonië Brussel België Voltijds

66 uren 46 min.

62 uren 47 min.

57 uren 41 min.

64 uren 54 min.

Geen representatieve cijfers beschikbaar

Deeltijds


Zelfstandigen die voltijds werken in de horecasector presteren per week gemiddeld 64 uren en 54 minuten. Dit is 31 minuten meer dan in 2011. De gemiddelde wekelijkse werktijd ligt bij Vlaamse zelfstandigen het hoogst, bij de zelfstandigen uit het Brusselse het laagst. De gemiddelde werktijd van zelfstandigen in Vlaanderen schommelt in de periode tussen 2008 en 2012 tussen 65 en 67 uur. Tabel: Evolutie gewone gemiddelde werktijd bij zelfstandigen in uren per woonplaats in Vlaanderen 2008/20122008 2009 2010 2011 2012 Voltijds

66 u 36 min

65 u 29 min

65 u 47 min

65 u 37 min

66 u 46 min


In onderstaande tabellen wordt de spreiding van de gewerkte uren op weekbasis weergegeven. De verdeling tussen mannen en vrouwen is vrij gelijklopend, al is er een groter percentage mannen dat aangeeft maar dan 40 uren per week te werken. Als we Vlaanderen vergelijken met België zien we een grotere proportie niet-loontrekkenden die aangeeft meer dan 40 uren per week te werken (83% versus 79% in België). Tabel: Aantal niet-loontrekkenden per geslacht per effectieve gewone arbeidsduur op weekbasis (%) 51 -2012Vlaanderen België Mannen Vrouwen Totaal Mannen Vrouwen Totaal 1-20 uren 2% 6% 4% 3% 6% 5% 21-36 uren 4% 5% 4% 4% 6% 5% 37-40 uren 6% 14% 9% 9% 16% 12% > 40 uren 88% 75% 83% 84% 72% 79% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Enquête naar de arbeidskrachten 2012, NACE_2008=55 of 56 Bewerking door Guidea

Tabel: Evolutie aantal niet-loontrekkenden per geslacht per effectieve gewone arbeidsduur in Vlaanderen op weekbasis (%) -2008/20122008 2009 2010 2011 2012 M V M V M V M V M V 1-20 uren 1% 7% 2% 5% 2% 5% 3% 8% 2% 6% 21-36 uren 2% 5% 1% 9% 10% 6% 3% 6% 4% 5% 37-40 uren 4% 9% 10% 4% 3% 4% 9% 9% 6% 14% > 40 uren 93% 79% 88% 82% 85% 85% 85% 77% 88% 75% Totaal

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Enquête naar de arbeidskrachten 2012, NACE_2008=55 of 56 Bewerking door Guidea 51

Zelfstandigen die “weet niet” geantwoord hebben, zijn niet opgenomen in de tabel.


100%

85

4.2.4 Werken op onregelmatige uren Onderstaande grafieken tonen in hoeverre de niet-loontrekkenden in de horecasector in Vlaanderen op onregelmatige uren werken. We presenteren in dit rapport de belangrijkste cijfers uit de Belgische Enquête naar de Arbeidskrachten (EAK), meer detail is opvraagbaar. Grafiek: Evolutie werken op onregelmatige uren bij mannelijke niet-loontrekkenden in Vlaanderen 52 2007/2012100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Avondwerk Nachtwerk Zaterdagwerk Zondagwerk

2007 95% 63% 95% 87%

2008 96% 63% 93% 89%

2009 95% 63% 96% 84%

2010 89% 54% 88% 83%

2011 95% 66% 97% 88%

2012 96% 65% 98% 91%


Als we beide grafieken met elkaar vergelijken, zien we dat de percentages bij mannen doorgaans hoger liggen dan bij vrouwen. De verschillen tussen beide geslachten zijn wel kleiner dan bij de loontrekkenden in de horecasector. Tenslotte liggen de percentages hier bij de niet-loontrekkenden hoger dan bij de loontrekkenden. Als we de grafiek van de mannelijke niet-loontrekkenden bekijken, zien we dat het zaterdagwerk in 2012 door het bijna alle mannen wordt uitgeoefend, met name 98%. Avond- en zondagwerk worden eveneens door heel wat mannelijke zelfstandigen uitgeoefend. Minder dan 1 op de 10 geeft namelijk aan dit nooit ’s avonds of de zondag te werken. Het nachtwerk ligt reeds jaren ruim onder de andere percentages. Twee op de drie mannelijke zelfstandigen geven niettemin aan dat zij soms of altijd ’s nachts werken.

52



86

Grafiek: Evolutie werken op onregelmatige uren bij vrouwelijke niet-loontrekkenden in Vlaanderen 53 2007/2012100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Avondwerk Nachtwerk Zaterdagwerk Zondagwerk

2007 90% 55% 92% 87%

2008 89% 53% 88% 83%

2009 88% 45% 95% 85%

2010 85% 51% 89% 81%

2011 88% 49% 96% 84%

2012 85% 42% 93% 80%


Bij de vrouwelijke zelfstandigen geeft meer dan negen op de tien aan dat zij minstens één zaterdag per maand werken. Avond- en zondagwerk scoren beiden ook meer dan 80%. 4 op de 10 vrouwelijke zelfstandigen tenslotte geven aan dat zij soms of altijd ’s nachts werken.

53



87

Werkzoekenden 1 Niet werkende werkzoekenden De Vlaamse werkloosheid wordt geoperationaliseerd aan de hand van de inschrijving als 54 niet-werkende werkzoekende (nwwz) bij de VDAB . De groep van nwwz bestaat uit de uitkeringsgerechtigde volledig werklozen (uvw’s), de schoolverlaters in wachttijd, de vrij ingeschreven niet-werkende werkzoekenden en andere verplicht ingeschreven niet-werkende werkzoekenden (onder andere OCMW). De meting van de nwwz vindt plaats op het einde van elke maand (bron: departement WSE). Het verloop van het aantal nwwz schommelt sterk omwille van seizoensinvloeden. Zo is er ondermeer tijdens de zomermaanden steeds een sterke toename van het aantal werkzoekenden: de 55 werkzoekende schoolverlaters. De VDAB geeft het aantal nwwz naar beroepsgroep . Voorheen gebeurde de indeling op basis van één hoofdberoep dat door de werkzoekende werd opgegeven. In 2012 gebeurt de indeling niet meer op basis van hoofdberoep maar op basis van aspiraties. Zo kan de werkzoekende meer dan één voorkeurberoep opgeven waardoor de aantallen niet te vergelijken zijn met voorgaande jaren. In dit rapport bekijken we de schommelingen doorheen het jaar voor de beroepsgroep van ‘hotel en keukenpersoneel’. Daarna bekijken we voor de maand december de verschillende beroepen met betrekking tot de horeca.

54 55

Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding Cijfers via ARVASTAT (http://arvastat.vdab.be)


88

Tabel: Niet-werkende werkzoekenden hotel- en keukenpersoneel per geslacht in Vlaanderen 56 -20122012 maand Mannen Vrouwen Totaal Mannen Vrouwen n n n % % januari 8.478 9.531 18.009 47,1% 52,9% februari 8.389 9.309 17.698 47,4% 52,6% maart 8.188 9.038 17.226 47,5% 52,5% april 7.863 8.846 16.709 47,1% 52,9% mei 7.704 8.684 16.388 47,0% 53,0% juni 7.595 8.722 16.317 46,5% 53,5% juli 8.270 9.497 17.767 46,5% 53,5% augustus 8.464 9.839 18.303 46,2% 53,8% september 8.407 9.470 17.877 47,0% 53,0% oktober 8.520 9.372 17.892 47,6% 52,4% november 8.782 9.328 18.110 48,5% 51,5% december 8.911 9.371 18.282 48,7% 51,3% jaargemiddelde 8.298 9.251 17.548 47,3% 52,7% Bron: VDAB Bewerking door Guidea

We zien dat het aantal niet-werkende werkzoekenden (met aspiraties hotel- en keukenpersoneel) net voor de zomer het laagst is. De reden hiervoor is dat er tijdens de zomer een toestroom is van schoolverlaters. Net zoals de vorige jaren zien we een kleine meerderheid aan vrouwen die op zoek is naar een job in de horeca. In 2011 waren er nog gemiddeld 8.981 niet-werkende werkzoekenden die als hoofd- en voorkeurberoep hotel- en keukenpersoneel hadden opgegeven. Nu men meerdere aspiraties van beroepsgroepen in rekening brengt, is het aantal in 2012 bijna verdubbeld naar 17.548. Een vergelijk tussen de twee jaren is aldus zinloos.

56

Groen staat voor het laagste aantal, rood voor het hoogste.


89

Tabel: Niet-werkende werkzoekenden horecapersoneel per geslacht in Vlaanderen -december 2012december 2012 mannen Vrouwen Totaal Keukenchef-gerant 49 11 60 Keukenverantwoordelijke - chef-kok 429 76 505 Kok traiteurdienst - onderchef keuken - sous-chef 278 70 348 Kok (vreemde gerechten) 65 7 72 Dieetkok 2 0 2 Kok grootkeuken 130 45 175 Chef de partie - hulpkok 1.000 362 1.362 Frituurbakker 50 40 90 Keukenmedewerker fastfood - sneldienstrestauratie 94 107 201 Pizza-bakker 53 3 56 Afwasser 1.940 1.165 3.105 Keukenhulp - collectiviteiten 565 1.295 1.860 Keukenhulp 2.974 4.017 6.991 Kamerpersoneel 51 964 1.015 Gouvernante 2 44 46 Hotel- en Dagportier 65 19 84 keukenpersoneel Nachtportier 87 5 92 Hoteldienaar 47 15 62 Hallpersoneel 19 14 33 Restaurantkelner 420 217 637 Drankkelner brasserie, taverne, bistro, cafe, tea-room 1.577 1.580 3.157 Zaalmeisje - zaaljongen 243 430 673 Buffetmedewerker 62 117 179 Steward - horeca 23 14 37 Hotelmeester - maitre d'hotel 67 21 88 Rangkelner 26 8 34 Hulpkelner 144 89 233 Barman 1.140 434 1.574 Zaalmedewerker fast-food, sneldienstrestauratie 68 98 166 Zaalhulp - collectiviteiten 39 196 235 Helper zaal 385 419 804 Hotelreceptionist - nacht 121 39 160 Andere bureaubedienden Hotelreceptionist - dag 237 439 676 Bron: VDAB Bewerking door Guidea

Bovenstaande tabel toont het aantal niet-werkende werkzoekende met een aspiratie voor een job in de horeca voor december 2012. Optellen van de aantallen heeft weinig zijn aangezien men meerdere aspiratieberoepen kan opgeven. Eén persoon kan dus bij meerdere beroepen zijn geteld. We zien dat keukenhulp, drankkelner en afwasser veel worden opgegeven als voorkeurberoep. Daarnaast zijn nachtportier, pizza-bakker en kok eerder mannelijke beroepen, terwijl de functies van gouvernante, kamerpersoneel of zaalhulp eerder vrouwen aantrekken.


90

2 In- en uitstroom van werkzoekenden In een sector als de horeca is de kans zeer reëel dat dezelfde persoon in hetzelfde jaar meerdere perioden van werkloosheid en werk doormaakt. Deze persoon kan dus in verschillende maanden worden meegeteld. De in- en uitstroomcijfers van werkzoekenden naar en van de horecasector interpreteren we daarom beter als aantal aanwervingen en aantal einde contracten, in plaats van 57 aantal personen .

Tabel: Gemiddelde maandelijkse uitstroom uit werk in horeca naar werkloosheid en instroom naar werk in de horecasector vanuit werkloosheid in Vlaanderen -Q1 2007/Q1 2012Gemiddeld aantal per maand Jaargroei Uitstroom uit Instroom naar Uitstroom uit Instroom naar Kwartaal horeca naar horeca vanuit horeca naar horeca vanuit werkloosheid werkloosheid werkloosheid werkloosheid 2007-I 732 890 2007-II 632 899 2007-III 851 837 2007-IV 864 718 2008-I 721 844 -1,50% -5,17% 2008-II 657 804 +3,96% -10,57% 2008-III 868 750 +2,00% -10,39% 2008-IV 938 757 +8,56% +5,43% 2009-I 900 755 +24,83% -10,55% 2009-II 653 828 -0,61% +2,99% 2009-III 914 818 +5,30% +9,07% 2009-IV 922 702 -1,71% -7,27% 2010-I 826 855 -8,22% +13,25% 2010-II 654 920 +0,15% +11,11% 2010-III 916 829 +0,22% +1,34% 2010-IV 867 786 -5,97% +11,97% 2011-I +3,15% -0,35% 852 852 2011-II -1,38% -0,65% 645 914 2011-III 892 796 -2,66% -3,98% 2011-IV 894 803 +3,15% +2,12% 2012-I 875 799 +2,70% -6,26% 2012-II 700 849 +8,53% -7,11% 2012-III 1.024 782 +14,84% -1,76% 2012-IV 1.005 774 +12,37% -3,57% Bron: Departement WSE Bewerking door Guidea

Op jaarbasis zien we in 2012 een toename van het aantal mensen dat uitstroomt uit de horeca naar de werkloosheid. Daarenboven zien we een afname van het aantal mensen die uit de werkloosheid naar de horeca stromen. Bekijken we de kwartalen 2012 wat meer in detail, dan zien we dat zowel in kwartaal 1, 3 als 4 er in absolute cijfers meer mensen naar de werkloosheid stromen vanuit de horeca dan aantal mensen dat

57

De horecasector wordt hier afgebakend op basis van nace-code. Je kan de instroom van werkzoekenden berekenen die bij het begin van de maand als werkzoekende zijn ingeschreven en die op de laatste dag van de maand aan het werk zijn volgens DIMONA. De koppeling met de nace-codes geeft aan in welke sector en welke activiteit de werkzoekende is ingestroomd.


91

instroomt naar de horeca vanuit de werkloosheid. Enkel in kwartaal 2 zien we meer mensen vanuit de werkloosheid naar de horeca stromen dan omgekeerd. Op onderstaande grafiek, zien we voor 2012 dat de rode trendlijn (uitstroom uit horeca naar werkloosheid) hoger ligt dan de groene trendlijn (instroom de horeca uit de werkloosheid). Dit wijst op een negatieve evolutie in de werkzoekendenstromen m.b.t. de horecasector. 58

Grafiek: Uitstroom uit werk in de horeca naar de werkloosheid en instroom naar werk in de horeca 59 vanuit de werkloosheid in Vlaanderen (op kwartaalbasis) -Q1 2007/Q4 20123300 3100 2900 2700 2500 2300 2100 1900 1700 1500 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 2007

2008

2009

2010

2011

Uitstroom uit horeca naar werkloosheid Instroom naar horeca vanuit werkloosheid Trendlijn uitstroom uit horeca naar werkloosheid Trendlijn instroom naar horeca vanuit werkloosheid Bron: Departement WSE Bewerking door Guidea

58 59

Het aantal mensen werkzaam in de horeca dat in de loop van de maand werkzoekend wordt Het aantal werkzoekenden dat in de loop van de maand instroomt in de horeca


2012

92


93

Vacatures, horecaopleidingen en Leren & Werken 1 Vacatures VDAB In het eerste deel wordt een beeld gevormd van de toestand en de evolutie van het aantal ontvangen vacatures in de horecasector. We kijken hiervoor naar de ontvangen VDAB-vacatures. De voornaamste beperking bij het VDAB-bestand is dat deze slechts een deel van de totale vacaturemarkt omvat. Werkgevers kunnen vacatures ook verspreiden via andere kanalen zoals jobsites, uitzendkantoren of mond-aan-mond-reclame. De vacaturemarkt wordt in dit hoofdstuk beschreven aan de hand van het totaal aantal ontvangen vacatures uit het Normaal Economisch Circuit (NEC) zonder interimopdrachten. Het omvat de 60 61 vacatures uit het AMI-systeem en Jobmanager uit de vaste en tijdelijke circuits (uitgezonderd interim). In de vaste circuits gaat het om jobs met een contract voor onbepaalde of lange duur, jobs die werken en leren combineren en jobs ter vervanging van het brugpensioen. De tijdelijke circuits omvatten arbeidsovereenkomsten voor korte duur, studentenjobs en tijdelijke jobs in de horeca. Voor de vacaturegegevens gebruiken we jaarcijfers. Deze cijfers zijn weinig onderhevig aan seizoensschommelingen, omdat er gewerkt wordt met cumulatieve cijfers over de laatste 12 maanden.

60

‘AMI-systeem’ is een arbeidsmarktinformatiesysteem dat door VDAB-consulenten wordt gebruikt om vacatures te beheren en op te volgen. Werkzoekenden met een geschikt profiel worden doorverwezen naar de vacatures en de invulling van de vacatures wordt opgevolgd. 61 ‘Jobmanager’ is een computersysteem waarmee werkgevers op zelfstandige basis online vacatures kunnen plaatsen en beheren. De werkzoekenden kunnen autonoom de vacatures raadplegen op de VDAB-website.


94

1.1 Ontvangen vacatures In onderstaande tabel worden de kenmerken van de ontvangen vacatures in de horecasector weergegeven. De onderverdeling wordt gemaakt naar vestigingsplaats van de onderneming, studieniveau en gevraagde ervaring. Tabel: Kenmerken van de ontvangen vacatures in de horecasector in Vlaanderen zonder de uitzendsector -2010/2012Alle sectoren Horeca 2010 Horeca 2011 Horeca 2012 2012 n n n n Totaal aantal vacatures 9.707 11.502 10.348 263.471 Vestigingsplaats bedrijf % % % % West-Vlaanderen 34,7% 38,8% 32,7% 17,1% Oost-Vlaanderen 14,4% 15,2% 19,2% 20,8% Antwerpen 22,0% 20,3% 20,9% 28,5% Vlaams-Brabant 10,7% 10,2% 10,5% 12,6% Limburg 9,8% 7,8% 8,1% 10,2% Buiten Vlaanderen 8,4% 7,6% 8,6% 10,9% Studieniveau 62 Laag 80,9% 79,8% 82,3% 48,2% 63 Midden 15,2% 15,3% 13,8% 17,1% 64 Hoog 3,8% 4,8% 3,9% 34,7% Gevraagde ervaring <6 maanden 46,1% 39,6% 38,6% 47,5% 6 maanden - 2 jaar 34,6% 36,3% 38,2% 26,2% +2 jaar 19,3% 24,1% 23,2% 26,4% Bron: VDAB/ Departement WSE Bewerking door Guidea

De horecasector herstelde zich in 2010 en 2011 na het crisisjaar 2009. Dit uitte zich in een toename van het aantal vacatures in de horecasector. In 2012 zien we terug een afname van het aantal vacatures, dit van 11.502 naar 10.348, een daling van meer dan 1.000 vacatures. Het grootste aantal ontvangen vacatures in de horecasector vinden we traditioneel in WestVlaanderen. In 2012 is dit niet anders, al daalt het aandeel van West-Vlaanderen wel spectaculair met zes procentpunten. In absolute aantallen waren er in West-Vlaanderen meer dan 1.000 vacatures minder in de horecasector dan in het jaar 2011 (4.466 → 3.383). Zowel Antwerpen als Oost-Vlaanderen hebben elk ongeveer één vijfde van het aantal vacatures. Vlaams-Brabant en Limburg vertegenwoordigen een kleiner aandeel in het aantal vacatures: respectievelijk 11% en 8%. Oost-Vlaanderen is de enige provincie die in absolute aantallen meer vacatures had in 2012 dan in 2011. De verdeling van het aantal vacatures in de horecasector naar vestigingsplaats verschilt met de verdeling over alle sectoren heen. Gemiddeld genomen, over alle sectoren heen, is het grootste aantal vacatures afkomstig van ondernemingen met een vestigingsplaats in Antwerpen (28%), gevolgd door Oost-Vlaanderen (21%) en West-Vlaanderen (17%).

62

Max. secundair onderwijs 2 de de Secundair 3 of 4 graad 64 Hoger onderwijs 63

de

graad + wanneer geen min. studieniveau vermeld werd door de werkgever


95

Het gevraagde studieniveau voor de ontvangen vacatures in de horecasector is eerder laag (82%). Slechts 4% van de vacatures verwacht een hoog opleidingsniveau. Het verwachte opleidingsniveau ligt in de horecasector heel wat lager dan voor alles sectoren samen. De horecasector wijkt voor gevraagde ervaring af van het gemiddelde over alle sectoren heen. Bij 61% van alle horecavacatures vraagt men minimaal 6 maanden ervaring, terwijl dit voor alle sectoren samen maar 52% is. Tabel: Het aandeel ontvangen vacatures in de horecasector t.o.v. het totaal aantal vacatures in Vlaanderen zonder de uitzendsector -2008/20122012 2008 2009 2010 2011 Horecasector 3,6% 3,8% 3,7% 3,7% 3,9% Bron: VDAB/ Departement WSE Bewerking door Guidea

In 2012 zijn er in totaal 263.471 vacatures in Vlaanderen. 10.348 of 3,9% zijn vacatures in de horecasector. Het aandeel horecavacatures schommelt de laatste jaren tussen 3,6 en 3,9%. Grafiek: Evolutie van het aantal ontvangen vacatures in de horecasector en alle sectoren in het normaal economisch circuit zonder interimopdrachten –2012 t.o.v. 2011-

%

-20

-15

Horecasector

Alle sectoren

-10

-5

0

5

-10,0%

-14,3%

Bron: VDAB/ Departement WSE Bewerking door Guidea

Als we tenslotte de horecasector met het gemiddelde van alle sectoren vergelijken, zien we dat de daling in de horecasector op jaarbasis kleiner is dan gemiddeld over alle sectoren heen. Ten opzichte van 2011 vertoont de horecasector in 2012 een daling van 10,0% in het aantal vacatures, terwijl dit over alle sectoren heen 14,3% is.


96

1.2 Ontvangen vacatures per subsector Tabel: Evolutie van het aantal ontvangen vacatures in de horecasector in het normaal economisch circuit zonder interimopdrachten per nace-code -2010/2012Horeca 2010

Horeca 2011

Horeca 2012

2012 t.o.v. 2011 % n

n

%

n

%

n

%

Totaal aantal vacatures

9.707

100%

11.502

100%

10.348

100%

-1.154

-10,0%

Hotels

1.965

20,2%

2.338

20,3%

1.941

18,8%

-397

-17,0%

556

5,7%

775

6,7%

678

6,6%

-97

-12,5%

5.232

53,9%

6.104

53,1%

5.484

53,0%

-620

-10,2%

Drankgelegenheden

802

8,3%

895

7,8%

756

7,3%

-139

-15,5%

Kantines en catering

1.152

11,9%

1.390

12,1%

1.489

14,4%

99

+7,1%

Kampeerterreinen Restaurants


De verdeling in de horecasector op gebied van vacatures blijft nagenoeg gelijk. Er zijn in 2012 in vergelijking met 2011 iets meer vacatures in de subsector ‘Kantines en catering’ en iets minder in de subsector ‘hotel’. In absolute aantallen stijgt enkel het aantal vacatures in de subsector ‘Kantines en catering’. Onderstaande figuur toont grafisch de jaargroei in 2012 voor de verschillende subsectoren in de horecasector. Grafiek: Evolutie van het aantal openstaande vacatures in de horecasector in het normaal economisch circuit zonder interimopdrachten per nace-code -2012 t.o.v. 2011-

%

-20%

-15%

-10%

-5%

0%

5%

10%

Hotels -17,0%

Kampeerterreinen

-12,5%

Restaurants

-10,2%

Drankgelegenheden -15,5%

Kantines en catering

7,1%



97

1.3 Belangrijkste beroepen en vacatures Tabel: Overzicht van de belangrijkste beroepen waarvoor vacatures ontvangen werden in de horecasector (Vlaams Gewest, 2012) Knelpunt Vlaams HorecaPer beroep met minstens 5 jobs in 2012 in 2011 Gewest sector ja Restaurantkelner 1.142 959 ja Drankkelner brasserie, taverne, bistro, cafe, tea-room 1.348 904 ja Keukenhulp 1.623 896 ja Zaalmeisje - zaaljongen 1.073 717 ja Chef de partie - hulpkok 1.021 707 Afwasser 687 436 ja Keukenverantwoordelijke - chef-kok 597 429 Barman 639 421 Keukenmedewerker fastfood - sneldienstrestauratie 548 418 ja Klassieke (professionele) schoonmaker 6.383 362 ja Hotelreceptionist - dag 562 333 ja Kamerpersoneel 473 305 ja Verkoper 14.645 303 Helper zaal 803 298 Zaalmedewerker fast-food, sneldienstrestauratie 341 207 ja Kok traiteurdienst - onderchef keuken - sous-chef 254 151 Receptionist 1.769 149 ja Hulpkelner 325 143 ja Hotelreceptionist - nacht 169 127 Frituurbakker 224 125 ja Keukenchef-gerant 181 111 ja Filiaalhouder of handelszaakbeheerder 2.328 103 Animator toeristische centra 550 98 ja Hotelmeester - maitre d'hotel 148 82 Helper in de diensten- of vermaaksector 739 73 Monitor opvoeder - spelleider 995 72 Keukenhulp - collectiviteiten 413 71 Buffetmedewerker 103 65 ja Rangkelner 56 53 Klusjesman gebouwen 681 52 Productiearbeider 2.625 45 ja Particuliere Schoonmaker 15.111 43 Administratieve bediende 6.960 42 ja Kok grootkeuken 170 40 Zaalhulp - collectiviteiten 90 40 Winkelverkoper - aanvuller - kassier 4.667 36 Uitvoerend bediende 2.992 35 Directieassistent van de algemene directie 749 34 Kassier 790 32 ja Chauffeur distributie 587 29 Croupier 52 29 Pizza-bakker 35 28 ja Redder (strand en zwembad) 328 28 Kok (vreemde gerechten) 24 23 ja Filiaalassistent - eerste verkoper - rayon verantwoordelijke 1.161 21 ja Bestuurder lichte vrachtwagen - vaste wagen (max. 7,5 ton) 300 20


Aandeel 84,0% 67,1% 55,2% 66,8% 69,2% 63,5% 71,9% 65,9% 76,3% 5,7% 59,3% 64,5% 2,1% 37,1% 60,7% 59,4% 8,4% 44,0% 75,1% 55,8% 61,3% 4,4% 17,8% 55,4% 9,9% 7,2% 17,2% 63,1% 94,6% 7,6% 1,7% 0,3% 0,6% 23,5% 44,4% 0,8% 1,2% 4,5% 4,1% 4,9% 55,8% 80,0% 8,5% 95,8% 1,8% 6,7%

98

Verkoopsverantwoordelijke - sales-manager Reclame- en publiciteitsmedewerker - promoteam Chauffeur koerierdienst Lader, losser Onderhoudsarbeider van gebouwen Nachtportier Boekhouder Commercieel bediende Bediende in de boekhouding Verantwoordelijke logistiek Steward - horeca Beeld- en/of geluidstechnicus Call center medewerker Banketbakker - pasteibakker - patissier Schoonheidsspecialist(e) Concierge - huisbewaarder Webdesigner Gouvernante Kwaliteitsverantwoordelijke Vertegenwoordiger Organisator evenementen - beurzen - tentoonstellingen popconcerten, ... Kwaliteitscontroleur Algemeen verantwoordelijke profit sector Technisch-administratief bediende Tuinier Onderhoudselektricien Bewaker - bedrijfsportier Gekwalificeerd verzorgende Bediende planning en logistiek Loopjongen, -meisje - koerier Onderhoudsmecanicien en hersteller machines en industriele installaties Handlanger (licht werk) Coordinator / functionaris (cultuur, sport, jeugdwerking, ...) Productieverantwoordelijke Hulpboekhouder Medewerker toeristische sector Enqueteur - marktonderzoeker Arbeider in de land- en tuinbouw Bestelwagenbestuurder Bestuurder van zware vrachtwagen met aanhangwagen Orderpicker - distributiesector Hoteldienaar

ja

ja ja ja

ja

ja ja ja ja ja ja ja

ja

ja

1.606 3.185 404 552 258 17 1.967 4.399 1.346 994 35 140 3.533 210 347 79 517 56 382 5.382

20 18 18 17 15 15 14 14 14 13 13 12 12 11 11 10 9 9 8 8

1,2% 0,6% 4,5% 3,1% 5,8% 88,2% 0,7% 0,3% 1,0% 1,3% 37,1% 8,6% 0,3% 5,2% 3,2% 12,7% 1,7% 16,1% 2,1% 0,1%

228

7

3,1%

464 342 1.462 639 939 1.512 3.287 1.180 14

7 7 7 7 7 7 6 6 6

1,5% 2,0% 0,5% 1,1% 0,7% 0,5% 0,2% 0,5% 42,9%

2.611

6

0,2%

223 384 1.043 535 55 1.021 417 302 407 1.163 7

6 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5

2,7% 1,3% 0,5% 0,9% 9,1% 0,5% 1,2% 1,7% 1,2% 0,4% 71,4%


Voor 88 beroepen in de horecasector werden in 2012 minstens 5 vacatures ontvangen.


99

2 Opleidingen Het tweede deel omvat de horecaopleidingen. We bekijken het aantal beëindigde opleidingen en de individuele beroepsopleidingen in de onderneming (IBO) in detail.

2.1 Aantal beëindigde opleidingen bij de VDAB Tabel: Aantal beëindigde horecaopleidingen bij de VDAB -2010/2012Horeca 2010 Horeca 2011 65 Aantal beëindigde opleidingen 1.589 1.592 Keukenpersoneel 72,2% 73,1% Zaalpersoneel 18,6% 11,2% Ander horecapersoneel 9,2% 15,7% Alle secties Vlaanderen 88.322 85.335 Horeca t.o.v. alle secties Vlaanderen 1,80% 1,87%

Horeca 2012 1.374 69,7% 12,6% 17,7% 89.032 1,54%


In 2012 beëindigden 1.374 cursisten een horecaopleiding bij de VDAB. 70% van deze opleidingen zijn opleidingen voor keukenpersoneel, 13% voor zaalpersoneel en 18% voor ander horecapersoneel. Alle horecaopleidingen gaan in 2012 lichtjes achteruit in absolute aantallen. Het aandeel van de horecaopleidingen in alle VDAB-opleidingen daalt naar 1,54%. Sinds 2010 zijn webopleidingen niet langer opgenomen in de rapportering van het aantal beëindigde opleidingen. Ten opzichte van 2011 is er in 2012 een afname van het aantal beëindigde horecawebopleidingen. De grootste groep webopleidingen blijft ‘ander horecapersoneel’. Tabel: Aantal beëindigde horeca-webopleidingen bij de VDAB -2010/2012Horeca 2011 Horeca 2010 Aantal beëindigde webopleidingen 590 539 Keukenpersoneel 1,4% 2,2% Zaalpersoneel 39,7% 32,7% Ander horecapersoneel 59,0% 65,1%

Horeca 2012 413 0,2% 27,8% 71,9%


Tabel: Aantal beëindigde horecaopleidingen bij de VDAB per provincie -2010/2012Horeca 2012 Horeca 2010 Horeca 2011 Aantal beëindigde opleidingen 1.589 1.592 1.374 Antwerpen 16,4% 15,1% 15,6% Vlaams-Brabant 3,0% 5,2% 5,5% Limburg 11,0% 12,3% 8,4% Oost-Vlaanderen 4,7% 5,4% 9,1% West-Vlaanderen 53,2% 46,5% 43,7% 66 Regionale dienst Brussel 11,6% 15,5% 17,8% Bron: VDAB Bewerking door Guidea

65 66

In 2010 zijn webopleidingen niet langer opgenomen in de rapportering van het aantal beëindigde opleidingen. Regionale Dienst Brussel = naam VDAB in Brussel


100

In 2012 werd 44% van de horecaopleidingen beëindigd in West-Vlaanderen. Twee jaar geleden was dit nog 53%. Daarnaast werd 18% van de opleidingen beëindigd bij de regionale dienst Brussel en 16% in Antwerpen. Tabel: Aantal beëindigde horecaopleidingen bij de VDAB per statuut van de cursist -2010/2012Horeca 2010 Horeca 2011 Horeca 2012 Aantal beëindigde opleidingen 1.589 1.592 1.374 Werkzoekenden 97,2% 95,2% 91,7% Leerlingen 1,6% 2,2% 4,1% Werknemers 1,1% 2,6% 4,2% Bron: VDAB Bewerking door Guidea

In 2012 werd 92% van de opleidingen beëindigd door werkzoekenden. De laatste twee jaar stijgt het aandeel van leerlingen en werknemers wel naar elk 4%. Horeca-webopleidingen daarentegen worden vooral aan werkzoekenden en werknemers gegeven. Tabel: Aantal beëindigde horeca-webopleidingen bij de VDAB per statuut van de cursist -2010/2012Horeca 2010 Horeca 2011 Horeca 2012 Aantal beëindigde webopleidingen 590 539 413 Werkzoekenden 53,9% 64,4% 60,3% Leerlingen 0,7% 0,4% 1,5% Werknemers 45,4% 35,3% 38,3% Bron: VDAB Bewerking door Guidea

Tabel: Aantal beëindigde horecaopleidingen bij de VDAB per financieringsvorm -2012Horeca 2012 Financieringsvorm 1.374 59,8% 100% financiering VDAB 30,0% Gemengde financiering Erkenning opleidingsaanbod bij 10,3% andere actoren Bron: VDAB Bewerking door Guidea

Vanaf 2012 geeft de VDAB weer hoe de opleidingen gefinancierd werden in plaats van de samenwerkingsvormen. 60% werd volledig door VDAB gefinancierd, 30% was gemengde financiering en 10% was een erkend opleidingsaanbod bij andere actoren.


101

2.2 Individuele beroepsopleiding in de onderneming (IBO) “De individuele beroepsopleiding in de onderneming (IBO) is een opleidingsvorm waarbij een werkzoekende door een werkgever wordt opgeleid op de werkvloer. De werkgever betaalt geen loon of RSZ, enkel een productiviteitsvergoeding, verplaatsingskosten en een verzekering tegen arbeidsongevallen. De werkzoekende krijgt een premie bovenop zijn uitkering, waardoor het inkomen vergelijkbaar is met een nettoloon. Na deze opleiding van 1 tot 6 maanden is het bedrijf verplicht de werkzoekende een contract van onbepaalde duur te geven.” (Bron: Departement WSE/VDAB) Tabel: Aantal IBO’s per sector (Vlaams Gewest, 2012) Bouw Kleinhandel Horeca Vervaardiging van transportmiddelen Groothandel en handelsbemiddeling Informaticatechnologie Consultancy en wetenschappelijke activiteit Overige diensten aan personen Garagewezen Overige zakelijke dienstverlening Vervaardiging van metaalproducten Primaire sector Onderhoud van gebouwen, tuinen en landschap Transport Vervaardiging van dranken, voeding en tabak Vervaardiging van (elektrische) apparaten e Houtindustrie en vervaardiging van meubelen Uitzendbureaus en arbeidsbemiddeling Maatschappelijke dienstverlening Grafische nijverheid Gezondheidszorg Logistiek Recreatie, cultuur en sport Financiële diensten Overige industrie Vervaardiging van bouwmaterialen Textiel en kleding Telecommunicatie Informatie en media Onderwijs Rubber- en kunststofnijverheid Vervaardiging van informatica en elektronis Afval en recyclage Belangenvertegenwoordiging Toerisme Chemische industrie Post

n 2846 1350 868 719 706 547 497 496 422 357 335 288 224 217 194 183 182 166 156 142 133 119 104 94 85 82 75 75 66 34 33 31 31 26 25 18 18

% 23,8% 11,3% 7,2% 6,0% 5,9% 4,6% 4,1% 4,1% 3,5% 3,0% 2,8% 2,4% 1,9% 1,8% 1,6% 1,5% 1,5% 1,4% 1,3% 1,2% 1,1% 1,0% 0,9% 0,8% 0,7% 0,7% 0,6% 0,6% 0,6% 0,3% 0,3% 0,3% 0,3% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2%


102

Openbaar bestuur Metallurgie Verplichte sociale verzekering Energie en water Eindtotaal

n 12 10 7 6 11.979

% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 100%


In 2012 deed de bouwsector (2.846) het vaakst beroep op IBO als opleidingsvorm. Op de tweede plaats komt de kleinhandel met 1.350 IBO-contracten, op de derde plaats komt de horeca met 868 IBO-contracten. Dit is 7,2% van alle IBO-contracten. Tabel: Het aandeel IBO-opleidingen in de horecasector t.o.v. het totaal aantal IBO-opleidingen in Vlaanderen -2010/20122010 2011 2012 2012 t.o.v. 2011 n n n -2,2% Totaal alle sectoren 11.801 12.251 11.979 Horecasector 737 839 868 +3,5% Horeca t.o.v. alle sectoren 6,2% 6,8% 7,2% Bron: VDAB Bewerking door Guidea

In 2012 zijn er in totaal 11.979 IBO-opleidingen in Vlaanderen. In 2012 is er, ten opzichte van 2011, een toename van 3,5% in het aantal IBO’s in de horecasector. Over alle sectoren heen was er daarentegen een afname van 2,2%.


103

Tabel: Kenmerken van de IBO’s in de horecasector in Vlaanderen -2012Horeca n % Totaal aantal IBO’s 868 100% Geslacht Man 466 53,7% Vrouw 402 46,3% Studieniveau Laag 449 51,7% Midden 356 41,0% Hoog 63 7,3% Leeftijd <25 jaar 506 58,3% 25-49 jaar 342 39,4% 50 jaar en meer 20 2,3% Kansengroep Allochtonen 237 27,3% Personen met een handicap 59 6,8% 52 Laaggeschoolden 450 51,8% 53 Ouderen 20 2,3%

Alle sectoren n 11.979

% 100%

8.498 3.481

70,9% 29,1%

4.170 5.943 1.866

34,8% 49,6% 15,6%

6.496 5.093 390

54,2% 42,5% 3,3%

1.826 791 4.171 384

15,2% 6,6% 34,8% 3,2%


Tabel: Kenmerken van de IBO’s in de horecasector in Vlaanderen -2011Horeca n % Totaal aantal IBO’s 839 100% Geslacht Man 443 52,8% Vrouw 396 47,2% Studieniveau Laag 462 55,1% Midden 311 37,1% Hoog 66 7,9% Leeftijd <25 jaar 505 60,2% 25-49 jaar 302 36,0% 50 jaar en meer 32 3,8% Kansengroep Allochtonen 199 23,7% Personen met een handicap 67 8,0% 67 Laaggeschoolden 463 55,2% 68 Ouderen 32 3,8%

Alle sectoren n 12.251

% 100%

8.830 3.421

72,0% 28,0%

4.374 6.028 1.849

35,7% 49,2% 15,1%

6.892 5.001 358

56,3% 40,8% 2,9%

1.846 828 4363 349

15,0% 6,8% 35,6% 3,0%


67

ste

de

De som van lager onderwijs en 1 graad secundair onderwijs en 2 graad secundair voor de horecasector en alle sectoren, verschilt lichtjes van de kansengroep laaggeschoolden. Dit verschil ontstaat door kleine verschillen in het tijdstip waarop de kenmerken van de werkzoekende worden bepaald. 68 Het aantal IBO’s in alle sectoren voor 50-jarigen en ouder bedraagt 390. Dit ligt hoger dan de 384 bij kansengroep ouderen. Dit verschil ontstaat door kleine verschillen in het tijdstip waarop de kenmerken van de werkzoekende worden bepaald.


104

Bovenstaande tabellen geven een vergelijking weer tussen de jaren 2012 en 2011. 

In de horecasector hebben in 2012 meer mannen (54%) dan vrouwen (46%) een IBOopleiding gevolgd. De verdeling van het aantal IBO’s in de horecasector per geslacht verschilt met de verdeling over alle sectoren heen. Gemiddeld genomen, over alle sectoren heen, volgen 71% mannen en 29% vrouwen een IBO-opleiding.



Het studieniveau van de personen die een IBO-opleiding in de horecasector volgden, is eerder laag (52%). Over alle sectoren heen is er een lager percentage (35%) met een laag studieniveau.



De meeste deelnemers aan een IBO-opleiding in de horecasector zijn jonger dan 25 jaar (58%). 39% is minstens 25 jaar en hoogstens 49 jaar. Over alle sectoren heen zien we een gelijkaardige leeftijdsverdeling.



In de horecasector is 27% van de deelnemers aan een IBO-opleiding allochtoon. 7% heeft een arbeidshandicap, 52% behoort tot de kansengroep laaggeschoolden en 2% tot de kansengroep ouderen. Over alle sectoren heen, zien we dat de horecasector beter scoort op IBO-opleidingen voor allochtonen en laaggeschoolden.


105

2.3 Stelsel van ‘Leren en Werken’ Eens een leerling 15 jaar is en vindt dat voltijds leren niet echt zijn ding is, kan hij overschakelen naar het stelsel van ‘Leren en Werken’. In dit systeem krijgt de leerling een beroep op de werkvloer aangeleerd (component werkplekleren van drie of vier dagen per week). Daarnaast krijgt hij nog les in 69 het centrum (component leren van één tot twee dagen). Wanneer hij het diploma secundair onderwijs behaalt, wordt de leerling één dag vrijgesteld van de les in het centrum. Het is de bedoeling dat deze combinatie van leren en werken bestaat uit ten minste 38 uren per week, een voltijds engagement met andere woorden. (Bron: Horeca Vorming Vlaanderen) Het schema van ‘Leren en Werken’ ziet er als volgt uit:

'Leren en Werken' / Deeltijds Onderwijs

Syntra Leertijd

Persoonlijk Ontwikkelingstraject (POT)

Deeltijds beroepssecundair onderwijs (DBSO) via Centrum Deeltijds Onderwijs

Voortraject

Brugproject

Tewerkstelling in Normaal Economisch Circuit

Deeltijds contract

IBO (binnen deeltijds onderwijs)

ILW

‘Leren en Werken’ kan je onderverdelen in twee belangrijke leersystemen. Syntra leertijd is een opleidingsvorm waarbij leerlingen per week vier dagen een praktische opleiding volgen in een onderneming en één dag theorie in een campus van Syntra. Daarnaast heb je het deeltijds beroepssecundair onderwijs, waar we enkele mogelijkheden uitlichten. Beide vormen van deeltijds onderwijs bereiden de jongeren voor op werk in de sector. Ze geven een indicatie voor toekomstige tewerkstelling in de sector.

Voltijds engagement Het begrip voltijds engagement is een belangrijk begrip binnen deeltijds onderwijs. Jongeren die kiezen voor het stelsel van leren en werken engageren zich tot een systeem dat uit twee onlosmakelijk met elkaar verbonden componenten bestaat: de component leren en de component werkplekleren. Voltijds engagement staat gelijk met een weekinvulling van minimaal 28 uren van 50 minuten, niet toevallig hetzelfde minimum aantal uren dat het voltijds secundair onderwijs per week omvat (Bron: Omzendbrief SO 2008/08). In de cijfers hieronder kunnen we jammer genoeg niet het onderscheid

69

Afhankelijk van keuze Syntra leertijd of DBSO


106

maken tussen het aantal jongeren dat wel of niet voltijds actief is. De cijfers dienen wel met dit in het achterhoofd geïnterpreteerd te worden.

Syntra leertijd Syntra leertijd is een opleidingsvorm waarbij leerlingen per week vier dagen een praktische opleiding volgen in een onderneming en één dag theorie in een campus van Syntra. Onderstaande tabel geeft een overzicht van het aantal leerovereenkomsten in de horecasector en in alle sectoren. Hoewel er in absolute aantallen in 2012 een daling merkbaar is voor de horecasector, stijgt het aandeel wel naar 9,7%. Hulpkok, restauranthouder en kelner (3j) zijn de populairste opleidingsgebieden in de horecasector. Tabel: Aantal leerovereenkomsten binnen Syntra leertijd per sector (2009-2012) 1/2/2012 1/2/2009 1/2/2011 n % n % n % Horecasector 338 8,7 335 9,5 322 9,7 Totaal alle sectoren 3.873 100 3.542 100 3.319 100 Bron: Syntra, bewerking door Departement WSE, afbakening o.b.v. paritair comité Bewerking door Guidea

Deeltijds beroepssecundair onderwijs In het deeltijds beroepssecundair onderwijs volgen leerlingen twee dagen per week opleiding in een centrum deeltijds onderwijs. Bij een voltijds engagement wordt dit gecombineerd met drie dagen werkervaring in een bedrijf. Jongeren die niet voldoen aan bepaalde criteria worden ondergebracht in een persoonlijk ontwikkelingstraject, een voortraject of een brugproject. De andere jongeren, met name de arbeidsrijpe en –bereide jongeren, krijgen de kans een beroep aan te leren intern in een onderneming. Onderstaande tabel toont het aantal jongeren uit het DBSO met een werkervaringsplaats. Tabel: Aantal deeltijds lerenden met een werkervaringsplaats per sector (2009-2012) 1/2/2012 1/2/2009 1/2/2011 n n % n % % Horecasector 208 12,0 247 10,3 340 9,8 Totaal alle sectoren 1.737 100 2.402 100 3.470 100 Bron: VDAB, DBO, bewerking door Departement WSE, afbakening o.b.v. nace-codes Bewerking door Guidea

Het aandeel van de horecasector in het aantal werkervaringsplaatsen bedraagt in 2012 een kleine 10%. De individuele beroepsopleiding in de onderneming (IBO) is eveneens mogelijk voor deeltijds leerplichtigen. De voorwaarde hier is dat de IBO maximum 3 voltijdse dagen per week doorgaat, aangezien een deeltijds leerplichtige nog 2 dagen leerplicht heeft (Bron: WSE). De duurtijd van deze IBO kan maximaal 6 maanden duren. Uit het totaal aantal IBO’s kunnen helaas niet de IBO’s binnen het deeltijds onderwijs worden gehaald. De sociale partners in de horecasector (PC302) ondersteunen actief het stelsel van het industrieel leerlingenwezen (ILW). Binnen het ILW krijgen jongeren de kans een beroep aan te leren intern in een onderneming. Met een industriële leerovereenkomst kan je door het deeltijds onderwijs te combineren met werkervaring op een dynamische en realistische manier een vak leren. Bovendien ontvangt de jongere hiervoor een leervergoeding. Op het einde van de rit kan deze zelfs een getuigschrift of diploma behalen. De leerjongere doet 3 dagen per week werkervaring op in een onderneming en volgt


107

2 dagen opleiding in een Centrum voor Leren en Werken (CLW). De leerling ontvangt hiervoor van de werkgever een leervergoeding. Voor de werkgever is het ILW een uiterst interessant statuut. Hij krijgt namelijk de ruimte en de mogelijkheid om de jongere echt een opleiding te geven in zijn bedrijf. De tijd en energie die de patroon hierin investeert, wordt ondersteund via RSZ-reductie en allerlei premies en subsidies. In de horecasector zijn volgende opleidingen erkend: 

Bediening: hulpkelner, kelner



Keuken: keukenmedewerker, hulpkok, kok, grootkeuken-medewerker, grootkeukenhulpkok en grootkeukenkok



Housekeeping; medewerker kamerdienst

De jongeren kunnen een leerovereenkomst afsluiten tussen 15 jaar en 21 jaar die kan lopen tot de jongere 25 jaar is. Een leerovereenkomst kan langer dan één jaar duren. Dit is één jaar voor een keukenmedewerker, drie jaar voor hulpkok en vier jaar voor kok. De jongere kan ofwel onmiddellijk een leerovereenkomst afsluiten voor de volle drie of vier jaar ofwel kan de leerling een traject volgen waarin hij eerst een overeenkomst start van één jaar tot keukenmedewerker, vervolgens twee jaar erbij tot hulpkok, om dan nog één jaar tot kok te doorlopen. Een leerovereenkomst is niet aan een schooljaar gebonden en kan gedurende het hele jaar starten. Tabel: Aantal contracten binnen ILW in de horecasector -2010/20122010 2011 2012 ILW-contracten 95 148 186 Bron: Interne Gegevens / VDAB Bewerking door Guidea

In 2012 werden 186 ILW-contracten opgestart. Het aantal ILW-contracten zit de laatste jaren in stijgende lijn.


108


109

Toelichting van de bronnen Deze publicatie geeft een beeld van de Vlaamse arbeidsmarkt. De cijfers die we hiervoor gebruiken zijn afkomstig van verschillende officiële instanties. Waar er cijfers specifiek voor de horecasector beschikbaar zijn, worden deze gegeven. We kijken zo veel mogelijk vanuit een Vlaams perspectief. Dit omwille van volgende redenen:  Enkele bronnen zoals het ‘Departement voor Werk en Sociale Economie’ en de ‘VDAB’ beschikken enkel over cijfers voor Vlaanderen.  Deze publicatie komt er op vraag van de Vlaamse sociale partners.

1 Nace-bel code Guidea maakt zo veel mogelijk gebruik van de nace-bel nomenclatuur om de horecasector af te bakenen. Volgens de nace-bel indeling van 2003 omvat de sector de volgende activiteiten (die vallen onder sectie H: “Hotels en Restaurants”). Nace-bel 2003: 55 Hotels en restaurants 55.1 Hotels 55.2 Overige accommodatie voor kortstondig verblijf 55.3 Restaurants 55.4 Drankgelegenheden 55.5 Kantines en catering

In 2008 werd een nieuwe nace-bel indeling in gebruik genomen die beter aansluit bij de huidige economische realiteit. De verschillende horeca-activiteiten vallen in de nieuwe indeling onder de sectie I: “verschaffen van accommodatie en maaltijden”. Deze bevat de opsplitsing in codes 55 (accommodaties) en 56 (eet-en drinkgelegenheden). Nace-bel 2008: 55 verschaffen van accommodatie 55.1 Hotels en dergelijke accommodatie 55.2 Vakantieverblijven en andere accommodatie voor kort verblijf 55.3 Kampeerterreinen en kampeerauto- en caravanterreinen 55.9 Overige accommodatie 56 Eet- en drinkgelegenheden 56.1 Restaurants en mobiele eetgelegenheden 56.2 Catering en overige eetgelegenheden 56.3 Drinkgelegenheden Bij de evolutiereeksen kan er omwille van het gebruik van beide nace-bel indelingen een trendbreuk ontstaan.


110

2 Faillissementen Het aantal faillissementen van ondernemingen is gebaseerd op aangiften van de handelsrechtbanken. Deze sturen de gegevens over de faillissementen door naar de Directie Statistiek. Deze informatie wordt aangevuld met gegevens uit de Kruispuntbank van ondernemingen. De weergegeven situatie is deze op 31 december van het desbetreffende jaar.

3 Ondernemingen, oprichtingen Het aantal ondernemingen en oprichtingen wordt bepaald aan de hand van de btw-plichtigen, die in de kruispuntbank van ondernemingen zijn opgenomen. De weergegeven situatie is altijd deze op 31 december van het desbetreffende jaar. 70

We verkiezen de gecentraliseerde statistieken om meerdere redenen. Zo bestaat de horeca hoofdzakelijk uit kleinschalige ondernemingen, waardoor afwijkingen tussen gecentraliseerde en gedecentraliseerde gegevens eerder beperkt zijn. Bovendien zijn deze gegevens ook iets sneller beschikbaar. De ondernemingsstatistieken moeten met de nodige omzichtigheid worden geïnterpreteerd:  Niet alle ondernemingen zijn btw-plichtig.  De economische activiteit vindt niet altijd plaats op het adres van de maatschappelijke zetel. Denk maar aan een bedrijf met verschillende vestigingen, maar met de hoofdzetel in Brussel.  Tendensen die uit administratieve gegevens worden afgeleid kunnen de weerspiegeling zijn van administratieve wijzigingen.

4 Loontrekkende werknemers Voor de cijfers over de loontrekkende werkgelegenheid in de horecasector doen we een beroep op de cijfers van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ). We verkiezen de gecentraliseerde statistieken: het bedrijf - en dus ook zijn werknemers - wordt ingedeeld volgens de sector van zijn hoofdactiviteit. Bovendien zijn de gecentraliseerde cijfers iets sneller beschikbaar. De cijfers in dit rapport geven de toestand van het tweede kwartaal (30 juni) weer. De telling is een momentopname. De RSZ bepaalt het aantal arbeidsplaatsen door per werkgever een telling te maken van het aantal werknemers in dienst. Personen met meerdere jobs bij verschillende werkgevers worden dus meermaals geteld. Hoewel de cijfers het ‘aantal arbeidsplaatsen’ weergeven, gebruiken we om praktische redenen de term ‘aantal werknemers’ in dit rapport.

5 Zelfstandigen Voor de gegevens over de zelfstandigen in de horecasector doen we een beroep op de gegevens van het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ). Deze instantie gebruikt een andere activiteitenindeling, los van de nace-bel codes. De horecasector valt hier onder de subbedrijfstak 407. De regionale indeling gebeurt bij de RSVZ op basis van de woonplaats van de zelfstandige. Dit stemt niet noodzakelijk overeen met de plaats waar de beroepsactiviteit wordt uitgeoefend, maar dit laatste gegeven is door de RSVZ niet gekend. De statistieken geven het aantal verzekeringsplichtigen. Dit is 70

Eén activiteit (de hoofdactiviteit) en één enkele lokalisatie (de hoofdzetel) wordt in aanmerking genomen. Een onderneming met meerdere vestigingen maar met maatschappelijke zetel in Brussel, zal bij Brussel worden gerekend. Dergelijke onderneming wordt bovendien slechts één keer geteld.


111

de som van het aantal zelfstandigen en helpers. Een zelfstandige is een persoon die in België een beroepsbezigheid uitoefent zonder hiervoor door een arbeidsovereenkomst of statuut met een werkgever verbonden te zijn. Een helper is een persoon die in België een zelfstandige bijstaat of vervangt in de uitoefening van zijn beroep en dit zonder dat hij door een arbeidsovereenkomst met de zelfstandige verbonden is. Zowel de zelfstandige als de helper zijn verplicht een verzekering te nemen en bijdragen te betalen. In het rapport vind je cijfers terug over de ‘aard van de bezigheid’. De RSVZ onderscheidt drie categorieën:  Zelfstandige in hoofdberoep  Zelfstandige in bijberoep: dit is het geval als men samen met de zelfstandige activiteit nog een andere beroepsbezigheid uitoefent voor een werkgever. Of, als men als zelfstandige ook een loonvervangend inkomen krijgt uit een andere, weggevallen beroepsactiviteit als werknemer of ambtenaar.  Zelfstandige actief na pensioen(leeftijd): hier moet de zelfstandige rekening houden met een aantal voorwaarden. Zo zijn de inkomsten uit de beroepsbezigheid begrensd. Starters zijn personen van wie verondersteld wordt dat ze in het lopende jaar begonnen zijn, na een periode van niet-aansluiting. Stoppers zijn personen van wie verondersteld wordt dat ze in het lopende jaar gestopt zijn, na een periode van aansluiting. De cijfers in dit rapport geven de toestand op 31 december van het betreffende jaar weer.

6 Enquête naar de arbeidskrachten (EAK) Het Bureau voor de Statistiek van de Europese Gemeenschappen (Eurostat) voert in samenwerking met de nationale instituten voor de statistiek de ‘Belgische Enquête naar de arbeidskrachten bij huishoudens’ uit. In deze enquête komen de omvang, de structuur en de evolutie van de werkgelegenheid en de werkloosheid aan bod. De EAK levert ook een aantal cijfers over de werksituatie van werknemers die je bij andere instanties niet vindt. Voorbeelden zijn gegevens over het opleidingsniveau van werknemers, soorten tijdelijke arbeid of arbeidsduur. Bij de cijfers van de EAK wordt een opsplitsing gemaakt naar de niet-loontrekkenden (zelfstandigen) en de loontrekkenden. Nog enkele bemerkingen:  Het gaat hier om een enquête dus zijn enkel de verhoudingen van belang en niet de absolute waarden.  De resultaten geven een totaalbeeld van de horecasector (geen opsplitsing per subsector) in België en Vlaanderen.  Sommige resultaten moeten voorzichtig geïnterpreteerd worden.

7 Werkzoekenden De Vlaamse werkloosheid wordt geoperationaliseerd aan de hand van de inschrijving als niet71 werkende werkzoekende (nwwz) bij de VDAB . De groep van nwwz bestaat uit de uitkeringsgerechtigde volledig werklozen (uvw’s), de schoolverlaters in wachttijd, de vrij ingeschreven niet-werkende werkzoekenden en andere verplicht ingeschreven niet-werkende werkzoekenden

71

Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding


112

(onder andere OCMW). De meting van de nwwz vindt plaats op het einde van elke maand (bron: departement WSE). 72

De VDAB geeft het aantal nwwz naar aspiraties per beroepsgroep . Er zijn echter een aantal nieuwigheden vanaf 2012. Zo geeft de VDAB eveneens vanaf heden cijfers mee per beroepsaspiratie. Daarnaast is het ook zo dat men meerdere aspiraties kan aangeven, hetgeen vorige jaren niet mogelijk was. Tot slot geven we in dit hoofdstuk ook nog de werkzoekendenstromen. Voor deze cijfers kunnen we terecht bij het Departement WSE. Het gaat hier om de instroom naar de horeca vanuit de werkloosheid en de uitstroom uit de horeca naar de werkloosheid.

8 Vacatures, horecaopleidingen en Leren & Werken Voor de vacatures kijken we naar de ontvangen VDAB-vacatures. De voornaamste beperking bij het VDAB-bestand is dat deze slechts een deel van de totale vacaturemarkt omvat. Werkgevers kunnen vacatures ook verspreiden via andere kanalen zoals jobsites, uitzendkantoren of mond-aan-mondreclame. De vacaturemarkt wordt in dit hoofdstuk beschreven aan de hand van het totaal aantal ontvangen vacatures uit het Normaal Economisch Circuit (NEC) zonder interimopdrachten. Het omvat de 73 74 vacatures uit het AMI-systeem en Jobmanager uit de vaste en tijdelijke circuits (uitgezonderd interim). In de vaste circuits gaat het om jobs met een contract voor onbepaalde of lange duur, jobs die werken en leren combineren en jobs ter vervanging van het brugpensioen. De tijdelijke circuits omvatten arbeidsovereenkomsten voor korte duur, studentenjobs en tijdelijke jobs in de horeca. Vervolgens bekijken we ook welke opleidingen de VDAB aanbiedt, alsook de individuele beroepsopleiding in de onderneming. (IBO). Voor de cijfers baseren we ons op cijfermateriaal van de VDAB. De individuele beroepsopleiding in de onderneming (IBO) is een opleidingsvorm waarbij een werkzoekende door een werkgever wordt opgeleid op de werkvloer. De werkgever betaalt geen loon of RSZ, enkel een productiviteitsvergoeding, verplaatsingskosten en een verzekering tegen arbeidsongevallen. De werkzoekende krijgt een premie bovenop zijn uitkering, waardoor het inkomen vergelijkbaar is met een nettoloon. Na deze opleiding van 1 tot 6 maanden is het bedrijf verplicht de werkzoekende een contract voor onbepaalde duur te geven. Tenslotte bekijken we het stelsel van ‘Leren en werken’. Binnen dit stelsel van deeltijds onderwijs onderscheiden we een aantal opleidingsvormen zoals eveneens de individuele beroepsopleiding in de onderneming en het industrieel leerlingwezen. Cijfers met betrekking tot Syntra leertijd worden verkregen van Syntra via het WSE. Cijfers voor IBO’s en ILW’s binnen het deeltijds onderwijs verkrijgen we via de VDAB.

72

Cijfers via ARVASTAT (http://arvastat.vdab.be) ‘AMI-systeem’ is een arbeidsmarktinformatiesysteem dat door VDAB-consulenten wordt gebruikt om vacatures te beheren en op te volgen. Werkzoekenden met een geschikt profiel worden doorverwezen naar de vacatures en de invulling van de vacatures wordt opgevolgd. 74 ‘Jobmanager’ is een computersysteem waarmee werkgevers op zelfstandige basis online vacatures kunnen plaatsen en beheren. De werkzoekenden kunnen autonoom de vacatures raadplegen op de VDAB-website. 73


113

Bijlage: Evolutiereeksen werknemers 1 Aantal werknemers Tabel: Aantal werknemers in de horecasector in de gewesten -2001/20122001 2002 2003 2004 2005 Vlaanderen 66.608 69.442 64.553 66.819 71.246 Wallonië 21.055 21.903 21.352 22.271 23.394 Brussel 25.688 25.879 25.767 26.222 26.654 België 113.351 117.224 111.672 115.312 121.294

Vlaanderen Wallonië Brussel België

2001 58,8% 18,6% 22,7% 100%

2002 59,2% 18,7% 22,1% 100%

2003 57,8% 19,1% 23,1% 100%

2004 57,9% 19,3% 22,7% 100%

2005 58,7% 19,3% 22,0% 100%

2006 68.748 23.487 26.558 118.793

2007 68.703 23.931 26.818 119.452

2008 69.116 24.418 27.351 120.885

2009 68.511 24.731 26.665 119.907

2010 69.449 25.790 27.269 122.508

2011 69.092 26.739 27.899 123.730

2012 66.706 26.675 27.300 120.681

2006 57,9% 19,8% 22,4% 100%

2007 57,5% 20,0% 22,5% 100%

2008 57,2% 20,2% 22,6% 100%

2009 57,1% 20,6% 22,2% 100%

2010 56,7% 21,1% 22,3% 100%

2011 55,8% 21,6% 22,5% 100%

2012 55,3% 22,1% 22,6% 100%



114

2 Aantal werknemers in de horecasector per subsector Tabel: Aantal werknemers in de horecasector per subsector in België -2001/20122001 2002 2003 2004 2005 Hotels 16.470 16.873 16.694 17.137 17.614 Overige accommodaties 5.878 6.151 5.906 5.794 5.616 Restaurants 58.047 62.845 59.816 62.382 66.528 Drankgelegenheden 16.760 15.142 14.183 14.699 15.424 Kantines en catering 16.196 16.213 15.073 15.300 16.112 Totaal 113.351 117.224 111.672 115.312 121.294

2006 17.500 5.443 65.304 14.776 15.770 118.793

2007 17.856 5.212 65.843 14.539 16.002 119.452

Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06, nace-bel 2003 indeling Bewerking door Guidea


2008 17.441 4.093 491 649 66.866 16.689 14.656 120.885

2009 16.727 4.024 476 650 66.888 15.998 15.144 119.907

2010 16.964 4.080 501 669 68.817 16.319 15.158 122.508

2011 17.278 3.747 451 692 68.969 17.308 15.285 123.730

2012 16.975 3.756 476 684 67.948 16.674 14.168 120.681



115

Tabel: Procentuele verdeling van het aantal werknemers in de horecasector over de subsectoren in België -2001/2012% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Hotels 14,5% 14,4% 14,9% 14,9% 14,5% 14,7% 14,9% Overige accommodaties 5,2% 5,2% 5,3% 5,0% 4,6% 4,6% 4,4% Restaurants 51,2% 53,6% 53,6% 54,1% 54,8% 55,0% 55,1% Drankgelegenheden 14,8% 12,9% 12,7% 12,7% 12,7% 12,4% 12,2% Kantines en catering 14,3% 13,8% 13,5% 13,3% 13,3% 13,3% 13,4% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06, nace-bel 2003 indeling Bewerking door Guidea

% Hotels Vakantieverblijven Kampeerterreinen Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden Totaal

2008 14,4% 3,4% 0,4% 0,5% 55,3% 13,8% 12,1% 100%

2009 13,9% 3,4% 0,4% 0,5% 55,8% 13,3% 12,6% 100%

2010 13,8% 3,3% 0,4% 0,5% 56,2% 13,3% 12,4% 100%

2011 14,0% 3,0% 0,4% 0,6% 55,7% 14,0% 12,4% 100%

2012 14,1% 3,1% 0,4% 0,6% 56,3% 13,8% 11,7% 100%



116

Tabel: Aantal werknemers in de horecasector per subsector in Vlaanderen -2001/20122001 2002 2003 2004 2005 2006 Hotels 8.224 8.628 8.446 8.731 8.951 8.889 Overige accommodaties 4.102 4.271 4.070 4.012 4.028 3.868 Restaurants 35.196 38.480 35.568 37.111 40.276 39.075 Drankgelegenheden 11.162 10.354 9.713 10.033 10.583 9.834 Kantines en catering 7.924 7.709 6.756 6.932 7.408 7.082 Totaal 66.608 69.442 64.553 66.819 71.246 68.748

2007 9.158 3.589 39.121 9.616 7.219 68.703



2008 8.546 2.853 322 154 39.582 8.041 9.618 69.116

2009 8.517 2.728 317 140 39.741 7.288 9.780 68.511

2010 8.449 2.783 337 134 40.580 7.490 9.676 69.449

2011 8.736 2.416 294 125 40.007 8.082 9.432 69.092

2012 8.611 2.388 310 130 38.810 7.743 8.714 66.706



117

Tabel: Procentuele verdeling van de werknemers in de horecasector over de subsectoren in Vlaanderen -2001/2012% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Hotels 12,3% 12,4% 13,1% 13,1% 12,6% 12,9% 13,3% Overige accommodaties 6,2% 6,2% 6,3% 6,0% 5,7% 5,6% 5,2% Restaurants 52,8% 55,4% 55,1% 55,5% 56,5% 56,8% 56,9% Drankgelegenheden 16,8% 14,9% 15,0% 15,0% 14,9% 14,3% 14,0% Kantines en catering 11,9% 11,1% 10,5% 10,4% 10,4% 10,3% 10,5% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06, nace-bel 2003 indeling Bewerking door Guidea

% Hotels Vakantieverblijven Kampeerterreinen Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden Totaal

2008 12,4% 4,1% 0,5% 0,2% 57,3% 11,6% 13,9% 100%

2009 12,4% 4,0% 0,5% 0,2% 58,0% 10,6% 14,3% 100%

2010 12,2% 4,0% 0,5% 0,2% 58,4% 10,8% 13,9% 100%

2011 12,6% 3,5% 0,4% 0,2% 57,9% 11,7% 13,7% 100%

2012 12,9% 3,6% 0,5% 0,2% 58,2% 11,6% 13,1% 100%



118

3 Aantal werknemers in de horecasector per geslacht België Tabel: Aantal werknemers in de horecasector per geslacht in België -2001/20122001 2002 2003 2004 2005 2006 mannen 53.605 55.543 53.241 54.984 57.616 56.748 vrouwen 59.746 61.681 58.431 60.328 63.678 62.045 Totaal België 113.351 117.224 111.672 115.312 121.294 118.793

2007 57.019 62.433 119.452

2008 57.892 62.993 120.885

2009 57.872 62.035 119.907

2010 59.629 62.879 122.508

2011 61.317 62.413 123.730

2012 60.441 60.240 120.681

2007 47,7% 52,3% 100%

2008 47,9% 52,1% 100%

2009 48,3% 51,7% 100%

2010 48,7% 51,3% 100%

2011 49,6% 50,4% 100%

2012 50,1% 49,9% 100%

Tabel: Aantal werknemers in de horecasector per geslacht in Vlaanderen -2001/20122001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 mannen 29.735 31.180 29.081 30.208 32.132 31.229 31.138 vrouwen 36.873 38.262 35.472 36.611 39.114 37.519 37.565 Totaal 66.608 69.442 64.553 66.819 71.246 68.748 68.703

2008 31.671 37.445 69.116

2009 31.694 36.817 68.511

2010 32.483 36.966 69.449

2011 32.973 36.119 69.092

2012 32.251 34.455 66.706

2008 45,8% 54,2% 100%

2009 46,3% 53,7% 100%

2010 46,8% 53,2% 100%

2011 47,7% 52,3% 100%

2012 48,3% 51,7% 100%

mannen vrouwen Totaal België

2001 47,3% 52,7% 100%

2002 47,4% 52,6% 100%

2003 47,7% 52,3% 100%

2004 47,7% 52,3% 100%

2005 47,5% 52,5% 100%

2006 47,8% 52,2% 100%


Vlaanderen


2001 44,6% 55,4% 100%

2002 44,9% 55,1% 100%

2003 45,0% 55,0% 100%

2004 45,2% 54,8% 100%

2005 45,1% 54,9% 100%

2006 45,4% 54,6% 100%

2007 45,3% 54,7% 100%



119

4 Aantal werknemers in de horecasector per regime België Tabel: Aantal werknemers in de horecasector per regime (voltijds/deeltijds/specialen) in België -2003/20122003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 voltijds 41.769 40.536 40.182 40.730 41.740 42.580 41.582 43.038 45.226 deeltijds 62.078 62.551 58.963 59.850 62.289 63.724 63.990 65.156 65.672 specialen 7.825 12.049 22.149 18.213 15.423 14.581 14.335 14.314 12.832 Totaal 111.672 115.136 121.294 118.793 119.452 120.885 119.907 122.508 123.730 2011 36,6% 53,1% 10,4% 100%

2012 37,5% 53,0% 9,5% 100%

Tabel: Aantal werknemers in de horecasector per regime (voltijds/deeltijds/specialen) in Vlaanderen -2003/20122003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 voltijds 23.023 21.715 21.503 21.616 22.234 22.172 21.890 22.554 23.570 deeltijds 34.949 33.890 31.714 31.984 33.502 34.615 34.555 34.842 34.949 specialen 6.581 11.149 18.029 15.148 12.967 12.329 12.066 12.053 10.573 Totaal 64.553 66.754 71.246 68.748 68.703 69.116 68.511 69.449 69.092

2012 23.883 33.518 9.305 66.706

voltijds deeltijds specialen Totaal

2003 37,4% 55,6% 7,0% 100%

2004 35,2% 54,3% 10,5% 100%

2005 33,1% 48,6% 18,3% 100%

2006 34,3% 50,4% 15,3% 100%

2007 34,9% 52,1% 12,9% 100%

2008 35,2% 52,7% 12,1% 100%

2009 34,7% 53,4% 12,0% 100%

2010 35,1% 53,2% 11,7% 100%

2012 45.281 63.939 11.461 120.681


Vlaanderen


2003 35,7% 54,1% 10,2% 100%

2004 32,5% 50,8% 16,7% 100%

2005 30,2% 44,5% 25,3% 100%

2006 31,4% 46,5% 22,0% 100%

2007 32,4% 48,8% 18,9% 100%

2008 32,1% 50,1% 17,8% 100%

2009 32,0% 50,4% 17,6% 100%

2010 32,5% 50,2% 17,4% 100%



2011 34,1% 50,6% 15,3% 100%

2012 35,8% 50,2% 13,9% 100%

120

5 Aantal werknemers in de horecasector per regime en per geslacht België Tabel: Aantal mannelijke werknemers in de horecasector per regime en geslacht in België -2003/20122003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 voltijds 24.787 24.162 24.144 24.650 25.345 25.798 25.377 26.426 deeltijds 24.767 25.194 23.373 23.753 24.714 25.479 25.897 26.682 specialen 3.687 5.562 10.099 8.345 6.960 6.615 6.598 6.521 Totaal 53.241 54.984 57.616 56.748 57.019 57.892 57.872 59.629

2011 28.072 27.235 6.010 61.317

2012 28.130 26.835 5.476 60.441

2010 44,3% 44,7% 10,9% 100%

2011 45,8% 44,4% 9,8% 100%

2012 46,5% 44,4% 9,1% 100%

Tabel: Aantal vrouwelijke werknemers in de horecasector per regime en geslacht in België -2003/20122003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 voltijds 16.982 16.374 16.038 16.080 16.395 16.782 16.205 16.612 deeltijds 37.311 37.357 35.590 36.097 37.575 38.245 38.093 38.474 specialen 4.138 6.487 12.050 9.868 8.463 7.966 7.737 7.793 Totaal 58.431 60.328 63.678 62.045 62.433 62.993 62.035 62.879

2011 17.154 38.437 6.822 62.413

2012 17.151 37.104 5.985 60.240

2011 27,5% 61,6% 10,9% 100%

2012 28,5% 61,6% 9,9% 100%


2003 46,6% 46,5% 6,9% 100%

2004 43,9% 45,8% 10,1% 100%

2005 41,9% 40,6% 17,5% 100%

2006 43,4% 41,9% 14,7% 100%

2007 44,5% 43,3% 12,2% 100%

2008 44,6% 44,0% 11,4% 100%

2009 43,9% 44,7% 11,4% 100%



2003 29,1% 63,9% 7,1% 100%

2004 27,1% 61,9% 10,8% 100%

2005 25,2% 55,9% 18,9% 100%

2006 25,9% 58,2% 15,9% 100%

2007 26,3% 60,2% 13,6% 100%

2008 26,6% 60,7% 12,6% 100%

2009 26,1% 61,4% 12,5% 100%

2010 26,4% 61,2% 12,4% 100%



121

Vlaanderen Tabel: Aantal mannelijke werknemers in de horecasector per regime en geslacht in Vlaanderen -2003/20122003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 voltijds 13.065 12.503 12.500 12.712 13.150 13.187 13.191 13.715 14.522 deeltijds 12.928 12.583 11.560 11.656 12.245 12.958 12.986 13.296 13.572 specialen 3.088 5.098 8.072 6.861 5.743 5.526 5.517 5.472 4.879 Totaal 29.081 30.208 32.132 31.229 31.138 31.671 31.694 32.483 32.973 2011 44,0% 41,2% 14,8% 100%

2012 45,7% 40,8% 13,5% 100%

Tabel: Aantal vrouwelijke werknemers in de horecasector per regime en geslacht in Vlaanderen -2003/20122003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 voltijds 9.958 9.212 9.003 8.904 9.084 8.985 8.699 8.839 9.048 deeltijds 22.021 21.307 20.154 20.328 21.257 21.657 21.569 21.546 21.377 specialen 3.493 6.051 9.957 8.287 7.224 6.803 6.549 6.581 5.694 Totaal 35.472 36.611 39.114 37.519 37.565 37.445 36.817 36.966 36.119

2012 9.158 20.359 4.938 34.455


2003 44,9% 44,5% 10,6% 100%

2004 41,4% 41,7% 16,9% 100%

2005 38,9% 36,0% 25,1% 100%

2006 40,7% 37,3% 22,0% 100%

2007 42,2% 39,3% 18,4% 100%

2008 41,6% 40,9% 17,4% 100%

2009 41,6% 41,0% 17,4% 100%

2010 42,2% 40,9% 16,8% 100%

2012 14.725 13.159 4.367 32.251



2003 28,1% 62,1% 9,8% 100%

2004 25,2% 58,2% 16,5% 100%

2005 23,0% 51,5% 25,5% 100%

2006 23,7% 54,2% 22,1% 100%

2007 24,2% 56,6% 19,2% 100%

2008 24,0% 57,8% 18,2% 100%

2009 23,6% 58,6% 17,8% 100%

2010 23,9% 58,3% 17,8% 100%



2011 25,1% 59,2% 15,8% 100%

2012 26,6% 59,1% 14,3% 100%

122

6 Aantal werknemers in de horecasector per statuut België Tabel: Aantal werknemers in de horecasector per statuut (arbeiders/bedienden) in België -2003/20122003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Arbeiders 99.127 102.462 108.598 105.837 106.073 107.187 106.090 108.360 109.017 Bedienden 12.545 12.850 12.696 12.956 13.379 13.698 13.817 14.148 14.713 Totaal 111.672 115.312 121.294 118.793 119.452 120.885 119.907 122.508 123.730 2011 88,1% 11,9% 100%

2012 87,6% 12,4% 100%

Tabel: Aantal werknemers in de horecasector per statuut (arbeiders/bedienden) in Vlaanderen -2003/20122003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Arbeiders 58.704 60.876 65.363 62.736 62.579 62.920 62.491 63.257 62.593 Bedienden 5.849 5.943 5.883 6.012 6.124 6.196 6.020 6.192 6.499 Totaal 64.553 66.819 71.246 68.748 68.703 69.116 68.511 69.449 69.092

2012 59.988 6.718 66.706


2003 88,8% 11,2% 100%

2004 88,9% 11,1% 100%

2005 89,5% 10,5% 100%

2006 89,1% 10,9% 100%

2007 88,8% 11,2% 100%

2008 88,7% 11,3% 100%

2009 88,5% 11,5% 100%

2010 88,5% 11,5% 100%

2012 105.757 14.924 120.681


Vlaanderen


2003 90,9% 9,1% 100%

2004 91,1% 8,9% 100%

2005 91,7% 8,3% 100%

2006 91,3% 8,7% 100%

2007 91,1% 8,9% 100%

2008 91,0% 9,0% 100%

2009 91,2% 8,8% 100%

2010 91,1% 8,9% 100%



2011 90,6% 9,4% 100%

2012 89,9% 10,1% 100%

123

7 Aantal werknemers in de horecasector per dimensiegrootte van de onderneming België Tabel: Aantal werknemers in de horecasector per dimensiegrootte van de onderneming in België -2003/20122003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 1 tot 4 WN 26.131 26.978 27.596 27.962 28.069 27.747 27.938 28.014 28.383 5 tot 9 WN 21.756 22.811 25.294 24.843 24.953 24.446 25.028 25.244 24.893 10 tot 19 WN 19.684 21.080 22.521 21.715 21.438 22.391 21.805 22.424 22.819 20 tot 49 WN 16.715 17.376 18.421 17.840 18.111 18.133 17.817 19.134 19.534 50 tot 99 WN 6.271 6.114 6.544 6.565 6.274 6.885 6.200 6.458 6.376 100 tot 199 WN 4.206 4.773 5.021 4.306 4.799 4.585 4.601 4.522 4.100 200 tot 499 WN 4.662 4.650 4.614 4.302 4.756 4.725 5.790 5.731 6.918 500 tot 999 WN 6.094 3.728 2.235 2.211 2.283 2.428 1.277 1.342 1.292 1000 WN en meer 6.153 7.802 9.048 9.049 8.769 9.545 9.451 9.639 9.415 Totaal 111.672 115.312 121.294 118.793 119.452 120.885 119.907 122.508 123.730

2012 27.609 24.321 22.302 18.657 6.659 4.633 5.643 2.794 8.063 120.681


1 tot 4 WN 5 tot 9 WN 10 tot 19 WN 20 tot 49 WN 50 tot 99 WN 100 tot 199 WN 200 tot 499 WN 500 tot 999 WN 1000 WN en meer Totaal

2003 23,4% 19,5% 17,6% 15,0% 5,6% 3,8% 4,2% 5,5% 5,5% 100%

2004 23,4% 19,8% 18,3% 15,1% 5,3% 4,1% 4,0% 3,2% 6,8% 100%

2005 22,8% 20,9% 18,6% 15,2% 5,4% 4,1% 3,8% 1,8% 7,5% 100%

2006 23,5% 20,9% 18,3% 15,0% 5,5% 3,6% 3,6% 1,9% 7,6% 100%

2007 23,5% 20,9% 17,9% 15,2% 5,3% 4,0% 4,0% 1,9% 7,3% 100%

2008 23,0% 20,2% 18,5% 15,0% 5,7% 3,8% 3,9% 2,0% 7,9% 100%

2009 23,3% 20,9% 18,2% 14,9% 5,2% 3,8% 4,8% 1,1% 7,9% 100%



2010 22,9% 20,6% 18,3% 15,6% 5,3% 3,7% 4,7% 1,1% 7,9% 100%

2011 22,9% 20,1% 18,4% 15,8% 5,2% 3,3% 5,6% 1,0% 7,6% 100%

2012 22,9% 20,2% 18,5% 15,5% 5,5% 3,8% 4,7% 2,3% 6,7% 100%

124

Vlaanderen Tabel: Aantal werknemers in de horecasector per dimensiegrootte van de onderneming in Vlaanderen -2003/20122003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 1 tot 4 WN 15.302 16.045 16.212 16.396 16.299 15.918 15.900 15.781 15.721 5 tot 9 WN 13.865 14.267 16.454 15.607 15.547 15.078 15.677 15.600 15.026 10 tot 19 WN 12.423 13.379 14.855 13.886 13.807 14.351 14.148 14.419 14.583 20 tot 49 WN 10.453 10.820 11.400 10.994 11.142 11.263 10.847 11.725 11.596 50 tot 99 WN 3.581 3.642 3.925 4.220 3.976 4.400 3.909 3.274 3.344 100 tot 199 WN 1.597 1.980 1.870 1.335 1.399 1.419 1.306 1.767 1.338 200 tot 499 WN 3.436 3.373 3.364 3.251 3.700 2.402 3.713 3.632 4.571 500 tot 999 WN 3.896 1.494 1.625 507 507 538 1000 WN en meer 1.819 3.166 3.059 2.833 2.660 2.504 2.744 2.375 Totaal 64.553 66.819 71.246 68.748 68.703 69.116 68.511 69.449 69.092

2012 15.361 14.608 13.805 10.678 3.609 1.629 3.496 1.157 2.363 66.706


1 tot 4 WN 5 tot 9 WN 10 tot 19 WN 20 tot 49 WN 50 tot 99 WN 100 tot 199 WN 200 tot 499 WN 500 tot 999 WN 1000 WN en meer Totaal

2003 23,7% 21,5% 19,2% 16,2% 5,5% 2,5% 5,3% 6,0% 100%

2004 24,0% 21,4% 20,0% 16,2% 5,5% 3,0% 5,0% 2,2% 2,7% 100%

2005 22,8% 23,1% 20,9% 16,0% 5,5% 2,6% 4,7% 4,4% 100%

2006 23,8% 22,7% 20,2% 16,0% 6,1% 1,9% 4,7% 4,4% 100%

2007 23,7% 22,6% 20,1% 16,2% 5,8% 2,0% 5,4% 4,1% 100%

2008 23,0% 21,8% 20,8% 16,3% 6,4% 2,1% 3,5% 2,4% 3,8% 100%

2009 23,2% 22,9% 20,7% 15,8% 5,7% 1,9% 5,4% 0,7% 3,7% 100%



2010 22,7% 22,5% 20,8% 16,9% 4,7% 2,5% 5,2% 0,7% 4,0% 100%

2011 22,8% 21,7% 21,1% 16,8% 4,8% 1,9% 6,6% 0,8% 3,4% 100%

2012 23,0% 21,9% 20,7% 16,0% 5,4% 2,4% 5,2% 1,7% 3,5% 100%

125

Bijlage: Evolutiereeksen zelfstandigen 8 Aantal zelfstandigen Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector in de gewesten -2003/20122003 2004 2005 2006 2007 Vlaanderen 22.587 22.495 22.186 21.896 21.867 Wallonië 11.380 11.256 11.039 10.894 10.964 Brussel 2.476 2.366 2.209 2.123 2.037 België 36.443 36.117 35.434 34.913 34.868


2003 62,0% 31,2% 6,8% 100%

2004 62,3% 31,2% 6,6% 100%

2005 62,6% 31,2% 6,2% 100%

2006 62,7% 31,2% 6,1% 100%

2007 62,7% 31,4% 5,8% 100%

2008 21.702 11.112 2.025 34.839

2009 22.695 11.482 2.072 36.249

2010 24.878 11.761 2.157 38.796

2011 25.028 11.787 2.158 38.973

2012 25.513 12.052 2.162 39.727

2008 62,3% 31,9% 5,8% 100%

2009 62,6% 31,7% 5,7% 100%

2010 64,1% 30,3% 5,6% 100%

2011 64,2% 30,2% 5,5% 100%

2012 64,2% 30,3% 5,4% 100%



126

9 Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid België Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid in België -2003/20122003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Hoofdbezigheid 31.437 30.947 30.109 29.404 28.993 28.564 29.488 Bijkomende bezigheid 3.767 3.865 3.980 4.155 4.472 4.798 5.214 Actief na pensioen 1.239 1.305 1.345 1.354 1.403 1.477 1.547 Totaal België 36.443 36.117 35.434 34.913 34.868 34.839 36.249

2010 31.117 5.931 1.748 38.796

2011 30.827 6.271 1.875 38.973

2012 30.935 6.754 2.038 39.727

2009 81,3% 14,4% 4,3% 100%

2010 80,2% 15,3% 4,5% 100%

2011 79,1% 16,1% 4,8% 100%

2012 77,9% 17,0% 5,1% 100%

Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per aard van bezigheid in Vlaanderen -2003/20122003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Hoofdbezigheid 19.489 19.351 18.973 18.547 18.308 17.917 18.495 Bijkomende bezigheid 2.388 2.398 2.429 2.563 2.743 2.923 3.283 Actief na pensioen 710 746 784 786 816 862 917 Totaal Vlaanderen 22.587 22.495 22.186 21.896 21.867 21.702 22.695

2010 19.848 3.963 1.067 24.878

2011 19.640 4.231 1.157 25.028

2012 19.705 4.574 1.234 25.513

2010 79,8% 15,9% 4,3% 100%

2011 78,5% 16,9% 4,6% 100%

2012 77,2% 17,9% 4,8% 100%

Hoofdbezigheid Bijkomende bezigheid Actief na pensioen Totaal België

2003 86,3% 10,3% 3,4% 100%

2004 85,7% 10,7% 3,6% 100%

2005 85,0% 11,2% 3,8% 100%

2006 84,2% 11,9% 3,9% 100%

2007 83,2% 12,8% 4,0% 100%

2008 82,0% 13,8% 4,2% 100%


Vlaanderen

Hoofdbezigheid Bijkomende bezigheid Actief na pensioen Totaal Vlaanderen

2003 86,3% 10,6% 3,1% 100%

2004 86,0% 10,7% 3,3% 100%

2005 85,5% 10,9% 3,5% 100%

2006 84,7% 11,7% 3,6% 100%

2007 83,7% 12,5% 3,7% 100%

2008 82,6% 13,5% 4,0% 100%

2009 81,5% 14,5% 4,0% 100%



127

10 Aantal zelfstandigen in de horecasector per geslacht België Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per geslacht in België -2003/20122003 2004 2005 2006 2007 2008 mannen 19.894 19.868 19.543 19.183 19.189 19.231 vrouwen 16.549 16.249 15.891 15.730 15.679 15.608 Totaal België 36.443 36.117 35.434 34.913 34.868 34.839

2009 20.184 16.065 36.249

2010 21.657 17.139 38.796

2011 21.928 17.045 38.973

2012 22.491 17.236 39.727

2008 55,2% 44,8% 100%

2009 55,7% 44,3% 100%

2010 55,8% 44,2% 100%

2011 56,3% 43,7% 100%

2012 56,6% 43,4% 100%

Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per geslacht in Vlaanderen -2003/20122003 2004 2005 2006 2007 2008 mannen 11.923 11.963 11.843 11.631 11.655 11.595 vrouwen 10.664 10.532 10.343 10.265 10.212 10.107 Totaal 22.587 22.495 22.186 21.896 21.867 21.702

2009 12.235 10.460 22.695

2010 13.532 11.346 24.878

2011 13.745 11.283 25.028

2012 14.189 11.324 25.513

2009 53,9% 46,1% 100%

2010 54,4% 45,6% 100%

2011 54,9% 45,1% 100%

2012 55,6% 44,4% 100%


2003 54,6% 45,4% 100%

2004 55,0% 45,0% 100%

2005 55,2% 44,8% 100%

2006 54,9% 45,1% 100%

2007 55,0% 45,0% 100%


Vlaanderen


2003 52,8% 47,2% 100%

2004 53,2% 46,8% 100%

2005 53,4% 46,6% 100%

2006 53,1% 46,9% 100%

2007 53,3% 46,7% 100%

2008 53,4% 46,6% 100%



128

11 Aantal zelfstandigen in de horecasector per leeftijdscategorie België Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per leeftijdscategorie in België -2003/20122003 2004 2005 2006 2007 2008 <25 jaar 1.148 1.198 1.145 1.056 1.073 1.091 25 t.e.m. 29 jaar 2.854 2.719 2.589 2.396 2.405 2.453 30 t.e.m. 34 jaar 4.653 4.556 4.211 3.932 3.724 3.617 35 t.e.m. 39 jaar 5.582 5.434 5.347 5.211 5.090 4.960 40 t.e.m. 44 jaar 5.913 5.719 5.634 5.548 5.546 5.582 45 t.e.m. 49 jaar 5.626 5.655 5.511 5.376 5.457 5.438 50 t.e.m. 54 jaar 4.573 4.592 4.569 4.708 4.779 4.732 55 t.e.m. 59 jaar 3.263 3.333 3.412 3.428 3.427 3.501 60 t.e.m 64 jaar 1.620 1.675 1.780 1.972 2.077 2.149 65+ 1.211 1.236 1.236 1.286 1.290 1.316 Totaal 36.443 36.117 35.434 34.913 34.868 34.839

<25 jaar 25 t.e.m. 29 jaar 30 t.e.m. 34 jaar 35 t.e.m. 39 jaar 40 t.e.m. 44 jaar 45 t.e.m. 49 jaar 50 t.e.m. 54 jaar 55 t.e.m. 59 jaar 60 t.e.m 64 jaar 65+ Totaal

2003 3,2% 7,8% 12,8% 15,3% 16,2% 15,4% 12,5% 9,0% 4,4% 3,3% 100%

2004 3,3% 7,5% 12,6% 15,0% 15,8% 15,7% 12,7% 9,2% 4,6% 3,4% 100%

2005 3,2% 7,3% 11,9% 15,1% 15,9% 15,6% 12,9% 9,6% 5,0% 3,5% 100%

2006 3,0% 6,9% 11,3% 14,9% 15,9% 15,4% 13,5% 9,8% 5,6% 3,7% 100%

2007 3,1% 6,9% 10,7% 14,6% 15,9% 15,7% 13,7% 9,8% 6,0% 3,7% 100%

2008 3,1% 7,0% 10,4% 14,2% 16,0% 15,6% 13,6% 10,0% 6,2% 3,8% 100%

2009 1.186 2.551 3.670 5.114 5.685 5.713 4.943 3.730 2.245 1.412 36.249

2010 1.308 2.718 3.839 5.216 6.033 6.141 5.227 4.081 2.579 1.654 38.796

2011 1.295 2.676 3.868 5.091 6.004 6.090 5.321 4.207 2.632 1.789 38.973

2012 1.379 2.750 3.919 4.969 6.089 6.139 5.537 4.348 2.692 1.905 39.727

2009 3,3% 7,0% 10,1% 14,1% 15,7% 15,8% 13,6% 10,3% 6,2% 3,9% 100%

2010 3,4% 7,0% 9,9% 13,4% 15,6% 15,8% 13,5% 10,5% 6,6% 4,3% 100%

2011 3,3% 6,9% 9,9% 13,1% 15,4% 15,6% 13,7% 10,8% 6,8% 4,6% 100%

2012 3,5% 6,9% 9,9% 12,5% 15,3% 15,5% 13,9% 10,9% 6,8% 4,8% 100%



129

Vlaanderen Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector per leeftijdscategorie in Vlaanderen -2003/20122003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 <25 jaar 765 809 796 736 743 712 753 25 t.e.m. 29 jaar 1.804 1.724 1.652 1.544 1.568 1.614 1.674 30 t.e.m. 34 jaar 2.983 2.902 2.680 2.487 2.325 2.228 2.277 35 t.e.m. 39 jaar 3.552 3.492 3.459 3.310 3.220 3.126 3.206 40 t.e.m. 44 jaar 3.800 3.721 3.693 3.652 3.590 3.550 3.627 45 t.e.m. 49 jaar 3.471 3.515 3.463 3.460 3.569 3.511 3.705 50 t.e.m. 54 jaar 2.724 2.746 2.740 2.841 2.920 2.926 3.136 55 t.e.m. 59 jaar 1.890 1.937 1.986 2.004 2.007 2.083 2.232 60 t.e.m 64 jaar 923 961 1.014 1.135 1.193 1.208 1.274 65+ 675 688 703 727 732 744 811 Totaal 22.587 22.495 22.186 21.896 21.867 21.702 22.695

<25 jaar 25 t.e.m. 29 jaar 30 t.e.m. 34 jaar 35 t.e.m. 39 jaar 40 t.e.m. 44 jaar 45 t.e.m. 49 jaar 50 t.e.m. 54 jaar 55 t.e.m. 59 jaar 60 t.e.m 64 jaar 65+ Totaal

2003 3,4% 8,0% 13,2% 15,7% 16,8% 15,4% 12,1% 8,4% 4,1% 3,0% 100%

2004 3,6% 7,7% 12,9% 15,5% 16,5% 15,6% 12,2% 8,6% 4,3% 3,1% 100%

2005 3,6% 7,4% 12,1% 15,6% 16,6% 15,6% 12,4% 9,0% 4,6% 3,2% 100%

2006 3,4% 7,1% 11,4% 15,1% 16,7% 15,8% 13,0% 9,2% 5,2% 3,3% 100%

2007 3,4% 7,2% 10,6% 14,7% 16,4% 16,3% 13,4% 9,2% 5,5% 3,3% 100%

2008 3,3% 7,4% 10,3% 14,4% 16,4% 16,2% 13,5% 9,6% 5,6% 3,4% 100%

2009 3,3% 7,4% 10,0% 14,1% 16,0% 16,3% 13,8% 9,8% 5,6% 3,6% 100%



2010 843 1.813 2.478 3.332 3.974 4.078 3.349 2.511 1.511 989 24.878

2011 831 1.750 2.553 3.236 3.889 4.023 3.490 2.627 1.554 1.075 25.028

2012 884 1.778 2.590 3.180 3.919 4.065 3.634 2.729 1.621 1.113 25.513

2010 3,4% 7,3% 10,0% 13,4% 16,0% 16,4% 13,5% 10,1% 6,1% 4,0% 100%

2011 3,3% 7,0% 10,2% 12,9% 15,5% 16,1% 13,9% 10,5% 6,2% 4,3% 100%

2012 3,5% 7,0% 10,2% 12,5% 15,4% 15,9% 14,2% 10,7% 6,4% 4,4% 100%

130

12 Aantal starters in de horecasector Tabel: Aantal starters in de horecasector per gewest -2003/20122003 2004 2005 2006 2007 Vlaanderen 2.116 2.089 2.166 2.316 2.344 Wallonië 1.061 1.089 1.182 1.283 1.388 Brussel 179 186 178 197 216 België 3.356 3.364 3.526 3.796 3.948

2008 2.159 1.487 201 3.847

2009 2.312 1.437 265 4.014

2010 3.263 1.637 317 5.217

2011 2.856 1.602 307 4.765

2012 3.255 1.847 411 5.513

2007 59,4% 35,2% 5,5% 100%

2008 56,1% 38,7% 5,2% 100%

2009 57,6% 35,8% 6,6% 100%

2010 62,5% 31,4% 6,1% 100%

2011 59,9% 33,6% 6,4% 100%

2012 59,0% 33,5% 7,5% 100%

Tabel: Aantal stoppers in de horecasector per gewest -2003/20122003 2004 2005 2006 2007 Vlaanderen 1.217 1.188 1.368 1.447 1.530 Wallonië 658 674 756 834 863 Brussel 128 128 153 137 143 België 2.003 1.990 2.277 2.418 2.536

2008 1.334 864 130 2.328

2009 1.264 896 135 2.295

2010 1.646 968 166 2.780

2011 1.773 959 176 2.908

2012 1.798 1.045 207 3.050

2008 57,3% 37,1% 5,6% 100%

2009 55,1% 39,0% 5,9% 100%

2010 59,2% 34,8% 6,0% 100%

2011 61,0% 33,0% 6,1% 100%

2012 59,0% 34,3% 6,8% 100%


2003 63,1% 31,6% 5,3% 100%

2004 62,1% 32,4% 5,5% 100%

2005 61,4% 33,5% 5,0% 100%

2006 61,0% 33,8% 5,2% 100%


13 Aantal stoppers in de horecasector


2003 60,8% 32,9% 6,4% 100%

2004 59,7% 33,9% 6,4% 100%

2005 60,1% 33,2% 6,7% 100%

2006 59,8% 34,5% 5,7% 100%

2007 60,3% 34,0% 5,6% 100%



Sectoranalyse Horeca 2013

Recommend Documents