120 117
117
2011
2012
118
115 114
113
110
111 110
105 105
100 100
95 2005
2006
2007
2008
2009
2010
2013
2014 Amsterdam City Index
KLOPPEND HART
2014 Amsterdam City Index
KLOPPEND HART Met het boek Amsterdam, Geschiedenis van de meest vrijzinnige stad ter wereld nam Russell Shorto in 2013 afscheid van de stad waar hij als Amerikaan en als directeur van het John Adams Institute zo van was gaan houden. Shorto’s boek is een lofzang op hoe Amsterdam zo ontzettend Amsterdam is kunnen worden en een magische magneetwerking heeft op mensen van heinde en verre. 16 miljoen bezoekers op dat hele kleine stukje aarde in 2013. Mooi, maar ook tricky. Het toerisme is onze enige groeisector en verbloemt in alle euforie dat een crisisspook over de grachten waart.
De Russen zijn dan eindelijk toch gekomen. In de vorm van een - oh, ironie - enorm consumptieleger dat kapitalen spendeert. Dus zijn er winkels met Russisch personeel, en restaurants met Russische menukaarten. En wat als 1,3 miljard Chinezen massaal gaan reizen? We moeten innoveren om onszelf te blijven. Dat heeft ons ver gebracht. Heldere afbakening in tijd en thema’s op de jaarkalender maakt onze cultuur en al het andere moois nog gerichter te marketen. En Amsterdam moet ook als winkelstad op de kaart. Kracht en charme van onze stad is het contrast en de combinatie van groot en klein, hip en traditioneel, oud en nieuw, maar altijd vrijzinnig.
Henk Spaan mag roeptoeteren over de leefbaarheid die verpest wordt door provincialen en toeristen, maar hij redt Amsterdam er niet mee. Het is hier altijd aanschuiven en inschikken geweest. Maar het populaire stadshart staat wel onder spanning. Dit is van oudsher een stad van burgers en van kooplieden. Nu komt de hele wereld genieten van die vrijzinnige stad met charming stadsgezicht, die Amsterdamse grachten, de lichtjes ’s avonds laat op het plein, en de musea die allemaal open zijn.
Locatie, locatie, locatie. Elke makelaar kent de drieklap. Amsterdam ligt goed. Zie de zeehaven. Europese top 5. Zie Schiphol, hub der hubs, 52,5 miljoen passagiers. Ook top 5. We stonden aan het begin van de globalisering en werden rijk van peper en nootmuskaat, nu van het etaleren en marketen van onze moderne Middeleeuwse stad. En ondanks geklaag: de Noord/Zuidlijn komt naderbij, en daar wordt naar gehandeld. Grote ketens kiezen voor Amsterdam, het zal geen toeval zijn. En er was zelfs een wintermarkt op ons KurfürstenDamrak.
Het Rijksmuseum in goed 8 maanden 2,2 miljoen bezoekers. Rijen voor Stedelijk, NEMO en Madame Tussauds. Diamantairs goed voor 1 miljoen bezoekers. Meer toeristen, minder rugzakken en minder dagjesmensen, dat is het beeld. Het gaat wel goed, maar niet met alles en iedereen. Er gloort groei en hoop, maar het is dun ijs. De binnenstad moet ook meer willen zijn dan toerisme. Amsterdam moet leven. Kantoren en dienstverleners horen hier. Net als de bewoners die zich soms in de verdrukking voelen. Burgemeester Van der Laan brak recent in Buitenhof voor hen een lans. Hij bevestigde belang en succes van toerisme, maar hij gaf ook aan dat in zijn optiek Amsterdam toch “…primair voor de bewoners is”. Dat wringt en botst nogal eens.
En de Amsterdam City Index? Die stijgt fractioneel. De 115 van vorig jaar werd - na correctie - 117, en dat is nu 118. Is dat glas dan halfleeg of halfvol? We doen het beter dan de rest van Nederland. Dat wel. Amsterdam kloppend hart. Letterlijk en figuurlijk. We mogen best hoffelijker worden, en de stad kan best schoner dan vies, en graag minder crimineel. Maar we tellen in vereniging onze knopen en zegeningen, in rotsvast vertrouwen in de Indexen die komen gaan. Amsterdam is een unieke stad - lees Shorto - met de omvang van een groot dorp en de aantrekkingskracht van een bescheiden - in omvang, niet karakter - wereldstad. Welgelegen aan het IJ, leven zij daar vrij en blij, zo zong Tol Hansse al.
1
125
VERDIENVERMOGEN
120
Eind 2013 doorbrak de AEX-index voor het eerst sinds de crisis de 400-puntengrens. Dat geldt als voorbode van beter weer. Dat geldt nog niet voor de kleine retail, die heeft het zwaar. Maar voor de rest gaat het inderdaad niet slecht in Centrum XL, met de horeca voorop. Met dank aan ons allen en aan 16 miljoen hongerige en dorstige bezoekers.
Omzet Grootwinkelbedrijf / Centrum XL 2008 104
105 Q
2009 99
2010 104
2011 105
2012 105
2013 105
Omzetontwikkeling van zeven grote winkelformules met samen 25 vestigingen in Centrum XL, bron: Amsterdam City, peildatum 30 november. Voor december 2013 is een schatting gemaakt.
Omzet Hotels / Centrum XL
Q
2008 106
92
2009 81
2010 87
2011 94
2012 90
2013 92
RevPar bij 3, 4 en 5 sterrenhotels in Centrum XL, bron Amsterdam City, peildatum 30 september. De trend is gecorrigeerd voor inflatie. 92 staat voor € 102,54 gemiddelde omzet per kamer per nacht.
Omzet MKB horeca / Centrum XL
Q
2008 110
116
2009 102
2010 106
2011 112
2012 110
2013 116
Geïndexeerde omzetontwikkeling van 369 horecabedrijven die in 2006 al gevestigd waren in Centrum XL, met een omzet van maximaal € 50M, bron: Rijksbelastingdienst, i.s.m. Dienst Onderzoek en Statistiek gemeente Amsterdam, peildatum 1 september. Voor de laatste maanden van 2013 is een extrapolatie gemaakt op basis van het verleden.
Omzet MKB retail / Centrum XL 2008 112
LEGENDA
2010 105
2011 101
2012 96
2013 95
Geïndexeerde omzetontwikkeling van 347 retailbedrijven die in 2006 al gevestigd waren in Centrum XL met een omzet van maximaal € 50M, bron: Rijksbelastingdienst, i.s.m. Dienst Onderzoek & Statistiek gemeente Amsterdam, peildatum 1 september. Voor de laatste maanden van 2013 is een extrapolatie gemaakt op basis van cijfers uit het verleden.
102
110
109
116
2008
2009
2011
2012
2013
100 95 2010
Klanten komen meer uit Rusland en China en te weinig uit de agglomeratie. Daardoor stijgt de omzet van het grootwinkelbedrijf maar moeizaam: +4%, gecorrigeerd voor inflatie slechts +1%. Maar toch: het is zorg dat je erbij komt. Marks&Spencer breidt uit, Primark komt, en mogelijk ook Harvey Nichols. Niet zo gek met de aantocht van de Noord/Zuidlijn en de Rode Loper die de komende jaren wordt uitgerold. De kamerprijzen zijn de crisis nog niet te boven, maar het bezettingspercentage is ouderwets Amsterdams: 77,5%, het één na hoogste in Europa. Dus is er de discussie over wel of niet meer hotels, en hoeveel sterren dan, en er komt nu een Chinees hotel, komen er nu ook Russische hotels? Stadsdeel Centrum wil geen nieuwe plannen meer zien, buiten het stadsdeel liggen er nog volop kansen.
Hoe zwaar de crisis ook wordt gevoeld: iedereen moet eten en drinken. En voor de horeca is de crisis dit jaar voorbij. Er wordt flink buiten de deur gegeten en gedronken en uitgegeven. De horeca realiseert de grootste omzetgroei van iedereen en boekt +9%, gecorrigeerd voor inflatie +6%.
Voor de MKB-winkelier blijven het zware tijden. Al drie jaar in de min. De omzet komt nog wel in de plus (een magere +1%), maar gecorrigeerd voor inflatie wordt het - 2%. Het aantal banen in de retail loopt terug. De buffers worden aangesproken, het vertrouwen slinkt. De volgende fase zou stoppen en leegstand kunnen zijn. Tenzij een aantrekkende economie de winkelier helpt het schip te keren…
Cursief gedrukt betekent dat het getal niet definitief is.
Q
In vergelijking met vorig jaar gaat de trend omlaag. In vergelijking met vorig jaar blijft de trend gelijk.
De pijltjes kunnen verwarring scheppen wanneer de trend omgekeerd evenredig werkt. Bijvoorbeeld: de werkloosheid gaat omhoog, dat drukt het indexgetal naar beneden en dus staat de pijl omlaag, terwijl de werkloosheid an sich groter wordt.
2
115
105
In vergelijking met vorig jaar gaat de trend omhoog.
Q
116 113
110
Q
Q
95
2009 105
115
Omzet MKB dienstverlening / Centrum XL
Q
2008 115
102
2009 106
2010 104
2011 105
2012 99
2013 102
Geïndexeerde omzetontwikkeling van 1.281 bedrijven in de dienstverlening en overige branches (in totaal ca 31.000), sinds 2006 gevestigd in Centrum XL met een omzet van maximaal € 50M, bron: Rijksbelastingdienst, i.s.m. Dienst Onderzoek & Statistiek gemeente Amsterdam, peildatum 1 september. Voor de laatste maanden van 2013 is een extrapolatie gemaakt op basis van het verleden.
Huur kantoren / Centrum XL 2008 113
Q
106
2009 108
2010 107
2011 111
2012 109
2013 106
De hoogst afgesloten huur bij nieuwe contracten voor kantoren in Centrum XL, bron: DTZ Zadelhoff, peildatum 30 juni. 106 staat voor € 400 per m2 vvo per jaar.
Huur winkels en horeca / Centrum XL 2008 116
Q
150
2009 162
2010 160
2011 155
2012 156
2013 150
Het gemiddelde van de laagst en de hoogst afgesloten huur bij nieuwe contracten in Centrum XL, bron: DTZ Zadelhoff, peildatum 30 juni. 150 staat voor € 624 per m2 vvo per jaar.
Bezoekers Amsterdam
Q
2008 111
150
2009 112
2010 122
2011 136
2012 143
2013 150
Totaal aantal bezoekers aan Amsterdam, bron Amsterdam Marketing, peildatum 1 januari. 150 is een inschatting en staat voor ruim 16 miljoen bezoekers.
Bruto regionaal product / metropoolregio Amsterdam 2008 105
Q
98
2009 102
2010 105
2011 103
2012 101
2013 98
Bruto regionaal product Metropoolregio Amsterdam, bron: Dienst Onderzoek en Statistiek gemeente Amsterdam, peildatum 31 december. 98 is een schatting en staat voor € 100,4 miljard per jaar.
Goederenoverslag haven
Q
2008 137
142
2009 132
2010 131
2011 135
2012 139
2013 142
Totale goederenoverslag in de haven van Amsterdam, bron Port of Amsterdam, peildatum 31 december. 142 staat voor 78,5 miljoen ton in 2013.
Vrachtvervoer Schiphol
106
Q
2008 108
2009 89
2010 104
2011 105
2012 102
2013 106
Totaal aangekomen en verzonden vrachtvervoer op Amsterdam Schiphol, bron: Schiphol Group, peildatum 31 oktober. 106 is een schatting en staat voor ruim 1,5 miljoen ton vracht.
3
Dienstverlening in alle mogelijke vormen (zakelijk, financieel, juridisch, logistiek, cultureel, persoonlijk) is nog steeds de grootste sector in het Amsterdamse bedrijvenpalet en - dus - ook in Centrum XL. Het houdt de omzet vast: +5%, na inflatiecorrectie iets meer dan +2%. De crisisklap is men nog niet te boven en de realiteit is: er wordt gewoon minder verdiend.
Ook in Centrum XL is structureel overaanbod van kantoorruimte. Dat leidt tot stagnerende huuropbrengsten, en de inflatie doet de rest. Voor heel Amsterdam staat de gemiddelde huurprijs nu op € 194/m2, voor heel Nederland is dat € 135/m2. In Centrum XL doen we het dan nog best goed met minimaal € 160/m2, oplopend tot de hoofdprijs van € 400/m2.
Nieuwe huurcontracten werden afgesloten tegen dalende prijzen in de Kalvertoren en op de Damstraat, in de Cornelis Schuytstraat, de Van Woustraat en op de Willemsparkweg. Stijgingen werden genoteerd op de Piet Heinkade, aan het Singel, in de Negen Straatjes, op de Dam en in de Van Baerlestraat.
Amsterdam is booming als toeristenstad. Met dank aan iedereen die hard heeft gewerkt om Amsterdam professioneel op de kaart te zetten en te verkopen. 400 Jaar Grachten, tal van andere jubilea, en natuurlijk alle musea weer open, met 2,2 miljoen (!) bezoekers in het Rijks. Iedereen profiteert. Ook de gemeente zelf, nu zij de rijksbezuinigingen deels opvangt door niet de OZB maar de toeristenbelasting te verhogen. In de periode 2005 - 2008 was er nog sprake van economische groei. Amsterdam en de Metropoolregio stonden in de top 5 van Europa. Nu staan we rond plaats twaalf en verliezen we onze concurrenten steeds meer uit het zicht. De enige sector die substantieel groeit, is de toeristische sector.
78,5 Miljoen ton is een record. De haven vaart de crisis vrolijk voorbij. De groei zit vooral in agrarische bulk, steenkool, stukgoed en containers. Olie en benzine (Amsterdam is de grootste benzinehaven ter wereld) liepen terug. De haven geeft werk aan 55.000 mensen en zorgt dat onze schappen en magen goed gevuld blijven. Voor 2014 staat wederom groei op stapel. Vrachtvervoer via Schiphol is weinig in vergelijking met de haven, maar het vrachtvervoer door de lucht is wel altijd een goede barometer voor onze economie en dat ziet er goed uit, te meer daar voor de tweede keer sinds het uitbreken van de crisis een dip is overwonnen.
125
STADSKWALITEIT
120
120 116
Amsterdam wordt steeds populairder. De druk op de schaarse ruimte neemt toe. Dan is het goed om te zien dat de stad veiliger wordt. Veel minder geweld en straatoverlast, met helaas wel meer inbraken en zakkenrollerij. De huizenprijs in Centrum XL veert op. Dat bevestigt maar weer eens dat Amsterdam één van de meest positieve kenmerken van Nederland is.
114
115
2009 129
Q
98
2010 126
2011 121
2012 105
2013 98
Diefstal en inbraak in Centrum XL uit (en van) voertuigen, vaartuigen, winkels en bedrijven, plus zakkenrollerij, bron: Politie Amsterdam Amstelland, peildatum 30 september. 98 staat voor 25.385 kennisgevingen. De index werkt omgekeerd: hoe lager, hoe meer diefstal en inbraak.
Geweld / Centrum XL 2009 97
Q
113
2010 99
2011 102
2012 104
2013 113
Geweld op straat in Centrum XL, bron: Politie Amsterdam Amstelland, peildatum 30 september. 113 staat voor 2.712 kennisgevingen. De index werkt hier omgekeerd: hoe hoger, des te minder geweldsdelicten.
Overlast op straat / Centrum XL
Pssst
Q
179
2009 114
2010 153
2011 136
2012 152
2013 179
Overlast op straat in Centrum XL, bron: Politie Amsterdam Amstelland, peildatum 30 september. 113 staat voor 2.712 kennisgevingen. De index werkt hier omgekeerd: hoe hoger, des te minder overlast.
Cruise passagiers Passenger Terminal Amsterdam 2008 186
Q
229
2009 148
2010 161
2011 213
2012 238
2013 229
Aantal aankomende passagiers per cruiseboot, bron: Passenger Terminal Amsterdam, peildatum 31 december. 229 staat voor 279.000 passagiers.
Musea en attracties
Q
2008 101
132
2009 100
2010 102
2011 109
2012 120
2013 132
Geïndexeerde ontwikkeling van de bezoekersaantallen voor 34 musea en 13 attracties in en rond Centrum XL, bron: Amsterdam Marketing, peildatum 30 november. 132 is een schatting en staat voor 12% groei.
Schone lucht / Centrum XL
105
Q
2008 96
2009 100
2010 88
2011 82
2012 98
2013 105
Jaargemiddelde van de 24-uursgemiddelden voor fijn stof (PM10) in Centrum XL, bron: GG&GD Amsterdam, peildatum 1 januari. Het indexgetal voor 2013 is het een inschatting. 105 staat voor gemiddeld 22 microgram fijn stof/m3. Hoe hoger de index, hoe minder fijn stof in de lucht. 4
117
118
2011
2012
110 105 100 95 2008
Diefstal / Centrum XL
116
2009
2010
2013
Amsterdam wordt drukker. Dus valt er steeds meer te halen voor de verkeerde consumenten: inbrekers en zakkenrollers. Voor hen is het veel spenderende publiek een rondwandelende goudmijn. De toename is verontrustend. We willen graag geroemd worden om ons erfgoed, onze musea en de vrijzinnige sfeer, maar niet gemeden om de criminaliteit. Blijft een punt van zorg, ook vanwege minder blauw op straat.
Het aantal geweldsdelicten in Amsterdam daalt al een aantal jaren. Dat beeld en de cijfers worden ook bevestigd door slachtofferenquêtes die vooral op zoek zijn naar delicten waarvan geen aangifte wordt gedaan bij de politie en die dus buiten de officiële cijfers blijven. Minder geweld is overigens een trend in de hele Westerse wereld.
Overlast op straat neemt af. Met de toegenomen drukte is de daling bijna spectaculair te noemen. Het is wel eens anders geweest, Toen het oude stadshart bijna een no-go area was. Toen je niet vrijwillig op de Zeedijk kwam, en de overlast van junks, dealers en balletje-balletje enorm was. De stad is opgeknapt, dat zie je aan alles.
Minder cruisepassagiers het afgelopen jaar na het topjaar 2012, maar zo’n beweging hebben we al eens eerder meegemaakt. De belangrijke vraag is of we een tweede Passenger Terminal willen gaan bouwen. Zien we genoeg aanvoer aan de horizon? Voor ondernemend Amsterdam zou het mooi zijn, nog meer buitenlandse bezoekers met kort verblijf maar wel heel veel spending power.
Voor het tweede jaar achtereen een stijging van meer dan 10%. Dat is geen toeval of incident meer. Musea blij, horeca en winkels ook. ‘De heropening van het Rijksmuseum is het beste wat ons is overkomen’, zeggen veel winkeliers. Ook het nieuwe Stedelijk Museum, Madame Tussauds, Anne Frank Huis, NEMO, Rembrandthuis en Museum Ons ‘Lieve Heer op Solder’ draaiden top.
De lucht in Amsterdam wordt schoner. De concentratie fijn stof is nu nog maar bijna de helft van het maximaal toegestane. CO2 en NO2 lopen ook gestaag terug. Electrisch vervoer draagt ook bij aan schonere lucht. Cargohopper gaat komend jaar winkels bevoorraden met elektrische trekkers. Zeroemissie dus. Wanneer gaan ook de taxi’s om? En de vuilniswagens?
Studenten
Q
2008 115
130
2009 125
2010 133
2011 133
2012 127
2013 130
Aantal studenten aan Universiteit van Amsterdam en Vrije Universiteit samen, bron: UvA en VU, peildatum 1 oktober. 130 staat voor 55.553 studenten.
Huizenprijs / Centrum XL 2008 130
Q
94
2009 119
2010 118
2011 113
2012 99
2013 94
Gemiddelde prijs per m2 voor verkochte woningen in Centrum XL, bron: Dienst Onderzoek en Statistiek gemeente Amsterdam, peildatum 1 juli. 94 staat voor € 4.075 per m2 gemiddeld en is nog voorlopig.
Mercer 2008 100
108 Q
2009 100
2010 108
2011 108
2012 108
2013 108
Het aantal studenten is al een aantal jaren redelijk gelijk. De grote groei van 2009 en 2010 lijkt te stagneren. UVA en VU lijken vooral verwikkeld in fusieperikelen. Het goede nieuws komt van buiten naar binnen. TU Delft, Wageningen Universiteit en het Massachusetts Institute of Technology uit Boston, gaan in Amsterdam een Institute of Advanced Metropolitan Solutions opzetten. In Centrum XL is de prijs voor koopwoningen sinds 2008 nominaal met 20% gedaald, voor inflatie gecorrigeerd zelfs met bijna 28%. Dat mag een huizencrisis heten. Maar ook hier is er enig licht. Sinds november 2013 stijgt in Nederland het aantal verkopen weer en wordt er - vooral ook in Amsterdam - ook weer verkocht voor de vraagprijs.
Bij publicatie van de Amsterdam City Index was nog geen nieuwe Quality of Living index bekend. We schatten in dat Amsterdam nog steeds op plaats 12 staat.
Plaats op de Mercer Quality of Living Index, bron Mercer. 108 is een extrapolatie van de editie 2012 en staat voor de 12e plaats op een lijst van 221 steden wereldwijd.
124
125
VESTIGINGSKLIMAAT
121 118
120
Het vestigingsklimaat in algemene zin lijkt de crisis voorbij. Maar het grote probleem is de leegstand om ons heen, met name van kantoorruimte. Er staat nu in totaal 1,7 miljoen m2 leeg. In Centrum XL valt het reuze mee. Maar buiten XL en over de A10 kun je al voor € 100,- per m2 terecht, en toch blijft met name daar heel veel leeg staan.
120
115 111
110 105 103
100 95 2008
Bedrijfsvestigingen / Centrum XL
Q
2008 103
114
2009 104
2010 107
2011 109
2012 113
2013 114
Aantal bedrijfsvestigingen met 2 of meer werkzame personen in Centrum XL, bron: Kamer van Koophandel Amsterdam, peildatum 1 november. 114 staat voor 10.105 bedrijven.
Leegstand kantoren Amsterdam
120
Q
2008 136
2009 118
2010 108
2011 117
2012 111
2013 120
Percentage leegstand in m2’s kantoorruimte in Amsterdam, bron: DTZ Zadelhoff, peildatum 30 juni 2013. De index werkt hier omgekeerd, het indexgetal 120 staat voor 16,6% leegstand.
Leegstand overige bedrijfsruimte Amsterdam
Q
2008 163
171
2009 126
2010 129
2011 149
2012 159
2013 171
Percentage leegstand in m2’s overige bedrijfsruimte in Amsterdam, bron: DTZ Zadelhoff, peildatum 30 juni 2013. De index werkt hier omgekeerd, het indexgetal 171 staat voor 11% leegstand. 5
2009
2010
2011
2012
2013
1 op de 3 Amsterdamse bedrijven is gevestigd in Centrum XL. Het is vooral handel en dienstverlening: bankiers, advocaten, notarissen, ingenieurs, consultants, makelaars, entrepreneurs, uitgevers, reclamemensen, ict’ers, game bedrijven, schoonmaakbedrijven en uitzendbureaus. En ook ruim 2.300 instellingen en bedrijven voor zorg en welzijn, bijna evenveel als cafés en restaurants in XL. Nergens in Europa staat zoveel kantoorruimte leeg als in Nederland en Amsterdam spant daarbij de kroon. Zelfs op de Piet Hein Kade dreigen grote gebouwen komend jaar leeg te gaan staan. Philips is weg, Ahold gaat, en de nieuw op te leveren Piet Hein Buildings hebben nog geen huurder(s) gevonden. Rond de A10 wordt een groeiend aantal gebouwen getransformeerd naar studentenhuisvesting, woningen en hotels. In Centrum XL valt de leegstand nog mee. Aan Rokin, Vijzelgracht en Vijzelstraat wordt zelfs druk voorgesorteerd op de komst van de Noord/Zuidlijn. In het Hirschgebouw vestigt zich een advocatenkantoor dat eerst op de Zuidas praktijk hield. Voor XL een goed teken. Want de binnenstad moet ook andere bedrijvigheid huisvesten dan retail en horeca.
135
ARBEIDSMARKT
130
130
126
Het gaat niet goed op de arbeidsmarkt. Het aantal banen daalt, het aantal mensen dat kan en wil werken groeit. De concurrentie blijft groot. Een groeiend aantal mensen is het solliciteren beu en begint voor zich zelf. De crisis creëert nieuwe werkelijkheden, voor mensen individueel én op metaniveau: wie had gedacht dat de vaste baan in Nederland passé zou zijn?
119
120 115 110
110 105 2008
Werkzame personen / Centrum XL 2008 103
Q
106
2009 105
2010 108
2011 109
2012 111
2013 106
Aantal werkzame personen in Centrum XL, bron: Dienst Onderzoek en Statistiek gemeente Amsterdam, cijfer 2013 per 1 juli. 106 staat voor 107.000 werkende mensen in Centrum XL.
Werkloosheid / Amsterdam 2007 125
Q
91
2009 167
2011 125
2013 91
Werkloze beroepsbevolking als percentage van de totale beroepsbevolking, bron: Dienst Onderzoek & Statistiek gemeente Amsterdam. Hoe lager de index, hoe hoger het percentage werklozen. 91 staat voor 11%.
ZP’ers / Centrum XL
Q
2008 114
213
2009 122
2010 163
2011 183
2012 193
2013 213
Aantal Zelfstandige Professionals en andere eenmanszaken gevestigd in Centrum XL, bron: Kamer van Koophandel Amsterdam, peildatum 1 november. 213 staat voor 28.132 eenmanszaken in Centrum XL.
Beroepsbevolking Metropool Regio Amsterdam
Q
2008 103
108
2009 104
2010 105
2011 106
2012 106
2013 108
Omvang beroepsbevolking Metropool Regio Amsterdam, bron: Dienst Onderzoek en Statistiek gemeente Amsterdam, peildatum 1 januari. 107 is een schatting en staat voor 1,2 miljoen.
BEREIKBAARHEID
123
123
125
2009
2010
2011
2012
2013
Tot en met 2012 bleef het aantal werkende mensen in Centrum XL stijgen, maar halverwege 2013 kwam de ommekeer en ging het van 115 naar 107 duizend mensen. De grootste klappen vielen in de retail en bij kunst&cultuur. De laatste laat zich verklaren door de bezuinigingen, de eerste omdat de kleinere retail inderdaad zwaar weer blijft houden.
De stijgende werkeloosheid gaat niet langer aan Amsterdam voorbij. Meer dan 1 op 10 heeft geen werk (meer). De werkloosheid was sinds de start van de Index nog niet zo hoog. Het aantal werkeloosheidsuitkeringen is meer dan verdubbeld, en het aantal mensen dat het opgeeft nog langer naar werk te zoeken, stijgt met de dag.
De groei van het aantal ZP’ers of Zelfstandige Professionals getuigt enerzijds van ondernemerszin en vrijheidsdrang, anderzijds van verborgen werkloosheid en armoede. De omzet van het MKB in Centrum XL steeg met 6% vóór inflatiecorrectie, maar er zijn genoeg ZP-ers die inmiddels op een houtje bijten. De onderlinge concurrentie groeit.
De beroepsbevolking in de Metropoolregio groeit stap voor stap. Deels omdat steeds meer mensen richting stad en ommelanden trekken, en deels omdat de AOW-leeftijd stijgt. In 2024 worden mensen geacht tot hun 68ste te werken. De concurrentie op de arbeidsmarkt blijft groot.
125 120
Een nieuwe trend in het mandje Bereikbaarheid betreft het gemiddeld aantal passanten in drie winkelbuurten. Daar wordt het minder druk. Dat is opvallend. Want op alle andere fronten blijven de aantallen mensen, die Amsterdam weten te bereiken, stijgen.
114
115 110
109
115
115
2012
2013
108 106
105 100 95 2008
Gemiddelde reistijd naar de Dam 2011 114
Q
103
2012 110
2013 103
Het gemiddeld aantal minuten nodig om op de Dam te komen, per fiets van de Jaap Eden IJsbaan, per auto vanaf de A10 afslag Volendam, en per tram van VU Medisch Centrum, bron: Google Maps, peildatum derde maandag van december. 103 staat voor 23 minuten. 6
2009
2010
2011
Eind 2011 lukte het in 21 minuten, in 2012 lukte het in 22 minuten en nu lukte het gemiddeld in 23 minuten, per fiets, auto of met de tram naar de Dam. Elk jaar geeft Google er een minuutje bij, maar nog steeds staan we binnen een half uur op de Dam.
Aantal passanten / Centrum XL 2011 114
Q
115
2012 125
2013 115
Gemiddeld aantal passanten tussen 8.30 en 22.00 uur op de Ferdinand Bolstraat, bij de Bloemenmarkt en op de Kalverstraat, bron: City Traffic. 115 staat voor gemiddeld 16.733 passanten.
Centraal Station + Station Amsterdam Zuid
Q
2008 116
125
2009 118
2010 116
2011 123
2012 121
2013 125
Aantal in- en uitstappers op Centraal Station en Amsterdam Zuid samen op een doordeweekse dag, bron: NS. 125 is een schatting en staat voor 216.000 in- en uitstappers per werkdag.
GVB
Q
2008 107
123
2009 109
2010 112
2011 114
2012 116
2013 123
Aantal vervoerde reizigers door het Gemeentelijk vervoersbedrijf Amsterdam per tram, metro en veerboot, exclusief zwartrijders, per jaar, bron: GVB, peildatum 1 januari. 123 is een schatting en staat voor 236 miljoen reizigers.
Bereikbaar binnen 30 minuten
Q
2009 94
97
2010 94
2011 95
2012 95
In de komende jaren zal de gemeente fors minder subsidie gaan geven aan het GVB. Het geld zal meer van de reiziger zelf moeten komen. Ook om die reden is het goed dat het aantal mensen dat gebruik maakt van het openbaar vervoer binnen de stad ieder jaar groeit en in 2013 nog eens extra is gestegen.
2013 97
Aantal inwoners binnen 30 minuten bereikbaar van de Munt per auto of fiets of binnen 45 minuten per openbaar vervoer, bron dIVV Amsterdam, peildatum 31 december. 97 is een schatting en staat voor 2,7 miljoen.
2009 96
Q
Het aantal treinreizigers stijgt als vanouds en bij het Centraal Station leidt dat inmiddels tot een fietsinfarct. Nog even en het Centraal Station is definitief onbereikbaar voor fietsers geworden. Gelukkig zijn er alternatieven: trams en metro en, over twee jaar, de Noord/Zuidlijn.
Met steeds meer mensen die richting Randstad trekken groeit het aantal dat binnen een redelijke reistijd te bereiken is, en vice versa, dat binnen een redelijke reistijd hartje centrum kan zijn.
Passagiers Schiphol
121
Een nieuwe indicator, die middels Bluetooth- en Wifitechnologie het dagelijks aantal passanten telt op drie grote winkellocaties: gedaald. Sommige winkeliers melden ook dat het aantal toeristen stijgt maar het aantal mensen, dat de winkel binnenkomt, niet stijgt. Het is te vroeg om grote conclusies te trekken, maar dit is wel een ongemakkelijke ontwikkeling.
2010 102
2011 115
2012 118
2013 121
Aantal aankomende en vertrekkende passagiers op Amsterdam Schiphol, exclusief doorgaande reizigers, bron: Schiphol Group, peildatum 31 oktober. 121 is een schatting en staat voor 31 miljoen.
VERANTWOORDING De Amsterdam City Index is samengesteld uit 33 trends, verdeeld over vijf mandjes. Mandjes en trends worden gewogen volgens een vast stramien: het is óf een prestatie óf iets anders. Prestaties wegen samen 60%, al het andere samen 40%. Omdat de Index is opgezet vanuit ondernemersperspectief, wegen prestaties het zwaarst. Binnen dit stramien gelden de mandjes Verdienvermogen en Stadskwaliteit als prestaties en wegen samen 60%. Vestigingsklimaat, Arbeidsmarkt en Bereikbaarheid wegen samen 40%. Binnen ieder mandje afzonderlijk wordt ook onderscheid gemaakt tussen prestaties en al het andere. En ook hier wegen de prestatietrends samen 60%. Met deze verdeling in 60 en 40 wordt ook voorkomen dat één trend of één mandje gaat overheersen. Dat past bij het beeld dat de economie van de binnenstad geen monocultuur is, maar is opgebouwd uit veel elementen. Bij publicatie zijn niet alle cijfers definitief. In dat geval geeft Amsterdam City een eigen inschatting op basis
Het aantal passagiers op Schiphol blijft groeien. Nog belangrijker is dat het aantal bestemmingen hoog blijft. Gecombineerd met het feit dat onze douanedienst 24/7 acte de présence geeft bepaald niet vanzelfsprekend in het buitenland houdt dat Amsterdam heel aantrekkelijk als zakenstad.
van wat dan bekend is. Het indexgetal staat dan cursief gedrukt. Bij de volgende editie wordt het definitieve cijfer gegeven. Dat leidt soms tot correcties, zoals dit jaar. In 2012 eindigde de index op 115, nu staat voor 2012 als indexgetal 117 gegeven. Dat is geen ramp: het gaat niet om het absolute getal, het gaat om de trend.
Wiggers NV Stadsgoed - Wim Klompen Holland Casino Ad Dekkers Maison de Bonneterie - Dick Eberhardt The Old Man - Emile de Cock 360 Volt - João Gonçalves Gassan Diamonds De Amsterdam City Index wordt financieel mogelijk gemaakt door bijdragen van Kroonenberg Groep, Albert Heijn, Holland Casino, Gemeente Amsterdam en Stadsdeel Centrum.
COLOFON De Amsterdam City Index 2014 is een initiatief van de Vereniging Amsterdam City. De analyses kwamen mede tot stand dankzij achtergrondgesprekken met ondernemers, filiaalmanagers en directeuren van bedrijven in de binnenstad: Petra Baan P&C - Wim Bos Mr. B Wybo Wijnbergen The Dungeon/Madame Tussauds Willem Koster Amsterdam City - Marc van der Veur De Bijenkorf - Ben Kaayk V&D - André Sprangers Zwartjes schoenen - Geert-Jan Kemme Arti et Amicitiae Kees Klesman Madame Tussauds - Guido Frankfurther Adviseur - Dick de Graaff Passenger Terminal Amsterdam Marie-José Grotenhuis Het Rembrandthuis - Ronald 7
Research en redactie ...................Guus Bakker Tekst...............................................Kasper van Noppen Eindcorrectie .................................Christine Govaert Ontwerp en productie..................Studio René Bakker Oplage ...........................................500 ex. © Vereniging Amsterdam City januari 2014 De Amsterdam City Index is terug te vinden op www.amsterdamcityindex.nl Amsterdam City is een vereniging met als doel de verbetering van het economisch klimaat in de binnenstad van Amsterdam.
