Schoolplan ICBS de Windroos 2012 - 2016
‘Samen Meertalig en Talentvol de wereld in!’
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Voorwoord Voor u ligt het schoolplan 2012 - 2016 van ICBS de Windroos. Het schoolplan dient als een kompas voor de ontwikkeling van de Windroos. De meerjarendoelen worden in dit plan uiteengezet. Deze zorgen dat de ankers van de Windroos - die als stevige fundering dienen in de komende jaren worden omgezet naar excellente schoolkwaliteiten. Deze kwaliteiten sluiten aan bij wat AGORA verstaat onder GOED ONDERWIJS. Het doel van dit plan is het perspectief zichtbaar maken van hetgeen we willen bereiken in de periode 2012-2016. Het beleid op de terreinen ‘Onderwijs en Identiteit’, ‘Personeel en Organisatie’ en ‘Middelen en Voorzieningen’ wordt in dit plan in een samenhangend geheel beschreven. Ieder beleidsterrein zal afzonderlijk worden toegelicht. De doelen die per beleidsterrein zijn geformuleerd, zijn uiteengezet in het PDSA-schema. Per jaar wordt er een plan van aanpak opgesteld (jaarplan). Dit jaarplan vloeit voort uit het schoolplan. Middels het jaarverslag wordt de voortgang verantwoord. PDSA-cyclus plan: ! ! do:! ! study: ! act:
- een beschrijving van het verbeteronderwerp; - meting van de huidige situatie, analyse van oorzaken en een opgestelde verbetertheorie. - haalbare en concreet beschreven stappen; - de uitvoering van het plan. - bestudering van de resultaten. - continuering en borging van de verbetering.
Door met de PDSA-cyclus te werken kunnen we continue verbetering realiseren. Wij werken opbrengstgericht; de leerkrachten en ambulant personeel werken in en buiten de groepen gericht aan opbrengsten en de kwaliteit ervan. Dit doen zij in samenwerking met ouders en leerlingen. Het team van de Windroos bestaat uit Professional Learning Communities (PLC’S). In deze leerteams werken we nieuw beleid uit. De leerteams staan garant voor gedeeld leiderschap bij teamleden, leerlingen en ouders. Dit betekent ook dat ouders en leerlingen op een democratische wijze bij de ontwikkeling van plannen betrokken worden. Iedere PLC organiseert klankbordgroepen voor ouders; op deze manier kunt u meedenken en soms ook meebeslissen over het schoolbeleid. Via de leerlingenraad worden onderwerpen waarover leerlingen kunnen meedenken teruggekoppeld naar de groepen. De leerlingenraad werkt met hun klasgenoten bedachte ideeën uit. We evalueren acties die tot verbetering leiden nauwkeurig en stellen onze plannen bij als dat nodig is. Dit zorgt ervoor dat u het schoolplan kunt beschouwen als een ‘levend document.’ De doelen worden aangepast of herzien als grondige evaluatie daarom vraagt. Het schoolplan is opgebouwd uit de onderdelen van de beleidsplanner van Van Beekveld en Terpstra, waar AGORA-breed mee wordt gewerkt. De beleidsplanner zorgt ervoor dat we ons meerjarenbeleid cyclisch kunnen ontwikkelen, uitvoeren, evalueren en kunnen bijstellen. Onze Medezeggenschapsraad heeft instemmingsbevoegdheid als het gaat om de inhoud van het schoolplan. In de bijlage van het schoolplan treft u een bewijs van instemming van onze MR aan. Het schoolplan is tevens vastgesteld door het schoolbestuur. 2
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Een schoolplan vanuit het perspectief van Agora Agora betekent letterlijk ‘marktplaats’. Een plaats voor ontmoeting in het onderwijs aan kinderen tot 14 jaar in de Zaanstreek. Deze ontmoeting vindt plaats in 26 scholen op 35 locaties. Agora werkt vanuit kernwaarden die voor alle scholen gelden. Zij geven richting aan het onderwijs.
Vanuit de gedeelde kernwaarden hebben onze scholen hun eigen kenmerken, inzichten en pedagogiek, gericht op de aandacht voor de ontwikkeling van ieder kind, de wijk en het recht op een minimum aan opvoeding voor elk kind. - - - -
De school is de eenheid voor ontwikkeling en verandering en functioneert zelfstandig waar het kan en werkt samen waar het moet. AGORA werkt continu aan de professionalisering van haar medewerkers, heeft hoge verwachtingen, bevordert samenwerking en bevordert een stimulerende op leren gerichte omgeving voor kinderen en medewerkers. Op deze wijze wil AGORA de opbrengsten duurzaam verbeteren. AGORA ontwikkelt Passend Onderwijs door de inzet van Talenten Traject Teams op al haar scholen. AGORA zet in op de ontwikkeling van brede scholen in alle wijken, waarbij gestreefd wordt naar het samengaan van onderwijs, opvoeding, opvang, ontmoeten en ontspannen.
In dit schoolplan wordt tevens de verbinding beschreven tussen de visie van AGORA en de visie van de Windroos op de volgende domeinen: 1: 2: 3:
Kwaliteitszorg Onderwijskundig beleid Personeelsbeleid
3
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Tevens verwijzen we graag naar het boekje: ‘Bouwen aan Goed Onderwijs’. In Bouwen aan Goed Onderwijs wordt het strategisch beleidsplan van AGORA voor de periode 2011-2015 beschreven. Dit beleidsplan heeft gediend als basis voor het schoolplan 2012 - 2016 van ICBS de Windroos.
4
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Inhoudsopgave Voorwoord
2
Een schoolplan vanuit het perspectief van AGORA 3
§4.5 Veiligheidsbeleid
§4.6 Vak- en vormingsgebieden §4.7 De Zorgstructuur §4.8 Naar het Voortgezet Onderwijs
26 27 31 33
Inhoudsopgave
5
5: Personeelsbeleid
34
Inleiding
6
1: ICBS de Windroos & omgeving
8
6: Kwaliteitszorg op de scholen van AGORA
36
7: Interne en externe analyse
38
§1.1 Schoolgegevens
8 §1.2 Bestuurlijke herinrichting 8 §1.3 Identiteit AGORA
8 §1.4 Identiteit ICBS de Windroos 9 §1.5 Leerling- en ouderpopulatie 10 §1.6 Huisvesting
10 §1.7 Invloeden op beleidskeuzes 10 §1.8 Verwijzingen
11
2: Schoolorganisatie
13
§2.1 Het team van de Windroos §2.2 School en ouders §2.3 Inspraak
§2.4 Schoolgrootte
§2.5 Indeling en berekening lesuren §2.6 Materieel beleid
13 13 14 15 15 15
3: De missie en visie van de Windroos
17
§3.1 Missie van Stichting AGORA 17 §3.2 Visie van Stichting AGORA 17 §3.3 Missie van de Windroos 17 §3.4 Visie van de Windroos 18
4: Onderwijskundige vormgeving van de school §4.1 Kernkwaliteiten Stichting AGORA §4.2 Kernkwaliteiten ICBS de Windroos §4.3 Goed Onderwijs op ICBS de Windroos §4.4 Schoolklimaat, actief burgerschap en integratie
§7.1 Wat heeft de Windroos in de afgelopen vier jaar bereikt? 38 §7.2 Wat is een SWOT-analyse? 40 §7.3 Wat komt er op ons af? Omgevingsanalyse 41
8: Dynamisch deel schoolplan doelstellingen 2012 - 2016
48
§8.1 Inleiding
48
§8.2 Missie en visie
49 §8.3 Vernieuwing
49 §8.4 De Brede School in een nieuw jasje 50 §8.5 Identiteit
52 §8.6 Opbrengstgericht werken op de Windroos 54 §8.7 Kwaliteitszorg op de Windroos 57 §8.8 Personeel en Organisatie 58 §8.9 Middelen en voorzieningen 63
Bijlage: Instemming MR
64
23 23 24 24 25 5
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Inleiding Sinds 1 september 2011 heeft ICBS de Windroos een nieuwe directeur. Om de organisatie en de teamleden te leren kennen heeft de directeur kennismakingsgesprekken met ieder teamlid gevoerd en kennismakingsbijeenkomsten voor ouders georganiseerd. In alle gesprekken zijn de volgende vragen gesteld: ‘Zou je de visie van de Windroos kunnen beschrijven?’ en ‘Zou je vier kernwoorden kunnen noemen die je bij de Windroos vindt passen?’ De missie en de visie konden niet door het team en ouders worden gereproduceerd. Ieder teamlid beschreef zijn/haar eigen kijk op de Windroos. Uiteraard waren er wel overeenkomsten te vinden; er kwam echter geen ‘grote gemeenschappelijke deler’ uit. In de afgelopen jaren zijn er veel ontwikkelingen in gang gezet, maar concrete borging van de ontwikkelingen bleef meestal uit. Tevens valt ook op te merken dat ontwikkelingen niet werden benaderd vanuit een gezamenlijke gedeelde visie. Ontwikkelingen werden ingepast in wat er al op de Windroos werd gedaan. Hierdoor ontstonden er groepen leerkrachten die zich specialiseerden in een bepaalde ontwikkeling en aan de slag gingen met de implementatie. Echter was er geen sprake van eigenaarschap bij het gehele team. Op basis van de uitkomst van de kennismakingsgesprekken is er door de directie een helder kader geformuleerd waarbinnen de schoolvisie en het daaruit volgende schoolplan is opgebouwd en wordt gerealiseerd: Een heldere focus; Kwaliteit staat boven kwantiteit. Minder staat voor meer!
kader
Eigenaarschap; Het team, ouders en leerlingen zijn eigenaar van het schoolplan. Ze hebben gezamenlijk richting gegeven aan de inhoud schoolplan.
Krachtige profilering; De inhoud van het plan zorgt ervoor dat de Windroos in Zaandam op de kaart wordt gezet.
Bouwen aan Goed Onderwijs;
Het plan sluit naadloos aan op de inhoud van ‘Bouwen aan Goed Onderwijs’; de verbinding met ons bestuur.
6
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Binnen het gestelde kader zijn het team, leerlingen en ouders aan de slag geweest met de ontwikkeling van een nieuwe schoolvisie. Deze visie is gebaseerd op wat teamleden, ouders en leerlingen in de toekomst willen bereiken. We zijn begonnen met het maken van een SWOT-analyse. Uit deze analyse is gebleken waar we volgens team en ouders goed in zijn, waar er nog verbeterpunten zijn, waar er bedreigingen op de loer liggen en welke kansen de school kunnen versterken. De uitkomst van de SWOT analyse; de idealen van het team, ouders en leerlingen; de visie en missie van AGORA en de uitslag van het rapport van de inspectie uit 2009, zijn leidend geweest bij de ontwikkeling van de schoolvisie en hebben als basis gediend voor de volledig uitgewerkte doelstellingen in het schoolplan. Het is van belang te onderstrepen dat de Windroos aan de basis van de nieuwe visie staat. De school heeft gekozen voor het profiel: ‘Meertalig en Talentgericht Onderwijs’. Sommige zaken zijn al in de basis uitgewerkt, andere onderdelen moeten nog verder worden uitgekristalliseerd. We hebben voor ogen dat de Windroos in 2015 als lerende organisatie een bruisende ontwikkeling blijft laten zien, waar teamleden, ouders en leerlingen trots op kunnen zijn! Namens het team, Charlotte Epskamp Ria Kruidenberg -
Directeur Adjunct-directeur
7
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
1: ICBS de Windroos & omgeving § 1.1 Schoolgegevens schooldirectie: Charlotte Epskamp - directeur bereikbaar op ma, wo, do en vrij
[email protected]
adres: ICBS de Windroos Galeistraat 2 1503 TJ Zaandam 075 - 6169431
[email protected]
Ria Kruidenberg - adjunct-directeur bereikbaar op dinsdag
[email protected]
locatie gymzaal: Rode Zee 69 1503 TS Zaandam denominatie: Interconfessioneel
§ 1.2 Bestuurlijke inrichting AGORA De bestuurlijke organisatie van het primair onderwijs is aan het veranderen. Veel besturen zijn aan de slag gegaan met bestuurlijke vernieuwing en maken belangrijke ontwikkelingen door als het gaat om de toedeling van taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden tussen de verschillende lagen binnen de organisatie. Dat is ook het geval voor de Stichting AGORA. Er is hard gewerkt aan de herziening van interne bestuurlijke verhoudingen die het mogelijk maken dat de organisatie ‘Governance-proof’ is en het toegerust is voor een impuls aan haar professionele ambities voor de komende jaren. De Stichting is per 1 augustus 2011 over op het ‘Raad van Toezicht - model’. De bestuurslaag wordt gevormd door het college van Bestuur. Dit college bestaat uit: dhr. T. Keulen - dhr. H. de Waard - dhr. M.C. Spies -
voorzitter College van Bestuur lid College van Bestuur lid College van Bestuur
Het college van bestuur is verantwoordelijk voor de voorbereiding en uitvoering van het bestuursbeleid en doet dit in nauwe samenwerking met het directieoverleg waarin 26 scholen vertegenwoordigd zijn. Het college van bestuur wordt ondersteund door het Centraal Bureau waarin alle administratieve en facilitaire zaken binnen de organisatie zijn ondergebracht.
§ 1.3 Identiteit AGORA AGORA kent protestant-christelijke scholen, rooms-katholieke scholen, interconfessionele scholen, een oecumenische school en een evangelische school. De statuten bepalen de inrichting en de werkwijze van het bestuur. Ook bewaken de statuten dat de scholen voldoen aan de religieuze grondslag waartoe zij zijn gericht.
8
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
§ 1.4 Identiteit ICBS de Windroos De Windroos is een school met een interconfessionele grondslag. Dat wil zeggen dat zowel de rooms-katholieke als de protestants-christelijke levensovertuiging in onze school is terug te vinden. De focus op normen en waarden is integraal opgenomen in ons onderwijsaanbod en zichtbaar in de school. We vinden het belangrijk dat kinderen bijbelverhalen kennen en beschouwen dit als een belangrijk onderdeel van de algemene ontwikkeling van onze leerlingen. Regelmatig komen bijbelverhalen in de groepen aan de orde. We maken daarbij gebruik van de methode ‘Trefwoord’. Deze methode verbindt de verhalen aan het dagelijks leven van de kinderen en betrekt ook andere religies hierbij. In 2012 willen we de identiteit van de school opnieuw onder de loep nemen. In de afgelopen jaren zijn er verschillende leerkrachten bijgekomen. Daarom is het belang om opnieuw schoolbrede afspraken te maken. Wat willen we anno 2012 uitdragen? Graag betrekken we de ouders bij deze ontwikkeling; wat verwachten ouders van de school op het gebied van identiteit? De doelen die we op dit gebied willen stellen zijn terug te vinden bij het domein ‘Onderwijs en Identiteit.‘ Vanuit onze identiteit willen we ook een Vreedzame School zijn. Het concept ‘De Vreedzame School’ wordt vanaf 2010 op de Windroos geïmplementeerd. Op de Windroos is iedereen welkom die de uitgangspunten van de school respecteert.
§ 1.5 Leerling- en ouderpopulatie ICBS de Windroos is een middelgrote school en telt gemiddeld 320 leerlingen. De populatie leerlingen en ouders op de Windroos geeft een afspiegeling van de samenleving weer; onze leerlingen en/of ouders kennen onder andere Nederland, Polen, Portugal, Suriname, Turkije, De Filippijnen, Marokko, Indonesië, Ethiopië, Bulgarije, De Nederlandse Antillen en de Molukken als land van herkomst. Dit maakt de Windroos tot een multiculturele school. De school is gelegen in de wijk Peldersveld/Hoornseveld; een overwegend rustige, gezellige, multiculturele woonwijk die gedomineerd wordt door een aantal grote flats en een groot aantal eengezinswoningen. De leerlingpopulatie op de Windroos is divers van achtergrond, gezinssituatie en opleidingsniveau van de ouders. Het opleidingsniveau van de ouders is zeer divers. De leerlingpopulatie van de Windroos wordt gevormd door een afspiegeling van de buurten van waaruit de school leerlingen aantrekt. De huisvesting van een Peuterplusgroep is daarvan een logisch gevolg. Volgens de demografische ontwikkelingen in de wijk zal het leerlingenaantal van ICBS de Windroos in de komende jaren iets dalen. In dit schoolplan zijn de doelen te vinden die zich richten op een krachtige profilering van de Windroos in Zaandam. Door deze profilering hopen we in 2015 tot een gemiddelde van 350 leerlingen te komen. Dit gemiddelde sluit aan bij de mogelijkheden van ons gebouw. ICBS de Windroos beschikt over een zeer betrokken oudervereniging en een toegewijde MR die zich met name bezighoudt met met meedenken en meebeslissen over de schoolontwikkeling op de diverse beleidsterreinen. Om meerdere ouders bij de school te betrekken hebben we in het meerjarenplan doelen opgenomen waarmee we een intensief educatief partnerschap tussen ouders en school willen realiseren. 9
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
§ 1.6 Huisvesting Het schoolgebouw dateert uit 1971 en is omgeven door groen. Oorspronkelijk stonden er twee aparte gebouwen; het gebouw van CBS ‘Het Kompas’ aan de Pinasstraat en het gebouw van KBS ‘de Pax Christi’ - later KBS ‘De Tweemaster’ aan de Galeistraat. Na de fusie van de oorspronkelijke scholen zijn in 2005 ook de gebouwen door middel van een gerealiseerde gang aan elkaar verbonden. In het gebouw zijn 14 leslokalen te vinden, een lokaal voor onze inpandige BSO van Freekids, een lokaal voor onze peuterspeelzaal ‘t Ketelbinkie - aangestuurd door Welsaen. Er is een centrale aula waarin gezamenlijke activiteiten plaatsvinden en waar o.a. de TSO plaatsvindt. De teamkamer is gelegen in het deel aan de Pinaskant. Ook beschikt de school over een ouderkamer en een speellokaal voor de gymlessen van groepen 1/2. Deze ruimtes bieden ook de mogelijkheid voor de organisatie van Naschoolse Activiteiten. De directiekamer bevindt zich aan de kant van de Galeistraat. Het kantoor van de administratie is ernaast gelegen. In het gebouw zijn ook twee kamers voor de Interne Begeleiding in gebruik. Tenslotte is De Kapel een belangrijk deel van ons gebouw. Dit deel is eigendom van de rooms-katholieke Kerk. In dit deel bevindt zich een kamer die met toestemming van de Parochie Sint Jozef door de bouwcoördinatoren als werkruimte wordt gebruikt. Aan de kant van de Galeistraat is een omheinde speelplaats voor de jongste kinderen met een zandbak en een speeltoestel gesitueerd. Langs de Watering is een groot omheind speelplein voor de groepen 3 t/m 8 beschikbaar. Op de pleinen staan diverse speeltoestellen die jaarlijks op veiligheid worden gecontroleerd. Aandachtspunten
De staat van het gebouw, zowel wat onderhoud als wat schoonmaak betreft heeft voortdurend onze aandacht. In 2011 is de luchtkwaliteit aanzienlijk verbeterd door het vervangen en uitbreiden van ramen die open kunnen. Ook de radiatoren worden in 2012 geheel vernieuwd; wat een gepaste verwarming in de winter mogelijk maakt. Diverse toiletgroepen staan als eerste op de agenda om vernieuwd te worden. Financiën zijn hierbij zorgelijk; de afhankelijkheid van het gemeentelijk en bestuursbeleid maakt sturing hierop lastig.
§ 1.7 Invloeden op beleidskeuzes De focus op de Meertalige en Talentontwikkeling van onze leerlingen zorgt ervoor dat de Windroos een nieuwe koers op gaat. De keuze voor een nieuw schoolprofiel heeft invloed op alle beleidskeuzes in de toekomst. We werken vanuit onze missie en visie (zie pagina 16 en verder). Dit betekent dat we projecten die we opzetten en activiteiten die we organiseren ook vanuit onze visie benaderen. Deze werkwijze stelt ons in staat om te focussen en daardoor ook keuzes te maken. Voor ons is kwaliteit belangrijker dan kwantiteit. De focus op de Meertalige ontwikkeling geeft ons de mogelijkheid in de komende jaren een internationaal karakter ontwikkelen. De focus op Talentontwikkeling creëert in ons onderwijs meer ruimte voor creativiteit en de ontplooiing van individuele talenten van onze leerlingen. 10
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Ook de Windroos heeft aan de start van dit schoolplan te maken met de bezuinigingen die de overheid doorvoert. In 2012 - 2013 hebben we daardoor te maken met een krimp van het aantal teamleden en het aantal groepen. Dit betekent bijvoorbeeld ook dat er minder uren beschikbaar zijn voor de interne begeleiders; de zorg voor de kinderen komt in de toekomst meer op de groepsleerkracht aan en dit vraagt om heldere beleidskeuzes. De IB’er zal in de toekomst steeds meer fungeren als coach, adviseur en coördinator en minder uitvoerende taken hebben. De aandacht voor handelingsgericht werken met het GIP-model zorgt er voor dat onze leerkrachten tijd creëren om zorgleerlingen de juiste begeleiding te geven. In dit schoolplan is een stappenplan te vinden waarin staat beschreven hoe we ons voorbereiden op passend onderwijs. Wat het team betreft vindt er een behoorlijke ontwikkeling plaats; teamleden participeren meer dan voorheen in de ontwikkeling van schoolbeleid. Dit zal in de komende jaren nog verder worden uitgebouwd door de implementatie van Professional Learning Communities. Dezelfde ontwikkeling maken we door in het partnerschap tussen school en ouders, waar ook landelijk veel aandacht voor is. Samen werken aan de ontwikkeling van de school door middel van focus en eigenaarschap zijn daarbij speerpunten. Het feit dat de school iets krimpt geeft ons een mogelijkheid voor nieuwe ontwikkelingen. In het schooljaar 2012 - 2013 zal de Windroos starten met een inpandige naschoolse opvang en uitgroeien tot volledig zelfstandige brede school waar kinderen en ouders van 7.30 uur tot 18.30 uur terecht kunnen voor een aantrekkelijk aanbod van activiteiten, scholing en voorlichting. Uiteraard blijft er naast het aanbod dat we zelf bieden een samenwerking met andere partners in de wijk bestaan. Hierbij valt de denken aan de schakelklas en gezamenlijke naschoolse activiteiten.
§ 1.8 Verwijzingen Naast dit schoolplan willen we graag verwijzen naar een aantal relevante documenten die een toevoeging zouden kunnen zijn op dit plan. Dit zijn AGORA-brede beleidsdocumenten en schoolspecifieke documenten. Naar enkele documenten wordt in dit schoolplan verwezen. De genoemde beleidsdocumenten zijn op De Windroos in te zien. AGORA-brede documenten: - Bouwen aan Goed Onderwijs - op weg naar 2015 - AGORA - ICT-beleidsplan - AGORA - Het zorgplan van SWV 2011 - Het formatieplan van AGORA - Het meerjarenonderhoudsplan van AGORA
11
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Windroos documenten: - Uitwerking Sterkte-zwakte analyse team (SWOT), oktober 2011 - Uitwerking ouderavond visie/missie d.d. 8 november 2011 - Het jaarplan 2012 van de Windroos - Het zorgprofiel juli 2012 - Het schoolspecifieke zorgplan juli 2012 - Het schoolplan 2007-2011 van de Windroos - De klachtenregeling - Het communicatieplan van de Windroos 2011, herzien in 2012 - De schoolgids van de Windroos oktober 2011 - De vernieuwde schoolgids van de Windroos oktober 2012 - Integraal handboek ICBS Windroos december 2012 - Beleidsplan Hoogbegaafdheid 2012 - De website van de school: www.de-windroos.nl
12
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
2: Schoolorganisatie § 2.1 Het team van de Windroos Het team van de Windroos bestaat in schooljaar 2011 - 2012 uit 21 leerkrachten, 4 onderwijsassistenten, 1 administratrice, 1 conciërge en een vakleerkracht gymnastiek. De Windroos heeft een hardwerkend team waarin veel expertise aanwezig is. Als team bouwen we gezamenlijk aan Goed Onderwijs. We doen dit binnen een sfeer van collegialiteit, professionaliteit, gezelligheid en delen frequent kennis met elkaar. In de komende jaren werken we verder aan de professionalisering van het team. Binnen het team van de Windroos is er specifieke kennis in huis op het gebied van leer- en gedragsproblemen, spraak/taal problematiek, vernieuwend niveaulezen (VNL), rekenproblemen, handelings- versus opbrengstgericht werken, adaptief onderwijs, stoornissen in het autistisch spectrum, dyslexie en hoog- en meerbegaafdheid. In de toekomst willen we vanuit de talenten van leerkrachten een stevige expertise opbouwen. Ook is het van belang dat de expertise een aanvulling is op het behalen van de schooldoelstellingen. De onderbouw en bovenbouw worden aangestuurd door twee bouwcoördinatoren die samen met de intern begeleiders, de adjunct-directeur en de directeur het managementteam vormen. Om de doelstellingen te bereiken is er een passende vergaderstructuur ontworpen waarin teamleden ruimschoots hun inbreng kwijt kunnen. In een maandelijks Breed-Overleg komt het managementteam bijeen en kunnen leerkrachten die zich betrokken voelen bij de agenda meedenken met het schoolbeleid. Eens in de twee weken is er een teamvergadering die zich met name richt op de drie ankers en de organisatie van de school. Hier wordt beleid vastgesteld en naar de praktijk vertaald. Eens in de twee weken zijn er unitvergaderingen; die zich met name richten op de samenwerking, inhoud en organisatie in de unit. Binnen het team wordt intensief samengewerkt in werkgroepen en leerteams. De leerkrachten geven met elkaar richting en uitvoering aan de doelstellingen. We vinden het belangrijk om elkaar op elkaars verantwoordelijkheden aan te spreken. In de toekomst willen we ons richten op het geven en ontvangen van feedback. We zijn ervan overtuigd dat we veel van elkaar kunnen leren.
§ 2.2. School en ouders Op de Windroos hebben we een open communicatie hoog in het vaandel staan. Om onze leerlingen optimaal te kunnen begeleiden kunnen we niet zonder de ouders. Teamleden onderhouden een intensief contact met ouders als het gaat om de ontwikkeling van hun kind(eren). Problemen worden benoemd, bespreekbaar gemaakt en waar mogelijk opgelost. De leerkrachten zijn ‘s morgens op het plein aanspreekbaar. Ouders kunnen altijd bij de leerkracht terecht om een afspraak te maken. Ook na schooltijd kunnen de ouders hiervoor bij de leerkracht terecht. Gesprekken vinden tussen de middag of na schooltijd plaats. In de doelstellingen hebben we opgenomen hoe we het contact en met name de uitwisseling van informatie tussen school en ouders gaan verbeteren. 13
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
We hebben een actieve oudervereniging die de jaarlijkse activiteiten coördineert. Ouders worden altijd betrokken bij activiteiten die in de school plaatsvinden. Acht keer per jaar organiseren we een workshop, voorlichtingsbijeenkomst of activiteit voor ouders in onze ouderkamer. Het contact tussen school en ouders staat tijdens deze bijeenkomsten voorop. Het aanbod wordt afgestemd op de behoefte die we ieder jaar vooraf inventariseren. Tijdens deze bijeenkomsten informeren we ouders over wat er op de school gebeurt, maar bespreken we ook opvoedkundige onderwerpen of nodigen een spreker uit die een lezing komt geven die aansluit bij de ontwikkeling van de school. Op de Windroos betrekken we de ouders bij de ontwikkeling van onze school. Zoals voorgaand beschreven, worden er op verschillende beleidsterreinen feedback committees (klankbordgroepen) gevormd, waarin ouders mee kunnen denken met het schoolbeleid. Ook organiseren we drie ouderbijeenkomsten per jaar waarin we ouders informatie geven over wat er in de school gebeurt. Bij uitstek zijn dit gelegenheden om over bepaalde onderwerpen de tevredenheid of verwachtingen van ouders te peilen. Middels deze bijeenkomsten wordt het gesprek tussen team en ouders jaarlijks opgefrist en gaande gehouden. Via de website en de wekelijkse digitale nieuwsbrief informeren we ouders en verzorgers over lopende zaken, schoolbeleid en ontwikkelingen.
§ 2.3 Inspraak De medezeggenschapsraad van onze school bestaat uit vier ouderleden en vier personeelsleden. Twee leden hebben de taak van voorzitter en secretaris. Ook is er een MRlid die tevens lid is van Gemeenschappelijke MedezeggenschapsRaad (GMR) van AGORA. Vergaderingen van de MR worden acht keer per jaar gehouden en zijn openbaar. De vergaderingen worden aangekondigd via de weekinfo. De MR denkt en beslist in sommige gevallen mee over het beleid van de school. De MR adviseert de school en het schoolbestuur en volgt het door de school uitgestippelde beleid. De directeur en de MR bespreken beleidsstukken zoals het schoolplan, de begroting en de formatie; hiervoor wordt advies en/of instemming van de MR gevraagd. Ook kan de MR ongevraagd advies uitbrengen. De MR en de directie onderhouden een goed contact; de communicatielijnen zijn kort. De MR wordt ook betrokken bij de verschillende ‘feedback committees’ die door het jaar heen worden georganiseerd. De GMR komt maandelijks bijeen en overlegt dan met het college van bestuur van AGORA. De GMR heeft bevoegdheden die over schooloverstijgende en AGORA-brede zaken gaan. Te denken valt aan het personeelsbeleid, verandering van grondslag van de scholen, code tegen discriminerend gedrag, de stichtingsbegroting, toelagen en gratificaties van het personeel, personeelsbeoordeling, functiebeloning en functiedifferentiatie.
14
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
§ 2.4 Schoolgrootte - leerlingenaantallen telling op:
1 oktober 2009
1 oktober 2010
1 oktober 2011
groep 1 t/m 3
123 leerlingen
106 leerlingen
93 leerlingen
groep 4 t/m 8
223 leerlingen
223 leerlingen
224 leerlingen
totaal:
346 leerlingen
329 leerlingen
317 leerlingen
De Windroos heeft te maken met een terugloop in het aantal leerlingen, omdat er minder kinderen geboren worden in de wijk. Dit is te zien aan de terugloop in de onderbouw in de afgelopen jaren. We willen graag dat de Windroos haar gebouw volop kan benutten. Middels de nieuwe visie en missie hopen we ook leerlingen uit andere wijken aan te trekken. De verwachting is dat we 300 leerlingen hebben op 1 oktober 2012. Mede door de krachtige profilering waarop we inzetten, verwachten we in de toekomst dat het leerlingenaantal weer zal stijgen naar gemiddeld 350 leerlingen in 2015.
§ 2.5 Indeling en berekening lesuren Informatie over de lesuren in het schooljaar 2011 - 2012 is te vinden in de schoolgids van het gelijknamige jaar. In het schooljaar 2012 - 2013 zal de Windroos overgaan op een nieuw schooltijdenmodel. Vanaf 6 september 2012 wordt er op de Windroos het Hoorns model gehanteerd. Dit houdt in dat de kinderen op de woensdag- en de vrijdagmiddag vrij zijn. Wekelijks worden er 24,75 lesuren gedraaid. In totaal draait de Windroos 940 uur op jaarbasis. Per jaar worden er ongeveer 27 uur beschikbaar gesteld voor studiedagen (nascholing) van het team. Op deze dagen en in de geplande vakanties zijn de leerlingen vrij. Tevens heeft de school jaarlijks 5,75 uur gereserveerd voor een margedag die gebruikt kan worden bij eventuele calamiteiten. Aan het einde van het voorgaande schooljaar wordt het jaarrooster - inclusief de extra vrije dagen - aan de ouders gecommuniceerd. Berekening lesuren vanaf 6 september 2012 maandag
dinsdag
woensdag 8.30 - 12.15 uur
donderdag
vrijdag
8.30 - 12.15 uur
8.30 - 12.15 uur
8.30 - 12.15 uur 8.30 - 12.15 uur
13.30 - 15.30 uur
13.30 - 15.30 uur
totaal
totaal
totaal
totaal
totaal
5,75 uur
5,75 uur
3,75 uur
5,75 uur
3,75 uur
13.30 - 15.30 uur
§ 2.6 Materieel beleid Het materieel beleid van de school sluit aan bij de richtlijnen die zijn opgesteld binnen Agora. Deze richtlijnen zijn opgenomen in de zogenaamde kaderbrief. De directie stelt jaarlijks een begroting op voor die onderdelen waarvoor zij gemandateerd is. Die begroting wordt met de 15
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
MR besproken en vervolgens door het bestuur vastgesteld. Voor aanschaffen met een meerjarenkarakter wordt gewerkt met een afschrijvingssystematiek. Het materieel beleid richt zich onder andere op de volgende zaken: de jaarlijkse aanschaf van middelen die nodig zijn om de voortgang van het onderwijs te waarborgen; de beleidsvoornemens vertaald in een meerjarenbegroting; modernisering van de materialen; ICT; onderhoud gebouwen en terreinen.
16
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
3: De missie en visie van de Windroos § 3.1 Missie van stichting AGORA Vanuit christelijk geloof, levensovertuiging en daaraan ontleende waarden, waarderen wij ons handelen aan de opbrengst bij het kind. Samenwerking van professioneel personeel en van de scholen onderling brengt AGORA tot een hogere kwaliteit. Iedere school vindt haar uitdaging in de dynamiek van de samenleving en de opdracht die daaruit voortvloeit. Daarin mag ieder kind zich gekend weten. AGORA ziet hierin haar opdracht en haar reden van bestaan.
§ 3.2 Visie van stichting AGORA De kenmerken van de AGORA-scholen zijn: 1: 2: 3: 4: 5: 6: 7: 8: 9: 10:
Heldere en gedeelde focus (waarden, visie, missie). Hoge verwachtingen van leerlingen, medewerkers en systemen. Effectief leiderschap van management en leerkracht. Hoog niveau van samenwerken en communicatie. Van standaarden afgeleid curriculum (referentieniveaus, doelen, leerlijnen). Regelmatige evaluatie van het onderwijs (nadruk op hoe kinderen leren en zich ontwikkelen, minder op onderwijzen. Focus op de professionele ontwikkeling. Stimulerende leeromgeving. Educatief partnerschap van ouders. Eigenaarschap van leerlingen.
§ 3.3 Missie van ICBS Windroos Op onze Interconfessionele school staat plezier in leren voorop. Wij spelen vanuit de visie van AGORA in op de persoonlijke behoefte en ontwikkeling van ieder kind middels een uitdagend aanbod van activiteiten. Het kind staat bij ons centraal. Ons professionele, nauw samenwerkende team werkt opbrengstgericht aan continue verbetering van ons onderwijs. Ons streven naar ‘Leerwinst voor ieder kind’ - zowel cognitief als sociaal - laat zien dat wij persoonlijke ontwikkeling onmisbaar vinden. We gebruiken hierbij het partnerschap tussen school en thuis. Met behulp van een duidelijke doorgaande lijn van de peuterspeelzaal t/m groep 8 ligt de focus op ‘Taal’ en ‘Talent’. We zijn een ondernemende, vernieuwende en internationaal gerichte Brede School waar kinderen, teamleden en ouders samenwerken en hoge verwachtingen van elkaar hebben. Onze leerlingen ontwikkelen zich tot wereldburgers die vol vertrouwen met beide benen in de maatschappij staan. ICBS De Windroos:
‘Samen Meertalig en Talentvol de wereld in!’ 17
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
§ 3.4 Visie van ICBS Windroos We werken continue aan de ontwikkeling van onze school. Onze visie bestaat uit tien kenmerken die we ons in de periode 2012 - 2015 eigen maken. Verderop in dit document worden de doelstellingen voor deze periode beschreven; deze tien kenmerken zijn hierbij als uitgangspunt gebruikt. We focussen ons op de ontwikkeling van een drietal ankerpunten: Het eerste anker:
‘Meertalig en Talentgericht onderwijs‘ Meertalig Onderwijs Op de Windroos richten we ons onder andere op het ontwikkelen van meertaligheid bij onze leerlingen. Vanaf de peutergroepen geven we Vroeg Vreemde Taal Onderwijs (VVTO). Het vak Engels wordt wekelijks in alle groepen gegeven. Ook komt Engels als voertaal voor in ons overige aanbod. We gebruiken moderne methodes en verwerken de laatste inzichten uit recent onderzoek op het gebied van Engels op de basisschool in ons onderwijs. Via het Europees Platform en in samenwerking met Early Bird heeft het team zich ontwikkeld tot expert op het gebied van VVTO. Tevens ligt de nadruk in ons onderwijs op de ontwikkeling van de Nederlandse Taal. Wij besteden meer dan 40% van onze lestijd aan taalonderwijs. Onze kracht op het gebied van taalonderwijs is te vinden in: de focus op lees-, leer- en denkstrategieën tijdens het begrijpend lezen, onze specialisatie in het bevorderen van de woordenschatontwikkeling van onze leerlingen en ons schoolbrede integrale aanbod op het gebied van Vernieuwend Niveau Lezen (VNL). Talentgericht Onderwijs We benadrukken de mogelijkheden van ieder kind. We vinden het belangrijk dat kinderen hun talenten ontdekken en bieden hen de kans om deze talenten maximaal te ontwikkelen. Hierbij gaat het niet alleen om intellectuele talenten, maar ook creatieve, sociale, technische, spirituele en technische talenten. De focus op talentontwikkeling hebben we vanuit de principes van de ‘Meervoudige Intelligenties’ verweven in ons onderwijs in het IPCprogramma. IPC staat voor International Primary Curriculum en is een schoolbreed onderwijsprogramma voor zowel de wereldoriënterende (aardrijkskunde, geschiedenis, biologie) als de creatieve vakken (muziek, handvaardigheid, tekenen). IPC bestaat uit 80 projecten die thematisch zijn opgezet. Per thema wordt er aan de diverse vakgebieden aandacht besteed. In iedere ‘unit’ werken de leerkrachten gezamenlijk de thema’s uit en bereiden ze de lessen voor. De inhoud van IPC sluit aan bij de kerndoelen van het basisonderwijs. De lessen van IPC verlopen altijd volgens dezelfde structuur. De leerlingen weten wat ze gaan leren en waarom ze dat leren: 1:
Het startpunt: - een enthousiasmerende activiteit - motivatie leerlingen wordt opgewekt 18
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
2:
De kennisoogst: - de leerlingen geven antwoord op de vraag: ‘Wat weten we al van het onderwerp?’ - de leerlingen activeren hun voorkennis en leggen dit vast.
3:
De uitleg van het thema: - de leerkracht informeert de kinderen over wat ze gaan leren; de leerdoelen. - de leerlingen hebben overzicht van hetgeen ze gaan leren en kunnen vanaf dit punt nieuwe verbanden leggen.
4:
De activiteiten: - de lessen bestaan uit onderzoeks- en verwerkingsactiviteiten. - de leerlingen behalen de leerdoelen per vak.
5:
De afsluiting: - iedere unit eindigt met een feestelijke activiteit. De leerlingen kijken terug op de unit en laten anderen zien wat ze hebben geleerd.
Ook in ons naschools aanbod wordt ruim aandacht besteed aan de talentontwikkeling van onze leerlingen via zowel creatieve als sportieve activiteiten. Het tweede anker:
‘Leerwinst voor ieder kind‘ Het leerproces centraal We vinden het belangrijk dat onze leerlingen ontdekken hoe ze het beste leren. Gardner (1943) noemt de verschillende manieren van leren ‘intelligenties.’ De principes van Gardner zijn in onze werkwijze terug te vinden. Er zijn acht intelligenties te onderscheiden: de verbaal/linguïstische - de logisch/ mathematische - de muzisch/ritmische - de visueel/ruimtelijke - de intrapersonale - de interpersoonlijke - de lichamelijk/kinesthetische en de natuurgerichte. Gardner stelt dat vaardigheden kwaliteiten zijn die ontwikkeld kunnen worden. Het team van de Windroos volgt het leerproces van onze leerlingen en past haar handelen daarop aan. Opbrengstgericht Op de Windroos staan niet alleen de resultaten, maar vooral het proces ernaartoe centraal. Door het leerproces van de kinderen te volgen en bij te stellen beïnvloeden we de prestaties van onze leerlingen. De resultaten van de leerlingen worden regelmatig per unit geanalyseerd. Alle leerkrachten van iedere unit worden bij de analyse betrokken. Dit gedeelde leiderschap zorgt ervoor dat uit de analyse heldere verbeterpunten voortvloeien. Deze worden als leidraad gebruikt bij het opstellen van groeps- en individuele handelingsplannen. De persoonlijke groei van de leerlingen staat in de doelstellingen die in deze plannen worden geformuleerd centraal. 19
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Tenslotte wordt er jaarlijks een schoolzelfevaluatie gemaakt waarna we oorzaken van behaalde resultaten en noodzakelijke verbeteracties met elkaar bespreken. Deze verbeteracties vormen de basis voor de onderwijskundige doelen in het daaropvolgende jaarplan. In zowel de peuter- als de kleutergroepen wordt met het VVE-programma Kaleidoscoop gewerkt. Deze werkwijze richt zich binnen een uitdagende leeromgeving op de brede ontwikkeling van het kind en focust zich op de taalontwikkeling. De leerkrachten volgen de ontwikkeling van het kind door nauwkeurig te observeren en deze observaties te registreren. Kaleidoscoop, gebaseerd op de theorieën van Piaget (1970), gaat ervan uit dat kinderen vaardigheden ontwikkelen en kennis verwerven door actief betrokken te zijn bij mensen, materialen, gebeurtenissen en ideeën. De leerkracht heeft hierin een begeleidende rol. Er wordt met een vast dagschema gewerkt. Het kind ontwikkelt vaardigheden in een vaste volgorde maar in zijn/haar eigen tempo. De cyclus ‘plan - do - review’ staat daarbij centraal. In de groep wordt er zowel met een kleine als grote groep gewerkt, waarin de leerkrachten activiteiten aanbieden die gebaseerd zijn op sleutelervaringen op het gebied van bijvoorbeeld taal en ontluikende geletterdheid. Aansluitend op Kaleidoscoop loopt het GIP-model in de groepen 3 t/m 8 in een rode draad door onze werkwijze heen. GIP staat voor Groeps- en Individueel gericht Pedagogisch en Didactisch handelen en bevordert het zelfstandig werken, zodat er ruimte ontstaat om gerichte instructie te geven. Mede door het GIP-model te hanteren zijn we in staat om op drie niveaus in de groep te werken. We spelen behalve op de leerstijl en de leermogelijkheden ook in op het werktempo van de leerlingen. Na een toetsperiode worden de niveaugroepen ingedeeld. Alle leerlingen in een niveaugroep krijgen tijdens taal, lezen en rekenen een passende instructie en verwerking aangeboden. Bij het stellen van doelen gebruiken we behalve onze moderne lesmethodes de referentieniveaus die door SLO zijn uitgewerkt en sinds 2010 door de overheid verplicht zijn gesteld. We hebben een compleet zicht op de leerlijnen, waardoor we in staat zijn om de tussendoelen te behalen. Voor wereldoriënterende en de creatieve vakken (IPC) en de sociale ontwikkeling hebben we criteria opgesteld waaraan wij de opbrengsten waarderen. Deze criteria hangen samen met de kerndoelen, maar richten zich ook op de persoonlijke ontwikkeling van het kind. Bij het monitoren van de sociale ontwikkeling brengen we het leerproces van het kind in kaart. Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. Door de stevige zorgstructuur die op de Windroos is opgebouwd waarin o.a. het analyseren van de opbrengsten/ontwikkeling van de leerlingen centraal staan, zijn we in staat om zowel hoog-, gemiddeld-, als minderbegaafden een passend leeraanbod te bieden. In alle groepen werken we met met groeps- en waar nodig individuele handelingsplannen. Bij hoogbegaafde kinderen wordt het digitaal handelingsprotocol hoogbegaafdheid (DHH) gebruikt. Meer hierover is te lezen in het ‘Beleidsplan Hoogbegaafdheid.’ Voor minderbegaafde kinderen wordt er een ontwikkelingsperspectief opgesteld waarbij het de insteek is om maximale leerwinst te bereiken. Onze aanpak sluit aan bij de doelen die zijn gesteld in het zorgplan van SWV 2011. 20
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Het derde anker:
‘Een zelfstandige Vreedzame Brede School’ De werkwijze op de Windroos verloopt in een doorgaande lijn van de peutergroepen t/m groep 8 en onze naschoolse opvang. ICBS de Windroos is een Brede School waar kinderen en ouders van 7.30 uur ‘s ochtends tot 18.30 uur ‘s avonds terecht kunnen voor een uitdagend aanbod aan (naschoolse-) activiteiten. Activiteiten richten zich op de talentontwikkeling van het kind, of op ontmoeting en voorlichting of scholing van ouders. De school beschikt over een inpandige naschoolse opvang die werkt volgens de principes van de Vreedzame School en zich focust op activiteiten die een bijdrage leveren aan de taal-, en talentontwikkeling van onze leerlingen. Partnerschap heeft een prominente plek in onze Brede School. Het partnerschap tussen leerlingen, leerkrachten, ouders en educatieve partners in de wijk is duidelijk terug te zien in de schoolpraktijk. Nu en in de toekomst leggen we nadruk op de verbinding tussen thuis en school. Op de Windroos voelen teamleden, ouders en leerlingen zich veilig, gelijkwaardig en welkom.
Tussen 2012 en 2016 ontwikkelt ICBS de Windroos de volgende kenmerken:
1e kenmerk: hoogwaardig curriculum De Windroos werkt vanaf de peuterspeelzaal t/m groep 8 met de focus op ‘Taal en Talent’ middels een van standaarden afgeleid curriculum. Het aanbod is gebaseerd op de kerndoelen en verbonden aan de landelijke referentieniveaus. Onze leerlingen krijgen uitdagend onderwijs aangeboden. Hoog- of minderbegaafde leerlingen of andere kinderen die dat nodig hebben, werken hierbinnen volgens een passende leerlijn.
2e kenmerk: GIP-model als rode draad In de groepen wordt handelingsgericht gewerkt op drie niveaus. Wij hebben hoge verwachtingen van onze leerlingen en realiseren leerwinst voor ieder kind. Het GIP-model vormt een rode draad in ons Taal-, Lees- en Rekenonderwijs. We gaan uit van wat ieder kind nodig heeft en werken hierin constructief samen met ouders.
3e kenmerk: arrangementen op maat De Windroos functioneert als een zelfstandige brede school waar kinderen van 7.30 uur ‘s ochtends tot 18.30 uur ‘s avonds terechtkunnen. Kinderen en ouders vinden op de Windroos een aantrekkelijk aanbod aan (buitenschoolse) activiteiten. Voor de vormgeving hiervan wordt nauw samengewerkt met verschillende partners.
4e kenmerk: veilige school ICBS de Windroos is een plek waar kinderen, ouders en teamleden zich gekend en erkend 21
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
voelen. Op de Windroos hebben leerkrachten, ouders en leerlingen invloed op wat er in de school gebeurt.
5e kenmerk: Werelds! Vanuit onze interconfessionele identiteit en volgens de principes van de Vreedzame School bereiden we met een internationale inslag onze leerlingen voor op het ‘Wereldburgerschap’.
6e kenmerk: open en duidelijk Een open en duidelijke communicatie, heldere schoolafspraken, het geven en ontvangen van feedback en een goede sfeer zijn de bouwstenen van de organisatie.
7e kenmerk: samen met leerlingen en ouders Op ICBS de Windroos werken teamleden, ouders en leerlingen als educatief partner samen aan de ontwikkeling en het welbevinden van onze leerlingen en leveren zij gezamenlijk - vanuit een persoonlijk perspectief - een bijdrage aan de schoolontwikkeling.
8e kenmerk: lerende organisatie Het team van de Windroos werkt met Professional Learning Communities. De professionele ontwikkeling van teamleden staat hierin centraal en wordt ingezet om de school naar een hoger plan te tillen. Deze leerteams werken bijv. met behulp van scholing, intervisie of uitwisseling met andere professionals aan de ontwikkeling van het schoolbeleid en zorgen voor eigenaarschap bij team, ouders en leerlingen.
9e kenmerk: opbrengstgericht Het team van de Windroos werkt planmatig aan analyse, uitvoering en borging van de daaruit voortvloeiende verbeteractiviteiten. Deze kennen een duidelijke focus op opbrengsten en worden gedragen door het team. Waar mogelijk worden ouders bij verbeteractiviteiten betrokken via ‘Feedback Committees’
10e kenmerk: krachtige profilering De Windroos heeft een krachtige profilering ondergaan; De Windroos staat als Brede School met een focus op Taal (o.a. Engels vanaf de peuters) en Talent (Talentontwikkeling verweven in het onderwijs) op de kaart in Zaandam.
22
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
4: Onderwijskundige vormgeving van de school Ons onderwijskundig beleid vatten we samen in drie aandachtsgebieden: -
Passend Onderwijs;
-
Brede School ontwikkeling;
-
Opbrengstgericht werken.
We vatten deze aandachtsgebieden samen als het geven van GOED ONDERWIJS. Hiervoor hebben we alle medewerkers van AGORA nodig. We beschouwen hen als de professionals van de organisatie. Hiervoor is centrale scholing nodig. De scholen worden uitgedaagd hun ambities te verwoorden over de te behalen niveaus van de verschillende vakgebieden. Bovenschools worden de scholen gemonitord en daar waar nodig ondersteund. Voor de voorzieningen van specifieke onderwijsbehoeften vermeldt ons Zorgplan dat passend onderwijs vooral moet leiden tot een preventieve, gerichte aanpak. Leerkrachten moeten vroegtijdig signalen oppakken die wijzen op speciale onderwijsbehoeften van leerlingen en deze omzetten in adequate interventies. Dit stelt hoge eisen aan het handelingsrepertoire van iedere leerkracht. De schoolprofielen van de AGORA-scholen bieden de mogelijkheid om in kaart te brengen hoe de scholen omgaan met diversiteit. Het geheel aan profielen, de bovenschoolse voorzieningen en de afspraken met het speciaal onderwijs moeten zorgen voor een dekkend onderwijsaanbod. Het SWV legt dit vast in het meerjarenzorgplan 2011-2015. Dit zorgplan zorgt ook voor helderheid over de verdeling en besteding van middelen. Zo ontstaat een dekkend netwerk welke zich niet alleen beperkt tot het primair onderwijs. Binnen passend onderwijs krijgen de schoolbesturen nadrukkelijk de opdracht afspraken te maken over een continuüm van onderwijszorg. De schoolbesturen van het primair, voortgezet en speciaal onderwijs zullen samen moeten werken. Dit wordt inmiddels gerealiseerd in het Regionaal Netwerk Zaanstreek.
§ 4.1 Kernkwaliteiten Stichting AGORA Agora biedt mogelijkheden om de missie en de visie te realiseren. Enerzijds door leerkrachten optimale mogelijkheden te verschaffen bij de professionalisering, door te werken aan Agora als een kenniscentrum, door het stimuleren van samenwerking en onderzoek in onder andere professionele leergemeenschappen. Anderzijds vinden wij dit in de vier leidraden die leiden tot de kernkwaliteiten: 1:
Wij laten ons leiden door ons geloof, onze levensovertuiging en de waarden die wij onder meer daaraan ontlenen.
2:
Wij waarderen ons handelen aan de opbrengst voor het kind. Wij sparen ons niet over het hoofd van een kind! Binnen de school wordt het resultaat behaald: het is DE plek waar de resultaten van het werkgeverschap zichtbaar worden en waar de werknemer (met uitzondering van het centraal bureau) zijn/haar resultaat behaalt. 23
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
3:
Scholen beschikken over voldoende personeel om de afgesproken resultaten te behalen. Samen werken en samenwerking brengen AGORA tot een hogere kwaliteit.
4:
Wij waarderen de bijdrage van iedere school aan de ontwikkeling van onze kinderen in onze dynamische omgeving. Het vermogen tot veranderen en tot het dragen van risico’s is onder meer afhankelijk van eigen kwaliteiten en beschikbaar geld. Grotere scholen kunnen hierbij als regel meer dragen dan kleinere. Samen dragen wij zorg voor voldoende levensbeschouwelijk onderwijs in een genoegzaam aantal scholen.
§ 4.2 Kernkwaliteiten ICBS de Windroos Vanuit onze missie en visie werken we aan de volgende kernkwaliteiten:
We laten ons leiden door onze interconfessionele identiteit en de principes van de Vreedzame School en de daaruit voortvloeiende waarden en geven daarmee richting aan het schoolprofiel: ‘Meertalig en Talentgericht Onderwijs’.
2:
We omschrijven onszelf als een sterk en gemotiveerd team; we zijn zowel persoonlijk als bij ieders professionele ontwikkeling betrokken. We staan open voor veranderingen. We werken op een professionele manier in partnerschap met elkaar, met ouders, specialisten en andere partners samen. We communiceren open en zijn gelijkwaardig aan elkaar.
3:
Bij ons op school hebben we oog en oor voor elkaar. Problemen maken we bespreekbaar. Teamleden, leerlingen en ouders gaan met wederzijdse aandacht en begripvol met elkaar om. Gezamenlijk geven we vorm aan de ontwikkeling van de school. Eigenaarschap bij team, leerlingen en ouders staat hierbij centraal.
4:
We zijn onderscheidend. We geven handen en voeten aan Goed Onderwijs door een duidelijke nadruk te leggen op ‘Meertalig en Talentgericht Onderwijs’, ‘Leerwinst voor ieder kind’ en ‘De Windroos als zelfstandige Brede School.’ We spelen hierbinnen vooruitstrevend in op landelijke ontwikkelingen. We gebruiken hierbij diverse media als middel. Een opbrengstgerichte aanpak, plezier in leren en werken, de nadruk op persoonlijke groei - van zowel teamleden als leerlingen zijn prominent bij ons op school aanwezig.
5:
De Windroos realiseert haar missie en visie door het team zoveel mogelijk in de gelegenheid te stellen onze speerpunten in de praktijk te kunnen vormgeven. Scholing en aandacht voor de persoonlijke groei is hiervan een belangrijk onderdeel. Administratieve en aanverwante taken worden daarom zoveel mogelijk beperkt.
1:
§ 4.3 Goed Onderwijs op ICBS de Windroos De visie en missie van de school richten zich volledig op het realiseren van Goed Onderwijs. We vinden het belangrijk dat onze leerlingen volledig tot hun recht komen op zowel sociaal, creatief en cognitief gebied. Niet alleen de leerdoelen, maar ook het leerproces stellen we centraal. 24
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
De doelen die wij in dit schoolplan hebben geformuleerd zien we als noodzakelijk om Goed Onderwijs op de Windroos te kunnen (blijven) realiseren. Iedere teamlid werkt vanuit de missie en visie van de school. Eigenaarschap bij teamleden is een vereiste om de doelstellingen in de praktijk te realiseren. In de school vinden we het belangrijk dat: - - - - - - - - - - - - -
de interconfessionele identiteit van de school zichtbaar is; leerkrachten de focus leggen op de Meertalige- en Talentontwikkeling van onze leerlingen; teamleden een veilige en uitdagende leeromgeving voor onze leerlingen realiseren; er van groep 1 t/m 8 in een doorgaande (leer-)lijn gewerkt wordt; leerkrachten de kenmerken van opbrengstgericht werken, waarin het realiseren van leerwinst centraal staat, kennen en toepassen; leerkrachten onze methodes gebruiken als middel om de gestelde leerdoelen te bereiken en niet andersom; leerkrachten oog hebben voor verschillen en daar actief op inspelen door gepaste differentiatie te bieden; leerkrachten en ouders op een constructieve wijze samenwerken; leerlingen op een positieve manier worden benaderd en worden gewaardeerd om wie ze zijn; teamleden de ruimte krijgen om zichzelf te ontwikkelen. We werken met elkaar in een lerende organisatie; teamleden in het onderwijs gebruik maken van de mogelijkheden die ICT en multimedia ons biedt; teamleden intensief samenwerken om Goed Onderwijs vorm te geven; teamleden met elkaar een professionele organisatie creëren waarin feedback geven en ontvangen erbij hoort.
§ 4.4 Schoolklimaat, actief burgerschap en integratie De scholen van AGORA hebben een aanbod gericht op het bevorderen van actief burgerschap en sociale integratie (waaronder voor het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit onder leeftijdsgenoten en in de samenleving). Dit is te zien doordat de scholen: - - -
er mede van uit gaan dat leerlingen opgroeien in een pluriforme samenleving; mede gericht zijn op het bevorderen van actief burgerschap en sociale integratie; er mede op gericht zijn dat leerlingen kennis hebben van en kennismaken met verschillende achtergronden en culturen van leeftijdgenoten. Dit is onder meer ook terug te vinden in de levensbeschouwelijke lessen.
Om het bovenstaande vorm te geven, werken we met het programma: ‘De Vreedzame School’. Dit is meer dan een lesmethode. Je zou het een concept kunnen noemen dat uitgaat van de principes van een democratische gemeenschap. In de school heeft iedereen 25
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
teamleden, leerlingen en ouders - invloed op wat er in school gebeurt. We leren onze leerlingen op een democratische manier met elkaar beslissingen te nemen. Onze school staat in een wijk waar mensen wonen uit verschillende culturen. De kinderen die onze school bezoeken hebben niet allemaal dezelfde achtergrond, maar binnen onze muren ontmoeten zij elkaar. We delen de verhalen over de feesten die we vieren, we hebben aandacht voor de gewoonten, de feesten, het geloof van de ander en proberen op dit gebied te leren van elkaar. Met de komst van Vroeg Vreemde Taalonderwijs en IPC krijgt ook internationalisering een plek op in het onderwijs op de Windroos; we leiden onze leerlingen op tot wereldburger! Op de Windroos heeft veiligheid de volle aandacht. We vinden het belangrijk dat onze leerlingen, ouders en teamleden zich prettig voelen en met plezier naar school gaan. Ook hebben we oog voor de veiligheid om de school heen. Onze school is een plek waar leerlingen, ouders en teamleden zichzelf kunnen zijn en waar zij gehoord en gewaardeerd worden. Een goede sfeer vinden we onmisbaar en zien we als de basis van het leerproces. Een kind dat zich niet prettig voelt op school wordt in dat leerproces belemmerd. We hechten een grote waarde aan een positief pedagogisch klimaat. We streven ernaar dat onze leerlingen op een positieve en zorgzame manier met elkaar omgaan. De leerlingen leren constructief conflicten op te lossen en verantwoordelijkheid te nemen voor elkaar en voor de gemeenschap. De leerlingen hebben respect voor elkaar, ruzie of onenigheid praten we uit. De leerkracht ondersteunt de leerlingen hierbij waar dat nodig is. De leerlingen leren open te staan voor de verschillen tussen mensen. Ieder schooljaar maakt de leerkracht met de klas regels en afspraken die ervoor zorgen dat er in de klas prettig gewerkt kan worden. Jaarlijks worden groepsdoorbrekende activiteiten georganiseerd, waardoor de kinderen van de hele school elkaar leren kennen en met elkaar omgaan.
§ 4.5 Veiligheidsbeleid De kwaliteit van het onderwijs op een school hangt mede af van de arbeidsomstandigheden op de school. Om deze arbeidsomstandigheden te kunnen bewaken is het opzetten en uitvoeren van een gericht Arbo-beleid noodzakelijk. Ons Arbo-beleid is er op gericht de veiligheid en gezondheid van het onderwijsgevend en onderwijsondersteunend personeel maar ook van leerlingen te bevorderen. Om dit te bewerkstelligen is er een geheel aan maatregelen en activiteiten opgezet die passen binnen het kader van het totale beleidsplan van de school en dus ook binnen het kader van dit schoolplan. Door gerichte acties worden de arbeidsomstandigheden voor het personeel verbeterd en wordt het uitvallen van personeel tegengegaan. Jaarlijks wordt in overeenstemming met de Arbo-wet door middel van een jaarverslag aangegeven welke acties in het afgelopen jaar zijn ondernomen en welke activiteiten volgens het plan van aanpak in het komende jaar zullen worden opgepakt.
26
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
§ 4.6 Vak- en vormingsgebieden In de onderstaande informatie leest u wat de Windroos aan de start van dit schoolplan op de diverse vak- en vormingsgebieden te bieden heeft. Dit betreft de situatie in januari 2012. Door de realisatie van de doelstellingen die we hebben geformuleerd zal een deel van dit aanbod in de komende jaren wijzigen. De grootste wijzigingen worden aangeduid met een *.
Kerndoelen De overheid heeft voor het basisonderwijs de einddoelen vastgesteld, die per vak door de leerlingen gehaald moeten worden. Dit zijn de kerndoelen voor het basisonderwijs. Op de Windroos gebruiken we moderne methodes die voldoen aan de kerndoelen. Per vakgebied staan de doelen en tussendoelen in de methodes beschreven. De meeste vakken worden in een doorgaande lijn in alle groepen aangeboden. De kleuterleeftijd heeft echter specifieke eigen kenmerken, waarop wij met de onderwijsaanpak van Kaleidoscoop inspelen. Voorbereidende lees-, schrijf- en rekenactiviteiten worden in het kader van Kaleidoscoop aangeboden.
Onderwijs aan onze jongste leerlingen Ons gebouw biedt ook ruimte aan peuterspeelzaal ‘Ketelbinkie’, onder bestuur van de Stichting Welsaen. Met deze speelzaal wordt intensief samengewerkt op onderwijskundig gebied, in het kader van Voor- en Vroegschoolse Educatie. Wij maken hierbij gebruik van het programma Kaleidoscoop. Actief leren is de kern van Kaleidoscoop. Kinderen kunnen veel zélf, is het uitgangspunt. Door een stimulerende en veilige omgeving aan te bieden breng je kinderen in een actieve leersituatie. Leerkracht of leidster ondersteunt de actieve betrokkenheid en het initiatief van de kinderen. Positieve interacties zijn daarbij van het grootste belang, zodat de peuters en kleuters zich veilig en vertrouwd voelen. Omdat de begeleiding intensief is, gaat Kaleidoscoop ervan uit dat er in iedere groep vier dagdelen per week twee onderwijskrachten aanwezig zijn: een leerkracht en een klassenassistent. In de groepen 1 en 2 is bewust gekozen voor het werken in heterogene groepen. Dat wil zeggen dat er kinderen van groep 1 (jongste kleuters) en groep 2 (oudste kleuters) samen in één lokaal spelen en werken. Voor de sociale vorming is het heel belangrijk dat oudere kinderen de jongere kunnen helpen. De jongsten leren op hun beurt veel van de oudere kinderen. Op deze manier kan de groepsleerkracht de ontwikkeling van het kind gedurende twee jaar volgen. De ontwikkeling van elk individueel kind wordt geregistreerd aan de hand van de zogenaamde sleutelervaringen.
Taalonderwijs Technisch en Begrijpend lezen In groep 3 gebruiken we voor het aanvankelijk lezen de methode ‘Veilig leren lezen’. Naast het leren lezen komen zowel de mondelinge als schriftelijke taalontwikkeling aan bod. De methode voorziet in aparte leerlijnen met aangepast materiaal voor leerlingen die zich sneller c.q. langzamer ontwikkelen. In Veilig Leren Lezen wordt veel gebruik gemaakt van multimedia; met behulp van het digitale 27
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
schoolbord geeft de leerkracht de instructie vorm. Ook werken de leerlingen met een uitgebreid computerprogramma op hun eigen niveau aan hun leesontwikkeling. De leerkracht volgt de leesontwikkeling van de kinderen nauwkeurig middels het registratiesysteem van Veilig Leren Lezen. Hierdoor kan de leerkracht problemen tijdig opsporen die gericht en vroegtijdig kunnen worden aangepakt. In groep 4 wordt de methode ‘Estafette’ gebruikt. Regelmatig wordt ook nog gebruik gemaakt van ‘De Leeslijn’, vooral bij het duolezen of het lezen in kleine groepjes. Hierbij ligt de nadruk op het ‘vertellend lezen’ en de intonatie. De zwakkere lezers krijgen extra begeleiding door middel van de ‘Ralfi-methode’. In groep 4 starten wij ook met ‘Tussen de regels’, een methode voor begrijpend lezen. Deze methode wordt tot en met groep 8 gebruikt. Deze methode sluit nauw aan op ‘Veilig Leren Lezen’ uit groep 3 én op ‘Estafette’ uit groep 4. Sinds het schooljaar 2007-2008 werken we met een project voor leesplezier en voortgezet technisch lezen: ‘Vernieuwend Niveaulezen (VNL)’. In deze aanpak staat het plezier in lezen voorop. Iedere middag van 13.30 - 13.50 uur lezen alle kinderen in de groepen 3 t/m 8. Daarna is er dagelijks structurele aandacht voor boekpromotie en boekbespreking. Ook bij dit programma is er extra aandacht voor de kinderen die moeite hebben met het lezen van een boek. Taal en Spelling Via de methode Taal en Spelling in Beeld (versie 2006) geven we vorm aan de kerndoelen op het gebied van woordenschat, spreken en luisteren, schrijven, taalbeschouwing en spelling. De methode is uitdagend en kent verschillende werkvormen. Een les uit deze methode is nooit hetzelfde! Er wordt bij de lessen van taal en spelling veel gebruik maakt van het digibord en software die de leerlingen steunt bij het verwerken van de leerstof. De methode besteedt veel aandacht aan Woordenschat: de leerlingen leren strategieën om zich woorden eigen te maken. Tijdens het werken met de methode worden er momenten ingebouwd om zelfstandig te werken; de leerkracht heeft dan de tijd om leerlingen in groeps- of individueel verband te begeleiden. De vorderingen van de leerlingen worden getoetst door middel van methodegebondentoetsen en de onafhankelijke toetsen van het CITO-leerlingvolgsysteem. Engels * In groep 7 en 8 krijgen de leerlingen één keer per week Engelse les. We gebruiken de methode ‘The Team’. Het gaat ons vooral om communiceren, dus er is voornamelijk aandacht voor de spreek- en luistervaardigheid. Rekenonderwijs We gebruiken de methode ‘Alles Telt’ met bijbehorend materiaal, zoals rekenrekjes, rekenkettingen, spiegels, namaakgeld, de rekenmachine etc. Differentiatie vindt mede plaats middels ‘Maatschrift’ en ‘Plusschrift’. We gebruiken methodegebonden toetsen en toetsen van het CITO-leerlingvolgsysteem om de ontwikkeling van de kinderen bij dit vak te volgen. Ter ondersteuning worden verschillende computerprogramma’s gebruikt. Schrijven In groep 2 starten we spelenderwijs met het voorbereidend schrijven en het leren hanteren van een correcte pengreep. We maken gebruik van de methode ‘Schrijfdans’. In groep 3 28
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
gaan we hier mee verder en worden vervolgens - parallel aan het leren lezen - de schrijfletters aangeboden m.b.v. de methode ‘Schrijftaal’. In de groepen 4 t/m 8 maken we gebruik van de methode ‘Pennenstreken’. De leerlingen leren naast de hoofdletters, vloeiend en rechtshellend aan elkaar te schrijven. Tenslotte leren de leerlingen in de bovenbouw hun eigen handschrift ontwikkelen. Wereldoriëntatie * In de kleuterbouw wordt vanuit thema’s aan de kennisgebieden aandacht besteed. Daarnaast wordt vaak gebruik gemaakt van de schooltelevisie. In de groepen 3 en 4 spreken we ook nog van een wereldoriënterende aanpak. De NOT serie ‘Huisje, Boompje, Beestje’ wordt hierbij veelal gevolgd. Regelmatig maken we gebruik van het aanbod van de stichting ‘Natuur en Milieueducatie’. Vanaf groep 5 staan de verschillende kennisgebieden op het rooster. Voor de groepen 5 t/m 8 zijn hiervoor de volgende methodes in gebruik: Aardrijkskunde: Geschiedenis: Natuur: Verkeer:
Land in zicht De Trek ‘Nieuws uit de natuur’ (gr 4 t/m 7), leskisten ‘ehbo’ en ‘brand’ (gr 8). Klaar Over!
Voor techniek maken we gebruik van de materialen uit de ‘techniekkasten’. Behalve door lessen uit deze methodes realiseren we de kerndoelen op dit gebied ook door middel van kringgesprekken, spreekbeurten, werkstukken, excursies en schooltelevisie. Ook bij het Groot Project wordt veel aandacht geschonken aan de kennisgebieden. In groep 8 doen de kinderen mee aan het verkeersexamen. Dit bestaat uit een theoretisch gedeelte (Veilig Verkeer Nederland) en een praktisch gedeelte: een rijvaardigheidstest op de fiets. Dit examen wordt georganiseerd in samenwerking met de buurtscholen die ook deelnemen aan het Platform Brede School Pelderhoorn. Levensbeschouwelijke vorming Het onderwijsleerpakket bestaat uit: - de methode ‘Trefwoord’ bestaande uit een kalenderblok, een handleiding en
muziekcassettes met liedjes; - de bijbel en diverse kinderbijbels. De meest gebruikte werkvorm is de vertelling en het kring- c.q. klassengesprek. Daarbij worden diverse vormen van expressie gebruikt. In de methode wordt gedurende enkele weken gewerkt met één leefthema, waaraan een cluster van bijbelverhalen is gekoppeld. Bij de ordening van thema’s tot jaarprogramma wordt daarbij zoveel mogelijk een doorgaande lijn in de bijbelverhalen vastgehouden. Daardoor leren de kinderen niet alleen het verband tussen de bijbelverhalen en hun eigen leven te zien, maar krijgen ze ook inzicht in de hoofdlijnen van de bijbelse overlevering. Bewegingsonderwijs De gymlessen voor de kleuters worden door de eigen leerkracht gegeven in het speellokaal. De gymlessen voor de groepen 3 t/m 8 worden gegeven in de gymzaal aan de Rode Zee.
29
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Het accent bij de gymnastieklessen ligt op plezier in bewegen. Het gaat ons meer om het proces dan om de geleverde prestatie. Wij willen dat alle kinderen dit plezier op hun eigen niveau ervaren. Differentiëren is dan ook heel belangrijk. Tijdens de gymlessen wordt doelgericht aandacht besteed aan samenwerking en vergroting van de zelfstandigheid. Expressievakken/ culturele vorming * We gebruiken hiervoor een tweetal methoden t.w. ‘Moet je Doen – tekenen’ en ‘Moet je Doen – handvaardigheid’. Voor het vak muziek maken we gebruik van de methodes ‘Eigenwijs’ en ‘Moet je horen’. ICT in het onderwijs Op de Windroos maakt iedere groep structureel gebruik van het digitaal schoolbord. Dit schoolbord biedt aan scala aan mogelijkheden om het onderwijs te verrijken. We hebben de beschikking over up-to-date software die de kinderen zelfstandig kunnen gebruiken bij de verwerking/verdieping van de lesstof. Tevens maken de leerlingen onder duidelijke afspraken en onder supervisie van de groepsleerkracht gebruik van internet. Voor de vormgeving van het ICT-onderwijs is de werkgroep ICT (bestaande uit teamleden) bezig met het opzetten van een leerlijn ICT die er mede voor zal zorgen dat iedere leerling op de Windroos een bepaald niveau van vaardigheden op ICT-gebied bereikt. Vervanging methodes In het onderstaande schema is te lezen wanneer lesmethodes worden vervangen. Overzicht vervanging methodes ICBS de Windroos jaar: Taal en Rekenen
2011 Vervanging methode Taal en Spelling
2012
2013
Aanschaf methode Engels groep 1 t/m 8
Wereldoriëntatie en creatief onderwijs.
Aanschaf methode IPC 1e deel groep 1 t/m 8
Groep 1/2
Aanschaf methode Kleuterbouw
2014 Vervanging methode Rekenen groep 3 t/m 8
Aanschaf methode IPC 2e deel groep 1 t/m 8
2015 Vervanging methode Begrijpend Lezen 5 t/m 8
Aanschaf methode IPC 3e deel groep 1 t/m 8
30
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
§ 4.7 De Zorgstructuur Onze huidige zorgstructuur wordt in 2012 herzien. Voor gedetailleerde informatie over onze zorgstructuur verwijzen wij naar de schoolgids 2012-2013 of het zorgplan 2012. In het zorgproces onderscheiden we vijf niveaus van zorg: Niveau 1: Zorg op groepsniveau De leerkracht signaleert problemen en bedenkt hiervoor (in overleg met de intern begeleider) een oplossing. De leerkracht onderhoudt hierover contact met de ouders en neemt hen mee in het proces. Niveau 2: Extra zorg in de groep De leerling met een extra hulpvraag krijgt passende hulp op basis van een door de groepsleerkracht gemaakt hulpplan. De basis van het hulpplan is gelegen in de systematische verkregen gegevens door middel van toetsen en observaties. Heeft het plan geen succes dan volgt speciale zorg. Niveau 3: Speciale zorg Na evaluatie van niveau 2 volgt de conclusie dat andere hulp noodzakelijk is. De intern begeleider verleent hierbij ondersteuning. In deze fase is er regelmatig overleg met de IB’er. Bij voldoende resultaat komt de verantwoordelijkheid terug op groepsniveau. Na dit niveau worden de ouders structureel betrokken bij het verdere proces. Zij dienen allereerst toestemming (schriftelijk) te geven voor het te volgen traject. Niveau 4: Zorgteam De Intern Begeleider bespreekt - na toestemming van de ouders - het kind met het Groot Zorgteam. De hulpvraag wordt geformuleerd door de groepsleerkracht, eventueel met ondersteuning van de IB’er. Interne en externe deskundigen buigen zich over het probleem. Er wordt een advies opgesteld hoe verder met het kind te handelen. Externen zorgen bv. voor aanvullende gegevens, zoals pedagogische en/ of psychologische en/of medisch-sociale of anamnesegegevens. Een uitvoerige handelingsplanning wordt opgesteld en het vervolgtraject van evaluatie wordt vastgelegd. De ouders worden door IB’er van de uitkomst van het gesprek op de hoogte gebracht. Niveau 5: Externe zorg Na evaluatie blijkt dat de school aan het eind is gekomen van de eigen zorgmogelijkheden. Dit gesprek wordt in het Zorgteam gevoerd. Hulpvragen worden geformuleerd, indien mogelijk wordt een indicatie aangevraagd. Zolang, in overleg met de ouders, welbevinden en voortgaande ontwikkeling kunnen worden geconstateerd terwijl de extra belasting van groep en groepsleerkracht binnen de grenzen van het redelijke blijven, wordt gezocht naar mogelijkheden om met ambulante hulp het kind binnen school te houden. Soms zal, na overweging van alle gegevens, advies worden gegeven tot plaatsing op het Speciaal Basis Onderwijs. Na overleg en toestemming van de ouders wordt het dossier verzonden naar de Permanente Commissie Leerlingenzorg. Deze zal na beoordeling van het dossier 31
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
overgaan tot het afgeven van een verklaring van toelaatbaarheid voor het Speciaal Basis Onderwijs of advisering tot plaatsing op een andere basisschool. Afstemming op de onderwijsbehoeften van het kind Wij werken volgens het Handelings Gericht Werken. Hierdoor worden de specifieke onderwijsbehoeften van elk kind bepaald en in groepsplannen beschreven. In ieder groep wordt er met groeps- en individuele handelingsplannen gewerkt. De leerlingen worden per vakgebied op niveau geclusterd. Bij iedere groep leerlingen worden in een bepaalde periode per vakgebied passende doelen gesteld. Deze doelen worden in een groepsplan geformuleerd. Er wordt aangegeven hoe de leerkracht de doelstelling wil bereiken en welke middelen daarbij worden gebruikt. Het kan zijn dat er voor een leerling met een bepaalde achterstand (of voorsprong) een individueel handelingsplan gemaakt wordt. Dit kan zowel op cognitief, sociaal als motorisch gebied voorkomen. Individuele handelingsplannen worden altijd met de ouders besproken. Voor leerlingen met speciale onderwijsbehoeften is het soms noodzakelijk dat er een individuele leerlijn wordt opgezet. Het gaat hierbij om kinderen met: een SO- of SBO-indicatie; leerlinggebonden financiering (lgf- of ‘rugzakleerlingen’); een verwachte uitstroom naar het praktijk- of voortgezet speciaal onderwijs. cognitieve of sociaal-emotionele belemmeringen; op één of meerdere van de vakgebieden rekenen en wiskunde, technisch lezen of begrijpend lezen. Deze leerlingen zullen naar verwachting uitstromen naar het praktijk onderwijs of VMBO met LWOO. Een individuele leerlijn is zo opgesteld dat dit aansluit bij het niveau in het vervolgonderwijs dat we van de betreffende leerling mogen verwachten. Het besluit tot het opstellen van een eigen leerlijn wordt altijd in overleg met het Groot Zorgteam genomen. Ouders/verzorgers worden altijd betrokken bij de aanpassing van het programma en ondertekenen het verslag van het gesprek waarin dit wordt besproken. Voor alle leerlingen uit bovenstaande doelgroep wordt een onderbouwd en realistisch ontwikkelingsperspectief vastgesteld. Het ontwikkelingsperspectief is de basis voor het plannen van het leerstofaanbod en het volgen van de ontwikkeling van het kind. De beschreven leerlijn wordt eens in de acht weken geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. De ouders worden bij deze evaluatie betrokken.
32
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
§ 4.8 Naar het voortgezet onderwijs De onderstaande procedure voor de verwijzing naar het VO wordt in 2012 gewijzigd. In het najaar worden de ouders van de leerlingen van groep 8 uitgenodigd voor een gesprek over het voorlopig schooladvies. Dit advies wordt gegeven op grond van de ervaring van de leerkracht met het kind; de schoolresultaten van de voorgaande jaren en het functioneren van het kind in groep 8. De resultaten van de entreetoets zullen hierbij ook een rol spelen. Bij de verwijzing naar het voortgezet onderwijs sluiten we aan bij de afspraken in de Zaanstreek, vanuit het zogenaamde POVO-overleg. De procedure staat beschreven in de jaarlijks uitgegeven brochure: - er wordt een groepsgewijs afgenomen capaciteiten onderzoek gedaan; - er wordt een sociaal emotioneel onderzoek gedaan; - de gegevens uit het leerlingvolgsysteem worden gebruikt om de schoolvorderingen in beeld te brengen. De toetsgegevens worden zo spoedig mogelijk met de ouders besproken. Op basis van de rapporten, de toetsgegevens van het leerlingvolgsysteem en de indruk van de leerkracht, wordt door de school een advies gegeven welke richting voor voortgezet onderwijs voor de leerling de grootste kans biedt op schoolsucces. De scores van het CITO leerlingvolgsysteem en de entreetoets spelen ook hierbij weer een ondersteunende rol. Het advies wordt vastgesteld in een overleg waaraan wordt deelgenomen door de directeur, de leerkracht van groep 8, de intern begeleider en de psycholoog van S.O.S. Van de scholen van voortgezet onderwijs krijgt de school jaarlijks een doorstroomprofiel van oud-leerlingen. Op grond van deze gegevens kan de directie analyseren of de advisering naar het voortgezet onderwijs juist is geweest. Daarnaast zijn er jaarlijks overlegmomenten tussen de brugklascoördinatoren en de leerkrachten van groep 8 over de te verwijzen leerlingen en de verwezen leerlingen.
33
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
5: Personeelsbeleid Binnen dit beleidsgebied onderscheiden wij twee hoofdthema's, te weten: -
goed werkgeverschap;
-
professionalisering.
Goed werkgeverschap Uiteraard draagt het bestuur zorg voor de correcte uitvoering van de collectieve arbeidsovereenkomst. Op AGORA-niveau is het functiebouwwerk vastgesteld. Hierin staan alle voorkomende functies bij AGORA beschreven inclusief de daarbij behorende salarisschaal. Op schoolniveau wordt middels het formatieplan vastgesteld welke functies er in een school voorkomen en vervolgens hoeveel wtf daaraan besteed wordt. De komende jaren wordt de functiemix verder uitgerold over de organisatie. Uitgangspunt daarbij is de voorbeeldfunctie leerkracht LB en de daaraan toegevoegde mogelijke extra taken binnen de schoolorganisatie. Voor een goede invulling van de normjaartaak, die recht doet aan de inzet van de werknemer is een speciaal instrument ontwikkeld (zie bijlage). Arbeidsomstandighedenbeleid AGORA heeft een arbo-beleidsplan opgesteld. In dit arbo-beleidsplan zijn de beleidselementen ter realisatie van de hoofddoelstelling beschreven. In hoofdlijnen worden de arbo-activiteiten voor een langere periode beschreven, bijvoorbeeld 3 tot 5 jaar. Van elk element wordt, voor zover van toepassing, aangegeven: - wie verantwoordelijk is; - welke procedures worden gevolgd; - welke instrumenten worden gebruikt; - welke ondersteuning aan interne of externe deskundigen wordt gevraagd; - hoe de kwaliteitsborging is geregeld. De beleidselementen zijn: - de organisatie ten aanzien van arbeidsomstandigheden en milieu; - inventarisatie en evaluatie van risico's; - voorlichting en onderricht; - arbo-dienst; - verzuimbeleid en -begeleiding - beleid ten aanzien van bijzondere groepen - beleid ten aanzien van seksuele intimidatie, discriminatie, agressie en geweld - bedrijfshulpverlening - ongevallenregistratie - bronbestrijding In dit op bestuursniveau geschreven arbobeleidsplan worden de verschillende beleidselementen beschreven die een rol spelen bij het te voeren arbo-beleid. Op bestuursniveau is een arbo-commissie samengesteld. De GMR fungeert als inspraakorgaan bij de totstandkoming van het arbo-beleidsplan. Op schoolniveau is een arbo-coördinator aangesteld. Onder diens leiding is op iedere school een arbo-werkgroep 34
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
samengesteld die zich bezig houdt met de daadwerkelijke uitvoering van een aantal arbotaken. Arbeidsdeelname vrouwen en allochtonen Hiervoor heeft AGORA geen apart beleid beschreven. Sinds heel lange tijd heeft de organisatie al een evenwichtige verdeling in directiefuncties tussen mannen/vrouwen. In het kader van de totale personeelsopbouw ontstaat zorg over het uitblijven van voldoende nieuwe mannelijke collega's. Op deze landelijke trend is AGORA geen uitzondering. Wat betreft de arbeidsdeelname van allochtonen voert AGORA daar geen specifiek beleid in. Voorop staat de juiste medewerker op de juiste plaats. Vakbekwaamheid is leidend. Daarbij hoort in ieder geval het goed spreken van de Nederlandse taal.
35
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
6: Kwaliteitszorg op de scholen van AGORA Het getuigt van professionaliteit om er niet zonder meer vanuit te gaan dat de school goed functioneert en goede prestaties levert. Met anderen woorden: het is belangrijk dat de school de blik van buiten naar binnen richt en kritisch kijkt naar het eigen functioneren. Zelfevaluatie van de school staat niet op zichzelf. Ze maakt deel uit van het kwaliteitsbeleid en de cyclus van kwaliteitszorg van de school. De vraag hierbij is dan: hebben we onze (kwaliteits-)doelen bereikt? Kwaliteitszorg heeft vijf functies: - vaststellen van bereikte kwaliteit (nulmeting) - het formuleren van het ambitieniveau - het verbeteren van de kwaliteit - het borgen (vastleggen) van de gezamenlijk bereikte resultaten - verantwoording afleggen over de bereikte kwaliteit Kwaliteitszorg Bij AGORA vinden we het belangrijk om de kwaliteit voortdurend te verbeteren. De zorg voor kwaliteit is gericht op het behoud van kwaliteit en het verbeteren ervan. Het is belangrijk om de huidige kwaliteit van de scholen vast te stellen. Daarnaast is het essentieel de kwaliteit voortdurend te verbeteren (continuous improvement). Onze scholen benaderen de zorg voor kwaliteit onderwerpgericht, systematisch en cyclisch. Op organisatie-, school-, klas- en leerling niveau wordt het verbeteren middels de PDSA-cyclus planmatig en systematisch op gang gebracht, uitgevoerd, geëvalueerd en geborgd. Een kenmerk van kwaliteitszorg is ook dat belangrijke onderwerpen steeds uitgevoerd worden met behulp van deze cyclus. De school doorloopt dat bij iedere activiteit de stappen van PDSA. De essentie van kwaliteitszorg is dan ook: - hoe pakken we ons verbeterpunt aan? - waar gaat het precies over? (Pas het bij onze prioriteiten van het meerjarenplan?) - welk proces betreft het? Welk resultaat beogen we? - waar moet je aan denken tijdens het verbeteren? Wat zijn de succesfactoren? Als team werken we met een cyclus: teamwerk, samenwerking en gedeeld leiderschap. Methoden en instrumenten Kwaliteitsvragenlijsten PO Van Beekveld en Terpstra Er zijn drie vragenlijsten die gebruikt worden vanwege de signaalfunctie en voor het peilen van de tevredenheid van medewerkers, ouders en leerlingen. De systematiek die gebruikt wordt, is die van het INK-model: leiderschap, management, beleid en strategie, middelen en processen. Medewerkersvragenlijst: richt zich op de medewerker; functioneren en tevredenheid. Oudervragenlijst: meet de Tevredenheid van de ouders. Leerlingvragenlijst: peilt het functioneren en tevredenheid van de leerling.
36
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Beleidsplanner Van Beekveld en Terpstra Alle scholen werken met de beleidsplanner. Via de beleidsplanner kan het bestuur monitoren wat er op de scholen gebeurt. In de beleidsplanner zijn opgenomen: - het schoolplan - statisch en dynamisch. - het jaarplan. - de SWOT-analyse: - input uit vragenlijsten. - input uit Parnassys. - input uit inspectieverslagen. - het jaarverslag. - de beleidskeuzes; de veranderparagraaf van het schoolplan. Parnassys Het leerling administratieprogramma Parnassys is tevens het leerlingvolgsysteem van zowel de school als van de organisatie. In dit instrument zijn de vorderingen van de individuele leerling, de groep, de school en de stichting te monitoren op het gebied van de hoofdvakken. MaRap Het bovenschools management heeft driemaal per jaar een MaRap-gesprek met de directies van de scholen. Hoe de kwaliteitszorg op de Windroos specifiek is vormgegeven is te lezen in hoofdstuk 8.
37
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
7: Interne en externe analyse: De huidige situatie in beeld § 7.1 Wat heeft de Windroos in de afgelopen vier jaar bereikt? Voordat we nieuwe doelen stellen is het zinvol om te kijken naar de huidige situatie. Wat heeft de Windroos aan het einde van het schoolplan 2007 - 2011 bereikt?
Successen In de afgelopen jaren zijn er belangrijke stappen gezet op het gebied van: Planmatige leerlingenzorg: Hoewel de resultaten nog niet voldoende zichtbaar zijn, heeft de school in de afgelopen jaren hard gewerkt om de zorgstructuur op orde te krijgen. Er worden leerling- en groepsbesprekingen gehouden, er is een adequate begeleiding opgestart voor de rugzakleerlingen en er worden zowel groeps- als individuele handelingsplannen gemaakt. Aandacht voor technologische ontwikkelingen: In groep 3 t/m 8 is er een digitaal schoolbord aanwezig. Iedere leerkracht is in staat om het digitaal schoolbord te gebruiken; jaarlijks zijn er cursussen op dit gebied gevolgd. Het gebruik van de computers in de school is in de afgelopen jaren stelselmatig uitgebreid. Het vergroten van de ontwikkelingskansen van kinderen in de wijk: Door de samenwerking in de Brede School Peldersveld/Hoornseveld is er maandelijks voor kinderen een uitdagend aanbod aan activiteiten gerealiseerd. Door de start van de ouderkamer is er in de afgelopen jaren getracht de sociale cohesie in de wijk te bevorderen. Met de ouderkamer en het bijbehorende aanbod (opvoedingsondersteuning-, voorlichting-) is het fundament gelegd om de sociale cohesie in de wijk in de komende jaren uit te breiden. Verbetering gebouw en schoolomgeving: In de afgelopen jaren is er intensief gewerkt aan het verbeteren van de leer- en werkomstandigheden. De ventilatie is aangepakt en uitgebreid, schilderwerk is uitgevoerd, de plafonds zijn vernieuwd en aan de buitenspeelruimte zijn verbeteringen gebracht. De vervanging van de zonwering en de radiatoren staan in 2012 op de agenda. Ook wordt het meubilair in de komende jaren geheel vernieuwd, hier is in 2011 reeds een start mee gemaakt.
Niet (volledig) behaalde doelen In de afgelopen vier jaar heeft de Windroos stappen gezet in haar ontwikkeling. Aan het begin van dit schoolplan is te lezen dat veel ontwikkelingen die zijn ingezet niet voldoende van de grond zijn gekomen. Het gaat daarbij vooral om:
38
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
De invoering van de zorgplicht/het handelingsgericht werken: Er is een start gemaakt, maar deze ontwikkeling is niet afgerond. Met name in de signalering van problemen, de analyse van de opbrengsten en de vertaling daarvan naar de lespraktijk valt nog veel winst te behalen. De invoering van ondernemend leren: Er is aandacht besteed aan de principes van ondernemend leren, maar met name door teamleden die affiniteit met dit onderwerp hebben. De doorgaande lijn op dit gebied ontbreekt. Het werken in heterogene groepen:
In de afgelopen jaren is er naar tevredenheid gewerkt met heterogene groepen in de
groepen 6/7. Echter blijkt de visie op het werken in deze groepen slechts door een
aantal teamleden te worden gedragen. Hoewel er door de betreffende teamleden
met plezier gewerkt is, heeft het werken in deze groepen niet de resultaten
opgeleverd die men op grond van de visie zou mogen verwachten. De elementen
‘samenwerking tussen leerlingen’ en ‘het gebruik maken van elkaars expertise‘
zijn tot zichtbare sporen uitgewerkt. Evaluatie en reflectie: Op de Windroos is in de afgelopen jaren aandacht besteed aan het regelmatig evalueren van hoe er met elkaar in de organisatie gewerkt wordt. Echter ligt het accent hierin meer op de organisatie (de voor- en nadelen ervan) en nog te weinig op de onderwijsinhoud, de doorgaande lijn en de persoonlijke groei van teamleden. Borging Kaleidoscoop, het werken met het GIP-model en het vernieuwend niveau lezen: Na vier jaar kunnen we concluderen dat er zeker zichtbare opbrengsten zijn, maar dat de doorgaande lijn als het om de invoering van deze modellen gaat nog versterkt moet worden. Implementatie nieuwe methodes: De methodes de Vreedzame School en Taal en Spelling in beeld zijn aangeschaft en er heeft een implementatietraject plaatsgevonden. Voor beide implementatietrajecten geldt dat zij niet compleet zijn afgerond, waardoor de doorgaande lijn ontbreekt. Professionalisering van het team: In de afgelopen vier jaar is er veel aandacht geweest voor scholing, maar in mindere mate voor het teamfunctioneren en teambuilding.
39
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
§ 7.2 Wat is een SWOT-analyse? Een SWOT-analyse is een manier om de sterke en zwakke punten van de organisatie (intern) en de kansen en bedreigingen waarmee de organisatie te maken heeft (extern) in kaart te brengen. Een SWOT-analyse wordt vaak gebruikt om een grof beeld te krijgen van de strategische issues en kritieke succesfactoren. SWOT staat voor Strenghts (belangrijkste sterke punten), Weaknesses (belangrijkste zwakke punten), Opportunities (belangrijkste kansen) en Threats (belangrijkste bedreigingen). De SWOT-analyse is in november 2011 opgesteld met zowel het team als de ouders. Ook de directie heeft een analyse gemaakt. De onderstaande analyse is de samenvoeging die geleid heeft tot een gezamenlijke, brede analyse. In de analyse wordt antwoord gegeven op de volgende vragen: - - - -
Welke interne sterke kanten stellen ons in staat de externe kansen te benutten? Welke interne zwakten verhinderen ons de externe kansen te benutten? Welke interne sterke kanten stellen ons in staat om externe bedreigingen het hoofd bieden? Welke interne (zwakke) kanten verhinderen ons de externe bedreigingen het hoofd te bieden?
Het onderstaande overzicht wordt in de volgende paragrafen verder uitgewerkt; Sterkten
Zwakten
1: Een sterk, veerkrachtig en leergierig team.
1: Communicatie in algemene zin (intern en extern).
2: Doorgaande lijn van Kaleidoscoop/GIP ten behoeve van het zelfstandig werken.
2: Gebrek aan een duidelijke schoolmissie en visie en een doelgerichte aanpak.
3: De veranderingsbereidheid van het team.
3: Gebrek aan een kwalitatieve zorgstructuur en systeem voor kwaliteitszorg.
4: Het team biedt de leerlingen een duidelijke structuur zowel op didactisch als pedagogisch vlak.
4: Contact tussen school en ouders.
5: De sfeer op school.
5: Grotere klassen in de toekomst.
40
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Kansen
Bedreigingen
1: Het nieuwe leren.
1: Toenemende werkdruk in het onderwijs.
2: Onderwijsontwikkelingen bij concurrerende scholen.
2: Financiële achteruitgang door bezuinigingen in het onderwijs, leerlingweging en lichte krimp.
3: Kwaliteitszorg in het onderwijs.
3: Ontwikkelingen richting Passend Onderwijs: toename van het aantal leerlingen dat extra zorg en begeleiding nodig heeft.
4: Toenemende eisen aan de gerealiseerde resultaten van scholen.
4: Individualisering van de maatschappij.
5: Toenemende vraag naar individueel onderwijs.
5: Taal- en opvoedingsachterstand waarmee vierjarigen binnenkomen.
§ 7.3 Wat kom er op ons af? Omgevingsanalyse Zowel binnen als buiten de Windroos zijn er ontwikkelingen zichtbaar die invloed hebben op ons onderwijssysteem. Om grip te krijgen om bepaalde problemen en/of ontwikkelingen op de juiste wijze in te kunnen zetten is het noodzakelijk om externe ontwikkelingen onder de loep te nemen. Eerst wordt uiteengezet welke omgevingsfactoren een kans voor de school kunnen zijn en hoe de school daarvan kan profiteren. Daarna wordt beschreven welke omgevingsfactoren een bedreiging voor de school kunnen zijn en hoe deze factoren de ontwikkelingen zouden kunnen belemmeren. Bij het formuleren van de doelstellingen - die te vinden zijn in het dynamische deel van het schoolplan - is steeds het effect van deze factoren meegewogen. Middels de doelstellingen profiteren we van kansen en spelen we in op mogelijke bedreigingen.
Het nieuwe leren - kans Het nieuwe leren is een vorm van leren die voortkomt uit verschillende ideeën over onderwijs en kent veel verschillende uitwerkingen. Het nieuwe leren staat haaks op de ideeën over traditioneel (klassikaal) onderwijs waarin leerlingen beperkt invloed hebben op het onderwijsproces. Leerlingen worden door het nieuwe leren intensiever gemotiveerd en betrokken bij het leerproces. In de variant die we hier onder de loep nemen ligt de nadruk op interactief en hersenvriendelijk leren. Onderzoek naar de hersenen gaat een steeds grotere rol spelen in het lesgeven en leren. Wanneer de voorwaarden - die nodig zijn om tot leren te komen - optimaal worden benut, leidt dit tot hogere opbrengsten. De volgende uitgangspunten van het nieuwe leren zien we als kans voor het onderwijs op de Windroos: 41
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
-
Aandacht voor zelfregulatie en metacognitie; leerlingen plannen tijdens het zelfstandig werken eigen activiteiten. De leerkracht maakt gebruik van effectieve instructietechnieken; de zeven eigenschappen van effectieve instructie. Zowel leerlingen als leerlingen maken gebruik van de principes van MI (meervoudige intelligenties).
-
Ruimte voor zelfverantwoordelijk leren; leerlingen formuleren eigen leervragen of onderzoeksvragen en bepalen voor de beantwoording een eigen leerroute.
-
Leren in een authentieke leeromgeving; balans tussen leerkrachtgestuurd en leerlinggestuurd onderwijs. Leerlingen ontwikkelen hun eigen leerstijl; iedere leerling heeft zijn/haar eigen manier om informatie op te nemen in de hersenen. Het onderwijsaanbod wordt afgestemd op de verschillende leerstijlen die een klas rijk is.
-
Leren als een sociale activiteit; aandacht voor opgedane leerervaringen tijdens het samenwerken.
-
Leren met ICT; structurele inzet van ICT als middel om het onderwijsleerproces te faciliteren.
-
Gebruik van nieuwe beoordelingsmethodieken; werken met portfolio’s als middel voor de evaluatie (zelfreflectie) op het leerproces. Deze kans kan benut worden door:
Deze kans kan belemmerd worden door:
De structuur die de leerlingen geboden krijgen door het team; zowel op didactische als pedagogisch vlak. Hierdoor kunnen we een georganiseerde ‘vrijheid’ realiseren. Het team kan hierdoor zorgdragen voor het kader t.a.v. de doelstellingen en sturing op het leerproces van de kinderen.
Financiële achteruitgang door bezuinigingen in het onderwijs; met minder middelen is het lastiger om onderwijsvernieuwingen vorm te geven (denk aan de kosten voor scholing en nieuwe materiaal).
De leergierige houding en de veranderingsbereidheid van het team zorgen ervoor dat de Windroos over de voorwaarden beschikt die het slagen van de implementatie van deze onderwijsvernieuwing mogelijk maken. De toenemende vraag naar individueel onderwijs kan middels IPC worden beantwoord.
42
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Welke gevolgen heeft het bovenstaande voor de toekomst? Het nieuwe leren wordt op de Windroos vormgegeven door de invoering van het programma IPC (international primary curriculum). We geven daarmee vorm aan het nieuwe leren en bieden de leerlingen een gestructureerde ‘vrijheid’. Hersenvriendelijk (MI) en interactief leren komen in de werkwijze duidelijk naar voren. Het team wordt hierin intensief geschoold. Dit programma gebruiken we voor de creatieve en wereldoriënterende vakken. Om dit programma mede te bekostigen wordt een subsidieaanvraag gedaan. In de toekomst vervangt IPC de methodes voor wereldoriëntatie (natuur, aardrijkskunde en geschiedenis). Voor het overige aanbod hanteren we aspecten uit het traditionele onderwijs waarbij we het GIP-model gebruiken; een klassikale instructie, met een zelfstandige verwerking op het eigen niveau. De leerkracht maakt binnen deze werkwijze ruimte om aan leerlingen verlengde of verdiepende instructie te geven. Binnen dit type onderwijs wordt het systeem van handelingsgericht werken gebruikt.
Onderwijsontwikkelingen bij concurrerende scholen - kans De visie van de omliggende scholen richten zich op of creativiteit en zelfontplooiing, of taalonderwijs en talentontwikkeling. Echter hebben deze scholen ervoor gekozen om de nadruk op deze aspecten te integreren in het reguliere onderwijsaanbod en zich niet expliciet te richten op onderwijsvernieuwing.
Deze kans kan benut worden door: De veranderingsbereidheid van het team die ervoor zorgt dat de Windroos zich sterk kan profileren.
Deze kans kan belemmerd worden door: De ontwikkelingen richting passend onderwijs zorgt ervoor dat de Windroos eerst de basis op orde moet hebben. Ook de Windroos moet zich voorbereiden op deze ontwikkeling; herzien van de kwaliteitszorg, een doorgaande lijn als het gaat om de onderwijskwaliteit in de groep 1 t/m 8. De basis is de eerste prioriteit voordat er intensief op de profilering kan worden ingestoken. De onderwijsvernieuwingen vinden daarom geleidelijk plaats.
43
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Welke gevolgen heeft het bovenstaande voor de toekomst? De scholen profileren zich niet expliciet met wat zij willen bereiken. De Windroos kan dit gegeven als kans benutten door wel op een heldere profilering in te zetten. Op de Windroos is daarom een nieuwe missie en visie ontwikkeld die onderscheidend is in verhouding tot andere scholen in de wijk. Wat bij andere scholen ontbreekt is de doelgerichtheid en zichtbaarheid van de missie en visie. Middels ‘Meertalig Onderwijs’ en ‘IPC’ zorgt de Windroos voor vertaling van het accent op taalonderwijs en de ontwikkeling van de talenten van de leerlingen.
Kwaliteitszorg in het onderwijs - kans In de afgelopen jaren is het toezicht op de kwaliteitszorg zowel binnen AGORA en de inspectie toegenomen. Van onze school wordt verwacht dat we een hoogstaande kwaliteit leveren. Onder kwaliteit wordt de mate verstaan waarin de school erin slaagt om de doelen te bereiken naar tevredenheid van zichzelf, de overheid, team, ouders en leerlingen. Om succes te bereiken is het van belang dat doelen helder zijn en gebaseerd zijn op eigenaarschap bij teamleden, ouders en leerlingen. Ook is het van belang dat de school normen hanteert die bepalen in welke mate de doelen worden behaald. Deze doelen en normen worden deels bepaald door de overheid en deels door de school. De kern van kwaliteitszorg is samen te vatten in vijf vragen: -
Doet de school de goede dingen?
-
Doet de school de dingen goed?
-
Hoe weet de school dat?
-
Vinden anderen dat ook?
-
Wat doet de school met die wetenschap?
Toenemende eisen aan gerealiseerde resultaten van scholen - kans Ouders hebben in november 2011, toen er met hen een SWOT-analyse werd opgesteld aangegeven dat de Windroos niet voldoende inspeelt en resultaten bereikt met leerlingen die speciale onderwijsbehoeften hebben. Ook de overheid stelt heldere eisen op dit gebied. Op dit gebied hebben we dan ook diverse doelen geformuleerd (zie hoofdstuk 6).
Toenemende vraag naar individueel onderwijs - kans De toenemende vraag naar individueel onderwijs is de laatste kans die een verbetering van de kwaliteitszorg verlangt. We hebben als school de plicht om voor een passend aanbod voor ieder kind (dus ook hoogbegaafden!) te zorgen en stellen gerichte doelen om dit te bereiken.
44
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Deze kansen kunnen benut worden door:
Deze kansen kunnen belemmerd worden door:
Ons leergierige en veerkrachtige team dat de spil vormt als het gaat om het slagen van implementatie en de uitvoering van de kwaliteitszorg en de verhoging van de leerwinst bij iedere leerling.
Individualisering van de maatschappij; de school heeft wat betreft de kwaliteitszorg nog een slag te slaan. Samenwerking met ouders op dit gebied is van groot belang; het feit dat ouders niet naar informatiebijeenkomsten komen en/of nieuwsbrieven niet lezen, zou kunnen veroorzaken dat ouders niet voldoende geïnformeerd zijn over welke stappen de school zet. Indien ouders goed geïnformeerd zijn worden de verwachtingen van ouders en wat de school te bieden heeft op elkaar afgestemd.
De veranderingsbereidheid van het team kan ervoor zorgen dat er een ontwikkelingslag op het gebied van de kwaliteitszorg op de Windroos kan worden gemaakt. Welke gevolgen heeft het bovenstaande voor de toekomst? Op de Windroos is in de afgelopen jaren te weinig aan de kwaliteitszorg gedaan. Een planmatige aanpak op dit gebied brengt de school naar een hoger plan. Deze aanpak bestaat uit het werken met door het team gedragen gestructureerde verbeterplannen waarin gebruik gemaakt wordt van een grondige analyse van de huidige situatie, heldere en concrete doelstellingen, gevolgd door een grondige evaluatie. Deze plannen zijn gericht op het bereiken van ‘Leerwinst bij ieder kind’. Teamleden (de krachten en de veranderingsbereidheid wordt benut) en ouders en leerlingen worden bij de vormgeving, uitvoering en evaluatie van deze plannen betrokken, zodat de verwachtingen van ouders afgestemd wordt op wat de school te bieden heeft en andersom. Hoe we de kwaliteitszorg willen inrichten wordt uitgelicht in de doelstellingen die te vinden zijn in het dynamische deel van het schoolplan (hoofdstuk 6).
45
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Toenemende werkdruk, financiële achteruitgang door bezuinigingen, ontwikkeling richting Passend Onderwijs - bedreigingen Landelijk heeft het onderwijs te maken met deze ontwikkelingen die wij als bedreiging ervaren. Leerkrachten moeten zich kunnen richten hun belangrijkste taak: het lesgeven. Door de bezuinigingen heeft de school de beschikking over minder middelen. Op zowel materieel als personeel wordt bezuinigd. Echter wordt er landelijk wel verwacht dat de basisscholen in het kader van Passend Onderwijs meer zorgleerlingen opnemen. Tevens worden er tegenwoordig steeds meer eisen door o.a. de inspectie, de overheid, maar ook AGORA gesteld. Deze eisen helpen ons om continu naar een optimale kwaliteit te streven. Dit zorgt voor een toenemende werkdruk die ook beïnvloed wordt door de klassen die steeds groter worden. Ook belemmert de beperking aan middelen (bijv. personele ondersteuning in de vorm van onderwijsassistenten of de inzet van (ambulante) leerkrachten met een speciale taak) de mogelijkheid dat leerkrachten zich voornamelijk met het lesgeven kunnen bezighouden. Dit zien we als een zorg. Hoewel dit niet makkelijk zal zijn, kan de veerkracht en de veranderingsbereidheid van het team ervoor zorgen dat we met elkaar in staat zijn om de werkdruk te bewaken en tegelijkertijd te voldoen aan de eisen die aan ons worden gesteld. De directie heeft hierin een belangrijke sturende en monitorende rol en zal in de komende jaren aandacht hebben voor een heldere taakverdeling, haalbare planning en een duidelijke focus.
Toenemende individualisering van de maatschappij - bedreiging Niet alleen specifiek in onze wijk, maar ook landelijk valt individualisering van de maatschappij op. Deze ontwikkeling vraagt om een nadruk op samenwerking en verbinding met ouders en educatieve en maatschappelijke partners. De kwaliteiten van het team kunnen er aan bijdragen dat het contact tussen ouders en school intensiever wordt. Daarbij gaat het vooral om het feit dat het team inspeelt op de behoeften van ouders. Het is onze ambitie dat we als school de ouders goed op de hoogte houden over wat er in de school gebeurt en ouders intensief bij de ontwikkeling van de school betrekken; we creëren partnerschap tussen school en ouders. Om dit te realiseren is het noodzakelijk dat de procedures en afspraken (de doorgaande lijn) in de school worden vastgesteld en vastgelegd.
Taalachterstand waarmee vierjarigen binnenkomen - bedreiging De Windroos heeft door de locatie waar zij zich bevindt,ook te maken met vierjarigen die met een taalachterstand de school binnenkomen. Dit zijn overigens zowel kinderen van niet Nederlandse komaf, als leerlingen van Nederlandse komaf. Ook via de peuterspeelzaal ‘t Ketelbinkie waar o.a. een Peuterplusgroep aanwezig is, vindt doorstroom naar de Windroos plaats. De Windroos streeft ernaar een gemengde school te zijn waar ieder kind dat in het basisonderwijs thuis hoort het onderwijs krijgt dat bij hem/haar past. Wat we merken is dat ouders in sommige gevallen een vooroordeel hebben over het (taal)niveau van de leerlingen op de Windroos en daarom hun kind niet aanmelden. Dit gegeven zien we als een bedreiging. We hebben hierdoor al diverse leerlingen verloren, omdat de ouders voor een ‘wittere’ school hebben gekozen. 46
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Door middel van een heldere profilering hopen we het gemengde karakter van de Windroos te behouden. Door de Windroos in Zaandam op de kaart te zetten en juist de kracht van een gemengde school verder uit te kristalliseren zorgen we dat we deze bedreiging het hoofd bieden. Het frequent informeren van ouders is daarbij zeer waardevol. Ouders geven aan vaak niet te weten wat het beleid van de school is, daarom is het van belang daar goed over te communiceren en ouders ook te betrekken bij de doelstellingen die op dit gebied zijn geformuleerd en de successen die op dit gebied worden behaald. Op basis van de bovenstaande interne en externe analyse zijn de doelstellingen in het dynamische deel (hoofdstuk 8) geformuleerd.
47
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
8: Dynamisch deel schoolplan: doelstellingen 2012 - 2016 § 8.1 inleiding In het dynamische deel van het schoolplan zijn de doelstellingen voor de periode 2012 t/m 2015 uiteengezet. De doelen zijn ingedeeld in de volgende categorieën:
- Onderwijs en Identiteit missie en visie vernieuwing brede school ontwikkeling identiteit leerwinst voor ieder kind - voorwaarden leerwinst voor ieder kind - opbrengstgericht werken Personeel en Organisatie personeelsbeleid - Middelen en Voorzieningen communicatie, ict en financiën Per domein wordt eerst het hoofddoel geformuleerd. Daarna hebben we uiteengezet welke subdoelen we willen bereiken en binnen welke termijn. Tenslotte staat er per doel aangegeven wie er verantwoordelijk is voor het feit dat de doelen bereikt worden: Legenda: Kleur
Verantwoordelijk het hele team een leerteam of werkgroep de directie
48
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
§ 8.2 Missie en visie We zien de missie en visie als het hart van onze organisatie. De missie en visie geven het team motivatie, inspiratie en zorgen ervoor dat we op de Windroos doelgericht verder kunnen bouwen aan ons fundament. Aan het startpunt van dit schoolplan is een nieuwe visie en missie ontwikkeld die volledig gedragen wordt door het team, ouders en leerlingen. Op sommige punten moet de visie en missie nog verder worden ontwikkeld. Om dit te bereiken zijn de onderstaande doelen opgesteld.
§ 8.3 Vernieuwing In de komende jaren geven team, ouders en leerlingen gezamenlijk vorm aan het nieuwe profiel: ‘Meertalig en Talentgericht Onderwijs’. Dit doen we onder andere door het implementeren van Engels vanaf de peuters, het accent te leggen op versterkt (Nederlandse) taalonderwijs en de invoering van het International Primary Curriculum voor het aanbod van wereldoriënterende en creatieve vakken. De ontwikkelingen op het gebied van Meertalig Onderwijs en Talentontwikkeling worden geleid door ‘het leerteam Taal’ en ‘het leerteam IPC’, onder supervisie van de directie. In het onderstaande schema staan de doelstellingen die daarbij horen weergegeven.
Onderwijs en identiteit Domein: vernieuwing De Windroos is een school waar het accent ligt op Meertalig en Talentgericht Onderwijs;
1:
2:
3:
Verderop in dit plan wordt toegelicht dat de Windroos eerst zorgt dat de basis op orde is; de vernieuwingen worden daardoor op een gepast tempo ingevoerd.
2012
2013
2014
2015
We geven vanaf de peutergroepen t/m groep 8 Engelse les. Dit gebeurt in samenwerking met Early Bird en het Europees Platform. We bouwen de frequentie van de lessen fasegewijs op.
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak.
gerealiseerd op: 1 september 2012
We geven in samenwerking met de beleidsgroep van AGORA vorm aan een eigen schakelklas op de woensdag- of vrijdagmiddag.
pdsa
Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team, middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak.
gerealiseerd op: 1 september 2012 (evaluatie en bijstelling vindt jaarlijks plaats)
We geven in alle groepen versterkt taalonderwijs. De kwaliteit van het taalonderwijs is hoog; schoolbreed presteren we boven het landelijk gemiddelde.
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
49
Schoolplan 2012 - 2016
3:
ICBS de Windroos
Onderwijs en identiteit Domein: vernieuwing Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team, middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak ‘versterkt taalonderwijs’. Tevens blijkt de kwaliteit uit de toetsresultaten en evaluaties van klassenbezoeken.
4:
gerealiseerd op: 1 februari 2014 (heeft een lange aanloopperiode)
IPC is in de groepen 1 t/m 8 geïmplementeerd. We gebruiken IPC als curriculum voor wereldoriëntatie en de creatieve vakken. We geven hiermee vorm aan talentgericht onderwijs. Evaluatie en borging vinden plaats door de effecten en de haalbaarheid van onze visie in het schoolzorgteam (4x per jaar) en in het team (2x per jaar) te evalueren. De directie rapporteert de voortgang in het plan van aanpak.
pdsa
pdsa
pdsa
gerealiseerd op: 1 juni 2014 (volledig geïmplementeerd, wordt fasegewijs opgebouwd)
§ 8.4 De Brede School in een nieuw jasje ICBS de Windroos is net als de andere scholen binnen AGORA een brede school. Eerder heeft de Windroos de brede school voorheen vormgegeven in samenwerking met andere scholen in Peldersveld/Hoornseveld. In de toekomst streven we ernaar een zelfstandige, vreedzame, brede school te zijn, waar kinderen en ouders van 7:30 uur ‘s ochtends tot 18:30 uur ‘s avonds terecht kunnen. Wij bieden aan hen onder andere een uitdagend aanbod aan (naschoolse-) activiteiten. De doelstellingen die we de komende vier jaar op dit gebied willen bereiken, staan in het onderstaande schema vermeld. De ontwikkelingen worden aangestuurd door de brede school coördinator en de directie.
Onderwijs en identiteit Domein: brede school ontwikkeling De Windroos functioneert als een zelfstandige vreedzame brede school, waarbij zij bij de inhoud hiervan gebruik maakt van educatieve, creatieve en maatschappelijke partners uit de regio. Kinderen en ouders kunnen van 7.30 uur ‘s ochtends tot 18.30 uur ‘s avonds op de Windroos terecht; 2012 1:
2:
2013
2014
De inpandige naschoolse opvang van Freekids start per 1 september 2012 en sluit in de werkwijze aan bij de missie en visie van de Windroos.
pdsa
Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team, middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak, regelmatige evaluatie met Freekids en de jaarlijkse tevredenheidspeiling die in november onder ouders en leerlingen gehouden wordt.
gerealiseerd op: 1 september 2012 (evaluatie en bijstelling vinden jaarlijks plaats)
Naar behoefte starten we met een voorschoolse opvang per 1 oktober 2012.
pdsa
2015
50
Schoolplan 2012 - 2016
2:
3:
4:
ICBS de Windroos
Onderwijs en identiteit Domein: brede school ontwikkeling Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team, middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak.
gerealiseerd op: 1 oktober 2012 (evaluatie en bijstelling vinden jaarlijks plaats)
Per september 2012 organiseert de Windroos maandelijks educatieve bijeenkomsten en ontmoetingen voor ouders. De bijeenkomsten sluiten aan bij de behoeften van zowel ouders en de school.
pdsa
Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team, middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak. Op basis van een aparte evaluatie onder ouders wordt het nieuwe activiteitenaanbod bepaald.
gerealiseerd op: vanaf 1 september 2012 (evaluatie en bijstelling vinden jaarlijks plaats)
Per 1 november is er een naschools activiteitenaanbod voor onze leerlingen beschikbaar dat zich richt op de ‘Meertalige en Talentontwikkeling.’ Het programma is toegankelijk voor alle leerlingen van de Windroos en wordt georganiseerd mede in samenwerking met Freekids.
pdsa
Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team, middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak, regelmatige evaluatie met Freekids en andere organisaties met wie we samenwerken en de jaarlijkse tevredenheidspeiling die in november onder ouders en leerlingen gehouden wordt.
gerealiseerd op: 1 november 2012 (evaluatie en bijstelling vinden jaarlijks plaats)
De Windroos staat in Zaandam bekend als een zelfstandige Vreedzame Brede School. Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team, middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak. Ook de uitkomst van de tevredenheidspeiling die jaarlijks onder ouders gehouden wordt nemen we mee in de evaluatie.
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
gerealiseerd op: 1 september 2013 (evaluatie en bijstelling vinden jaarlijks plaats)
51
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
§ 8.5 Identiteit De identiteit van onze school geeft aan hoe we de levensbeschouwelijke identiteit en de levensbeschouwelijke vorming in de praktijk brengen. Hoewel duidelijk is dat ICBS de Windroos een interconfessionele school is, is er lang niet gesproken over wat dit voor alle betrokkenen betekent. Behalve dat het van belang is dat het team richting geeft aan de identiteit, is het ook van belang dat ouders en kinderen bij deze vraag worden betrokken. Juist omdat de identiteit een rode draad vormt door de school. Identiteit is er altijd; voor, tijdens en na schooltijd. Ook de manier waarop we met elkaar op de Windroos omgaan, is gebaseerd op een denkwijze. Dit onderwerp willen we daarom koppelen aan de identiteit van de school. We willen een Vreedzame School zijn waar kinderen, teamleden en ouders invloed hebben op wat er gebeurt.
Onderwijs en identiteit Domein: identiteit De Windroos is een interconfessionele, vreedzame, brede school waar leerlingen, ouders en team samen zorgdragen voor de vormgeving ervan. Vanuit onze identiteit en volgens de principes van de Vreedzame School bereiden we onze leerlingen - met een internationale inslag - voor op het wereldburgerschap.
1:
2:
3:
4:
2012
2013
2014
2015
Het team blaast de identiteit nieuw leven in, in samenspraak met ouders en leerlingen, implementeert en borgt deze.
pd
sa
pd
sa
Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team, middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak. De uitkomst van de tevredenheidspeiling onder teamleden, ouders en leerlingen in november 2013 wordt tevens meegenomen in de evaluatie.
gerealiseerd op: 1 december 2012 (evaluatie vindt om het jaar plaats plaats)
Er zijn schoolbrede afspraken gemaakt en ingevoerd over de vormgeving en inhoud van het levensbeschouwelijk onderwijs.
pdsa
Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team, middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak. Tevens worden de verslagen van de collegiale consultaties meegenomen in de evaluatie.
gerealiseerd op: 1 december 2012 (evaluatie vindt jaarlijks plaats)
We communiceren open en duidelijk met elkaar. We hanteren pdsa duidelijke schoolregels die gelden voor iedereen die de school binnenstapt.
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
Evaluatie en borging middels een evaluatiemoment in juli 2012 en februari 2013, rapportage voortgang plan van aanpak en tevredenheidspeiling onder ouders, teamleden en leerlingen in november 2012.
gerealiseerd op: 1 maart 2013 (evaluatie vindt jaarlijks plaats)
De Windroos is een plek waar teamleden, ouders en leerlingen zich gekend en erkend voelen; op de Windroos hebben teamleden, leerlingen en ouders invloed op wat er gebeurt.
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
52
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
4:
Onderwijs en identiteit Domein: identiteit Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak. De uitkomst van een extra tevredenheidspeiling onder teamleden, ouders en leerlingen in juni 2013 wordt aan de rapportage toegevoegd.
5:
De Vreedzame School is volledig geïmplementeerd in een doorgaande lijn van groep 1 t/m 8 en zichtbaar in de school. Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team, middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak. De verslaglegging van de klassenbezoeken worden tevens aan de rapportage toegevoegd.
gerealiseerd op: 1 november 2013 (evaluatie vindt jaarlijks plaats)
pdsa
pdsa
pdsa
gerealiseerd op: 1 november 2013 (evaluatie vindt jaarlijks plaats)
53
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
§ 8.6 Opbrengstgericht werken op de Windroos - ons 2e anker - Leerwinst voor ieder kind Uit onderzoek blijkt 1 dat in het onderwijs niet bij alle leerlingen alle talenten tot ontplooiing komen. Dit geldt voor leerlingen bij wie de ontwikkeling van de basisvaardigheden stagneert, leerlingen die onvoldoende de zorg krijgen die ze nodig hebben, leerlingen die onder hun niveau presteren en leerlingen die maar weinig plezier aan het leren beleven. Voordat we het onderwijs op ICBS de Windroos grotendeels richten op talentontwikkeling is het van belang dat de basis van de Windroos in orde is. Op deze manier zorgen we dat ieder kind zich maximaal kan richten op de talentontwikkeling en op dat gebied ook resultaat behaalt. Uit onderzoek dat onder andere door de Onderwijsraad is uitgevoerd (2010) blijkt dat door opbrengstgericht werken leerprestaties stijgen en dat de effectiviteit van het onderwijs verbetert. De kern hiervan is dat zowel teamleden als leerlingen zich in hun taakvoering laten sturen door de uitkomsten van metingen. Michael Fullan, een Canadese socioloog, beschrijft in zijn publicaties ‘wat werkt’ in het onderwijs. Op basis van zijn ideeën zijn over de hele wereld grootschalige onderwijsveranderingen doorgevoerd, waarbij de leerprestaties van leerlingen sterk omhoog zijn gegaan. Fullan geeft aan: ‘Zorg dat de basis op orde is.’ Op de Windroos leggen we daarom de lat voor de basisvakken hoog en zorgen daarmee voor voldoende fundament voor alle andere vakken. We hebben hoge verwachtingen van de leerlingen en van elkaar en focussen ons op resultaat wanneer we ons bezighouden met het verhogen van leeropbrengsten. We kijken daarbij naar wat goed gaat en wat ons nog niet lukt en bepalen wat we anders gaan doen en hoe we de gewenste vooruitgang meten. We benaderen ons anker: ‘Leerwinst voor ieder kind’, vanuit een onderzoekende houding. Als team onderzoeken en delen we met elkaar hoe we de praktijk kunnen verbeteren. Zo ontstaat er een reflectieve praktijk, waar we als professionals ons vak samen verbeteren. Het doel is om te komen tot een open samenwerkingscultuur waar iedereen zich verantwoordelijk voelt en op zijn tijd het voortouw neemt. Tenslotte is het van belang om op te merken dat het niet om opbrengsten zelf gaat, maar om de zingeving ervan. De cyclus van opbrengstgericht werken moet vertaald worden naar de eigen praktijk, met eigen voorwaarden om de leerprestaties van de leerlingen te verbeteren. De onderstaande doelen leiden tot de voorwaarden die nodig zijn om opbrengstgericht te kunnen werken. Bij het onderdeel kwaliteitszorg worden de doelen die leiden tot ‘leerwinst voor ieder kind’ beschreven. Om onze doelen op dit gebied kracht bij de zetten nemen we deel aan ‘School aan Zet’ en zullen we de kwaliteitskaarten die de PO-raad heeft ontwikkeld voor taal, lezen en rekenen gebruiken. Per jaar worden er vier kaarten ingevoerd die we gebruiken als onderdeel van ons systeem voor kwaliteitszorg. 1
Publicatie PO-raad ‘Opbrengstgericht Werken Doe je Zo!’ 2010 54
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Onderwijs en identiteit Domein: leerwinst voor ieder kind - voorwaarden We geven middels een krachtig zorgprofiel en een goed onderbouwde zorgstructuur vorm aan de voorwaarden die nodig zijn om ‘leerwinst voor ieder kind’ te bereiken. Deze voorwaarden stellen ons in staat om alle leerlingen een passend (leer-)aanbod te bieden;
1:
2:
3:
3:
4:
2012
2013
2014
2015
We stellen een zorgprofiel op waarin de behoeften van onze leerlingen jaarlijks uiteen worden gezet. Uit het zorgprofiel blijkt welke zorg wij als school kunnen bieden. In het zorgprofiel staat beschreven welke niveaus van zorg we bieden.
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team, middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak.
gerealiseerd op: 1 juli 2012 (evaluatie en bijstelling vinden jaarlijks plaats)
De zorgstructuur is compleet vernieuwd, is gebaseerd op de laatste ontwikkelingen op dit gebied en voldoet aan de eisen van de inspectie. We beschrijven in het zorgplan hoe de zorgstructuur is opgebouwd en hoe we in de praktijk vormgeven aan het zorgprofiel van de Windroos. Het zorgplan wordt gedragen door teamleden en ouders en jaarlijks geactualiseerd.
pdsa
Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak. De effecten van de zorg(structuur), worden jaarlijks geëvalueerd tijdens zowel de leerling-, groeps-, en opbrengstbesprekingen.
gerealiseerd op: 1 juli 2012 (evaluatie en bijstelling vinden jaarlijks plaats)
In de kleutergroepen is er - naast Kaleidoscoop - een gedegen methode geïmplementeerd waarmee we (in combinatie met TULE SLO) de leerlijnen in groep 1 en 2 vormgeven en waarborgen.
pd
Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team, middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak.
gerealiseerd op: 1 november 2012
Alle teamleden hebben zich verdiept in de zeven eigenschappen van effectief onderwijs, gebruiken deze, en maken deze eigenschappen zichtbaar in de praktijk.
pdsa
Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team, middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak. Een terugkoppeling van de klassenbezoeken die door de directie zijn uitgevoerd worden hierin meegenomen. Om de borging te garanderen wordt de pdsa-cyclus herhaald.
gerealiseerd op: stap 1: 1 december 2012 stap 2: 1 december 2013
In alle groepen wordt er met het GIP-model gewerkt; we herzien de afspraken rond het GIP-model in een doorgaande lijn van groep 1 t/m 8 en borgen deze.
pds
pdsa
pdsa
pdsa
sa
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
55
Schoolplan 2012 - 2016
4:
ICBS de Windroos
Onderwijs en identiteit Domein: leerwinst voor ieder kind - voorwaarden Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak. De bevindingen van de klassenbezoeken door de ‘coaches’ worden hierin meegenomen. Ieder jaar worden de afspraken tijdens de bouwvergaderingen herijkt.
5:
6:
7:
gerealiseerd op: 1 juni 2013 (evaluatie en bijstelling vinden jaarlijks plaats)
Het lesaanbod sluit aan bij de landelijke referentie- en beheersingsniveaus.
pdsa
Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak.
gerealiseerd op: 1 juni 2013
In iedere groep wordt er handelingsgericht met groeps- en individuele handelingsplannen gewerkt. We gebruiken hierbij de leerlijnen van TULE SLO, naast onze reguliere methodes. Leerkrachten stellen de handelingsplannen zelfstandig op. Zowel voor de meer-, gemiddelde als minderbegaafde leerling verzorgt de leerkracht een haalbaar en passend les- en activiteitenaanbod.
pdsa
Evaluatie en borging vinden plaats door de effecten en de haalbaarheid van het werken met groeps- en individuele handelingsplannen te rapporteren. De rapportage wordt in het schoolzorgteam (4x per jaar) en met het team (2x per jaar) besproken. De directie rapporteert de voortgang in het plan van aanpak en voert aanpassingen in waar nodig. Middels de tevredenheidspeiling die eens in de twee jaar in november afgenomen wordt, brengen we de tevredenheid van leerlingen, leerkrachten en ouders aangaande dit onderwerp in kaart.
gerealiseerd op: 1 juni 2013 (evaluatie en bijstelling vinden jaarlijks plaats)
Voor leerlingen die een eigen leerlijn nodig hebben wordt vanaf groep 3 een ontwikkelperspectief (OPP) opgesteld door de leerkracht.
pdsa
Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak. De effecten van de plannen worden geëvalueerd tijdens zowel de leerling-, groeps-, en opbrengstbesprekingen.
gerealiseerd op: 1 december 2013
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
56
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
§ 8.7 Kwaliteitszorg op de Windroos Wat kunnen we doen voor een leerling die alsmaar moeite blijft houden met het lezen van meerlettergrepige woorden? Deze vraag zou bij ons op school door iedereen hetzelfde beantwoord moeten worden. Kwaliteit mag geen toeval zijn, daarom is het schoolbreed systematisch werken aan kwaliteit noodzakelijk. Op ICBS de Windroos is het systeem voor kwaliteitszorg aan de start van dit schoolplan niet voldoende op orde. Er staat op papier hoe de kwaliteitszorg wordt vormgegeven, maar het merendeel van de gemaakte afspraken wordt niet uitgevoerd of is niet bekend bij het team. Het is van belang dat we het juiste beleid formuleren, de juiste handelingen worden verricht en we op de juiste manier evalueren of de doelen bereikt zijn.
Wat is kwaliteitszorg? Kwaliteit is de mate waarin we als school erin slagen om onze doelen te bereiken, naar tevredenheid van onszelf, het team, de ouders, de leerlingen en de overheid. Als we spreken over kwaliteitszorg gaat het over de vraag welke maatregelen we als school nemen om te zorgen dat we kunnen waarmaken wat we beloven. Kwaliteitszorg heeft vijf functies: vaststellen van de bereikte kwaliteit (nulmeting), het formuleren van het ambitieniveau, het verbeteren van de kwaliteit, het borgen (vastleggen) van de gezamenlijk bereikte resultaten, verantwoording afleggen over de bereikte kwaliteit. Op de Windroos doen we dit op een systematische en cyclische manier. Via de PDSA-cyclus werken we planmatig aan het bepalen, uitvoeren, bewaken en controleren en verbeteren van de kwaliteit. Voordat we met de uitvoering van een doel starten, wordt er eerst een plan van aanpak opgesteld waarin we formuleren hoe we dat doel willen bereiken. Dit plan wordt opgesteld op basis van de PDSA-cyclus: PDSA-cyclus Plan: - een beschrijving van het verbeterontwerp; - meting van de huidige situatie, analyse van oorzaken en een opgestelde verbetertheorie. Do: - haalbare en concreet beschreven stappen; - de uitvoering van het plan. Study: - bestudering van de resultaten; - het vieren van successen! Act: - continuering en borging van de verbetering.
57
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Methoden en instrumenten We maken, naast de PDSA-cyclus, binnen AGORA gebruik van de kwaliteitsvragenlijsten van Van Beekveld & Terpstra. Er zijn vier vragenlijsten die gebruikt worden vanwege de signaalfunctie en voor het peilen van de tevredenheid van medewerkers, ouders en leerlingen. De systematiek is die van het INK-model: leiderschap, management, beleid en strategie, middelen en processen. Tevens gebruiken we de beleidsplanner van Van Beekveld & Terpstra, waarin het schoolplan, het jaarplan, de SWOT-analyse, de input uit vragenlijsten, input uit het leerlingvolgsysteem Parnassys, input uit reflectieverslagen en het jaarverslag zijn opgenomen. Het administratieprogramma Parnassys is ook een leerlingvolgsysteem van zowel de school als de organisatie. In dit instrument zijn de vorderingen op het gebied van de hoofdvakken van de individuele leerling, de groep, de school en de stichting te monitoren. Het bovenschools management heeft driemaal per jaar een Management Rapportage gesprek (Marap) met de schooldirectie. Middels dit gesprek wordt de kwaliteitszorg op de Windroos door het College van Bestuur gemonitord. Focus Kwaliteitszorg is zeggen wat je doet, doen wat je zegt, laten zien dat je goed doet wat je zegt en wat je doet steeds proberen beter te doen. Kwaliteitszorg vindt integraal plaats. Uit onderzoek blijkt dat scholen moeite hebben met het grondig analyseren van de opbrengsten. Op de Windroos willen we het maximale uit onze opbrengstanalyses halen. Tot nu toe werden de opbrengsten niet met het team gezamenlijk geanalyseerd. Dit zorgt ervoor dat een analyse te ver van de praktijk af komt te staan. In de praktijk staan de leerkrachten die invloed hebben op wat er in de groep gebeurt; juist zij moeten betrokken worden bij de analyse, zodat zij de uitkomsten kunnen vertalen naar haalbare doelen in de praktijk. Bij het maken van de analyses gebruiken we het kijkvenster van BMC. Dit is een vragenlijst die aan de hand van de aspecten van Goed Onderwijs diepgang in de analyse brengt. We hebben de volgende doelen geformuleerd om de kwaliteitszorg meer dan op peil te krijgen;
Onderwijs en identiteit Domein: Leerwinst voor ieder kind - kwaliteitszorg We werken binnen heldere afspraken en planmatig aan analyse, uitvoering en borging van de daaruit voortvloeiende verbeteractiviteiten. Zij kennen een duidelijke focus op opbrengsten en worden gedragen door het team. Waar mogelijk worden ouders bij verbeteractiviteiten betrokken via ‘Feedback Committees’. Bovenstaande leidt tot Continuous Improvement;
1:
2012
2013
2014
2015
Ieder doel dat we stellen wordt planmatig uiteengezet in een PDSA-schema: ook wel ‘plan van aanpak’ genoemd.
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak.
gerealiseerd op: 1 juni 2012 (herhaalt zich doorlopend)
58
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Onderwijs en identiteit Domein: Leerwinst voor ieder kind - kwaliteitszorg 2:
We evalueren de opbrengsten planmatig en structureel twee pdsa keer per jaar, bouwbreed. Om tot een complete analyse te komen gebruiken we ‘het kijkvenster’ van BMC. Op basis van de analyse van resultaten (tevens de monitoring van de schoolbrede leerwinst) worden er in het jaarplan gerichte verbeteracties geformuleerd. Aan deze verbeteracties worden de kwaliteitskaarten van de PO-raad (Taal-, en Rekenpilots) gekoppeld. Evaluatie en borging vinden plaats door de vastlegging van de analyse in het document ‘Analyse mediometing en eindopbrengsten’ en het jaarplan, waarin de uitkomsten vertaald naar heldere doelstellingen.
3:
Tijdens de leerling-, groeps,- en opbrengstgesprekken ligt het accent op het onderwerp ‘leerwinst’. Waar nodig worden de doelen (in het jaarplan) bijgesteld. In de oudergesprekken wordt ruim aandacht besteed aan het onderwerp leerwinst. Evaluatie en borging vinden plaats middels verslaglegging van de bovengenoemde gesprekken. De reflectie van het team op de opbrengsten wordt daarin verwerkt. De ouders worden ook betrokken bij deze evaluatie middels de tevredenheidspeiling die om ieder jaar in november wordt afgenomen.
4:
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
gerealiseerd op: 1 maart 2013 (herhaalt zich jaarlijks)
pdsa
pdsa
gerealiseerd op: 1 februari 2014
Ieder kind bereikt meetbare leerwinst; op alle gebieden sociaal, motorisch, cognitief, creatief. Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak, rapportages analyse mediometing en eindopbrengsten, verslagen leerling- en groepsbesprekingen, rapportage tevredenheidspeiling.
pdsa
gerealiseerd op: 1 september 2012 (herhaalt zich ieder jaar in maart en juni)
We stellen criteria voor IPC; het aanbod voor de wereldoriënterende en creatieve vakken. Tevens formuleren we hoe we het leerproces van onze leerlingen monitoren. We hanteren deze afspraken doeltreffend in de praktijk; leerlingen bereiken een meetbare groei op deze gebieden. Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak. Dit leidt tot een borgingsdocument: het beleidsstuk ‘IPC op de Windroos’.
5:
pdsa
pdsa gerealiseerd op: 1 november 2014
59
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
§ 8.8 Personeel en organisatie Uiteraard draagt het bestuur zorg voor de correcte uitvoering van de collectieve arbeidsovereenkomst. Op AGORA-niveau is het functiebouwwerk vastgesteld. Hierin staan alle voorkomende functies bij AGORA beschreven inclusief de daarbij behorende salarisschaal. Op de Windroos wordt middels het formatieplan vastgesteld welke functies er in een school voorkomen en welke werktijdfactor daaraan besteed wordt. In de komende jaren wordt de functiemix verder uitgerold over de organisatie. Uitgangspunt is daarbij de voorbeeldfunctie van leerkracht LB en de daaraan toegevoegde mogelijke extra taken binnen de schoolorganisatie. Voor een goede invulling van de normjaartaak, die recht doet aan de inzet van de werknemer is een speciaal instrument ontwikkeld. Op de Windroos willen we dat de talenten van teamleden worden benut. Het is belangrijk dat teamleden optimaal tot hun recht komen en zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen. Van elkaar kunnen en durven leren hoort daarbij. Een school die kwalitatief goed onderwijs wil garanderen vraagt meer van medewerkers, maar geeft ook meer. Een kwaliteitsgerichte werkomgeving geeft structuur, waardevastheid, eenheid en openheid. Om het bovenstaande te bereiken is een professioneel klimaat nodig waarin teamleden: - verantwoordelijkheid nemen en hierin eigenaarschap bovenaan zetten - willen delen - punctueel en accuraat zijn - prettig kunnen samenwerken - efficiënt en doelgericht zijn - goed kunnen organiseren - de grenzen van hun kunnen kennen en de rest overlaten aan anderen Hieronder worden de doelen op het gebied van personeel en organisatie uiteengezet:
Personeel en Organisatie Domein: Personeelsbeleid ICBS de Windroos is een organisatie met een professionele cultuur, waarin teamleden samen zorgdragen voor een fijne werksfeer waarin iedereen het geven en ontvangen van feedback in de dagelijkse praktijk toepast.
1:
2012
2013
2014
2015
In de komende jaren is de LB-functie structureel met zes functies uitgebreid. Binnen de LB-functie oefenen leerkrachten een specialistische functie uit. Functies worden in samenspraak met AGORA, het team en de MR vormgegeven.
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team en de MR middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak.
gerealiseerd op: 1 augustus 2012 (herhaalt zich jaarlijks) 60
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Personeel en Organisatie Domein: Personeelsbeleid 2:
3:
4:
We communiceren open met elkaar en geven binnen heldere teamafspraken waarin eigenaarschap centraal staat vorm aan de identiteit, visie en missie en doelstellingen van de school.
pdsa
Evaluatie en borging middels rapportage voortgang plan van aanpak en tevredenheidspeiling onder ouders en teamleden in november 2012. De afspraken worden opgenomen in het borgingsdocument: ‘Handboek ICBS de Windroos’.
gerealiseerd op: 1 december 2012 (herhaalt zich jaarlijks)
We hanteren duidelijke afspraken ten aanzien van het onderwijs en het werken in de organisatie en zijn in staat om elkaar op het nakomen van de afspraken aan te spreken. Alle afspraken worden vastgelegd in het handboek van de Windroos.
pdsa
Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team, middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak. De afspraken worden opgenomen in het borgingsdocument: ‘Handboek ICBS de Windroos’ en worden jaarlijks geëvalueerd.
gerealiseerd op: 1 december 2012 (herhaalt zich jaarlijks)
We monitoren en begrenzen de werkdruk; de arbopdsa coördinator en de directie hebben hierin een leidende rol. Teamleden creëren eigenaarschap en inzicht als het gaat om (het begrenzen van) hun eigen mogelijkheden. Het verzuim van het personeel wordt intensief gevolgd en waar mogelijk beperkt. De directie gebruikt het instrument ‘Raet verzuimmanager’ om het verzuim te volgen, te bewaken en onderneemt jaarlijks acties om ziekteverzuim te voorkomen. Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team, middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak. De werkdruk wordt tijdens teamvergaderingen geëvalueerd. Tevens wordt ter evaluatie de jaarlijkse tevredenheidspeiling gebruikt. Op basis van de evaluatie worden de doelen op dit gebied bijgesteld in het jaarplan.
5:
6:
pdsa
pdsa
psda
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
gerealiseerd op: 1 december 2012 (herhaalt zich jaarlijks)
Voor iedere functie in de organisatie is door het leerteam Personeel een competentieprofiel opgesteld dat gebaseerd is op de functieprofielen van AGORA en aansluit bij de missie en visie van de school.
pdsa
pdsa
Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team middels een rapportage van de voorgang van het plan van aanpak. De profielen worden gehanteerd binnen sollicitatieprocedures.
gerealiseerd op: 1 december 2012 (herhaalt zich jaarlijks)
Jaarlijks stelt de directie - in samenspraak met het team een scholingsplan op dat aansluit bij zowel de doelen van de organisatie als individuele leerbehoeften van teamleden.
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
pdsa
61
Schoolplan 2012 - 2016
6:
ICBS de Windroos
Personeel en Organisatie Domein: Personeelsbeleid Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team middels een rapportage van de evaluatie van de opbrengsten van de scholing in het jaarverslag.
7:
Drie interne coaches ondersteunen leerkrachten bij leervragen en ieders persoonlijke ontwikkelproces middels klassenbezoeken en feedbackgesprekken. Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak. Tevens wordt de kwaliteit van de coaching geborgd door nascholing en intervisiegesprekken met de directie.
8:
We werken met een bekwaamheidsdossier waarin een ieder persoonlijke leerdoelen benoemt en twee keer per jaar schriftelijk evalueert. Er wordt aansluitend op de cyclus van functioneren en beoordelen eenmaal per jaar zowel een POP als een PAP gesprek gevoerd met ieder teamlid door de directie en/of bouwcoördinatoren om de ontwikkeling te monitoren. Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak. Tevens leidt ieders ingevulde en uitgevoerde en geëvalueerde bekwaamheidsdossier tot borging.
gerealiseerd op: 1 december 2012 (herhaalt zich jaarlijks)
pdsa
pdsa
pdsa
gerealiseerd op: 1 februari 2013 (herhaalt zich jaarlijks)
pdsa
pdsa
pdsa
gerealiseerd op: 1 juni 2013 (herhaalt zich jaarlijks)
62
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
§ 8.9 Middelen en voorzieningen
Middelen en voorzieningen Domein: Communicatie, ICT en financiën De Windroos is een financieel gezonde organisatie waar de middelen structureel ten goede komen aan het onderwijs en de communicatie. 2012 1:
De Windroos beschikt over een aantrekkelijke website en huisstijl en zorgt via deze middelen voor een hoogwaardige externe communicatie. Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team, middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak. Ook wordt de uitkomst van de tevredenheidspeiling onder ouders, leerlingen en teamleden meegenomen in de evaluatie.
2:
De Windroos bouwt een flexibele schil op en heeft ruimte om knelpunten zelfstandig op te vangen. Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team, middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak.
3:
Op de Windroos wordt de leerstof verwerkt via hoogstaande ICT-middelen. De leerlingen kunnen optimaal gebruik maken van deze middelen en beheersen over voldoende eigen vaardigheden. Evaluatie en borging vinden plaats door de directie met het team, middels een rapportage van de voortgang van het plan van aanpak.
2013
2014
2015
pdsa
pdsa
pdsa
gerealiseerd op: 1 juli 2012 (evaluatie vindt jaarlijks plaats)
pdsa
pdsa
pdsa
gerealiseerd op: 1 juni 2013 (evaluatie vindt jaarlijks plaats)
pdsa
pdsa
gerealiseerd op: 1 juli 2014 (evaluatie vindt jaarlijks plaats)
63
Schoolplan 2012 - 2016
ICBS de Windroos
Bijlage:
64