Metaal arbeiders 2008

SECTORFOTO

Metaal arbeiders 2008

Departement Werk en Sociale Economie

Colofon Samenstelling: Vlaamse overheid Beleidsdomein Werk en Sociale Economie Departement Werk en Sociale Economie Koning Albert II-laan 35 bus 20 1030 Brussel Tel 02/553 42 56 [email protected] Verantwoordelijke uitgever: Dirk Vanderpoorten Secretaris-generaal Depotnummer: D/2009/3241/070 Lay-out: Vingerhoets.com Uitgave: februari 2009

Synthese • In 2007 werkten 108.580 Vlaamse werknemers in de metaalsector, die daarmee een aandeel van 5,3% in het totaal aantal loontrekkende Vlaamse werknemers heeft. Het aantal werknemers is in de periode 2005-2007 met 2.049 personen gedaald. • De metaalsector is een mannelijke arbeiderssector: bijna 90% van de werknemers is man, tegenover 55% mannen gemiddeld in Vlaanderen. • Jongeren zijn lichtjes oververtegenwoordigd in de metaalsector: bijna 12% van de werknemers is tussen 18 en 24 jaar oud, tegenover ongeveer 10% gemiddeld in Vlaanderen. • Bijna 90% van de werknemers in de metaalsector werkt voltijds, wat relatief hoog is in vergelijking met het Vlaams gemiddelde (67%). • Bijna 4 van de 10 loontrekkende jobs in de metaalsector zijn gesitueerd in ondernemingen met meer dan 1000 jobs, dit is veel hoger dan gemiddeld in de Vlaamse privésector (16%). • In de metaalsector is men voornamelijk op zoek naar technisch gekwalificeerd personeel: 58% van de ontvangen vacatures is bestemd voor middengeschoolden, tegenover 22% gemiddeld in Vlaanderen. • Voor 64% van de vacatures was nauwelijks of geen ervaring vereist, tegenover 60% van de vacatures gemiddeld in Vlaanderen. Meer dan 2 jaar ervaring wordt minder gevraagd in de metaalsector (8%) dan gemiddeld in Vlaanderen (14%). • De uitzendsector is de belangrijkste sector waaruit de metaalsector werknemers rekruteert, maar ook ex-werknemers recupereert: 51% van alle nieuw ingestroomde werknemers kwam uit PC 322, tegenover een Vlaams gemiddelde van 19%. Van de uitgestroomde metaalarbeiders was 19% één jaar later actief in de uitzendsector, tegenover 14% voor alle sectoren samen. Een andere belangrijke in- en uitstroomsector is de bouwsector. • De uitstroom naar conventioneel brugpensioen ligt in de metaalsector hoger dan gemiddeld voor alle sectoren samen (5%, tegenover 4%), terwijl de uitstroom naar pensioen veel lager is in de metaalsector (3%) dan gemiddeld in Vlaanderen (7%). • 11,1% van de metaalbedrijven biedt opleidingsactiviteiten aan zijn werknemers, tegenover een Belgisch gemiddelde van 4,8%. Ook het aantal opleidingsuren per deelnemers is in de metaalsector (38,2 uren/deelnemer) hoger dan het Belgisch gemiddelde (29,6 uren/deelnemer). • In 2007 zijn 1.360 IBO’s opgestart in de metaalsector of 9% van alle opgestarte IBO’s in Vlaanderen, wat relatief hoger is dan het aandeel van de metaalsector in de totale Vlaamse privésector (7%).

- Departement Werk en Sociale Economie

Sectorfoto metaal arbeiders 2008

3

Voorwoord Sectoren zijn een belangrijke motor in het Vlaamse arbeidsmarktbeleid. We denken hierbij bijvoorbeeld aan acties in het kader van diversiteit, opleiding van werknemers en toeleiding van leerlingen en werkzoekenden naar de arbeidsmarkt. Via de sectorconvenants (protocollen tussen de Vlaamse Regering en sectoren) engageren de sectorale sociale partners zich om de prioriteiten van het arbeidsmarktbeleid mee gestalte te geven. Op die manier werkt het sectorale beleid versterkend ten aanzien van het Vlaamse arbeidsmarktbeleid. In 2001 werd de eerste generatie sectorconvenants afgesloten in het kader van het Vlaams Werkgelegenheidsakkoord 2001-2002. De bestaande samenwerking van de Vlaamse Regering met de sectoren d.m.v. sectorconvenants werd later telkens verlengd en uitgebreid op basis van de volgende Werkgelegenheidsakkoorden. Anno 2008 is het vooral de Competentieagenda die inspirerend werkt op de werking van de sectorconvenants. Via de sectorconvenants trachten de sectoren meer mensen aan het werk te krijgen en houden en elk talent te (h)erkennen, ontwikkelen en benutten. Om de sectorconvenants en de sectoren te kunnen plaatsen binnen een socio-economisch kader, worden sectorfoto’s gemaakt die we ter beschikking stellen van de sectoren en publiek maken via de portaalsite www.werk.be. Op deze website kan u ook de gehanteerde cijferreeksen en uitleg bij de methodologie terugvinden. We geloven namelijk in de sectorfoto’s als steunpunt én hefboom om in overleg met de sectoren en vanuit een sectorale invalshoek een strategische visie te ontwikkelen als antwoord op de huidige en toekomstige uitdagingen van de arbeidsmarkt. Sectoren krijgen aan de hand van de sectorfoto’s zicht op de realiteit in hun sector en op hun positie ten opzichte van het Vlaamse gemiddelde. Dit kan inspirerend werken bij de totstandkoming van nieuwe sectorconvenants (verlengingen) of kan sectoren aanzetten om tussentijds bij te sturen. Alle gepubliceerde sectorfoto’s werden eerst gekeurd en goed bevonden door de sectorale sociale partners. We beseffen dat de onderstaande cijfers, tabellen en grafieken geen perfecte weergave zijn van de sectorale dynamiek. Misschien had uzelf als fotograaf vanuit een ander perspectief een andere kadering gekozen of gefocust op andere elementen. We nodigen u dan ook uit om dit instrument gaandeweg samen met ons te blijven versterken. We hopen met deze snapshots alvast het sectoraal beleid verder te inspireren.

Dirk Vanderpoorten Secretaris – generaal, departement Werk en Sociale Economie



4

Inhoudsopgave SYNTHESE

3

VOORWOORD

4

INHOUDSOPGAVE

5

1. INLEIDING

6

2. HET AANTAL VLAAMSE WERKNEMERS

7

3. AANTAL JOBS EN VESTIGINGEN IN VLAANDEREN

9

4. KENMERKEN VAN DE BEROEPEN EN VACATURES

11

5. JOBMOBILITEIT

15

6. OPLEIDINGSINSPANNINGEN

19

7. DE INDIVIDUELE BEROEPSOPLEIDING IN DE ONDERNEMING

20

8. DIVERSITEITSPLANNEN

22

Figuren 1: Verdeling van de Vlaamse werknemers naar achtergrondkenmerken (2007)

8

2: Verdeling van de jobs naar ondernemingsgrootte (Vlaams Gewest, 2005)

9

3: Werknemersstromen in de metaalsector (Vlaams Gewest, 2003-2004)

17

4: Werknemersstromen naar statuut (Vlaams Gewest, 2003-2004)

18

Tabellen 1: Evolutie van het totale aantal Vlaamse werknemers in de metaalsector (2005-2007)

7

2: Aantal Vlaamse werknemers en verdeling naar achtergrondkenmerken (Vlaams Gewest, 2007)

8

3: Verdeling van de jobs naar ondernemingsgrootte (Vlaams Gewest, 2005)

9

4: Verdeling van de vestigingen naar ondernemingsgrootte (Vlaanderen, 2005)

10

5: Faillissementen in de metaalsector (Vlaams Gewest, 2006-2007)

10

6: Kenmerken van de ontvangen vacatures in de metaalsector (Vlaams Gewest, 2007)

11

7: Overzicht van de belangrijkste beroepen en vacatures in de metaalsector (Vlaanderen, 2007)

12

8: Instroom van werkzoekenden naar achtergrondkenmerken (Vlaams Gewest, 2007)

15

9: Werknemersstromen in de metaalsector (Vlaams Gewest, 2003-2004)

16

10: Werknemersstromen naar statuut (Vlaams Gewest, 2003-2004)

18

11: 0pleidingsinspanningen in de bedrijven in de metaalsector (België, 2006)

19

12: Kenmerken van de opgestarte IBO’s (Vlaams Gewest, 2007)

20

13: Diversiteitsplannen (Vlaams Gewest, 2007)

22



5

1. Inleiding De bedrijven die arbeiders tewerkstellen in de metaalsector behoren tot het PC 111. Deze sector betreft werknemers, werkzaam in de volgende nace-activiteiten: 27.22

Vervaardiging van stalen buizen

27.32 Koudwalsen van bandstaal 27.33 Koudvervormen en koudfelsen 27.34

Draadtrekken

27.41 Productie van edele metalen 27.51

Gieten van ijzer

27.52

Gieten van staal

27.53

Gieten van lichte metalen

28

Vervaardiging van producten van metaal

29

Vervaardiging van machines, apparaten en werktuigen, n.e.g.

31 (excl. 31.61, 31.62) Vervaardiging van elektrische machines en apparaten 33.20

Vervaardiging van meet-, regel-, navigatie- en

controleapparatuur

33.5

Vervaardiging van uurwerken

34

Vervaardiging en assemblage van motorvoertuigen,

aanhangwagens en opleggers

35 (excl.35.3)

Vervaardiging van overige transportmiddelen

De databestanden waarmee de cijfers uit deze sectorfoto opgemaakt zijn steeds afgebakend volgens óf paritair comité óf nace-activiteiten. Een afbakening volgens paritair comité geeft gewoonlijk een licht andere populatie dan bij een afbakening op basis van nace-activiteiten, maar dit staat een correcte interpretatie van de cijfers niet in de weg. De resultaten van de analyse worden per sector steeds afgewogen tegen een gemiddelde voor alle sectoren samen. Hierdoor kan vastgesteld worden of de sector beneden- of bovengemiddelde cijfers haalt voor de verschillende indicatoren. De sectorfoto biedt zo een globaal cijfermatig portret van de sector. Een uitgebreide toelichting over de gebruikte methodologie/bronbestanden kan u terugvinden op www.werk.be. De cijfers die in deze sectorfoto gebruikt worden, evenals in de sectorfoto’s van andere sectoren, worden u integraal online aangeboden. Ook de sectorfoto’s zijn downloadbaar in pdf-formaat.



6

2. Het aantal Vlaamse werknemers Voor het berekenen van het aantal loontrekkende werknemers in de metaalsector maken we gebruik van de gecentraliseerde statistieken van de RSZ1. In deze statistieken wordt de tewerkstelling berekend in functie van de woonplaats van iedere werknemer. De afbakening is gebeurd op basis van PC 111. In het tweede kwartaal van 2007 telde de metaalsector 108.580 Vlaamse loontrekkende werknemers. In alle sectoren samen waren op dat moment 2.045.049 Vlaamse werknemers actief, dus van alle Vlaamse werknemers werkt 5,3% in de metaalsector. Ten opzichte van 2005 is het aantal loontrekkenden met 2.049 personen gedaald, wat neerkomt op een daling van -2,2% op 2 jaar tijd. Deze evolutie is ongunstiger dan de algemene daling van de tewerkstelling in de secundaire sector (-0,7%) en tegengesteld aan de jobgroei in de totale Vlaamse loontrekkende werkgelegenheid (+2,5%). Tabel 1: Evolutie van het totale aantal Vlaamse werknemers in de metaalsector (2005-2007) Metaal arbeiders

(n)

2005

2006

2007

110.989

109.890

108.580

-1,0%

-1,2%

532.372

529.258

-0,1%

-0,6%

2.014.451

2.045.049

+1,1%

+1,5%

(%) Secundaire sector

(n)

533.119

(%) Alle sectoren

(n)

1.992.293

(%)

Bron: Gecentraliseerde statistiek RSZ-DMFA, toestand op 30/06/2005-2007 (Bewerking Steunpunt WSE/Departement WSE)

• De metaalsector is een mannelijke arbeiderssector: bijna 90% van de werknemers is man, tegenover 55% mannen gemiddeld in Vlaanderen • Jongeren zijn lichtjes oververtegenwoordigd in de metaalsector: bijna 12% van de werknemers is tussen 18 en 24 jaar oud, tegenover ongeveer 10% gemiddeld in Vlaanderen. De 50-plussers zijn lichtjes ondervertegenwoordigd: 18% van de werknemers is ouder dan 50 jaar, tegenover 20% gemiddeld in Vlaanderen. • Bijna 90% van de werknemers in de metaalsector werkt voltijds, wat relatief hoog is in vergelijking met het Vlaams gemiddelde (67%).

De gecentraliseerde statistieken worden opgemaakt op basis van de onderneming als een homogeen geheel en worden geteld naar personen. Hierdoor worden dubbeltellingen door personen met meerdere jobs uitgezuiverd.

1



7

Tabel 2: Aantal Vlaamse werknemers en verdeling naar achtergrondkenmerken (2007) Metaal arbeiders

Totaal Vlaams Gewest

n

%

%

108.580

100,0

100,0 (n=2.045.049)

Mannen

94.816

87,3

54,8

Vrouwen

13.764

12,7

45,2

108.580

100,0

38,7

Totaal aantal Geslacht

Statuut Arbeiders Bedienden

-

-

48,5

Ambtenaren

-

-

-

18-24 jaar

12.617

11,6

9,8

25-49 jaar

76.285

70,3

69,2

50-64 jaar

19.388

17,9

20,1

290

0,3

0,8

Voltijds

96.863

89,2

67,4

Deeltijds

11.713

10,8

28,7

4

0,0

3,8

Leeftijdsklasse

Andere (-18 en +65) Arbeidsregime

Speciaal regime

Bron: Gecentraliseerde statistiek RSZ-DMFA, toestand op 30/06/2007 (Bewerking Steunpunt WSE/Departement WSE)

Figuur 1: Verdeling van de Vlaamse werknemers naar achtergrondkenmerken (2007) Ambtenaren

Andere

Andere

Speciaal regime 100%

Deeltijds

Vrouwen

50-64

90%

50-64 Deeltijds

Vrouwen

80% 70% 60% 50%

Bedienden

40% 30%

Mannen

Mannen

Arbeiders Arbeiders

Metaal arbeiders

Vlaams Gewest

Metaal arbeiders

Geslacht

Vlaams Gewest

20%

25-49

25-49

18-24

18-24

Voltijds

Voltijds

Metaal arbeiders

Vlaams Gewest

Metaal arbeiders

Vlaams Gewest

Statuut

Leeftijd

10% 0%

Arbeidsregime

Bron: Gecentraliseerde statistiek RSZ-DMFA, toestand op 30/06/2007 (Bewerking Steunpunt WSE/Departement WSE)



8

3. Aantal jobs en vestigingen in Vlaanderen De cijfergegevens betreffende het aantal jobs en vestigingen zijn gebaseerd op de gedecentraliseerde statistieken van de RSZ. In deze statistieken wordt de tewerkstelling berekend in functie van de werkplaats van iedere werknemer, ongeacht de woonplaats. De afbakening is gebeurd op basis van PC 111. In 2005 is de metaalsector goed voor een totaal van 108.261 jobs of 7% van het totale aantal jobs in de Vlaamse privésector. Bijna 4 van de 10 loontrekkende jobs in de metaalsector zijn gesitueerd in ondernemingen met meer dan 1000 jobs, dit is veel hoger dan gemiddeld in de Vlaamse privésector (16%). Deze sector heeft een beperkt aantal kleine ondernemingen met minder dan 20 jobs: 12,6% van de jobs, tegenover 31,6% gemiddeld in de Vlaamse privésector. Tabel 3: Verdeling van de jobs naar ondernemingsgrootte (Vlaams Gewest, 2005) Metaal arbeiders Ondernemingsgrootte

Totaal Vlaams Gewest

n

%

%

108.261

100,0

100,0 (n=1.544.659)

1 tot 4 jobs

2.683

2,5

10,8

5 tot 9 jobs

3.863

3,6

9,7

Totaal

10 tot 19 jobs

6.445

6,0

10,6

20 tot 49 jobs

15.142

14,0

16,1

50 tot 99 jobs

11.167

10,3

12,2

100 tot 199 jobs

11.738

10,8

11,3

200 tot 499 jobs

15.871

14,7

13,7

500 tot 999 jobs

12.549

11,6

7,5

Meer dan 1.000 jobs

28.803

26,6

8,3

Bron: Gedecentraliseerde statistiek RSZ, toestand op 31/12/2005 (Bewerking Steunpunt WSE/Departement WSE)

Figuur 2: Verdeling van de jobs naar ondernemingsgrootte (Vlaams Gewest, 2005) 26,6%

30% 25% 20%

16,1% 14,0% 10,8%

10,6%

9,7%

12,2% 10,3%

14,7% 13,7% 7,5%

6,0% 2,5%

1-4

15%

11,6%

10,8%11,3%

8,3%

3,6%

5-9

10% 5%

10-19

20-49

50-99

100-199

200-499

500-999

+1.000

0%

Ondernemingsgrootte (aantal werknemers) Metaal arbeiders Privésector




9

In tabel 4 vinden we de verdeling van de vestigingen naar ondernemingsgrootte2. Het gaat hier om alle vestigingen van alle bedrijven, niet om de bedrijven in hun geheel. In 2005 telt de metaalsector 3.756 vestigingen, wat goed is voor 2,6% van het totale aantal vestigingen in de Vlaamse privésector. Het aandeel van de metaalsector is niet zo hoog omdat de sector vele grote ondernemingen telt. Tabel 4: Verdeling van de vestigingen naar ondernemingsgrootte (Vlaams Gewest, 2005) Metaalsector (arbeiders + bedienden) Ondernemingsgrootte

Totaal privésector

n

%

%

Totaal

3.756

100,0

100,0 (n=141.744)

1 tot 4 jobs

1.476

39,3

65,9

5 tot 9 jobs

702

18,7

16,2

10 tot 19 jobs

586

15,6

8,5

20 tot 49 jobs

583

15,5

5,8

50 tot 99 jobs

208

5,5

1,9

100 tot 199 jobs

108

2,9

0,9

200 tot 499 jobs

54

1,4

0,5

500 tot 999 jobs

20

0,5

0,1

Meer dan 1.000 jobs

16

0,4

0,0

Onbekend

3

0,1

0,2


De onderstaande tabel bevat de faillissementen in de metaalsector3. De sector is afgebakend op basis van nace-codes. In 2007 gingen 61 bedrijven failliet in Vlaanderen, dit is 1,5% van alle faillissementen in Vlaanderen. 30% van deze faillissementen betreft éénmansbedrijven en 33% ondernemingen met minder dan 5 werknemers in loondienst. Tabel 5: Faillissementen in de metaalsector (Vlaams Gewest, 2006-2007) Aantal werknemers totaal aandeel 1 tot 4 5 tot 9 10 tot 19 20 tot 49 50 tot 99 100 tot 199 200 tot 499 500 tot 999 +1.000 gn. wn. 2006

71

1,8%

33

8

8

6

2

1

-

-

-

13

2007

61

1,5%

20

9

8

4

1

1

-

-

-

18

Bron: FOD Economie ADSEI (Bewerking Departement WSE)

De afbakening is gebeurd op basis van nace-activiteiten. Het betreft enkel faillissementen van bedrijven waarvan het adres van de maatschappelijke zetel gelegen is in Vlaanderen. Voor sommige sectoren zijn deze cijfergegevens een onderschatting omdat de maatschappelijke zetel dikwijls in Brussel gelegen is. Men maakt geen onderscheid tussen arbeiders en bedienden. 2 3



10

4. Kenmerken van de beroepen en vacatures Voor de afbakening van de metaalsector maakt de VDAB gebruik van een indeling naar nace-activiteiten. Het betreft vacatures voor arbeiders uit het normaal economisch circuit zonder interimopdrachten. Zowel de vacatures uit het AMI-systeem, die beheerd worden door consulenten van de VDAB, als de vacatures uit Jobmanager, die door de werkgever zelf worden ingevoerd, zijn opgenomen in de cijfers. Bij de interpretatie van de gegevens, dient men rekening te houden met het feit dat de sectoren ook andere pistes bewandelen in hun aanwervingsbeleid. Tabel 6: Kenmerken van de ontvangen vacatures in de metaalsector (Vlaams Gewest, 2007) Metaalsector arbeiders

Vlaanderen

n

%

%

7.556

100,0

100,0 (n=281.661)

1.847 453 1.674 1.513 1.831 238

24,4 6,0 22,2 20,0 24,2 3,1

23,3 12,7 25,8 18,6 9,0 10,5

3.102 4.397 57

41,1 58,2 0,8

45,3 22,0 32,7

<6 maanden 6 maanden - 2 jaar +2 jaar

4.828 2.154 574

63,9 28,5 7,6

60,1 26,1 13,8

Jobkanaal5

11,4

8,4

8,0

Totaal Vestigingsplaats bedrijf Antwerpen Vlaams-Brabant West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Limburg Buiten Vlaanderen Studieniveau4 Laag Midden Hoog Gevraagde ervaring

Bron: VDAB (Bewerking departement WSE)

• Voor 104 beroepen in de metaalsector werden in 2007 minstens 5 vacatures ontvangen (zie bijlage 1). In totaal waren er 7.556 vacatures (uit het NEC zonder interim) voor de metaalsector, dit is 4,2% van het totale aantal VDAB-vacatures in het NEC zonder interim. Het aandeel vacatures van de metaalsector (2,7%) is lager dan het aandeel van de metaalsector in de Vlaamse privésector (7%). • In de metaalsector is men voornamelijk op zoek naar technisch gekwalificeerd personeel: 58% van de ontvangen vacatures is bestemd voor middengeschoolden, tegenover 22% gemiddeld in Vlaanderen.

Definitie onderwijsniveau: (1) laag: max. secundair onderwijs 2de graad of wanneer geen minimum studienveau vermeld werd door de werkgever; (2) midden: secundair 3de of 4de graad; (3) hoog: hoger onderwijs. 5 Jobkanaal is een rekruteringskanaal dat zich exclusief richt op werkzoekende ouderen, personen met een handicap en allochtonen. Het aandeel wordt berekend door het aantal vacatures ontvangen via jobkanaal te delen door het totaal aantal vacatures in het AMI-systeem. 4



11

• Voor 64% van de vacatures was nauwelijks of geen ervaring vereist, tegenover 60% van de vacatures gemiddeld in Vlaanderen. Meer dan 2 jaar ervaring wordt minder gevraagd in de metaalsector (8%) dan gemiddeld in Vlaanderen (14%). • De VDAB ontving 744 vacatures van de metaalsector via Jobkanaal of 11,4% van alle vacatures ingevoerd in het AMI-systeem, dit is meer dan het aandeel van Jobkanaal over alle sectoren heen (8,0%). • 64 van de 104 beroepen zijn knelpuntberoepen. Volgens de VDAB-analyse van knelpuntvacatures zijn technische beroepen klassieke knelpuntberoepen. De instroom van jonge afgestudeerden bleef de voorbije jaren achter op de marktvraag. De gesuggereerde oplossingen - de verhoging van de aantrekkingskracht van het technisch onderwijs en meer vrouwen aan de slag als technicus - botsen op hardnekkige vooroordelen. Naast een kwantitatief is er ook een kwalitatief probleem omdat de arbeidsreserve de gevraagde kwaliteiten mist. De gevraagde profielen evolueren: vroeger was een diploma derde graad middelbaar onderwijs voldoende, nu verlangt men meer en meer een bachelordiploma. Ook voor de arbeidersfuncties die vroeger meestal toegankelijk waren voor laag- en middengeschoolden, vraagt men nu steeds vaker een diploma derde graad secundair onderwijs metaal6. Tabel 7: Overzicht van de belangrijkste beroepen en vacatures in de metaalsector (Vlaams Gewest, 2007) Ontvangen vacatures in 2007 Knelpunt Totaal Monteur van motorvoertuigen Productiearbeider

Vlaams Gewest

Sector

Aandeel

281661

7556

2,7%

1577

1431

90,7%

4396

514

11,7%

ja

867

504

58,1%

Half-automaatlasser

ja

741

472

63,7%

Lasser - metaal

ja

684

402

58,8%

Onderhoudsmecanicien en hersteller machines en

ja

2059

302

14,7%

ja

491

296

60,3%

Insteller - bediener automatische of cnc gestuurde metaalwerktuigmachines

industriele installaties Monteur van metalen onderdelen

386

259

67,1%

Bediener van metaalwerktuigmachines (productie)

Arbeider in metaalconstructie ja

605

157

26,0%

Schrijnwerker - aluminium

ja

298

139

46,6%

Insteller-bediener van metaaldraaibank-draaier

ja

165

126

76,4%

Monteerder van voertuigonderdelen

225

122

54,2%

ja

368

118

32,1%

181

117

64,6%

ja

3047

116

3,8%

Onderhoudselektricien

ja

820

98

12,0%

Bediener van heftruck

ja

1112

87

7,8%

Buizenfitter

ja

225

83

36,9%

Automecanicien-hersteller van voertuigen met benzinemotoren

ja

596

82

13,8%

Plaatwerker voor carrosserie Helper metaalarbeider Magazijnarbeider onderdelen en wisselstukken - opslagen stapelplaatsen

Knelpuntberoepen 2006: VDAB-studiedienst.

6



12

Ontvangen vacatures in 2007 Knelpunt Lasser met inerte gassen

ja

Vlaams Gewest

Sector

Aandeel

147

82

55,8%

1238

78

6,3%

ja

162

75

46,3%

Insteller-bediener van metaalfreesmachine

ja

105

73

69,5%

Industrieel elektrotechnisch installateur (industrieel elektricien)

ja

464

71

15,3%

Handlanger (halfzwaar werk) Monteerder in het atelier van machines en industriele installaties

Residentieel elektrotechnisch installateur (bouwelektricien)

ja

870

66

7,6%

Industrieel schilder

ja

146

65

44,5%

Schrijnwerker - timmerman: buitenschrijnwerk

ja

803

64

8,0%

Carrosserieschilder

ja

136

64

47,1%

Insteller- bediener van metaalwerktuigmachine

ja

106

58

54,7%

Bankwerker - metaal

ja

95

51

53,7%

Monteerder van elektromechanische apparaten

137

44

32,1%

Industrieel plaatwerker

ja

58

43

74,1%

Schrijnwerker - timmerman: interieurbouw

ja

799

42

5,3%

Operator poedercoating

ja

75

42

56,0%

Automecanicien-hersteller van voertuigen met dieselmotoren

ja

Hulpelektricien

183

37

20,2%

226

37

16,4%

Particuliere Schoonmaker

ja

16028

37

0,2%

Elektrisch lasser (vlamboog, electrode, baguette)

ja

61

36

59,0%

Onderhoudsmecanicien van vrachtwagens, autobussen, ...

ja

207

33

15,9%

Monteerder-kableerder - schakelkasten

ja

78

32

41,0%

Inpakker met de hand Helper arbeider in de metaalconstructie Stellingbouwer

ja

Insteller-bediener van volautomatische las-en snijmachines -

1689

30

1,8%

34

25

73,5%

245

25

10,2%

30

24

80,0%

40

23

57,5%

cnc-lasser, ... Bankwerker-matrijzenmaker - metaal

ja

Helper magazijnarbeider

321

22

6,9%

Handlanger (zwaar werk)

336

22

6,5%

1527

21

1,4%

3825

21

0,5%

Orderpicker - distributiesector Klassieke (professionele) schoonmaker

ja

Installateur - afsteller van machines en industriele installaties

ja

Hydraulicus Voorbereider buizenfitter (fabriceur)

ja

80

20

25,0%

33

20

60,6%

23

19

82,6%

Arbeider elektrolytische behandeling van metalen

22

19

86,4%

Helper schrijnwerker - timmerman

208

19

9,1%

Industrieel isolateur

ja

116

19

16,4%

Slijper voor machinegereedschap

ja

26

18

69,2%

Helper plaatwerker

36

18

50,0%

Vlakglas productiearbeider

35

18

51,4%

Insteller van plaatbewerkingsmachines

ja

Maquettenmaker - hout Handlanger bouw

108

17

15,7%

19

17

89,5%

325

17

5,2%

Polyesterbewerker

ja

37

16

43,2%

Bestuurder van trekker met oplegger

ja

1269

15

1,2%



13

Ontvangen vacatures in 2007 Knelpunt

Vlaams Gewest

Sector

Aandeel

Onderhoudsmecanicien van heftrucks, tractoren, ...

ja

61

15

24,6%

Sanitair installateur - loodgieter

ja

464

14

3,0%

43

14

32,6%

Industrieel schoonmaker

ja

563

14

2,5%

Bestuurder van zware vrachtwagen met aanhangwagen

ja

893

13

1,5%

70

13

18,6%

Prefabmonteerder

Schrijnwerker - kunststoffen

415

13

3,1%

Bestuurder zware vrachtwagen - vaste wagen (+ 7,5 ton)

Grondwerker ja

615

12

2,0%

Arbeider in de metaalgieterij

ja

23

12

52,2%

Onderhoudsmecanicien van landbouwmachines

ja

53

12

22,6%

Mecanicien-hersteller schepen

ja

20

12

60,0%

Monteur centrale verwarming

ja

500

12

2,4%

Onderhoudsarbeider van gebouwen

ja

521

12

2,3%

Bankwerker-gereedschapsmaker - metaal

ja

14

11

78,6%

Insteller bediener van houtbewerkingsmachines

160

11

6,9%

Handlanger ruwbouw

277

11

4,0%

Lader, losser

506

11

2,2%

Helper in de metaalgieterij

13

10

76,9%

519

10

1,9%

40

9

22,5%

667

9

1,3%

744

8

1,1%

Klusjesman gebouwen

ja

Helper-monteerder van machines en industriele installaties Bouwvakarbeider - diverse specialiteiten Bestuurder lichte vrachtwagen - vaste wagen (max. 7,5 ton)

ja

Helper bankwerker - metaal

12

8

66,7%

Helper bij de lasser - metaal

8

8

100,0%

Metselaar

ja

Insteller bediener van een inpakmachine

1566

8

0,5%

242

8

3,3%

Brandertechnieker

ja

56

7

12,5%

Installateur-plaatser van gestructureerde databekabeling in

ja

87

7

8,0%

ja

198

7

3,5%

gebouwen Bestuurder mobiele kraan Glasramenwasser

ja

238

7

2,9%

Meubelmaker

ja

259

6

2,3%

Pistoolschilder hout (meubelen)

ja

59

6

10,2%

Wegenwerker

ja

270

6

2,2%

Helper in de pre-press

195

6

3,1%

Loopbrugbediener - portaalkraanbediener

17

6

35,3%

Pneumatieker

7

5

71,4%

Snijder met brander - vlamboog - plasma

5

5

100,0%

Slotenmaker

15

5

33,3%

Autoelektrotechnicus

ja

Puimer-plamuurder

28

5

17,9%

9

5

55,6%

Spuiter van wegmarkeringen

13

5

38,5%

Handlanger wegenbouw

88

5

5,7%

Bron: VDAB



14

5. Jobmobiliteit Dankzij de VDAB-gegevens kan de instroom van de werkzoekenden worden berekend die bij het begin van de maand als werkzoekende zijn ingeschreven en die op de laatste dag van de maand aan het werk zijn volgens DIMONA. De koppeling met de nace-codes geeft ons aan in welke sector en welke activiteit de werkzoekende is ingestroomd. In deze bespreking maken we gebruik van de jaargegevens 20077 en wordt de instroom naar uitzendarbeid buiten beschouwing gelaten. Deze cijfergegevens hebben zowel betrekking op de arbeiders als de bedienden. De instroom van werkzoekenden in de metaalsector wordt vergeleken met de totale instroom van werkzoekenden in alle sectoren samen en met het profiel van de totale populatie werkzoekenden. Tabel 8: Instroom van werkzoekenden naar achtergrondkenmerken (Vlaams Gewest, 2007) Metaal arbeiders en bedienden Totaal

Alle sectoren

Totale populatie werkzoekenden8

n

%

%

%

8.972

100,0

100,0 (n=268.785)

100,0 (n=180.396)

Geslacht Mannen

7.512

83,7

47,1

46,6

Vrouwen

1.460

16,3

52,9

53,4

-25 jaar

3.296

36,7

31,3

20,4

25-39 jaar

3.148

35,1

39,6

32,6

40-49 jaar

1.410

15,7

18,3

21,7

+50 jaar

1.118

12,5

10,8

25,3

Laag

4.368

48,7

42,2

51,9

Midden

3.577

39,9

35,3

32,8

1.027

11,4

22,6

15,4

1.395

15,5

14,9

19,7

625

7,0

7,7

15,3

< 3 maanden

3.845

42,9

39,7

24,6

3 - 6 maanden

1.565

17,4

18,2

13,7

6 maanden - 1 jaar

1.405

15,7

16,6

15,1

1 - 2 jaar

1.123

12,5

12,7

14,7

2 - 5 jaar

942

10,5

10,8

23,0

+ 5 jaar

92

1,0

1,9

8,9

Leeftijdsklasse

Studieniveau

9

Hoog Allochtoon

10

Arbeidsgehandicapt

11

Werkloosheidsduur

Bron: VDAB (Bewerking departement WSE)

Deze jaargegevens worden berekend door het aantal instromers van de 12 maanden op te tellen (dubbeltellingen zijn mogelijk). 8 Gemiddelde voor alle bij VDAB ingeschreven werkzoekenden in 2007. 9 Definitie onderwijsniveau: (1) laag: max. secundair onderwijs 2de graad of wanneer geen minimum studieniveau vermeld werd door de werkgever; (2) midden: secundair 3de of 4de graad; (3) hoog: hoger onderwijs 10 Definitie allochtoon: nationaliteit niet EU of op basis van naamherkenningsprogramma (voor Maghrebijnen en Turken) of op basis van eigen verklaring. 11 Definitie arbeidsgehandicapt: werkzoekende met Vlaams Fondsnummer of gedeeltelijk of zeer beperkt geschikt of studies BLO of BUSO. 7



15

• Bijna 37 van de 100 werkzoekenden die instromen in de metaalsector zijn jonger dan 25 jaar, wat hoger is dan het aandeel van alle Vlaamse werkzoekende jongeren (31%) die instromen naar werk en een oververtegenwoordiging is in vergelijking met de referentiepopulatie niet-werkende werkzoekenden (20%). • De instroom van laaggeschoolde (49%) en middengeschoolde werkzoekenden (40%) ligt in de metaalsector duidelijk boven de gemiddelde instroom van werkzoekenden naar werk (respectievelijk 42% en 35%). • Ruim 15% van de werkzoekenden die instromen in de metaalsector is allochtoon, wat ongeveer overeenkomt met de gemiddelde instroom van allochtone werkzoekenden naar werk. Ook aan de hand van het Datawarehouse van de KSZ kunnen in- en uitstroomgegevens berekend worden. De meest recente gegevens die momenteel beschikbaar zijn, zijn evenwel van 2003-2004. Deze gegevens hebben het voordeel dat ze niet enkel beperkt zijn tot instroom van werkzoekenden (zie hoger), en dat ook de interne mobiliteit en de uitstroom uit de sector in beeld komt. De sector wordt afgebakend naar paritair comité, in dit geval paritaire comité 111. Tabel 9: Werknemersstromen in de metaalsector (Vlaams Gewest, 2003-2004) Metaalsector n

Alle sectoren %

%

Instroom

10.406

9,4

14,2

< 25 jaar

5.122

38,3

48,4

25-49 jaar

4.923

6,1

11,3

361

2,1

4,8

2.756

2,4

5,5

538

4,5

10,1

> 50 jaar Interne mobiliteit < 25 jaar 25-49 jaar > 50 jaar Uitstroom

1.977

2,4

5,5

241

1,3

3,1

14.271

12,4

13,1

< 25 jaar

2.394

22,5

34,5

25-49 jaar

8.304

9,9

10,8

> 50 jaar

3.573

17,5

11,9

Bron: Datawarehouse AM&SB bij de KSZ (Bewerking Steunpunt WSE/Departement WSE)

Tussen 30 juni 2003 en 30 juni 2004 stroomden 10.406 werknemers de metaalsector in. Samen vormden zij 9% van alle werknemers in de sector. 14.271 werknemers, of 12% van alle loontrekkenden, verlieten in deze periode de sector. Nog eens 2.756 mensen (2%) waren intern mobiel. Het gaat om werknemers die ofwel van werkgever veranderden binnen de sector, ofwel in een speciaal regime werkzaam waren (seizoensarbeid), ofwel tijdelijk in een andere sector of in een niet-loontrekkend statuut zaten, maar op 30 juni 2004 terug aan de slag waren binnen de metaalsector. De instroom van nieuwe werknemers en de interne mobiliteit is veel lager in de metaalsector dan de gemiddelde instroom en interne mobiliteit van werknemers in Vlaanderen (zie figuur 3).



16

Figuur 3: Werknemersstromen in de metaalsector (Vlaams Gewest, 2003-2004) 16%

14,2

13,1

12,4

14% 12%

9,4

10% 8%

5,5

6% 4%

2,4

2% Metaal arbeiders

Totaal

Instroom

Metaal arbeiders

Totaal

Metaal arbeiders

Interne mobiliteitsgraad

0%

Totaal

Uitstroom


Tabel 10: Werknemersstromen naar statuut (Vlaams Gewest, 2003-2004) Metaalsector arbeiders Instroom Totaal Instroom uit ander paritair comité Instroom uit de uitzendsector (PC 322)

(n)

(%)

(%)

10.406

100,0

100,0

5.635

54,2

41,3

(2.875)

Instroom uit de bouwsector (PC 124)

(51,0)

(436)

Instroom uit zelfstandig statuut Instroom uit werkloosheid Instroom uit tijdskrediet/loopbaanonderbreking

Alle sectoren

(7,7)

(19,1) (-)

201

1,9

3,7

1.477

14,2

14,7

159

1,5

2,0

Instroom uit (brug)pensioen

42

0,4

0,7

Instroom uit ander statuut12

2.892

27,8

37,6

Totaal

2.254

100,0

100,0

Uitstroom naar ander paritair comité

1.270

56,3

45,2

Uitstroom

Uitstroom naar de uitzendsector (PC 322)

(1.879)

Uitstroom naar de bouwsector (PC 124)

(692)

(19,4) (11,7)

(14,1) (-)

Uitstroom naar zelfstandig statuut

132

5,9

5,5

Uitstroom naar werkloosheid

378

16,8

17,5

9

0,4

3,0

Uitstroom naar conventioneel brugpensioen

110

4,9

4,1

Uitstroom naar pensioen

75

3,3

6,5

Uitstroom naar ander statuut

280

12,4

18,3

Uitstroom naar tijdskrediet/loopbaanonderbreking


De groep van ‘andere’ statuten is een verzamelnaam van statuten die niet gekend waren in het Datawarehouse AM&SB bij de redactie van de tabellen; het gaat onder andere over arbeidsongeschiktheid en huishouden. 12



17

• Meer dan de helft van de nieuw ingestroomde metaalarbeiders was één jaar voorheen actief in een andere sector. Van de werknemers die de sector verlaten gaat ruim 56% aan de slag als loontrekkende in een andere sector. Dit is veel hoger dan de gemiddelde in- en uitstroom van werknemers naar een ander paritair comité in Vlaanderen (respectievelijk 41% en 45%). • De uitzendsector is de belangrijkste sector waaruit de metaalsector werknemers rekruteert, maar ook ex-werknemers recupereert: 51% van alle nieuw ingestroomde werknemers kwam uit PC 322, tegenover een Vlaams gemiddelde van 19%. Van de uitgestroomde metaalarbeiders was 19% één jaar later actief in de uitzendsector, tegenover 14% voor alle sectoren samen. Een andere belangrijke in- en uitstroomsector is de bouwsector. • De uitstroom naar conventioneel brugpensioen ligt in de metaalsector hoger dan gemiddeld voor alle sectoren samen (5%, tegenover 4%), terwijl de uitstroom naar pensioen veel lager is in de metaalsector (3%) dan gemiddeld in Vlaanderen (7%). Figuur 4: Werknemersstromen naar statuut (Vlaams Gewest, 2003-2004) 100%

80%

60%

Ander statuut

Pensioen/Brugpensioen Tijdskrediet/ 40% Loopbaanonderbreking

Werkloosheid 20%

Zelfstandig statuut

Ander paritair comité 0% Metaal Alle sectoren Metaal Alle sectoren arbeiders arbeiders Instroom

Uitstroom




18

6. De opleidingsinspanningen Hieronder vinden we de opleidingsinspanningen in de metaalsector. In tegenstelling tot de voorgaande hebben deze cijfers betrekking op België in zijn geheel, en niet enkel op het Vlaams Gewest. De metaalsector werd hier afgebakend aan de hand van nace-codes 27.1, 27.2, 27.3, 27.5, 28, 29, 31, 34, 35. Deze cijfers zijn gebaseerd op de 5.295 bedrijven uit de metaalsector die hun sociale balans indienden bij de Nationale Bank van België, of 72,5% van alle metaalbedrijven met een jaarrekening bij de Nationale Bank13. Tabel 11: Opleidingsinspanningen in de bedrijven in de metaalsector (België, 2006) Ondernemingen met

Deelnemers aan

opleidings-activiteiten

een opleiding

% van

% van de

% van

Opleidingskost

Opleidingsuren % van

Gemiddelde

totaal aantal

gemiddelde

personeels-

Gemiddelde

gewerkte

per

ondernemingen

werkgelegenheid

kosten

per uur (€)

uren

deelnemer

Metaalsector

11,1

43,3

1,40

43,0

1,11

38,2

Privésector totaal

4,8

32,5

1,08

46,8

0,71

29,6

Bron: Nationale Bank van België (Sociale Balansen CD-rom 2006) (Bewerking Steunpunt WSE/Departement WSE)

Wat opleidingsinspanningen betreft scoort de metaalsector op alle vlakken bovengemiddeld. 11,1% van de metaalbedrijven biedt opleidingsactiviteiten aan zijn werknemers, tegenover een Belgisch gemiddelde van 4,8%. Ook het aantal opleidingsuren per deelnemers is in de metaalsector (38,2 uren/deelnemer) hoger dan het Belgisch gemiddelde (29,6 uren/deelnemer). De kost van de opleidingen in de sector bedroeg 1,4% van de totale personeelskost, waarmee de metaalsector dichter bij de doelstelling van 1,9% komt, dan gemiddeld voor België (1,08%).

Meer informatie over welke bedrijven jaarrekeningen en/of sociale balansen moeten indienen vindt u op de website van de Nationale Bank van België (www.nbb.be). 13



19

7. De individuele beroepsopleiding in de onderneming De tewerkstellingsmaatregel IBO staat voor individuele beroepsopleiding in de onderneming. Dit is een opleiding waarbij de cursist door de onderneming op de werkplek wordt getraind en begeleid. De IBO kan 1 tot 6 maanden duren, en tijdens deze opleiding betaalt de werkgever geen loon of RSZ, enkel een productiviteitsvergoeding. Na deze opleiding is het bedrijf verplicht de cursist een contract van onbepaalde duur te geven. De metaalsector is afgebakend op basis van nace-activiteiten. Tabel 12: Kenmerken van de opgestarte IBO’s (Vlaams Gewest, 2007) Metaalsector arbediers

Vlaanderen

n

%

%

Totaal aantal IBO’s

1.340

100,0

100,0 (n=14.718)

Man

1.180

88,1

69,3

160

11,9

30,7

Laag

647

48,3

40,7

Midden

660

49,3

44,7

Hoog

33

2,5

14,6

Vrouw Studieniveau

Leeftijd -25 jaar

706

52,7

52,4

25-49 jaar

616

46,0

44,9

+50 jaar

18

1,3

2,7

Antwerpen

210

15,7

21,7

Vlaams-Brabant

58

4,3

12,5

Woonplaats

West-Vlaanderen

138

10,3

19,1

Oost-Vlaanderen

399

29,8

25,5

Limburg

520

38,8

19,6

Buiten Vlaanderen

15

1,1

1,6

Werkloosheidsduur < 3 maanden

462

34,5

47,1

3 - 6 maanden

218

16,3

17,7

6 maanden - 1 jaar

255

19,0

16,4

1 - 2 jaar

180

13,4

11,0

2 - 5 jaar

191

14,3

6,5

+ 5 jaar

34

2,5

1,3

<10 werknemers

245

18,3

54,3

Ondernemingsgrootte 10-49 werknemers

213

15,9

25,4

50-199 werknemers

74

5,5

8,7

200-499 werknemers

138

10,3

4,6

>499 werknemers

670

50,0

7,1

Allochtonen

369

27,5

16,7

Arbeidsgehandicapten

82

6,1

6,4

Ongunstige stopzettingen

236

17,6

19,4

Bron: VDAB



20

• In 2007 zijn 1.360 IBO’s opgestart in de metaalsector of 9% van alle opgestarte IBO’s in Vlaanderen, wat relatief hoger is dan het aandeel van de metaalsector in de totale Vlaamse privésector (7%). • Bijna 70% van de IBO’s wordt ingevuld door cursisten die wonen in Limburg (39%) en Oost-Vlaanderen (30%). • In de metaalsector maken vooral grote bedrijven gebruik van de IBO-maatregel. De helft van de IBO’s zijn opgestart binnen ondernemingen met meer dan 500 werknemers, dit is veel hoger dan gemiddeld in Vlaanderen (7%). • In de metaalsector worden allochtonen beter bereikt bij de invulling van de IBO’s (28%) dan gemiddeld in Vlaanderen (17%). • 18% van de IBO’s in de metaalsector kent een ongunstige stopzetting, tegenover 1 op 5 IBO’s gemiddeld in Vlaanderen.



21

8. Diversiteitsplannen Met een subsidiëring van diversiteitsplannen moedigt de Vlaamse Overheid ondernemingen en organisaties aan om werk te maken van een divers personeelsbeleid. Een diversiteitsplan kan afgesloten worden voor een enkele vestiging of voor een gans bedrijf met al haar vestigingen samen. In een diversiteitsplan worden streefcijfers voor de instroom, doorstroom en opleiding van doelgroepwerknemers vooropgesteld. Organisaties kunnen onder bepaalde voorwaarden een subsidie verkrijgen voor verschillende soorten plannen. Zo zijn er: • • • •

Instapdiversiteitsplannen: opstap naar HR-beleid Diversiteitsplannen: meerdere diversiteitsbevorderende acties Groeidiversiteitsplannen: verankering van diversiteitsbeleid door opvolgacties Clusterdiversiteitsplannen: in meerdere bedrijven of bedrijfseenheden

Tabel 13: Diversiteitsplannen in de metaalsector (Vlaams Gewest, 2007) 2007 2006

Instapplan

Diversiteitsplan

Clusterplan

Groeiplan

Totaal

Metaalsector

36

14

-

7

57

Alle sectoren

257

186

88

89

620

Metaalsector

20

11

-

3

34

Alle sectoren

251

184

36

56

527

Bron: Departement WSE

In 2007 dienden 57 Vlaamse metaalbedrijven een diversiteitsplan in, een aandeel van 9,2% in het totaal. Het aantal diversiteitsplannen in de metaalsector steeg tussen 2006 en 2007 met bijna 70%, een sterkere stijging dan het gemiddelde van alle sectoren (+17,6%).



22

Samen talent in goede banen leiden

Departement Werk en Sociale Economie

Metaal arbeiders 2008

Recommend Documents