2014-2015
Schoolondersteuningsprofiel januari 2015
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
SCHOOLGEGEVENS Naam school Directeur /schoolleider Adres Telefoon E-mail
Schoolondersteuningsprofiel
Terra VMBO-Groen en het Groene Lyceum De heer H. Koch (Adjunct-directeur) Huizingsbrinkweg 9, 7812 BK Emmen 0591 – 617344
[email protected] en/of
[email protected]
Pagina 2
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
SCHOOLGEGEVENS
2
1
Inleiding
4
2
Korte beschrijving van de school en leerlingpopulatie
5
2.1 Algemene situatieschets van de school
6
2.2 Leerlingenpopulatie en leerlingenaantal
8
3
Onderwijsondersteuning
3.1 Schematische weergave zorginrichting
9 Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
3.2 Zorgstructuur
10
3.3 Breedtezorg
11
3.4 Dieptezorg
13
3.5 Participatie: ouders en leerlingen
13
4
Gewenste situatie
14
4.1 Ambities in de basiszorg
14
4.2 Ambities in de breedtezorg
14
5
15
Onderwijszorgaanbod
5.1 Behoefte versus aanbod
15
5.2 Verschillen in huidig en toekomstig aanbod
15
5.3 Ambities van de school
15
6.
16
Basiszorg
Bijlage 1: Schematische weergave zorgstructuur, ringemodel
17
Bijlage 2: Invulling zorg
18
Bijlage 3: Verzuim
19
Bijlage 4: Remediale hulp
20
Bijlage 5: Beleid en werkwijze m.b.t. dyslexie
22
Bijlage 6: Decanaat
25
Bijlage 7: Symbiose OPDC leerlingen naar regulier onderwijs
26
Schoolondersteuningsprofiel
Pagina 3
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
1 INLEIDING De ontwikkeling van passend onderwijs en de invoering van de zorgplicht vraagt van scholen dat ze zich helder en transparant positioneren en aangeven welke zorg zij kunnen bieden. Maar ook waar zij hun grenzen trekken en op welk moment ze verwijzen naar andere onderwijsvormen. Scholen moeten kunnen aangeven welke mogelijkheden zij zien om met ondersteuning van buitenaf ondersteuningsarrangementen aan te bieden en zo ja, voor welke kinderen. In het (in ontwikkeling zijnde) beleid van passend onderwijs wordt gesproken over het uitwerken van ondersteuningsprofielen van scholen. In het ondersteuningsprofiel geeft een school aan welke basiszorg zij biedt en welke gespecialiseerde zorg zij eventueel met hulp van derden kan bieden. Ook worden afspraken vastgelegd over ondersteuning en deskundigheidsbevordering van personeel, die nodig zijn om het ondersteuningsprofiel te kunnen realiseren. Binnen het samenwerkingsverband moet het geheel aan ondersteuningsprofielen, de speciale bovenschoolse voorzieningen en afspraken met het (voortgezet) speciaal onderwijs zorgen voor een dekkend aanbod van ondersteuning.
Schoolondersteuningsprofiel
Pagina 4
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
2 KORTE BESCHRIJVING VAN DE SCHOOL EN LEERLINGPOPULATIE Het Terra in Emmen valt onder het Terra opleidingscentrum dat VMBO-Groen, mbo en volwassenenonderwijs (TerraNext) aanbiedt in de provincies Drenthe, Groningen en Friesland. De scholen hebben een ‘groen karakter’, wat inhoudt dat de scholen te maken hebben met groen, voeding, dier, natuur & milieu. Terra maakt samen met het Dollard College en RSG de Borgen onderdeel uit van Onderwijsgroep Noord. Terra heeft in totaal 11 vestigingen. MBO-opleidingen zijn er in Assen, Emmen, Groningen en Meppel. De VMBO-Groen-scholen staan in: Assen, Eelde, Emmen, Meppel, Oldekerk, Winsum en Wolvega. Het Groene Lyceum wordt aangeboden in Assen, Eelde, Emmen, Meppel, Winsum en Wolvega. Terra te Emmen is een school voor VMBO-Groen en het Groene Lyceum. VMBO-Groen biedt onderwijs in de leerwegen BB, KB, GL en GL+. Deze laatste leerweg biedt de mogelijkheid het diploma theoretische leerweg (TL) te behalen. De beroepsgerichte vakken in de bovenbouw die aangeboden worden zijn bloembinden en -schikken, consumptief, dierhouderij, plantenteelt en groene ruimte. Na VMBO-Groen is een doorstroming naar alle sectoren in het mbo mogelijk: Groen, Zorg en Welzijn, Handel en Administratie en Techniek. e
Het Groene Lyceum is een alternatief voor leerlingen met een havo/vwo-advies. Zij beginnen in het 3 leerjaar aan hun vmbo-GL/TL-examen en de opleiding wordt na 5 jaar afgesloten met een mbo-diploma niveau 4 ‘Commercieel Ondernemen'. Met dit diploma kunnen de leerlingen instromen in het hbo in praktisch alle richtingen. Inmiddels heeft Terra een speciale sportklas in leerjaar 1 en 2 op zowel KB- als GL/TL-niveau. Deze leerlingen krijgen in de week ruim meer sport dan de rest. Middels verdieping en verbreding in allerlei sportactiviteiten zullen leerlingen bepaalde vaardigheden en competenties verwerven. De overige vestigingen van Terra, zoals hierboven genoemd, blijven in dit onderwijs-zorgprofiel buiten beschouwing.
Schoolondersteuningsprofiel
Pagina 5
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
2.1 Algemene situatieschets van de school Missie van de school Terra heeft de volgende missie geformuleerd: “Terra helpt mensen en organisaties zich te ontwikkelen en een gewaardeerde rol te spelen in het groene domein van de wereld van morgen.” Terra hanteert de volgende hoekstenen bij de concretisering van zijn visie: Terra voorziet, in samenwerking met andere organisaties, in een zo volledig mogelijk aanbod in het groene domein. Zij verzorgt authentiek onderwijs ten behoeve van en samen met de direct belanghebbenden, waarin ze inspeelt op individuele leer- en ontwikkelingsbehoeften van de leerlingen. Redzaamheid, talentontwikkeling en ondernemerschap ten behoeve van duurzaamheid in breed-groen is wat Terra bij haar leerlingen wil verwezenlijken Het personeel werkt professioneel, is betrokken, levert hoge kwaliteit en is trots op Terra en haar leerlingen Terra maakt gebruik van moderne technologie die zich bewezen heeft De leerlingen bedrijven en organisaties, samenwerkingspartners en de overheid waarderen de aanpak en de resultaten van Terra Terra wil tot de beste groene opleiders van Nederland behoren Het onderwijs steunt op goede relaties tussen alle belanghebbenden. Wat betreft het onderwijs gaat het daarbij om goede pedagogische en didactische relaties tussen docenten en leerlingen en goede communicatie tussen school en ouders. Samen met het bedrijfsleven zoekt Terra naar een passende taakverdeling, zowel binnen de theoretische als de praktische onderdelen van het curriculum. Om de strategische doelen te realiseren, is ook een goede samenwerking nodig met andere instellingen die zich bezighouden met leren, onderwijzen en jeugd(zorg). Die samenwerking zoekt Terra in de regio en in breder verband. Visie op passend onderwijs Het Terra in Emmen ziet passend onderwijs als een uitdaging. Een visie over passend onderwijs is in ontwikkeling. In eerste instantie was het team wat terughoudend, de landelijke ontwikkelingen werden gevolgd. Echter, nu is het team van mening dat passend onderwijs kansen en mogelijkheden biedt, die nog verder uitgediept en onderzocht zullen worden. De school biedt momenteel al breedtezorg. Externe functionarissen zijn binnen de school actief op het terrein van zorg. Er is sprake van een bredere zorg dan basiszorg. Een groot deel van de huidige leerlingpopulatie heeft een lwoo-indicatie. Daarnaast wordt bij iedere nieuwe leerling met een handicap gekeken of er een adequaat antwoord gegeven kan worden op de vraag om aparte voorzieningen, dan wel om specifieke pedagogische en didactische behoeften. De leerlingbegeleiding is gedegen vormgegeven volgens het ringenmodel. Verdere uitbreiding van de zorg is zeker een mogelijkheid die de school wil onderzoeken en oppakken. Het huidige gebouw is een beperkende factor voor bijvoorbeeld leerlingen in een rolstoel. Er is geen lift aanwezig. Onderwijs en zorg aan leerlingen met een handicap is mogelijk, op voorwaarde dat de school daarvoor op passende wijze wordt ingericht en gefaciliteerd.
Schoolondersteuningsprofiel
Pagina 6
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
Het bieden van onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die moeilijk lerend zijn, vindt de school zeker geen probleem. In het verleden hebben bijvoorbeeld ook leerlingen van het PrO de BB-opleiding met goed gevolg afgerond. Leerlingen met gedragsmoeilijkheden zijn minder goed op te vangen, zeker als er sprake is van (ernstig) excessief en/of externaliserend gedrag. De mogelijkheden van ondersteuning aan leerlingen die de school in de toekomst zou willen bieden, worden samen bepaald met het team. De school wil haar mogelijkheden verruimen. Het wil in de toekomst een bijdrage leveren aan het bieden van goed onderwijs aan leerlingen die speciale ondersteuning nodig hebben. Het wil een school zijn zonder een specifiek zorgetiket. Onderwijsconcept In de schoolgids staat het onderwijs op het Terra als volgt omschreven: “Activerend leren: het onderwijs is voortdurend in beweging. De school volgt daarin de ontwikkelingen in de maatschappij. De maatschappij is immers ook voortdurend in ontwikkeling. Meer en meer richt het onderwijs zich op de leerling: Wat vraagt de leerling? Wat vraagt de maatschappij van die leerling? Dat betekent dat de inrichting van het onderwijs verandert. Je werkt meer zelfstandig: je leert zelf plannen, zelf antwoorden te zoeken, enzovoort. Daarbij word je uiteraard gesteund door de docent. Ook onze school richt zich op deze aanpak. Onze docenten zijn zich voortdurend aan het scholen om ervoor te zorgen dat ze je goed kunnen begeleiden.” Het onderwijs typeert zich als: op de ontwikkeling van iedere leerling vindt een goede monitoring plaats, waardoor iedere leerling maximale ontwikkelingskansen krijgt. De leerling staat centraal. Daar waar nodig krijgt de leerling extra ondersteuning (didactisch en pedagogisch) om zo hun schoolloopbaan beter te doorlopen. Zo is bijvoorbeeld het rooster van 45 naar 60 minuten gegaan om meer rust en werktijd tijdens de lessen te creëren. Tevens kunnen de lessen meer gedifferentieerd worden ingevuld door de docenten. Om dit te kunnen realiseren heeft er scholing plaatsgevonden tijdens schooljaar 2013-2014. Tijdens de scholing is er aandacht gegeven aan hoe de verschillen binnen de klas en de individuele leerlingen kunnen worden herkend en hoe de leerlingen kunnen worden aangezet tot individueel leren. Deze werkwijze vraagt van de docenten een goede analyse van het leergedrag bij leerlingen, met als doel het leergedrag goed te beïnvloeden. Dit kan in sommige gevallen betekenen dat het bijvoorbeeld nodig is dat leerlingen zich gedurende de les kort gaan ontspannen door middel van bijvoorbeeld een “Energizer” (een lichamelijke speloefening in de klas). Vervolgens kunnen ze zich weer beter focussen op de leerstof. Dit vereist van de leerkracht een proactieve en handelingsgerichte aanpak. Klassen worden zo klein als mogelijk gehouden (BB: doelstelling is 15, KB tot een maximum van 24). Voor de BB-afdeling zijn sinds schooljaar 2012-2013 twee stamlokalen ingericht. Het doel van deze stamlokalen is dat de leerlingen een eigen plek hebben in de school, dit zorgt voor rust en structuur. Tussen de lokalen is een stiltewerkplek en staan de kluisjes van de eerste klas. Voor het eerste lesuur is het lokaal open, dit creëert rust voor ze. Het kernteam BB is klein en de theoriedocenten geven voornamelijk les in deze lokalen. De mentoren van de BB klassen zijn ook zoveel mogelijk bereikbaar voor de leerlingen.
In Het Groene Lyceum zijn de leerlingen in grotere mate verantwoordelijk voor hun eigen leerproces. De volgende drie begrippen staan daarbij centraal: competentiegericht leren; activerende didactiek en de elektronische leeromgeving.
Schoolondersteuningsprofiel
Pagina 7
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
2.2 Leerlingenpopulatie en leerlingenaantal Het leerlingenaantal is de laatste jaren gegroeid tot ruim 650 leerlingen. De groep leerlingen is als zeer divers te typeren. Ze zijn afkomstig uit diverse milieus, achtergronden en familiesamenstellingen. De school beschikt over een wereldklas, waarin allochtone leerlingen de beginselen van de Nederlandse taal leren. In Emmen zijn er naast Terra nog drie andere scholen voor voortgezet onderwijs. De verwachting is dat er de komende jaren een daling zal optreden in het aantal leerlingen op alle VO-scholen; geralateerd aan de landelijke tendens t.a.v. het dalende leerlingaantal. Het gebied waar de leerlingen vandaag komen is erg uitgestrekt. Er wordt geprobeerd om tijdens de schooltijd geen tussenuren te laten ontstaan; zodat de schooldagen zo compact mogelijk worden aangeboden en rekening wordt gehouden met de reistijden van de leerlingen. Om tussenuren te voorkomen, staan er voor ieder lesuur drie vervangingsdocenten ingepland. De school heeft de naam dat het kansen biedt, ook aan de zwakkere leerlingen. Dit uit zich onder andere in het relatief groot aantal lwoo- en RZB-leerlingen (Regionaal Zorg Budget). Lwoo levert een jaarlijkse extra financiering na indicering. Een RZB wordt eenmaal per leerling toegekend, dat bedrag wordt besteed voor alle vier leerjaren op de school. RZB gelden worden aangevraagd op basis van leerachterstanden van één leerdomein. Lwoo gelden worden aangevraagd op basis van leerachterstanden van twee leerdomeinen, waarvan in ieder geval inzichtelijk rekenen en/of begrijpend lezen. De huidige kleinschaligheid van de school wordt als prettig ervaren. De ligging van de school is gunstig. Daarnaast is het een rookvrije school. Dit heeft een positieve invloed op de leerlingen: de verleiding om te gaan roken is kleiner. Leerlingenpopulatie in getallen: 2012-2013 Totaal 629 (LWOO 178, RZB 54) 2013-2014 Totaal 665 (LWOO 168, RZB 81) 2014-2015 Totaal 673 (LWOO 156, RZB 86) Uitstroom:
Groen 28% Technische vervolgopleiding 17% Zorg / welzijn 31% Economische vervolgopleiding 18% havo 6%
Schoolondersteuningsprofiel
Pagina 8
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
3 ONDERWIJSONDERSTEUNING 3.1 Schematische weergave zorginrichting gerelateerd aan passend onderwijs binnen vmbo Terra
(vanaf schooljaar 2014 – 2015) Basiszorg Remedial teaching (RT) Counselors Decaan Vertrouwenspersoon Faalangstreductietraining Examenvreestraining Intern zorgteam Leerlingenbespreking Dyslexie SoVa LGF / trajectgroep Breedtezorg Zorgadviesteam Bureau Jeugdzorg Rebound SWV Op de Rails Agressieregulatietraining / SoVa/ (door of met externen) OPDC Schoolarts Politie MEE Verslavingszorg Noord Nederland Orthopedagoog Leerplichtambtenaar Schoolmaatschappelijk werk
Dieptezorg Arrangement (voorheen cluster 4) Arrangement (voorheen cluster 3) Cluster 2 Cluster 1 Praktijkonderwijs
Schoolondersteuningsprofiel
Pagina 9
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
Draagvlak voor passend onderwijs Met de komst van passend onderwijs krijgt de school leerlingen aangeboden met een bepaalde ondersteuningsbehoefte. Eén van de doelen van het schooljaar 2015 – 2016 is om het onderwijsgevend personeel te professionaliseren op het gebied van handelingsgerichte diagnostiek. De school heeft inmiddels expertise opgebouwd als gevolg van het huidig aantal lwoo-ers en RZB-leerlingen binnen de school. Er wordt momenteel nagedacht over het aantal leerlingen wat in het kader van passend onderwijs kan worden aangenomen en kan worden voorzien van een passende ondersteuning. ‘ Passend Onderwijs is een nieuwe ontwikkeling en derhalve is de implementatie van e.e.a. binnen VMBOTerra ook in ontwikkeling op dit moment. In de onderbouwklassen is er meer begeleiding voor de leerlingen en wordt er meer aandacht besteed aan ondersteuning richting de leerlingen. In de bovenbouw ligt het accent meer op leervorderingen en wordt er toegewerkt naar het examen. De rol van de mentor is erg belangrijk. In de eerste twee klassen heeft een groep leerlingen steeds dezelfde mentor.
3.2 Zorgstructuur De leerlingbegeleiding is vormgegeven volgens het zogenaamde ringenmodel: rondom de leerling is de begeleiding (ook wel zorg) geregeld. De mentor is de eerstelijnsverantwoordelijke. In de tweede lijn zijn daar de decaan, de vertrouwenspersoon, de counselor, de leerling-begeleider, de SoVa-trainer, de zorgcoördinator en de remedial teacher. In de derde ring zijn opgenomen de schoolarts, de vertrouwensarts, de leerplichtambtenaar, de orthopedagoog en de psycholoog (vanuit het OPDC van het SWV) en schoolmaatschappelijk werk. De vertegenwoordigers vanuit de derde ring zouden gezien kunnen worden als invulling van de breedtezorg binnen de school. De school beschikt over een pestprotocol. E.e.a. is omschreven in het zorgplan van VMBO-Terra. In de schoolgids en op de website (portal) van de school wordt voor de leerlingen en de ouders de leerlingbegeleiding toegelicht.
Middenin de leerling Daaromheen drie schillen Eerste lijn: basiszorg Tweede lijn: basiszorg
Ringenmodel van leerlingbegeleiding in huis
Mentor Docent Decaan Remedial teacher Vertrouwenspersoon Counselor Zorgteam
Schoolondersteuningsprofiel
Pagina 10
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
Derde lijn: breedtezorg
ZAT Jeugdzorg Politie MEE Leerplichtambtenaar Orthopedagoog Schoolarts School maatschappelijk werk Verslavingszorg Noord Nederland Zie ook bijlage 1; ringenmodel. Aanmelding-intake Bij de aanmelding van leerlingen vanuit het basisonderwijs of een andere (middelbare) school omvat het aanmeldingsformulier een onderwijskundig rapport. Alle basisscholen worden bezocht door diverse docenten van de school in het kader van de warme overdracht; afstemming tussen de toeleverende en ontvangende school. De mentor voert waar nodig een extra gesprek met de basisschool over de nieuwe leerling, zodat de overdracht goed kan verlopen. Leerlingenvergaderingen Op jaarbasis zijn er drie leerlingenbesprekingen en drie rapportbesprekingen. Indien nodig wordt een leerling besproken in het zorgteamoverleg. Mocht er dieptezorg nodig zijn, dan wordt een leerling ook besproken in het overleg van het ZAT (met toestemming van de ouders). Bij de bepaling en uitvoering van de zorg voor een leerling is er sprake van een driehoek ouders/leerling/school.
3.3 Breedtezorg Netwerk breedtezorg Huidige breedtezorg SWV Zuid-Oost Drenthe ZAT OPDC Ambulante begeleiding
Schoolarts Orthopedagoog Rebound Op de Rails Schoolmaatschappelijk werk Leerplichtambtenaar
Schoolondersteuningsprofiel
Taken / functies Dekkend netwerk passend onderwijs School samen met allerlei ketenpartners Heeft een eigen lesplaats Arrangement lichamelijke beperking, arrangement gedrag, cluster 2-school uit Haren en cluster 1 GGD Vanuit OPDC Vanuit SWV Vanuit SWV Vanuit SEDNA Vanuit de gemeente Emmen
Pagina 11
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
Samenwerkingsverband (SWV) Het SWV heeft binnen het OPDC een dienstencentrum. Daarnaast een onderwijsplek en een aantal tijdelijke voorzieningen namelijk: “Op de Rails” en een afdeling Rebound. Voor “Op de Rails” geldt, dat het gaat om een maximaal 1 jaar durende voorziening en de Reboundvoorziening is een korte periode. Beide voorzieningen worden ook wel schakelvoorzieningen genoemd, dit impliceert dat leerlingen na een bepaalde periode weer geschakeld worden naar het reguliere voortgezet onderwijs. Via de GGZ kunnen door de school ook trainingen ingekocht worden, zoals bijvoorbeeld de OMA-training (omgaan met agressie). Zorgadviesteam (ZAT) Binnen het ZAT vergaderen eens in de acht weken de zorgcoördinator, de counselors, de gemeentepolitie Emmen (op afroep), schoolmaatschappelijk werk, schoolarts, orthopedagoog van het OPDC en de leerplichtambtenaar. Voorheen nam ook Bureau Jeugdzorg hieraan deel, maar in verband met bezuinigingen is dat gestopt. Orthopedagogisch en Didactisch Centrum (OPDC) Het OPDC is een voorziening binnen het SWV; deze biedt ook een aantal lesplaatsen. “Op de Rails” biedt een tijdelijke lesplaats (maximaal één jaar) voor leerlingen waarbij het gedrag een belemmering vormt om op de school te blijven. Voor “Op de Rails” geldt dat het gaat om een maximaal 1 jaar durende voorziening en de Reboundvoorziening is een korte periode. Beide voorzieningen worden ook wel schakelvoorzieningen genoemd, dit impliceert dat leerlingen na een bepaalde periode weer geschakeld worden naar het reguliere vo. Orthopedagoog De orthopedagoog die werkzaam is op het OPDC van het SWV wordt ingezet bij specifieke problemen. De orthopedagoog adviseert teamleider, mentoren, RT-ers en docenten over de zorgbehoefte van de leerling en biedt een gepast aanbod. Lwoo De huidige ontwikkeling is van toepassing binnen de scholen die zijn aangesloten bij het Samenwerkingsverband ZO-Drenthe: Lwoo wordt binnen afzienbare tijd een arrangement en de bekostiging hiervan zal gaan verlopen vanuit het Samenwerkingsverband ZO-Drenthe. Verantwoording van Lwoo-gelden vindt plaats door middels van het schrijven van groepsondersteuningsplannen danwel ontwikkelingsperspectieven; welke worden voorgelegd aan het Samenwerkingsverband ZO-Drenthe; waarna de PCL+ bepaalt of het arrangement wordt toegekend.
Schoolondersteuningsprofiel
Pagina 12
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
3.4 Dieptezorg Schoolniveau De school kan gebruik maken van het volgende dieptezorg-netwerk: . Arrangement gericht op gedrag . Arrangement gericht op lichamelijke beperkingen . Cluster 2 (auditieve beperkingen) . Cluster 1 (visuele beperkingen) . PRO-Emmen (cognitieve beperkingen) SWV Binnen het SWV zijn er contacten met diverse clusterscholen. Het VMBO-Groen maakt hier ook zo nu en dan gebruik van. Praktijkonderwijs Praktijkonderwijs is een dieptezorgvoorziening, aangezien leerlingen hiervoor alleen in aanmerking komen via de PCL+ (permanente commissie leerlingzorg +). Deze geeft vanaf augustus 2015 een bindend advies.
3.5 Participatie: ouders en leerlingen Leerlingen De school heeft een leerlingenraad, hierin zijn alle leerjaren vertegenwoordigd. De leerlingen hebben hun mening over de school onlangs nog doorgegeven via een schooltevredenheidsenquête. Zij waardeerden de school met een 7.2. Ouders Terra kent een formele wettelijke verankerde Ouderraad. De ouders zijn een actieve participant als het gaat om de
educatieve driehoek: leerling/ouders/school. Als er besloten wordt over ondersteuningsactiviteiten voor de leerling, dan wordt hier altijd over gesproken met de ouders en de leerling samen. Binnen het Groen Lyceum is de ouderbetrokkenheid vorm gegeven door middel van een klankbordgroep. De ouders waarderen de school onlangs in de schooltevredenheidsenquête met een 7.4 en 80% van de ouders zou de school aan anderen adviseren. De betrokkenheid van ouders bij het onderwijs van hun kind zal vergroten, met name bij de ontwikkeling en invulling van de opp’s.
Schoolondersteuningsprofiel
Pagina 13
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
4 GEWENSTE SITUATIE In dit hoofdstuk wordt het gewenste ondersteuningsaanbod van Terra VMBO-Groen en het Groene Lyceum omschreven aan de hand van de uitsplitsing in basis-, breedte- en dieptezorg. In beleidsdocumenten, zoals zorgplan en schoolplan, zijn ambities uitgesproken ten aanzien van het bieden van ondersteuning binnen en buiten de school en over de positie van de school in het gehele onderwijscontinuüm in de regio en met externe zorgverleners. 4.1 Ambities in de basiszorg Als we kijken naar de ondersteuningscompetenties in de klas, dan is de ambitie van de school (alle medewerkers) om te groeien op het gebied van pedagogisch handelen, didactisch handelen, reflecteren en ontwikkelen en het organiseren van werk en werkomgeving. Groepsniveau en schoolniveau Op groepsniveau heeft de school de ambitie om de pedagogische kwaliteiten van de docenten te vergroten door het volgen van diverse professionaliseringsactiviteiten. Ook wordt regelmatig het volledige team geschoold in de mogelijk (ernstige) problematiek die een leerling kan hebben, een ieder kan er namelijk mee van doen hebben (denk aan vervangingsuren, een volgend schooljaar, kantinedienst etc). Ook wil de school de didactische vaardigheden vergroten van de docenten door te gaan werken met intervisie en door de docenten te begeleiden in het steeds beter gebruik te maken van opp’s of groepsondersteuningsplannen. Dit wordt van belang geacht door het Samenwerkingsverband ZO-Drenthe. Tevens staan toets- en taalbeleid als onderwerpen regelmatig op de agenda van een teambijeenkomst. De mentoren leggen zich toe op het handelingsgericht werken en het werken met individuele opleidingsplannen. 4.2 Ambities in de breedtezorg Schoolniveau Ambitie is om basiszorg en breedtezorg meer op elkaar af te stemmen, zodat er zo weinig mogelijk gebruik hoeft te worden gemaakt van arrangementen behorende bij de dieptezorg. School maakt veelvuldig gebruik van de ambulante diensten van het OPDC. Dit kan nazorg betreffen voor leerlingen die geschakeld zijn geweest of leerlingen met een arrangement van één van de voormalige clusters. De school mist een voorziening voor cluster 2 in de regio. Leerlingen moeten naar Haren (bij Groningen) als zij naar een speciale cluster 2 doorverwezen zouden worden.
SWV / externe zorgverleners De ambitie van de school is dat wij er alles binnen ons kunnen aan willen doen om leerlingen niet naar de breedtezorg te hoeven sturen.
Schoolondersteuningsprofiel
Pagina 14
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
5 ONDERWIJSZORGAANBOD 5.1 Behoefte versus aanbod Het Terra VMBO-Groen en het Groene Lyceum hebben per jaar te maken met een relatief groot percentage leerlingen dat speciale onderwijsbehoeften heeft en ondersteund wordt vanuit basiszorg , breedtezorg en dieptezorg. De verwachting is dat dit percentage wellicht zal stijgen als gevolg van de invoering van passend onderwijs. Terra te Emmen is goed in staat het aanbod te bieden op het gebied van onderwijs en zorg wat de leerlingenpopulatie nodig heeft. De basiszorg is breed opgezet. Het huidige zorgaanbod voorziet voor het overgrote deel aan de behoeften van leerlingen en ouders. Terra biedt onderwijs aan alle leerlingen vanuit de basiszorg. Daar waar specifieke zorgbehoeften bij leerlingen een ander onderwijszorgaanbod vereisen, probeert de school er van alles aan te doen zodat deze leerling binnen de school kan blijven. Hierbij zet de school vooral in op het bieden van diverse zorgactiviteiten: remedial teaching, dyslexie programma, SoVa, lwoo-ondersteuning, waardoor de leerling extra ondersteuning krijgt om het onderwijs beter te volgen. De grootte van de klassen is mogelijk door de inzet van lwoo- en RZB-middelen. Alleen aanzienlijke gedragsproblemen leveren dusdanige problemen voor het onderwijs op Terra, zodat deze middels breedtezorg opgepakt moeten worden. Qua organisatie is de leerlingbegeleiding geïntegreerd. De zorgcoördinator heeft een belangrijke plaats binnen de school, hij is voorzitter van het zorgteam. Het is geen functie, maar wel een specialisme. Er is een duidelijke visie en een duidelijk beleid op het terrein van hoe om te gaan met leerlingen die aanvullende ondersteuning nodig hebben. Op het gebied van breedtezorg heeft de school goede contacten met de diverse aanbieders van breedtezorg in de regio. Deels wordt deze geboden vanuit de voorzieningen binnen het samenwerkingsverband. 5.2 Verschillen in huidig en toekomstig aanbod Qua onderwijs- en zorgaanbod wil de school verder ontwikkelen op de weg zoals is ingeslagen. Het basiszorgaanbod in de school zal zich in de toekomst met name meer verdiepen en in mindere mate verbreden. In de basiszorg wordt vooral ingezet op handelingsgericht werken en het versterken van de competenties van de docenten op het terrein van het pedagogisch en didactisch handelen. De ingezette koers van professionalisering zorgt ervoor dat de competenties van het team en de competenties die de school denkt nodig te hebben in de toekomst om leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften te ondersteunen, dicht bij elkaar komen te liggen. 5.3 Ambities van de school Terra VMBO-Groen en het Groene Lyceum is een ambitieuze school en wil alle leerlingen gediplomeerd laten uitstromen. De ambitie van de school ligt de komende tijd met name op het bieden van onderwijs: didactisch en pedagogisch van een zo groot mogelijke groep leerlingen, waardoor er minder leerlingen gebruik hoeven te maken van breedte- of dieptezorg.
Schoolondersteuningsprofiel
Pagina 15
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
6. BASISZORG Huidige basiszorg Zorgcoördinator Lwoo-status en RZB (basiszorg) Remedial teaching (voor omschrijving, zie bijlage 2). Counselor Faalangstreductietraining Examenvreestraining SoVa Intern zorgteam
Leerlingenbespreking Dyslexie Decaan Vertrouwenspersoon Opstellen van opp’s en/of groepshandelingsplannen Verzuimcoördinator
Schoolondersteuningsprofiel
Contactgegevens Dhr. J.P. Vellinga Idem Mw. A. Jager en mw. L. de Boer Mw. M. Zeinstra en mw. J. Meijer Mw. M. Zeinstra en mw. J. Meijer Mw. M. Zeinstra en mw. J. Meijer Mw. A. Jager en mw F. Schiphof Dhr. J.P. Vellinga Mw. L. de Boer Mw. M. Zeinstra Mw. J. Meijer Mw. K. Kooiman-Meeuwsen Teamleiders en mentoren Mw. A. Jager en mw. L. de Boer Dhr. E. Schipper en mw. T. van Iterson Dhr. J. Hilbrands en mw. F. Schiphof Mentoren Mw. K. Kooiman-Meeuwsen
Pagina 16
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
Bijlage 1: schematische weergave zorgstructuur, ringenmodel.
Clusterarrangementen 1, 2, 3 en 4
RENN4
Politie Counselors
CJG
Faalangst
leerling
reductie
en mentor
Sociale vaardigheid
SEDNA
training
training
OPDC Leerplicht
Remedial Teacher Schoolarts Orthopedagoog Schoolmaatschappelijk werk
Schoolondersteuningsprofiel
Pagina 17
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
Bijlage 2: Invulling zorg Zorgcoördinator De zorgcoördinator is binnen de school een vraagbaak en coördinator als het om zorg gaat t.b.v. docenten en mentoren. Hij zit het zorgteam en zorgadviesteam voor. Eveneens regelt hij de testen van de leerlingen en heeft hij connecties met de hulpverleners uit de tweede lijn. Er vindt regelmatig overleg plaats tussen de zorgcoördinator en de orthopedagogen van het OPDC, met betrekking tot daar tijdelijk geplaatste leerlingen. Verder stuurt hij het handelingsgericht werken binnen de school aan en is verantwoordelijk voor het schrijven van de ontwikkelperspectieven. Tevens coacht de zorgcoördinator startende docenten (liocoaching) en verzorgt video-interactie-begeleiding in het kader van coaching van collega-docenten. Samen met het managementteam is een van de taken van de zorgcoördinator de intake van nieuwe leerlingen. De zorgcoördinator is nauw betrokken bij de invoering van passend onderwijs binnen VMBO Terra Emmen. In de breedste zin van het woord kan worden gezegd dat de zorgcoördinator verantwoordelijk is voor het stroomlijnen van de zorg t.a.v. de leerlingen binnen- en buiten de school. De zorgcoördinator neemt deel aan het zorgcoördinatorenoverleg van het samenwerkingsverband. De zorgcoördinator is beleidsmatig initiërend. Zorgteam Het zorgteam komt wekelijks bijeen om door mentoren ingebrachte zorgleerlingen, preventief zorg te verlenen. De mentoren hebben een zorgvraag omschreven. Deze zorgvraag wordt besproken in het zorgteam; de benodigde actie wordt bepaald en er wordt vervolgens terug gekoppeld richting de betreffende mentor. In het zorgteam zijn vertegenwoordigd: de zorgcoördinator, de counselors, de remedial teacher, de ambulante begeleider van het OPDC (op afroep), de schoolmaatschappelijk werker en de verzuimcoördinator van de school. Zorgadviesteam (ZAT) Dit team overlegt zes keer per jaar. De samenstelling van het team is als volgt: de deelnemers aan het zorgteam aangevuld met de schoolarts; de leerplichtambtenaar en de jeugdpolitie. De besproken leerlingen worden bij het ZAT aangemeld via het zorgteam, voorzien van een hulpvraag. Tijdens het ZAT worden de leerlingen besproken; actie wordt bepaald en er vindt terugkoppeling plaats richting het zorgteam. Het ZAT is tevens verantwoordelijk voor het bepalen van zorgarrangementen. Met instemming van de ouders wordt een leerling besproken in het ZAT. Counseling De mentor is het eerste aanspreekpunt voor een leerling. Mocht er echter veel in het leven van een leerling spelen, waardoor het functioneren van de leerling op school wordt beïnvloed, dan kan de mentor deze leerling inbrengen in het zorgteam. Als na overleg in het zorgteam is besloten dat de leerling baat heeft bij begeleiding door een counselor, dan kan hij of zij gesprekken krijgen met de counselor. Dit kan bijvoorbeeld zijn bij een scheiding, een sterfgeval, onzeker zijn over jezelf en je kunnen, je ongelukkig voelen etc. De counselor gaat met de leerling in gesprek en probeert de leerling inzicht te geven in zijn eigen voelen, handelen en beleven. Uiteindelijk krijgt de leerling kennis en vaardigheden mee, waardoor hij of zij weer beter in zijn/haar vel gaat zitten en beter op school kan functioneren. Mocht de problematiek zo groot zijn dat er hulp moeten komen van buiten school, dan verwijzen de counselors de leerling door naar schoolmaatschappelijk werk of de schoolarts. Zij kunnen dan kijken hoe deze leerling verder geholpen kan worden. Tevens verzorgen de counselors de faalangstreductietraining, zij zijn hierin geschoold.
Schoolondersteuningsprofiel
Pagina 18
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
Bijlage 3: verzuim Leerlingen mogen niet ongeoorloofd afwezig zijn. De school communiceert de gang van zaken rond het melden van afwezigheid en het verzuimbeleid naar ouders via de schoolgids en portal (stappenplan). Iedere vorm van afwezigheid, zowel geoorloofd als ongeoorloofd, wordt door de administratie, conciërges en docenten bijgehouden in Magister. De conciërge, de mentor of de verzuimcoördinator nemen in overleg met elkaar, contact op met de ouders van leerlingen die ongemeld afwezig zijn. Ziekte verzuim Bij ziekteverzuim van leerlingen geldt voor alle scholen één protocol (zie tabel) voor registratie, signalering en doorverwijzing. Binnen 3 dagen wordt er telefonisch contact gelegd met ouders/verzorgers van de zieke leerling (mentor). De mentor houdt een verzuimgesprek vanaf 5 schooldagen of voor de 2e keer in 3 maanden. De mentor/verzuimcoördinator meldt de leerling aan bij de jeugdarts vanaf 10 schooldagen en bij de 3e keer in 3 maanden. Wanneer de school de jeugdarts in wil schakelen, stelt zij (mentor) hiervan ouders/verzorgers op de hoogte. De mentor vult het digitale ziekteverzuimformulier in voor de jeugdarts. Ongeoorloofd verzuim Elk uur dat een leerling ongeoorloofd afwezig is, dient dubbel te worden ingehaald. Leerlingen die te laat zijn, melden zich de volgende dag om 8 uur. Hun namen staan op de beeldschermen in de kantine. Bij regelmatig spijbelen heeft de school de wettelijke verplichting de leerplichtambtenaar van de woongemeente van de betrokken leerling in kennis te stellen van de ongeoorloofde afwezigheid. Deze verplichting geldt als: - een leerling zonder geldige reden drie achtereenvolgende schooldagen verzuimt - een leerling gedurende een periode van 4 opeenvolgende lesweken meer dan het achtste deel van het aantal uren / 16 uur verzuimt. Bij 28 dagen onafgebroken ziekteverzuim wordt de leerling ook aangemeld, de verzuimcoördinator voert deze actie uit. De administratie maakt de DUO melding. Proceseigenaar De verzuim coördinator Acties Datum Wie Dagelijks Administratie docenten Dagelijks Mevr Schiphof
Resultaat
Wekelijks
administratie
Maandelijks
Verzuimcoördinator / VMT / mentor
Wekelijks
verzuim coördinator
Wekelijks
Mentor/ verzuim coördinator
Wat Invoeren afwezigheid Te laat meldingen doorgeven aan verzuimteam Uitdraai verzuimstaten Analyse verzuim en ondernemen van vervolgstappen Verzuim leerlingen oproepen voor de LPA
Leerlingen met langdurig ziekteverzuim aanmelden bij jeugdarts wekelijks administratie Signaleren van verzuim leerlingen en aanmelden bij DUO Acties van de leerplichtambtenaar en Jeugdarts Scholen ontvangen maandrapportages van DUO
Schoolondersteuningsprofiel
Pagina 19
Bron Magister Magister
Magister
Magister/conciërge/ mentor
Magister
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
Bijlage 4: Remediale Hulp
Inleiding
In de loop der jaren heeft remediale hulp een belangrijke plaats in het onderwijs binnen het Terra VMBO Emmen gekregen. Voor veel ouders vormt de extra zorg en aandacht die besteed wordt aan leerlingen met leerproblemen een duidelijk pluspunt voor onze school. Een en ander sluit ook goed aan bij het imago van onze school, te weten kleinschalig onderwijs met veel aandacht voor de leerontwikkeling en leerprestaties van elke individuele leerling. Bij het maken van een schoolkeuze voor hun kind laten ouders dit vaak zwaar meewegen. Als het om de belangen van hun eigen kind gaat verwachten steeds meer ouders ‘maatwerk in plaats van confectie’. De individualisering van het onderwijs en bevordering van de zelfstandigheid van leerlingen zal zich de komende jaren verder voortzetten. Het vakonderdeel ‘remediale hulp’ sluit hier goed bij aan.
Doel, betekenis en organisatie remediale hulp
Het algemene doel van remediale hulp binnen onze school kan als volgt worden omschreven: “Het helpen en begeleiden van individuele leerlingen die in verband met leerproblemen extra zorg en aandacht nodig hebben en wel zodanig dat zij op een zo evenwichtig mogelijke wijze het onderwijs kunnen volgen en de school gediplomeerd kunnen afsluiten”. Binnen onze school wordt remediale hulp breed opgevat. Naast het behandelen van cognitieve leerproblemen, wordt ook aandacht besteed aan het begeleiden van leerlingen op het sociaal-emotionele vlak. De organisatie van de remediale hulp binnen onze school is als volgt: - Cognitieve leerproblemen worden door de RT-ers opgepakt; - Sociaal-emotionele problematiek komt voor rekening van de counselor en de SOVA-trainers. In de praktijk gaat het in veel gevallen om een combinatie van beiden. Bij remediale hulp staat een integrale aanpak dan ook voorop, waarbij intensief wordt samengewerkt door betrokken leerkrachten.
Signalering leerproblemen
De signalering van leerlingen met leerproblemen vindt op een aantal manieren plaats, te weten: 1. Aan de hand van het onderwijskundig rapport van het basisonderwijs; 2. Aan de hand van gesprekken met de basisschool. 3. Aan de hand van het toelatingsonderzoek LWOO; 4. Aan de hand van het screeningsonderzoek CITO-Vas. 5. Signalering tijdens de dagelijkse lespraktijk door de betreffende docenten; 6. Tijdens leerlingbesprekingen; 7. Tijdens gesprekken met ouders.
Schoolondersteuningsprofiel
Pagina 20
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
Behandeling leerproblemen
Op basis van alle verkregen onderzoeksgegevens wordt door de RT-er in overleg met de mentor een op de leerling afgestemd begeleidingsplan opgesteld. Het begeleidingsplan is voor een ieder in te zien in het magister. Ook hebben alle dyslectische een individueel begeleidingsplan. Deze staat ook in het magister. De voortgang van de begeleiding komt aan de orde tijdens de leerlingbesprekingen. Tussendoor vindt regelmatig contact plaats met de mentor en de desbetreffende vakdocenten.
Uitgangspunten remediale hulp
1. De remediale hulp moet bij voorkeur in de klas plaatsvinden, tijdens de reguliere lessen. De eigen vakdocent heeft hier dus een belangrijke taak in, al of niet met ondersteuning van de RT-er; 2. Remediale hulp buiten de klas is van aanvullende betekenis; 3. De remediale hulp heeft niet alleen tot doel om de feitelijke problemen te verhelpen, maar ook om leerlingen te leren zo goed mogelijk om te gaan met hun eigen problemen en/of beperkingen; De remediale hulp die door de RT-er wordt verzorgd, spitst zich met name toe op: - Leerlingen uit klas 1 en 2; - Alle dyslectische leerlingen; - Lees- en spellingsproblemen; - Problemen met begrijpend lezen; - Rekenkundige en/of wiskundige problemen; - Problemen m.b.t. taalbeheersing Moderne Vreemde talen; - Het bieden van ondersteuning bij ‘het leren studeren’.
Ontwikkelingen RT
Binnen de leerlingenpopulatie van het VMBO zijn over het algemeen veel leerachterstanden te constateren. Bij binnenkomst valt dit te constateren uit de gegevens van de onderwijskundige rapporten van de basisscholen, het LWOO/PrO-onderzoek en aanvullend didactisch onderzoek binnen onze school zelf. Deze leerachterstanden zijn te vinden binnen alle vier de leerdomeinen, te weten technisch en begrijpend lezen, rekenen en spelling. Met name de leerachterstanden op de domeinen begrijpend lezen en rekenen zijn bepalend voor het leersucces. In de huidige organisatieopzet worden leerlingen met achterstanden op deze gebieden individueel geholpen door de RT-er. De leerling wordt buiten de klas extra begeleid. Het doel is dat aan het eind van de ondersteuningsperiode de leerling zelfstandig zonder extra hulp verder kan. Gezien het grote aantal leerlingen dat extra hulp nodig heeft is het van belang dat voldoende geïnvesteerd wordt in remediale hulp. Ontwikkelingen - In samenwerking met de orthopedagoog van het OPDC een digitaal aanmeldingsformulier ontwikkeld voor remedial teaching. Dit formulier wordt ingevuld door de mentor of desbetreffende vakdocent. De start van de remediale hulp kan hierdoor gerichter plaatsvinden. - Met ondersteuning van het OPDC is ook een gebruiksvriendelijk digitaal formulier ontwikkeld ten behoeve van het opstellen van begeleidingsplannen. Het maken van groepshandelingsplannen door de mentor bevindt zich nog in de ontwikkelfase. De RT-er vervult hierbij een ondersteunende rol. - De inhoudelijke betrokkenheid van docenten bij RT is de laatste jaren sterk vergroot. Hierdoor heeft de docent beter weet van de problematiek in zijn klas en wordt de motivatie om daar daadwerkelijk iets aan te doen vergroot.
Schoolondersteuningsprofiel
Pagina 21
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
Bijlage 5: Beleid en werkwijze m.b.t. dyslexie 1. Signalering dyslexie
De signalering van dyslexie vindt aan het begin van het schooljaar op de volgende manieren plaats: Aan de hand van het onderwijskundig rapport en intakegegevens van het basisonderwijs; Aan de hand van gesprekken tussen Zorgcoördinator, Onderwijscoördinator, bezoekende docenten en de basisscholen; Aan de hand van het toelatingsonderzoek LWOO; Aan de hand van het screeningsonderzoek in de vorm van Cito VAS, dat begin klas 1 wordt afgenomen van alle eerste klas leerlingen. Signalering tijdens de dagelijkse lespraktijk door de betreffende docenten; Tijdens de leerlingbesprekingen van klas 1 en 2 Tijdens gesprekken met ouders. Bij een vermoeden van dyslexie worden leerlingen altijd aangemeld bij de Remedial Teachers (RT-ers) Mw. Jager en Mw. de Boer. 2. Werkwijze bij vermoeden van dyslexie
Indien er aanwijzingen zijn dat een leerling mogelijk dyslectisch is, wordt deze bij de RT-ers aangemeld. Eerst wordt enkele maanden RT aangeboden of het is aantoonbaar dat dit op de basisschool is gebeurd. Bij deze leerlingen wordt dan ook de BRUS (EMT) + Klepel + dictee afgenomen. Mede afhankelijk van de uitslag van deze testen en eventueel overleg met de orthopedagoog geeft de RT-er de desbetreffende leerlingen door aan het OPDC. Hier wordt vervolgens verder onderzoek gedaan. Dit kan resulteren in een officiële dyslexie-verklaring. Deze verklaring is noodzakelijk voor het verkrijgen van extra faciliteiten (zie “Richtlijnen voor de omgang met dyslectische leerlingen”).
3. Werkwijze m.b.t. dyslectische leerlingen
Leerlingen waarvan bij binnenkomst bekend is dat zij dyslectisch zijn, worden door de RT-er in een persoonlijk gesprek geïnformeerd over het dyslexieprotocol binnen het Terra VMBO Emmen (zie “Richtlijnen voor de omgang met dyslectische leerlingen”). De leerkrachten worden geacht bekend te zijn met deze richtlijnen, die terug te vinden zijn op de portal. In Magister staan de namen vermeld van alle leerlingen die dyslectisch zijn. Elke dyslectische leerling heeft een individueel begeleidingsplan met als bijlage de richtlijnen waar de docenten zich aan kunnen houden. Deze plannen zijn terug te vinden in Magister. Dyslectische leerlingen met een dle van 20 of lager hebben er veel baat bij dat de boeken worden voorgelezen. Voor deze leerlingen kunnen eventueel cd’s met gesproken leerboeken worden aangeschaft bij Dedicom. De kosten daarvan komen voor rekening van de school. Om hiervoor in aanmerking te komen moeten leerlingen ter beoordeling worden aangemeld bij Mw Jager of Mw de Boer. Eventueel wordt de EMT van Brus nog afgenomen om de dle’s te bepalen. Indien tot aanschaf van een of meerdere cd’s wordt overgegaan, dan wordt dit door één van de RT-ers doorgegeven aan de administratie. Mw. Sikkenga draagt er vervolgens zorg voor dat de betreffende cd’s worden besteld. Let op: De cd’s zijn in bruikleen en moeten aan het einde van het schooljaar weer worden ingeleverd. De administratie stuurt tot slot de cd’s weer terug naar Dedicom. Alle dyslectische leerlingen hebben een individueel dyslexie begeleidingsplan. Leerlingen die desondanks toch nog veel problemen ondervinden vanwege hun dyslexie, wordt de mogelijkheid geboden om RT te volgen. Eind januari/februari wordt voor de ouders van dyslectische leerlingen uit klas 1 een informatiebijeenkomst georganiseerd. Ook de nieuwe docenten worden hiervoor expliciet uitgenodigd.
Schoolondersteuningsprofiel
Pagina 22
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
Het programma voor deze bijeenkomst ziet er globaal als volgt uit: - Welkomstwoord door de Zorgcoördinator; - Inleiding over dyslexie door de orthopedagoog van het OPDC; - Beleid en werkwijze Terra VMBO m.b.t. dyslexie door de RT-er; - Vragenrondje ouders; - Afsluiting. De ervaring heeft geleerd dat de bijeenkomst veelal goed bezocht wordt door de ouders en dat deze in een duidelijke behoefte voorziet. In de loop van het schooljaar wordt met elke dyslectische leerling geëvalueerd hoe het een en ander gaat, zodat daar waar nodig kan worden bijgestuurd. De evaluatie vindt plaats op het moment dat de dyslectische leerling een nieuw velletje groene stickers haalt bij de RT-er. Deze groene stickers plakt een leerling boven op zijn toetsblad zodat een docent eraan herinnerd wordt dat het gaat ome en dyslectische leerling.
Richtlijnen voor de omgang met dyslectische leerlingen Overleg met de leerling waar hij/zij het meeste baat bij heeft! 1. Spellingsfouten niet corrigeren Spellingsfouten niet corrigeren maar accepteren. Bij de beoordeling eventuele fouten zo mogelijk niet meetellen. Herhalen van spelfouten niet meerekenen. Het aanstrepen van spellingsfouten (wel aanstrepen, niet meerekenen) heeft bij dyslectische leerlingen eerder een frustrerend dan een helpend effect. Bij het schrijven van vrije teksten de spellingsfouten zo min mogelijk meerekenen. Dit om ‘afkeer’ van het schrijven van teksten te voorkomen.
2. Toetsen worden in Arial tekengrootte 12 getypt 3. Leerlingen meer tijd geven Leerlingen uit de doelgroep meer tijd geven. Standaard 25% meer bij alle vakken. Het betreft proefwerken en overhoringen waarbij lezen (decoderen) een voorwaarde is. Maak de toets bijvoorbeeld niet langer dan ¾ van je totale lestijd. 4. Teksten voorlezen Teksten met een hoge moeilijkheidsgraad van tevoren opgeven of de tekst voorlezen. Tijdens CITO en examens kunnen leerlingen meeluisteren op cd-rom 5. Vaktermen oefenen Vaktermen oefenen. Lange en onbekende woorden houden dyslectici tijdens het lezen op. Het is om die reden belangrijk dat dyslectische leerlingen vaktermen (deze zijn vaak lang en onbekend) van tevoren lezend oefenen. Een docent noteert tien vaktermen die (binnenkort) aan de orde komen op een blaadje en vraagt de leerling die termen thuis veel te lezen, zodat hij die in de nabije toekomst bij het lezen van tekst meteen herkent. 6. Niet hardop laten lezen Leerling niet hardop laten lezen, maar de inhoud van een tekst met eigen woorden laten weergeven.
Schoolondersteuningsprofiel
Pagina 23
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
7. Korte, enkelvoudige opdrachten Dyslectische leerlingen zijn gebaat bij gestructureerde lessen. Wees derhalve ’to the point’ en geef bij voorkeur korte, enkelvoudige opdrachten.
8. Zwak handschrift accepteren Zwak handschrift accepteren. De schrijfmotoriek van dyslectische leerlingen is vaak niet goed ontwikkeld. Als gevolg daarvan is het schrift veelal moeilijk leesbaar. Het werk moet er echter wel verzorgd uitzien. Gebruik van laptop, computer (tekstverwerker met spellingcontrole) en daisyspeler (boeken op cd-rom) is toegestaan. 9. Accepteer schrijven in korte zinnen Dyslectici drukken zich vaak moeilijk uit op papier. Accepteer en stimuleer daarom het schrijven in korte zinnen. Overhoor eventueel mondeling.
10. Neem eventueel bij onvoldoendes de toets mondeling af
11. Houd in je hoofd wat je wilt toetsen Geef eventueel 2 of 3 aparte cijfers en middel die (inhoud, spelling en bijv. opbouw).
12. Werken met groene stickers Binnen onze school wordt gewerkt met zogenaamde ‘groene stickers’. Leerlingen die dyslectisch zijn, plakken deze sticker op hun proefwerk/tentamen/s.o./werkstuk.
Kurzweil: Leerlingen die bekend zijn met het programma Kurzweil, hebben in principe recht om met dit programma te werken bij toetsing. Vanaf schooljaar 2014-2015 is er een versie van Kurzweil door Terra aangekocht, waarbij een beperkt aantal leerlingen ook thuis kunnen inloggen. Mw. de Boer en mw. Jager (RT-ers) bepalen welke leerlingen hier gebruik van kunnen maken. Wanneer een leerling het programma zelf op zijn computer heeft staan, mag hij het uiteraard gebruiken. Hij moet dan echter zelf voor het inscannen van zijn boeken zorgen. Voor sommige boeken is het mogelijk om via Dedicon speciale bestanden te kopen. Mw. Jager en/of mw. de Boer kunnen dit voor een leerling regelen.
Schoolondersteuningsprofiel
Pagina 24
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
Bijlage 6: decanaat De decaan helpt je met allerlei schoolzaken die betrekking hebben op je vervolgopleiding, zoals vakkenpakketkeuze, de leerwegkeuze aan het eind van leerjaar 2 en oriëntatie op vervolgopleidingen in leerjaar 4. Om zo goed mogelijk voorbereid te zijn op eventuele vervolgstudies worden er meerdere stages gelopen door onze leerlingen, zowel beroepsstages als maatschappelijke stages. Daarnaast besteden wij in het kader van LOB (loopbaanoriëntatiebegeleiding) aandacht aan de volgende activiteiten:
Voorlichting aan basisscholen groep 8 (ouders, leerlingen en leerkrachten) Ouderavond klas 4, decanen verzorgen een presentatie over de gang van zaken m.b.t. de vervolgopleidingen Organiseren extra ouderavond in het kader van jongeren en hun vervolgstudiekeuze. Deze avond is alleen voor ouders van onze vierde-klassers. Deze avond wordt georganiseerd i.s.m. jongerencommunicatiebureau Young Works. Eind november organiseren van onderwijsmarkt. Onderstaande opleidingen / instanties geven voorlichting: -Alfa College -Drenthe College -Noorderpoort College -Politie -SOMA College -Defensie (landmacht, luchtmacht, marine en marechaussee) -Aventus -Terra -Werk en Vakmanschap (samenwerkingsverband van technische en industriële bedrijven) Het coördineren van het afnemen van de BIT (beroepen interesse test) in leerjaar 3 en 4. Het coördineren van de meeeloopdagen in het MBO. Het coördineren van de deelname van onze derde-jaars aan de week van de techniek. Dit in samenwerking met Werk en Vakmanschap. Coördineren instromers en schoolverlaters van alle leerjaren. Contacten met andere scholen onderhouden zowel basisscholen, VO scholen als vervolgopleidingen. e Het coördineren en bezoeken van de D-Challenge (4 klas leerlingen). Bijhouden posters en documentatiemateriaal. Het administreren van de vervolgopleidingen van onze vierdeklassers (Intergrip) Bijeenkomsten decanenkring ZO – Drenthe bezoeken. Zitting in de werkgroep VO – MBO. Voorlichting geven aan leerlingen groep 8 tijdens de DOE – dagen. Individuele gesprekken met ouders / leerlingen aangaande vervolgopleiding.
Schoolondersteuningsprofiel
Pagina 25
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen
2014-2015
Bijlage 7: Symbiose OPDC leerlingen naar regulier onderwijs De invoering van passend onderwijs, vraagt van de scholen binnen het samenwerkingsverband waar ze toe behoren een dekkend overzicht van zorgverlening. Hiermee geven de scholen aan wat ze wel of juist niet aan zorg te bieden hebben. Veelal zullen er overeenkomsten zijn, maar scholen kunnen ook verschillen als het gaat om het bieden van basis zorg, breedte zorg dan wel diepte zorg. Door dit “dekkend” overzicht van zorg van de diverse scholen toonbaar te maken, kan binnen het samenwerkingsverband zichtbaar worden gemaakt welke school voor een bepaalde leerling het meest geschikt wordt bevonden. Streaming Kinderen die een advies hebben gekregen om binnen het VO te starten met een arrangement OPDC, om vervolgens na maximaal twee jaar te schakelen naar de school van inschrijving, verdient meer aandacht. Juist voor deze groep kwetsbare leerlingen is het van belang dat de instroom in klas drie zonder “ horten of stoten” verloopt. OPP (Ontwikkeling perspectieven) De school waarvoor de ouders kiezen om hun kind in te schrijven heeft in tegenstelling tot voorgaande jaren meer verantwoordelijkheid gekregen om de leerlingen op het OPDC te monitoren. De school van inschrijving dient gezamenlijk met een orthopedagoog van het OPDC een OPP te schrijven. De inhoud van het OPP is als volgt. Rapportage LWOO/ PRO onderzoek Een overzicht van de zogenaamde DLE’s (leerachtestanden) op vier leerdomeinen; Technisch lezen, begrijpend lezen, spelling, inzichtelijk rekenen. Uitstroom profiel Een verwachting die uitgesproken wordt n.a.v. het onderwijs kundig rapport van de basisschool en de rapportage OPDC. Belemmerende/ bevorderende factoren Een beschrijving vanuit het onderwijskundig rapport van de basisschool waar de leerlingen belemmeringen ondervinden als het gaat om te komen tot leren en hoe kun je diezelfde leerling stimuleren. Dus wat kun je als leerkracht doen om leerlingen bijvoorbeeld te motiveren. Handelingsadviezen Een korte opsomming van zaken die van belang zijn voor het functioneren van een leerling Bijlage ondersteuningssplannen OPDC Uitgebreide toelichting op de ondersteuningsplannen die worden gehanteerd op het OPDC voor de duur van het verblijf van de leerlingen aldaar Het OPP wordt drie keer per jaar met de ouders besproken, dan wel aangepast. Ouders worden hiervoor uitgenodigd voor een evaluatiegesprek op school. Aan het einde van het eerste jaar wordt bekeken of continuering van het huidige arrangement nog noodzakelijk is. Meeloopstage In het kader van streaming, wordt de leerlingen de kans geboden een week mee te lopen op het Terra. De bedoeling is dat de leerlingen zicht krijgen hoe de lessen op het Terra verlopen en hoe de praktijklessen zijn georganiseerd. De lessen die de leerlingen volgen zijn conform het programma leerjaar twee.
Schoolondersteuningsprofiel
Pagina 26
Terra VMBO-Groen en Het Groene Lyceum Emmen