K R A N T N U M M E R

Brandweer

K R A N T

van Nederland

N U M M E R 2 December 2011 [foto: Herma van Eijk]

3

Incident Moerdijk [regio Midden- en WestBrabant] “Zeer grote brand bij ChemiePack. Hoogste alarmfase, grote explosies. Brandbare, giftige en bijtende stoffen.” De film ‘Ontmoeting met de werkelijkheid’ start met een reconstructie van audiofragmenten.

4

Waterveiligheid

[regio Zeeland] Scheepvaart is een relatief veilige vorm van transport. Maar als zich op het water een incident voordoet, zijn er veel partijen bij betrokken. Veiligheid op het water is één van de speerpunten in Zeeland. Project ‘Delta-wateren’ streeft naar een eenduidige aanpak van de veiligheid.

Levensecht en leerzaam

Juichen en janken bij oefencarrousel ‘De Vuurproef’

De clusters Veluwe West en Noord van de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland zijn er voor de vierde keer in geslaagd een levensecht en leerzaam oefentraject neer te zetten voor korpsen uit de twee brandweerclusters én voor de korpsen uit Epe, Voorst en Apeldoorn (EVA) en IJsselstreek. Lees verder op pagina 2

De hoofdrolspelers in de campagne ‘Portogewoon’.

Eind januari 2012 start de landelijke campagne Politie, Ambulancezorg en Defensie/KMAR hun gebruik van hun verbindingsmiddelen en het verbindingsnetwerk C2000.

‘Ken jij je porto?’

Opkomsttijden

[regio Zuid-Holland Zuid] Soms blijkt het niet mogelijk om met de eerste tankautospuit zo snel ter plaatse te zijn als de tijdnormen in het Besluit veiligheidsregio’s voorschrijven. KeesJan Haringa: “Dan treffen we extra maatregelen om de kans op incidenten zo te verkleinen, dat latere opkomst niet per definitie bezwaarlijk is.”

‘Portogewoon’. Hiermee willen Brandweer, hulpverleners beter wegwijs maken in het

Campagne ‘Portogewoon’:

6

Dit gezamenlijke initiatief van de koepelorganisaties wordt samen met het Veiligheidsberaad uitgevoerd. Ook het brandweerpersoneel wordt bewuster gemaakt van de mogelijkheden (én beperkingen) van hun portofoon en krijgen via diverse communicatiemiddeleneen aantal ‘tips & tricks’ aangedragen. “Niet ingewikkeld, in gewoonNederlands uitgelegd”, zo stelt projectleider Corné de Swart. Later in 2012 volgen er nieuwe trainingen in het gebruik van portofoons, als aanvulling op een aantal andere verbetertrajecten, ook op het technische vlak. Lees verder op pagina 16

7

Innovatiedagen

[regio Gooi en Vechtstreek] Bezoekers uit de regio, maar ook van daarbuiten, lieten zich informeren over variabele voertuigbezetting. Tal van demonstraties toonden hen de nieuwe ontwikkelingen en innovaties binnen de brandweer. Ook mochten de gedemonstreerde redgereedschappen worden uitgeprobeerd.

2 Oefencarroussel

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Levensecht en leerzaam

Juichen en janken bij oefencarrousel ‘De Vuurproef’ Vervolg van de voorpagina Zes dagen trokken drie keer per dag drie ploegen langs drie stands, waarin verschillende scenario’s waren uitgewerkt: brand, hulpverlening en Ongevallenbestrijding Gevaarlijke Stoffen (OGS). Een grote aanslag op mensen en middelen, maar wát een feest: tevreden korpsen over opzet, enscenering en realiteitsgehalte van de oefencarrousel, die ‘De Vuurproef’ gedoopt werd. Wisselende prestaties De observatoren voor De Vuurproef waren geronseld uit de hele regio en ook zij waren unaniem enthousiast over het verloop van de dag. De prestaties van de korpsen beoordeelden zij als ‘wisselend’. “Het is alles tussen juichen en janken”, zoals een van hen kort maar krachtig samenvatte. “Soms lijkt het wel of de deelnemers hun opleiding even vergeten zijn en gaan elementaire dingen niet zoals het moet, maar op een ander moment gaat het perfect en loopt alles volgens het boekje. Ook zie je een kloof tussen les- en leerstof en de praktijk. Alleen al daarom zijn dergelijke oefeningen heel nuttig.” Bovendien konden de observatoren in deze setting ook nieuwe middelen uitproberen, zoals een uitbreiding aan de warmtebeeldcamera. Hiermee zijn de warmtebeelden niet alleen zichtbaar, maar worden ze ook vastgelegd om er later van te leren. Brand Bij dit onderdeel van de carrousel gaat het nooit om brand alleen. In dit geval was er een groep met Poolse kinderen aan het kamperen. Het communiceren met de - echt - Poolse leiders maakte het er voor de bevelvoerders niet makkelijker op. Het was pittig om erachter te komen wat zich binnen precies afspeelde en vooral wie er nog binnen was. En waar de ene bevelvoerder zich redde met handen en voeten, moest de ander afhaken: “Ik kan geen Engels”. Ook het optreden van de chauffeur/pompbediener pakte verschillend uit. Sommigen hielden zich strikt aan hun taak, anderen hielden het hele incident in de gaten en waren ‘de ogen van de ploeg’. Zij gaven de bevelvoerder en manschappen informatie over bijvoorbeeld de rookontwikkeling en zorgden ervoor dat alles klaar lag voor een eventueel slachtoffer.

Hulpverlening Ook hier was sprake van een pittig scenario, inclusief instinker. De situatie op zich was al ingewikkeld genoeg, maar veel ploegen zagen niet dat de tank met de auto eronder op een hellende weg stond. Dat kan gevolgen hebben op het moment dat je gaat takelen en tillen: gaat de boel schuiven, waardoor het slachtoffer alsnog bedolven raakt?

‘Veel ploegen zagen niet dat de tank met de auto op een hellende weg stond.’

Ook hier waren de oplossingen even divers als de ploegen, en was er verschil in de mate waarin de bevelvoerder of iemand anders uit de ploeg het hele incident in de gaten hield. Gebeurt er niet iets onverwachts, komt de veiligheid van de eigen mensen niet in gevaar? De een was er meer op bedacht dan de ander. Hulde aan de verpleegkundige van Defensie, die steeds weer geduldig op het wegdek de volgende reddingspoging afwachtte. Ongevallenbestrijding Gevaarlijke Stoffen Het meest gevreesde onderdeel was OGS, want het komt relatief weinig voor en omgaan met gas en andere nietzichtbare stoffen is lastig. En als er dan ook nog sprake is van radioactiviteit, dan wil je in de hectiek wel eens een brandje missen dat op het dak is ontstaan. Bovendien zie je dan al helemaal niet dat het ook nog een transformatorhuisje is, met alle gevaren van dien. De monteur die door de brand door het dak was gezakt, lag op een rooster gespiest. Om hem te bevrijden moesten de manschappen dicht bij een mogelijk radioactieve bron

komen. Hoewel, als ze het bosje staal hadden weggehaald, hadden ze er twee meter verder vanaf kunnen staan en dus veiliger kunnen werken. Dat bedacht vrijwel geen enkele ploeg. Een goed moment dus voor een lesje ‘meten’ en voor de conclusie dat niet iedere stralingsdosis dodelijk is. Ook hier geldt namelijk ‘Meten is Weten’, maar het interpreteren van de getallen is nog een vak op zich. Micro is geen milli, en de ene brandweermens is een betere rekenaar dan de andere. Daarom was er een stoomcursus ‘meten van radioactiviteit’ na afloop van dit scenario. Er was dus veel verschil tussen de verschillende deelnemers, maar de evaluatieformulieren over de oefencarrousel waren eensgezind: vrijwel allemaal lovend. Sterke punten waren de afwisseling, snelheid, onbekende locaties en beoordelaars. Wel werd er verzocht om de volgende keer een hartige snack in plaats van zoete chocoladerepen uit te delen. De oefencarrousel viel namelijk in de enige zomerweek van 2011.

Incident Moerdijk 3


[foto’s: Herma van Eijk]

Ontmoeting met de werkelijkheid “Zeer grote brand bij het bedrijf Chemie Pack. Hoogste alarmfase, grote explosies. Brandbare, giftige en bijtende stoffen. Een gigantische rookpluim naar boven.” Met deze audiofragmenten uit journaals van 5 januari 2011 start de film ‘Ontmoeting met de werkelijkheid’ van Veiligheidsregio Midden- en West Brabant. ‘Ontmoeting met de Werkelijkheid’ gaat over de inzet en de gebruikte strategie tijdens de acute fase van de brand op het industrieterrein van het Noord-Brabantse Moerdijk op 5 januari 2011. De reconstructiefilm is gemaakt ter ondersteuning van de feitenanalyse van het incident, zoals deze is opgenomen in het inspectierapport Openbare Orde en Veiligheid. Publieke rehabilitatie van de betrokken brandweercollega’s is een bijkomend effect. Unieke beelden De tijd van handeling: vanaf de eerste melding op 5 januari 2011 om 14.26 uur tot en met ‘brand meester’

op 6 januari om 00.15 uur. In de 22 minuten durende film worden persoonlijke interviews afgewisseld met amateuropnames, unieke beelden van bewakingscamera’s en confronterende fragmenten uit de journaals en actualiteitenprogramma’s. Het geeft een goed beeld van de complexiteit van deze brand. Er was sprake van meerdere incidenten tegelijkertijd, die elk een eigen en soms tegenstrijdige aanpak vereisten. Dilemma’s Het incident wordt geanalyseerd aan de hand van een aantal dilemma’s, zoals bijvoorbeeld gecontroleerd laten uitbranden en terugtrekken of de brand toch beheersbaar maken en mogelijke escalatie voorkomen. Of de inzet van water versus schuim in relatie tot de omvang en complexiteit van de brand, beschikbaar materiaal, milieueffecten en timing. De bij het incident betrokken OvD, Leider CoPI en de AGS vertellen openhartig over de beslissingen die zij namen ten aanzien van onder andere vervuild bluswater, het duiden van de stoffenlijst en hun contacten met de andere spelers in het veld.

Het incident wordt geanalyseerd aan de hand van een aantal dilemma’s.

>

Bekijk de film via www.brandweermwb.nl of vraag de film op bij Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant.

Portretten brandweervrijwilligers gebundeld 2011 was het Europese jaar van het vrijwilligerswerk. Om de brandweervrijwilligers een podium te geven en in de schijnwerpers

‘Meten is weten, maar het interpreteren van getallen is nog een vak op zich.’

te zetten plaatste de NVBR wekelijks een verhaal van een brandweervrijwilliger op de website NVBR.nl en in de nieuwsbrief ‘NVBR.nl Actueel’. Deze korte, maar indrukwekkende verhalen hebben wij gebundeld. Rond de jaarwisseling zal elk korps een exemplaar ontvangen en de publicatie zal digitaal te downloaden zijn vanaf de NVBR-website.

Ruim 31.000 brandweermedewerkers zetten zich dagelijks in voor de veiligheid van de samenleving. Allemaal professionals, waarvan tachtig procent vrijwilliger en twintig procent beroeps. Deze mensen zijn toegewijd en trots op hun werk, bereid om te werken wanneer dat nodig is, zeer collegiaal en betrokken bij hun werk. Dat blijkt eens te meer uit de portretten die we van hen maakten: passie voor het vak en trots op hun werk staan in al hun verhalen centraal. Met de uitgifte van dit boek spreekt de NVBR als branchevereniging graag haar waardering uit voor al deze mensen, zowel vrijwillig als beroeps. Dank voor jullie toewijding!

4 Multidisciplinaire aanpak In Nederland zetten zo’n vijf miljoen vrijwilligers zich voor anderen in. Ze zijn van onschatbare waarde voor onze samenleving. Daarom schenkt de NVBR aandacht aan de persoonlijke verhalen van brandweervrijwilligers. Meer verhalen vindt u op de NVBR-website

Leren door het gewoon te doen! Zeeland (VRZ) gestart met piket Communicatie. Het piketteam, bestaande uit vier mensen, vervult de rol van communicatieadviseur in het ROT vanaf GRIP 2-incidenten. Daarnaast komt de piketfunctionaris ook al in actie vanaf ‘middelbrand’ of

Gelderland) “Wij worden ook opgeroepen bij grote calamiteiten buiten onze regio, zoals bij de natuurbrand in Brabant en de duinbrand in Schoorl. Interessant en leerzaam.” “Die inzet in Schoorl was een lange: van ‘s morgens negen tot ’s avonds negen waren we bezig. En we kregen pech met ons voertuig, waardoor we pas rond middernacht vertrokken en om twee uur ‘s nachts thuis waren. Het heeft wel iets om op zo’n tijdstip nog eten te regelen bij de plaatselijke horeca.’

V A N N E D E R LA N D

Twitterhandboekje voor piketfunctionarissen

Begin 2009 zijn we bij Veiligheidsregio

Huigen > Frits (Noord- en Oost-

Brandweerkrant

‘middelongeval’. Volgens vastgestelde criteria verzorgen wij dan het persalarm en nemen wij de woordvoering voor een (H)OvD-Brandweer of Geneeskundig waar. Om deze taken te kunnen uitvoeren hebben we een aantal middelen tot onze beschikking. Allereerst een portofoon, zodat we met het berichtenverkeer tussen (H)OvD en de meldkamer kunnen meeluisteren. Er is altijd telefonisch contact met de meldkamer en de (H)OvD voor verdere informatie over het incident. Daarnaast kunnen wij meelezen in het meldkamersysteem. Op die manier hebben we snel een goed beeld van het incident. De woordvoering die wij verzorgen is telefonisch, wij gaan niet naar de plaats van het incident. Aanwezige pers ter plaatse wordt opgevangen door de (H)OvD. Bij een GRIP 1-situatie is er een piketvoorlichter van Politie Zeeland aanwezig op de plaats van het incident.

Twitter In 2010 besloten we het gebruik van Twitter toe te voegen aan ons piket om zo de snelle, eenduidige informatievoorziening te ondersteunen. Voor ons een kleine stap, omdat we alles aan de ‘achterkant’ al geregeld hadden. Onze gedachte was dat er in wezen geen verschil is of je journalisten telefonisch te woord staat of datzelfde bericht in 140 tekens op Twitter plaatst. We kregen het advies om in het klein met Twitter te starten, eerst ervaring én volgers op te bouwen. Dat zijn we toen maar gewoon gaan doen zonder al te lang stil te staan bij een strategisch plan. In de praktijk levert het eigenlijk alleen maar tijdwinst en voordelen op. We bereiken in één keer alle journalisten- en ‘burger-‘volgers tegelijk. We bellen nog wel met de media, maar vaak geven ze zelf al aan: “we volgen de tweets en bellen wel terug als we vragen hebben!” Tegelijkertijd analyseren we tijdens ons piket de berichtgeving en reacties via twitter. We hebben al een paar mooie voorbeelden van hoe we op die manier onjuiste berichten konden ontkrachten of aanvullende informatie konden verstrekken. Overigens was het een bewuste keuze om via het account van de VRZ te twitteren. We zijn immers meer dan brandweer alleen. Tevens paste het bij ons doel om in het klein alvast onze volgers op te bouwen. Is er dan een keer een heel groot incident, dan staat je netwerk al en weten mensen je te vinden voor informatie. Twitterhandboekje Na een paar maanden twitteren kwamen we erachter dat we alle vier op onze eigen manier twitterden.

Lees het verhaal van deze vrijwilliger op www.nvbr.nl/portret

[foto: Wim Spaans, Rijkswaterstaat]

Veiligheid Deltawateren Scheepvaart is een relatief veilige vorm van transport. Wanneer zich echter op het water een incident voordoet, zijn er veel partijen bij betrokken. Zowel aan de waterkant, als op het land. De veiligheid op het water is één van de speerpunten van Veiligheidsregio Zeeland. Om tot een eenduidige aanpak van de veiligheid te komen, is het project ‘Deltawateren’ gestart. Jeroen Zonnevijle was twee jaar geleden vanuit de Provincie Zeeland betrokken bij het project ‘Samenwerken en Slagkracht’. Sinds 1 oktober 2010 is Jeroen in dienst bij de Veiligheidsregio Zeeland. “In het voorbereidingstraject hebben betrokken partijen elkaar beter leren kennen. Sindsdien is er al een belangrijke rol weggelegd voor Rijkswaterstaat en de KLPD bij calamiteiten te water. In het nieuwe project streven we naar één gezamenlijk Incidentbestrijdingsplan bij incidenten op alle Deltawateren. Vanzelfsprekend worden ook andere partijen zoals de veiligheidsregio’s RotterdamRijnmond, Zuid-Holland Zuid, Midden- en West-Brabant, maar ook de Vlaamse Provincies Antwerpen, Oost- en WestVlaanderen actiever betrokken bij rampenbestrijding.”

‘Het bestrijden van een incident doe je vooral samen, multidisciplinair.’

Wat zijn de risico’s in de Deltawateren? “Enerzijds hebben we in Zeeland te maken met zeer intensieve scheepvaart, zowel recreatief als beroeps. Samen met de havens van Gent, Antwerpen en de Zeeuwse havens zijn we het vierde havengebied ter wereld. We hebben te maken met container- en passagiersschepen, een variatie aan brandbare of gevaarlijke vloeistoffen zoals ammoniak, maar ook toenemende cruisevaart. Zeeland heeft een aantal kwetsbare natuurgebieden zoals ’t Zwin en Nationaal Park Oosterschelde, waar een incident op het water grote milieuconsequenties kan hebben. Voor de havenautoriteiten tenslotte, spelen economische belangen een grote rol. Zij zijn beducht voor een stremming van de vaarwegen.”

Hein Versluis

coördinator Port Security & Safety van Zeeland Seaports: “Zeeland Seaports (ZSP) is, behalve beheerder van de havens Vlissingen en Terneuzen, ook nautisch verantwoordelijk in geval van calamiteiten in deze havens. De verkeersposten waar de havendienstmedewerkers zitten, zorgen voor de afhandeling van het scheepvaartverkeer. Ieder zeeschip, bestemd voor deze havens, meldt zich tenminste 24 uur voor aankomst bij de verkeerspost. Het schip wordt gevolgd vanaf de loodsposten in de monding van de Westerschelde totdat het uiteindelijk op z’n ligplaats ligt.” “Als zich een calamiteit voordoet op de Westerschelde, krijgt ZSP er mee te maken, wanneer het schip een veilige ligplaats zoekt in de haven of gerepareerd moet worden. ZSP maakt dan een afweging van de risico’s. Je wil niet dat een dergelijk schip alsnog zinkt, in brand vliegt of milieu-

schade veroorzaakt. Je brengt dit schip tenslotte wel naar één van de meest risicovolle gebieden van Nederland!” “Als een incident in de haven plaatsvindt heeft dit direct consequenties voor de bedrijfsvoering. Dan moet er worden gealarmeerd, geïnformeerd en gecoördineerd of maatregelen worden getroffen zoals het instellen van een vaarverbod. Het bestrijden van een incident doe je vooral samen, multidisciplinair. We hechten grote waarde aan het goed beschrijven van rollen en verantwoordelijkheden in de incidentbestrijding. ZSP participeert in het project ‘Veiligheid Deltawateren’ om samen met de partners verder te bouwen aan de incidentbestrijding op alle Zeeuwse wateren. Dit project is niet alleen een opsteker voor Zeeland Seaports, maar voor de hele regio.”

Voertuigbezetting 5


De een plaatste één tweet bij een incident, de ander soms wel vijf; de één begon met de aard van de melding, de ander met de plaatsnaam en soms vergaten we het gebruik van hashtags. Omdat we vinden dat het voor onze ontvanger niet uit moet maken wie er achter de knoppen zit, hebben we een twitterhandboekje gemaakt. In dit handboekje staan hele praktische en conrete afspraken over het gebruik van twitter bij incidenten. Met als uiteindelijk doel een zo uniform mogelijke berichtgeving. De ervaringen met het gebruik van Twitter zijn alleen maar positief. Het belangrijkste is echter dat je, of je nu Twittert of een ander middel inzet, alles achter je piket goed geregeld hebt. Zo beschikken we over een laptop met dongel, zodat we overal in kunnen loggen op het meldkamersysteem en hebben we allemaal een Blackberry met daarop de app van Twitter. De tweeps van het piketteam Communicatie VRZ: Dianne Deurloo, Winanda van den Ende, Marlies Lampert en Aart van Oosten.

> Nieuw in 2012: ‘Portretten’ van onze vereniging

> Harrie Constant (Brabant-Noord)

“Op een zomerdag in 1995 heb ik assistentie verleend bij een verkeersongeval. Een verstandelijk gehandicapte jongen van ongeveer acht jaar oud was aangereden door een auto en lag levenloos op de snelweg. Ik was als eerste ter plaatse en vond het mijn plicht om te handelen.” “Het kind heeft het overleefd en dit gaf mij zo’n goed gevoel dat ik besloot om hulpverlener te worden. Ik hoef jullie niet uit te leggen wat het betekent als je iemand op zo’n manier hebt kunnen helpen.” Lees het verhaal van deze vrijwilliger op www.nvbr.nl/portret

Als elke seconde telt

Proefproject Variabele Voertuigbezetting Brandweer Zeeland schept nieuwe kansen Auto te water, iemand onwel op straat, vlam in de pan… Situaties waarbij elke seconde telt. Als er levens op het spel staan moet deskundige hulp snel ter plaatse zijn. Maar in een uitgestrekt gebied als Zeeland is dat soms best lastig, zo ervaart de brandweer. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat normen van opkomsttijden niet

In 2012 bestaat de NVBR tien jaar! Een leuke aanleiding om, na het succes van de ‘portretten van brandweervrijwilligers’ in 2011, in 2012 elke week een portret te publiceren van iemand die betrokken is bij onze vereniging. Dit kunnen mensen zijn die zich inzetten voor de programmaraden, netwerken, werkgroepen, vakgroepen of projecten, of die werken binnen het bureau van de NVBR. Zij vertellen je waarom zij warmlopen voor de brandweer, wat zij voor het werkveld doen en wat het mooiste resultaat is dat zij hebben bereikt. Wil jij met je collega’s in het land delen wat jouw onderdeel van de NVBR allemaal doet voor de Nederlandse brandweer? Mail dan je bijdrage aan: [email protected].

altijd gehaald kunnen worden en dat de beschikbaarheid van voldoende personeel moeilijk te garanderen is. Mede daarom is landelijk het proefproject Variabele Voertuigbezetting van start gegaan. Zeeland neemt, onder leiding van Veiligheidsregio Zeeland, hieraan deel met zes korpsen in het project Variabele Voertuigbezetting. Helden Vraag een willekeurige jongen wat hij later wil worden en hij zal zeggen: brandweerman. De loeiende sirenes, de pakken, de prachtige brandweerauto’s, het heeft een grote aantrekkingskracht. Brandweermannen en -vrouwen zijn helden in de ogen van kinderen, maar ook in die van de maatschappij. Het zijn redders in nood. Natuurlijk moeten zij altijd kunnen uitrukken in geval van een incident. Maar dat lukt niet altijd. Een tankautospuit mag de kazerne officieel pas verlaten met een bezetting van zes personen. Voor veel korpsen blijkt het moeilijk om dit aantal binnen korte tijd bij elkaar te krijgen. Bijna de gehele Zeeuwse repressieve brandweerorganisatie bestaat namelijk uit vrijwilligers. Bovendien hebben veel brandweerposten een tekort aan vrijwilligers. Geen zes man bij elkaar betekent dat er niet uitgerukt kan en mag worden. En dat is in veel situaties een gemiste kans. Tijdwinst Het Zeeuwse proefproject Flexibele Voertuigbezetting maakt het mogelijk om met minder dan zes personen

uit te rukken. De wetgeving en minister Opstelten (Veiligheid en Justitie) bieden daartoe de mogelijkheid. Uiteraard geldt dit alleen voor situaties waarbij dit veilig genoeg is. Het nut van een uitruk met minder dan zes personen heeft zich al vaak bewezen in de regio Zeeland. Door de inzet van minder mensen op één voertuig wordt uitrukken binnen het project mogelijk gemaakt voor brandweerposten met een beperkte personele capaciteit. Met als resultaat: burgers worden eerder geholpen én een extra motivatie voor brandweerlieden, want de kans is groot dat zij niet voor niets naar de brandweerkazerne komen als zij opgeroepen worden. Zelfstandig of aanvullend De brandweerauto met een bezetting van vier personen (ook wel ‘flexibele eenheid’ genoemd) kan in eigen gebied altijd uitrukken bij een incident, als zelfstandige eenheid of aangevuld met een brandweerpost uit de omgeving. Zelfstandig als het bijvoorbeeld gaat om een kleinere brand of ter aanvulling als het gaat om een grootschaliger incident. Ook kan de flexibele eenheid, in het geval dat medische ondersteuning nodig is, alvast vooruit gaan en de eerste medische zorg bieden totdat de ambulance is gearriveerd. Het project en het proces Nadat in mei 2011 de ontwikkeling projectmatig is opgestart, worden de eerste projectresultaten zichtbaar. De komende periode richt zich op de implementatie. Hierbij worden de bestaande ervaringen met de Flexibele Voertuigbezetting uiteraard meegenomen. Daarnaast wordt aandacht gegeven aan onder andere vakbekwaamheid, Arbo, het meldkamerproces en de levering van een aangepast voertuig. In het eerste kwartaal van 2012 wordt de implementatie afgerond, waarna een proefperiode van één jaar start. Vanzelfsprekend worden de resultaten hiervan grondig geëvalueerd om vervolgens optimaal te gebruiken voor de basisbrandweerzorg in Zeeland. Voor vragen over het project Flexibele Voertuigbezetting Brandweer Zeeland kunt u contact opnemen met de afdeling communicatie van de Veiligheidsregio Zeeland.

6 Opkomsttijden


risicocommunicatie volstaat of dat er zogenaamde ‘toolboxmaatregelen’ noodzakelijk zijn. Deze maatregelen worden aan specifieke risico’s voor de diverse objecten gerelateerd, waarmee een afwijking van de norm kan worden beargumenteerd en verantwoord. En ze kennen verschillende gradaties, van licht tot heel zwaar.”

[foto: Peter Hilz/Hollandse Hoogte]

‘Burgers moeten beter geïnformeerd worden over hun eigen verantwoordelijkheid op het gebied van brandveiligheid.’

Zuid-Holland Zuid neemt besluit over opkomsttijden Soms blijkt het niet mogelijk om met de eerste tankautospuit zo snel ter plaatse te zijn als de tijdnormen in het Besluit veiligheidsregio’s voorschrijven. Kees-Jan Haringa, beleidsmedewerker proactie en preventie, vertelt. “Dat kan liggen aan bepaalde situaties, zoals extreme verkeersdrukte of wegwerkzaamheden - die van tijdelijke aard zijn - maar in andere gevallen kunnen we in onze regio niet aan de wettelijke opkomsttijden voldoen. Dat blijkt ook uit de cijfers. In dergelijke gevallen treffen we extra maatregelen

om de kans op incidenten zodanig te verkleinen, dat een latere opkomst niet per definitie bezwaarlijk is.” Het bestuur van Zuid-Holland Zuid wil voortaan een systeem met referentiewaarden hanteren, waarmee objectief kan worden vastgesteld of aanvullende maatregelen op het gebied van risicobeheersing en brandveiligheid nodig zijn. “Deze worden dan in het dekkingsplan opgenomen”, voegt Haringa eraan toe. Beargumenteerd kunnen afwijken van de norm Haringa vervolgt zijn verhaal: “We ontwikkelden een systeem, waarvan de invoering inmiddels ook in andere regio’s serieus wordt overwogen. Referentietijden maken snel duidelijk of

De meeste winst zit aan de voorkant “Risicocommunicatie is altijd de eerste stap die je onderneemt. De brandweer moet in contact komen met de gebruikers van objecten. In bedrijven is dit vaak wel geregeld maar in de privésfeer meestal niet. Daarom moeten burgers beter geïnformeerd worden over hun eigen verantwoordelijkheid op het gebied van (brand)veiligheid. We kunnen hen voorlichten over het brandveilig gebruik van hun woning of kantoor, maar bijvoorbeeld ook over de installatie en het onderhoud van brandveiligheidsvoorzieningen, zoals rookmelders. Dit is van toepassing op álle objecten en niet alleen op die buiten de tijdnormen van het Besluit veiligheidsregio’s kunnen worden bereikt.” Readar helpt bij keuze maatregelen Om te kunnen bepalen welke maatregelen nodig zijn, moet je weten waardoor de risico’s in de verschillende objecten worden veroorzaakt. Hiervoor is de ‘Risico-effectanalyse door actieve research’ (Readar) ontwikkeld door Brandweer Apeldoorn. Voor alle verschillende gebruiksfuncties zijn de risico’s in kaart gebracht. Aan functies met een hoge Readarscore wordt extra aandacht besteed. Dit geldt voor objecten in de zorgsector, hotel-/logiesaccommodaties, kantooromgevingen en de lichte industrie, maar ook voor woonomgevingen voor verminderd zelfredzame mensen, hoogbouw en boerderijen. Voor deze gebruiksfuncties zijn de aanvullende toolboxmaatregelen dan ook opgesteld. “Hiermee anticiperen we zo goed mogelijk op de risico’s voor objecten in onze regio, met de mensen en middelen die ons ter beschikking staan. Dit sluit prachtig aan bij de toekomstvisie van de brandweer: meer nadruk op risicobeheersing en brandveilig leven.”

Toolkit voor het lespakket

Brááánd!!! Jij, de brandweer en veiligheid Het lespakket voor basisscholen ‘Brááánd!!! Jij, de brandweer en veiligheid’ is in juni 2010 ontwikkeld door Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost. De brandweerkorpsen in de regio waren enthousiast, evenals de rest van het land. De wijze waarop het aan scholen wordt aangeboden, wordt echter door de brandweerkorpsen als te vrijblijvend ervaren. Daarom krijgen de lokale brandweerkorpsen in ZuidoostBrabant een belangrijke rol en is een toolkit samengesteld voor het benaderen van de scholen. Zo kunnen zij zich profileren als een organisatie die bouwt aan de (brand)veilige toekomst van hun burgers. Inmiddels blijkt het initiatief succesvol: er zijn al 100.000 lespakketten afgenomen. Afhankelijk van medewerking Omdat scholen niet verplicht zijn om het lespakket op te nemen in hun onderwijsprogramma, zijn we als brandweer afhankelijk van de bereidheid tot medewerking van de scholen. Scholen moeten voldoende tijd vrijmaken om het lespakket te onderwijzen, terwijl zij juist aangeven weinig beschikbare tijd te hebben. De brandweer kan de scholen hierin (deels) tegemoetkomen

door hen enerzijds te ondersteunen in de voorbereidende fase en anderzijds te helpen bij gerelateerde onderwerpen zoals ontruimingsoefeningen. Toolkit Om het lespakket onder de aandacht te brengen van de basisscholen, is een toolkit samengesteld. In deze toolkit vind je alles wat je nodig hebt om het lespakket aan te bieden aan de scholen in je gemeente, bijvoorbeeld een brief voor de directie en het schoolbestuur, én om te ondersteunen bij het doceren van de lesstof. Elk korps beslist zelf waar de ondersteuning uit bestaat: bezoek van de klas aan de kazerne en/ of bezoek van de brandweer aan de klas en/of ondersteunen bij het houden van een ontruimingsoefening. Het is niet de bedoeling dat iemand van het korps de lesstof zelf doceert.

Brááánd!!!

Jij, de brandweer en veiligheid

Lespakket en docentenhandleiding Vanuit Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost krijgt elk korps het benodigd aantal lespakketten (inclusief docentenhandleiding, posters en gadgets) toegestuurd. Deze kunnen uitgereikt worden aan de scholen, ongeacht of de school al de keuze heeft gemaakt om de lesstof te doceren. Hopelijk willen ze er nu meteen en anders volgend jaar mee aan de slag.

Website Billy Brandkraan vernieuwd Met het lespakket ‘Brááánd!!! Jij, de brandweer en veiligheid’ won Veiligheidsregio BrabantZuidoost in 2010 de Jan van der Heydenprijs.

Naast de eervolle vermelding, is aan de prijs een geldbedrag van 10.000 euro verbonden. Met dat geld is Billy verder digitaal ontwikkeld. Hij kan praten Opvallendste vernieuwing: Billy en Vlammetje hebben een stem gekregen.

Verder staat er een kleurplaat op de website, die kinderen digitaal kunnen inkleuren en digitaal kunnen versturen. Ook is er het spel ‘Wat doe je als de rookmelder afgaat, klopt het wat Vlammetje zegt?’ bijgekomen.

Meer informatie: www.brandweer.nl/billybrandkraan

Innovatiedagen 7


Grote belangstelling voor innovatiedagen

Op 8 en 9 september organiseerde de Brandweer Gooi en Vechtstreek (BGV) op het oefencentrum Crailo voor de eerste maal de BGV Innovatiedagen. Bezoekers uit de regio, maar ook van daarbuiten, maakten volop gebruik van de mogelijkheid om informatie in te winnen over variabele voertuigbezetting. Ook waren er tal van demonstraties en presentaties over nieuwe ontwikkelingen en innovaties van de brandweer. Honderden brandweermensen, zowel beroeps als vrijwilligers, kwamen tijdens de innovatiedagen een kijkje nemen. Er werden diverse redgereedschappen van Holmatro, Weber en Lucas gedemonstreerd. De bezoekers kregen de kans om het een en ander uit te proberen. Daarvan is dankbaar gebruik gemaakt. Meedenken over nieuw dekkingsplan Op dit moment werkt een projectgroep in de regio Gooi en Vechtstreek aan het nieuwe dekkingsplan. Uitgangs-

punt is dat de eerstelijns uitruk ingevuld wordt op basis van variabele voertuigbezetting: TS2 + TS4 = TS6. Dit betekent dat alle posten in de toekomst uitrukken met een TS4 en dat er op een aantal posten een TS2 uitrukt. Om brandweermensen de mogelijkheid te geven mee te denken over het concept, konden zij tijdens de innovatiedagen een demonstratie van een inzet met TS2 door Falck Denemarken bekijken. Ook konden ze met ervaringsdeskundigen uit Rotterdam-Rijnmond en Flevoland discussiëren over variabele voertuigbezetting. Blusbom De DSPA-blusbom trok ook volop belangstelling. Deze blusbom kan zowel een flash-over als een backdraft voorkomen.

‘Ons doel was medewerkers goed informeren over variabele voertuigbezetting en antwoord geven op veel gestelde vragen.’

De naam blusbom klopt eigenlijk niet, want hij blust niet en het is ook geen bom. Maar bij de inzet van TS2 en TS4 is het een goed middel om tijd te winnen. Ook kon men de Termal Helmet van Solo met ingebouwde warmtebeeldcamera uitproberen. Tenslotte waren er demonstraties van Fognails, de Coldcutter en OneSeven, producten waarmee bij andere korpsen al gewerkt wordt. Geslaagd evenement De organisatie spreekt van een geslaagd evenement. Maartje Aleman, postcommandant Bussum en organisator van de Innovatiedagen: “Ons doel was medewerkers goed informeren over variabele voertuigbezetting en antwoord geven op veelgestelde vragen. We hebben een hoop onduidelijkheid kunnen wegnemen. En daar waar enige scepsis was over het systeem in relatie tot de (eigen) veiligheid, is die nu weg, omdat we gezien en ervaren hebben dat met het gebruik van gezond verstand veel mogelijk is.” “Wij zijn van mening dat we met de invoering van TS2+TS4 een hogere kwaliteit brandweerzorg kunnen leveren en dat de samenwerking tussen de posten zal verbeteren doordat de TS2 van de ene gemeente gaat samenwerken met de TS4 van de andere gemeente. Daarnaast kunnen vrijwilligers en beroeps van verschillende posten samenwerken op de TS2.”

8 Verenigingen

ROC-leerlingen als preventist

10


[regio Utrecht] Cor Kraaijenhagen, bekend als ‘Brandweerman Cor’: in 2010 spraken studenten van ROC Midden-Nederland en wijkvoorlichters met bewoners in Overvecht- Zuidwest over de brandveiligheid in huis. Tijdens deze huis-aan-huis campagne plaatsten studenten gratis rookmelders in 1001 eengezinswoningen, die door de woningcorporatie gratis beschikbaar werden gesteld.

11

Jan van der Heydenprijs 2011

[regio Midden- en WestBrabant] De ‘geperforeer-de wand’, de ‘omhoogdeurklink’, de ‘hitfire’. Drie fantastische ideeën van leerlingen van het technasium van scholengemeenschap’t Rijks uit Bergen op Zoom. Met dit samenwerkingsproject hebben de school en brandweer Midden- en WestBrabant de landelijke Jan van der Heydenprijs gewonnen. Dé brandweerinnovatieprijs van 10.000 euro!

12

Prof. Blussemans voor de kleintjes

‘Saamhorigheid motiveert’

Brandweervereniging Veghel maakt Brandweervereniging Veghel vierde dit jaar met drie activiteiten het 60-jarig bestaan. In april organiseerden de leden een vaardigheidstoets onder auspiciën van het ABWC, op 25 juni was er een grote Veiligheidsdag in het centrum van Veghel en het jubileumjaar werd eind november afgesloten met een diner en een feestavond voor de leden en hun partners. Voorzitter Theo Gevers van Brandweervereniging Veghel is een tevreden man: “We hebben ons geprofileerd en het was gezellig.” Kwaliteitsverbetering. Dat was volgens Theo Gevers de reden van de oprichting van Brandweervereniging Veghel op 12 december 1951. “Een heel andere tijd dan nu en de brandweer was anders georganiseerd. Door samen zaken te bespreken werd gestreefd naar het verbeteren van de dienstverlening. Daarnaast was gezelligheid toen natuurlijk ook al een reden om regelmatig samen te komen.” Samengaan Veghel en Erp Een grote verandering voor Brandweervereniging Veghel was het samengaan van de korpsen van Veghel en Erp in 1994. De beide verenigingen gingen ook in elkaar op en het ledental ging flink omhoog. De tweede grote verandering dateert van begin dit jaar, toen de Brandweerregio BrabantNoord gestalte kreeg. Onder deze regio vallen nu onder meer ‘post Veghel’ en ‘post Erp’.

Brandweervereniging Veghel (ver)bindt de vrijwilligers van beide posten en ziet binnen de nieuwe organisatievorm het behouden van de eigen historische en culturele waarden als een neventaak. Saamhorigheid bevorderen Theo Gevers (50) zelf werd in 1990 brandweervrijwilliger in Veghel. Sinds dat jaar is hij ook lid van de brandweervereniging, waarvan hij nu drie jaar bestuurslid en een jaar voorzitter is. Belangrijkste doelstelling van de vereniging tegenwoordig is het bevorderen van de saamhorigheid. “Met allerlei activiteiten slagen we daar goed in”, zegt Gevers, die zelf jaren geleden via de brandweervereniging vriendschap heeft gesloten met een collega. “Niet alleen hij en ik, ook onze gezinnen trekken regelmatig met elkaar op.” Volgens de voorzitter van de brandweervereniging zijn ook de neveneffecten van saamhorigheid niet te onderschatten. “Saamhorigheid motiveert. Als je elkaar kent, respect hebt voor elkaar en elkaar mag, dan sta je ook anders ten opzichte van elkaar bij een uitruk. Met elkaar en voor elkaar. Zelf heb ik dat gevoel heel sterk en ik denk dat dat geldt voor het merendeel van de leden.” Als voorbeeld geeft Gevers de jubileumactiviteiten van dit jaar. Vrijwel alle leden en nog eens 130 andere vrijwilligers hielpen mee bij de organisatie van de Veiligheidsdag en 126 mensen schoven aan bij het afsluitende diner en vierden de feestavond mee. “En dat voor een vereniging met 70 leden. Na 60 jaar staat Brandweervereniging Veghel er goed op.” [foto’s: USAR]

Finale Brandweerwedstrijden Oisterwijk

Oosterdijk > Ibo (Twente) In 2001 startte hij bij de bedrijfsbrandweer van Grolsch. “De brouwerij is bij de vuurwerkramp in Enschede fors geraakt. Onze bedrijfsbrandweer is toen uiteraard ook ingezet.” “Die collega’s hebben heel wat meegemaakt en dat was voor een aantal aanleiding om ermee te stoppen. Ze hadden dus weer nieuwe mensen nodig en mij leek het wel wat”, licht Oosterdijk toe. Lees het verhaal van deze vrijwilliger op www.nvbr.nl/portret

’s-Gravenpolder landskampioen Zaterdag 17 september is de brandweerploeg van ’s-Gravenpolder (gemeente Borsele) Nederlands kampioen geworden bij de landelijke finale brandweerwedstrijden. In Oisterwijk streed het team, aangemoedigd door dertig meegereisde supporters, tegen de acht andere beste ploegen van Nederland. De ploeg wist zich in drie voorrondes te kwalificeren voor deze wedstrijd. Die voorrondes speelden zich het afgelopen halfjaar af in Ovezande, Lieshout en Veere.

Bevelhebber Ronny Meijers: “We vertrokken die ochtend niet met de gedachte dat we landskampioen zouden worden. In deze wedstrijdklasse (Klasse 112) weet je van tevoren niet welke incidenten je krijgt, dat is een verrassing. Daar valt dus niet op te oefenen. Er werd melding gemaakt van een verkeersongeval na politieachtervolging, met beknelling. Toen we ter plekke aankwamen, was het slachtoffer al uit de auto gehaald door ambulancepersoneel. Op dat moment klonk er een luide explosie, afkomstig van een naburig restaurant. Daar troffen we een ober met branden snijwonden aan. We hebben goed ingespeeld op de nieuwe situatie en zijn snel omgeschakeld van een HV-inzet naar een brandinzet. De uitslag was echt spannend. Tijdens de voorrondes eindigden we steeds op de eerste of tweede plaats,

Kampioenen 9


[regio Brabant-Noord] “Hoe laten we kinderen en ouders nadenken over brandveiligheid in huis? En wel zó dat kleintjes van 6 tot 9 jaar weten wat ze moeten doen.” Brabant-Noord boekte verrassend goede resultaten: ruim 60% van de scholen, meer dan 15.000 kinderen namen deel, waarvan 600 meldden dat hun huis nu brandveilig is.

12

‘Train As You Fight!’ oefenprogramma

[regio Gelderland-Zuid] Met een nieuw en uitdagend oefenprogramma dat in 2012 van start gaat en centralisten die in hun eigen omgeving kunnen oefenen, wordt ‘Train As You Fight’ in Gelderland-Zuid met hoofdletters geschreven. Henk Teeuw van de sector Brandweer van de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid weet hier alles over te vertellen.

13

Troned Safety Campus

[regio Twente] Brandweer Twente gebruikt de voormalige luchthaven Twente als brandweeroefencentrum. Onder de naam ‘Troned’ (Trainingscentrum Oost-Nederland) worden in de leegstaande faciliteiten realistische oefeningen georganiseerd. Ook zijn er BHV-activiteiten en maken het Kenniscentrum Risicobeheersing en het Team Brandonderzoek van de Twentse brandweer er enthousiast gebruik van.

werk van 60-jarig bestaan > Veiligheidsdag groot succes Kosten noch moeite werden gespaard om van de groots opgezette Veiligheidsdag op 25 juni een succes te maken. En dat werd het. Theo Gevers: “We hadden op 5.000 bezoekers gehoopt en het zijn er naar schatting 5.600 geworden. Ondanks het slechte weer, want jammer genoeg regende het de hele dag. Als het weer had meegewerkt waren we nog veel hoger uitgekomen.” Aan de Veiligheidsdag in het centrum van Veghel werkten naast de brandweer ook de politie, EHBO, Rode Kruis, Luchtmacht, reddingsbrigade en reddingshondenvereniging mee. Aldus werd het een multidisciplinaire open dag met demonstraties en andere activiteiten, waarvoor ook de politiek interesse toonde. Onder anderen burgemeester Ina Adema van Veghel en Commissaris van de Koningin Wim van de Donk van Noord-Brabant waren aanwezig.

Hoog bezoek tijdens de Veiligheidsdag op 25 juni. Vlnr: Paul Verlaan, commandant veiligheidsregio Brandweer Brabant-Noord (op de achtergrond), burgemeester Ina Adema, CvdK Wim van de Donk, Theo Gevers en Robert Nooijen, de organisator van de Veiligheidsdag.

De verse landskampioenen na de prijsuitreiking

vlnr: Jan-Willem Goudzwaard (3), Ad Kesselaar (4), Marco de Koster (1), Ard Niewenhuijse (2), Ronny Meijers (B) en Bas Kesselaar (P).

om en om met een team uit Hilvarenbeek. Dat werd hier uiteindelijk vijfde. Goede teamgeest De kracht van de ploeg van ’s-Gravenpolder zit hem in een goede teamgeest. Het is een leuke ploeg, met een goede binding, daardoor zit er behoorlijk wat kracht in en dat heeft uiteindelijk geloond. We genieten nu natuurlijk na van dit resultaat. We gaan verder op de manier zoals we gewend zijn, we weten dat we goed bezig zijn.” Binnenkort zullen de landskampioenen nog eens feestelijk terugkijken op deze overwinning, tijdens een feestje dat hen wordt aangeboden door het gemeentebestuur van Borsele.

Theo Gevers: “Met de Veiligheidsdag hebben we enorm veel eer ingelegd. Ik denk niet dat de brandweer in Veghel zich ooit eerder zo duidelijk heeft geprofileerd.”

‘De kracht van de ploeg zit ’m in een goede teamgeest’

10 Brandveilig Leven

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D met een bewoner. Ze moeten stap voor stap opschrijven hoe ze, vanaf het aanbellen tot het vertrek, het huisbezoek aanpakken, waar ze in huis op moeten letten en op welke toon ze de bewoner(s) het beste kunnen aanspreken.”

[foto: Rob Jastrzebski]

> ROC-leerlingen als preventist op huisbezoek

In 2010 startte de Veiligheidsregio Utrecht (VRU) met een nieuw project in het kader van Brandveilig Leven. Studenten van ROC MiddenNederland gingen samen met wijkvoorlichters in gesprek met bewoners in de wijk Overvecht Zuidwest over brandveiligheid in huis. De brandweer ondersteunde de studenten en de wijkvoorlichters bij de voorbereiding en uitvoering van deze huis-aan-huis campagne. Hierbij plaatsten studenten in 1001 eengezinswoningen gratis door woningcorporatie

Mitros beschikbaar gestelde rookmelders. Cor Kraaijenhagen, beter bekend als Brandweerman Cor, vertelt over de aanpak. “Het vorige schooljaar, 2010-2011, hebben we dit project voor het eerst uitgevoerd. Het was zo’n succes, dat alle betrokken partijen graag een vervolg wilden. Ook dit schooljaar werkt de VRU dus mee en worden 3000 huizen bezocht. Hopelijk lukt het weer om bij minimaal 87% van de huizen, het resultaat van het eerste projectjaar, rookmelders op te hangen. Maar het gaat er natuurlijk niet alleen om dat we een groot aantal huizen voorzien van rookmelders. Belangrijker is het vergroten van het veiligheidsbewustzijn”, geeft Kraaijenhagen aan.

De aanpak Kraaijenhagen over het opleiden van de leerlingen: “We hebben een lesprogramma samengesteld waarmee we leerlingen opleiden tot brandveiligheidsvoorlichters. Uiteraard krijgen ze de nodige theorie voorgeschoteld om hun kennisniveau te verhogen. Daarnaast proberen we de leerlingen aan het denken te zetten. Beleving is belangrijk om het veiligheidsbewustzijn daadwerkelijk te vergroten. Pas dan kunnen ze de juiste informatie overbrengen aan de bewoners die ze bezoeken. Het laten zien van filmpjes werkt goed, maar ook praktijkopdrachten zoals het schrijven van een aanpak voor het gesprek

Multicultureel De leerlingen doen samen met een wijkvoorlichter het huis-aan-huis bezoek. Een leerling Elektrotechniek gaat mee om de rookmelders op te hangen. Niet alleen wordt het veiligheidsbewustzijn van de bewoners vergroot, er is ook sprake van sociale controle. Kraaijenhagen licht verder toe: “Er gebeurt iets in de wijk, mensen raken in gesprek met elkaar. Een bijkomend succes waarover ook het wijkplatform enthousiast is. Naast dat we veel bewoners bereiken met de voorlichting, vind ik het een grote kans dat we ook de leerlingen zelf aanspreken. En dat zij hun kennis weer overdragen aan hun directe omgeving. Een bijkomend voordeel is dat het een multiculturele groep is. Daarmee leren alle betrokkenen veel over hoe we de mensen uit de diverse culturen het beste aanspreken.” Succesfactoren “Voor het slagen van dit project is een aantal dingen essentieel gebleken. Een daarvan was het inrichten van een telefonische helpdesk. Als bewoners twijfelen of de mensen aan de deur wel voorlichters zijn in het kader van brandveiligheid, dan kunnen ze de helpdesk bellen. Dat bleek te werken. Ook voor vragen naar aanleiding van een huisbezoek was de helpdesk bereikbaar. De helpdesk wordt door leerlingen bemand, uiteraard onder begeleiding. Verder hebben we aandacht besteed aan de kleding van de leerlingen. Zij hadden een opvallend rood fleecevest aan met de opdruk ‘rookmeldersproject’. Persoonlijk vind ik het nog een groot succes dat voor elke opgehangen rookmelder 25 eurocent door de woningcorporatie aan de Brandwondenstichting wordt overgemaakt. Dat maakt het cirkeltje mooi rond”, besluit de bevlogen Kraaijenhagen zijn verhaal.

Stephan Wevers nieuwe voorzitter NVBR Op 29 september volgde Stephan Wevers Caroline van de Wiel op als voorzitter van de NVBR en van de Raad van Regionaal Commandanten. Dat gebeurde tijdens de Algemene Vergadering van de NVBR, voorafgaande aan het NVBR-jaarcongres. Daarvoor maakte de commandant van Twente al onderdeel uit van het bestuur van de NVBR. [foto: Ad Hupkes]

Stephan Wevers (47) kent een lange carrière bij de brandweer. “Maar toen ik in 1987 begon

Erik van Zuidam nieuwe commandant regio Groningen Erik van Zuidam (55) is op 22 november voorgedragen als nieuwe commandant van de Brandweer regio Groningen. Momenteel is Van Zuidam nog plaatsvervangend korpschef van de Regiopolitie in Groningen. In de functie van regionaal brandweer commandant krijgt Van Zuidam de opdracht om de regionalisering van de 17 samenwerkende brandweerkorpsen binnen de 23 gemeenten te leiden en om te vormen tot één regionaal brandweerkorps Groningen. Hierbij is de ambitie om de lokale verankering van de huidige korpsen te behouden. Uiterlijk 1 januari 2014 moet de nieuwe organisatie gereed zijn. Van Zuidam werkte vanaf 1978 voor de Groningse politie. Een groot deel van zijn loopbaan was hij werkzaam binnen de opsporing, waarvan 5 jaar als chef van de divisie Zware Criminaliteit. Sinds 2002 maakte Van Zuidam deel uit van de korpsleiding en sinds 2006 als plaatsvervangend korpschef. In deze periode was

aan de Brandweeracademie, had ik één wens en dat was het brandweervak leren. En later als lid van de Raad van Regionaal Commandanten had ik me voorgenomen om de bestuursfuncties en voorzittersrol te ontwijken. Mijn vooroordelen bleken echter niet te kloppen. Betrokken blijven bij het brandweervak en management blijken uitstekend samen te gaan.” Wevers is na zijn HTS-studie Bouwkunde in 1987 naar de Rijksbrandweeracademie gegaan. In 1999/2000 volgde hij de Master of Crisis and Disaster Management (MCDm) opleiding. Ook won hij de landelijke veiligheidsprijs met zijn scriptie over de operationaliteit van de OvD: ‘Raison D’être’.

Vanaf 1989 is hij werkzaam bij diverse korpsen en werkte hij in alle schakels van de veiligheidsketen. Zo gaf hij leiding aan de afdelingen Preventie/Preparatie, Repressie, Opleiden/ Oefenen en de Meldkamer en ook in de operationele functies is hij werkzaam geweest. Wevers’ interesses liggen in het doorontwikkelen van het brandweervak en het leggen van verbindingen met andere partners. Naast zijn managementfunctie is hij docent/instructeur bij realistische trainingen voor manschappen, bevelvoerders en officieren. Daarnaast is hij bestuurslid van de Brandweer Opleidingen Gelderland/Overijssel en bestuurslid van het Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid.

hij een drijvende kracht achter de innovatie en toepassing van sociale media bij de politie. De opvolger van Thomas Faber, die door de selectieen adviescommissie unaniem gekozen is als beste kandidaat, is erg blij met zijn nieuwe functie. “Het geeft weer een nieuw perspectief in mijn loopbaan. Met mijn brede ervaring met zowel organisatieveranderingen als in een frontlijnorganisatie hoop ik een mooie bijdrage te kunnen leveren aan een geregionaliseerde brandweer met lokale verbondenheid.”

Bergsma > Hettie (IJsselland) “Dat pappa brandweerman was ontging mij als kleine dreumes al niet. Als de brandbel ‘s nachts ging, zat ik - vier jaar oud - rechtop in bed en vroeg ik hem of ik kon helpen.” “Op een dag belandde zijn voertuig tijdens een uitruk tegen een boom en raakte hij gewond. Hij kwam er gelukkig met een gebroken knieschijf vanaf en kon zijn diensten tot z’n 61e jaar voortzetten. Een paar anderen hadden minder geluk, dat zijn toch hele ingrijpende dingen.”

Jan van der Heydenprijs 11


[foto: Ad Hupkes]

Trots en blij met erkenning.

Jan van der Heydenprijs voor Midden- en West-Brabant en technasium ’t Rijks De geperforeerde wand, de omhoogdeurklink en de hitfire. Drie fantastische ideeën van leerlingen van het technasium van scholengemeenschap ‘t Rijks uit Bergen op Zoom. Samen met de brandweer Middenen West-Brabant werden de ideeën uitgewerkt en werd de landelijke Jan van der Heydenprijs gewonnen. Dé brandweerinnovatieprijs van 10.000 euro! Het initiatief voor dit brandweerproject komt vanuit het Middenen West-Brabantse brandweercluster Bergen op Zoom, Roosendaal en Woensdrecht. Leon Havermans, hoofd van de parate dienst Roosendaal, is de grote trekker. Gedurende tien weken hebben 72 leerlingen van het technasium* zich fanatiek voor het project ingezet. Innovatieve bestrijdingsmethoden Uitgaande van de sleutelbegrippen brand, ontstaan en voorkomen van brand, zijn de scholieren aan de slag gegaan met het bedenken van innovatieve bestrijdingsmethoden. Bijvoorbeeld een blusdeken die geïntegreerd is in een afzuigkap. Of de ‘omhoogdeurklink’, die uitschuifbare delen van een deur activeert om de deur extra zuurstofdicht te maken. De ‘hitfire’ is ook een vondst. Dit is een apparaat waarmee zeer gericht op hete locaties wordt geblust. Verder zat er een branddichte kluis bij voor elektrische apparatuur in huis. Schuimdoorlatende decoratieve wand “Ons idee is eigenlijk spontaan gekomen”, zegt Chiel Nieuwlaat, nu tweedeklasser.

Zijn vriend Tim de Moor vult hem aan: ”Eerst wilden we schuimsprinklers ontwerpen, maar die bleken al te bestaan. Toen werd het een decoratieve wand waar in geval van brand, brandblussend schuim doorkomt”. Docent Frank Hagenaars van ’t Rijks: “Dit zijn geweldige projecten voor onze leerlingen. Ze stimuleren de creativiteit. Zowel bij het bedenken als bij het uitwerken van de plannen. Dat de producten ook realistisch uitvoerbaar zijn, is voor de kinderen nog eens extra stimulerend en voor ons natuurlijk de grootste winst.” Brandweer doe-dag De ideeën werden getoetst op een ‘doe-dag’ die de scholieren doorbrachten op de brandweerkazerne in Roosendaal. Leon Havermans: “Tijdens hun bezoek aan de kazerne is uitleg gegeven over de manier waarop de brandweer aankijkt tegen brand en het ontstaan van brand. Vervolgens zijn de leerlingen aan de slag gegaan om ideeën te ontwikkelen en uit te werken. Aan het einde zijn de ideeën beoordeeld door drie medewerkers van de brandweer.” Landelijk technasium project Leon Havermans is zeer in zijn nopjes met de prijs: “uiteraard zijn wij trots en blij met de erkenning. Nog mooier is het dat wij met de 10 mille het project nu ook landelijk kunnen vormgeven. Er zijn zo’n 70 middelbare scholen met een technasium. We besteden het geld onder meer aan het ontwikkelen van een goede lesbrief en aan het instrueren van de docenten. Over een paar jaar werken de leerlingen van ’t Rijks misschien wel weer aan een brandweerproject. Het geld van de prijs wordt namelijk ook besteed aan een soortgelijk project voor de bovenbouw.

De ideeën worden getoetst op een doe-dag.

>

*

Het technasium is een onderwijsstroom voor vwo en havo, waarin de bètavakken centraal staan. Zoals een gymnasium een vwo is met het examenvak Grieks en/of Latijn, zo is een technasium een vwo of havo met het examenvak Onderzoeken en Ontwerpen.

12 Educatie


Professor Blussemans is er voor de kleintjes Tijdens de brandpreventiecampagne 2011 in Brabant-Noord waren kinderen in de groepen drie, vier en vijf de doelgroep voor professor Blussemans.

Als alle opdrachten waren uitgevoerd mochten de kinderen de actieposter uit het pakket thuis voor het raam hangen en zich op de website registreren. Hiermee maakten de kinderen kans op een ‘brandweerleerdag’ in een oefencentrum waar ze zelf konden ervaren hoe het is om brandweerman te zijn.

Doel was dat deze kinderen en hun ouders actief gingen nadenken over de brandveiligheid in huis. Maar ook dat de kleintjes weten wat ze moeten doen. Uit overleg met kinderpsychologen en pedagogen bleek dat de bestaande schoolprojecten niet goed aansluiten op deze specifieke groep.

Succes Alle scholen in de regio zijn aangeschreven om mee te doen aan dit project. Uiteindelijk nam ruim 60% van de scholen deel en heeft professor Blussemans meer dan 15.000 kinderen bereikt. De website is door meer dan 2.000 mensen bezocht en 600 kinderen gaven aan dat hun huis brandveilig is. Een resultaat dat vooraf door verschillende deskundigen onhaalbaar werd geacht.

Blussemanspakket Kern van de campagne was het bezoek aan de school door brandweervrijwilligers. Zij gaven de kinderen een Blussemanspakket. Het pakket bestond uit een lijst met opdrachten die de kinderen met hun ouders moesten uitvoeren. Dit waren opdrachten zoals het opzoeken van de rookmelders en blusmiddelen in huis. Maar ook bedenken hoe ze zo snel mogelijk naar buiten kunnen gaan. Op een speciale website stonden voor de ouders een toelichting en achtergrondinformatie over de opdrachten.

De actie werd een succes omdat de kinderen op hun eigen niveau zijn aangesproken en de opdrachten overzichtelijk waren. Ook waren de scholen graag bereid om mee te doen, omdat er voor deze groepen niet zoveel acties zijn en de tijd en inzet voor de school beperkt bleef. Tot slot bleken de vrijwilligers die naar de scholen gingen zeer enthousiaste vertellers over de brandweer.

> Professor Blussemans wist meer dan 15.000 kinderen tussen zes en negen jaar te bereiken.

Train As You Fight in Gelderland-Zuid Met een nieuw en uitdagend oefenprogramma dat in 2012 van start gaat en centralisten die in hun eigen omgeving kunnen oefenen, heeft ‘Train as you fight’ in Gelderland-Zuid een belangrijke plaats op de agenda. Henk Teeuw van de sector Brandweer van de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid weet er alles over te vertellen.

Plug > Edwin (Hollands Midden) Dat Plug een hulpverlener pur sang is, blijkt niet alleen uit zijn vrijwilligerschap. “Ik ben ook ‘rescue marshall’ op het racecircuit van Zandvoort”. Z’n vader zat al bij de brandweer... en zo rolde hij er ook in. “ Eenmaal zijn we samen uitgerukt, m’n vader en ik, voor een caravanbrand die overigens niet zo spannend was”. Lees het verhaal van deze vrijwilliger op www.nvbr.nl/portret

“Dit jaar vond in Weeze onze laatste realistische oefenweek plaats voor officieren van dienst. Ook komt er een einde aan de huidige oefencyclus (20082011) van het regionaal realistisch oefenprogramma voor manschappen en bevelvoerders. In 2012 staat er een heel ander oefenprogramma op het programma, want dan gaan manschappen, bevelvoerders en officieren gezamenlijk oefenen op het oefencentrum van G4S in Ambt Delden”, vertelt Henk Teeuw. Henk is voorzitter van de projectgroep die de opdracht kreeg het realistisch oefenen vanaf 2012 voor de brandweer in Gelderland-Zuid uit te werken. “We hebben ons hierbij laten leiden door de ervaring en deskundigheid vanuit het veld. Het resultaat is een uitdagend oefenprogramma in 2012.” Pilot De projectgroep ging niet over één nacht ijs. Henk legt uit: “We wilden eerst zelf ervaren of G4S het ook waar kan maken. Op 20 augustus is daarom een pilot op het oefencentrum georganiseerd. Basiseenheden van de brandweerclusters Geldermalsen-NeerijnenLingewaal, Tiel-Neder-Betuwe, Maas en Waal en

Millingen aan de Rijn-Ubbergen-Groesbeek kregen die dag verschillende oefeningen voorgeschoteld. Ook twee officieren van dienst namen deel aan de test.” De resultaten van de testdag waren voor het grootste deel positief. Henk: “Volgend jaar kijken we, onder meer op basis van de ervaringen, hoe we het realistisch oefenen verder vormgeven.” Trainen in blokken Het nieuwe oefenprogramma kent elf blokken van drie dagen. Per dag trainen er vier basiseenheden. Het dagprogramma omvat in de ochtend een aantal elementaire oefeningen, zoals bijvoorbeeld straalpijptechnieken en deurprocedures. Vervolgens staat een aantal inzetoefeningen op het programma die variëren van ‘middel’ tot ‘middel, neigend tot groot’. De manschappen en bevelvoerders oefenen één dag, de officieren oefenen alle drie de dagen. Per blok van drie dagen oefenen vier officieren. Monitoren eigen besluitvorming In het oefenprogramma voor de officieren wordt gebruik gemaakt van een nieuwe trainingsvorm die door

Safety Campus 13


[foto: Patrick van Gerner]

& Aline de Jong > René (Midden- en

Troned Safety Campus

West-Brabant)

Innovatie in Veiligheid

“Onze post bestaat uit 18 mannen en een vrouw, allemaal vrijwilligers. En die ene vrouw is mijn eigen vrouw. Leuk hè?” René de Jong werd in september 1991 bij de brandweer gevraagd. De vrijwilligers van de post ‘s Gravenmoer oefenen elke vrijdag. En tweemaal per jaar oefenen ze ook ‘realistisch’, dit jaar in Barneveld. “We nemen dan een extra voertuig van een buurgemeente mee en zij nemen onze taken over.”

Sinds 2009 gebruikt Brandweer Twente een deel van voormalige luchthaven Twente als brandweeroefencentrum. Onder de naam Troned (Trainingscentrum Oost-Nederland) worden in de leegstaande faciliteiten realistische oefeningen voor met name de brandweer georganiseerd.

Terpstra > Anke (Fryslân) Wanneer past het bij je om brandweervrijwilliger te worden? “Als je weet door te pakken, inzicht hebt, sportief bent en vooral een teamspeler bent.” Zoals velen denken is een grote brand niet het mooiste wat je als brandweervrijwilliger kan overkomen. “De grootte van een brand of ongeval maakt voor mij niet uit. Ik haal meer voldoening uit een inzet wanneer deze op techniek en tactiek aangevallen wordt.” Lees het verhaal van deze vrijwilligers op www.nvbr.nl/portret

stichting Crisislab en G4S is ontwikkeld. Daarin wordt geleerd om de eigen besluitvorming en communicatie continu kritisch te monitoren. Als een genomen besluit niet blijkt te werken moeten zij zichzelf durven corrigeren, een nieuw besluit nemen en herziene opdrachten communiceren. Bij deze nieuwe trainingsvorm wordt gebruik gemaakt van een helm-videocamera. Henk: “De waarnemer kan bepaalde fragmenten markeren om tijdens de evaluatie te bespreken. Zo leren de officieren hun eigen optreden zelf kritisch te evalueren. Na afloop krijgen ze een USB-stick mee naar huis, zodat ze naderhand alles nog eens rustig kunnen bekijken.” Meerwaarde Het nieuwe oefenprogramma is voor Nederlandse begrippen uniek te noemen. Henk ziet ook duidelijk meerwaarde in het gezamenlijk oefenen: “We krijgen hierdoor uniformiteit in ons optreden in de regio. Bovendien levert het nieuwe oefenprogramma ook een groot financieel voordeel op. In voorgaande jaren moesten we voor twee groepen, de basiseenheden en de officieren, aparte oefenterreinen reserveren.”

Verder zijn er BHV-activiteiten en maken het Kenniscentrum Risicobeheersing en het Team Brandonderzoek van Brandweer Twente gebruik van Troned. Partijen uit diverse sectoren die zich met veiligheidsvraagstukken bezighouden, zijn enthousiast over Troned als broedplek, field lab en ontmoetingspunt. In de actuele situatie heeft Troned al duidelijk bekendheid opgebouwd en sluiten diverse gerenommeerde partijen uit de Nederlandse veiligheidsbranche aan. Zo maakten in 2010 ruim 4500 personen uit de veiligheidsbranche gebruik van Troned binnen 169 georganiseerde activiteiten zoals oefeningen, opleidingen, examens, bijeenkomsten en onderzoek. Veel activiteiten ontstaan rechtstreeks vanuit het werkveld. Ook is er veel enthousiasme bij (inter)nationale partijen om ook activiteiten op Troned te gaan ontplooien. Volwaardige veiligheidscampus Waar Troned zich momenteel vooral richt op operationele trainingsactiviteiten, is het doel om het huidige brandweeroefencentrum uit te bouwen tot een volwaardige veiligheidscampus. Dit betekent een verbreding met kennisinstituten, burgers en bedrijfsleven. Zo worden de juiste expertise, onderzoekscapaciteit, kennis en ervaring in een integrale aanpak met elkaar gedeeld. Troned wil toe naar een zogeheten Safety Campus waar veiligheidspartners elkaar fysiek en/of

>

thematisch treffen, bevragen en versterken. Zo ontstaat een multidisciplinair kennis- en expertisecentrum op het gebied van risicobeheersing en veiligheid, dat bestaande netwerken met elkaar verbindt. Doen, Denken en Beleven Op de campus staan de dimensies Doen, Denken en Beleven continue met elkaar in verbinding. Het Doen betreft het opleiden en oefenen, het Denken onderzoek en innovatie en het Beleven brandveilig leven en zelfredzaamheid. Hierdoor wordt Troned een hoogwaardig innovatief veiligheidscentrum waar onderzoek en praktijk hand in hand gaan. Dit is de reden waarom aansluiting en samenwerking wordt gezocht met kenniscentra (Universiteiten Twente en Lund, TNO, NIFV), innoverende bedrijven en onderwijsinstellingen (Saxion Hogescholen, ROC’s). De focus ligt in eerste instantie op Twente, maar de faciliteiten hebben (inter)nationale relevantie. De centrale ligging in de innovatiedriehoek, de Euregio en de goede contacten met buitenlandse instituten zijn daarbij sterke troeven. Safety Campus in 2015 Gedurende de periode 2011 tot 2014 wordt het brandweeroefencentrum gecontinueerd en verder geprofessionaliseerd. Vervolgens wordt binnen het veiligheidscentrum de eerste stap gezet richting een integrale aanpak. Geneeskundige en politieorganisatie haken aan en oefenen mono- en multidisciplinair op de Troned-locatie. Deze fase wordt van 2014 tot 2015 doorlopen. Uiteindelijk wordt vanaf 2015 de Safety Campus gerealiseerd. Dit houdt een gehele integratie van de vorige fasen in met onderwijs, onderzoek en innovatief bedrijfsleven. Troned wil meewerken aan meer veiligheid en meerwaarde bieden voor Brandweer Nederland.

Geïnteresseerd in gebruik van Troned of participatie? Meer informatie over Troned op www.troned.nl

Ook nieuw oefensysteem voor de meldkamer Ook de brandweercentralisten van de Gemeenschappelijke Meldkamer Gelderland-Zuid oefenen sinds kort in een realistische omgeving. Binnen de leeromgeving van het operationele Geïntegreerd Meldkamer Systeem (GMS) zijn fictieve korpsen, eenheden, functies, voertuigen, nieuwe capcodes en een kazerne volgordetabel aangemaakt. Brandweercentralist Jochem van Os is enthousiast over het nieuwe systeem: “Voorheen konden we maar één centralist naar de oefenlocatie sturen om daar met een portofoon te oefenen. Nu kunnen we op één dag circa zes centralisten trainen. Dit gebeurt in hun eigen werkomgeving en met alle middelen waarover ze in hun dagelijkse praktijk beschikken. Een hele vooruitgang. Onlangs is de oefenomgeving uitgebreid met fictieve eenheden van politie en ambulancedienst, waardoor we ook multidisciplinair kunnen oefenen. Daarnaast heeft het voordelen voor het veld: eenheden worden net als in de werkelijkheid met een pager gealarmeerd, kunnen statussen en hebben daadwerkelijk contact met de centralist van de meldkamer.”

14 Vaardigheden


After Action Review kort en bondig op het witte doek

‘De AAR: net zo gewoon als een kopje kofﬁe na de inzet.’

In 2010 werd het monodisciplinair beleidsplan ‘Leeragentschap’ door het regionaal managementteam vastgesteld. De brandweer in Gelderland-Zuid is al flink aan de slag met de invoering ervan. Eén van de doelstellingen van dit beleidsplan, een eenduidige evaluatiesystematiek, zag dit najaar het levenslicht. Deze systematiek kent een aantal instrumenten, waaronder de After Action Review (AAR). De AAR, overgewaaid uit het Amerikaanse leger, is een nieuw leerinstrument binnen de brandweerwereld. “Om goed te laten zien wat de AAR is, hebben we een instructiefilm gemaakt”, vertelt regionaal kennisregisseur Jan Pluim van de sector Brandweer van de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid. Hij geeft samen met de kennisregisseurs van de acht brandweerclusters in de regio inhoud en vorm aan het Leeragentschap in Gelderland-Zuid.

>

Pierre van Vliet (Brandweer Hollands Midden) en Jochen Beyer (Brandweer Brabant-Noord) introduceerden de AAR bij Brandweer Nederland en de kerngroep Leeragentschap van de NVBR. Inmiddels doet een aantal pilotregio’s praktische ervaring op met de AAR, waaronder Gelderland-Zuid. Jan Pluim: “Het is een eenvoudige toepasbare evaluatiemethode die op de stoeprand, in de tankautospuit of bij een kopje koffie in de kazerne kan worden toegepast. Het is de bedoeling dat de bevelvoerder direct nadat de klus geklaard is, de inzet met zijn of haar ploeg bespreekt. Ook de officieren van dienst kunnen het instrument gebruiken om de inzet met de bevelvoerders te evalueren.” Vijf vragen De uitvoering van de AAR gebeurt aan de hand van vijf standaardvragen: Wat was het plan, wat is er werkelijk gebeurd, waarom gebeurde het, wat kunnen wij als team van deze ervaring leren en zijn er leerpunten die we met anderen willen delen? “Het stimuleert de eigen verantwoordelijkheid om te leren en doordat je met elkaar in gesprek bent, leer je als individu en ook als team. Het is een tool om zelf als vakman of vakvrouw beter te worden en heeft dus niets te maken met afrekenen”, beklemtoont Jan Pluim.

Meer informatie? Wie meer informatie over de AAR wil, kan contact opnemen met Jan Pluim van de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid, via telefoon (024) 327 15 35 of e-mail [email protected].

zonder maakt. Denk bijvoorbeeld aan een speciale werkwijze, de verschillen (of juist overeenkomsten) tussen de mensen, een opmerkelijke inzet of jullie buitengewone enthousiasme.

Net zo gewoon als een kopje kofﬁe Gelderland-Zuid wil de AAR tot een echt levend instrument maken. Jan Pluim legt uit: “Nog dit jaar worden onze officieren en hoofdofficieren van dienst bijgeschoold in de AAR en begin volgend jaar gebeurt ditzelfde met de manschappen en bevelvoerders. Tevens wordt de After Action Review meegenomen in de nieuwe opleidingen tot oefenen incidentevaluator die we in onze regio ontwikkelen. Daarnaast willen we de AAR ook een plek geven in ons realistisch oefenprogramma van volgend jaar in Ambt Delden en gaan we praten met het Algemeen Brandweer Wedstrijd Comité over een plekje voor de AAR in de vaardigheidstoetsen. Zo moet de AAR net zo gewoon worden als een kopje koffie drinken na de inzet!”

www.nvbr.nl/aar en www.nvbr.nl/lerendvermogen

Maak jouw korps tot ‘Korps van de Maand’! Ieder korps heeft wel iets dat het bij-

Brandweerkennisnet De instructiefilm over de AAR is de afgelopen weken, met ondersteuning van het Programma Lerend Vermogen van de NVBR, nog wat aangepast en inmiddels te downloaden via Brandweerkennisnet.nl. Jan: “De instructiefilm heeft een kort en bondig karakter, net zoals de AAR zelf. Het laat kernachtig zien wat de bedoeling is van het leerinstrument en hoe het kan worden aangepakt. Het is leuk om te merken dat er zelfs buiten de brandweer interesse is in de film.”

Of misschien is er iets anders waarop jullie trots zijn? Met andere woorden: is jouw korps het korps van de maand? In 2012 plaatsen we elke maand het meest bijzondere verhaal op de NVBR-website en in ons katern in vakblad ‘Brand & Brandweer’. Laat ons weten wat jullie zo bijzonder maakt: mail naar [email protected] en misschien wordt jouw korps in de spotlights gezet.

Drewel > Harm (Groningen) “Een prachtige tijd, met hele mooie, maar ook hele heftige momenten”, zo omschrijft hij zijn tijd bij de vrijwillige brandweer in Hoogezand. “Toch heb ik het werk na die 25 jaren geen moment gemist sinds mijn afscheid in januari van dit jaar. Ik heb weer tijd voor andere hobby’s zoals voetbal. Ik ben namelijk jeugdscheidsrechter. Ook breng ik veel tijd door met mijn vierjarige kleinzoon.” Lees het verhaal van deze vrijwilliger op www.nvbr.nl/portret

Puzzel 15


Puzzel

Horizontaal 1 Blustechniek voor de Offensieve buiteninzet 7 Apparaat dat waarschuwt bij rookontwikkeling in een gebouw 10 Bulldog met brandweerhelm 11 Automatische Brandmeldsysteem 12 Brandweervereniging 13 Eerste hulp bij ongelukken 16 Invoering van de Digitale Bereikbaarheidskaart 19 Kennis vergaren over oorzaken en verloop van branden 20 Een veiligheidsregio 23 Online mediatheek voor de brandweer 24 Tijd tussen de eerste melding van een incident en de aankomst bij de plaats van inzet 26 Snel Inzetbare Eenheid 28 Draagbaar zendontvangtoestel 30 Wet algemene bepaling omgevingsrecht 33 Melder die reageert op brandbare en/of toxische gassen in de lucht 34 Drukluchtschuim 37 Nationaal Brandweer Documentatiecentrum 39 Raad van Regionaal Commandanten 40 Afkorting voor: nucleair, biologisch, chemisch 44 Nationaal normalisatie-instituut 45 Een veiligheidsregio 46 Blustechniek voor de Offensieve buiteninzet 47 Hulpverleningsdienst 49 Tankautospuit 50 Nederlands bureau brandweer examens 52 Communicatiemiddel 54 Offensieve Buiteninzet 55 gebouw, bestemd voor soldaten, brandweer enz. 56 Chemisch, biologisch, radioactief en nucleair 57 Brandweervereniging 59 Algemeen Brandweer Wedstrijd Comité 61 Bureau dat de brandweerstatistieken samenstelt 65 Brandweer Vraagorganisatie Informatiemanagement 66 Rang 68 Bij verbranding optredende lichtverschijnselen en warmteontwikkeling 70 Ongevallenbestrijding Gevaarlijke Stoffen 71 Begrafenisbijstandsteam 72 Plaats met een brandweermuseum 74 Tankwagen 76 Vereniging van Nederlandse Gemeenten 77 Jaarlijkse publicatie met gegevens over de brandweer 79 Automatische externe defibrillator 81 Project om het aantal nodeloze uitrukken terug te dringen 82 Project Specialistisch Optreden op Maat 83 Een veiligheidsregio 84 Woonplaats Jan van der Heyden 85 Gemeente met grote brand in januari 2011 86 Rang

de Bie > Jan (Zuid-Holland Zuid) Naast instructeur is hij één van de vier BOT-teamleden. “In de 27 jaren dat ik bij de brandweer zit is er wel het een en ander veranderd.” “Vroeger bestond er een echte machocultuur. Je mocht niet zeuren en ging gewoon door. Maar ook brandweermensen zijn maar gewoon mensen. Als leden van het BOT-team beschikken we over een aparte piepercode en hebben we een opleiding gevolgd waarin je leert hoe je collega’s kunt opvangen, bijvoorbeeld na een ernstig incident.” Lees het verhaal van deze vrijwilliger op www.nvbr.nl/portret

Verticaal 2 Buisje voor het bepalen van de concentratie van een bepaald gas of damp in de lucht 3 Periodiek Preventief Medisch Onderzoek 4 Een ongewone gebeurtenis met aanzienlijke materiële en/ of gevolgschade 5 Inspectie Openbare Orde en Veiligheid 6 Plaats met een brandweermuseum 8 Direct Mode Operation 9 Voortbrengsel van brandende of smeulende stoffen 14 Nieuwe voorzitter NVBR 15 Soort pomp 17 Brandkraan 18 Plan om veilig te kunnen optreden bij een bepaald object of een bepaalde gebeurtenis 21 Regio in Gelderland 22 Project dat leidt tot een systematiek om de kwaliteit van de brandweer beter meetbaar, toetsbaar en vergelijkbaar te maken 25 Een veiligheidsregio 27 Internationale vereniging voor brandweer en reddingdiensten 29 Netwerk Informatiemanagement 31 Medewerker in de meldkamer 32 Een veiligheidsregio 35 Een veiligheidsregio 36 Een veiligheidsregio 38 Proces om personeel, materieel en uitrusting weer veilig te maken na blootstelling aan gevaarlijke stoffen 41 Middel om een vlam in de pan te doven 42 Federatie van Europese Brandweerverenigingen 43 Groep van meestal zes brandweerlieden 48 Digitale Bereikbaarheidskaart 51 Uitvinding van Jan van der Heyden 53 Lijn waarmee een duiker verbonden is met een persoon boven water 58 Bedrijfshulpverlening 60 Deel van de veiligheidsketen 61 Blustechniek voor de Offensieve buiteninzet 62 Ziekelijke neiging tot brandstichten 63 Deel van een gebied 64 Klein snel inzetbaar voertuig 65 Voertuig voor brandbestrijding vanaf het water 67 Oefencentrum in Twente 69 Deel van de veiligheidsketen 73 Sproeier voor het fijn verdelen van water 75 Plaats met een brandweermuseum 78 Adviseur gevaarlijke stoffen 80 College voor Arbeidszaken 81 Een veiligheidsregio

De oplossing: www.nvbr.nl/puzzel

16 Achterop


[tekening: Patrick van Gerner]

Brandweer kleurwedstrijd Geef kleur aan deze tekening en maak kans op een prachtige brandweerprijs! Je hoeft hiervoor geen stuk uit de Brandweerkrant te knippen, op www.nvbr.nl/ kleurplaat is de tekening te downloaden. Gebruik potlood, pen, viltstift of wat je maar wilt en maak er iets moois van. De maximumleeftijd voor deelname is 6 jaar, daarop is de prijs afgestemd. Stuur je kleurplaat voor 1 februari 2012 aan het volgende adres: NVBR team communicatie, Postbus 7010 6801 HA Arnhem Let op: Zorg ervoor dat je naam, leeftijd en huisadres duidelijk vermeld staan. Uit alle inzendingen zal een jury de prijswinnaar kiezen, die voor 15 februari van ons bericht ontvangt.

Campagne Portogewoon:

‘Ken jij je porto?’ Vervolg van de voorpagina De portofoon is niet meer weg te denken uit de dagelijkse praktijk van de brandweer. Onbelemmerd en betrouwbaar contact met collega’s en met de meldkamer is cruciaal voor effectieve hulpverlening, maar ook voor de persoonlijke veiligheid. In gevaarlijke situaties is de portofoon de ‘lifeline’. Uit onderzoek en praktijksituaties is gebleken dat veel portofoongebruikers nog onvoldoende kennis hebben over het functioneren van hun portofoon en het digitale netwerk waarop ze werken. Daarom is Opleiden en Oefenen één van de speerpunten van het multidisciplinaire project Verbeteringen C2000. De Swart: “De verbeterprojecten bevatten, naast Opleiden en Oefenen, ook technische en organisatorische aspecten. Zo worden er extra zendmasten gebouwd en wordt er gewerkt aan gezamenlijke inkoop van de randapparatuur.”

functioneert en wat er gebeurt als zij bijvoorbeeld een gespreksaanvraag aan de meldkamer doen of de noodknop op hun portofoon indrukken. Door betere gebruikerskennis kan een aantal problemen met portofoonverbindingen worden voorkomen of beperkt. Hulpverleners in de hoofdrol Net als in de andere kolommen zal de campagne ‘Portogewoon’ ook binnen de brandweer de nodige aandacht krijgen. Vanaf eind januari zullen bijvoorbeeld posters en flyers via de 25 regio’s worden verspreid en zullen hulpmiddelen als presentaties en briefings voor instructeurs en leidinggevenden via de website ‘Portogewoon.nl’ gedownload kunnen worden. In het nieuwe opleidingstraject kunnen de portofoongebruikers door praktijkoefeningen nog veel meer kennis en ervaring opdoen.

In gevaarlijke situaties is de portofoon de ‘lifeline’

Veel gebruikers, één netwerk Alle hulpverleners delen nu samen één landelijk netwerk, waardoor - zeker bij grote of complexe incidenten - een goede gebruikersdiscipline nodig is om ‘opstoppingen’ in de verbindingen te vermijden. De campagne moet de hulpverleners inzicht geven in hoe het landelijk netwerk

Maar ook gebruikers vinden er alles wat ze nodig hebben om hun portofoon beter te leren kennen. Op de website zullen straks vier filmpjes te zien zijn, waarbij hulpverleners van de vier operationele disciplines en een ‘sprekende’ portofoon de hoofdrol spelen. Zij bezoeken onder andere een meldkamer en krijgen bij een antennemast uitleg van een deskundige over wat er achter de schermen van het digitale radionet gebeurt. Aan de hand van testvragen kunnen hulpverleners online hun basiskennis en vaardigheden toetsen.

‘Portogewoon’ maakt deel uit van een compleet pakket van verbetertrajecten voor C2000, zoals: • verbeteren van de radiodekking door het (ver)plaatsen van (extra) zendmasten; • optimaliseren van de gesprekscapaciteit in het netwerk en van de regierol van de meldkamer; • samenstelling van een functioneel eisenpakket voor de randapparatuur; • en: voorstellen voor eenduidige programmering van de randapparatuur. Dit pakket van verbeteringen moet het vertrouwen van zowel de gebruikers als de verantwoordelijke veiligheidsbesturen in het functioneren van de OOV-verbindingen vergroten.

Verbindingslessen van de toekomst De commissie Berghuijs heeft geadviseerd om het gebruik van verbindingsmiddelen ‘standaard’ op te nemen in de

Colofon >

Meer informatie: www.portogewoon.nl (in de loop van januari 2012 online)

Met dank voor de inhoudelijke bijdragen vanuit de regio’s:

Aan deze uitgave werkten mee: teksten de communicatieadviseurs van Netwerk Cobra, team communicatie NVBR

redactie team communicatie NVBR

fotografie Rob Jastrzebski, Wim Spaans (Rijkswaterstaat), Ad Hupkes, Peter Hilz (Hollandse Hoogte), Patrick van Gerner, Netwerk Cobra, NVBR

vormgeving HSTotaal, Haarlem

Bel voor meer informatie (026) 355 24 55 of mail naar [email protected]

diverse basisopleidingen, ook in die van de brandweer. De Brandweeracademie heeft vorig jaar de oefenkaarten aangepast. De Swart: “We hebben voorgesteld om de kerninstructeurs C2000 weer nieuw leven in te blazen. Deze deskundigen kunnen de opleidingen verzorgen, maar ook de oefeningen begeleiden.” Ook aan de rol van de meldkamer zal in de regionale oefenplannen van de veiligheidsregio’s nadrukkelijker aandacht worden besteed.

druk Haarmans, Beverwijk

verspreiding Netwerk Cobra

Brabant-Noord, Midden- en WestBrabant, Brabant-Zuidoost, Gelderland-Zuid, Gooi en Vechtstreek, Noord- en Oost-Gelderland, Twente, Utrecht, Zeeland en Zuid-Holland Zuid

bezoek Kemperbergerweg 783 6816 RW Arnhem post Postbus 7010 6801 HA Arnhem internet www.nvbr.nl

K R A N T N U M M E R

Recommend Documents