SCHRIFTELIJKE VRAGEN AAN HET COLLEGE Ex. artikel 43 Reglement van orde van de raad 2011
Nummer: 2012-94 Datum: 07-06-2012 Aan : College van B&W Steller vragen: Youssef El Messaoudi en Ramón Smits Alvarez Onderwerp: Borgstelling lening Portaal Portaal heeft de gemeente Amersfoort verzocht om een achtervangovereenkomst met het WSW aan te gaan voor een renteherziening van een lening van een bedrag van € 25 miljoen met een looptijd van 49 jaar en 9 maanden bij de Nederlandse Waterschapsbank. Het Collegebesluit, dat een vervolg is van op 28 mei 1996 vastgesteld beleid waarin besloten is achtervangovereenkomsten aan te gaan met het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) voor leningen voor sociale woningbouwprojecten van woningcorporaties in Amersfoort. De gemeente Amersfoort staat indirect garant voor deze lening van € 25 miljoen.
Borgingsruimte in Amersfoort van de corporatie Portaal geeft aan welk bezit zij wil gebruiken als onderpand voor de borgstelling. Dit onderpand dient echter wel tot de borgbare activa te behoren. Helaas is hierover niets terug te lezen in het door het College van B&W aangenomen besluit. Deze borgingsruimte wordt bepaald per gemeente en geeft aan tot welk bedrag de corporatie leningen kan aantrekken met borgstelling van het WSW. In het Collegevoorstel wordt hierover niet gesproken. De financiering die voor een bepaald project wordt aangetrokken, vindt zijn borgingsruimte veelal niet alleen in dat project zelf. In veel gevallen levert de borgingsruimte van andere projecten in de gemeente aan de corporatie de ruimte om voldoende financiering voor het project aan te trekken. Het is op dit moment niet helder hoeveel borgingsruimte Portaal nog heeft of andere corporaties in Amersfoort. De stresstest van het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) heeft duidelijk gemaakt dat Portaal nog niet voldoet aan nieuw risicobeleid. ln reactie op de Vestia-affaire is door het CFV verscherpt beleid aangekondigd. Dit houdt in dat corporaties moeten kunnen voldoen aan een onderpandverplichting van 1%.
Uw College wordt verzocht de volgende vragen schriftelijk te beantwoorden:
1. Kan het College de grootte en duur van deze leningen aangeven waar de Gemeente Amersfoort direct of indirect garant voor is gaan staan? 2. Kan het College aangeven hoeveel borgingsruimte van de verschillende Corporaties in Amersfoort al is verpand en hoeveel nog vrij aanwendbaar is? 3. Bij eerder besluiten werden er prestatiecontracten afgesproken om er zorg voor te dragen dat deze leningen ook werden geïnvesteerd in woningbouwprojecten in de gemeente Amersfoort en niet worden aangewend om de reservepositie van een corporatie te verbeteren. Waarom heeft het College bij deze lening geen prestatieovereenkomst afgesloten of is deze al eerder afgesloten en waar bestaat deze dan uit? 4. Het College geeft aan dat dit een renteherziening is, kan het College aangeven wanneer deze lening dan is aangegaan? Deze lening heeft een looptijd van bijna 50 jaar; dat is de maximale looptijd wat bij de WSW mogelijk is voor nieuwe leningen. Hoe verhoudt zich dit met het feit
dat dit een herziening is i.p.v. een nieuw contract? 5. Volgens de standaardovereenkomst die op 20-02-2012 door Portaal is getekend gaat men niets op dit bedrag aflossen. Kan het College aangeven waarom Portaal er voor kiest om deze miljoenenlening, waarvoor de gemeente Amersfoort garantstaat, niet af te lossen bij de Waterschapsbank? Kan het College aangeven waarom het zolang geduurd heeft van moment van ondertekening van Portaal en het Collegebesluit? 6. Bij een aantal eerdere besluiten van kleinere omvang betreffende de herfinanciering van 3 leningen, ten bedrage van € 4.538.000, € 3.311.000 en € 1.764.000 t.b.v. OMNIA Wonen werd er door het College ook besloten dit ter kennisgeving toe te zenden aan Gedeputeerde Staten van Utrecht. In het Collegebesluit wordt daar niets over besloten. Kan het college aangeven waarom zij dit bij deze lening niet besluiten om ter kennisgeving toe te zenden aan Gedeputeerde Staten van Utrecht? 7. Is het College bereid het beleid van 1996 te herijken en met de huidige kennis m.b.t. de financiële discussies bij corporaties (o.a. VESTIA) te verbeteren? Zo nee, waarom niet? 8. Hoe verhoudt zich deze garantstelling van bijna 25 miljoen EURO van de gemeente zich tot de beantwoording van schriftelijke vragen (PvdA) door het College over de financiële positie van Portaal (13-03-2012), waarin zij aangaf dat deze geen reden tot zorg gaf?
Youssef El Messaoudi en Ramón Smits Alvarez PvdA
Gemeente Amersfoort
BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN Ex. artikel 43 Reglement van orde van de raad 2011
DOCS.nr 4125738 ___________________________________________________________________________________ Nummer: 2012-94 Vragen van de raadsleden Youssef El Messaoudi en Ramón Smits Alvarez (PvdA), inzake “Borgstelling lening Portaal”, gedaan overeenkomstig het Reglement van orde van de Raad 2011, ontvangen 08-06-2012. ANTWOORD van het College, verzonden d. 3 juli 2012
INLEIDING Portaal heeft de gemeente Amersfoort verzocht om een achtervangovereenkomst met het WSW aan te gaan voor een renteherziening van een lening van een bedrag van € 25 miljoen met een looptijd van 49 jaar en 9 maanden bij de Nederlandse Waterschapsbank. Het Collegebesluit, dat een vervolg is van op 28 mei 1996 vastgesteld beleid waarin besloten is achtervangovereenkomsten aan te gaan met het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) voor leningen voor sociale woningbouwprojecten van woningcorporaties in Amersfoort. De gemeente Amersfoort staat indirect garant voor deze lening van € 25 miljoen. Borgingsruimte in Amersfoort van de corporatie Portaal geeft aan welk bezit zij wil gebruiken als onderpand voor de borgstelling. Dit onderpand dient echter wel tot de borgbare activa te behoren. Helaas is hierover niets terug te lezen in het door het College van B&W aangenomen besluit. Deze borgingsruimte wordt bepaald per gemeente en geeft aan tot welk bedrag de corporatie leningen kan aantrekken met borgstelling van het WSW. In het Collegevoorstel wordt hierover niet gesproken. De financiering die voor een bepaald project wordt aangetrokken, vindt zijn borgingsruimte veelal niet alleen in dat project zelf. In veel gevallen levert de borgingsruimte van andere projecten in de gemeente aan de corporatie de ruimte om voldoende financiering voor het project aan te trekken. Het is op dit moment niet helder hoeveel borgingsruimte Portaal nog heeft of andere corporaties in Amersfoort. De stresstest van het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) heeft duidelijk gemaakt dat Portaal nog niet voldoet aan nieuw risicobeleid. ln reactie op de Vestia-affaire is door het CFV verscherpt beleid aangekondigd. Dit houdt in dat corporaties moeten kunnen voldoen aan een onderpandverplichting van 1%. Vraag 1: Kan het College de grootte en duur van deze leningen aangeven waar de Gemeente Amersfoort direct of indirect garant voor is gaan staan? Antwoord 1: Per 31 december 2011 staan wij in de achtervang voor een totaalbedrag van € 623 miljoen. De
# 4125738
Beantwoording schriftelijke vragen PvdA, Borgstelling lening Portaal
1
specificatie hiervan ligt tijdens de informatiebijeenkomst van 4 juli aanstaande voor u ter inzage. Wij verwijzen u naar de raadsinformatiebrief “Achtervangpositie Waarborgfonds Sociale Woningbouw en de situatie bij Portaal” voor de systematiek en de risico’s die wij lopen door deze achtervang. Vraag 2: Kan het College aangeven hoeveel borgingsruimte van de verschillende Corporaties in Amersfoort al is verpand en hoeveel nog vrij aanwendbaar is? Antwoord 2: Voor de hoogte van onze achtervangpositie zie antwoord 1. Maximaal 50 % van de totale WOZwaarde van het woningbezit van een corporatie kan door middel van een achtervangpositie worden geborgd. Portaal zit ruim onder dit percentage (ongeveer 25 %). Vraag 3: Bij eerder besluiten werden er prestatiecontracten afgesproken om er zorg voor te dragen dat deze leningen ook werden geïnvesteerd in woningbouwprojecten in de gemeente Amersfoort en niet worden aangewend om de reservepositie van een corporatie te verbeteren. Waarom heeft het College bij deze lening geen prestatieovereenkomst afgesloten of is deze al eerder afgesloten en waar bestaat deze dan uit? Antwoord 3: Onze achtervangpositie was tot en met 31 december 2011 generiek. Zoals wij u al hebben laten weten in de raadsinformatiebrief “Achtervangpositie Waarborgfonds Sociale Woningbouw en de situatie bij Portaal” hebben wij dit niet verlengd en nemen een achtervangbesluit per lening. Zoals u weet zijn wij nog met de corporaties in gesprek over een nieuw prestatiecontract. Op dit moment gaan wij ervan uit u hier in september/oktober aanstaande nader over te kunnen informeren. Vraag 4: Het College geeft aan dat dit een renteherziening is, kan het College aangeven wanneer deze lening dan is aangegaan? Deze lening heeft een looptijd van bijna 50 jaar; dat is de maximale looptijd wat bij de WSW mogelijk is voor nieuwe leningen. Hoe verhoudt zich dit met het feit dat dit een herziening is i.p.v. een nieuw contract? Antwoord 4: Het betreft de verlenging van een eerder aangegane lening, daarvoor is het noodzakelijk dat er een nieuw leningcontract opgemaakt wordt. Dit gebeurt vanzelfsprekend binnen de spelregels van het WSW. Vraag 5: Volgens de standaardovereenkomst die op 20-02-2012 door Portaal is getekend gaat men niets op dit bedrag aflossen. Kan het College aangeven waarom Portaal er voor kiest om deze miljoenenlening, waarvoor de gemeente Amersfoort garant staat, niet af te lossen bij de Waterschapsbank? Kan het College aangeven waarom het zolang geduurd heeft van moment van ondertekening van Portaal en het Collegebesluit? Antwoord 5: Corporaties zijn voor de financiering van hun activiteiten aangewezen op het aantrekken van leningen. Portaal is deze lening niet voor niets aangegaan en heeft de betreffende middelen nodig ter financiering van haar activiteiten. Op deze manier kan Portaal investeringen doen. Aflossing gaat ten koste van investeringen. De periode tussen ondertekening door Portaal en het besluit is wat langer geweest doordat aanvullende informatie is opgevraagd bij Portaal.
# 4125738
Beantwoording schriftelijke vragen PvdA, Borgstelling lening Portaal
2
Vraag 6: Bij een aantal eerdere besluiten van kleinere omvang betreffende de herfinanciering van 3 leningen, ten bedrage van € 4.538.000,- , € 3.311.000,- en € 1.764.000,- t.b.v. OMNIA Wonen werd er door het College ook besloten dit ter kennisgeving toe te zenden aan Gedeputeerde Staten van Utrecht. In het Collegebesluit wordt daar niets over besloten. Kan het college aangeven waarom zij dit bij deze lening niet besluiten om ter kennisgeving toe te zenden aan Gedeputeerde Staten van Utrecht? Antwoord 6: Ter kennisgeving toezenden aan Gedeputeerde Staten (GS) stond deze keer inderdaad niet als expliciet besluit vermeld, maar zou wel zijn gebeurd, omdat dit standaard onderdeel is van onze procedure. Omdat wij het besluit vrijwel direct hebben ingetrokken hebben wij GS niet geïnformeerd. Wij geven uw raad de gelegenheid om uw wensen en bedenkingen aan te geven. Daarna nemen wij een nieuw besluit over deze lening. Wij nemen bij eventuele nieuwe achtervangovereenkomsten wel weer op als besluitpunt dat wij het ter kennisgeving aan GS sturen. Vraag 7: Is het College bereid het beleid van 1996 te herijken en met de huidige kennis m.b.t. de financiële discussies bij corporaties (o.a. VESTIA) te verbeteren? Zo nee, waarom niet? Antwoord 7: Wij hebben eind 2011 al besloten om niet langer een generieke achtervang te hanteren en per aanvraag een besluit te nemen. Wij volgen de ontwikkelingen rond Vestia en ook Portaal op de voet. Als dat aanleiding geeft tot ander beleid dan zullen wij de maatregelen nemen die wij nodig achten. Daarvoor wachten wij ook de resultaten af van de onderzoeken van o.a. de Vereniging Nederlandse Gemeenten en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties af. Meer informatie hierover vindt u in de raadsinformatiebrief “Achtervangpositie Waarborgfonds Sociale Woningbouw en de situatie bij Portaal”. Vraag 8: Hoe verhoudt zich deze garantstelling van bijna 25 miljoen EURO van de gemeente zich tot de beantwoording van schriftelijke vragen (PvdA) door het College over de financiële positie van Portaal (13-03-2012), waarin zij aangaf dat deze geen reden tot zorg gaf? Antwoord 8: De beantwoording van de schriftelijke vragen van Portaal is destijds tot stand gekomen in nauw overleg met en op basis van informatie van Portaal. Op het moment dat duidelijk werd dat Portaal onder verscherpt toezicht gesteld was hebben wij er bij Portaal op aangedrongen ons meer inzicht te geven in haar financiële situatie. Het bestuur van Portaal heeft ons vervolgens geïnformeerd over de situatie. Volledigheidshalve hebben wij vanwege de grote omvang van garantstellingen ook De Alliantie gevraagd om ons inzicht te geven in hun financiële positie en de risico’s. Verder verwijzen wij u naar de raadsinformatiebrief “Achtervangpositie Waarborgfonds Sociale Woningbouw en de situatie bij Portaal”.
# 4125738
Beantwoording schriftelijke vragen PvdA, Borgstelling lening Portaal
3
