Schoolondersteuningsprofiel
Christelijke basisschool De Rank Meerkerk
Inhoudsopgave Hoofdstuk 1
Inleiding .............................................................................................................. 3
Hoofdstuk 2
Algemene gegevens ........................................................................................... 5
2.1 Contactgegevens .................................................................................................... 5 2.2 Onderwijsvisie / schoolconcept .............................................................................. 5 2.3 Kengetallen leerling-populatie van dit schooljaar en de afgelopen 3 schooljaren 6 Hoofdstuk 3 Basiszorg ........................................................................................................... 10 3.1 Standaarden kwaliteit van de basiszorg ............................................................... 10 3.2 Standaarden handelingsgericht werken ............................................................... 11 3.3 Voorzieningen binnen de school .......................................................................... 12 3.4 Samenwerking met andere instanties .................................................................. 12 Hoofdstuk 4 Onderwijs(zorg-)arrangementen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ................................................................................................................... 13 4.1 Competenties op de verschillende dimensies ...................................................... 13 Hoofdstuk 5 Grenzen aan de mogelijkheden van ons onderwijs ........................................ 15 Hoofdstuk 6
Ambities ............................................................................................................ 16
6.1 Periode 2011-2015 ............................................................................................... 16 6.2 Evaluatie ambities 2011-2015 .............................................................................. 18 6.3 Ambities 2015-2019.............................................................................................. 20 Hoofdstuk 7 Wat de school voor anderen binnen het SWV kan en wil betekenen in het kader van passend onderwijs. ......................................................................................... 21 Hoofdstuk 8
Samenvattende conclusies .............................................................................. 22
Bijlage 1:
Lijst met competenties ......................................................................................... 23
Bijlage 2:
Beschrijving van vier schoolprofielen. ................................................................. 28
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 2
Hoofdstuk 1
Inleiding
Aanleiding: In het kader van de wet Passend Onderwijs is Nederland verdeeld in een aantal regio’s. Binnen elke regio hebben de gezamenlijke besturen de plicht om te zorgen voor een dekkend aanbod aan onderwijs voor alle kinderen binnen de regio. De schoolbesturen zijn hiertoe vertegenwoordigd in het bestuur van het SWV Passend Onderwijs in de regio. Binnen deze regio dient elke school een schoolondersteuningsprofiel op te stellen, waarin staat aangegeven op welke wijze de school invulling geeft aan het bieden van passend onderwijs. Tevens geeft de school aan waar haar grenzen liggen en welke de ambities zijn als het gaat om voor zoveel mogelijk kinderen onderwijs te bieden dat past bij hun onderwijsbehoeften. Samengevat geeft het schoolondersteuningsprofiel een antwoord op de volgende vragen: Wat kunnen we realiseren met ons huidige team? Wat kunnen we realiseren met ondersteuning van externen? Wat willen we op termijn kunnen bieden, waarop gaan we ons ontwikkelen? Voor welke onderwijsbehoeften verwijzen we naar een andere instantie? Waarmee kunnen we andere scholen binnen het SWV helpen? Schoolondersteuningsprofiel: Voor u ligt het schoolondersteuningsprofiel van CBS De Rank uit Meerkerk. De Rank maakt momenteel deel uit van het SWV Driegang. In de periode september - november 2014 hebben de collega’s van De Rank gewerkt aan het verzamelen en bespreken van gegevens met als doel zicht te krijgen op de huidige en gewenste breedte van het onderwijs en zorgaanbod van de school. Het schoolondersteuningsprofiel is tot stand gekomen door de volgende acties: 1. Het invullen van de scorelijst niveau van basisondersteuning. 2. Het bespreken van het SOP 2012 3. Het vaststellen van de ambities voor het SOP 2015-2019 Doelstelling van het schoolondersteuningsprofiel vanuit het referentiekader Passend Onderwijs: De doelstelling van het schoolondersteuningsprofiel is het vinden van antwoorden op de volgende vragen: 1. In welke mate is de school in staat Passend Onderwijs te verzorgen? a. Voor welke kinderen is er een passend aanbod? b. Voor welke kinderen hebben we een passend aanbod met behulp van externe partners? c. Voor welke kinderen kunnen of willen we geen passend aanbod realiseren? 2. In welke richting wil de school zich ontwikkelen? a. Welke expertise hebben we in huis? b. Voor welke kinderen wordt in de komende periode een aanbod ontwikkeld wat er nu nog niet in voldoende mate is? De antwoorden op vraag 1 en 2 kunnen de school helpen om richting te geven aan het onderwijs- en zorgbeleid in de planperiode 2015-2019. Immers in het profiel is beschreven hoe het onderwijs en de zorg nu vorm hebben gekregen en waar ontwikkelambities liggen om deze verder te verbreden en te verdiepen. U vindt de beschrijving van het huidige onderwijs en zorgaanbod in de paragraaf “basiszorg” De voorgenomen ontwikkelingen van de school zijn verwoord in paragraaf “ ambities”.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 3
Onderscheiden niveaus van zorg binnen Passend Onderwijs in het schoolondersteuningsprofiel: In het kader van Passend onderwijs wordt binnen Nederland een onderscheid gemaakt tussen basiszorg, breedtezorg en dieptezorg: Basiszorg betreft de reguliere onderwijszorg die de school zelf kan bieden. Hierbij gaat het om de mogelijkheden die de school heeft om het onderwijs aanbod met behoud van kwaliteit aan te passen aan verschillen in onderwijsbehoeften van kinderen op hun school. Breedtezorg betreft de onderwijszorg die school kan bieden mits er ondersteuning is van externe partners die samenwerken met en in de school. Hierbij gaat het om de mogelijkheden die de school kan organiseren om de vereiste deskundigheid te mobiliseren om zodoende de verantwoordelijkheid om voor alle kinderen passend onderwijs te bieden, waar te kunnen maken. Dieptezorg betreft de zorg die vorm gegeven wordt door gespecialiseerde voorzieningen binnen het SWV. Wanneer basis- en breedtezorg samen ontoereikend zijn, wordt de verantwoordelijkheid van de school overgedragen aan een andere instantie binnen het SWV, bijvoorbeeld het speciaal (basis-) onderwijs. Netwerk, smalle of brede zorgschool, inclusieve school. De mate waarin en de wijze waarop een school in staat is om basiszorg en/of breedtezorg te kunnen realiseren verschilt uiteraard per school. Tal van factoren spelen hierbij een rol. Te denken valt aan verschillen in deskundigheden tussen schoolteams, de mate waarin er sprake is van kinderen die speciale onderwijsbehoeften hebben, de mogelijkheden van het schoolgebouw etc. Om deze verschillen tussen scholen in kaart te brengen binnen een schoolondersteuningsprofiel, maken we gebruik van het door bureau Sardes in haar notitie “Profielen en indiceren “ aangereikte kader waarmee scholen hun huidige situatie én hun ambitie in beeld kunnen krijgen. In dit kader wordt een onderscheid gemaakt tussen een netwerkschool, een smalle zorgschool, een brede zorgschool en een inclusieve school. Een bewerking van dit kader treft u aan in de bijlage. Met behulp van indicatoren kunnen scholen aangeven hoe het huidige onderwijs en zorgaanbod er uit ziet en hoe dit er over een aantal (4) jaren uit kan komen te zien. Hoe de collega’s van de Rank de huidige en de gewenste situatie hebben aangegeven is te lezen in hoofdstuk 4 t/m 8 Standaarden voor basiszorg, breedte zorg en dieptezorg op het niveau van het SWV Basiszorg Bij het vaststellen van de basiszorg op schoolniveau is er binnen het SWV voor gekozen dat alle scholen moeten voldoen aan de standaard zoals deze is opgesteld door de PO-raad. Breedtezorg Scholen zullen ook verschillen in de mate waarin zij in staat zijn een passend onderwijsaanbod te organiseren met behulp van externe deskundigen. Scholen verschillen in hun mogelijkheden om kinderen op te vangen ondersteund door externen. Dieptezorg Hier betreft het leerlingen die niet binnen de (speciale) basisschool opgevangen kunnen worden. Er is, ook niet met behulp van externen, geen mogelijkheid om af te stemmen op de speciale onderwijsbehoeften van deze groep leerlingen.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 4
Hoofdstuk 2
Algemene gegevens
2.1 Contactgegevens School
Christelijke basisschool De Rank
BRIN
05QT
Directeur
Mevrouw J. Korevaar
Intern Begeleider
Mevrouw E. van Zessen
Adres
Blommendaal 6, 4231 DC – Postbus 52, 4230 BB Meerkerk
Telefoon
0183 351387
E-mail
[email protected]
Bestuur
PCPO TriVia
Samenwerkingsverband
SWV Rivierengebied Midden-Nederland
2.2 Onderwijsvisie / schoolconcept Missie Als uitgangspunt voor ons onderwijs hebben wij voor onszelf de volgende missie geformuleerd: Onze christelijke school verzorgt kwalitatief goed onderwijs voor de totale ontwikkeling van de kinderen die op onze school aanwezig zijn. Visie In een aantal stellingen hieronder staat helder en duidelijk aangegeven hoe wij de visie willen uitwerken en waar de school op aangesproken mag worden. We willen voor onze kinderen een Christelijke school zijn, waarbinnen de Bijbelse waarden en normen aan hen overgedragen worden. Op onze school wordt Bijbelgetrouw verteld. Dit betekent dat de verhalen verteld worden overeenkomstig de wijze waarop ze in de Bijbel verwoord zijn. Voor ons is Jezus de Zoon van God die als onze Verlosser tot vergeving van onze zonden naar de aarde gekomen is en wij mogen Hem als voorbeeld nemen voor ons leven. We willen de kinderen meegeven dat het geloven in God verbonden is met liefde, verdraagzaamheid en omzien naar de schepping en elkaar. We willen kinderen leren zelfstandig te denken en verantwoordelijkheid te dragen, zodat zij hun eigen bijdrage aan de maatschappij kunnen leveren. We willen ieder kind het gevoel geven dat het er mag zijn. Dit houdt in dat we de kinderen willen leren omgaan met hun sterke en zwakke punten en er voor zorgen dat ze zich hierin verder kunnen ontwikkelen. De extra zorg voor leerlingen binnen onze school is daarom gericht op kinderen die onder of boven het gemiddelde niveau presteren. We stellen de overdracht van basisvaardigheden centraal. We willen aan de overige vakgebieden ook voldoende aandacht besteden, aangezien die voor de totale ontwikkeling van het kind noodzakelijk zijn. De sociaal-emotionele ontwikkeling van de kinderen vinden we een belangrijk aandachtspunt in ons onderwijs.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 5
Motto Zorg, onze zorg! Schoolconcept Wij werken met een leerstofjaarklassensysteem waarin ruimte is voor enkele individuele programma’s.
2.3 Kengetallen leerling-populatie van dit schooljaar en de afgelopen 3 schooljaren Leerlingaantallen (1 oktobertelling) Per 1 oktober Aantal leerlingen, 1-10-200……..
11/12 221
12/13 223
13/14 226
14/15 224
Bovenstaand figuur laat zien dat het leerlingenaantal stijgt. De verwachting is dat dit de komende jaren nog iets verder stijgt. Leerlinggewichten Per 1 oktober Aantal leerlingen leerlinggewicht 1.0
11/12 13
12/13 11
13/14 8
14/15 7
Bovenstaand figuur laat zien dat er een daling is ingezet in het aantal leerlingen met een leerlinggewicht. De verwachting is dat dit de komende jaren daalt tot 0. Voor- of vroegschool Er wordt niet met een specifiek stimuleringsprogramma gewerkt. Schoolondersteuningsteam: In het schoolondersteuningsteam zitten een orthopedagoog, een ambulant begeleider vanuit het SBO, de IB-er en de groepsleerkracht. Indien nodig worden de ouders uitgenodigd. Als de ouders niet aanwezig zijn, volgt na de bijeenkomst van het schoolondersteuningsteam altijd een terugkoppeling naar de ouders. In het schoolondersteuningsteam worden leerlingen besproken wanneer blijkt dat er sprake is van handelingsverlegenheid omtrent deze leerling. Bij het zetten van een volgende stap in het leerproces is het advies van (externe) deskundigen binnen het schoolondersteuningsteam nodig. De school ervaart de besprekingen met het schoolondersteuningsteam als nuttig en is hierdoor beter in staat om een volgende stap te zetten met het kind en de ouders. Wel blijkt in de praktijk dat de leerkracht regelmatig tegen gebrek aan tijd aanloopt om het handelingsplan uit te voeren. Indicaties en verwijzingen: ‘11/’12
‘12/’13
‘13/’14
‘14/’15
Aanmeldingen bij PCL
0
0
0
0
Verwijzingen SBO
0
0
0
0
Terugplaatsingen vanuit SBO Aantal LWOO/Pro beschikkingen
0
0
0
0
3
1
1
?
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 6
Verwijzingen naar SO cluster 1 en 2 Verwijzingen naar SO cluster 3 Verwijzingen naar SO cluster 4 Rugzakjes cluster 1 en 2
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
2
2
2
Rugzakjes cluster 3
0
0
0
1
Rugzakjes cluster 4
0
1
2
1
Dyslexieverklaringen
14
15
15
14
Gediagnosticeerde hoogbegaafden
0
0
3
3
Leerlingen met een verwijzing De Rank heeft de afgelopen periode geen leerlingen verwezen naar het S(B)O. Indien kinderen verwezen worden heeft dit de volgende oorzaak. Het SBO kan voldoen aan de volgende essentiële onderwijsbehoeften van deze leerlingen, die voor De Rank niet haalbaar zijn: kleine groep, veiligheid en welbevinden van het kind 1-op-1 begeleiding, waarbij de leerkrachtondersteuning in de buurt is als het kind dit nodig heeft. Leerlingen met een arrangement De kinderen met een arrangement worden begeleid door een ambulant begeleider: deze begeleidt de leerkracht en de begeleider van het kind op school. Ook wordt de RT-er ingezet voor extra ondersteuning. Dyslectische leerlingen Voor dyslectische kinderen en kinderen met kenmerken van dyslexie werken we met het dyslexieprotocol. We compenseren en dispenseren en leren de kinderen gebruik maken van hulpmiddelen. De RT-er verzorgt o.a. de pre-teaching, deze wordt aan de risicokleuters gegeven vanaf groep 3. De kinderen die een dyslexieverklaring hebben krijgen dyslexiehulp van Addenda. Per 1-1 2015 wordt deze hulp niet meer vergoed door de zorgverzekering, maar moet dit geregeld worden door de gemeente. Op dit moment is nog niet bekend hoe dit geregeld wordt. Begaafde leerlingen De begaafde leerlingen vanaf groep 3 komen, op basis van hun toetsgegevens (1+ score), in de dolfijngroep. De dolfijnleerkracht is 1 dag in de week op De Rank aanwezig. Kinderen in groep 1 en 2 krijgen verrijkingsstof aangeboden in de groep. Wat betekenen deze gegevens voor de mogelijkheden die de school ziet om nu en in de toekomst passend onderwijs te realiseren voor kinderen met uiteenlopende onderwijsbehoeften? De mogelijkheden zijn/ worden ten volle benut. Zonder rugzakjes zijn er te weinig begeleidingsmogelijkheden.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 7
Inzet formatie De Rank heeft zo’n 220 leerlingen. De gemiddelde groepsgrootte is momenteel ca. 28 leerlingen Er is één professional in de klas Er zijn enkele dagdelen per jaar voor preventieve ambulante begeleiding beschikbaar Er zijn enkele dagdelen per jaar voor ambulante begeleiding beschikbaar De formatie is ± 14 FTE De school beschikt over een directeur, een adjunct directeur, een IB-er, een RT-er, een SOVA-trainer, groepsleerkrachten en een dolfijnleerkracht Wat betekenen deze gegevens voor de mogelijkheden die de school ziet om nu en in de toekomst passend onderwijs te realiseren voor kinderen met uiteenlopende onderwijsbehoeften? Om meer hulp te kunnen bieden is meer ambulante begeleiding nodig. Intern zijn we gericht op de ontwikkeling van de leerkracht: analyses goed in beeld brengen verdieping van de handelingsplannen klassenmanagement kennis van de doorgaande leerlijn leerdoel duidelijk maken voor de kinderen en hierop reflecteren Deskundigheid binnen de school
Schoolmaatschappelijk werker
Aantal personen Beschikbare formatie Op afroep
Gediplomeerd
Remedial Teacher
6
0,2932
X
Intern Begeleider
1
0,3960
X
Sociale vaardigheden specialist
3
0,0838
X
Hoogbegaafdheid specialist
1
0,2306
1
In de IBformatie 0,0542
Taalspecialist Onderwijsassistent
1
Anders.. Wat betekenen deze gegevens voor de mogelijkheden die de school ziet om nu en in de toekomst passend onderwijs te realiseren voor kinderen met uiteenlopende onderwijsbehoeften? De Sociale vaardigheden specialist verzorgt 1 morgen in de 2 weken SOVA training of faalangsttraining voor kinderen die dat nodig hebben. Aanmelden voor deze training gebeurt door de groepsleerkracht, ouders of IB-er. De kinderen hebben 10 tot 16x een bijeenkomst die wordt afgesloten een avondbijeenkomst. De training wordt positief ervaren door de kinderen en door hun ouders. Intern zijn er ook contacten en opdrachten voor de groep en de groepsleerkracht. Op basis van de cijfers kunnen we de zorg niet verder uitbreiden. Het maximum is bereikt. De SOVA training lukt omdat op dat moment 2 groepen bij elkaar worden gevoegd, meer is niet mogelijk. Het team ziet het wel zitten / zou wel meer willen om met meer handen nog meer kinderen te kunnen begeleiden d.m.v. extra oefeningen.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 8
Kenmerken van het schoolgebouw Er is ruimte in een groep voor 1-op-1 begeleiding
X
Er is ruimte in de school voor 1-op-1 begeleiding
X
Er is een prikkelarme werkplek * Er is ruimte voor een time out
X
De lokalen zijn aangepast voor leerlingen met speciale bewegingsbehoeften Er zijn ruimten met specifieke functies voor bewegings en leerbehoeften (fysio, schooltuin, etc.) Er zijn werkplekken voor leerlingen beschikbaar op de gang of in flexibele ruimten
X
Werkruimte waarover leerlingen beschikken
Voldoende
Inrichting van de lokalen
Voldoende
*Met prikkelarm bedoelen wij een werkplek waar geen andere kinderen zijn.
Wat betekenen deze gegevens voor de mogelijkheden die de school ziet om nu en in de toekomst passend onderwijs te realiseren voor kinderen met uiteenlopende onderwijsbehoeften? Alle mogelijkheden worden ten volle benut. Zo wordt er 1 dag in de week kinderfysiotherapie gegeven in het speellokaal door een kinderfysiotherapeut van buitenaf. Kinderen kunnen ook onder schooltijd met een ouder naar logopedie, deze heeft de praktijk dicht bij school. 1 dag per week wordt er dyslexiehulp gegeven in een aparte ruimte.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 9
Hoofdstuk 3
Basiszorg
3.1 Standaarden kwaliteit van de basiszorg De school heeft zichzelf beoordeeld via de scorelijst basisondersteuning. De lijst is ingevuld door leerkrachten, directie en IB’er. Tijdens een teamvergadering is deze lijst besproken en zijn actiepunten opgesteld. De school voldoet over het algemeen aan het niveau van basisondersteuning. Er zijn nog enkele punten die actie behoeven om dit niveau te verdiepen. Deze scorelijst is als bijlage toegevoegd. Wat moet er nog gebeuren om te het niveau van basisondersteuning te verdiepen? De onderstaande actiepunten worden gebruikt om het schoolplan en de jaarplannen 20152019 mee op te stellen. Hier zal een keuze in gemaakt moeten worden. Actie verantwoordelijk Aandachtspunt De toekenning van extra Directeur/IB’er Collega’s zijn niet ondersteuning en de manier waarop voldoende op de hoogte dit gebeurt wordt in de weekbrieven vermeld. Het SOP is onderdeel van het Directeur Opnemen vanaf 2015 schoolplan en de schoolgids De school bepaalt jaarlijks de IB’er effectiviteit van de ondersteuningsmiddelen De school werkt planmatig aan Directeur/IB’er Meer tijd nemen om te verbeteractiviteiten verdiepen. Minder punten tegelijk aanpakken. De school evalueert regelmatig de Directeur/IB’er Tussentijdse evaluaties effecten van de ondersteuning structureel invoeren. Het personeel beschikt voer een Team Nascholing op actuele set van didactische, organisatorische organisatorische en pedagogische competenties competenties voor de begeleiding van (klassenmanagement), bij leerlingen met extra voorkeur in teamverband. onderwijsbehoeften Het onderwijsarrangement betreft IB’er Ouders uitnodigen voor het zowel de onderwijs- als de gezinskant schoolondersteuningsteam. Aandacht voor gesprekken voeren met ouders. De school koppelt in het eerste jaar Onderbouwcoördinator Contacten peuterspeelzaal de ontwikkeling van leerlingen met extra onderwijsbehoeften terug aan de voorschoolse voorziening of de vorige school Als een leerling de school verlaat, stelt Leerkracht groep Leerkrachten stellen het de school samen met de ouders en de 8/IB’er rapport op en bespreken leerling een onderwijskundig rapport dit met de ouders. op. Ouders ontvangen een kopie Leerkrachten zorgen voor een kopie.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 10
3.2 Standaarden handelingsgericht werken Onderstaand schema geeft weer in hoeverre de school op dit moment handelingsgericht werken heeft ingevoerd. zwak
voldoende
Leerkrachten verkennen en benoemen de onderwijsbehoeften van leerlingen, o.a. door observatie, gesprekken en het analyseren van toetsen. Leerkrachten bekijken en bespreken de wisselwerking tussen de leerling, de leerkracht, de groep en de leerstof om de onderwijsbehoeften te begrijpen en daarop af te stemmen. Leerkrachten reflecteren op hun eigen rol en het effect van hun gedrag op het gedrag van leerlingen, ouders en collega’s. Leerkrachten zijn zich bewust van de grote invloed die zij op de ontwikkeling van hun leerlingen hebben. Alle teamleden zoeken, benoemen en benutten de sterke kanten en interesses van de leerlingen, de leerkrachten, de ouders en het schoolteam. Leerkrachten werken samen met hun leerlingen. Ze betrekken hen bij de analyse, formuleren samen doelen en benutten de ideeën en oplossingen van leerlingen. Leerkrachten werken samen met ouders. Ze betrekken hen als ervaringsdeskundige en partner bij de analyse van de situatie en het bedenken en uitvoeren van de aanpak. Leerkrachten benoemen hoge, reële SMARTI-doelen voor de lange (einde schooljaar) en voor de korte (tussendoelen) termijn. Deze doelen worden gecommuniceerd en geëvalueerd met leerlingen, ouders en collega’s. Leerkrachten werken met een groepsplan waarin ze de doelen en aanpak voor de groep, subgroepjes en mogelijk een individuele leerling beschrijven. Leerkrachten bespreken minstens drie keer per jaar hun vragen betreffende het opstellen, uitvoeren en realiseren van hun groepsplannen met de intern begeleider. De onderwijs- en begeleidingsstructuur is voor eenieder duidelijk. Er zijn heldere afspraken over wie wat doet, waarom, waar, hoe en wanneer. Alle teamleden zijn open naar collega’s, leerlingen en ouders over het werk dat gedaan wordt of is. Motieven en opvattingen worden daarbij inzichtelijk gemaakt.
goed
excellent
X
X
X X X
X
X
X
X
X
X
X
Toelichting: Het handelingsgericht werken is nog in ontwikkeling. We werken niet met groepsplannen. Het groepsoverzicht heeft wel aandacht, daarnaast werken we met handelingsplannen waarbij leerlingen geclusterd worden.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
n.v.t.
pagina 11
3.3 Voorzieningen binnen de school Time out
X
Hoogbegaafdengroep – plusklas
X
(Preventieve) ambulante begeleiding
X
Voorschool (VVE)
X
Ondersteuningsteam
X
3.4 Samenwerking met andere instanties Samenwerkingsverband PO (ib netwerken)
X
SBO
X
(V)SO Rec 1,2,3,4
X
SWV VO
X
Lokale overheid
X
Bureau jeugdzorg
X
Centrum Jeugd en Gezin
X
Maatschappelijk werk
X
GGZ
X
Leerplicht
X
Buurtregisseur, politie
X
Wat betekenen deze gegevens voor de mogelijkheden die de school ziet om nu en in de toekomst passend onderwijs te realiseren voor kinderen met uiteenlopende onderwijsbehoeften? We kunnen passend onderwijs realiseren voor leerlingen met leerachterstanden, kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong, kinderen met lichte gedragsproblemen en kinderen met een geringe fysieke beperking. Kinderen met een zware gedragsproblematiek en/of een zware fysieke beperking kunnen bij ons op school niet begeleid worden. Met de huidige mogelijkheden en faciliteiten kunnen wij de zorg niet uitbreiden, maar wel handhaven op het bestaande niveau.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 12
Hoofdstuk 4 Onderwijs(zorg-)arrangementen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften 4.1 Competenties op de verschillende dimensies Leren en ontwikkeling Dit gaat over de kenmerken van de leerling die de ontwikkeling en het leren bemoeilijken en die niet hoofdzakelijk toe te schrijven zijn aan de andere vier domeinen. Te denken valt aan leer- en ontwikkelingsmoeilijkheden c.q stoornissen, zoals bijvoorbeeld dyslexie. Voor de categorie leren en ontwikkeling hebben we voldoende deskundigheid in huis te hebben en hier veelal passend onderwijs te kunnen realiseren. Op het moment dat dit niet het geval is, kunnen we voldoende expertise van buiten in huis halen om ons te ondersteunen het kind te begeleiden. Fysiek/ medisch Hier hebben we het over een meer rechtstreekse relatie tussen de lichamelijke kenmerken van de leerling (en de medische consequenties) en de onderwijsbehoeften van deze leerling. Hierbij gaat het om lichamelijke of verstandelijke beperkingen. Voor de categorie fysiek en medisch hebben we minder mogelijkheden op school. Er valt binnen deze categorie nog veel te ‘leren’ m.b.v. externe specialisten. Het bieden van passend onderwijs aan kinderen met extra onderwijsbehoeften binnen deze categorie mag niet ten koste gaan van de andere kinderen in de groep. Als dit wel het geval is, komt er een grens aan onze mogelijkheden. Sociaal-emotioneel / gedrag Dit betreft het gedrag van de leerling dat ervoor zorgt dat de leerprocessen belemmerd worden. De gedragsmoeilijkheden/ stoornissen zorgen er in meer of mindere mate voor dat de leerling niet optimaal aan de leerprocessen kan deelnemen. Voor de categorie sociaal-emotioneel/gedrag geeft De Rank hebben wij voldoende deskundigheid in huis om aan kinderen met extra onderwijsbehoeften binnen deze categorie passend onderwijs te bieden. Er is een sociale vaardighedenspecialist aanwezig die ingezet wordt voor SOVA training. Op het moment dat de ontwikkeling en/of het welbevinden van de groep in het geding is, komt er een grens aan onze mogelijkheden. Werkhouding Dit gaat over moeilijkheden met de vaardigheden van de leerling om aandachtig en betrokken aan de leerprocessen deel te nemen. De oorzaken hiervan zijn uiteraard divers. Voor de categorie werkhouding kunnen wij in de meeste gevallen passend onderwijs realiseren. Thuissituatie De omschrijvingen bevatten belemmeringen in de thuissituatie. De omstandigheden belasten de leerling zodanig dat speciale onderwijsbehoeften ontstaan om de leerprocessen op gang te brengen en te houden. Voor de categorie thuissituatie kunnen wij kinderen en ouders met extra onderwijsbehoeften op dit terrein goed opvangen.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 13
Relatie De mate van betrokkenheid op en verbondenheid met de leraar en medeleerlingen. In de relatie ligt de mogelijkheid van leren met en van elkaar door samenwerken of feedback. Gerichtheid van de leerling op de ander maakt leren mogelijk door de inzet van spiegelneuronen in het brein. Voor de leraar ligt in de relatie de mogelijkheid tot pedagogische invloed. Indien er structureel en schijnbaar onomkeerbaar geen relatie met de leerling is, kan de school geen passend onderwijs organiseren. Leerkrachten zijn over het algemeen in staat een relatie met de kinderen op te bouwen die het passend onderwijs ondersteunt. Welbevinden De mate waarin de leerling zich vrij, sociaal-emotioneel veilig en plezierig voelt in de schoolomgeving. Onbehagen, van welke aard ook, zorgt voor een bedreigd gevoel in leer- en ontwikkelingstaken. De reactie hierop legt eerder een accent op "overleven", dan op ontwikkelen. Indien er structureel en schijnbaar onomkeerbaar een gebrek aan welbevinden is, kan de school geen passend onderwijs organiseren. Uit de vragenlijst sociale veiligheid blijkt dat het welbevinden van de kinderen op De Rank van een dusdanig niveau is dat dit geen belemmering vormt voor het geven van passend onderwijs. Ontwikkeling De mate waarin de leerling voortgang maakt in leer- en ontwikkelingstaken. De waargenomen ontwikkeling door de leerling zelf en de ervaren waardering hiervoor, zijn de brandstof voor betrokkenheid op de eigen ontwikkeling. De mate waarin de school haar begeleiding kan afstemmen op verschillen in ontwikkeling van haar leerlingen, bepaalt voor een groot deel de zorgbreedte van de school. Indien er structureel en schijnbaar onomkeerbaar onvoldoende ontwikkeling waarneembaar is, kan de school geen passend onderwijs organiseren. Veiligheid De mate van fysieke veiligheid van de leerling zelf, de medeleerlingen en de leraar. Deze kan direct in het geding zijn bij bijvoorbeeld agressie, of indirect door bijvoorbeeld gebrek aan inzicht bij de leerling. De emotionele veiligheid is bij de dimensie welbevinden benoemd. Indien er structureel en schijnbaar onomkeerbaar onveilige situaties ontstaan, kan de school geen passend onderwijs organiseren.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 14
Hoofdstuk 5 onderwijs
Grenzen aan de mogelijkheden van ons
De Rank verzorgt onderwijs aan leerlingen met uiteenlopende onderwijs- en zorgbehoeften. Uit de profielen blijken meer mogelijkheden dan onmogelijkheden. De grenzen zijn zichtbaar wanneer: Bij leren en ontwikkeling blijkt dat de school geen passend onderwijs kan organiseren wanneer de leerlingen door onvoldoende tijd en aandacht hun welbevinden structureel verliezen. Verder speelt, naast het welbevinden van de leerling ook het welbevinden van de leerkracht, van de groep, de effectiviteit van de lessen een rol. De grens is overschreden als er wel veel energie ingestoken wordt maar er toch te weinig leerresultaat zichtbaar is. In het fysiek - medisch domein kan de school geen passend onderwijs realiseren wanneer de aandacht en tijd voor de betreffende leerling teveel wordt en ten koste gaat van de groep en/of de leerkracht. Er zal per individuele leerling binnen dit domein naar de onderwijsbehoeften en mogelijkheden van de school gekeken moeten worden. Ten aanzien van de sociaal - emotionele ontwikkeling kan de school geen onderwijs organiseren voor leerlingen die voor zichzelf, medeleerlingen of leerkracht structureel een bedreiging vormen. Het welbevinden is een duidelijke pijler. Ook voor leerlingen waar het gedrag vanuit een stoornis niet in balans is kan geen passend onderwijs georganiseerd worden. Voor specifieke onderwijsbehoeften, die vooral draaien om werkhouding of het domein thuissituatie, wordt er geen grens aangegeven. In het algemeen kan men dus stellen dat de grens bereikt is wanneer op één of andere manier de balans in de groep verstoord wordt, met alle bovenstaande punten daarbij in acht genomen.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 15
Hoofdstuk 6
Ambities
6.1 Periode 2011-2015 CBS De Rank is een school waar betrokken leerkrachten aandacht en zorg hebben voor het welbevinden van het kind en we binnen het leerstofjaarklassensysteem denken en werken vanuit mogelijkheden. Dit betekent dat er voor enkele leerlingen in de groep ruimte is voor een eigen leerlijn. Om in het kader van passend onderwijs voor zoveel mogelijk kinderen de juiste school te kunnen zijn, heeft het team in de periode 2011-2014 de volgende ambities uitgesproken:
(Nog) meer kijken naar het kind: begrijpen wat het nodig heeft om zich te ontwikkelen Gesprekken voeren met kinderen Ouders zien als ervaringsdeskundigen Analyseren / evalueren van de handelingsplannen en groepsoverzichten Verdieping aanbrengen in de handelingsplannen Kennis van leerlijnen om SMARTI-doelen te bepalen
In de inschatting van het team op de dimensies van zorgbreedte (bijlage 4), ontstaat het volgende beeld. De linker foto geeft de inschatting weer van de huidige situatie en de rechter de ambitie over 4 jaar 2011
2015
Gespecificeerd naar de domeinen kan nog het volgende aangevuld worden: Leren en ontwikkeling Gemotiveerde collega’s om bij te scholen / artikelen te lezen. Verdieping aanbrengen in het zorgdossier. Collegiaal overleg. Stappenplan maken. RT-momenten. Samenwerken / observeren / analyseren. Passende werkvormen bij de eigen leerlijnen. Waardering voor het kind, ook door de groep.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 16
Fysiek-medisch In (blijven) zetten van deskundigheid van buitenaf. Extra inzet van de formatie. Goede samenwerking met de ambulant begeleider. Sociaal emotioneel/ gedrag Ondersteuning van de aanwezige deskundigheid m.b.v. een methode waarin het accent ligt op rollenspel zodat leerlingen zelf ervaringen opdoen. Inzetten / gebruik maken van de adviserende rol van ervaren SOVA trainers bij problemen binnen de groep. Tijd vrijmaken / nemen om aandacht te besteden aan de sociaal emotionele ontwikkeling / gedrag. Een sociaal emotioneel klimaat in de groep / school creëren waarbinnen ieder (individueel) kind zich veilig voelt. Ontwikkelen van een doorgaande lijn. Time-out plek creëren Prikkelarme leeromgeving mogelijk maken Werkhouding Succeservaring(en) opdoen door de leerling d.m.v. overzichtelijke korte opdrachten en positieve feedback. Kennis hebben van andere motiverende werkvormen / materiaal Doelen delen met de kinderen (ook het doel wat betreft de werkhouding) Autonomie van de kinderen vergroten zodat ze betrokken worden bij hun leerproces. Naast hulp van collega’s en het zorgteam ook deskundige hulp als je vastloopt met een leerling. Thuissituatie Ontwikkelen van een open houding naar ouders toe door: Coöperatieve opstelling Wees een OEN (open, eerlijk en nieuwsgierig) Begrijpen wat ouders voor ogen hebben Gesprekstechnieken ontwikkelen
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 17
6.2 Evaluatie ambities 2011-2015 Ambitie: (Nog) meer kijken naar het kind: begrijpen wat het nodig heeft om zich te ontwikkelen Evaluatie: Aan dit punt hebben we gewerkt met een schoolbegeleider in bijeenkomsten over handelingsgericht werken. Leerkrachten kijken beter naar het kind. Dit komt terug in de beschrijving van de onderwijsbehoeften. Leerkrachten gaan niet meer uit van hun eigen ervaringen en van wat zij gewend zijn. Afspraken die hierover gemaakt zijn, zijn opgenomen in ons zorgplan. Aandachtspunt: Bij de aanpak van de leerlingen door andere (opvolgende) leerkrachten kan nog meer gelijk getrokken worden. Ambitie: Gesprekken voeren met kinderen Evaluatie: Het gesprekken voeren met kinderen is geoefend tijdens de bijeenkomsten HGW o.l.v. een schoolbegeleider. Bij het invoeren van de nieuwe rekenmethode hebben we een studiemiddag georganiseerd over het voeren van rekengesprekken. De gesprekken met kinderen worden gebruikt om de analyses van de handelingsplannen te maken en kinderen te begeleiden in hun sociaal/emotioneel welzijn. Aandachtspunt: Er moet voldoende tijd zijn voor deze gesprekken. Dit moet d.m.v. goed klassenmanagement geregeld worden. Leerkrachten geven aan hier soms moeite mee te hebben. Dit punt wordt daarom ook opgenomen in de nieuwe ambities. Ambitie: Ouders zien als ervaringsdeskundigen Evaluatie: Ouders worden betrokken bij de extra ondersteuning aan hun kind. Zij zijn aanwezig bij de besprekingen van het ondersteuningsteam en de leerkrachten gaan de handelingsplannen met de ouders bespreken op een daarvoor geplande contactavond. Deze manier van werken is vastgelegd in ons zorgplan. Aandachtspunten: De eerste contactavond m.b.t. dit onderwerp wordt in februari 2015 georganiseerd. Ambitie: Analyseren / evalueren van de groepshandelingsplannen en groepsoverzichten en verdieping aanbrengen in de groepshandelingsplannen Evaluatie: We hebben in Parnassys een format gezet om de analyses te maken. Dit format is bedoeld om leerkrachten een handvat te geven bij het analyseren. Dit format kan door leerkrachten zelf nog verder aangevuld worden. De analyses van de handelingsplannen worden steeds beter. De groepsoverzichten gebruiken we in de vorm van de groepskaart in Parnassys. Hierin worden de stimulerende/belemmerende factoren en de onderwijsbehoeften weergegeven. De handelingsplannen worden 4x per jaar geëvalueerd. Deze manier van werken is vastgelegd in ons zorgplan. Aandachtspunten: Leerkrachten vinden het analyseren en tussentijds evalueren nog steeds lastig. Dit blijft onderwerp van aandacht. Het is van belang om tijd vrij te maken voor de evaluatie. Leerkrachten kunnen, als de formatie het toestaat, hiervoor uitgeroosterd worden. Deze ambitie blijft staan.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 18
Ambitie: Kennis van leerlijnen om SMARTI-doelen te bepalen Evaluatie: De leerlijnen voor rekenen zijn besproken en uitgewerkt in verschillende teambijeenkomsten. Er wordt op dit moment gewerkt aan de leerlijn spelling in de groepen 6, 7 en 8. Leerkrachten slagen er nog niet altijd in om het leerdoel goed duidelijk te maken aan de leerlingen (bron: groepsbezoeken door schoolbegeleider, IB’er en directie). De leerlijnen worden opgenomen in ons schoolwerkplan. Aandachtspunten: In de volgende periode wordt de leerlijn voor de andere vakken in kaart gebracht. Tijdens de groepsbezoeken blijft het benoemen en evalueren van het leerdoel een aandachtspunt. Ambitie: Ontwikkeling in de richting van een brede zorgschool Evaluatie: We zijn op dit moment op het punt waarvan we 4 jaar geleden aangegeven hebben te willen zijn. We hebben dit bereikt door de bijeenkomsten HGW, de studiedagen om de handelingsplannen in orde te maken en de onderwijsbehoeften van de kinderen in kaart te brengen. De inrichting van de zorg is beschreven in het zorgplan. Aandachtspunten: We willen de komende 4 jaar deze ontwikkeling verder verdiepen, maar hebben niet de ambitie om uit te groeien tot een volledig brede zorgschool.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 19
6.3 Ambities 2015-2019 Voor de komende periode hebben we de onderstaande ambities opgesteld. Deze ambities worden verwerkt in het schoolplan en het daarbij behorende jaarplan. De ambities zijn opgesteld n.a.v. de zelfevaluatie zoals beschreven in hoofdstuk 3 en besproken in de teamvergadering. Ambitie: Afstemming door de leerkrachten op de manier van handelen bij het kind. Tijdens de groepsbesprekingen en de overdracht van leerlingen besteden we in het bijzonder aandacht aan de aanpak van de zorgleerlingen, zodat iedere leerkracht dit op dezelfde manier doet. Ambitie: Goed analyseren en evalueren van de handelingsplannen. We plannen hiervoor 2 studiedagen. Als het mogelijk is, worden leerkrachten ook uitgeroosterd voor de tussentijdse evaluatie. Aan het begin van de studiedagen plannen we een studiemoment over de inhoud van de analyse en de relatie met de leerdoelen en de evaluatie. Ambitie: De leerlijnen voor de diverse vakgebieden uitwerken en hier kennis van hebben. We plannen dit tijdens de bouwvergaderingen. De uitwerkingen worden toegevoegd aan het schoolwerkplan. Ambitie: De doelen duidelijk maken aan de kinderen en hierop evalueren. Iedere leerkracht begint de les met het vertellen van het doel van die les en sluit de les af met de evaluatie van dit doel. Dit wordt n.a.v. de groepsbezoeken met de leerkrachten besproken. Ambitie: Verdieping aanbrengen in ons huidige niveau van zorg (blijven leren en ontwikkelen). De actiepunten hiervoor zijn de vinden in paragraaf 3.1. Ambitie: De mogelijkheid onderzoeken of het gebruik van groepsplannen een meerwaarde heeft voor ons onderwijs. Ambitie: Leerkrachten voeren een goed klassenmanagement waarin het mogelijk is te differentiëren en de handelingsplannen uit te voeren. Leerkrachten maken hierbij gebruik van het directie instructiemodel. Aan dit onderwerp zal tijdens studiemomenten aandacht besteed worden.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 20
Hoofdstuk 7
Wat de school voor anderen binnen het SWV kan en wil betekenen in het kader van passend onderwijs.
Voor welke leerlingen met speciale onderwijsbehoeften mag uw school zeker gebeld worden? Bellen mag altijd, afhankelijk van de hulpvraag / onderwijsbehoeften wordt er verder gekeken. Welke deskundigheid van uw school zou u ook in willen zetten voor het samenwerkingsverband? Expertise plusleerlingen Expertise eigen leerlijn spelling in groep 6/7/8 Expertise SOVA training/Faalangsttraining Kanjertraining Welke voorwaarden stelt de school hierbij? We willen iedere leerling onderwijs aanbieden wat past, maar dit moet niet ten koste gaan van de andere leerlingen in de groep. We willen expertise delen maar ook halen. Tijd is wel een voorwaarde.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 21
Hoofdstuk 8
Samenvattende conclusies
CBS De Rank situeert zichzelf als een school op de grens van een smalle en brede zorgschool. Deze positie willen we blijven behouden. De school heeft betrokken leerkrachten in dienst, er wordt gewerkt met een leerstofjaarklassensysteem met HGW als basis. Binnen de groep is ruimte voor enkele leerlingen met een eigen leerlijn. Ook is er ruimte voor de gehandicapte leerling omdat men er in principe wil zijn voor alle leerlingen in de buurt. Voor de meer begaafde leerlingen is er een dolfijngroep in school. Er is een duidelijke zorgstructuur aanwezig met daarin o.a. 3x per jaar een groepsbespreking / leerlingbespreking gericht op het handelen van de leerkracht. Binnen het team is er expertise op het gebied van taal/lezen, gedrag, hoogbegaafdheid en faalangst aanwezig. Men houdt SOVA training op school en er zijn nauwe contacten met de fysiotherapeut en de logopedist. CBS De Rank voldoet aan het niveau van de basiszorg zoals aangegeven in de criteria van de PO-raad. Wij vinden dat er nog wel ontwikkelpunten zijn, zodat we de zorg meer verdieping kunnen geven. Er is verdieping nodig in het systematisch volgen en analyseren van de voortgang in de ontwikkeling van de kinderen. De leerkrachten dienen zich een goede vorm van klassenmanagement eigen te maken om voldoende zorg te kunnen blijven bieden. Het daadwerkelijk handelingsgericht werken en afstemmen van je handelen als leerkracht op onderwijsbehoeften van leerlingen blijkt in de praktijk veel inzicht en kansen op te leveren. De school beoordeelt zichzelf als school waar handelingsgericht werken in ontwikkeling blijft. Grenzen aan de mogelijkheden in het kader van passend onderwijs ervaart CBS De Rank op een aantal omschreven punten in hoofdstuk 5, waarbij zij vooral grenzen benoemt wanneer het welbevinden of de veiligheid van de leerling, andere kinderen of de leerkracht structureel niet meer in te garanderen is. De Rank heeft voor de komende jaren de ambitie om zich verder te bekwamen in de realisering van haar visie: kwalitatief goed onderwijs voor de totale ontwikkeling van de kinderen die op De Rank aanwezig zijn
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 22
Bijlage 1:
Lijst met competenties
Deze lijst met competenties definieert de competenties die leerkrachten nodig hebben om passend onderwijs te kunnen geven binnen categorieën relatie (R), ontwikkeling (O), welbevinden (W)en veiligheid (V) op de diverse gebieden. Leren en ontwikkeling R 1. Met kinderen op een coachende wijze gesprekken voeren, gericht op het zelf bedenken van oplossingen in het omgaan met een beperking. 2. Voorkomen dat kinderen met leerachterstand te geïsoleerd raken in de klas, bijvoorbeeld door hen bij samenwerkingsopdrachten een zinvolle (alternatieve) bijdrage te laten leveren. 3. Een beroep kunnen doen op talenten die in het gebruikelijke basisaanbod te weinig benut worden. 4. Kinderen leren om oog te hebben voor elkaars kwaliteiten en dit bespreekbaar maken. 5. Moeilijkheden benaderen vanuit mogelijkheden en kansen, door uit te gaan van wat een kind al wel kan en nodig heeft om bepaalde doelen te bereiken. 6. Waarderen waar kinderen sterk in zijn en hen daarin uitdagen. 7. Positieve verwachtingen uitspreken en positieve aspecten kunnen benoemen en benutten. O 8. Kennis op het gebied van (ernstige) leerproblematiek, zodat effectieve instructie en begeleiding geboden kan worden. 9. Het reguliere onderwijsaanbod indikken, aanpassen en aanvullen met verdiepende en uitdagende leerinhouden en andere leerstrategieën. 10. Een ontwikkelperspectief (eigen leerlijn met tussendoelen) kunnen opstellen in overleg met kind, ouders en begeleiders. 11. De ontwikkeling van de ontluikende geletterdheid en gecijferdheid nauwkeurig volgen en begeleiden. 12. Klassenmanagement zo organiseren dat bepaalde kinderen een instructie op eigen niveau krijgen en kunnen werken met eigen opdrachten passend bij hun leerlijn. 13. In relatie tot de tussendoelen effectieve werkvormen organiseren die passen bij het thema. 14. Formuleren van inhoudelijke doelen in de zone van naaste ontwikkeling voor kinderen die iets extra’s of anders nodig hebben. 15. Voor kinderen die iets extra’s of anders nodig hebben, passende activiteiten en werkvormen inbedden in het groepsaanbod. 16. Vertrouwd zijn met de opbouw en inhoud van de leerlijnen. Op basis daarvan een passend onderwijsaanbod kunnen organiseren, zodat kinderen aan onderliggende vaardigheden kunnen werken. 17. Haalbare uitdagingen kunnen bieden om succeservaringen te laten opdoen. Daarbij ook toewerken naar toerusting voor het groepsaanbod. W 18. Ook voor kinderen die moeite hebben met leren, succeservaringen organiseren en deze met hen zichtbaar maken. 19. Samenwerkingsopdrachten en sociale interactie regisseren waarbij kinderen een eigen inbreng kunnen hebben, elkaar waarderen en van en met elkaar leren. 20. Stimuleren, waarderen en ontwikkelen van eigen keuzes, initiatief en eigen verantwoordelijkheid van kinderen. 21. Op een geduldige, positieve manier kinderen benaderen, vanuit hoge maar ook reële verwachtingen afgestemd op het ontwikkelingsperspectief van het kind. 22. Met de ouders op een open manier bespreken van hun zorgen en ideeën, op zoek
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 23
naar mogelijkheden om samen te werken in de begeleiding van het kind. 23. Eigen keuzes, initiatief en verantwoordelijkheid stimuleren, benoemen, waarderen en belonen. 24. Kinderen leren te reflecteren op hun gevoelens en ondersteunen bij het opbouwen van een reëel positief zelfbeeld. Fysiek en medisch R 1. Activiteiten en spelletjes organiseren waarin alle kinderen, ook kinderen met een beperking, mee kunnen doen. 2. Kinderen coachen in de interactie met een doof groepsgenootje, o.a. door het introduceren en samen leren van gebarentaal en picto’s. 3. Een groepsklimaat kunnen creëren waarin kinderen met een (beperking of) medisch probleem gestimuleerd worden zelf uit te leggen wat het probleem inhoudt en hoe je daar het beste mee kunt omgaan. 4. Een groepsklimaat kunnen creëren, waarin kinderen leren elkaar te accepteren en waarderen om hoe iemand is in plaats van hoe iemand eruit ziet en wat iemand heeft. 5. Vanuit deze basis kinderen leren elkaar op ongewenst gedrag aan te spreken, zonder daarbij elkaar als persoon af te wijzen. O 6. Klassenmanagement zo organiseren dat bepaalde kinderen een instructie op eigen niveau krijgen en rustig kunnen werken met eigen opdrachten passend bij hun leerlijn. 7. Aangepaste materialen en technieken zo normaal mogelijk in het leerprogramma plaatsen. 8. Daarbij in samenwerking met een gespecialiseerde ambulant begeleider reflecteren op de effectiviteit van de eigen aanpak. 9. Een overzichtelijk, gestructureerd onderwijsleerklimaat kunnen realiseren met een goede balans tussen inspanning en ontspanning. 10. Vanuit een goed zicht op leerlijnen, activiteiten op maat kunnen aanbieden, zodat ook kinderen met een verstandelijke handicap zich optimaal kunnen ontwikkelen. W 11. Creëren van een positief groepsklimaat door het bespreken van de sfeer in de groep en de omgang met elkaar. 12. Op een open, constructieve manier met ouders samenwerken om de aanpak en begeleiding van kinderen thuis en op school op elkaar af te stemmen. V 13. Introduceren en consequent hanteren van concrete, functionele signalen, waardoor kinderen op een zelfstandige en veilige manier kunnen spelen en werken. 14. Weten hoe te handelen wanneer kinderen een ‘aanval’ hebben en anderen mogelijk in paniek raken. 15. Op een open manier en met regelmaat met kinderen bespreken wat zij nodig hebben om zich op hun gemak te voelen op school. 16. Op een positieve, consequente manier situaties overzichtelijk en inzichtelijk voor kinderen kunnen maken.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 24
Sociaal emotioneel en gedrag 1. Op grond van observatie aansluiting kunnen maken bij de belevingswereld van R kinderen die moeite hebben met het maken van contact. 2. Samen met een kind concrete sociale vaardigheden kunnen bepalen, die het kind met steun van de leerkracht gaat oefenen. 3. Effectieve, niet (ver)oordelende feedback geven, zodat de leerling leert te reflecteren op de gewenste en ongewenste effecten van zijn gedrag op anderen. 4. Onvoorwaardelijk accepteren door in doen en laten te laten blijken dat de leerling gezien is, gewaardeerd wordt en welkom is. O 5. Het inrichten en organiseren van een onderwijsleeromgeving met veel voorspelbaarheid en routines, ondersteund door picto’s . 6. Realiseren van een prikkelarme omgeving met veel structuur voor bepaalde kinderen. 7. Samen met een leerling leerdoelen in concrete taal formuleren en evalueren door ze zoveel mogelijk toe te schrijven aan de eigen inbreng. 8. Haalbare sociaal - emotionele vaardigheden in de zone van naaste ontwikkelingen als korte termijn doelen kunnen formuleren en concretiseren. 9. Organiseren van samenwerkingsopdrachten waarbij een ieders talenten benut en gewaardeerd worden. W 10. Initiatief nemen om tijdig hulp in te roepen van externe deskundigen om de beste aanpak voor een kind te realiseren voor zowel op school als in het gezin. 11. Met ouders samenwerken om het kind het gevoel te geven dat leerkracht en ouders op één lijn zitten als betrouwbare volwassenen. 12. Accepteren van de leerling, waarbij onderscheid gemaakt wordt tussen de persoon en het gedrag in wat wel of niet acceptabel is. 13. Initiatief, sociale betrokkenheid en reflectie concreet benoemen en waarderen. V 14. Met een kind routine ontwikkelen voor bedreigende situaties, waarbij het kind zoveel mogelijk zelf de regie kan houden. 15. Kunnen confronteren en grenzen aangeven. 16. Situaties overzichtelijk en inzichtelijk voor kinderen kunnen maken en op een rustige, besliste wijze kunnen handelen bij onveilige en/of onverwachte situaties.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 25
Werkhouding R 1. 2. 3. 4. O
5. 6. 7. 8. 9.
W
10. 11. 12. 13. 14. 15.
Kunnen omgaan met de behoeften van (hyper)actieve kinderen en hun energie positief kunnen inzetten. Weerstand kunnen accepteren en ombuigen naar positieve energie en gezamenlijke verantwoordelijkheid. Hoge verwachtingen hebben ten aanzien van de werkhouding waarderen wat de leerling daarmee bereikt. Feedback geven waarbij succeservaringen benadrukt en toegeschreven worden aan eigen inzet, vaardigheden en prestaties. Structurerende, ondersteunende begeleiding gericht op het voorkómen van moeilijkheden in plaats van corrigerende begeleiding achteraf. Functionele kennis van leerprocessen om leerlingen te begeleiden, gericht op het vergroten van hun betrokkenheid en zelfsturing bij het leerproces. Leerstof voor leerlingen hanteerbaar en betekenisvol kunnen maken. De betrokkenheid en het leerrendement van de leerlingen kunnen vergroten door het gebruik van relevante motivatietheorieën. Concrete, inhoudelijke doelen met de leerling kunnen formuleren op het gebied van leren en werkhouding en deze kunnen realiseren met uitnodigende. werkvormen en materialen Succeservaringen creëren door haalbare doelen te stellen. Daarbij zorgen dat de lat geleidelijk hoger komt te liggen. Momenten van rust en stilte organiseren voor en met de leerling, zonder de leerling te isoleren van de groep. De sociale en persoonlijke talenten van de leerling kunnen inzetten bij de (samenwerkings)opdrachten. Leerprocessen kunnen organiseren waarbij willen en kiezen centraal staan i.p.v. moeten. Constructief kunnen samenwerken met de ouders met als doel een betere werkhouding en plezier in het leren. Autonomie stimuleren door selectieve reacties op zelfstandig en verantwoordelijk gedrag. Samenwerken met de ouders met als doel de zelfstandigheid en het zelfvertrouwen van de leerling te vergroten.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 26
Thuissituatie R 1. 2. 3. 4. O
5. 6. 7. 8.
9. W
10. 11. 12. 13. 14. 15.
V
16.
Verantwoordelijkheid en vertrouwen geven in (sociale) taken in de groep, die aansprekend zijn voor de leerling en de groepsgenoten. Ouders confronteren met de ongewenste effecten van de huidige aanpak op het leergedrag van de leerling en de samenwerking opnieuw starten. Negatief aandacht vragend gedrag kunnen ombuigen naar gewenst aandacht vragend gedrag door bedoelingen en effecten te benoemen en herkaderen. Ouders ondersteunen bij het "loslaten van hun kind waar het kan" en "structureren waar het nodig is". Structureren, ondersteunen en uitbouwen van de werkplanning van de leerling op basis van hoge verwachtingen en concrete doelen Samen met de leerling een plan van aanpak maken, waarbij de verantwoordelijkheid van de leerling toeneemt. Stimuleren van initiatief en verantwoordelijkheid door positieve feedback. Betrokkenheid vergroten door het bieden van aansprekende inhouden, keuzevrijheden en mogelijkheid tot samenwerken. Dit kunnen organiseren binnen overzichtelijke leersituaties Leeromgeving creëren waarin kinderen hun zelfvertrouwen kunnen ontwikkelen door positieve feedback op hun activiteiten. Constructief samenwerken met ouders vanuit het gezamenlijke belang van het kind door zowel ondersteunend als grenzen stellend te zijn. Zelfvertrouwen van kinderen ontwikkelen en verstevigen door vertrouwen te tonen in hun mogelijkheden Confronteren zonder moraliseren door te benoemen, te luisteren en inzichten te delen. Kind onvoorwaardelijk accepteren, waarderen en helpen aandacht te verwerven door positief gedrag consequent te belonen. Ouders ondersteunen bij het bieden van vaste patronen en leefregels. Laten ervaren dat alle kinderen ertoe doen en erbij horen door hun eigenaardigheden te waarderen en te benutten. Een veilig pedagogisch klimaat kunnen creëren waar kinderen leren voor zichzelf en elkaar te zorgen.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 27
Bijlage 2:
Beschrijving van vier schoolprofielen.
Bron: Sardes – Profileren en indiceren - 2010 1.
Speciale onderwijszorg op de netwerkschool
Veld
Setting binnen de klas
Setting binnen de school
Hoeveelheid aandacht en tijd
Er is één paar handen in de klas. De leerkracht zorgt zelf voor bijv. pre-teaching, werken aan de instructietafel, op tijdelijke basis (bijv. een uur per week) Er wordt gewerkt met de gegeven groepsgrootte ( ca. 25 leerlingen)
Er is speciale begeleiding door de RT’er en/of IB’er op tijdelijke basis. (gedurende enkele uren per week)
Onderwijsmaterialen
Er wordt waar nodig gebruik gemaakt van niveaudifferentiatie volgens de lesmethoden. Er is aanvullend remediërend materiaal voor de kernvakken, behoren bij de gebruikte lesmethoden.
Er zijn onderwijsmaterialen beschikbaar die tegemoet komen aan specifieke didactische kenmerken en speciale pedagogische/psychologische kenmerken (bijv. beloningssysteem)
Ruimtelijke omgeving
In de klas is er gelegenheid om één- Er is op de gang ruimte waar éénop-één begeleiding te geven. op-één begeleiding of begeleiding van een groepje leerlingen kan plaats vinden.
Expertise
De leerkracht heeft enige kennis van De RT’er en/of IB’er hebben enige en competenties op het gebied van kennis van en competenties op speciale onderwijsbehoeften het gebied van de meest voorkomende speciale onderwijsbehoeften.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 28
Samenwerking met andere instanties
2.
De leerkracht onderhoudt contacten Er is op basis van behoefte met de IB’er om op de hoogte te samenwerking en afstemming met blijven. professionals uit S(B)O en zorginstellingen.
Speciale onderwijszorg op de smalle zorgschool
Veld
Setting binnen de klas
Hoeveelheid aandacht en tijd
Er is één paar handen in de klas, Er is speciale begeleiding door de lkr zorgt eventueel met extra RT’er en/of IB’er op tijdelijke basis ondersteuning van oa/ou/mll (een dagdeel of dag per week). Er voor bijv. preteaching, extra is speciale onderwijszorg door leestijd, op tijdelijke basis AB’er (gedurende enkele uren per (enkele uren per week). week). Er wordt grotendeels gewerkt met de gegeven groepsgrootte (± 25 leerlingen). Voor korte perioden kan de groep kleiner worden gemaakt door inzet van oa/ou/mll. De lkr kan dan individuele zorgleerling of groepje zorgleerlingen helpen. Er wordt gebruik gemaakt van Er zijn onderwijsniveau- en tempodifferentiatie in materialen beschikbaar die de lesmethoden. Er is aanvullend tegemoetkomen aan specifieke remediërend materiaal, didactische kenmerken (bijv. behorend bij de gebruikte pictogrammen) en speciale lesmethoden. pedagogische/psychologische kenmerken. Er wordt op projectbasis gewerkt aan het pedagogisch klimaat.
Onderwijsmaterialen
Ruimtelijke omgeving
Setting binnen de school
Er is een aparte plek (bijv. Er is op de gang ruimte waar éénprikkelarm hoekje) waar één-op- op-één begeleiding of begeleiding één begeleiding of begeleiding van een groepje leerlingen met van een groepje leerlingen met speciale onderwijsbehoeften kan speciale onderwijsbehoeften kan plaatsvinden. plaatsvinden.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 29
Expertise
De lkr heeft enige kennis van en competenties op het gebied van speciale onderwijsbehoeften. Enkele leerkrachten hebben zich verdiept in de meest voorkomende speciale onderwijsbehoeften en aanpakken.
De RT’er en/of IB’er hebben kennis van en competenties op het gebied van vele speciale onderwijsbehoeften. Een deel van het team heeft kennis van en competenties op het gebied van speciale onderwijsbehoeften.
Samenwerking met andere instanties
De lk onderhoudt contacten met Er is geregeld samenwerking en de IB’er om op de hoogte te afstemming met professionals uit blijven. s(b)o en zorginstellingen.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 30
3. Speciale onderwijszorg op de brede zorgschool Veld
Setting binnen de klas
Setting binnen de school
Hoeveelheid aandacht en tijd
Er zijn meer handen in de klas mogelijke, door oa, voor aanvullende begeleiding, op tijdelijke basis (gedurende) enkele dagdelen per week). De groepen zijn kleiner.
Er is speciale begeleiding door RT’er en/of IB’er, op semipermanente basis (gedurende enkele dagen per week). Er is speciale ondersteuning door AB’er (gedurende enkele dagdelen per week).
Onderwijsmaterialen
Er wordt niveau- en Er is een orthotheek met tempodifferentiatie toegepast onderwijsmaterialen, die binnen de lesmethoden. Voor tegemoetkomen aan specifieke leerlingen met speciale didactische kenmerken, speciale onderwijsbehoeften zijn er ook pedagogische/psychologische andere materialen en methoden kenmerken en fysieke/lichamelijke beschikbaar. Er is aanvullend kenmerken. remediërend materiaal, Er wordt door de hele school behorend bij de gebruikte gewerkt met een speciaal lesmethoden. Er wordt lesstof programma of methodiek voor de aangeboden vanuit leerlijnen die sociaal-emotionele ontwikkeling zijn gebaseerd op de kerndoelen. (bijv. Leefstijl). Er zijn aparte plekken waar één- Er is en aparte ruimte voor andere op-één begeleiding en functies (bijvoorbeeld voor begeleiding van groepjes verzorging of voor een time-out). leerlingen met speciale onderwijsbehoeften kan plaatsvinden. Meerdere lkr hebben veel kennis Een groot deel van het team heeft en competenties op het gebied kennis van en competenties op van wat leerlingen met speciale het gebied van de speciale onderwijsbehoeften nodig onderwijsbehoeften van hebben. leerlingen Via collegiale consultatie en intervisie blijven lkr scherp.
Ruimtelijke omgeving
Expertise
Samenwerking met andere instanties
De IB’er, RT’er en lk werken regelmatig samen met professionals van externe instanties (bijv. algemeen maatschappelijk werk, RIAGG, GG & GD).
Er is regelmatig samenwerking en afstemming met professionals uit s(b)o en zorginstellingen (bijv. gezamenlijke bijdrage aan uitvoering van het plan van aanpak). Externe experts zijn op afroep beschikbaar als daar behoefte aan is (bijvoorbeeld faalangsttrainer).
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 31
4. Speciale onderwijszorg op de inclusieve school Veld Hoeveelheid aandacht en tijd
Onderwijsmaterialen
Ruimtelijke omgeving
Setting binnen de klas Er zijn meerdere handen in de klas, door lkr/oa voor intensieve (één-op-één) begeleiding, op permanente basis (gedurende de gehele week). Er wordt gewerkt in kleinere groepen. Leerlingen met speciale onderwijsbehoeften volgen (individuele) leerlijnen in de kernvakken, gebaseerd op de kerndoelen. Er zijn onderwijsmaterialen aanwezig met speciale didactische kenmerken, speciale pedagogische kenmerken en fysieke/lichamelijke kenmerken, tegemoetkomend aan kind specifieke behoeften (bijv. verpleegmateriaal voor langdurig zieke kinderen). De lokalen zijn aangepast voor leerlingen met speciale bewegingsbehoeften (bijv. rolstoelgebruik). De lokalen zijn ruim en er zijn deelruimtes voor diverse activiteiten.
Setting binnen de school Er is speciale onderwijszorg door vlkr, RT’er en/of IB’er op permanente basis (gedurende alle dagen). Er is speciale onderwijszorg door AB’er (gedurende enkele dagen per week). Er is een rijk geoutilleerde orthotheek met onderwijsmaterialen die tegemoetkomen aan specifieke didactische kenmerken, speciale pedagogische/psychologische kenmerken en fysieke/ lichamelijke kenmerken. Er wordt door de hele school gewerkt met een speciaal programma of methodiek voor de sociaal-emotionele ontwikkeling (preventief pedagogisch schoolklimaat). De binnen- en buitenruimte zijn volledig aangepast voor leerlingen met speciale behoeften (bijv. rolstoelgebruik, time-out), voor speciale verzorging (bijv. revalidatie, fysiotherapie) en voor speciale leerbehoeften (bijv. schooltuin). Er zijn meerdere aparte ruimtes met een eigen functie (bijv. voor time-out).
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 32
Expertise
Samenwerking met andere instanties
De lk zijn experts op het gebied Het gehele team heeft kennis van van speciale onderwijsbehoeften. en competenties op het gebied Zij hebben daartoe scholings- en van de speciale certificeringstrajecten gevolgd onderwijsbehoeften van (bijv. akte so en master SEN). De leerlingen. Experts op het gebied lk laten zich voortdurend van de verschillende domeinen, bijscholen, m.b.v. coaching en zoals gedrag, fysiek-medisch, ‘training on the spot’(videothuissituatie, leren en interactie-begeleiding). Via ontwikkelen, zijn direct externe audits/inspectiebezoeken beschikbaar (bijv. logopedist, blijven lk scherp. schoolmaatschappelijk werker, orthopedagogisch specialist, kinderfysiotherapeut, schoolpsycholoog). Er is een ouderconsulent die belangen behartigt van ouders en hen wegwijs maakt in de ‘wereld die zorg heet’ (bijv. bij aanvragen financiële ondersteuning). De IB’er, RT’er en lk werken Er is op structurele basis intensief samen met intensieve samenwerking en professionals van externe afstemming met s(b)o en andere instanties (hogescholen en zorginstellingen (ook met Bureau universiteiten), benutten nieuwe Jeugdzorg) voor alle leerlingen wetenschappelijke inzichten en met speciale onderwijs- en evidence based opvoedingsbehoeften (bv. behandelingsmethoden (na gezamenlijke bijdrage aan raadpleging databank Effectieve uitvoering van het plan van jeugdinterventies). aanpak). Externe experts zijn op Daarnaast worden op een afroep beschikbaar (bv. verantwoorde wijze ook nieuwe speltherapeut, faalangsttrainer, aanpakken uitgeprobeerd. maar ook wijkagent, wijkverpleegkundige/ schoolarts, leerplichtambtenaar). De school biedt i.s.m. instellingen aantrekkelijke (opvoedings)cursussen aan voor ouders.
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 33
Schoolondersteuningsprofiel 2015-2019
pagina 34