SCJ-CONTACT BERICHTEN EN MEDEDELINGEN VAN EN OVER DE PRIESTERS VAN HET HEILIG HART N U M M E R
1 8 7
◊ OPSTANDING ◊ ‘SLIPKESDAG’ ◊ TIENERMOEDERS
M A A R T
2 0 1 3
De redactie
A
Afscheid van pater Adri Borst
vanwege zijn kennis van de congregatie wereldwijd. Als lid van het generaal bestuur en als kenner van Enige tijd geleden moest ik u namens de redactie onze archieven was hij goed op de hoogte van wat er melden dat Wils van den Boogaard vanwege ziekte her en der speelt en hij kende veel mensen. In het moest stoppen als lid van onze redactie. Pater Adri Borst bijzonder hield hij de laatste pagina bij: In korte is al ruim negen jaar lid van onze redactie, maar sinds trekken. Maar hij kon ook in de redactie meepraten twee jaar is zijn bijdrage beperkt als gevolg van ziekte. In over veel personen en onderwerpen. onderling overleg is besloten om op 1 januari het redactiewerk neer te leggen. Zeer tot zijn en onze spijt. Adri, bedankt voor je waardevolle medewerking en wij wensen je nog veel goede jaren. Adri was indertijd, toen hij weer in Nederland kwam wonen, gevraagd mee te gaan werken aan SCJ Contact, Paul de Vries
I
N
D
I
T
N
U
M
M
E
R
OPSTANDING - Oeke Kruythof
3
SELAMAT HARI SELASA IN GILZE - Jan van Dijk
4
ZIJ DIE ONS DIERBAAR BLIJVEN
7
HET EEUWIG LEVEN - Piet Schellens scj
8
GELUKKIG EN TEVREDEN - Chris van Gool
10
SCJ WERELDWIJD: WAAROM EN HOE? - Paul de Vries scj
14
MUSI CHARITAS IN PALEMBANG - Paul de Vries scj
18
TIENERMOEDERS VAN ‘BETHLEHEM’ - Juan Domingo Griffone scj
20
SCJ BIOGRAFIE - Harry Peels
23
SCJ IN KORTE TREKKEN
24
Omslag: Herman Falke scj: Het eeuwig leven, tiende statie, (detail).
SCJ-CONTACT is een uitgave van de Priesters van het Heilig Hart (SCJ) in Nederland. Het wil een informatieblad zijn over de SCJ in Nederland en elders in de wereld.
Redactie: Heinz Baart, Leo van Bussel, Jan van Dijk, Guus Driedonkx, Chris van Gool, Paul de Vries en John. Willems Redactiesecretariaat: Leo van Bussel Eindredactie: Paul de Vries Druk: ATEA-groep, GrafiMedia
2
Een uitgave van Provincialaat-SCJ Postbus 4609 • 4803 EP Breda Tel.: (076) 565 56 50 • Fax: (076) 560 12 88 E-mail:
[email protected] Internet: www.scj.nl www.scj.be Giro 109 26 25 ten name van Ned. Prov. Congr. Priesters van het Heilig Hart ISSN: 1384 - 8658
SCJ-CONTACT is gratis en verschijnt viermaal per jaar
Opstanding Soms zijn alle woorden uitgezegd wordt de grens bereikt het uiterste de onbegaanbaarheid alleen hij die sterk is komt hier nog vooruit weet opnieuw een woord alleen de sterke óf is hij juist de zwakke die zich vastklampt aan zijn God en zó in Hem tot sterkte herboren wordt: de naamloos velen waarin Hij die opstond uit de dood wordt voortgezet van dag tot dag tot aan het eind der tijden tot aan het komend Koninkrijk -
Oeke Kruythof
3
Selamat Hari Selasa*inGilze
T
DOOR JAN VAN DIJK
Theo Sanders (72), missionaris in Indonesië, en nu toch al meer dan dertig jaar pastor in West-Brabant. Hoe kan dat en hoe gaat dat? We zochten hem op in zijn appartementje in Gilze, in de schaduw van de grote kerk, met direct zicht op de school en het kerkhof, in een dorp zoals een dorp bedoeld lijkt, de kerk in het midden, dichte bebouwing en toch groen er omheen en volop leven. “Ik kijk hier naar de spelende mens en de rustende mens”, zegt Theo, duidend op die nabije woonomgeving. Ik ben vooral geïnteresseerd in Theo’s inspiratiebronnen voor het pastoraat heden, waarbij Indonesië zoveel voor hem betekende, zoals hij mij al eens vertelde. Ik ben benieuwd.
4
EIND JAREN ZESTIG, ALTIJD OP DE WIP Ik deed mijn hogere studies zoals dat heet, filosofie en theologie, aan het toenmalige grootseminarie in Liesbosch en later aan de theologische faculteit in Tilburg. Ik zat eigenlijk steeds op de wip. Niet alleen in het gezin waar ik uit kom, ik was er nummer zeven van de dertien, dus precies er tussen in. Ook bij mijn studies maakte ik precies de overgang mee van het traditionele naar het hele nieuwe. Dat viel soms niet mee, maar gaf mij de voordelen van beide. ALS MISSIONARIS NAAR INDONESIË Op 13 december 1969 vertrok ik met de boot vanuit Amsterdam naar Indonesië. Een reis van een maand met de Tamrin Djakarta line, een Indonesische maatschappij met ook een Indonesische bemanning. We voeren op het kompas, zonder radar omdat die stuk was en vanwege de kosten pas in Indonesië gemaakt zou worden. Om 12.00 uur werd er een zonnetje geschoten met de sextant, ‘s nachts voeren we op de sterren. We gingen om Afrika heen, want het Suezkanaal was vanwege de oorlog tussen Egypte en Israël nog versperd. In Tandjong Priok werd ik opgehaald door (pater)Toon Haasen en ging per vliegtuig naar Tanjung Karang in Lampung, Zuid-Sumatra. Mijn start was op zich gemakkelijk, ik had in mijn studietijd al Indonesisch geleerd, en ook gedurende die bootreis van een maand nog eens goed kunnen oefenen met de Indonesische bemanning. In een klein dorpje, Lahat, in het diocees Palembang van mgr. Soudant scj, maakte ik kennis met het pastoraat. Van daar ging ik naar het bisdom Tanjung Karang in de provincie Lampung. Na drie jaar en een vakantie in Nederland werd ik in Palembang geplaatst, een grote havenstad, en wel in de H. Hartparochie midden in de stad. Ik kreeg toen het verzoek om Chinees te gaan leren, vanwege de vele Chinese inwoners. Maar daar voelde ik niet voor. Ik had al Indonesisch geleerd en vervolgens Javaans, voor het werk onder de vele Javanen op Sumatra. Ik ben
Blij dat ze mij de ruimte geven. Links: Huiszegening in Indonesië.
er twee jaar geweest, maar toen ziek terug gekomen. Het klimaat is er, precies op de evenaar, afmattend, onder andere vanwege de hoge luchtvochtigheid. Totaal heb ik maar zes jaar in Indonesië gewerkt en ben toen vanwege mijn gezondheid definitief naar Nederland teruggekeerd. MENSELIJKE EMOTIES EN SPIRITUELE BELEVING Wat heeft nu mijn tijd in Indonesië betekend voor het pastoraat en spiritualiteit hier? Kort samengevat: Alles. Het heeft mij behouden, anders was ik atheïst geworden. Al bij mijn inwerkperiode in Indonesië voelde ik bij de mensen een religieuze sfeer, een hang naar het spirituele. De grondtoon was steeds: er moet meer zijn. Door mijn contacten met het boeddhisme, geen geloof maar een levensovertuiging, proefde je ook die sfeer, het streven naar het betere en hogere, volmaaktheid. Ook in de kring van de islam had ik mijn contacten. De kern is naar mijn overtuiging dat mensen altijd zoeken naar de zin van het bestaan. En mensen willen graag via rituelen hun emoties uiten.
RUIMTE VOOR RITUELEN Ik heb geleerd om daar ruimte voor te maken en mij niet aan allerlei boekjes te willen houden. Een voorbeeld is de begrafenis in mijn parochies in Indonesië. Gezien de tropische omstandigheden moet dat binnen twee dagen. In een gebedsdienst zit ook het afscheid nemen van de dode, het besprenkelen met rozenwater, niet op de laatste plaats functioneel vanwege de geur van de dood. Iedereen doet mee. Vervolgens wordt de kist dichtgetimmerd, traditioneel met hamer en spijkers en veel lawaai. Juist op dat moment komen de wenende vrouwen binnen. Het luide geween is een onderdeel van het afscheid. Er volgt een laatste gebed. En de stoet trekt, met fietsen, fietstaxi’s of een vrachtwagen, in het wit getooid, want dat is de kleur van de rouw, naar de begraafplaats. Daar volgt nog een laatste gebed en uiten de rouwenden nog eens hun vele emoties. Daarna drinken we rustig thee. Dat los raken van alles wat moet, dat stijf liturgische, waardoor je als het ware een
5
Op een geleende fiets in 1973.
handlanger van God bent geworden, mijn eigen plan trekken en naar de mensen luisteren, heb ik als bevrijdend ervaren en mee terug genomen naar Nederland. Ik voel mij niet meer zo gebonden aan allerlei vastgelegde vormen om liturgisch te vieren en de nieuwe manieren om nu de klok weer terug te draaien, als het ware een kerk van voor het concilie maar nu voor weinig uitverkorenen, daar doe ik niet aan mee. Het moet ook niet zo zijn dat het financiële plaatje en de regels maatgevend worden. Al met al is mijn tijd in Indonesië een geweldige verrijking geweest vanwege de ervaring van het zoeken naar religieuze identiteit en spiritualiteit. Veel meer dan heel die tijd vooraf. Hoe dat komt? Mogelijk speelt een rol dat de mensen in Indonesië dichter bij het hiernamaals zitten, het leven gaat er sneller, de levenscyclus is korter. Leven en dood zijn dicht bij elkaar. BEVRIJDENDE BOODSCHAP Wat dit nu voor mijn werk heeft betekend? Ook in Indonesië konden wij de bevrijdende boodschap van Jezus brengen die mensen
6
angst ontneemt. Wij boden een alternatief, wij spreken van een goede God, die het bijvoorbeeld niet nodig maakt om de geesten goed te stemmen door het offeren van hele dieren op een brandstapel.
En nu ben je hier in Gilze? Laat ik je dit zeggen: Ik ben als scj’er gelukkig om hier te mogen werken. Blij dat ze mij de ruimte geven. Ik spreek uit ervaring. Na de opleidingstijd vanaf mijn twaalfde jaar, mijn verblijf in de communiteiten, in Nederland en in Indonesië, vind ik het kloosterleven een groot goed, maar ben ik blij dat ik er buiten mag leven en werken.
*Selamat hari selasa = welkomstgroet: een goede dinsdag
ZIJ DIE ONS DIERBAAR BLIJVEN Nu pas bereikte ons het bericht dat op 30 juli 2012 in Oostburg op 86-jarige leeftijd is overleden de heer Matthieu Selders, jongste broer van onze overleden medebroeder pater Cor Selders. Op 11 oktober 2012 is te Wateringen op 78-jarige leeftijd overleden mevrouw Cock Vis-Van der Knaap, zus van onze overleden oud-medebroeder Nico van der Knaap. Op 21 november 2012 is te Wateringen op 83-jarige leeftijd overleden de heer Kees van der Knaap, broer van onze overleden oud-medebroeder Nico van der Knaap. Op 22 november 2012 is te Amsterdam op 95-jarige leeftijd overleden de heer Wim Gels, zwager van onze overleden medebroeder pater Henk Merks. Op 27 november 2012 is te Asten op 87-jarige leeftijd overleden de heer Fons Verberne, broer van onze omgekomen medebroeder Harrie Verberne. Op 16 december 2012 is te Stokkem op 90-jarige leeftijd overleden mevrouw Mathilde WillemsGoyens, zus van pater Mathieu Goyens, Lanaken. Op 21 december 2012 is te Liessel op 81-jarige leeftijd overleden de heer Martien Aarts, broer van pater Jan Aarts, Rosmalen. Op 7 januari 2013 is te Oerle op 76-jarige leeftijd overleden de heer Ad van Selst, zwager van pater Theo Sanders, Gilze. Op 16 januari 2013 is te Amstelveen overleden mevrouw Jacky Boelrijk-Vermeulen, schoonzus van pater André Boelrijk, Nijmegen. Op 17 januari 2013 is te Malden op 75-jarige leeftijd overleden mevrouw Bep van ZonneveldMeijers. Mevrouw Van Zonneveld is de echtgenote van de heer Hans van Zonneveld, ex-scj’er en lid van de Meeleescommissie. Op 18 januari is te Bakel op 72-jarige leeftijd overleden de heer Piet Aarts, broer van pater Jan Aarts, Rosmalen. Op 23 januari 2013 is te Veghel op 99-jarige leeftijd overleden zuster Pauline, Maria Catharina Huybers, zus van onze overleden medebroeder broeder Canisius Huybers. Op 29 januari 2013 is te Vlagtwedde op 70-jarige leeftijd overleden Jan van Steekelenburg, broer van pater Nico van Steekelenburg, Indonesië. Op 6 februari 2013 is te Zoeterwoude op 79-jarige leeftijd overleden de heer Gerard van Hoorn, broer van pater Kees van Hoorn, Den Haag. Op 7 februari 2013 is te Heiloo op 49-jarige leeftijd overleden mevrouw Wil Bakker, nicht van pater Theo Borst, Chili en pater Adri Borst, Nijmegen.
7
