School met kloppend hart

ONDERWIJS

Brede School De Tweeklank Hazerswoude

Brede School De Tweeklank Hazerswoude

School met kloppend hart Leren spelen, spelend leren. Cita architecten ontwikkelde een schoolgebouw dat verschillende lesvormen mogelijk maakt. Kloppend hart is het binnenplein met daaromheen een scala aan flexibel te benutten ruimten. De warme en kleurrijke materialisatie weerspiegelt de belevingswereld van het kind.

ONDERWIJS

Mede dankzij klimaatplafonds is het ook een duurzaam gebouw geworden, met een GPR van ruim 8.

36

PIP005_Tweeklank.indd 36

23-10-13 14:56

TEKST Cécile Dornseiffen FOTOGRAFIE Fotografie Paul Gerlings, Rotterdam

Opdrachtgever Gemeente Rijnwoude Programma 16 lokalen, BSO, aula annex speelzaal + pantry Brede School De Tweeklank Hazerswoude

Architectenbureau Cita architecten BNA, Utrecht; projectarchitect George Cornelissen Interieurarchitect George Cornelissen Inrichter schoolmeubilair Schilte, IJsselstein Inrichter tafels/zitjes De Leukste Inrichters, Alphen aan den Rijn Vaste kasten, werkbladen Punt interieurbouw, Dordrecht Klimaatplafonds Interalu Nederland, Breda Plafondbetimmeringen Derako International, ’t Zand Zonneluifels Accoya, transparant geolied Akoestische panelen Saint-Gobain Ecophon, Etten-Leur Marmoleum vloeren Forbo Flooring, Krommenie Vloer speelzaal Eputan Kunststoftechniek, Meerkerk Verlichting algemeen Etap, Breda

ONDERWIJS

Hanglampen aula Fagerhult Dome, Houten Sanitair Sphinx, Maastricht FOTO LINKS Aula: Speelzaal annex huiskamer, hart van de school.

Sanitair rvs Franke, Helmond Bruto vloeroppervlak 2.020 m²

FOTO BOVEN Warme basis met felle kleuraccenten. Alle gemeenschappelijke ruimten hebben grenenhouten plafonds (van Derako).

‘Open, transparant & uitnodigend’. Het geheel vernieuwde gebouw van De Tweeklank draagt de onderwijsvisie uit van deze katholieke basisschool met buitenschoolse opvang. “Als eigentijdse school kijken we naar de onderwijsbehoeften van de kinderen en willen van daaruit handelingsgericht werken”, zegt directeur Carlie de Bakker. “Dat vraagt om ruimten voor diverse leermomenten: van samenwerken tot concentreren.” Belangrijk punt was ook de interactie met de ouders én de overtuiging dat een Brede School de buurt meer functies moet bieden dan onderwijs alleen. Het eindresultaat is een ruimtelijke reeks van grote naar kleine schaalniveaus.Vanuit het wijkgroen naar het schoolplein dat wordt omarmd door het haakvormige gebouw met binnenplein. Rondom dat binnenplein, de aula, ligt weer een schil met extra brede gangen voor speel- en werkplekken. Helemaal aan de buitenring vinden we de reguliere klaslokalen, gescheiden door kleine ‘stil-werkruimten’.

Multifunctioneel Cita architecten is gespecialiseerd in schoolontwerp, waaronder opvallend veel Brede Scholen. “Zo’n school heeft een flexibele plattegrond en intelligente structuur nodig om mee te kunnen groeien met de ontwikkelingen in het onderwijs”, zegt projectarchitect George Cornelissen. Speelruimte vindt Cita een must, vaak vormgegeven als multifunctioneel binnenplein. Ook in De Tweeklank lopen functies door elkaar heen: de aula doet dienst als speelzaal annex huiskamer. De Bakker is er blij mee. “Vaak is een aula een kille zaal die alleen voor grote vieringen wordt gebruikt. Hier is het juist het hart van ons schoolgebouw en volop in gebruik.”

De ruimte voelt vriendelijk aan dankzij het whitewash grenen plafond en de kleurige ramen die het daglicht filteren.Voorin staan huiselijke tafels waar ouders, bezoekers en schoolleiding regelmatig aanschuiven. Tussen de middag is het binnenplein in gebruik als overblijflokaal. In het speelgedeelte ligt een speciale gietvloer met zachte kern en hardere toplaag (Eputan Herculan), geschikt om stoelen op te stellen. Dat maakt de ruimte ook echt multifunctioneel. Ouderavonden, informatiemarkten of buurtactiviteiten; alles kan. Trap en loopbrug fungeren als een soort bordes. Uiteraard is extra aandacht besteed aan de akoestiek. De hele kern is qua geluidsoverdracht losgekoppeld van de omringende werkgangen. De daklichten zijn kleurig afgewerkt met geluidabsorberende panelen van Ecophon, type Wallpanel Texona. Boven de plafondbetimmering ligt nog een steenwollen deken, met in de kieren extra vilt. En dat voldoet. De speelzaal kan met een vouwwand afgescheiden worden van het ontmoetingsgedeelte, maar in de praktijk wordt die optie amper gebruikt.

Zelf leren kiezen Het onderwijs op De Tweeklank heeft wel wat weg van het nieuwe werken. Uitgangspunt is dat de kinderen zelf leren kiezen: individueel werken, samen of in grotere groepjes. De school is zo opgezet dat er vele mogelijkheden zijn voor specifieke lesvormen en ontmoetingsmomenten. Net als in hun andere schoolontwerpen heeft Cita ook hier een bufferzone ontwikkeld tussen het centrale plein en de lokalen. Cornelissen: “Deze extra brede gangen zijn bedoeld voor werken, spelen en leren. Precies binnen de normering hebben we de vaak loze OKTOBER - NOVEMBER 2013 | #5 | JAARGANG 24


37

23-10-13 14:56

Brede School De Tweeklank Hazerswoude ONDERWIJS

FOTO BOVEN Extra brede gangen met werkbladen en uitzicht op de aula. FOTO ONDER Vast meubilair: scheidingswand met aanrechtje.

vierkante meters voor transit beter kunnen benutten.” De gangen zijn voorzien van doorlopende werkbladen met snoerdoorvoer voor laptops.Via grote ramen is er altijd visueel contact met de aula. Een toppertje qua werkplek is de ‘skybox’. “Dat blijkt heel leuk te werken, voor deze bevoorrechte plek bestaan inmiddels wisselschema’s.” Wie rust zoekt, kan zich terugtrekken in de kleine lokaaltjes tussen twee klaslokalen in. In de

onderbouw zijn deze schakelruimten ingericht als speelhoek. Beschermd en herkenbaar. Brede Scholen neigen tot schaalvergroting, wat weer gemakkelijk leidt tot anonimisering. De Tweeklank telt circa 275 leerlingen, met nog eens twee groepen van veertig kinderen in de bso. Cita architecten ontwerpt principieel vanuit de belevingswereld van het kind. Aandacht voor schaalniveau, identiteit, herkenbaarheid en oriëntatie waren belangrijke punten bij de lay-out en materialisatie. “Iedereen moet zich hier veilig voelen, ook de kwetsbare kleuters”, stelt Cornelissen. “Daarom hebben we de school verdeeld in vier clusters: onderbouw, middenbouw, bovenbouw en bso. Naast de hoofdingang heeft iedere cluster z’n eigen ingang en is van de andere gebieden afgescheiden door glazen tussendeuren. Vanuit het zintuiglijk ontwerpen heeft ieder lokaal een eigen kleurannotatie gekregen. Kleuraccenten komen terug in de deuren, de inserts in de gangvloer en het glas van de binnenpuien.Vanuit de wijk is het eigen lokaal weer herkenbaar aan een kleurige vitrine in de signaalkleuren groen, geel, roodbruin of blauw. De tweelaagse bso, die ook gebruikmaakt van handenarbeidlokaal en speelzaal, houdt het op vrolijk oranje.

Meubilair Tot tevredenheid van Cita paste het ontwerp van het vaste meubilair nog binnen het budget. Een inbouwpakket op maat is toch een essentieel onderdeel van de identiteit van een gebouw. Naast de transparante gangwanden met garderobe, bergwand en aanrechtje ontwikkelden ze ook alle vaste

38


23-10-13 14:56


FOTO BOVEN De skybox, letterlijk een topplek. FOTO ONDER LINKS Elk klaslokaal heeft een in kleur herkenbare vitrine. (Foto Cita) FOTO ONDER RECHTS Exterieur. De school vangt zonne-energie; zonneluifels geven beschutting in de zomer.

werkbladen in de gangen en de inbouwkastenwanden in de stil-werkruimten, conciërgepost en het handenarbeid/kooklokaal. Fraai uitgevoerd in blank berken multiplex. Uit kostenoogpunt bleef het bestaande losse schoolmeubilair in gebruik. De Leukste Inrichters gaf het een opfrisbeurt met kleurige panelen en voegde decoratieve zitelementen toe voor een designaccentje.

Duurzaamheidsmodel Het gebouw haalt een GPR Gebouw-score van 8,1. Dit duurzaamheidsmodel toetst onder andere op energiezuinigheid, milieubelasting, daglichttoetreding, toekomstwaarde en Cradle to Cradle. Pluspunten hier zijn de houten FSC-kozijnen, Accoya houten zonneluifels, linoleum vloeren, bewegingssensoren & daglichtschakelingen, het sedumdak, de funderingsvoorbereiding voor twee extra lokalen en de flexibiliteit van de indeling. Maar de belangrijkste component voor het hoge cijfer is OKTOBER - NOVEMBER 2013 | #5 | JAARGANG 24


39

23-10-13 14:57


BOVEN Noviteit: klimaatplafonds zonder vloerverwarming. RECHTS Plattegrond eerste verdieping. ONDER Plattegrond begane grond.

toch de energievoorziening. De nieuwbouw is bewust anders gepositioneerd dan het oude gebouw om optimaal gebruik te kunnen maken van passieve zonne-energie. De hoekvorm met glazen puien opent zich nu naar de zonkant, ideaal in de winter. In de zomer zorgen zonwerend glas, screens en zonneluifels juist voor een blokkade.

Klimaatplafonds Het gebouw heeft vloerverwarming en klimaatplafonds, gevoed door een lucht/waterwarmtepomp en CO2-geregelde wtwventilatie conform het ‘PvE - Frisse Scholen’ van Agentschap NL. Cornelissen: “Bouwprincipes die we hebben ontwikkeld in onze kinderdagverblijven zijn doorgezet in onze visie op basis-

scholen.Veiligheid is belangrijk, dus zijn er zo min mogelijk radiatoren geplaatst. Wij zoeken de oplossing in vloeren en plafonds.” Cita paste hier voor het eerst klimaatplafonds toe, voorzien van geperforeerde stalen lamellen. Dit nieuwe type is een variant lagetemperatuurverwarming en reageert sneller dan vloerverwarming. Groot voordeel is de mogelijkheid om ook licht te koelen, tot een paar graden. De installatie werkt boven verwachting, zowel qua behaaglijkheid als koelend effect. “Dit stralingsplafond meet op de vloer dezelfde waarden als bovenin; aanvullende vloerverwarming was niet nodig.” En dat vertaalt zich in een energieprestatiecoëfficiënt van 0,704 – ruim onder de maximale EPC van 1,3 voor scholenbouw. “Zo’n 45 procent beter dan vereist.” www.cita.nl

40


23-10-13 14:57

School met kloppend hart

Recommend Documents