Centrumplan Leens nieuw kloppend hart van De Marne

frisonijs Centrumplan Leens nieuw kloppend hart van De Marne

Ook in dit nummer: Houkesloot haalt verbluffende resultaten luchtdicht bouwen JJ de Vries bouwt pompstation Onnen CAH Vilentum blikvanger in Dronten Uiteenlopende projecten bij Friso Almere Vestigingsleider Matthijs Natzijl richt zich op groei december 2012 1

voorwoord

frisonijs Centrumplan Leens nieuw kloppend hart van De Marne

Geachte relatie, Dit jaar was het jaar van de afronding van mooie projecten. We bouwden Theater Sneek en leverden het project

Houkesloot ha

Nieuw Zaailand op. Het Provinciehuis in Leeuwarden werd geopend. We maakten het Gemeentehuis in Beetsterzwaag energiezuiniger. En we begonnen met de uitvoering van

Ook in dit nummer: Houkesloot haalt verbluffende resultaten luchtdicht bouwen

de zes kunstwerken in de Haak om Leeuwarden: een

JJ de Vries bouwt pompstation Onnen CAH Vilentum blikvanger in Dronten

duikersbrug, vier spoorviaducten en een viaductweg/spoor.

Uiteenlopende projecten bij Friso Almere Vestigingsleider Matthijs Natzijl richt zich op groei december 2012 1

In deze editie van het Friso Nijs lichten we een aantal andere projecten toe die in uitvoering zijn of al opgeleverd Onder andere de 272 woningen die Friso Bouwgroep bouwt in

Friso Nijs december 2012 - jaargang 12

opdracht van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers. Maar ook de nieuwbouw van een extra reinwaterreservoir en de renovatie van de bestaande zuiveringsinstallatie voor

Friso Nijs is het relatieblad van

Waterbedrijf Groningen en de nieuwbouw van CAH Vilentus

Friso Bouwgroep en verschijnt

in Dronten.

twee keer per jaar.

We zijn trots op de projecten die we hebben mogen maken Redactie Salverda Communicatie Nelleke Wouters

in 2012, maar we merken ook dat de bouw een moeilijke tijd doormaakt. Bovendien zijn de vooruitzichten in onze sector niet rooskleurig. Deze tijd vraagt om kansen te benutten en

Nynke Dedden

in ontwikkeling te blijven. Samenwerken in consortia wordt Beeldverantwoording

steeds belangrijker, net als het innoveren op productniveau,

Friso Bouwgroep

zoals Houkesloot Prefab onlangs deed. In dit Friso Nijs leest

CAH Vilentum

u over het verbluffende resultaat dat zij behaalden met

Jonkman Klinkhame Architecten NUNC Architecten BNA

In Wirdum heeft Friso zes twee-ondereen-kapwoningen en een rij van zeven huurwoningen gebouwd. Houkesloot Toelevering (onderdeel van Friso Bouwgroep) leverde voor dit project het complete casco. Deze bestaat uit betonnen spouwbladen die voorzien zijn van afgelakte kozijnen en deuren inclusief beglazing. Uitgangspunt bij deze nieuwbouwwoningen was een laag energieverbruik. “Na een uitvoerige test bleken de resultaten verbluffend”, aldus Cees Kuipers, projectcoördinator van Frisoplan.

luchtdicht bouwen. Houkesloot bewees hiermee ver voorop te lopen met deze ontwikkeling.

Foto voorpagina

We zullen in 2013 alle zeilen moeten bijzetten, maar zien het

Friso Bouwgroep

nieuwe jaar vol goede moed tegemoet. We hopen samen Vormgeving, realisatie

met onze opdrachtgevers en co-makers weer mooie, nieuwe

Friso Bouwgroep

projecten te realiseren. Namens alle medewerkers van Friso Bouwgroep dank ik u voor het in ons gestelde vertrouwen.

Drukwerk Hanzedruk, Bolsward

Dit jaar gaat er namens Friso een kerstgroet in de vorm Redactieadres

van een geldbedrag naar Stichting Onder Zeil. De stichting

Pieter Zeemanstraat 9

organiseert volgende zomer een korte vakantie in Heeg voor

Postbus 49

kinderen met het down syndroom en hun ouders.

8600 AA Sneek t. 0515-429 999 e. [email protected]

Ik wens u allen fijne feestdagen en een goed en gezond Nieuwjaar.

Rechten Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van Friso Bouwgroep.

2

Henk Dedden Algemeen directeur Friso Bouwgroep

In opdracht van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) is Friso Bouwgroep in februari 2011 samen met Jorritsma Bouw uit Bolsward en Dura Vermeer Bouw uit Hengelo, gestart met de herontwikkeling van de opvanglocaties in Dronten en Luttelgeest.

inhetbouwlicht

aalt verbluffende resultaten luchtdicht bouwen

“Bij de bouw van de woningen in Wirdum waren een Energie Prestatie Coëfficiënt (EPC) van 0,8 en een standaard luchtdichtheid van 0,625 de uitgangspunten”, vertelt Cees Kuipers. Deze worden gesteld, omdat in een goed geïsoleerde en luchtdichte woning minder energie wordt verbruikt. Om te komen tot een absolute afdichting tussen de betonelementen deed producent en toeleverancier Houkesloot onderzoek en liet metingen uitvoeren. Uit de metingen bleek dat er een zeer lage luchtdichtheid (Qv10-waarde) werd gehaald. Voor oplevering van het project voerde ook de opdrachtgever een test uit. Hierbij werd met een overdruk, gelijk aan windkracht 3, lucht in de woning geblazen en gemeten welke Qv10-waarde de woning heeft. Uit deze test bleek dat een waarde van 0,275 was bereikt. Cees: “Dat is bijna drie keer lager dan het uitgangspunt van 0,625. Dit betekent dat we voorlopen op anderen. Een verbluffend resultaat, waar we heel trots op zijn!”

Tussen beton en kozijn Om de woningen luchtdicht te bouwen heeft Houkesloot een constructie bedacht, waarbij een cellenband tussen de spouwlat en het beton wordt aangebracht. “Hierdoor ontstaat een zeer dichte aansluiting waardoor afplakken van aansluitingen kozijn-beton op de bouw niet (meer) nodig is”, vertelt Erik Zeilstra, bedrijfsleider bij Houkesloot. “Ook besteedt onze kozijnafdeling veel aandacht aan luchtdichte kierdichtingen en aansluitingen bij de kozijnen. Een externe deskundige beoordeelde de kritische punten bij onze timmerfabriek en volgens hem behoort Houkesloot bij de top van Nederland.” Hoger wooncomfort Wat bewoners van een woning met een luchtdichte constructie merken, is dat het wooncomfort hoger is”, legt Geert Hoekstra van Houkesloot uit. “Er is geen ongewenste tocht meer in de woning, door de hogere

isolatiewaarde zijn de energiekosten lager en er komt minder geluid van buitenaf binnen.” De ventilatie van de woningen gebeurt door middel van ventilatieroosters. Cees Kuipers: “Mensen vinden het prettig als ze zelf kunnen bepalen hoelang en in welk vertrek er geventileerd wordt. De roosters zijn daarvoor ideaal.“ Getest detail In opdracht van Houkesloot testte Stichting Hout Research (SHR) de aansluiting van het kozijn met de betonwand. Op de spouwlat wordt een afdichtingsband geplakt, deze band komt gedeeltelijk in de gestorte betonwand. Door het toepassen van deze afdichtingsband en de prima hechting aan de beton blijkt er een verbluffend resultaat te worden behaald met betrekking tot luchtdichtheid. Geconstateerd mag worden dat Houkesloot weer een stap heeft gezet naar een Houkesloot-luchtdichter-casco. I

Herontwikkeling AZC-locaties Dronten en Luttelgeest De projecten worden gerealiseerd in de vorm van een zogenaamd geïntegreerd contract. Dat wil in dit geval zeggen Design, Build and Maintenance van zowel de bouwkundige, installatietechnische als de infrastructurele onderdelen. Van de 134 nieuwe, duurzame woningen in Dronten is de eerste fase inmiddels opgeleverd. De oplevering van de tweede fase wordt in januari aanstaande afgerond. De verwachting is dat eind 2013 de locatie Dronten volledig is overgedragen aan het COA. Op de locatie in Luttelgeest zijn medio 2013 100 van de 139 nieuwe duurzame woningen gebouwd inclusief de algemene voorzieningen, waaronder een basisschool.

De school heeft een omvang van circa 1.500 m². Kinderen van asielzoekers die in afwachting zijn van hun status krijgen hier basisonderwijs. Op 7 november 2012 is de school officieel geopend. Houkesloot Toelevering levert het betoncasco, de houtskeletbouw en de kozijnen voor beide projecten. Beide projecten worden gekenmerkt door het duurzame karakter. Eén van de ambities van het COA is het energieverbruik substantieel te verminderen. Om dit te bereiken wordt onder meer een collectieve warmtekoude-opslagsysteem (WKO) in Luttelgeest toegepast. I

3

frisonijs Obs de Poolster in Nieuw-Roden geopend Op dinsdag 16 oktober 2012 opende openbare basisschool (OBS) De Poolster officieel haar deuren. ’s Ochtends vertrok een bonte stoet met feestmuziek door het dorp richting de school. Daarna werd de school officieel geopend met een enorme toverstaf. Het nieuwe gebouw bestaat uit twee bouwlagen. In totaal kunnen 14 groepen worden gehuisvest. Naast de klaslokalen, werkpleinen, centrale ruimte en personeelskamers is er in de school ook een geïntegreerde gymzaal gebouwd. Met de opening kreeg de Meester de Vriesschool een nieuwe naam, namelijk OBS De Poolster. I Opdrachtgever: Gemeente Noordenveld

Spektaculaire takelklus Friso bij MCL in Leeuwarden In juni 2012 is Friso Leeuwarden gestart met de uitbreiding van het Oncologisch Centrum (OCL) in Leeuwarden. Het Oncologisch Centrum is onderdeel van het Medisch Centrum Leeuwraden (MCL). Het OCL is een multidisciplinaire polikliniek waar oncologische zorg wordt geboden aan mensen met kwaadaardige aandoeningen. De werkzaamheden bestaan uit een uitbreiding en het aanpassen van enkele bestaande ruimten van het OCL. Omdat de ruimte op de bouwplaats zeer beperkt is, is voor de uitbreiding een hijskraan van 220 ton over de gebouwen van het MCL getakeld. Dit gebeurde door een hijskraan van maar liefst 770 ton. Toen de werkzaamheden afgerond waren, is deze op dezelfde spectaculaire manier weer weggetakeld. I

Koningin Beatrix opende Cultuur Kwartier Sneek Op 1 november 2012 opende Hare Majesteit de Koningin het vernieuwde Cultuur Kwartier in Sneek. Het Cultuur Kwartier bestaat uit het Kunstencentrum Atrium, de Noorderkerk, het Poppodium Bolwerk en het nieuwe Theater. Friso heeft de renovatie en nieuwbouw van Kunstencentrum Atrium uitgevoerd. Een complex werk op een binnenstedelijke locatie. In het Kunstencentrum zijn muzieklokalen, een popkelder en studioruimten gevestigd. Daarnaast zijn er een theaterzaaltje, een dansstudio en ateliers gevestigd. Een fraai atrium verbindt het Kunstencentrum met het poppodium en de Noorderkerk. Daaropvolgend heeft Friso het nieuwe Theater Sneek gerealiseerd. Een in het oog springend gebouw en huzarenstuk voor het Cultureel Kwartier Sneek. I

4

vandebouwgrond

Naam Friso Vestzaktheater bekend gemaakt

Verlichting torenkraan Centrumplan Drachten ontstoken De brief van de 7-jarige Hinke Woudstra uit Drachten aan de burgemeester van de gemeente Smallingerland was een schot in de roos. Haar wens om in de hoge kraan op het Raadhuisplein te mogen, werd door burgemeester Van Bekkum spontaan ingewilligd. Vrijdag 23 november kreeg zij deze unieke gelegenheid. Ze ging met de burgemeester in de kraan naar boven en mocht daar de feestverlichting voor het Raadhuisplein ontsteken. De ruim zeventig meter hoge torenkraan wordt de komende maanden met LED-lampen verlicht in de kleuren van de bouwcombinatie.

In een paar maanden tijd is De Meenthe in Steenwijk compleet vernieuwd en omgebouwd tot een moderne theater- en evenementenhal. Het theatergedeelte is uitgebreid. In de grote zaal is het aantal zitplaatsen uitgebreid naar 600 en is er een nieuwe zaal bijgebouwd; het Friso Vestzaktheater. Dit is een multifunctionele zaal met 150 zitplaatsen en een uitschuifbare tribune. Op feestelijke wijze onthulde Henk Dedden (algemeen directeur van Friso Bouwgroep) en actrice en musicalster Lucie de Lange het naambord van het Friso Vestzaktheater. Aansluitend was er een optreden van musical ‘De Jantjes . I

Het Centrumplan is het grootste woon-winkelproject in Noord Nederland. Er worden 167 appartementen, circa 20.0000 m² aan winkels en een nieuwe parkeergarage gebouwd. Naar verwachting is het totale project begin 2016 klaar voor gebruik. De vernieuwing en uitbreiding van het Raadhuisplein is een gezamenlijk project van Webscon Consultancy BV, Koopmans Bouwgroep, Friso Bouwgroep en de gemeente Smallingerland. I

Vierdaags festival opening Nieuw Zaailand De bouw van het omvangrijke Centrumproject Nieuw Zaailand in Leeuwarden is voltooid. De opening van het Nieuw Zaailand in Leeuwarden werd groots gevierd met een vierdaags festival dat plaatsvond van 27 tot en met 30 september 2012. Voor jong en oud werden tal van activiteiten georganiseerd. Op 29 september was er een spetterend optreden van Kyteman Orchestra. Aansluitend verzorgde Bouwcombinatie Leeuwarden Centrum (Friso Bouwgroep, BAM Utiliteitsbouw en Koopmans Bouwgroep) een spectaculaire lasershow. In deze lasershow stonden de geschiedenis van het plein en de planvorming van het project Nieuw Zaailand centraal. Het nieuwe Fries Museum dat onderdeel uitmaakt van het totaalproject, wordt op dit moment ingericht en zal in 2013 officieel worden geopend. I

5

frisorelaties Centraal in het dorp Leens wordt door vastgoedontwikkelaar Leyten een nieuw centrumplan gerealiseerd. Een gezellig en toekomstbestendig winkelcentrum met daarboven appartementen en ruimte voor eerstelijns zorgvoorzieningen maakt Leens klaar voor de toekomst. Friso realiseerde de bouw, Bureau Van der Goes tekende voor het ontwerp.

Leens wordt klopp van gemeente De M

6

pend winkelhart Marne Tussen het nieuwe gemeentehuis en de Hoofdstraat van Leens is een nieuw centrumplan ontwikkeld. Het doel was een plan te realiseren waarin het winkelaanbod van de regio bij elkaar komt en waar ruimte is voor wonen en zorg.

Prijsvraag Een uitdaging, dat was de prijsvraag die de gemeente De Marne in 2005 uitschreef. In het centrum van Leens moest een centrumvoorziening gebouwd worden voor een verzorgingsgebied van 12.000 inwoners. Vastgoedontwikkelaar Leyten won de prijsvraag. Buro van der Goes tekende het ontwerp van het ‘boodschappencentrum’ dat de komende 20 jaar het kloppend hart van de gemeente De Marne zal zijn.

Aanbod sluit aan bij behoefte inwoners Leens Directeur Hans Jörg Van den Berg van Leyten is coördinator en eindverantwoordelijke van het projectteam dat het complete plan ontwikkelt. “Naast een ‘boodschappencentrum’, waar de dagelijkse boodschappen gedaan kunnen worden, moest er ook plaats zijn voor zorg en wonen”, vertelt hij. “Het aanbod moest aansluiten bij de behoefte die de inwoners van de kern hebben”. Nadat het voorlopig ontwerp goedgekeurd was heeft Leyten samen met de gemeente het definitieve plan uitgewerkt. Naast het winkelblok en de zorgappartementen is er in het plan rekening gehouden met vestigingsplaatsen voor eerstelijns-zorgverleners zoals een huisarts, apotheek en fysiotherapeut.

Een mooi, samenhangend geheel Hans Jörg Van den Berg is erg tevreden over het eindresultaat. “Het is geworden zoals we gehoopt hadden.

“Het geheel heeft een uitstraling die past bij de mooie, oude woningen.”

Ondanks dat het een blok is hebben alle gevels een eigen beleving en ontstaat een mooi, samenhangend geheel. De uitstraling past prima binnen de bestaande bebouwing en is het complex binnen budget gebouwd. Als je bedenkt dat we pas in december 2011 begonnen zijn met bouwen en dat oplevering naar verwachting in februari 2013 plaatsvindt dan realiseer je je dat een bouwtijd van 14 maanden, voor zo’n omvangrijk project echt heel kort is.” Zorgappartementen In het plan zijn 41 zorgappartementen gerealiseerd. Deze zorgappartementen worden door Woningstichting Wierden en Borgen verhuurd aan Zonnehuisgroep Noord. “In eerste instantie was het de bedoeling dat er koopappartementen gerealiseerd zouden worden, maar die vraag nam af. Zonnehuisgroep meldde zich omdat zij op zoek waren naar een locatie waar zij wonen en zorg konden combineren”, aldus de heer Kuiters van Woningstichting Wierden en Borgen. Samen met Leyten en Zonnehuisgroep is een Programma van Eisen opgesteld. Deze is vervolgens verwerkt in het plan. Het eindresultaat is een complex waar 41 personen zelfstandig kunnen wonen en waar zij de zorg kunnen krijgen die zij nodig hebben. Keurig project “De samenwerking met Friso verliep goed. Het is een groot en gecompliceerd project en daarbij gaat wel eens iets niet goed. De kunst is dan om het in goed overleg op te lossen. Ik kan zeggen dat we een keurig project aan het afronden zijn. “ vertelt Kuiters. “Het is de juiste plek, een goed bouwvolume en heeft een uitstraling die past bij de mooie, oude woningen aan de Hoofdstraat.” Nog even en dan is de bouw klaar, daarna worden de winkels en appartementen ingericht en trekken de gebruikers erin. Na een intensieve periode van sloop en nieuwbouw wordt Leens het centrumdorp van gemeente De Marne. Op naar fase 2! Daarin worden de zorgvoorzieningen gerealiseerd.I

7

inuitvoering Reinwaterreservoirs innovatieve combinatie van waterwinning én waterberging In het Groningse Onnen worden in opdracht van Waterbedrijf Groningen twee extra reinwaterreservoirs gerealiseerd en de bestaande zuiveringsinstallatie wordt gerenoveerd. J.J. de Vries doet dit samen met nevenaannemers Rook en Beenen. Het omvangrijk project heeft als eindresultaat dat de drinkwaterwinning in Onnen innovatief wordt gecombineerd met de functie van waterbergingsgebied.

Doeke de Jong bedrijfsleider van J.J. de Vries: “Naast de aanleg van de twee reinwaterreservoirs van elk 5.000 m3 maken we een nieuw middendrukpompstation. Ook bouwen we in de oude hal, waar de productie en levering van drinkwater doorheen gaat, een éénstraatsysteem om naar een tweestratensysteem.” Dit houdt in dat elke productiestraat met min of meer een gelijke capaciteit, met elk zijn eigen elektrische voeding en noodstroomvoorziening krijgt. Het eventueel uitvallen van één productiestraat heeft hierdoor geen gevolgen voor de andere straat. Inwoners en bedrijven in Groningen kunnen er hiermee op vertrouwen dat zij altijd schoon drinkwater hebben.

Strikte procedures Terwijl J.J. de Vries, Rook en Beenen aan het werk zijn bij de waterzuiveringsinstallatie blijft deze in werking. Omdat het drinkwater altijd schoon moet zijn, zijn er strikte procedures van kracht. Doeke: “Schone bekisting en Kiwa-gekeurde producten zijn hierbij van groot belang. Ook reinigen we na de bouw alle onderdelen meerdere malen en wordt de installatie uiteindelijk bacteriologisch getest. Medewerkers moeten extra hygiënische maatregelen hanteren.

Wateroverlast in 1998

De aanleiding van de nieuwbouw en renovatiewerkzaamheden in Onnen is de wateroverlast waar de stad Groningen in 1998 mee te maken had. De Onnerpolder werd toen onder water gezet om de stad te beschermen. Omdat ook de puttenvelden onder water kwamen te staan, kon de schone drinkwatervoorziening aan Groningen niet meer worden gegarandeerd. De provincie Groningen, het Waterschap Hunze en Aa’s, het Groninger Landschap en Waterbedrijf Groningen sloegen de handen ineen en maakten een plan om de drinkwaterproductielocatie Onnen droog te houden wanneer de polder wordt ingezet als noodwaterberging. Om deze combinatie van functies te realiseren, is een deel van de drinkwaterbronnen aangelegd op de dijken en terpen die het gebied beschermen. Hierdoor is Waterbedrijf Groningen altijd in staat om water te leveren aan inwoners en bedrijven in Groningen.

8

Het gaat om drinkwater. Mensen moeten dit onbezorgd kunnen drinken wanneer ze hun kraan open draaien. Op de bouwplaats gelden strikte regels. Niet iedereen kan zomaar de bouw op. Met een pasjessysteem bij de poort wordt dit gecontroleerd. Bij het werk aan de bestaande installaties en gebouwen was eerst een werkvergunning nodig van Waterbedrijf Groningen.

Waterwinning én waterberging De reinwaterreservoirs zijn momenteel gereed. Naar verwachting wordt het gehele nieuwbouw- en renovatieproject in Onnen medio 2013 afgerond. Dan zal de Onnerpolder een unieke, innovatieve combinatie herbergen van waterwinning én waterberging. Op www.waterbedrijfgroningen.nl zijn twee korte video’s te zien. Eén over de eerste fase van het project: de onderwaterzetting van de Onnerpolder, de aanwijzing als waterbergingsgebied en de tot dusver getroffen maatregelen in dit kader. En een recente over de vorderingen van de tweede en tevens laatste fase van het project: het nieuwbouw- en renovatieproject op de locatie zelf. I

gebouwd Precies een jaar geleden, schreven we in het Friso Nijs over de CAH Vilentum in Dronten (CAH) dat toen in uitvoering was. Afgelopen mei is de agrarische hogeschool opgeleverd en nu is het al volop in bedrijf. John Uit Oude Groeneveld projectleider van Friso blikt terug. “We hebben de hele school gebouwd en de volledige coördinatie van dit niet alledaagse project verzorgd. Alleen de installaties en de glazen kas zijn door een nevenaannemer gerealiseerd.”

CAH Vilentum een blikvanger in Dronten Het markante hogeschoolgebouw van de CAH mag gerust een blikvanger worden genoemd. Want dat is het. Volgens de hogeschool staat het model voor de actuele integratie van platteland en stad en de belangrijke rol van de groene sector in de huidige samenleving. In het gehele schoolgebouw zijn dan ook elementen te vinden die bijdragen aan het agrarische en duurzame karakter. Het gebouw bestaat uit een betonskelet, aan de buitenzijde bekleed met hout, dat volledig omsloten wordt door een kasconstructie. Drie verschillende houtsoorten werden hiervoor gebruikt. Latten die variëren in dikte, kleur en afmeting om een speels effect te krijgen. Samen met de raambestickering, de groene plasticabeplating van de trappenhuizen en de klimop in de centrale hal, geven deze het hogeschoolgebouw een natuurlijke uitstraling. Deze onderdelen vormen samen met de robuuste omgeving, met veel glas, een staalconstructie en een gietvloer, een prachtig geheel. De wandelgang tussen de glazen kas en het betonnen gebouw maakt het mogelijk rondom te lopen.

Houtbouwjasje

Strak plannen

De realisatie van het ‘houtbouwjasje’ om het betonnen skelet kostte behoorlijk wat voorbereidingstijd, vertelt John. “Vooraf werd dit helemaal geëngineerd. De latten zijn namelijk vastgezet met een kliksysteem. Je moet daarom voordat je de latten monteert, precies weten hoe de verdeling is en waar het kliksysteem komt. Doordat de latjes van verschillende afmetingen zijn, was elk gevelvlak van 7,20 meter weer anders. Precies op volgorde zijn de latten aangeleverd op de bouw. Het is dan altijd spannend hoe je uitkomt bij de ramen. De ramen zijn je uitgangspunt. Een vaste groep timmerlieden van Friso hebben de latjes vervolgens aangebracht.” Een bijzonder detail is dat de glaslatten volledig bedekt zijn door het hout. Hierdoor is het kozijnhout niet te zien. Dit geeft een heel transparant beeld.

De afbouwfase was de meest hectische, vertelt John. “Wanneer je op afwerkingsniveau bent, plan je de werkzaamheden zo strak mogelijk in. Je hebt dan veel partijen tegelijk over de vloer; voor de verlichting, sanitair, giet- en bamboevloer. En iedereen wil het liefst als laatste, om beschadigingen te voorkomen.” Grappige anekdote is dat nadat Friso het project had opgeleverd, de studentenvereniging van CAH Vilentum haar eigen ruimte mocht inrichten. ”Zij deden alles wat wij niet mochten: voorwerpen aan het plafond hangen, de wanden in allerlei kleuren verven. Een bont geheel, maar het is heel mooi geworden”, lacht John. Dat het mooi is geworden, geldt voor het gehele hogeschoolgebouw. Het is een opvallende verschijning in het Dronter landschap en visualiseert volkomen het karakter en de ambities van CAH Vilentum.

‘Een bijzonder detail is dat de glaslatten volledig bedekt zijn door het hout. Hierdoor is het kozijnhout niet te zien. Dit geeft een heel transparant beeld.’ 9

inuitvoering Uiteenlopende projecten bij Friso Almere

Bij Friso in Almere wordt gewerkt aan uiteenlopende projecten. De bouw van startersappartementen op de locatie Tuinderswerf Almere Haven staat in de startblokken. In Almere Poort worden twee kinderdagverblijven gebouwd en in het winkelgebied van Amersfoort wordt een winkel met kelder en twee woningen gerealiseerd. Een kijkje in de keuken.

Van Alliantie Ontwikkeling heeft Aannemingsmaatschappij Friso de opdracht gekregen om 49 appartementen in Almere Haven te bouwen. “We staan in de startblokken”, vertelt projectleider Roland Beijersbergen van Friso. “Op dit moment zijn er circa 20 appartementen in Tuinderswerf verkocht. Bij 35 verkochte appartementen gaat de bouw van start. We verwachten dat dit in februari 2013 gaat plaatsvinden.” De woningen worden gebouwd voor starters op de huizenmarkt. ‘Tweedegeneratie Almeerders’, noemt de projectleider hen. Zij krijgen starterssubsidie en een terugkoopgarantie. Besluiten zij na een paar jaar te verhuizen, krijgen zij van Alliantie het aankoopbedrag van hun appartement plus een gedeelte van de eventuele meerwaarde terug.

Appartementen worden één met de omgeving De appartementen in Tuinderswerf bevinden zich in een bosrijke omgeving. Ze hebben een woonoppervlakte van 60 en 80 m².

10

inpandig Het appartementencomplex moet één worden met de omgeving, vandaar dat op de gevel bijpassende WaxedWood geveldelen worden aangebracht. Deze verduurzaamde houten gevelbekleding heeft ook de functie van geluidsbuffer in verband met de doorgaande weg die voor het complex ligt. “De gevelelementen laten we op een efficiënte wijze bij Houkesloot Prefab maken”, vertelt vestigingsleider Matthijs Natzijl.

Kinderdagverblijven Almere Poort De bouw van twee kinderdagverblijven in Almere Poort is inmiddels gestart. Deze zijn beide rond april 2013 klaar. De betonnen fundering is gereed en het houtskeletcasco van een van de gebouwen staat. De twee kinderdagverblijven staan op 100 meter afstand van elkaar. Ze hebben allebei de vorm van een driehoek en bestaan uit twee terugspringende etages. Op de buitengevel wordt een grijze aluminium beplating aangebracht en op het dakterras worden buitenspeelplaatsen gerealiseerd.

Logistieke uitdaging in Amersfoort In het winkelgebied van Amersfoort sloopte Friso Almere twee hele oude panden om plaats te maken voor nieuwbouw. Matthijs Natzijl: “Logistiek een hele uitdaging omdat het een pijpenla van 10 meter breed bij 42 meter diep betreft. De sloop hebben we ’s nachts gedaan. Met de sloopkraan reden we aan de voorzijde het pand binnen. Zo is het hele pand van voor naar achter gesloopt. Bovendien werd tijdens de bouw de bevoorrading met een grote kraan over het gebouw heen aangeleverd.” Op dit moment is het pand zo goed als klaar. Het bestaat uit een kelder, een winkelpand met een grote glazen gevel en op de bovenste verdiepingen zijn twee woningen gesitueerd. De constructie bestaat uit een stalen hoofddraagconstructie met betonvloeren. De gevel is uitgevoerd in houtskeletbouw elementen en gevelmetselwerk. De daken zijn voorzien van leien. Matthijs: “Opdrachtgever Elizen Vastgoed uit Twello wilde dat het pand past bij de historische panden in de binnenstad van Amersfoort. Daarom is gekozen voor een gevel met veel bonte stenen die in wild verband zijn gemetseld. De twee bovenwoningen van het pand worden verhuurd en de onderhandelingen voor de verhuur van de winkel zijn in vergevorderd stadium. I

Vestigingsleider Matthijs Natzijl richt zich op groei Een geboren en getogen Utrechtenaar is hij. Samen met zijn gezin woont hij in Scherpenzeel en sinds mei 2012 werkt hij als vestigingsleider bij Friso Bouwgroep in Almere. We hebben het over Matthijs Natzijl (47). “Ik houd me bezig met de dagelijkse leiding van de vestiging, relatiebeheer, acquisitie en aanbestedingen”, vertelt hij. Met Matthijs Natzijl heeft Friso Bouwgroep een echte bouwer en netwerker in huis gehaald. Het bouwen en relatiebeheer zitten hem in het bloed. Bij zijn vorige werkgever, BK Bouw in Bussum, was hij mede verantwoordelijk voor acquisitie en relatiebeheer. Deze werkzaamheden zet hij voort bij Friso Almere. Zijn uitgebreide netwerk, dat hij in de afgelopen 12,5 jaar bij BK Bouw zorgvuldig ontwikkelde, neemt hij mee. “Mijn netwerk bevindt zich in het hele midden van Nederland. Dat is precies de regio die interessant is voor Friso Almere. Voor Friso is dit heel waardevol. Ik vind het heel prettig dat ik deze relaties behoud.”

Groeiambities BK Bouw ging in maart van dit jaar failliet. Na 12,5 jaar dienstverband moest Matthijs op zoek naar een andere baan. Gelukkig kon hij al snel als vestigingsleider aan de slag bij Friso Almere. “Via relaties word je uitgenodigd mee te doen aan aanbestedingen en worden opdrachten gegund. Bij Friso Almere is veel vanuit ontwikkeling gebouwd. Nu het op dat gebied wat rustiger wordt, willen we weer de nadruk leggen op bouwen. We willen groeien, qua opdrachten en omzet. Daar ga ik me op richten. En daar hebben we bestaande en nieuwe relaties voor nodig. Dat we voor onze groeiambities afhankelijk zijn van de ontwikkelingen in de markt en politiek, realiseer ik me. Kunnen woningbouwverenigingen bijvoorbeeld gebruik blijven maken van een hypotheekgarantie? En hoe lastig blijft het voor particulieren om een financiering voor hun woning te regelen? Dat zijn nu nog onzekere factoren. Maar we hebben alle vertrouwen in de toekomst. Op dit moment zijn we bezig met mooie bouwprojecten en ik ben hard bezig het portfolio uit te breiden.” I

11

Aannemingsmaatschappij Friso B.V. Pieter Zeemanstraat 9 Postbus 49 8600 AA Sneek t 0515 – 42 99 99 f 0515 – 42 99 90

Houkesloot Toelevering B.V. Tingietersstraat 8 Postbus 296 8600 AG Sneek t 0515 – 23 80 20 f 0515 – 43 49 76

Friso Leeuwarden Siriusweg 3 Postbus 7522 8903 JM Leeuwarden t 058 – 267 43 00 f 058 – 267 32 10

Friso Groningen Osloweg 125 Postbus 5274 9700 GG Groningen t 050 – 544 52 00 f 050 – 544 52 09

Frisoplan B.V. Pieter Zeemanstraat 9 Postbus 19 8600 AA Sneek t 0515 – 43 66 66 f 0515 – 43 66 67

Timmerfabriek Houkesloot B.V. Tingietersstraat 8 Postbus 296 8600 AG Sneek t 0515 – 23 80 20 f 0515 – 43 49 76

Friso Heerenveen Nikkelweg 1 Postbus 32 8440 AA Heerenveen t 0513 – 68 92 00 f 0513 – 64 68 05

Aannemingsmaatschappij Friso Almere B.V. Palmpolstraat 23 Postbus 50030 1305 AA Almere t 036 – 523 08 00 f 036 – 534 91 68

Aannemingsbedrijf J.J. de Vries B.V. Pieter Zeemanstraat 9 Postbus 2030 8600 CA Sneek t 0515 – 43 66 70 f 0515 – 43 66 80

Houkesloot Prefab B.V. Newtonweg 2 Postbus 83 8900 AB Leeuwarden t 0515 – 23 80 20 f 058 – 234 36 76

Friso Restauratie Pieter Zeemanstraat 9 Postbus 49 8600 AA Sneek t 0515 – 42 99 99 f 0515 – 42 99 90

Aannemingsmaatschappij Friso Balk B.V. Meerweg 24 Postbus 7 8560 AA Balk t 0514 – 60 30 41 f 0514 – 60 25 73

Friso Service & Onderhoud Pieter Zeemanstraat 9 Postbus 49 8600 AA Sneek t 0515 – 42 99 66 f 0515 – 42 99 60

Aannemingsmaatschappij Friso Oost B.V. Borculoseweg 52 Postbus 159 7150 AD Eibergen t 0545 – 29 18 42 f 0545 – 29 34 69

Friso Bouwgroep B.V. Pieter Zeemanstraat 9 Postbus 49 8600 AA Sneek t 0515 - 42 99 99 f 0515 - 42 99 90 www.frisobouwgroep.nl

12