Hoek 2 Sector: Metaal en technologie Arbeiders
De lasser In deze hoek is het de bedoeling dat de kinderen werken met een bibberspiraal. Een bibberspiraal kan men eenvoudig zelf maken. In de bijlage in dit document vindt u een lesvoorbereiding waarmee u de kinderen in een voorafgaande les techniek elk een bibberspiraal kan laten maken. U vindt er ook een stappenplan waarmee u zelf aan de slag kan. Verklaring: De bibberspiraal is in feite een onderbroken stroomkring. Telkens je de koperdraad raakt is de stroomkring gesloten waardoor het lampje gaat branden. De lus is in feite een soort van schakelaar die de stroomkring sluit. In deze hoek voorziet men: De leerlingenfiche (zie document met materiaal om af te drukken) De beroepenfiche van de lasser (zie document met materiaal om af te drukken) De bibberspiralen Doelstellingen: - De kinderen kunnen met de lus het traject afleggen zonder de ijzerdraad te raken. - De kinderen ondervinden dat je een vaste hand nodig hebt om deze proef tot een goed einde te brengen. Eindtermen/leerplannen Eindtermen: GO! 1.26 De leerlingen kunnen klein motorische vaardigheden in verschillende situaties voldoende nauwkeurig gedoseerd en ontspannen uitvoeren. *2.10 De leerlingen tonen zich bereid om nauwkeurig en veilig te werken, geen materiaal te verkwisten en zorg te dragen voor het gereedschap. OVSG ET LO 1.26 De leerlingen kunnen klein motorische vaardigheden in verschillende situaties voldoende nauwkeurig gedoseerd en ontspannen uitvoeren. ET WO 2.16* De leerlingen kunnen hygiënisch, nauwkeurig, veilig en zorgzaam werken. Leerplannen: GO! 3.3.1.3 De leerlingen kunnen hygiënisch, veilig, zorgzaam en nauwkeurig werken.
4.1.4. De leerlingen kunnen klein motorische vaardigheden in gevarieerde situaties: diverse grepen functioneel toepassen bij het hanteren van voorwerpen en spelmaterieel. OVSG WO-MAA-SEV-11 De leerlingen tonen respect voor alle vormen van arbeid. Toepassingen: - Bij het lassen heeft men scherpe ogen en een vaste hand nodig. Als men bibbert, is men niet in staat 2 stukken zorgvuldig aan elkaar te lassen. - schakelaars en stroomkringen komen we in huis ook overal tegen. Bijlagen: 1) Lesvoorbereiding: maken van een bibberspiraal 2) Andere mogelijkheden en interessante sites
LESVOORBEREIDING e
Klas: 3 graad
Aantal lln: 16
Duur: 50 minuten à 60 minuten
Leergebied/Domein: W.O. / Techniek Onderwerp: een bibberspiraal maken
Didactische Beginsituatie: - De kinderen hebben al eerder met stappenplannen gewerkt. - De kinderen kunnen gericht luisteren naar een instructie. Situering in de leerplannen en eindtermen: Eindtermen GO: 2.2 De leerlingen kunnen van voorzieningen of voorwerpen uit hun omgeving aangeven welke de energiebron is die verantwoordelijk is voor de verlichting. 2.7 De leerlingen kunnen aan de hand van een al dan niet zelfgemaakte werktekening of handleiding het geschikte materiaal en gereedschap kiezen en daarmee de constructieactiviteit stap voor stap juist en veilig uitvoeren. *2.10 De leerlingen tonen zich bereid nauwkeurig en veilig te werken, geen materiaal te verkwisten en zorg te dragen voor het gereedschap. OVSG: ET WO 2.10 De leerlingen kunnen bepalen aan welke vereisten het technisch systeem dat ze willen gebruiken of realiseren, moet voldoen. ET WO 2.12 De leerlingen kunnen keuzen maken bij het gebruiken of realiseren van een technisch systeem, rekening houdend met de behoefte, met de vereisten en met de beschikbare hulpmiddelen. ET WO 2.13 De leerlingen kunnen een eenvoudige werktekening of handleiding stap voor stap uitvoeren. Leerplannen GO: 3.3.1.4 De leerlingen kunnen hygiënisch, veilig, zorgzaam en nauwkeurig werken. 3.3.3.17 De leerlingen kunnen een eenvoudige werktekening of handleiding stap voor stap uitvoeren. OVSG:
WO-TEC-02.24 De leerlingen voeren een eenvoudige werktekening of handleiding stap voor stap uit. WO-TEC-04.03 De leerlingen zijn bereid nauwkeurig te werken. WO-TEC-02.26 De leerlingen controleren of een technische realisatie voldoet aan vooropgestelde behoeften en eisen. Lesdoelen: - De leerlingen kunnen aandachtig luisteren naar een instructie. - De leerlingen kunnen uitleggen hoe een stroomkring werkt. - De leerlingen kunnen een bibberspiraal maken aan de hand van een stappenplan. Bronnen: Kock, R. Poortenga, A. Zittema, R. Van den Engel, D. Werkboek Robotica (2e oplage, 1994) Schoonhoven: Academic Service De Moor, L. De Garagastenkrant: De elektrische kringloop (twintigste nummer, oktober 2006) Brussel: EDUCAM Lesmateriaal “ De stroomkring” Science center Nemo geraadpleegd via http://www.enemo.nl/?id=3&s=88&PHPSESSID=e...&extra=2&gebruik=3&p=1&PHPSESSID=e... op 1 februari 2012 Bijlagen: 1) Overzicht benodigde materiaal voor het maken van een bibberspiraal 2) Stappenplan voor de leerkracht 3) Stappenplan voor de leerling
1) Voororganisatie - De tafels zijn in eilandjes verspreid over de klas met het benodigde materiaal. De kinderen gaan bij het binnenkomen in de zithoek zitten er wordt duidelijk gezegd dat ze (voorlopig) nog niet aan het materiaal mogen komen. - In de zithoek ligt een snoer kerstverlichting 2) Inleiding klasgesprek in de zithoek (7 min.) Ik heb hier een snoer kerstverlichting meegebracht, sommigen van jullie hebben dit vast wel al eens gebruikt tijdens de kerstdagen. - Wat gebeurt er eigenlijk als ik de stekker in het stopcontact steek? Er is stroom, waardoor de lichtjes gaan branden. - Krijgen alle lichtjes evenveel stroom denk je? Ja, want ze branden even fel. - Wat gebeurt er als er 1 lichtje kapot is? De stroomkring is onderbroken, de lichtjes na het kapotte lampje, zullen niet langer branden. Elektriciteit is handig omdat je het makkelijk kan omzetten in andere energie, in licht en warmte, bijvoorbeeld. Elektriciteit is altijd in beweging, om elektriciteit/stroom te gebruiken hebben we een stroomkring nodig. Batterijen/stopcontacten zijn stroombronnen, als je de 2 aansluitpunten verbindt met een verbruiker (lampje, verwarming,…) dan kan je de stroom gebruiken. Natuurlijk lukt de verbinding alleen als we geleiders (materiaal dat stroom goed doorlaat) gebruiken bv. metaal. Ander materiaal zoals hout, plastic en glas laat stroom niet goed door, het zijn isolatoren. Daarom zit er rond het metaal van de kerstverlichting nog een laagje plastic. Een leuke manier is om dit ook eens uit te beelden: de lln. gaan in een kring staan/zitten en geven elkaar handen. 1 leerling is de batterij die stroom doorgeeft aan de andere kinderen (de geleiders) d.m.v. een kneepje in hun hand. Deze leerling heeft dit op zijn beurt door aan een andere enz. 1 leerling speelt de lamp. Zodra het kneepje is aangekomen bij de lamp roept die leerling “De lamp brandt”. - Met een stroomkring kan je ook een heel leuk spelletje spelen waarvoor je stalen zenuwen nodig hebt. Heeft er al iemand eens gespeeld met een bibberspiraal? Vandaag gaan we er zelf een bibberspiraal maken! Het benodigde materiaal en een stappenplan vind je op je plaats. Zorg ervoor dat je veilig werkt en zorgzaam omspringt met het materiaal. Lukt iets niet, vraag het dan eerst aan de kinderen aan jouw tafel en daarna aan de juf. 3) Kern individueel werk en groepswerk (33 min.) De lln. gaan naar hun plaats en volgen het stappenplan, waar nodig vragen ze hulp aan de andere kinderen op het eilandje of aan de leerkracht. De leerkracht helpt waar nodig. De lln. mogen verschillende circuits maken en kunnen elkaars circuits daarna uittesten. De leerlingen testen wie het verste raakt zonder het lampje te laten branden/de zoemer te laten afgaan
4) Afronding gesprek (10 min.) - Vonden jullie het moeilijk om een bibberspiraal te maken? Welke problemen heb je ondervonden? Bv. De stroomkring was niet gesloten, waardoor het lampje niet ging branden/de zoemer niet afging. - Wie heeft de meest vaste hand van de klas?
Overzicht benodigde materiaal:
2 1
6 3 4
9 8 7
5
1)
Houten plankje of MDF plaat van 200 x 100 x 16 mm (al dan niet geschilderd)
2)
Zoemer voor een bibberspiraal met geluid
3)
Constructiemateriaal: schroevendraaier, stanleymes en 4 houtschroeven
4)
Bovenaan gestripte draad in de vorm van een oogje geplooid.
5)
Elektrische kabel
6)
Blokbatterij van 9 volt en bijhorende batterijclip
7)
Klemijzer om de batterij op zijn plaats te houden
8)
3 kroonsteentjes
9)
Beveiligde koperdraad en gestripte koperdraad (met behulp van stanleymes/ striptang)
Extra/ander materiaal: Een striptang: de kinderen werken beter niet met een stanleymes, een striptang kan eveneens gebruikt worden om de beveiliging van de koperdraad te verwijderen.
Kniptang: om de koperdraad en elektrische kabel te knippen. Schroevendraaier
9 volt lampje (voor een bibberspiraal met licht)
Lampfitting (voor een bibberspiraal met licht) U kunt er ook voor kiezen te werken met paperclips/ijzeren duimspijkers om te geleiden.
Stappenplan voor de leerkracht:
1)
2)
Neem een houten plankje, u kunt ervoor kiezen het plankje te beschilderen.
Neem de koperdraad en verwijder de beveiliging. Dit gaat het snelste met een Stanleymes, maar als deze opdracht met kinderen wordt uitgevoerd, is het aan te raden een striptang te gebruiken. Plooi de koperdraad in de gewenste vorm.
3)
Neem een ander stuk koperdraad en ontstrip slechts 1 gedeelte, plooi dit deel in de vorm van een oogje.
4)
Bevestig 2 kroonsteentjes met 2 houtschroeven op het plankje.
5)
Plaats de ontstripte, geplooide koperdraad tussen deze 2 kroonsteentjes.
6)
Neem de elektrische kabel en bevestig deze aan het ene einde van de geplooide koperdraad. Bevestig achtereenvolgens het lampje, kroonsteentje, draadoogje en de batterijclip zoals op de foto.
7)
Monteer het klemijzer en de batterij zodat deze op zijn plaats blijft.
8)
Sluit de batterij aan op de batterijclip en test de bibberspiraal.
Stappenplan Voor het maken van een bibberspiraal
1)
2)
Neem de koperdraad en de striptang en verwijder de beveiliging. Bewaar ook nog wat koperdraad met beveiliging.
Plooi de gestripte koperdraad in een vorm naar keuze voor je bibberspiraal. Maak het niet te makkelijk!
3)
Neem nu het andere stukje koperdraad en strip enkel de bovenkant van de beveiliging weg. Plooi dit deel in een oogje zoals op de foto.
4)
Neem je plankje erbij en bevestig 2 kroonsteentjes met de schroefjes en de schroevendraaier zoals op de foto.
5)
6)
Bevestig de geplooide vorm tussen de 2 kroonsteentjes.
Neem de elektrische kabel en bevestig deze aan het ene einde van de geplooide koperdraad. Bevestig achtereenvolgens het lampje, kroonsteentje, draadoogje en de batterijclip zoals op de foto.
7)
Monteer het klemijzer en de batterij zodat deze op zijn plaats blijft.
8)
Sluit de batterij aan op de batterijclip en test de bibberspiraal.
Andere mogelijkheden en interessante sites: Beroepenatelier metaal- en technologie: Op de site van het beroepenhuis is het beroepenatelier voor de sector metaal en technologie terug te vinden via http://www4.gent.be/Gsiw/GSIW/subsitedetails3.aspx?subsiteID=18&LID=4428&MID=1500 &tID=1. Op deze site is een lesvoorbereiding voor het basisonderwijs voorzien. Als inleiding wordt een kringgesprek over de verschillende technische beroepen en beroepskeuze voorzien. Ook de site hieronder komt aan bod. Als activiteiten wordt een figuur gesoldeerd (solderen is ook een lastechniek) en gaan de leerlingen meten met de schuifmaat. Tot slot volgt een evaluatie. Welk beroep past het best bij jou (binnen de sector metaal)? Dat kan je testen op http://www.metaal.mijnberoep.be/new/home.php door te klikken op de puzzelstukken die jou interesseren. Als je dat gedaan hebt, klik je op zoek en krijg je een lijstje met beroepen die bij jou passen.
