Onderwijsgeschillen
Scholen zijn zeer welwillend, maar ze weten soms niet wat ze moeten doen Leon ‘t Hart
“Het eerste jaar zal het nog wel druk worden. Maar als na verloop van tijd de lijnen wat duidelijker zijn voor iedereen, mag je toch hopen dat het minder wordt.” Hilde Mertens is directeur van de Stichting Onderwijsgeschillen, waar meningsverschillen tussen scholen en ouders worden voorgelegd aan de Geschillencommissie passend onderwijs: “Het zijn vaak pijnlijke zaken.” “Ons idee is dat scholen vaak niet goed voor ogen hebben wat zorgplicht inhoudt. Als je geen goede ondersteuning aan een leerling kunt bieden, moet je echt samen met ouders op zoek naar een andere school. We hebben zaken gehad dat scholen weigeren om een leerling toe te laten, maar dan moet je het alternatief ook echt geregeld hebben. Dat was scholen niet altijd duidelijk. Afgelopen jaar zijn we daar wel goed mee opgeschoten. De eerste adviezen van de geschillencommissie waren heel uitvoerig, daarin is heel nauwkeurig omschreven wat scholen moeten doen. Scholen zijn zeer welwillend. Maar ze weten soms niet wat ze moeten doen.” Vindt u dat ouders beter in positie zijn gekomen, nu passend onderwijs er is? “Scholen moeten met ouders overeenstemming proberen te bereiken over een ontwikkelingsperspectief voor de leerling. In de zaken die door onze commissie zijn behandeld, zien we dat dit overleg een aantal keren onvoldoende is geweest. Daar zijn scholen 12
wel op afgerekend. Na de uitspraak proberen ouders en school dan alsnog tot overeenstemming te komen. Maar het is niet verplicht om die overeenstemming ook daadwerkelijk te bereiken. Als dat niet lukt, wat dan? Dat is best lastig. We hebben die situatie meegemaakt bij een aantal thuiszitters. Scholen zijn best bereid om iets te doen, maar worden het niet eens met ouders over wat het beste is. Onze geschillencommissie geeft dan een advies, en gelukkig is het gezag van de commissie heel hoog. Dat komt omdat alle vereiste disciplines vertegenwoordigd zijn, zoals onderwijskundigen, orthopedagogen, psychologen en jeugdartsen. Ik heb nog maar één keer meegemaakt dat het advies van onze commissie niet werd opgevolgd. Het komt wel voor dat ouders een wat andere invalshoek kiezen en het eigenlijk niet met het advies eens zijn. Dat blijft dan altijd wat onbevredigend. Het zijn vaak pijnlijke zaken.” Wat is uw indruk van de houding waarmee ouders en scholen bij u komen? Loopt het hoog op?
Onderwijsgeschillen
“Onze indruk is dat mensen zich wel redelijk opstellen. Ze voeren zeker gesprekken met elkaar voordat ze bij de commissie komen, gelukkig. Een goed gesprek is altijd beter dan een procedure. Het bemiddelen tussen school en ouders ligt niet bij ons als geschillencommissie, maar bij de onderwijsconsulenten. Het ministerie betaalt hen om te bemiddelen en partijen bij elkaar te laten komen. Als mensen dan toch bij de geschillencommissie terecht komen, zijn in de meeste gevallen de onderwijsconsulenten al actief geweest, maar heeft dat niet genoeg opgeleverd. Wij gaan dat dan niet nog eens over doen. Bovendien, dat kost veel tijd. De geschillencommissie passend onderwijs wil juist heel snel kunnen werken. Binnen tien weken moet er duidelijkheid zijn, die termijnen zijn heel strikt. Tot nu toe halen we dat steeds. Daar doen we ons best voor.“ “De functie van de zitting zelf is ook heel belangrijk. De zaken worden inhoudelijk behandeld in aanwezigheid van de partijen. Mensen vinden dat heel belangrijk, ze willen graag gehoord worden. Op de zitting zijn commissieleden aanwezig die deskundig zijn op de kwesties die aan de orde zijn; zij kunnen partijen bevragen op punten die nog onduidelijk zijn. De betrokkenheid op de zitting is altijd heel hoog, de impact ervan is groot.”
gaan over de toelating van een leerling met een extra ondersteuningsbehoefte tot een school voor VO, maar niet over het niveau waarop de leerling wordt toegelaten. Dan wordt het bijvoorbeeld VMBO-TL, terwijl ouders vinden dat het HAVO zou moeten zijn. We hebben zo’n geschil gehad en de commissie heeft de principiële uitspraak gedaan dat zij niets zegt over het niveau dat een leerling aankan. Zij beperkt zich tot onenigheid over de toelating tot de school en tot het ontwikkelingsperspectief. Dat is een fundamentele
Denkt u dat er de komende periode veel geschillen zullen worden behandeld? “Het eerste jaar zal het nog wel druk worden. Maar als na verloop van tijd de lijnen wat duidelijker zijn voor iedereen, mag je toch hopen dat het minder wordt. En eigenlijk valt het aantal geschillen tot nu toe mee. Als je nagaat hoeveel kinderen naar school gaan, dat hebben we maar een paar situaties gehad waar de geschillencommissie uitspraak heeft gedaan.” “Op een enkele uitzondering na zijn de overgangsproblemen van het primair naar het voortgezet onderwijs zijn nog niet aan de beurt gekomen. Toen passend onderwijs in augustus werd ingevoerd, was de overgang voor de leerlingen dat jaar al achter de rug. Mijn indruk is dat daar wel problemen zitten. Dus denk ik dat het aantal geschillen de eerste tijd wel meer gaat worden. Die geschillen kunnen www.pomagazine.nl - POM nummer 2 © Instondo 2015
13
Onderwijsgeschillen
uitspraak. Die jongen waar het over ging, is naar het VMBO gegaan. Later kregen wij signalen dat hij daar toen werd gepest. Heel naar. Maar ook dat is toch een andersoortige problematiek. Dat kan onze commissie niet oplossen. We zijn daar op gespitst.“ “Het zal er ook van afhangen of samenwerkingsverbanden over genoeg financiële middelen zullen blijven beschikken. Als er voldoende middelen zijn, is er ruimte voor goede arrangementen, en is er minder kans op geschillen. Samenwerkingsverbanden zijn nog aan het zoeken naar een goede inzet van middelen, merken we. In Kennemerland heeft een samenwerkingsverband heel rigoureus vrijwel alle middelen aan scholen en schoolbesturen ter beschikking gesteld. Ik kan me voorstellen dat dit een psychologisch effect op scholen heeft, dat ze zich daardoor nog veel directer
14
www.pomagazine.nl - POM nummer 2 © Instondo 2015
verantwoordelijk voelen voor de ondersteuning aan leerlingen. Er is dan geen loket van een samenwerkingsverband meer dat het voor je kan oplossen. Ik ben heel benieuwd hoe dat gaat, maar het zijn ontwikkelingen die buiten ons omgaan.“
Auteur: Ron Benamins Hoofdredacteur Passend Onderwijs Magazine en dagvoorzitter ‘Passend Onderwijs in 1 Dag’.
