Ministerie van Verkeer en Waterstaat
Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat Directie Zeeland
Nummer: Bibliotheek, Koestr. 30, Iel: 0118^86362 postbus 5014, 4330 KA Middelburg
Schelde
.. .
. „•..
H i i i . m
IN
Schelde ECDIS
rapportage
Schelde ECDIS Navigare necesse est
<s4ts/ zei de/
de/ kaae/
met
c
^ a d / de>
^bewriaa
c
twe*v te YVliddeiAu^/ ten/ naazden
twe& SauAutaen
dtif malkandeA/,
die/
en/ iaapi/ za binnen/ nawv en/ die/ SauAwtaen/
z i f w twee/
wilt/,
nan de plamp& laten/ op/ luttele afstand/,
binnenste>
^ l i s s i n a e n
uvzeilen
c
een/ WifnAaam/
af oast ten- zuiden
tanq/
bif
die/
uitet&te',
daatamlrenl;
seAetpe/ tazens/ en/ staan tussen/ IfliddelAutfy en ''Vtissinaen.'
Leeskaartenboek van Wisbuy uitgave 1566
Middelburg, april 2002
Schelde ECDIS
rapportage
L
Aer 31 ivinden. '17
W E S T
18 Weft len noorden I J Weflnoord<"e/l 10 Noordwei/ len wetten 11
oojlen D E N
'Myden ten n-eflen Znydznydweji I Znydwefl tenzjtyden j
3
Z V Y D W E S T
1 4 Zuydwejl tenrotjlen I c Wejltnjdivrft 16 WeJIten ZMjden
N O O R D
W E S T
11 Noordwe/l ten noorden 1J NetrdnntrdrpeH 14 Noorden ten ree/.'em 15
N O O R D E N
2tf Noorden ten nil en 2.7 TioordnoordooSt 1% Noordooff ten noorden 19
N O O R D O O S T
JO NoordooFI ten oolltH j 1 Ocitnoordtoii )i OoS ten noorden.
Schelde ECDIS
Inhoudsopgave 1.
Inleiding
5
2.
O m s c h r i j v i n g project
7
3.
2.1
Werkgroep
7
2.2.
Taak werkgroep
7
2.3.
Resultaat werkzaamheden werkgroep
7
2.4.
E C S gebied
7
3.1
Werkingsgebied
9
3.2
ECS
3.3
Uitvoering Pilot
10
3.4
Pilot met hardware/software van T R E S C O
11
Pilot
3.5
3.6
4.
9
3.4.1
Beschrijving h a r d w a r e / s o f t w a r e
11
3.4.2
Getij
11
Pilot met hardware/software van Q P S
12
3.4.3
Beschrijving h a r d w a r e / s o f t w a r e
12
3.4.4
Getij
12
Financien
Conclusies
13
Conclusies H y d r o g r a f e n
13
Conclusies Enquete
13
4.2.1
4.2.2
6.
12
4.1 4.2
5.
9
ECDIS-systeem T R E S C O
13
4.2.1.1
Conclusies Loodsen
13
4.2.1.2
Conclusies Verkeersleiders
14
ECDIS-systeem Q P S
15
4.2.2.1
Conclusies Loodsen
15
4.2.2.2
Conclusies Verkeersleiders
17
Aanbevelingen
19
5.1
Aanbevelingen Loodsen
19
5.2
Aanbevelingen Verkeersleiders
20
5.3
Aanbevelingen H y d r o g r a f e n
21
5.4
Aanbevelingen v o o r toekomstig onderzoek
22
Overzicht figuur
figuren
1 - Indeling lodingsbladen
figuur 2 - samenkomst singlebeam en m u l t i b e a m
7.
25 25 26
figuur 3 - Proefgebied E C S
27
figuur 4 - N o o r d k a n t Rede Vlissingen
28
figuur 5 - D r e m p e l van Borssele
29
Overzicht bijlagen
31
bijlage 1 - Samenstelling werkgroep
31
bijlage 2 - Beschrijving hardware/ software T R E S C O
32
bijlage 3 - Beschrijving hardware/ software Q P S
36
bijlage 4 - Beschrijving resultaten test S . N . M . S
42
bijlage 5 - Vragen en antwoorden zee - en rivierloodsen
47
bijlage 6 - A f k o r t i n g e n
74
Colofon
76
rapportage
Schelde ECDIS
HELD) BAALHOEK
rapportage
Schelde ECDIS
1.
rapportage
Inleiding
Z o w e l het Westerschelde aanloopgebied, alsmede de
A f d e l i n g M a r i t i e m e Schelde, alsmede de A f d e l i n g W a t e r -
Westerschelde zelf, staan bekend als een van de meest
wegen Kust (beide behorende tot het M i n i s t e r i e van de
intensieve scheepvaartgebieden van W e s t - E u r o p a . Een
Vlaamse Gemeenschap) verstrekken daarentegen ook de
groot scala aan schepen bevaart iedere dag de rivier die
eigen specifieke opnames van het gebied.
zich over een afstand van ca. 120 k m vanaf de l o o d s k r u i s -
Daarnaast w o r d e n d o o r een toenemende diepgang van
post (locatie Wandelaar) tot aan de Nederlands Belgische
schepen i n het Scheldegebied de loodsen steeds afhanke-
grens nabij A n t w e r p e n , d o o r zowel N e d e r l a n d als Belgie
lijker van gedetailleerde en nauwkeurige i n f o r m a t i e . D e
slingert. D e vaart op deze zeearm w o r d t vaak beinvloed
hoeveelheid i n f o r m a t i e die de loodsen n o d i g hebben
d o o r de vele drempels (nautisch kritisch), alsmede de
neemt daardoor toe.
vele bochten en veranderlijke en verraderlijke s t r o o m p a t r o n e n a.g.v. de getijdewerking.
E r w e r d een steeds groeiende behoefte gevoeld aan een
A l s gevolg van taakverdeling i n het Westerschelde gebied,
kaart met daarin gei'ntegreerd een gedetailleerd diepte-
tussen de Nederlandse en V l a a m s e Vaarwegbeheerder is
beeld. Een kaart (zoveel als mogelijk) overeenkomstig de
eenduidige en v o o r het gehele gebied geschikte navigatie-
een grote diversiteit aan opnamebladen van de rivier i n
thans geldende internationaal vastgestelde eisen en stan-
o m l o o p . O p n a m e b l a d e n verstrekt d o o r de verschillende
daarden.
diensten, belast met controle dan wel operationele uit-
Het spreekt b i j n a vanzelf dat, mede gelet op de v o o r t -
v o e r i n g van de beheerstaken (baggerwerken).
schrijdende o n t w i k k e l i n g op elektronisch gebied, deze
D e vraag o f het gehele tijdrovende en dure productie - en
gedetailleerde intelligente elektronische kaart (een z.g.
distributieproces van deze papieren detailkaarten niet
vector E C S , i n feite een speciale versie van een E N C
efficienter zou k u n n e n w o r d e n uitgevoerd, lag v o o r de
(Electronic N a v i g a t i o n a l C h a r t ) m.b.v. een elektronisch
hand.
systeem E C D I S (Electronic C h a r t Display I n f o r m a t i o n
Eveneens is integratie van bovengenoemde o p n a m e b l a -
System) z o u dienen te w o r d e n gepresenteerd.
den met de gebruikelijke zeekaarten en hydrografische
Het is d a a r o m b i j z o n d e r verheugend, dat onlangs de
kaarten v o o r kust - en binnenwateren mogelijk.
m o g e l i j k h e i d aanwezig was, o m in het Westerschelde
Z o w o r d e n d o o r de Directie Zeeland van Rijkswaterstaat
gebied een tweetal E C D I S - s y s t e m e n v o o r z i e n van een
periodiek de z.g. vaklodingen (schaal 1:10.000) aan de
vector E C S , d o o r een aantal beroepsgebruikers (loodsen
Nederlandse en Vlaamse zee/rivierloodsen verstrekt. D e
en verkeersleiders) te laten testen op een aantal functies.
5
Schelde ECDIS
rapportage
mini BA Al HOI K |
c
YHacAl men aaU/ stranden/ op aan/ taaeA/ wat bezel taken/,
dan/ is/ het- ew&le/, umaMAWv men/ zicA/ na afloap/ zat heA&en/te/ uwanhuomden/:
6
he&t/ aij/ Let load/ aeimufd/ en he&l oif dot aaande aekoudLen
Schelde ECDIS
rapportage
2. Omschrijving Project 2.1 Werkgroep
2.2
Taak werkgroep
Teneinde gestalte te geven aan een verdere uitwerking
D e taak van genoemde werkgroep k a n als volgt omschre-
van bovenstaande problematiek w e r d op initiatief v a n
ven w o r d e n :
ing. F . M . M o l ( H y d r o g r a a f Rijkswaterstaat Directie Zeeland) en dhr. P . A . Neve, loods te Vlissingen op 11 maart
Onderzoeken
1999 een werkgroep ingesteld, de Schelde E C D I S
strekking
( S E W G ) werkgroep.
aan de loodsen en verkeersbegeleiders
D e werkgroep bestaat uit H y d r o g r a f e n , L o o d s e n (zee- en
effectiever
in hoeverre in het Scheldegebied
van gedetailleerde kan
hydrografische
deverinformatie
efficienter
en
veriopen.
rivier) en Verkeersleiders van Nederlandse en Belgische Nationaliteit.
Uitgangspunten:
D e eerste orienterende vergadering van deze groep v o n d plaats d.d. 17/3 1999.
maak gebruik v a n bestaande technologie en standaar-
In de Schelde Directeuren Vergadering van 26/11 1999
den,
w e r d het doel en de opzet van het Schelde E C D I S project behandeld.
onderzoek slechts het Westerschelde gebied;
De goedkeuring van de Permanente Commissarissen v a n
gebruik gedetailleerde bathymetrie;
Toezicht op de Scheldevaart w e r d i n een gezamenlijke vergadering d.d. 5 oktober 2000 verkregen.
verschaf actuele lokale waterstanden;
D e hieronder aangegeven deelnemende organisaties
voer geen V T S i n f o r m a t i e i n ;
m a k e n deel uit van de S E W G : Dienst der H y d r o g r a f i e K o n i n k l i j k e M a r i n e ;
zorg dat het resultaat op korte t e r m i j n uitvoerbaar is.
Rijkswaterstaat Directie Zeeland - A f d . W N ; Rijkswaterstaat Directie Zeeland - M e e t i n f o r m a t i e dienst;
2.3
Resultaat werkzaamheden werkgroep
Rijkswaterstaat Directie Zeeland - Scheepvaartdienst Westerschelde;
Het d o o r de werkgroep verrichte onderzoek z o u het v o l -
M i n i s t e r i e van de Vlaamse Gemeenschap, A f d e l i n g
gende resultaat dienen te z i j n :
M a r i t i e m e Schelde; M i n i s t e r i e van de V l a a m s e Gemeenschap, A f d e l i n g
1.
Waterwegen Kust; M i n i s t e r i e van de Vlaamse Gemeenschap, A f d e l i n g Loodswezen;
het d o o r hydrografen, loodsen en verkeersleiders o p d o e n van ervaring i n gebruik van een E C D I S steem, dit d o o r uitvoering van een pilot-project;
2.
een eindrapport m.b.t. het pilot project met daarin
Regionale Loodsencorporatie Scheldemonden.
een advies aan de deelnemende organisaties o f en zo
M i n i s t e r i e van de V l a a m s e Gemeenschap - A f d .
ja, hoe de i n v o e r i n g van een Schelde E C D I S systeem
Scheepvaartbegeleiding.
gerealiseerd z o u k u n n e n w o r d e n .
2.4
ECS-gebied
A f b a k e n i n g van het interessegebied is als volgt: In het westen de O o s t d i j c k b o e i / Westhinderpaal (2° 25'), i n het n o o r d e n de Schouwenbank ( 5 1 ° 5 0 ' ) , i n het oosten (stroomopwaarts) de W i n t a m s l u i s . Daarnaast vallen het kanaal Gent - Terneuzen en de havens langs de Schelde b i n n e n het interessegebied.
7
Schelde ECDIS
pHELDE BAAI HOI K
8
rapportage
Schelde ECDIS
rapportage
3. Pilot Een Pilot project is uitgevoerd i n de periode zomer 1999
Bij deze schaal is 10 m = 1 m m ; is tekennauwkeurigheid.
t / m zomer 2001 (inclusief de voorbereiding; zijnde het
De geselecteerde diepten en dieptelijnen z i j n aangemaakt
laten maken van een E C S ) .
bij de Dienst der H y d r o g r a f i e . Het was de bedoeling, o m deze data te vervangen, op die plaatsen waar data met een
3.1
Werkingsgebied
hogere dichtheid aanwezig was (raaien o m de 50 m . en m u l t i b e a m data, zie figuur 1 en 2).
H e t werkingsgebied waarin de Pilot is gehouden, strekt
Deze laatste slag is niet gelukt.
zich uit van de lichtboei Sch - W tot aan de groene t o n N o . 1 7 (zie figuur 3.)
Redenen hiervan z i j n : 1.
er is diverse malen d o o r de Meetinformatiedienst data t.o.v. N A P en G L L W S aangeleverd, waardoor
3.2 ECS
het hele proces van aanmaak van dieptelijnen o p n i e u w opgestart diende te w o r d e n ;
A a n m a a k basis E C S
2.
o n b e k e n d h e i d met het behandelen van m u l t i b e a m
Bij aanmaak van de elektronische kaart is gebruik
data leverde bij de Dienst der H y d r o g r a f i e een aan-
gemaakt van het S57 data f o r m a t van de Internationale
zienlijke vertraging op;
Hydrografische Organisatie ( I H O ) .
6.
E r is v o o r gekozen o m de E C S te laten " b o u w e n " d o o r de
w e r k d r u k en gebrek aan capaciteit bij de Dienst der Hydrografie.
Duitse firma SevenCs. B i j de aan het project deelnemende Hydrografische d i e n -
N a de conversie werd de data geimporteerd i n een E N C
sten was niet de capaciteit aan cartografen/ i n f o r m a t i c i
Manager database.
aanwezig o m zelf een E C S te b o u w e n .
Daarna moest deze data i n verschillende "bewerkingssla-
H i e r o n d e r volgt een korte beschrijving van de werkwijze.
gen" m.b.v. het p r o g r a m m a E N C Designer handmatig bewerkt w o r d e n .
Eerst werd d.m.v. het p r o g r a m m a N T X Converter van
B i j k o m e n d werd het p r o g r a m m a E N C O p t i m i z e r
SevenCs een aantal verschillende digitale " b r o n datasets"
gebruikt v o o r geautomatiseerde routines zoals opscho-
(lodingen, walcontouren, betonning, etc.) geconverteerd
nen en algemeen m a k e n van de aangemaakte dieptelij-
naar S-57 format. De volgende brondata (in N T X f o r -
nen.
maat) werd gebruikt:
Het p r o g r a m m a E N C O p t i m i z e r k a n gestart w o r d e n v a n -
geselecteerde diepten b i n n e n een cirkel met een straal •
uit het p r o g r a m m a E N C Designer.
van 80 m . ;
U i t e i n d e l i j k werden de dieptegebieden automatisch aan-
dieptelijnen met een interval van 1 m . welke direct
gemaakt met een " p l u g in t o o l " in het p r o g r a m m a E N C
uit de dieptedata waren getekend;
Designer.
Topografische kust - en l a n d i n f o r m a t i e ;
Het resultaat van elke bewerkingsslag werd d.m.v. het
A i d s to navigation objecten.
p r o g r a m m a E N C Analyzer gecontroleerd met de I H O
M . b . t . de geselecteerde diepten dient het volgende ver-
" U s e r o f the Object Catalogue".
m e l d te worden:
Gedurende de data processing werd de status van elke
de diepten werden geselecteerd uit lodingsraaien o m de
dataset, gezet op " E d i t " (bewerken) o f Q A ( Q u a l i t y A s s u -
200 m . , welke met het p r o g r a m m a
rance). O m deze data af te stemmen op een E C D I S toe-
D I G I P O L zijn geinterpoleerd naar een grid van 10 m .
passing, werd de procedure van bewerken en controleren
naar 10 m .
van de data zo vaak als n o d i g herhaald.
D I G I P O L is een p r o g r a m m a dat b i j Rijkswaterstaat
N a de kwaliteitscontrole werd de status van elke dataset
Directie Zeeland gebruikt w o r d t o m
met brondata op " O K " gezet, hetgeen het beginpunt
lodingsdata te interpoleren naar een op te geven grid. E r
markeerde v o o r de integratie van de brondata i n de uit-
is gekozen v o o r een grid v a n
eindelijke "Westerschelde dataset".
10 m . * 10 m . omdat de lodingskaarten gepresenteerd w o r d e n op schaal 1 : 10.000.
9
Schelde ECDIS
rapportage
Daarna werd een nieuwe lege dataset gecreeerd in de
stand v a n ± 80 meter. V o o r kaarten op een grotere schaal
E N C Manager. Vervolgens werden alle sets met brondata
(kleiner schaalgetal) zal deze tussenafstand naar verhou-
gekopieerd naar de lege dataset, alzo aanmakende de
d i n g kleiner dienen te zijn, zie functionele specificaties
nieuwe "Westerschelde dataset". D i t werd gedaan b i n n e n
H o o f d s t u k 5. D e bedoeling was o m te kijken o f deze E C S
een "Edit-sessie" i n het p r o g r a m m a E N C Designer.
van detaillodingen transparant over de bestaande proef
Vervolgens werd de uiteindelijke databewerking uitge-
E C S "7c410001.000" k u n n e n gelegd w o r d e n . In beide
voerd. H i e r b i j werden, met andere zaken de S C A L E M I N
E C S kaarten zijn enkel dieptecijfers, dieptelijnen en
waarden ( m i n i m u m schaal) bepaald.
gebieden gedefinieerd.
Uiteindelijk werd de data set geaccepteerd tijdens de kwaliteitscontrole en geintegreerd als een heruitgave b i n -
Een updating van de betonning en bebakening is niet i n
nen een set van uitwisseling.
de E C S aanwezig, omdat de afdeling Waterwegen Kust
Daarna w e r d de dataset aangeleverd aan de werkgroep
niet beschikte over een centrale databank van de beton-
Schelde - E C D I S . G e l i j k t i j d i g werd de onderhoudsproce-
n i n g en bebakening van de Westerschelde.
dure opgestart b i n n e n het p r o g r a m m a E N C Manager. D i t betekent dat het u p d a t e n u m m e r zal veranderen als
De beide E C S kaarten werden opgestuurd naar T R E S C O
verdere wijzigingen w o r d e n geintegreerd.
en Q P S v o o r de uiteindelijke test in h u n E C D I S syste-
Indien noodzakelijk kan een nieuwe versie w o r d e n
men.
gecreeerd. T R E S C O meldde dat de E C S , bovenop de basis E C S U p date basis E C S
Westerschelde, perfect in beeld k o m e n . Het transparant
De bathymetrie van de basis E C S van de Westerschelde
karakter is echter tegen de regels voor het tonen van E C S
diende op geregelde tijdstippen voorzien te w o r d e n van
data. Daar is natuurlijk iets aan te doen maar dan moet
actuele data. De huidige E C S bevat slechts de opnameda-
h u n software w o r d e n aangepast.
ta van de R W S lodingsbladen (geen m u l t i b e a m gegevens).
Q P S meldt dat ze de singlebeam en m u l t i b e a m o p n a m e
De Meetinformatiedienst Directie Zeeland leverde de
als aparte kaarten hadden samengevoegd met de Schelde
gewenste X Y Z - b e s t a n d e n aan van zowel singlebeam als
E C D I S kaart 7C410001 die momenteel d o o r de loodsen
m u l t i b e a m data. De afdeling Waterwegen Kust, A d m i n i s -
gebruikt w o r d t v o o r de test. Ze zijn te c o m b i n e r e n , maar
tratie Waterwegen Zeewezen maakte op basis van deze
er zijn ook behoorlijke verschillen te zien i n diepte. Z i j
data m.b.v. Caris software nieuwe E C S kaarten aan, die
k u n n e n echter h u n software niet aanpassen o m het trans-
als een "overlay" (transparant) over de basis E C S van de
parant karakter goed te laten u i t k o m e n . D e kernel soft-
Westerschelde werden gelegd. H i e r werd echter afgewe-
ware van h u n E C D I S is aangemaakt d o o r SevenCs en niet
ken van de S57 Standaard.
te wijzigen.
Er werd enerzijds een E C S "bl4sb05a.000" van singlebea m data van vak SB 0549 aangemaakt en anderzijds een
3.3
Uitvoer Pilot
E C S " b l 4 m b l 0 a . 0 O O " van m u l t i b e a m data van vak M B 10. D e dieptelijnen (0, 2, 5, 8, 10, 15, 20, 25 en 30 meter)
U i t de beschikbare leveranciers van hard - en software
werden aangemaakt op basis van de ondiepste waarden
zijn de firma's T R E S C O en Q P S geselecteerd. Deze fir-
met een tussenafstand van ± 10 meter. In de eerste test
ma's wilden tneewerken o m de hardware en software van
van de basis E C S van de Westerschelde "7c410001.000"
h u n systemen aan te passen aan de speciale wensen in het
werden o m de meter contouren gebruikt. De loodsen
kader van deze "pilot".
vonden dit onoverzichtelijk en niet gebruiksvriendelijk.
De testperiode is i n 2 delen gesplitst: de testen m.b.v.
De dieptelijnen in de nieuwe ECS-kaarten
T R E S C O apparatuur en software v o n d e n plaats geduren-
"bl4sb05a.000" en " b l 4 m b l 0 a . 0 0 0 " z i j n waarheidsge-
de de maanden november 2000 t / m februari 2001, terwijl
trouw, gebaseerd op een onregelmatige D T M van de
de periode van februari 2001 t / m april 2001 gebruikt
diepten (triangulatie). D e geselecteerde diepten aanwezig
werd o m de Q P S apparatuur en software aan een nader
i n de E C S zijn de ondiepste waarden met een tussenaf-
onderzoek te onderwerpen. Beide firma's hadden de
10
Schelde ECDIS
beschikking over de E C S omvattende het proefgebied.
3.4
Naast een beperkt aantal Nederlandse verkeersleiders, die
rapportage
Pilot met hardware/software van TRESCO
in het bezit zijn gesteld van apparatuur, opgesteld op locatie S C C te Vlissingen, z i j n de praktijktesten uitge-
3.4.1 B e s c h r i j v i n g h a r d w a r e / s o f t w a r e
v o e r d d o o r een aantal Vlaamse en Nederlandse zee en
Bijlage 2 geeft een beschrijving van de Personal Pilot U n i t
rivierloodsen. H u n bevindingen zijn middels een enque-
( P . P . U . ) van T R E S C O en het E C D I S systeem v a n T R E S -
t e f o r m u l i e r vastgelegd en v o r m e n de basis v o o r de c o n -
CO.
clusies en aanbevelingen. Direct na de p r o e f n e m i n g e n m.b.v. de T R E S C O en Q P S
3.4.2 G e t i j
apparatuur, is d o o r het loodswezen regio S c h e l d e m o n -
O p een centraal punt ( A n n a Jacobapolder i n Sint P h i l i p s -
den, eveneens in samenwerking met Q P S het z.g. S N M S
land) van het Meetnet van het H y d r o M e t e o C e n t r u m
project (Schelde Navigator M a r g i n a l e Schepen) gestart.
Zeeland, werd bij de ontvanger een c o m p u t e r geplaatst
De testresultaten hiervan z i j n eveneens in de rapportage
die de parameters (getij, windstoot, w i n d r i c h t i n g en
o p g e n o m e n (bijlage 4).
windsnelheid) i n de v o r m van een S M S bericht d o o r z o n d naar een G S M toestel. Z o d r a het G S M toestel (dat gekoppeld was aan de P . P . U . met daarin o p g e n o m e n de posities van de meetpunten) b i n n e n een i n te stellen afstand v a n een meetpunt k w a m , werd overgeschakeld naar dat betreffende meetpunt.
Schelde ECDIS
3.5 3.5.1
rapportage
Pilot met hardware/software van QPS B e s c h r i j v i n g h a r d w a r e / software
Bijlage 3 geeft een beschrijving van de Personal Pilot U n i t
3.6
Financien
Onderstaand overzicht geeft een beeld van de i n k o m sten/uitgaven m.b.t. de gehouden Pilot.
( P . P . U . ) van Q P S en het E C D I S systeem van Q P S (Quastor Pilot & D o c k i n g Master).
Inkomsten Dienst der H y d r o g r a f i e
3.5.2 G e t i j
/
35.000,-
/ / /
25.000,-
Rijkswaterstaat Directie Zeeland
O p een centraal punt ( v o o r m a l i g K N M I kantoor i n V l i s s -
(afd. N W S )
ingen) van het Meetnet van het H y d r o M e t e o C e n t r u m
A f d e l i n g Waterwegen Kust
Zeeland, werd bij de ontvanger een zender geplaatst die
M i n . van de Vlaamse Gemeenschap
de parameters (getij, windstoot, w i n d r i c h t i n g en w i n d -
( A f d . M a r i t i e m e Schelde)
+
/
snelheid) d o o r z o n d naar de mobiles.
25.000,40.376,-
125.376,
Z o d r a de m o b i l e met daarin opgenomen de posities van de meetpunten b i n n e n een in te stellen afstand van een
Uitgaven
meetpunt k w a m , werd overgeschakeld naar dat
Aanmaak E N C
betreffende meetpunt.
topografie lodingen
M e g a l o p o l i s rugboxen (3)
/ /
22.372,-
/
1.097,-
19.389,-
Pilot T R E S C O 2 * h u u r laptops A r m a d a E500
/
10.768,-
3 * huur GPS-unit
/
19.388,-
3 * licensie W i n d o w s N T
/ / /
1.306,-
Pilot Q P S
/
40.376,-
Rapportage
/
7.125,-
/
125.676,-
3 * telefoon" + kosten t.b.v. getij •
inzet D C I
1.788,1.767,-
+ Totaal
Daar waar n o d i g is de B T W afgedragen en inbegrepen in de genoemde bedragen.
12
Schelde ECDIS
rapportage
4. Conclusies 4.1
Conclusies Hydrografen
zelfs teveel i n f o r m a t i e zichtbaar. Het feit dat de kaart meer i n f o r m a t i e bevat dan de papieren collega, was op
D e voortschrijdende o n t w i k k e l i n g van E C D I S - s y s t e m e n
zich verheugend; dat daarentegen deze i n f o r m a t i e soms
w e r d uiteraard reeds jaren gevolgd d o o r de betrokken
slechter uit de elektronische kaart was af te leiden, was
Hydrografische- en Meetinformatiediensten. Dat de hier-
m i n d e r plezierig.
mee i n verband staande productie van E N C ' s en E C S -
U i t de behoefte van een aantal deelnemers dat er naast de
kaarten belangrijk is, spreekt v o o r zich.
veelheid aan i n f o r m a t i e toch een groot aantal gegevens
Redenen o m de o n t w i k k e l i n g e n te volgen en mee te wer-
z o u d e n k u n n e n w o r d e n toegevoegd, kan w o r d e n vastgesteld dat er m.b.t. hydro-meteo informatie nog een en
ken z i j n :
ander te verbeteren en aan te passen valt. het opvolgen van de k n o w - h o w in dit gespecialiseer-
Een geringe hoeveelheid i n f o r m a t i e is daarentegen over-
de vakgebied;
b o d i g gebleken: o.a. ferrytracks.
een mogelijke v e r m i n d e r i n g o f (in de toekomst) het
De i n f o r m a t i e zoals die op het scherm zichtbaar was,
afschaffen van de verspreiding van papieren kaarten
werd d o o r b i j n a alle ondervraagden gebruikt. Het betreft
d o o r het gebruik van moderne elektronische distri-
hier v o o r a l kaartgegevens en getij-informatie.
b u t e (Internet, E - m a i l , C D - r o m ) ;
De i n f o r m a t i e is helaas niet onder alle omstandigheden
te k o m e n tot een betere a f s t e m m i n g van de meetpro-
v o o r ieder schip bruikbaar gebleken. D e helft van de
gramma's d o o r eenzelfde eindproduct. O p n a m e s van
ondervraagden v o n d van wel, de andere helft v o n d van
eenzelfde gebied d o o r zowel de Vlaamse als de
niet, waarbij vooral aan b o o r d van kleine coasters en
Nederlandse meetinformatiediensten kan hierdoor
onder slecht weersomstandigheden de i n f o r m a t i e m o e i -
m o g e l i j k in de toekomst vermeden w o r d e n ; de elektronische kaarten v o o r de loodsen en ver-
lijk bruikbaar was. Het verschil in gebruik op de rivier o f op zee is niet zo
keersleiders k u n n e n i n de toekomst ook gebruikt
relevant, alhoewel het voordeel op het zeetraject iets gro-
w o r d e n v o o r de marginaal varende binnenvaart, ver-
ter is.
keersbegeleiding (simulator) en navigatiesystemen
U i t de enquete is gebleken dat het gebruik van de elektro-
van surveyvaartuigen, betonningsvaartuigen,
nische kaart een buitengewone aandacht verdeling vereist
patrouillevaartuigen, baggerschepen en havenuitba-
tussen de elektronische kaart en de andere (navigatie)
ters.
h u l p m i d d e l e n . D e elektronsiche kaart k a n een grote positieve bijdrage leveren aan een veilige navigatie, maar toch blijft de loods tijdens omstandigheden waarin de werk-
4.2
Conclusies Enquete
d r u k toeneemt, intensief gebruik maken van de radar en de uitkijk.
H i e r o n d e r het resultaat van de enquete. E r is een onderverdeling gemaakt naar de p r o e f n a m e met het T R E S C O
De elektronische kaart z o u een surrogaat k u n n e n zijn
ECDIS-systeem en het Q P S E C D I S - s y s t e e m .
v o o r de vaklodingen, d o c h uitsluitend v o o r schepen met
E e n aantal o p m e r k i n g e n slaan op het gebruik van een
een m i n i m u m keelclearance.
ECDIS-systeem i n zijn algemeenheid, een aantal op de
O f de kaart een meerwaarde z o u k u n n e n bieden bij het
d o o r de werkgroep aangeleverde v e c t o r - E C S kaart en een
meren/ontmeren is onderzocht tijdens het S N M S - p r o -
aantal op het gebruikte E C D I S - s y s t e e m ( T R E S C O o f
ject.
QPS). Bewust is er v o o r gekozen, o m de o p m e r k i n g e n niet te groeperen, omdat ze vaak een relatie met elkaar hebben.
Getij informatie Het grootste deel van de ondervraagden had gebruik gemaakt van de d o o r het display getoonde waterstanden,
4.2.1
ECDIS-systeem T R E S C O
waarbij 5 0 % er geen voorstander van was, o m deze
4..2.1.1
Conclusies
waterstand te gebruiken v o o r het tonen qua diepte van
Loodsen
Informatie
een veilig vaartraject (safewater-contour). D i t omdat de
D e diepte-informatie k o n naar het oordeel van de
gegevens over de waterstanden niet altijd correct zouden
gebruikers uit de kaart w o r d e n verkregen. Soms was er
zijn.
13
Schelde ECDIS
rapportage
Een waarschuwing bij veranderende waterstand werd
Algemeen
zeer zeker niet op prijs gesteld, evenals het tonen van de
M e n heeft niet zozeer de tijd gehad o m het systeem g r o n -
diepte onder de kiel. D e theoretische getijkromme z o u
dig van te voren te leren kennen. D i t a.g.v. een goede
oproepbaar dienen te z i j n .
begeleiding (op de speciale instructie dag evenwel liet de opkomst nog al te wensen over) en het ontbreken van
Functionaliteit
een duidelijke handleiding. T o c h werd het gebruik en het
Dat het praktische gebruik van de kaart onderhevig is aan
systeem niet als ingewikkeld ervaren. Veelal wel de instal-
de omstandigheden was te verwachten. M e n heeft niet
latie ervan. Gezagvoerders hadden geen problemen met
altijd voldoende t i j d o m het systeem te gebruiken. D i t is
het gebruik ervan d o o r de loods aan b o o r d van h u n
met name het geval b i j het loodswisselen en b i j navigatie
schip. Indien het systeem verder ingevoerd z o u worden,
uit de sluis. Het is daarbij niet altijd mogelijk alle gege-
dan z o u een 5 0 % der ondervraagden een persoonlijke
vens van het schip v o o r a f in te voeren. Let wel: ook
gebruik prefereren boven een gemeenschappelijk. Een
w e d e r o m afhankelijk van de o p - respectievelijk afvaar-
eigen inbreng z o u hoe dan ook zeer zeker op prijs w o r -
tomstandigheden.
den gesteld.
De routeplanning was veelal niet gebruikt. De kaart is zowel overdag als's nachts goed leesbaar.
Suggesties ter verbetering
De hoeveelheid informatie is veelal tijdens de reis aange-
Er is een zeer groot aantal positieve suggesties te berde
past, terwijl de veilige dieptelijn niet werd aangepast aan
gebracht. A l deze o p m e r k i n g e n dienen d o o r de fabrikant
de actuele waterstand. Deze mode was blijkbaar niet erg
en opdrachtgever nauwkeurig te worden nagegaan ten-
populair onder gebruikers.
einde een verdere positieve realisatie van het project te
Een aantal bezwaren werd geopperd tegen de gebruiker-
bewerkstelligen.
sinterface. Het updaten van de kaartinformatie is d o o r omstandig-
4.2.1.2
heden (werkdruk b i j de hydrografen) niet vaak uitge-
Voordelen
voerd. M e n vindt het uiteraard wel noodzakelijk o m per
N a diverse noodzakelijke aanpassingen zou het een goede
Conclusies
Verkeersleiders
internet geinformeerd te w o r d e n over de laatste i n f o r m a -
aanvulling (misschien op t e r m i j n vervanging) k u n n e n
tie.
zijn van de kaarten die momenteel gebruikt w o r d e n .
Systeem
grote schaal, gemakkelijk o m in detail het b o d e m v e r l o o p
Er wordt erg veel diepteinformatie gegeven. Het is b i j een
Het gebruik van de m u i s werd als slecht ervaren.
en dieptes op specifieke plaatsen (ankergebieden, d r e m -
O n d a n k s het feit dat de w e r k i n g van de radiolink tussen
pels, etc.) te bekijken.
antenne en ontvanger volgens ondervraagden matig was,
Tevens is het gemakkelijk, dat ook deels buiten de vaar-
werden er toch weinig storingen ontvangen. D e batterij-
route dieptes z i j n aangegeven zodat b.v. kan w o r d e n
capaciteit was onvoldoende, waardoor men afhankelijk
nagegaan hoe het diepteverloop is ( n o d i g als een schip
zou k u n n e n w o r d e n van de stroomvoorzieningen op het
aan de g r o n d zit o m te k u n n e n beoordelen hoe het schip
te beloodsen schip. D e meningen over de kwaliteit en
geboeid zit.)
bruikbaarheid hiervan zijn buitengewoon gevarieerd. Blijkbaar is dit sterk scheepsafhankelijk.
Verder is het makkelijk o m boeien te verplaatsen, gebieden aan te brengen (b.v. verboden vaargebied), bepaalde
Handelbaarheid
zaken aan te merken en met symbolen iets aan te geven.
De rugzak is te zwaar gebleken en praktisch erg o n h a n -
O o k tekst te k u n n e n toevoegen is belangrijk, vooral als
dig. D e aanvullende o p m e r k i n g e n hierbij laten een en
het duidelijk i n de kaart k o m t te staan.
ander duidelijk blijken. Het blijkt dat het systeem aan b o o r d te plaatsen is, doch
Nadelen
wel met bepaalde restricties, b.v. niet vlakbij de scheeps-
Het betreft thans de nadelen van het systeem, zoals het
radar. Het plaatsen wordt o o k vaak als omslachtig erva-
werd gepresenteerd tijdens de pilot.
ren.
14
Schelde ECDIS
rapportage
Meestal staat de kaart op een groot gebied. D e verkeersleider heeft graag een overzicht van zijn blokgebied. H e t blijkt dat dieptelijnen o m de meter te veel van het goede is, bovendien is niet aangegeven welke dieptelijn v o o r wat v o o r diepte staat. E r moet dus een m o g e l i j k h e i d z i j n o m elke dieptelijn apart aan o f uit te zetten. Tevens z o u het prettig z i j n , als m e n in de kaart snel k a n zien o m welke dieptelijn het gaat (d.m.v. een v e r m e l d i n g o f d.m.v. een teken-code).
H e t systeem is niet gebruikersvriendelijk. Teveel handelingen moeten w o r d e n uitgevoerd o m e.e.a. te zien. Het aanbrengen van een betond gebied en het uitvoeren van afzonderlijke betonningsaapassingen is erg omslachtig.
M e n v i n d t de elektronische kaart nog te beperkt i n
V a a k moet m e n na een correctie het p r o g r a m m a
gebruik. Een groot aantal gegevens z o u nog k u n n e n w o r -
o p n i e u w opstarten.
den toegevoegd; w i n d i n f o r m a t i e en (loodsladder ?). O o k
D o o r de verkeersleiders w o r d t meestal een groot gebied
ven v a n de 10 en 20 meter l i j n v o n d m e n niet n o d i g .
hier was er overbodige i n f o r m a t i e aanwezig, het aangebekeken. D e kaart staat dan dus op groot bereik D e boei-
De meningen over het gebruik van de op het scherm
en z i j n dan verhoudingsgewijs te groot en tevens staan er
gepresenteerde i n f o r m a t i e liepen uiteen, slechts een klein
te veel namen (van de boeien) op het display.
aantal van de gebruikers gebruikt deze o o k daadwerke-
H e t is noodzakelijk dat de verkeersleider hier aanpassin-
lijk. D e omstandigheden speelden daarbij een r o l .
gen kan plegen.
H e t gebruik van de kaart op zee o f rivier speelt i n zoverre een r o l , dat hij toch veel op zee gebruikt is. N i e t alle
De waarschuwingssymbolen dienen duidelijker te zijn. Ze
i n f o r m a t i e is volgens een gelijk aantal gebruikers b r u i k -
z i j n te licht van kleur.
baar. D i t is sterk afhankelijk van de diepgang en route van het schip.
E r is nog behoefte aan de invoer van meer objecten, zoals
H e t is wel duidelijk, dat de kaart de papieren kaart t.z.t.
bijvoorbeeld grenzen van blokgebieden, w a a r s c h u w i n -
onder een aantal voorwaarden z o u k u n n e n vervangen.
gen, etc.
D i t is een goede update en gestoken i n een gebruikersvriendelijk jasje.
Het E C D I S - s y s t e e m van Tresco is o n t w o r p e n v o o r
Als het plaatsbepalingssysteem en de kaart n a u w k e u r i g
gebruik aan b o o r d . Een V T S dienst stelt andere eisen.
z i j n , w o r d t de eventuele meerwaarde van de kaart aanwe-
Nagegaan dient te w o r d e n wat de informatie-behoefte is.
zig geacht. Tijdens slecht zicht en mist het m o e i l i j k o m
Vervolgens is het noodzakelijk dat het E C D I S - s y s t e e m
de aandacht te verdelen tussen de kaart en andere zaken.
hierop aangepast wordt.
De kaart werd i n deze situaties m i n d e r gebruikt.
4.2.2
ECDIS-systeem Q P S
Getij informatie
4.2.2.1
Conclusies
Loodsen
De getij - i n f o r m a t i e beantwoordde helaas niet aan de
Informatie
verwachtingen van de gebruikers en werd daardoor niet
De diepte-informatie is d o o r het grootste deel van de
o f slechts ten dele gebruikt. Waterstanden en g e t i j k r o m -
gebruikers uit de kaart af te leiden. O v e r voldoende detail
men bleken niet geheel correct te z i j n , waardoor een
aan diepte- informatie waren de meningen verdeeld; o o k
groot deel van de gebruikers er geen voorstander van
hier werd d o o r een 2-tal deelnemers een teveel aan detail
was, o m dit te koppelen aan een veilige diepte. H e t werd
ervaren. D e elektronische kaart levert meer i n f o r m a t i e
zelfs als mogelijk gevaarlijk o n d e r v o n d e n . Zelfs het aan-
dan zijn papieren evenbeeld. In een aantal gevallen is de
brengen van een waarschuwing b i j verandering van
i n f o r m a t i e slechter af te leiden.
waterstanden, werd niet als noodzakelijk gezien. H e t
15
Schelde ECDIS
HI
rapportage
I D L
••On
"indien/ ncv de/ kerekende/ tijd/ de/ ualaende/ iaei niet/ in zicAl kaml, moet/ men met/ zee*/ tyvoie/ vMwzixAtiqAeid vwdei/ ua/ven- naa/v de daaiap/ wilaenAe/, damAif de/ an&mA/ aeweed koudende/ uowi/ uaMen/.
16
Schelde ECDIS
tonen van de keelclearance werd mede i.v.m. bovenstaan-
rapportage
Suggesties ter verbetering
de d o o r een groot deel niet geprefereerd. D e theoretische
De opgegeven suggesties spreken v o o r zich en dienen
k r o m m e z o u oproepbaar dienen te z i j n .
d o o r fabrikant en opdrachtgever n a u w k e u r i g te w o r d e n
Functionaliteit
te bewerkstelligen.
nagegaan teneinde een positieve realisatie van het project In de praktijk is gebleken dat m e n tijd n o d i g heeft o m het systeem goed te leren kennen o m er onder de gegeven
4.2.2.2
omstandigheden goed en snel mee o m te k u n n e n gaan.
Voordelen
Helaas was het niet mogelijk o m de scheepsgegevens
E r w o r d e n zeer veel dieptegegevens gepresenteerd. W a n -
v o o r a f i n het systeem aan te brengen. D e hoeveelheid
neer de kaart op een groot bereik staat, ziet m e n op z i j n
Conclusies
Verkeersleiders
i n f o r m a t i e is tijdens de reis soms, i n een aantal gevallen
scherm te veel dieptelijnen. D i t geeft een onoverzichtelijk
niet aangepast, evenals de safety c o n t o u r l i j n , die d o o r een
beeld.
groot aantal gebruikers niet is aangepast.
H e t voordeel bij klein bereik is echter dat dan de diepte-
De gebruikersinterface ontlokte een aan aantal bezwaren
cijfers w o r d e n getoond, ook buiten het vaarwater, wat
i n het gebruik.
v o o r de V T S belangrijk is, wanneer b.v. schepen buiten
Het updaten van de kaart is veelal niet toegepast. W e l
de vaarroute k o m e n o f vastzitten. U i t het diepteverloop
vindt m e n het noodzakelijk o m per internet geinfor-
dat aangegeven wordt, k a n w o r d e n bepaald hoe een schip
meerd te worden omtrent de meest recente i n f o r m a t i e .
geboeid zit.
Systeem
Het systeem is gebruiksvriendelijk. Een duidelijke h a n d -
H e t gebruik van de m u i s w e r d als m i n d e r plezierig erva-
leiding is beschikbaar. M e t weinig handelingen k u n n e n
ren. D e radiolink leverde geen storingen op. D e m e n i n g
diverse overzichten op het beeldscherm w o r d e n verkre-
omtrent de w e r k i n g ervan, toont echter een groot aantal
gen.
variaties; van pover tot heel goed.
O o k de presentatie van de kaart, (kleuren, l i j n e n etc.) is
De batterijcapaciteit was onvoldoende, waardoor er o o k
overzichtelijk.
een afhankelijkheid van het boordnet ontstond. D i t boordnet is niet op ieder schip o p t i m a a l .
Nadelen Meestal staat de kaart op een groot bereik. D e verkeers-
Handelbaarheid
leider heeft graag een overzicht van z i j n blokgebied.
H e t gewicht van de rugzak was te groot, terwijl t o c h deze
Teveel dieptelijnen w o r d e n dan getoond. Tevens is niet
wijze v a n vervoer als goed w e r d ervaren. G P S en r a d i o -
aangegeven welke diepte v o o r welke l i j n staan. E e n k e u -
ontvanger blijken te zwaar te z i j n . H e t systeem was goed
zemogelijkheid per l i j n inzake aan/uitzetten is aan te
aan b o o r d te plaatsen, echter wel met restricties. Deze
bevelen.
z i j n afhankelijk van de bestemming van het schip en de plaats van vertrek.
Er zijn te weinig mogelijkheden o m wijzigingen i n de kaart aan te brengen (verplaatsen van boeien, intekenen
Algemeen
van verboden vaargebieden, etc.)
Gebruikers v o n d e n het gebruik van het systeem niet
W e l is i n het systeem de lijst met symbolen beschikbaar.
ingewikkeld, mede a.g.v. de voldoende tijdspanne v a n
Deze symbolen k u n n e n i n de kaart, op iedere w i l l e k e u r i -
kennismaking. O p een enkele b e d e n k i n g na van een
ge plaats w o r d e n gezet.
gezagvoerder, werd het gebruik aan b o o r d geaccepteerd.
H e t ECDIS-systeem dient zodanig aangepast te w o r d e n ,
Het systeem biedt v o o r n a m e l i j k een meerwaarde b i j het
dat de benodigde wijzigingen, zoals het verplaatsen van
beloodsen van grote marginale schepen, dus tij gebonden
boeien, waarschuwingstekens en tekst en het aanbrengen
schepen.
en markeren van gebieden, op een simpele wijze k u n n e n
H e t grootste deel van de gebruikers prefereert een per-
w o r d e n uitgevoerd.
s o o n l i j k systeem, boven een gemeenschappelijk, d o o r meerdere collega's te gebruiken systeem.
17
Schelde ECDIS
rapportage
De boeisymbolen blijven dezelfde grootte houden bij ver
De namen en karakters van de boeien worden eveneens
andering van het bereik. Dit geeft b i j een groter bereik
getoond. Er dient en mogelijkheid aanwezig te zijn, o m
een o n d u i d e l i j k overzicht, omdat de boeien verhoudings-
deze n a m e n en karakters "uit te zetten".
gewijs te groot worden getoond. Het z o u aan te bevelen zijn, de v e r h o u d i n g van de boei-
Het ECDIS-systeem van Q P S is o n t w o r p e n voor gebruik
symbolen te koppelen aan het bereik.
aan b o o r d . V o o r V T S gebruik zijn functies betrekking hebbend op navigatie, niet relevant.
18
Schelde ECDIS
5. 5.1
rapportage
Aanbevelingen
Aanbevelingen Loodsen
schaal 1 : 10.000 (dit b i j gebruik v a n 14,1 i n c h scherm);
P i l o t T R E S C O en Q P S U i t de p r o e f n e m i n g e n tijdens de pilot is gebleken dat er
15. aanpassing nachtinstelling;
n o g e.e.a. aan de P . P . U . , het ECDIS-systeem en de E C S aangepast dient te w o r d e n .
16. meer instelmogelijkheden v o o r dieptelijnen op verschillende schalen/bereiken;
H i e r b i j een aantal aanbevelingen: 17. peilkaartjes op E-kaart projecteren o f o m de 10 c m . 1.
alles integreren i n een laptop (of P . P . U . ) o f i n d i e n dit
een c o n t o u r p r o g r a m m e r e n ;
niet mogelijk is, systeem o p b o u w e n uit 2 units: D G P S / A I S en laptop;
18. informatie-uitwisseling met andere gebruikers via G S M ( bv. L N G vaarschema's - getijsupers);
2.
maximale reductie van het gewicht blijven nastreven;
3.
een opgave van de waterstand per 15 m i n u t e n is v o l -
19. k o p p e l i n g met AIS; doende;
20. tussen twee meetpunten mag niet lineair gei'nterpoleerd w o r d e n . D o o r i n v o e r i n g van de r e d u c t i e f o r m u -
4.
er dient een m o g e l i j k h e i d aanwezig te z i j n tot keuze
les k a n m e n op de juiste positie de juiste waterstand
tussen:
berekenen;
- kaartdieptes, - o f actuele dieptes (= kaartdiepte + getijhoogte); 21. R.R. op 0,25 N M (i.p.v. 0,2 dit is niet nautisch). 5.
verhoog de opstartsnelheid;
6.
maak een digitale uitlezing van K K en R O T (rate o f t u r n = bochtsnelheid) mogelijk;
SNMS-project De projectleiding van het S N M S - p r o j e c t heeft het bestuur van de regionale Loodsencorporatie Schelde-
7.
maak het systeem gebruikersvriendelijker;
m o n d e n aanbevolen o m een ECDIS-systeem te gaan gebruiken op het traject Loodspost Wandelaar - Sloehaven. V a n a f m e i / j u n i 2002 zullen ten ben hoeve van mar-
8.
verhoog de batterijcapaciteit;
9.
vereenvoudig de instellings- en bedieningsmogelijk-
De volgende aanbevelingen lagen aan deze beslissing ten
heden;
grondslag:
ginaal varende schepen 2 systemen w o r d e n ingezet.
10. breng een gekromde lijn aan bij de overgang van de
1.
ene koers naar de andere.
H e t is een uitstekend instrument v o o r het n a u w k e u rig navigeren van marginale schepen i n de (gebaggerde) geulen vanaf de kruispost tot A n t w e r p e n . D i t kan in de centerline van de geul zijn o f op een zekere
11. groter scherm;
dwarsafstand hiervan(in meters o f kabels). D i t a.g.v. de zeer nauwkeurige methode van plaatsbepaling.
12. wat meer elementaire instructie o m alles uit het systeem te halen; 2. 13. streven naar c o m b i n a t i e met E L S , E V A en H Y M E -
bochtsnelheid, koers over de g r o n d (onafhankelijk van scheepsgyro) en snelheid over de g r o n d .
DIS; 14. noodzakelijk is een S c a l e m i n 1 : 20.000 waarbij de dieptecijfers w o r d e n weergegeven, i.p.v. de gebruikte
Alle loodsrelevante data z i j n direct beschikbaar;
3.
M . b . v . wheel over lines is het mogelijk, o m n a u w k e u rig te bepalen wanneer de bocht ingezet moet w o r -
19
Schelde ECDIS
rapportage
den. M e t bochtsegment en R O T indicatie is het
Een b i j k o m s t i g h e i d is dat het docking-system niet alleen
mogelijk o m nauwkeurig te volgen o f de bocht goed
bij het afmeren van een marginaal schip, doch ook bij het
gevaren wordt.
onverhoopt moeten rondgaan i.v.m. een calamiteit op de
Nauwkeurige bepaling van E T A , zowel v o o r actuele
voorzien.
Westerschelde, de loods van onschatbare informatie kan 4.
snelheid als v o o r opgegeven snelheid. V a n belang voor V . T . M . I . S .
5.2 Aanbevelingen Verkeersleiders 5.
In geval van precisie ankeren i n de W i e l i n g e n Z u i d o f Everingen zijn behalve de genoemde data
U i t enquete is een zeer gemeleerd a n t w o o r d gegeven op
( H D G / R O T / C O G / S O G ) o o k de bowdistance/course
een groot aantal vragen, betreffende de hierboven aange-
to steer naar anchor(way)point, zeer n a u w k e u r i g
geven onderdelen van een dergelijk systeem. Veel vragen
bekend. D e laatste 5 kabels zelfs in meters.
leenden er zich niet v o o r exact met ja o f nee te beantw o o r d e n , terwijl daarnaast de ondervraagden een aantal
6.
M o g e l i j k h e i d o m m.b.v. de ontvangen real-time
vragen niet hebben k u n n e n o f willen beantwoorden.
waterstanden een safewaterdepth in te stellen..Dit is
T o c h is gebleken dat het gebruik van een E C D I S en E C S
thans uitsluitend nog mogelijk op het Nederlandse
wel degelijk i n het Westerschelde gebied mogelijk zal
deel van de Westerschelde. D e theoretisch voorspelde
k u n n e n z i j n . H i e r b i j wordt het volgende aanbevolen:
waterstand is eveneens direct beschikbaar. 1. 7.
Zeer gedegen overleg zal dienen plaats te vinden tus-
M e d e omdat wijzigingen in betonning/bebakening
sen: gebruiker en vaarwegbeheerder enerzijds en
e n / o f tijdelijke restricted area's bij goede update's
fabrikant anderzijds;
altijd actueel in de E C S zichtbaar zijn, is een veilige geulnavigatie aanwezig.
2.
B i j dit overleg zullen de resultaten van de enquete en de geplaatste o p m e r k i n g e n zeer serieus i n behande-
8.
Het is een buitengewoon efficiente en effectieve
ling dienen w o r d e n genomen.
manier van verspreiden van nieuwe lodingsdata, en overige relevante navigatie-informatie.
3.
Alvorens tot invoering en gebruik van een dergelijk systeem k a n w o r d e n overgegaan, zullen diverse prak-
U i t b r e i d i n g met real - time ontvangst waterstanden
tijktests v o l t o o i d dienen te w o r d e n .
(middels H Y M E D I S ) op zowel het Vlaamse als Nederlandse deel van de rivier z o u , gecombineerd met actuele
4.
A a n b e v o l e n wordt o m de electronische kaart pas de
lodingsdata betekenen dat er optimaal gebruik van de
papieren kaart te laten vervangen, nadat er de v o l -
vaargeul wordt gemaakt.
gende aanpassingen en toevoegingen zijn aange-
In de toekomst zal bij real time ontvangst van waterstan-
bracht:
den, de safewatercontour zichtbaar gemaakt k u n n e n
• het systeem moet eenvoudiger te bedienen zijn;
w o r d e n . D i t is de dieptelijn kaartdiepte vermeerderd met
• een goede handleiding, liefst in het Nederlands is
de actuele waterstand. In gebruik als dockingssyteem, resp. sluisnaderingssys-
een vereiste; • er dient geen informatie i n v o o r te k o m e n , die toch
teem, heeft de loods alle relevante data tot zijn beschik-
niet gebruikt wordt, zoals thans het geval is (way-
king. Gedacht moet w o r d e n aan: H D G / R O T / C O G /
points/track etc.);
SOG. Daarnaast zijn de dwarsscheepse snelheidscomponenten (in cm/sec)van voor/achterschip en de langscheepse snelheid direct afleesbaar. Vectoren geven de richting aan van het voor/achterschip terwijl de afstand tot de kade en de tilthoek t.o.v. de strekking van de kade eveneens direct worden verstrekt.
20
• onderzocht dient te worden, of ook stroomgegevens ingevoerd k u n n e n worden; • een duidelijke printer (kleur) dient beschikbaar te zijn en deze moet de gekozen kaart snel k u n n e n printen; • met het updaten van de kaart is geen ervaring opgedaan, zodat daar geen oordeel over te vellen is.
Schelde ECDIS
rapportage
K o r t o m , de Verkeersleiders zien de electronische kaart
vallen het kanaal G e n t - T e r n e u z e n en de havens langs de
als een bruikbaar h u l p m i d d e l , d o c h dan dient deze te z i j n
Westerschelde b i n n e n het interessegebied.
samengesteld v o o r V T S gebruik. 2.
Cellen
In principe gebieden van 1 k m . * k m . M e t een maximale
5.3 Aanbevelingen Hydrografen
grootte van 5 M b . ; daar waar cellen w e i n i g data bevatten vergroten naar een veelvoud (b.v. 2 k m . * 2 k m . ) .
U i t de ervaring bij de aanmaak van een E C S , als update
De structuur van de cellen laten aansluiten op R i j n m o n d
van de basis E C S van de Westerschelde, bleek dat de toe-
(indien mogelijk).
gepaste updatemethode niet voldoende is. Enerzijds w i j ken we af van de S57 Standaard en anderzijds ontbreekt
3.
de update van de b e t o n n i n g en bebakening.
De w a l c o n t o u r e n (top-tien vector) en de b e t o n n i n g en
Indien we de S57 regels willen respecteren, moet de
bebakening w o r d e n als volgt aangeleverd:
update in de basis E C S van de Westerschelde rechtstreeks
W a l c o n t o u r e n , b e t o n n i n g en b e b a k e n i n g
a. het Nederlandse deel - Dienst der H y d r o g r a f i e /
w o r d e n uitgevoerd. D i t vergt veel meer tijd en werk dan
Rijkswaterstaat Directie Zeeland
de transparante methode. D i t k a n verbeterd w o r d e n d o o r
b. het werkgebied van de A f d e l i n g Waterwegen Kust
de gewenste softwaretools aan te schaffen. H i e r d o o r k u n -
- E N C - V l a a m s e banken;
n e n een aantal updates automatisch w o r d e n uitgevoerd.
c. het werkgebied van de afdeling M a r i t i e m e Schelde
E e n centrale databank z o u een optie k u n n e n z i j n , een
- E N C - B e n e d e n Zeeschelde.
andere optie z o u k u n n e n z i j n : drie databanken van b o e i en, lichten, dieptelijnen, dieptecijfers en ander kaartmeu-
Er dient een k o p p e l i n g te z i j n tussen objecten en
bilair v o o r resp. de Belgische kust, de Nederlandse W e s -
attributen.
terschelde en de Belgische Schelde. 4.
Bathymetrie
O m al deze zaken m.b.t. cartografie, databeheer, g r i d d i n g
4a Basisinformatie
en samenwerking op te lossen, werd een subwerkgroep
•
het Nederlandse deel - de vaklodingen (200 m . raaien) van Rijkswaterstaat Directie Zeeland met
Schelde-ECS opgericht.
vervanging daar waar data met grotere dichtheid M o m e n t e e l is deze sub-werkgroep bezig met de voorbe-
aanwezig is (50 m.-raaien, multibeam-data). D i t
reidingen o m de aanmaak en up-date van een E C S d o o r
kan data z i j n van zowel Nederlandse als Vlaamse oorsprong.
de Meetinformatiedienst Zeeland mogelijk te maken. Deze dienst wordt momenteel gezien als centraal punt
•
het Vlaamse deel - vaklodingen (200/100/50 m .
waar data uit D e n H a a g (Dienst der H y d r o g r a f i e ) , A n t -
raaien) met vervanging daar waar een grotere
werpen (afdeling M a r i t i e m e Schelde), Oostende (Dienst
dichtheid aanwezig is.
der Kust) en Vlissingen (Meetinformatiedienst) samenk o m t en wordt gedistribueerd.
4b Eenheid •
de bathymetrie wordt m.b.t. de z-waarde uitge-
Deze subwerkgroep van H y d r o g r a f e n heeft in overleg
drukt i n d m . t.o.v. G L L W S ; de x en y waarden
met een aantal loodsen en een hoofdverkeersleider de
w o r d e n uitgedrukt in Geografische C o o r d i n a t e n
volgende specificaties t.b.v. het m a k e n van een gedetail-
(in graden, m i n u t e n , seconden met 2 decimalen
leerde E C S v o o r de Vlaamse Kust, M o n d i n g Westerschel-
achter de k o m m a gebaseerd op W G S 8 4 ) ;
de, Westerschelde en haar havengebieden opgesteld.
•
D e data wordt aangeleverd in A S C I I - f o r m a a t , voorbeeld: 510322563 034533782 123
1.
ENC-gebied
A f b a k e n i n g van het interessegebied is als volgt: i n het
4c Dieptecijfers
westen de O o s t d i j c k b o e i / W e s t h i n d e r p a a l
•
het oosten (stroomopwaarts) de W i n t a m s l u i s . Daarnaast
op schaal 1 : 25.000 - 1 : 20.000, de minste diepte b i n n e n een cirkel met r = 160 m ;
(2° 25'), i n het n o o r d e n de Schouwenbank ( 5 1 ° 5 0 ' ) , i n •
op schaal 1 : 15.000 - 1 : 10.000, de minste diepte
21
Schelde ECDIS
rapportage
HOI K
b i n n e n een cirkel met r = 80 m . ;
5.4 Aanbevelingen voor toekomstig onderzoek
op schaal 1 : 7.500 - 1: 5.000, de minste diepte b i n n e n een cirkel met r = 40 m . ;
Elektronische h u l p m i d d e l e n , zowel ten behoeve van de
op schaal 1 : 1.000, de minste diepte b i n n e n een
navigatie aan b o o r d als ten behoeve van scheepvaartbege-
cirkel met r = 8 m .
leiding vanaf de wal, zijn nog maar zeer beperkt in gebruik o f verkeren nog i n de ontwikkelingsfase. Naar
4d Dieptelijnen standaard-dieptelijnen: 0, 2, 5, 8, 10, en 20 m . ; In het gebied 38' (116 dm.) tot 51' (155 dm.) o m de d m . •
het zich laat aanzien zijn ze echter (in potentie) wel van belang v o o r de veilige en vlotte scheepvaart op de Schelde. Z o d r a de systemen de "kinderziekten" te boven zijn, zal
de contouren dienen bij een schaalgetal van 1 :
onderzocht dienen te w o r d e n in hoeverre ze k u n n e n b i j -
5000 en groter getekend te w o r d e n uit een grid
dragen aan reductie van transportrisico's en daarmee op
van 10 * 10 m ;
verschuiving van de risicocontouren r o n d o m de Wester-
op een schaal van 1 : 1000 dienen geen dieptelij-
schelde..
nen gepresenteerd te w o r d e n ; de lijnen w o r d e n getekend als voile lijnen (con-
Een E C D I S - s y s t e e m levert d o o r k o p p e l i n g met G P S en
f o r m I M O ) , een eventuele notatie zal geregeld
gyrokompas de mogelijkheid van geulnavigatie op.
moeten worden via de software in de P . P . U . . Een
Indien E C D I S - s y s t e m e n wereldwijd zijn ingevoerd en
andere indicatie v o o r "welke dieptelijn stelt wat
betrouwbaar werken, zal er onderzoek dienen plaats te
v o o r " is het kleurinterval.
v i n d e n naar:
5. Overige gewenste kaartobjecten
v e r m i n d e r i n g van het aantal vaarwegmarkeringsob-
• verbindingslijnen tussen de boeien;
jecten. W e r e l d w i j d wordt verwacht, dat het gebruik
• de as en de voet van het talud van de gebaggerde
van E C D I S - s y s t e m e n , met name op zee tot een
geul; • begrenzing van de blokgebieden; • bij de boeien/ tonnen moeten de n a m e n / n u m m e r s vermeld worden (b.v. i n Display A l l mode).
reductie van vaarwegmarkering zal leiden. O f dit ook v o o r de Westerschelde opgaat, valt n u noch niet i n te schatten. M o m e n t e e l neemt de vraag naar lichtboeien alleen nog maar toe. reductie van de breedte van vaargeulen. Baggeren en
6.
Tijdelijke wijzigingen
storten van specie is op de Westerschelde en haar
T.b.v. de Scheepvaartdienst Westerschelde dient het t i j -
m o n d i n g e n een forse ingreep. Indien er met b e h o u d
delijk verplaatsen van een boei/ton
van veiligheid mogelijkheden zijn o m deze inspan-
en het tijdelijk plaatsen van tekens/tekst mogelijk te zijn.
ningen terug te dringen, is het v o o r m i l i e u en economie van groot belang hieraan gevolg te geven.
7.
Scalemin
Nadat de E N C gereed is, zal bepaald moeten worden,
In het studierapport V e r d i e p i n g Westerschelde p r o g r a m -
welke objecten b i j welke schaal getoond mogen w o r d e n .
m a 48743' van j u n i 1984 van de Technische Scheldecom-
D i t o m "zwarte v l e k k e n " te v o o r k o m e n .
missie Subcommissie Westerschelde werd destijds reeds de volgende aanbeveling gedaan:
8.
Kwaliteitscontrole
het uitvoeren van baggerwerk met een zo groot mogelijke
De kwaliteitscontrole kan op dit m o m e n t het beste uitge-
precisie i n horizontale en vertikale z i n o m het o n n o d i g
voerd w o r d e n met de programma's
verplaatsen van specie te beperken. Een continue en
D-kart van Hydroservice N o o r w e g e n en E N C - A n a l y s e r
nauwkeurig werkend plaatsbepalingssysteem is hiervoor
van SevenCs.
d r i n g e n d gewenst. Tevens w o r d t aanbevolen onafhankelijk van het schip draagbare plaatsbepalingsapparatuur ter beschikking te stellen, die gebaseerd is op een nauwkeurig plaatsbepalingssysteem.
22
Schelde ECDIS
rapportage
^)al de diepten/ en- stvaometv jxie^IifcAs/ sem> umtaofietv ende/ v^iandeten/: u^Amidt^ cldii^nesiadiahe s<m ^o&dsmans'
uuiei/ daavdese- siraamen/ at
luateA/ siftv, daetmetv hem- ueislen/ moet uan- faerie ^PUaten/. " c
ddueas'
'^aahenaen/
^te&aai/ dev ^Zeevumi- 1592
23
Schelde ECDIS
Hi
24
rapportage
Schelde ECDIS
6. Overzicht figuren
rapportage
Schelde ECDIS
rapportage
Figuur 2 Samenkomst singlebeam en multibeam
26
Schelde ECDIS
rapportage
Schelde ECDIS
rapportage
Figuur 4 Noordkant Rede Vlissingen
28
Schelde ECDIS
rapportage
30
Schelde ECDIS
rapportage
7. Overzicht bijlagen Bijlage 1 De volgende personen v o r m ( d ) e n de S E W G (Schelde E C D I S W e r k g r o e p ) : V o o r Nederland: F. M . M o l
R W S / A f d e l i n g Verkeer en V e r v o e r
R. van der Bos
Regionale Loodsencorporatie
Scheldemonden
R. M i d a v a i n e
Regionale Loodsencorporatie
Scheldemonden
A. Minneboo
R W S / Scheepvaartdienst Westerschelde
J. R o s e b o o m
R W S / Meetinformatiedienst Zeeland
B. K o r t s m i t
R W S / Meetinformatiedienst Zeeland
G . Spoelstra
Dienst der Hydrografie K o n . M a r i n e
R. van Geesbergen
Dienst der Hydrografie K o n . M a r i n e
E. V o s
Dienst der Hydrografie K o n . M a r i n e
R.J. den O s
R W S / A f d e l i n g Verkeer en V e r v o e r
V o o r Vlaanderen: F.de C o c k
M i n i s t e r i e v / d Vlaamse Gemeenschap, A n t w e r p e n , A f d . M a r i t i e m e Schelde
F. Baetens
M i n i s t e r i e v / d Vlaamse Gemeenschap, A f d . Loodswezen A n t w e r p e n
M . Roesbeke
M i n i s t e r i e van de Vlaamse Gemeenschap, Oostende, A f d . Waterwegen en Kust
J. Verstraeten
M i n i s t e r i e van de Vlaamse Gemeenschap, Oostende, A f d . Waterwegen en Kust
G . van de W a l l e
M i n i s t e r i e van de Vlaamse Gemeenschap, A f d . Loodswezen, Oostende
Paul B o r n y
M i n i s t e r i e van de Vlaamse Gemeenschap, A f d . Loodswezen, Oostende
Johan D e m a n
M i n i s t e r i e van de Vlaamse Gemeenschap, B . E . T . / S . R . K .
31
Schelde ECDIS
rapportage
Bijlage
2
TRESCO ECDIS De Tresco Ecdis is een apparaat gebouwd volgens de internationale specificaties en kan mits toelating van de betrokken authoriteiten de papieren zeekaart vervangen of het aantal papieren kaarten drastisch verminderen. De Tresco Ecdis gebruikt het bekende navigatieprogramma PC-Navigis als stuurprogramma en bestaat uit een computer met bijhorende scherm. De Tresco Ecdis kan ingebouwd worden in de brugconsole en verbonden worden met andere apparatuur op de brug zoals D G P S , Gyro, A r p a en alarmcentrale. De Tresco Ecdis kan moeiteloos de concurrentie van andere producten doorstaan zowel op het gebied van kwaliteit, gebruiksvriendelijkheid als prijs. Tresco heeft een ruime ervaring in de wereld van navigatieproducten en heeft zijn producten reeds op een 700 tal schepen ge'installeerd. Tresco was tevens de eerste ter wereld die een schip uitrustte met S-57 vectordata van Primar. S-57 kaartdata is het bronmateriaal van een E C D I S en wordt gedistribueerd via een R E N C . (Regional Navigational Chart Centre, voor Europa is dit Primar) Regelgeving Een E C D I S moet voldoen aan de nodige eisen. V o o r gedetailleerde informatie zie bijlage. De kern van deze regels vormt de LEC61174 norm voor het totale apparaat en de LEC60945 norm voor de hardware. De Tresco Ecdis voldoet aan beide normen. Een D N V type approval procedure voor het bekomen van het 'toekomstige' Ship's wheel is lopende. Zoals in bijlage wordt uiteengezet is het voorlopig de nationale authoriteit dit beslist over E C D I S . Tresco heeft in het verleden bewezen dat haar producten konden rekenen op de aanvaarding door de Nederlandse scheepvaartinspectie. Productspecificaties Computer opgebouwd rond Pentium III processor met ruime harde schijf en 128 M b Ram. Ingebouwd floppy en C D - R o m drive achter afsluitbaar deurtje. Ingebouwde netwerkkaart en relaiskaart. Computerkast is in rackuitvoering voor een eenvoudige inbouw. Computergedeelde is door D N V typegekeurd LEC60945. Beeldscherm is een Barco IEC60945 gekeurde monitor van het 21 inch type. Dit beeldscherm is tevens een inbouwmodel.
Hieronder ziet u de opstelling van een dubbele ECDIS aan boord van het schip Zeus. Dit schip was het eerste dat met officiele S-57 vectordata kon varen.
32
Schelde ECDIS
De navigatiesoftware
rapportage
heeft volgende mogelijkheden : Cartografisch ~ —
• • • • • • •
0.03 180'
Werkt met S-57 vectordata en A R C S Rasterdata (UKHO) Werkt optioneel ook met Tresco vectorkaarten Werkt met IHO S-57 editie 3 Presentation library Verschillende dag -en nachtpresentaties Safety contour te selecteren door gebruiker Safety depth instelbaar door gebruiker Updating mogelijk met A R C S en S-57 (Primar) Inhoud van updates S-57 visueel na te lopen Over en underscale waarschuwingen indien nodig Kleurpresentatie voldoet aan de normen (IHO S-52 appendix 2) Alle aantekeningen en wijzigingen in de kaart mogelijk Aanbrengen van waarschuwingen en teksten in de kaart mogelijk Kaartlegende en informatie eenvoudig oproepbaar Standaardfuncties voor tekenen van positielijnen en E T A meldingen E B L / V R M vanuit schip en vanuit willekeurig punt Schaal vrij instelbaar of via vaste waarden in menu Kaart te openen met instelbaar bereik en op bepaald positie
Interfacing • • •
Aansluitbaar op 2 positiebepalingstoestellen (DGPS'en bv), log, electronisch kompas, windmeter, dieptemeter, gyro, Arpa en alarmcentrale. Plotten van A R P A targets mogelijk Loggen van A R P A targets mogelijk Gebruikersinstellingen • • • • •
Alle scheepskenmerken instelbaar Positie van antennes visueel instelbaar Sneltoetsen voor basisinstellingen Menu aanpasbaar door gebruiker Taal instelbaar
Routeplanning • •
Routeplanning met waypoints Twee routes kunnen gelijktijdig op het scherm H H H H worden getoond Routeplanning over onveilig vaarwater geeft alarmering Off track alarm aanwezig Waypoint approach alarm aanwezig Eigenschappen per Meg' van een route instelbaar Grootcirkel navigatie mogelijk
33
Schelde ECDIS
rapportage
Voyage recording • • •
12 uur logboek wordt altijd weggeschreven Logboek van volledige reis bij te houden Tijdsinterval voor logboek instelbaar
Alarmeringen en waarschuwingen Overscale warning Off track alarm Overschrijding safety contour Gebied met speciale condities Nadering van kritisch punt Afwijking van route Verschillende geodetische datum Slechte functioneren van ECDIS Grotere schaal E N C beschikbaar Route planning door safety contour Uitvallen positiebepalingssyteem Algemene
eigenschappen
Zeer gebruiksvriendelijk Alle functies muisgestuurd (Windows) Gunstige prijs/kwaliteit verhouding Afdrukken mogelijk van kaart, route en logbook Opties Voor Voor Voor Voor Voor
visserij : met visserijpercelen, uitgebreide trackfunctie bagger : met zandwinvakken en aansluiting op zuigbuis RWS : met mogelijkheid dieptepeilingen over te leggen binnenvaart: interfacing met rivierradars en automatisch tonen van marifoonkanalen opsporingsvliegtuigen : koppeling met S L A R radar en target plotting
De Tresco ECDIS wordt verdeeld en geinstalleerd in Nederland door Alphatron Marine Rotterdam Radio Holland Marine Rotterdam Datema Del fzij 1 Farmsum
Tel+31 104520600 Tel +31 104283282 Tel +31 596635252
Luuk Vroombout Paul Smulders Willem Amels
Voor demonstratie en inlichtingen neemt u best contact met Tresco Navigation Systems Datema Delfzijl Farmsum
34
Tel +32 36695736 Tel +31 596635252
Marc Persoons Willem Amels
Schelde ECDIS
rapportage
TRESCO PPU De Tresco Personal Pilot Unit is een product van Tresco dat afgeleid is van de Tresco ECDIS. De besturingssoftware van beide producten is gelijk, nl PC-Navigis ECDIS. De Tresco PPU bestaat uit een draagbare computer (al dan niet ruggedized), een draadloze GPS of DGPS ontvanger met bijhorende oplaadbare batterijen en de besturingssoftware. Het systeem werkt met S-57 data - gecodeerd Primar of ongecodeerd, ARCS cartografie en Tresco vectorkaarten. Een volledige beschrijving van de verschillende onderdelen vindt u hierbij. Tresco Navigation Systems wil met dit product de specifieke markt van beloodsing bedienen. Het product is zeer gebruiksvriendelijk en aangepast aan de specifieke noden van de loods. Beschrijving Draagbare
computer
V o o r typische toepassingen moet een gewone P C kunnen volstaan. D e schokbestendigheid van gewone laptops is vrij groot. D e vochtbestendigheid is een stuk minder maar dit k a n worden opgevangen door een stevige draagtas. V o o r gebruik i n vochtige tot zeer vochtige o m g e v i n g e n k a n gebruik worden gemaakt van ruggedized uitvoeringen. Standaard P C type C o m p a q P e n t i u m III /450 M h z , 200 M b R a m en 10 G y g a b y t e H D . Besturingssysteem W i n d o w s N T , G S M N o k i a ( o f andere toestel) v i a 2 seriele poort voor ontvangen van E - m a i l . R a d i o M o d e m v i a serigle poort met bereik van ongeveer 150 meter. e
A f m e t i n g e n 320 * 250 * 45 m m G e w i c h t 3.5 k g incl m o d e m , G S M en batterijen R u g g e d i z e d P C type G E T A C : D e z e bestaat in verschillende uitvoeringen en gradaties van schokbestendigheid. D e grootte van de T F T schermen en de capaciteit van de H D kan naar keuze aangepast w o r d e n . D e z e toestellen z i j n door Tresco o.a. geleverd aan de K N R M (Nederlandse Reddingmaatschappij). Besturingssysteem W i n d o w s N T , G S M N o k i a ( o f andere toestel) v i a 2° seriele poort voor ontvangen van E - m a i l . R a d i o M o d e m v i a seriele poort met bereik van ongeveer 150 meter. A f m e t i n g e n 340 * 264 * 105 m m G e w i c h t ongeveer 7.5 k g Draadloze antenne unit Bestaande uit een 8 kanaals G P S ontvanger van het merk T r i m b l e . D e unit k a n ook als een D o c k i n g D e v i c e worden uitgevoerd, uitgerust met een F M - d i f f e r e n t i a a l ontvanger een een gyrocompas. In G P S modus kunnen w e thans zonder S / A een nauwkeurigheid verkrijgen van ongeveer 10 meter. M e t D G P S ontvanger wordt de nauwkeurigheid ongeveer 1 meter. D e A n t e n n e unit is compact en heeft een autonomic van 10 uur. D e antenne U n i t kan v i a een magneetvoet worden bevestigd. A f m e t i n g e n 180 * 130 * 9 0 m m G e w i c h t ongeveer 1.9 k g Programmatuur D e z e bestaat uit het besturingssysteem W i n d o w s N T en de P C - N a v i g i s E C D I S software. D e z e software voldoet aan de eisen van I E C 6 1 1 7 4 ( E C D I S ) met uitzondering van de hardware, (mobiele systemen kunnen immers nooit aan E C D I S regelgeving voldoen) A l s cartografie k a n gebruik gemaakt worden van S-57 gecodeerde (Primar) en ongecodeerde informatie, A R C S rastercartografie en de eigen Tresco-vectorkaarten. Het programma heeft een opstartscherm waarin o n m i d d e l l i j k de essentigle gegevens zoals lengte, breedte, diepgang, m i n i m u m vereiste diepgang, squat, verhoging/verlaging waterstand, m i n . / max. snelheid ed kunnen worden ingevoerd. Tevens k a n o n m i d d e l l i j k een route w o r d e n gekozen en een E T A w o r d e n berekend. O m g e k e e r d kan ook een R T A worden ingevoerd. D e routeplanning gebeurt op basis van een specifieke getijmodule voor het gebied. Deze module houdt rekening met de berekende getijhoogtes, de gekende drempeldieptes en kan on-line v i a G S M worden bijgewerkt. V o o r verschillende gebieden zoals de Westerschelde en z i j n m o n d i n g z i j n gegevens beschikbaar. Drempeldieptes, nieuwe dieptepeilingen ed kunnen rechtstreeks in het systeem worden ingelezen. Z o w e l S-57 als andere formaten ( R W S Lot bv) w o r d e n ondersteund. Het spreekt voor z i c h dat het systeem nog verder kan w o r d e n aangepast aan de wensen van de gebruikers. B i j w e r k i n g van de kaart k a n gebeuren v i a de standaard S-57 E c d i s functies o f door Tresco v i a E m a i l worden doorgestuurd.
Tresco Navigation Systems bvba, tel +32 3 6695736 of fax +32 3 6695737, E-mail InfoCcbJresco.be
35
Schelde ECDIS
rapportage
Bijlage 3
QASTOR
OPS
Pilot & Docking Master Introduction to QASTOR QASTOR, from QPS, is a high precision piloting and docking system that performs even under the most demanding conditions. Depending on the task at hand, the System is utilized in one of two configurations: 1.
QASTOR Pilot. Employed for piloting, QASTOR Pilot uses the GPS/GLONASS satellite systems providing positioning accuracy of 3 to 5 meters in standard mode. In differential mode, accuracy is better than 1 meter.
2.
QASTOR Docking Master. To meet the demands of docking large vessels, measurement of low speeds and precise heading is of utmost importance. QASTOR Docking Master derives these measurements using GPS/RTK, a form of satellite positioning that provides positioning accuracy in the order of 2 to 3 centimeters.
QASTOR is specifically designed for portability and ease of use. Comprising a GPS receiver unit and a Pen PC, the total weight of the Pilot System is less than 3 kilograms! The fully submersible GPS unit contains a 20-channel GPS/GLONASS satellite receiver and a radio telemetry link. With a built-in magnetic clamp it is easy to mount it on any suitable surface on deck or on the bridge wing. Most importantly, no cables are required to install the hardware. The hand-held PC uses die latest standard in Pen Computing. Weighing only 1.5 kg, it incorporates a 10.4" XGA daylight display (1024x768 pixels) with pen support. QASTOR uses the world leading ECDIS engine from SevenCs for digital chart presentation. Supported chart formats include IHO S57 Version 3, ARCS and CMap. All vital Morrnation is presented using graphical and intuitive controls common in the world of aviation. A standard GSM phone and single keystroke on the Pen PC assures the pilot that the latest chart iuformation is downloaded from the S57 chart database. With our ENC Message Service, the pilot even receives new topographic and buoy information updates whilst on route.
36
QASTOR Pilot QASTOR Pilot is normally used to navigate a ship from the entrance buoy into die harbor. QASTOR Docking Master is used duringfinalaccurate docking procedures. QASTOR Pilot comprises of a single GPS unit and a handheld ruggedized Pen PC. On boarding a vessel, the GPS unit is simply clamped on deck or on the bridge wing and switched on. ! Positioning data is transmitted to the Pilot's handheld Pen PC through a radio telemetry link A battery pack in the GPS unit provides up to 40 hours of operation. An accurate heading is available when an optional heading sensor is attached to die GPS Unit. Using the GPS time frame, each GPS unit is programmed to receive positioning data from up to 15 other GPS units operating within a range of 5 miles. This means a pilot can see the position of other ships within that range on his electronic chart display. A dedicated slot is available to transmit GPS differential corrections (RTCM), tidal and meteorological information (wind speed and direction) to all pilots in the chain. QASTOR Docking Master QASTOR Docking Master requires an RTK signal (Real Time Kinematic) from a special shore-based differential GPS station. Positioning accuracy is in the order of 2 to 3 centimeters, with a typical range limit of approximately 5 miles. An optional 15 Watt UHF booster increases operational range to 15 miles with some loss in positioning accuracy. This meets the docking requirements of most large ports in the world. In this high accuracy mode, up to 4 units can work at the same time on the same frequency. Where QASTOR Pilot uses a single GPS unit and a heading sensor, the RTK system uses two GPS units. This combination provides a heading accuracy of 0.01 degrees with a turn rate of
Schelde ECDIS
rapportage
ZAND ST W
0.02 degrees per second. The speed accuracy is better than 0.02 knots. The QASTOR Software QASTOR software is designed in full compliance with IHO, IMO and E C standards, while remaining easy to use. To relieve the pilot of time consuming data entries, a sequence of automated operations is engaged the moment he switches on the computer. To get up and running quickly, the program demands a minimal number of responses from the pilot. With some practice, the pilot will find many options available to configure the program to his own specification. The user-interface meets the Windows® GUI guidelines. A l l vital information is presented with graphical controls similar to the controls that are used in aviation. A l l positioning, active route, scale and display view information is continuously stored for replay purposes. Latest available electronic chart updates are downloaded via an automated connection sequence (e.g. via a standard GSM phone) that logs into a S57 Chart Server database (e.g. Primar, QPS etc.) and starts the download. Any new charts available can also be downloaded. Safety is the key word in QASTOR. The system uses techniques such as: • ESPWS - Enhanced Seafloor Proximity Warning System. This technique employs tide information (predicted or from real-time tide sensors) and vessel draft to compute and display the safety contour continuously whilst on route. With the introduction of high-density contour charts, this will boost safety along the planned route. • CA - Collision Avoidance. The pilot can perform a scan along the planned route. Based on vessel dimensions and user defined sectors, QASTOR highlights possible hazards along the route. This function is also available in real-time. Audible and visual alarms warn the pilot if the vessel approaches the vicinity of any hazard. • ERP - Enhanced Route Planning. Any number of routes can be planned in a matter of seconds. With leg-lines and waypoints a complex network of routes can be created. Depending on the safety features, the safe route will be
Ol's l i \ H u i s trr lii'idcwi'g W> 3705 I / A isl I lu Netherlands
clearly visible from the network. Routes can be stored and recalled at any time. PAEWCA - Prediction Aided Early Warning Collision Avoidance. This functionality enhances the collision avoidance functionality (CA) with the option to predict the vessel's location according the actual dynamic parameters, as speed, heading, rate of turn etc. The corridor, which the vessel will travel during the prediction time, is fed into the collision avoidance routines to check for dangerous objects. As the shape of the predicted corridor changes constantly due to changing dynamic parameters, this method of detecting dangerous objects is much more effective than defining a fixed look-ahead sector fixed to the ship, because this sector will cover a lot more area than will actually be traversed by the vessel.
Typical Other Positioning Applications Any marine operation requiring vessel maneuvers can benefit from the QASTOR systems. These operations include, but are not limited to: Ship Trials Oil Rig Positioning Inland River Barges SPM Approaches Ferry Operations Oil and Gas Tanker Approaches and Docking Yacht Racing
I 11: . i l .ill 69 2?S2? I .1 \ : . i l ill 69 2iM>.i \N eb: w ^ " .t| ps.nl <• in.iil: suit's« qps.nl
37
Schelde
W H E N
ECDIS
I T ' S
rapportage
A L L
A
38
A B O U T
W A V E
O F
G E T T I N G
U S E F U L
T H E
R I G H T
P R O D U C T S
MARIMATECH
S I G N A L
Schelde ECDIS
rapportage
E-SEA FIX E - S E A FIX FEATURES • Robust design • Portable • Water proof • Extremely accurate • Wide range of applications • Multi user system
T H E PILOTING A N D DOCKING SYSTEM MARIMATECH, the world leader in Laser Docking Systems and Drift Warning Systems has developed the first portable super precision satellite based Vessel Piloting and Docking system "E-Sea Fix".The system which employs advanced positioning and telemetry techniques empowers the pilot with dynamic navigation capabilities and provides docking assistance information.
PERFORMANCE
PRINCIPLES OF OPERATION
The purpose is to allow monitoring of VLCC's down to a speed of ± I cm per second. Therefore, a 20 channel Real Time Kinematic receiver has been chosen. It is capable of receiving signals from both the US constellation as well as the Soviet based GLONASS constellation. This dual constellation approach has been proven to give reliable results at all times. Basically it ensures that the number of satellites visible to the receivers is maximised irrespective of the ship's orientation, time of day and location.
The two E-Sea Cats are located on board the ship (one at the bow and one on top of the bridge). These units are easily mounted to any suitable guardrail using the built-in magnetic clamp. They also have a carrying belt which acts as a safety line to prevent inadvertent loss. The internal rechargeable battery provides power for 40 hours. The E-Sea Cats receive satellite data as well as the differential corrections and transmit on UHF their calculated position along with an unique "ID code" to the pilot's E-Sea Pad and also to the shore based computer.
The system accuracy can be summarised:
TYPICAL POSITIONING APPLICATIONS ARE:
• Speed accuracy better than any ships log, ± I cm per second i.e. ± 0.02 knots
Some thoughts: Any marine operation which requires manoeuvring of large vessels can benefit from the E-Sea Fix system. These applications include, but are not limited to:
• Heading accuracy better than any gyro system, approximately ± 0.01 degree • Rate of turn better than any rate gyro system, approximately ± 0.02 degree/second and up
Therefore, several vessels can use the system simultaneously on a single frequency as each user has an unique "ID code". The system can be deployed with the range of DGPS corrections for port approaches. The shore station will become aware of the ship's presence as soon as it is within range of the radio link, 3-5 km.
• Position accuracy to a few centimetres
• Ship trials (speed and manoeuvring) • Oil and gas tanker approaches and docking operations • SPM/FSO Docking and Drift Warning • Oil rig positioning • Navigation of ships into locks & docks • Ferry operations It should be noted that the E-Sea Fix system can be integrated into existing Laser Docking Systems - the two systems are in fact complementary. All data from an existing Laser Docking System (such as environmental data, load arm monitoring, mooring load monitoring and drift warning information) can be relayed and displayed on the pilot monitor.
A
SYSTEM COMPONENTS The E-Sea Fix consists of two portable self powered DGPS transponders, E-Sea Cat (each 1.3 kg) and a monitor unit with a radio transceiver, E-Sea Pad (less than 1.5 kg). The total system is packed in a portable backpack which weighs less than 5.0 kg. The system can be integrated to an existing shore base VTS or Drift Warning system, which comprises a differential GPS station, outputting corrections and a shore computer which will either listen passively to the "on-board" E-Sea Cat or actively provide data to the "on-board" E-Sea Pad. This data is typically environmental data as well as final laser docking information and VTS information when available.
W A V E
O F
U S E F U L
Pilot lifevest with pockets for the portable E-Sea Fix system.
P R O D U C T S
MARIMATECH
39
Schelde ECDIS
rapportage
E-SEA FIX
E-SeaFix20l Route navigation/piloting.
E-Sea Fix 302 Route piloting and berthing.
E-Sea Fix 203 SPM docking (outside differential range).
E-Sea Fix 203 FSO docking operation.
•
SOFTWARE - E - S E A PATH • Operating system: Windows NT, 2000
SOFTWARE APPLICATIONS
...
1
• Touch screen operated
CP
• Training simulator • Terminal arrival and docking screen • SPM/FSO Docking and Drift Warning • Data logging and replay facility
lfe, fill _^
• Speed and angle of approach to dock
Route navigation/piloting.
• Integration into: DockMaster, DriftMaster and MooringMaster
BS"!
1 I1 1
E-Sea Fix-201: Route navigation/ piloting E-Sea Fix-214: Offshore lightering operation E-Sea Fix-203: "Relative mode" approach to object (ex. SPM) E-Sea Fix-303: "RTK" approach to object (ex. SPM close to shore) E-Sea Fix-322: Docking approach
• Environmental data integration • Tug boat positioning integration • Repeater function to shore computers • VTS data input • Supports C-MAP & S57 charts • Dedicated Piloting Guidance • Multible vessel operation Heading twoward low water (danger).
• VTS integration
A
40
W A V E
O F
U S E F U L
P R O D U C T S
( S ) MARIMATECH
Schelde ECDIS
rapportage
SPECIFICATION A N D PERFORMANCE DATA
E-Sea Cat
E-Sea Pad
• • • • • • • • •
• • • • • • • •
Supports Vector charts: C-MAP, S 57 Ship outline to scale Ships heading: ± 0.02 degree @ dual mode Rate of turn: ± 0.02 degree/second Speed over ground: ± I cm/second True motion Vectors: Bow, centre, stern Distance/Bearing to user selected points Automatic distance/bearing to closest shore point
• • • • • • • • • • •
Zoom-in/zoom-out, scroll control Layout of precise harbour contours Layout of route planning Colour display: 10.4" TFT XGA (1024x768) 400 MHz Intel Pentium Integrated rechargeable batteries Hot-swop battery change Operation time: 2 hours Size: 295 x 228 x 42 mm Weight: 1.5 kg Enclosure: Special briefcase
20 channel DGPS + GLONASS Position accuracy: ± 2 cm (Differential) Position update: I per second Position lock-on: 2 to maximum 5 minutes Transponder frequency: UHF band orVHF Transponder TX power: 500 mW Transponder range:Approximately 10 km Differential receiver: UHF band orVHF Built-in rechargeable battery: standard 40 hours' operation
• Size: 200 x 145 x 75 mm • • • •
Weight 1.3 kg Housing: Fully submersible Intrinsically safe (option) 10-20 Vessels in simultaneous operation on one channel. Mode dependant.
Heading Reference Unit
Shore computer • HPVectra/pentium •21" colour monitor • 4 GB hard disc (min.) • Tape streamer • CD-rom • Sound card • Colour printer
(Only for E-Sea Fix in Basic application) • Repeatebility ± 0.3° • Resolution 0.1 °
E-Sea Shore • • • • • •
20 channel GPS + GLONASS Transmitter: UHF, 6 watts GPS choke ring antenna Power: I2VDC, I A Size: 300 x 50 x 40 mm Weight: 2.8 kg
Radio Link (for shore computer) • Transmitting power : 500mW or 6W • Frequency range : 430 -450 or 450 - 470 mHz (VHF optional) : 4800 / 9600 bits/sec • RF baud rate • RS 232 baud input : 300 to 38.400 bits/sec
NOTE:
Address: MARIMATECH AS Phone: Samsovej 30 Fax: DK-8382 Hinnerup, Aarhus e-mail: Denmark Web:
Option to E-Sea Path is the new Enhanced Seaflore Proximity Warning System software feature ESPWS. +45-86 91 22 55 +45-86 91 22 88
[email protected] uww.marimatech.com A
W A V E
Specifications may be changed without notice. 08/00 03170015 O F
U S E F U L
P R O D U C T S
£ ) MARIMATECH
41
Schelde ECDIS
rapportage
Bijlage
4
SNMS Door recente ontwikkelingen m.b.t het verdiepingsprogramma van de Westerschelde en de aanleg van Vaargeul 1 vindt er een schaalvergroting plaats bij de schepen die de Westerschelde bevaren. Niet alleen in grootte maar ook in de diepgangen. Verder zijn de technologische ontwikkelingen op gebied van GPS, electronica en draagbare computers in een zodanig stadium gekomen dat er een nieuwe, compacte geulnavigator en dockingsysteem op de markt is. E.e.a. heeft geresulteerd in de test van het "Schelde Navigator Marginale Schepen"systeem met als doelgroep alle marginale schepen zowel in grootte als ook in diepgangen.
Uitvoering en het systeem De testuitvoering en opzet is geschied door QPS. Dit bedrijf is in 1986 opgericht en gevestigd in Zeist. QPS is een software bedrijf gespecialiseerd in de maritieme sector en onderdeel van HITT. Zij hebben een alliantie met Marimatech in Denemarken v.w.b. de hardware. QPS is bekend met de regio Scheldemonden. Zij hebben begin dit jaar een proef gedaan voor RWS/AWZ waarbij ook een aantal loodsen waren betrokken. Deze proef bestond uit het maken van een stuk E met lodingsdata en vervolgens het gebruik aan boord met 1 DGPS ontvanger en een penPC QPS is ISO 9001 gecertificeerd.
Het systeem bestaat uit een laptop en 2 (D)GPS/RTK ontvangers. De communicatie tussen de ontvangers en laptop gebeurt d.m.v een radiolink, dus draadloos. Het geheel is verpakt in een rugzak, gewicht ca. 7 kg
Schelde ECDIS
rapportage
Er kan een keuze gemaakt worden tussen een penPC (10,4 inch scherm), een ruggedised notebook (spatwaterdicht 13,3 inch scherm) of een tough notebook (schokbestendig 14,1 inch scherm) Het systeem heeft verder nog een base station. Dit is een zender aan de wal die zowel het differential signaal als het R T K signaal uitzendt en ook evt. waterstanden.
Systeem mogelijkheden(hoofdpunten) 1. Het nauwkeurig volgen van het schip, op schaal in de kaart, op de route center gebaggerde geul met de bijbehorende bochten (cirkelsegmenten met de bochtstralen in meters 2. ECS met actuele lodingsdata van de Vlaamse en Nederlandse Meetdiensten, dieptelijnen vanaf 116 dm om de dm.Wijzigingen in betonning/bebakening en/of werkzaamheden in het vaarwater zijn direkt en aktueel zichtbaar in de kaart. 3. Heading, Speed over Ground, Course over Ground en Rate of Turn kunnen in aparte transparante vensters op het scherm zichtbaar worden gemaakt. De heading is dus onafhankelijk van de scheeps gyro. 4. Behalve in punt 3 genoemde basisdata ook: Course to Steer, Track Course, Cross Track Error in meters. Bowdistance to waypoint(anker manoeuvres) en Distance to Wheel over Line/Point 5. Mode betrouwbaarheid vast op scherm. 6. Brugpositie in scheepsomlijning 7. Gevaren track kan opgeslagen worden Uitbreiding van het systeem. Ontvangst in real time van de waterstanden Indien de data van het Belgische en Nederlandse Meetnet net, in real time, beschikbaar komen wordt een "winst in de waterstand van 2-3 dm" bij aanloop VG3 boei verwacht. De laatste uitbreiding van het systeem betreft de upgrade naar R T K om de set tevens te gebruiken als dockingsyteem.
43
Schelde ECDIS
rapportage
Bij RTK ontvangst is er cm nauwkeurige meting, gelijk aan laser dockingsystemen echter heeft dit systeem een werkingsgebied van ca 5 - 10 N M vanuit het base station. Afhankelijk van de gewenste nauwkeurigheid. Hierbij kan dezelfde set als sluisnaderings systeem gebruikt worden of als dockingsysteem bij het afmeren langszij kades en/of steigers.
Nauwkeurigheid van het systeem Zeewaarts van de Wielingen Zuid Positie 3-5 meter Rate of Turn beter dan 1 graad/min Heading exact SOG 0,2 knoop
Met RTK Positie 1-2 cm Rate of Turn beter dan 0,1 graad/min Heading exact Snelheid en dwarsscheepse snelheid beter dan 1 cm/sec(vergelijkbaar met laser docking systemen)
Noodzaak van SNMS Vanuit de groep Simtra instructeurs en Simtra loodsen is aangegeven dat een systeem als dit noodzakelijk is. We spreken over marginale schepen die vaak zeer elementair (slechte radar, geen bochtaanwijzer) uitgerust zijn. Gezien de onderlinge afstand van de boeien in het vaarwater, op het zeetraject, is een nauwkeurige verkenning, noodzakelijk vanwege de padbreedte van 500 meter en stroom min of meer dwars over de vaargeul, zelfs bij een goede radar en slecht weer haast een onmogelijke zaak. SNMS levert dan onafhankelijk alle relevante informatie Voor het oplopen van de haven en het vervolgens verder manoeuvreren naar de ligplaats en/of de sluis in is gezien de grote koerswijzigingen en de beschikbare padbreedte een ROT indicator (bochtmeter) en afstands indicatie tot aan de centerline, en dwarsscheepse naderings snelheid noodzakelijk. Bij mogelijke calamiteiten gedurende de reis waarbij bijvoorbeeld rond gegaan zou moeten worden is SNMS een onontbeerlijk hulpmiddel vooral omdat het vaarwater geen keerplaatsen( zoals de Eurogeul) kent.
44
Schelde ECDIS
rapportage
Testweek In week 49 is het geulnavigatie en dockingsysteem uitvoerig getest. Totaal hebben 23 Simtraloodsen, waaronder 2 Vlaamse loodsen, demoruns meegemaakt zowel in navigatie als in docking modus. Na afloop waren alle loodsen unaniem van mening dat dit systeem een zeer belangrijk hulpmiddel zal zijn bij het navigeren en manoeuvreren van genoemde marginale schepen en dat het dringend noodzakelijk is dat SNMS op zo kort mogelijke termijn gerealiseerd moet worden. Bijlage
Laptop display in dockingmode bij test Total zeesteiger. Links zijn de transparante vensters C O G en SOG. Links onder H D G en ROT. Rechts in het zwarte kader zijn de dwarsscheepse snelheidsvectoren zichtbaar.
45
Schelde ECDIS
rapportage
Het scherm in de kaart met de groene balkjes was ter controle van de signaalsterkte en is normaal niet op het scherm aanwezig.De afstand van voor en achterschip tot de meerlijn wordt evenals de tilthoek nog ingebouwd.
Foto van het base station op de driepoot
46
Schelde ECDIS
rapportage
Bijlage 5 Pilot met ECDIS-systeem TRESCO V r a g e n en a n t w o o r d e n Z e e - e n r i v i e r l o o d s e n (aantal ondervraagden 10) Informatie
1.
Is het i n het algemeen mogelijk o m de benodigde diepte i n f o r m a t i e uit de elektronische kaart af te leiden? JA
7
NEE
3
Aanvullende opmerkingen:
onoverzichtelijk; niet n a u w k e u r i g genoeg; op zeer kleine range z i j n cijfers beschikbaar, op grotere range alleen dieptelijnen zonder cijfers
2.
3.
Bevat de elektronische kaart voldoende detail aan dieptelijnen en aan dieptecijfers? JA
7
NEE
3
Aanvullende opmerkingen:
teveel
Biedt de elektronische kaart meer o f m i n d e r i n f o r m a t i e dan de papieren minuutbladen? JA NEE Aanvullende opmerkingen:
4.
5x meer; 2x minder; 3x hetzelfde.
Is de benodigde i n f o r m a t i e beter o f slechter af te leiden uit de elektronische kaart? JA NEE Aanvullende opmerkingen:
5x slechter; 3x even goed; 2x beter.
47
Schelde ECDIS
5.
rapportage
W e l k e i n f o r m a t i e z o u nog toegevoegd k u n n e n worden?
JA NEE Aanvullende opmerkingen:
3x niets; 2x hydro-meteo informatie; 2x persoonlijke informatie; meer dieptelijnen ( o m de decimeter) die selectief k u n n e n worden opgevraagd; reele waterstand (beschikbare waterdiepte + getij); " o n line i n f o r m a t i e " over vaarwater (b.v. via G S M ) , b.v. opgenomen o f verdreven boeien, verondieping enz.
6.
W e l k e informatie is overbodig?
IA NEE Aanvullende opmerkingen:
2 x dieptelijnen; ferrytracks i n voorzorgsgebied; 3 x geen.
7.
Welke informatie had u over het algemeen zichtbaar op het scherm tijdens de navigatie?
IA NEE Aanvullende opmerkingen:
2x niets; 4x kaartgegevens, getij-informatie; 2x geen dieptegegevens; m i n i m u m aan omgevingsinformatie; beperkte dieptecontouren.
8.
M a a k t e u v a n al die informatie gebruik?
JA
4
NEE
4
Aanvullende opmerkingen:
dikwijls wel
9.
48
Is de i n f o r m a t i e van de elektronische kaart bruikbaar onder alle omstandigheden en voor ieder schip?
JA
4
NEE
4
Aanvullende opmerkingen:
m o e i l i j k op kleine coasters en tijdens slecht weer
Schelde ECDIS
rapportage
10. M a a k t het i n het gebruik van het systeem verschil o f u o p zee, o f op de rivier vaart? JA
2
NEE
4
Aanvullende opmerkingen:
v o o r het zeetraject iets meer profijt, hangt af van diepgang en weer, alleen op zeetraject gebruikt
11. Z o u een elektronische kaart i n de toekomst de papieren m i n u u t b l a d e n (peilkaartjes) k u n n e n vervangen? JA
8
NEE Aanvullende opmerkingen:
alleen noodzakelijk v o o r marginale schepen met m i n i m u m keelclearance, waarschijnlijk wel, i n d i e n het geheel aanzienlijk w o r d t verbeterd
12. Z o u de electronische kaart (op aangepaste schaal) nuttig (een meerwaarde bieden) z i j n bij het m e r e n / o n t m e r e n van terminals en b i j de aanloop van sluizen ? JA
4
NEE
3
Aanvullende opmerkingen:
weet ik niet
13. Bij slechte zichtbaarheid: heeft U genoeg tijd o m u w aandacht te verdelen tussen R A D A R (varen, verkeer..) V H F ( c o m m u n i c a t i e tussen schepen, verkeersposten en radarkanalen), B E M A N N I N G (roerorders, praktische afspraken), U I T K I J K en de E L E C T R O N I S C H E K A A R T (positie en snelheid,waterstand ..) ? O n d e r v i n d t U hier problemen ?
JA
1
NEE
1
Aanvullende opmerkingen:
1. h o u d e n van een goede uitkijk prevaleert b i j slecht zicht boven gebruik electronische kaart; 2. gebruik zal toenemen bij een slechte radar, E C D I S dient v o o r controle; 3. opstellen van het systeem wordt o n m o g e l i j k onder geschetste omstandigheden; 4. i n feite is er meer tijd omdat positie, grondkoers en vaart direkt zichtbaar zijn; 5. geen m e n i n g . 6. b i j p e i l m o m e n t e n electronische kaart "laten vallen"; 7. jawel, maar aandacht gaat toch naar Radar en V H F .
49
Schelde ECDIS
rapportage
Getij informatie 1.
Heeft u gebruik gemaakt van de waterstanden die i n het display getoond k u n n e n worden?
JA
7
NEE
3
Aanvullende opmerkingen:
geen
2.
Z o u u het een goed idee v i n d e n als de waterstanden automatisch aan de veilige diepte gekoppeld zouden worden?
JA
5
NEE
5
Aanvullende o p m e r k i n g e n :
met een extra waarschuwing, indien waterstanden juist zouden zijn(gemeten + juist gereduceerd naar actuele positie)
3.
W i l t u een waarschuwing b i j verandering van de waterstand zodat u zelf de kritische diepte o p n i e u w kunt instellen?
JA
1
NEE
9
Aanvullende opmerkingen:
geen
4.
Z o u het uw voorkeur hebben o m in plaats van de actuele diepte, een beeld van de diepte onder de kiel te tonen?
JA NEE
10
Aanvullende o p m e r k i n g e n :
geen
5.
Z o u U naast de actuele waterstand ook de theoretische getijcurve 'oproepbaar' willen zien ?
JA
8
NEE
2
Aanvullende opmerkingen:
geen
50
Schelde ECDIS
rapportage
Functionaliteit
1.
Heeft u voldoende tijd o m op het systeem te navigeren? IA
1
\! 1
2
Aanvullende o p m e r k i n g e n :
1. sterk afhankelijk van omstandigheden b i j vertrek sluis, ja, bij loodswisseling in Vlissingen niet. 2. op zee meer dan op de rivier
2.
W a s het steeds mogelijk alle gegevens over het schip v o o r a f in te vullen? IA
2
NEE
6
Aanvullende opmerkingen:
bij afvaart "ja", bij opvaart "nee", meestal wel, soms wel
3.
4.
5.
Is de elektronische kaart goed leesbaar, zowel overdag als's nachts? JA
7
NEE
2
Aanvullende opmerkingen:
2 x overdag beter dan 's nachts
Heeft u gebruik gemaakt van routeplanning bij aanvang van de werkzaamheden? JA
3
NEE
7
Aanvullende opmerkingen:
bij gebrek aan een goede h a n d l e i d i n g niet gebruikt
Heeft u tijdens de reis de veilige dieptelijn (safety contour) aangepast aan de actuele waterstand?
JA
2
NEE
7
Aanvullende opmerkingen:
de actuele waterstand is een veel beter gegeven, u i t b r e i d i n g (grafische weergave) met actuele k r o m m e en voorspelde k r o m m e is belangrijk, wel aangepast, maar niet echt bevredigend, zolang de kaart niet nauwkeuriger is
51
Schelde ECDIS
6.
rapportage
Heeft u tijdens de reis de hoeveelheid i n f o r m a t i e zichtbaar op het scherm aangepast?
JA
6
NEE
4
A a n v u l l e n d opmerkingen:
alleen van schaal gewisseld
7.
Heeft u daarvoor voldoende instelmogelijkheden?
JA
9
NEE
1
Aanvullende o p m e r k i n g e n :
misschien wel teveel
8.
W a t vindt u van de gebruikersinterface?
IA NEE Aanvullende o p m e r k i n g e n :
varieert van: slecht, goed, oke, niet gebruikt, v o o r verbetering vatbaar, niet gebruiksvriendelijk, redelijk stabiel; moet kleiner en m i n d e r zwaar
9.
V e r l i e p het bijwerken (updaten) van de kaartinformatie naar wens?
JA NEE
l x mislukt
Aanvullende o p m e r k i n g e n :
7x geen gebruik van gemaakt; problemen met file; nooit informatie ontvangen
10. Stelde u het op prijs o m via e-mail op de hoogte gehouden te w o r d e n van nieuwe kaartinformatie?
JA
3
NEE Aanvullende o p m e r k i n g e n :
5x niet ingevuld; l x geen m e n i n g
11. V i n d t u het noodzakelijk o m thuis de laatste i n f o r m a t i e te k u n n e n opvragen via het internet?
JA
8
NEE Aanvullende o p m e r k i n g e n :
52
2x niet ingevuld
Schelde ECDIS
rapportage
Systeem
1.
H o e ervaart u het gebruik v a n de muis?
JA NEE Aanvullende opmerkingen:
varieert van: niet gebruikt, zeer gevoelig, oke, t o u c h p a d redelijk i n gebruik; eerder moeizaam; even wennen; touch-pad is uit den boze.
2.
H o e was de w e r k i n g van de r a d i o l i n k tussen antenne en ontvanger? JA NEE Aanvullende opmerkingen:
3.
4.
2x matig, 5x goed, 2x slecht, l x niet ingevuld
W a r e n er storingen merkbaar aan b o o r d als gevolg v a n de r a d i o l i n k JA
1
NEE
9
Aanvullende opmerkingen:
geen
W a s de batterijcapaciteit van alle onderdelen voldoende? JA
2
NEE
5
Aanvullende opmerkingen:
3x niet v o o r laptop, notebook batterij gaat 2,5 u u r mee
5.
H o e zijn de s t r o o m v o o r z i e n i n gen aan b o o r d ? (In geval dat de batterij onvoldoende geladen is, niet h i n d e r l i j k tij dens het varen v o o r praktisch gebruik ?
JA NEE Aanvullende opmerkingen:
1. groot p r o b l e e m op bepaalde schepen; 2. geen probleem; 3. doorgaans niet; 4. voldoende s t r o o m ; 5. meestal oke; 6. sterk wisselend, verschillende stekkers / randaarde; 7. voorzieningen aanwezig, h i n d e r l i j k v o o r gebruik; 8. soms omslachtig; 9. niet mogelijk o m boordnet te gebruiken.
53
Schelde ECDIS
rapportage
Handelbaarheid
1.
W a t vindt u van de wijze van vervoeren van het systeem in de rugzak? JA NEE Aanvullende o p m e r k i n g e n :
Varieert van: zeer slecht; goed, maar rugzak moet aan b o o r d gehesen w o r d e n ; redelijk compact; kwetsbaar, geen plaats v o o r andere dingen; integreren i n een standaardloodsentas; goed concept; niet echt geslaagd; sterkte is oke, te v o l u m i n e u s .
2.
Heeft u het gewicht als storend ervaren?
IA
7
NEE
2
Aanvullende opmerkingen:
l x niet ingevuld, zeer storend, veel te zwaar
3.
Was het mogelijk o m het systeem aan b o o r d te plaatsen (o.a. ruimte)?
JA
6
NEE Aanvullende o p m e r k i n g e n :
Soms moest er gezocht w o r d e n naar de beste plaats, deze is niet te v i n d e n in de buurt van de radars. V a a k overdekte en kleine brugvleugels.
4.
Is er voldoende tijd o m het systeem aan b o o r d te installeren en weer te verwijderen?
JA NEE
2
Aanvullende opmerkingen:
O n d e r normale omstandigheden wel, bij verkeersdrukte niet, installeren is vaak te omslachtig. In het algemeen is het afhankelijk van de (weers) en andere omstandigheden, niet bij noord-uitgaande schepen, op andere trajecten wel..
54
Schelde ECDIS
rapportage
Algemeen
1.
Heeft u voldoende tijd gehad o m het systeem te leren kennen? JA
4
NEE
5
Aanvullende o p m e r k i n g e n :
H a d liever de h a n d l e i d i n g d o o r g e n o m e n v o o r aanvang van de testen.
2.
V i n d t u het gebruik van het systeem ingewikkeld? JA
2
NEE
7
Aanvullende opmerkingen:
installatie wel, E C D I S symbolen niet
3.
W e r d het gebruik van het systeem geaccepteerd d o o r uw klanten? JA
9
NEE Aanvullende o p m e r k i n g e n :
4.
met waargenomen
W a r e n i n het algemeen belemmerende factoren v o o r het gebruik van het systeem die nog niet genoemd zijn? JA NEE
1
Aanvullende opmerkingen:
Varieert van: k o m p a s is een o n d i n g ; gebruik b u i k b a n d z o u verboden moeten w o r d e n ; optuigen kost tijd (2x); E-kaart vervangt geen peilkaartjes; opstarten is omslachtig; de grootte.
5.
Indien het gebruik van het systeem optioneel is, z o u u het dan gaan gebruiken? JA
2
NEE
3
Aanvullende opmerkingen:
l x misschien Slechts v o o r marginale schepen en bijzondere transporten, v o o r schepen met een slechte radar, tijdens slecht zicht i n functie van de diepgang.
55
Schelde ECDIS
rapportage
H ELDE
6.
Z o nee, w a a r o m niet?
JA NEE Aanvullende opmerkingen:
Varieert van: batterij te zwaar - slechte aflezingen, te omslachtig, slechts voor marginale schepen, te zwaar, heeft slechts een meerwaarde bij kritische schepen (diepgang bruguitrusting).
7.
Z o u U een persoonlijk systeem verkiezen ( M e t uw persoonlijke instellingen) o f heeft U geen bezwaar tegen gebruik d o o r meerdere collega's ?
JA Nil A a n v u l l e n d e opmerkingen:
5x persoonlijk, 5x gemeenschappelijk gebruik, input "eigen p r o f i e l " dient ingebracht te k u n n e n worden; veel opties werden nooit gebruikt a.g.v. gebrek aan kennis van het systeem; handleidingen en degelijke uitleg ontbraken.
8.
Heeft u suggesties ter verbetering?
Er zijn diverse suggesties ingediend, welke zijn opgenomen i n H o o f d s t u k 5.
V r a g e n en a n t w o o r d e n V e r k e e r s l e i d e r s
Informatie 1.
Is het i n het algemeen mogelijk o m de benodigde diepte informatie uit de elektronische kaart af te leiden, o o k m.b.t. bodemsteilheid /ankergebieden?
JA NEE Aanvullende opmerkingen:
Er staan teveel dieptelijnen i n de kaart als het blokoverzicht wordt gebruikt. Er z o u een keuze moeten w o r d e n gemaakt hoeveel lijnen en cijfers men gepresenteerd w i l hebben.
2.
Bevat de elektronische kaart voldoende detail aan dieptelijnen en aan dieptecijfers?
JA NEE Aanvullende opmerkingen:
V o o r a l bij detailoverzicht van de kaart is dit gemakkelijk. Keuzemogelijkheid dient echter te w o r d e n aangebracht.
56
Schelde ECDIS
3.
rapportage
Biedt de elektronische kaart meer o f m i n d e r i n f o r m a t i e dan de papieren peilkaarten? JA NEE Aanvullende o p m e r k i n g e n :
Geeft meer i n f o r m a t i e , wat het b i j een groter bereik het geheel onoverzichtelijker maakt. Benevens het bovenstaande is een groter beeldscherm aan te bevelen.
4.
Is de benodigde i n f o r m a t i e beter o f slechter af te leiden uit de elektronische kaart? JA NEE Aanvullende opmerkingen:
Slechter af te leiden. M e t aanpassingen, b.v. groter beeldscherm en eenvoudiger bediening is dit sterk te verbeteren.
5.
W e l k e informatie z o u nog toegevoegd k u n n e n worden? JA NEE Aanvullende opmerkingen:
A l l e i n f o r m a t i e v o o r V T S gebruik, d o c h dit moet dan gepresenteerd w o r d e n als het w o r d t opgevraagd (b.v. stroomrichting/sterkte/ a n k e r - o f verboden gebieden, merktekens etc.)
6.
W e l k e informatie is overbodig? JA NEE Aanvullende opmerkingen:
N i e t elke boei met naam en toenaam n o e m e n . Boeien zodanig presenteren dat deze i n overeenstemming z i j n met de schaal van de gepresenteerde kaart. N a v i g a t i e h u l p m i d d e l e n (b.v. waypoints etc.) z i j n overbodig.
7.
W e l k e informatie had u over het algemeen zichtbaar op het scherm? JA NEE Aanvullende opmerkingen:
Overzicht blokgebied, dus een groot bereik, met alle i n f o die daar b i j hoort. Detail alleen b i j bijzondere v o o r v a l l e n .
8.
M a a k t e U van al deze i n f o r m a t i e gebruik? JA Nee Aanvullende opmerkingen:
N e e n , is thans niet gebruikersvriendelijk en veel i n f o r m a t i e is overbodig.
57
;'^Pf
I
Schelde ECDIS
rapportage
M M [VI
9.
Is de informatie van de elektronische kaart bruikbaar onder alle (kritische) omstandigheden?
IA NEE
N e e n , verdere aanpassing v o o r gebruik V T S is gewenst.
10. Z o u een elektronische kaart i n de toekomst de papieren kaart k u n n e n vervangen?
IA M 1
N e e n , v o o r l o p i g niet, tenzij er diverse aanpassingen v o o r het presenteren w o r d e n aangebracht.
Functionaliteit 1.
Heeft U voldoende tijd o m het systeem te gebruiken?
JA
Ja, er was veel tijd n o d i g o m het systeem te begrijpen en er mee te leren werken.
NEE
2.
Is de elektronische kaart goed leesbaar, zowel overdag als i n de nacht?
IA
Dag en nacht maakt op de Verkeerscentrale geen verschil.
NEE
3.
Past u de hoeveelheid informatie regelmatig aan op scherm?
IA NEE
Neen, de bediening is veel te omslachtig. Deze moet eenvoudiger en d a n zal van deze mogelijkheid meer gebruik w o r d e n gemaakt.
4.
Z i j n er voldoende instel mogelijkheden?
IA NEE Aanvullende opmerkingen:
5.
Deze dienen te w o r d e n aangepast v o o r gebruik verkeersdienst.
W a t vindt u van de gebruikersinterface?
JA NEE Aanvullende o p m e r k i n g e n :
58
Zie vraag 4.
Schelde ECDIS
6.
rapportage
V e r l i e p het bijwerken (updaten) van de kaartinformatie naar wens? JA NEE Aanvullende opmerkingen:
7.
Is niet gebeurd, h a n d m a t i g wel, d o c h erg omslachtig.
Stelt U het op prijs via e-mail op de hoogte te w o r d e n gehouden van nieuwe kaartinformatie? JA
Ja, d o c h dit is tijdens de Pilot niet gebeurd.
NEE
8.
V i n d t u het n o o d z a k e l i j k o m de laatste i n f o r m a t i e te k u n n e n opvragen via het internet? JA
Ja, doch dit is tijdens de Pilot niet gebeurd.
NEE
Algemeen
1.
H e e f t u voldoende tijd gehad o m het systeem te leren kennen ?
JA NEE Aanvullende opmerkingen:
T r a i n i n g was vrij s u m m i e r . H a n d l e i d i n g i n het Engels te uitgebreid en niet overzichtelijk.
2.
V i n d t u het gebruik van het systeem ingewikkeld ?
FA
Ja, te gebruikersonvriendelijk.
NEE
3.
W a r e n er in het algemeen belemmerende factoren v o o r het gebruik van het systeem, die nog niet genoemd z i j n ?
JA NEE Aanvullende opmerkingen:
4.
Geen goed besturingssysteem. H e t uitprinten van kaarten gaat veel te langzaam.
Indien het gebruik van het systeem optioneel is, z o u u het dan gaan gebruiken?
JA NEE
N i e t i n de huidige opzet.
59
Schelde ECDIS
5.
rapportage
Z o nee, w a a r o m niet?
IA NEE Aanvullende o p m e r k i n g e n :
Er dienen teveel handelingen te w o r d e n verricht. A l s het systeem w o r d t aangepast naar de wensen van V T S kan dit systeem gebruikt w o r d e n .
Heeft u suggesties ter verbetering?
6.
JA NEE Aanvullende o p m e r k i n g e n :
Presentatie aanpassen v o o r V T S gebruik, eenvoudig te bedienen en een goede handleiding.
P i l o t met E C D I S - s y s t e e m Q P S
V r a g e n en a n t w o o r d e n Zee- en r i v i e r l o o d s e n (aantal ondervraagden 9)
Informatie \.
Is het i n het algemeen mogelijk o m de benodigde diepte informatie uit de elektronische kaart af te leiden?
JA
7
NEE Aanvullende opmerkingen
Weergeven van dieptelijnen is niet goed; k o p p e l i n g met getijgegevens is niet zonder gevaar.
2.
Bevat de elektronische kaart voldoende detail aan dieptelijnen en aan dieptecijfers?
IA
3
NEE
3
Aanvullende o p m e r k i n g e n
2 x teveel; 1 x "niet aan toegekomen"; voorschriften I M O v o l d o e n niet v o o r pilotage.
3.
Biedt de elektronische kaart meer o f m i n d e r informatie dan de papieren minuutbladen?
JA NEE Aanvullende o p m e r k i n g e n
60
5 x meer, 2 x minder, 1 x "niet aan toegekomen", m i n d e r dan d o o r ons gebruikte
Schelde ECDIS
4.
rapportage
Is de benodigde i n f o r m a t i e beter o f slechter af te leiden uit de elektronische kaart? JA NEE Aanvullende opmerkingen
5.
1 x beter, 4 x slechter, 2 x gelijk, de E-kaart is erg beperkt in gebruik
W e l k e informatie z o u nog toe gevoegd k u n n e n worden? JA NEE Aanvullende opmerkingen
Varieert van: windinformatie; loodsladder; naam en n u m m e r boei; centerline gebaggerde geul; betere weergave schip; gemakkelijker instelling dieptelijnen op alle bereiken; informatie van peilkaartjes.
6.
W e l k e informatie is overbodig?
JA NEE Aanvullende opmerkingen
Varieert van: w i n d en stroom; routeplanning; het aangeven van de 10/20 meter l i j n ; geen.
7.
W e l k e informatie had u over het algemeen zichtbaar op het scherm tijdens de navigatie?
JA NEE Aanvullende opmerkingen
Varieert van: kaart (forward l o o k i n g ) en waterstand; waypoints en rasterkaart; instrumentpaneel; bathymetrie; alle informatie.
61
t
Schelde ECDIS
8.
rapportage
Maakte u van al die informatie gebruik?
JA
9.
2
NEE
5
Aanvullende o p m e r k i n g e n
Hangt van de situatie af.
Is de informatie van de elektronische kaart bruikbaar onder alle omstandigheden en v o o r ieder schip? JA
4
NEE
4
Aanvullende opmerkingen
N o o d z a a k m.b.t. dieptes v o o r kleine schepen is m i n d e r groot. Is slechts nuttig v o o r schepen met marginale parameters. Sterk afhankelijk van route/diepgang schip.
10. M a a k t het in het gebruik van het systeem verschil o f u op zee, o f op de riviervaart?
JA
2
NEE
3
Aanvullende o p m e r k i n g e n
U i t s l u i t e n d op zee gebruikt.
11. Z o u een elektronische kaart in de toekomst de papieren m i n u u t b l a d e n (peilkaartjes) k u n n e n vervangen? JA
7
NEE
1
Aanvullende opmerkingen
M i t s goed opgezet en bijgewerkt kan w o r d e n . Z o u ook gebruikersvriendelijker moeten w o r d e n .
12. Z o u de elektronische kaart (op aangepaste schaal) nuttig (een meerwaarde bieden) zijn bij het meren/ontmeren v a n terminals en bij de aanloop van sluizen ? JA
5
NEE
1
Aanvullende o p m e r k i n g e n
Indien bewegingen beter w o r d e n weergegeven, speciaal v.w.b. S O G / C O G / R O T . Achteraf v o o r analyses van manoeuvres. Indien de kaart en het plaatsbepalingssysteem zeer n a u w k e u r i g z i j n .
62
Schelde ECDIS
rapportage
13. B i j slechte zichtbaarheid: heeft U genoeg tijd o m u w aandacht te verdelen tussen R A D A R (varen, verkeer) V H F ( c o m m u n i c a t i e tussen schepen, verkeersposten en radarkanalen), B E M A N N I N G (roerorders, praktische afspraken), U I T K I J K en de E L E C T R O N I S C H E K A A R T (positie en snelheid.waterstand). O n d e r v i n d t U hier p r o b l e m e n ? JA
2
NEE
4
Aanvullende opmerkingen
1 x niet ingevuld. Systeem moet snel op te starten z i j n . De elektronische kaart is m i n d e r gebruikt bij mist en slecht weer a.g.v. experimentele fase. Vraagt veel extra aandacht.
Getij
1.
informatie
Heeft u gebruik gemaakt van de waterstanden die i n het display getoond k u n n e n w o r d e n JA
3
NEE
4
Aanvullende opmerkingen
Actuele waterstanden waren niet correct, k w a m e n niet constant door. G e t i j c u r v e n waren verkeerd, z i j n dus niet gebruikt.
2.
Z o u u het een goed idee v i n d e n als de waterstanden automatisch aan de veilige diepte gekoppeld zouden worden? JA
1
NEE
6
Aanvullende opmerkingen
W e l als optie. E r g gevaarlijk zoals het systeem heeft aangetoond. M i t s permanente controle, toch te overwegen.
3.
4.
W i l t u een waarschuwing b i j verandering van de waterstand zodat u zelf de kritische diepte o p n i e u w k u n t instellen? JA
1
NEE
6
Aanvullende opmerkingen
C o m b i n e r e n met H Y M E D I S . A l a r m e r i n g bij uitvallen van het systeem.
Z o u het uw v o o r k e u r hebben o m i n plaats van de actuele diepte, een beeld van diepte onder de kiel te tonen? JA
2
NEE
7
Aanvullende o p m e r k i n g e n
geen
63
Schelde ECDIS
5.
rapportage
Z o u U naast de actuele waterstand ook de theoretische getijcurve 'oproepbaar' willen zien ?
8
JA NEE
1
Aanvullende o p m e r k i n g e n
Ja, als back-up met alpha-numerieke uitlezing. Actuele k r o m m e + predictie is de best beschikbare v o r m i n M F P S . Eventueel als optie.
Functionaliteit 1.
Heeft u voldoende t i j d o m op het systeem te navigeren?
JA
3
NEE
5
Aanvullende opmerkingen
M e n moet het systeem zich eigen m a k e n , het testgebied is te klein.
2.
W a s het steeds mogelijk alle gegevens over het schip v o o r a f i n te vullen?
JA
1
NEE
7
Aanvullende o p m e r k i n g e n
1 x niet ingevuld
3.
Is de elektronische kaart goed leesbaar, zowel overdag als's nachts?
JA
4
NEE
4
Aanvullende o p m e r k i n g e n
1 x niet ingevuld; 's nachts een groot probleem.
4.
Heeft u gebruik gemaakt van routeplanning bij aanvang van de werkzaamheden?
JA
1
NEE
7
Aanvullende opmerkingen
1 x niet ingevuld
5.
64
Heeft u tijdens de reis de veilige dieptelijn (safety contour) aangepast aan de actuele waterstand?
JA
2
NEE
5
Aanvullende o p m e r k i n g e n
2 x niet ingevuld
Schelde ECDIS
6.
rapportage
Heeft u tijdens de reis de hoeveelheid i n f o r m a t i e zichtbaar op het scherm aangepast? JA
3
NEE
3
Aanvullende opmerkingen
2 x niet ingevuld
7.
Heeft u daarvoor voldoende instelmogelijkheden? JA
3
NEE
1
Aanvullende o p m e r k i n g e n
R u i m voldoende; teveel; ik denk het wel; 2 x niet ingevuld; contouren: N E E ; meetpalen: N E E .
8.
W a t vindt u van de gebruikersinterface? JA NEE Aanvullende opmerkingen
Varieert van: onvriendelijk; goed, even wennen; niet alles werkt naar behoren; niet gemakkelijk, p r o g r a m m a verdwenen en o p n i e u w invoeren na stand-by; 2 x niet ingevuld; zeer goed; wat is dit?
9.
Verliep het bijwerken (updaten) van de kaartinformatie naar wens? JA NEE
1 X
Aanvullende opmerkingen
5 x niet ingevuld; is niet gebeurd; niet toegepast.
10. Stelde u het op prijs o m v i a e-mail op de hoogte gehouden te w o r d e n van nieuwe kaartinformatie? JA
2
NEE Aanvullende opmerkingen
4 x niet ingevuld; geen ervaring; z o u dit ten zeerste op prijs gesteld hebben.
65
Schelde ECDIS
rapportage
11. V i n d t u het noodzakelijk o m thuis de laatste informatie te k u n n e n opvragen via het internet?
IA
6
NEE Aanvullende opmerkingen
3 x niet ingevuld
Systeem 1.
H o e ervaart u het gebruik van de muis?
IA NEE Aanvullende o p m e r k i n g e n
M e n gebruikte de pen; ervaring nodig; niet gebruikt; beter; goed; touchpad leidt tot foute c o m m a n d o ' s ; erg stroef; vaak erg moeilijk d o o r vibraties van het schip; 1 x niet ingevuld.
2.
H o e was de w e r k i n g van de r a d i o l i n k tussen antenne en ontvanger ?
JA NEE Aanvullende opmerkingen
2 x niet ingevuld. Varieert van: pover; goed; heel goed; beter dan het vorige systeem.
3.
W a r e n er storingen merkbaar aan b o o r d als gevolg van de radiolink?
JA NEE
6
Aanvullende o p m e r k i n g e n
3 x niet ingevuld
66
Schelde ECDIS
4.
rapportage
W a s de batterijcapaciteit van alle onderdelen voldoende? JA
1
NEE
6
Aanvullende opmerkingen
1 x niet ingevuld; te groot v o o r G P S en radio-ontvanger, te klein v o o r P C .
5.
H o e z i j n de s t r o o m v o o r z i e n i n g e n aan b o o r d ? (In geval dat de batterij onvoldoende geladen is, niet h i n d e r l i j k t i j dens het varen v o o r praktisch gebruik ?) JA NEE Aanvullende opmerkingen
3 x niet ingevuld. Varieert van: voldoende; niet alle schepen hebben 220 netspanning; niet altijd o p t i m a a l ; 's nachts is het behelpen; heb steeds gebruik gemaakt van het boordnet, maar dit beperkt wel de plaats van de P . P . U . opstelling.
Handelbaarheid
1.
W a t vindt u van de wijze van vervoeren van het systeem in de rugzak ? JA NEE Aanvullende opmerkingen
5 x goed; j a m m e r genoeg geen andere optie; onderdelen G P S en radio-ontvanger te zwaar (2x)
2.
Heeft u het gewicht als storend ervaren?
JA
3.
6
NEE
3
Aanvullende opmerkingen
geen
W a s het mogelijk o m het systeem aan b o o r d te plaatsen (o.a. ruimte)?
JA
7
NEE
2
Aanvullende opmerkingen
geen
67
Schelde ECDIS
4.
rapportage
Is er voldoende tijd o m het systeem aan b o o r d te installeren en weer te verwijderen?
JA
3
NEE
1
Aanvullende o p m e r k i n g e n
Varieert van: B i j vertrek sluis JA, b i j bemannen te Vlissingen, N E E (2 x); pas een kwartier na aanvang van de reis; niet altijd; installeren bestemming "West": O K ; installeren bestemming " N o o r d " : t i j d r o v e n d .
Algemeen 1.
Heeft u voldoende tijd gehad o m het systeem te leren kennen?
JA
6
NEE
2
Aanvullende o p m e r k i n g e n
2.
1 x niet ingevuld
V i n d t u het gebruik van het systeem ingewikkeld?
JA
3
NEE
5
Aanvullende opmerkingen
1 x niet ingevuld; het z o u veel makkelijker mogen / k u n n e n
3.
W e r d het gebruik van het systeem geaccepteerd d o o r u w klanten?
JA
6
NEE Aanvullende opmerkingen
2 x niet ingevuld; op het eerste zicht wel, daarna meer twijfels; er z i j n gezagvoerders met bedenkingen: loods moet 100% loods blijven.
4.
W a r e n i n het algemeen belemmerende factoren v o o r het gebruik van het systeem die nog niet genoemd zijn?
JA NEE Aanvullende o p m e r k i n g e n
2 3 x niet ingevuld. Varieert van: starten v a n G P S d.m.v. magneet is slecht; grootte; E-kaart is v o o r verbetering vatbaar; accu's leeg b i j bemannen; zet zichzelf aan in de tas.
68
Schelde ECDIS
5.
rapportage
Indien het gebruik v a n het systeem optioneel is, z o u u het dan gaan gebruiken? JA
2
NEE
3
Aanvullende opmerkingen
Misschien; v o o r grote marginale schepen wel, v o o r kleine niet (2x); O K v o o r getijschepen en varen b i j slecht zicht.
6.
Z o nee, w a a r o m niet? JA NEE Aanvullende opmerkingen
3 x niet ingevuld. Varieert van: E r is geen meerwaarde (2x); voor grote marginale schepen wel, v o o r kleine niet; dit systeem moet aan b o o r d aanwezig zijn met C D R O M (die de loods meebrengt) van het gebied; te zwaar.
7.
Z o u U een persoonlijk systeem verkiezen ( M e t u w persoonlijke instellingen) o f heeft U geen bezwaar tegen gebruik d o o r meerdere collega's ? JA NEE Aanvullende opmerkingen
V o o r k e u r 7x persoonlijk; algemeen gebruik (2x); eventueel met m o g e l i j k h e i d tot opslaan persoonlijke instellingen.
8.
H e e f t u suggesties ter verbetering?
E r z i j n diverse suggesties ingediend, welke z i j n o p g e n o m e n i n H o o f d s t u k 5.
Vragen en antwoorden Verkeersleiders Informatie
1.
Is het in het algemeen m o g e l i j k o m de benodigde diepte i n f o r m a t i e uit de elektronische kaart af te leiden?
JA
Diepteinformatie is gedetailleerd uit de elektronische kaart te halen.
NEE
69
Schelde ECDIS
rapportage
Bevat de electronische kaart voldoende detail aan dieptelijnen en aan dieptecijfers?
2.
JA NEE A a n v u l l e n d e opmerkingen:
De elektronische kaart bevat voldoende dieptelijnen. Het is echter niet d u i d e l i j k te zien welke diepte b i j welke lijn hoort. A l s de kaart op groot bereik staat ingesteld zijn er teveel dieptelijnen, waardoor de presentatie onoverzichtelijk wordt. Aanpassing van de presentatie moet d o o r de gebruiker op eenvoudige wijze in te stellen z i j n . Gedetailleerde dieptecijfers op kleiner bereik, is als zeer positief ervaren. Belangrijk is dat ook buiten de vaarroute deze cijfers beschikbaar z i j n .
3.
Biedt de elektronische kaart meer o f m i n d e r informatie dan de papieren minuutbladen?
JA NEE Aanvullende opmerkingen:
De elektronische kaart geeft een duidelijker beeld en meer informatie over diepte en verloop diepte dan de papieren kaart. D e presentatie vraagt wel o m een groot beeldscherm, anders is een papieren kaart beter.
4.
Is de benodigde i n f o r m a t i e beter o f slechter af te leiden uit de elektronische kaart?
JA NEE Aanvullende o p m e r k i n g e n :
Een papieren kaart geeft een beeld van het hele gebied en een elektronische kaart slechts een gedeelte van het gebied. Het overzicht kan daardoor verdwijnen. H o e groter het beeldscherm des te beter is het overzicht te behouden.
5.
W e l k e informatie z o u nog k u n n e n w o r d e n toegevoegd?
JA NEE Aanvullende o p m e r k i n g e n :
V o o r een verkeersdienst is er veel i n f o r m a t i e welke kan w o r d e n gepresenteerd met E C D I S . Zoals: - werkzaamheden in het gebied; - waarschuwingen (teken en tekst); - aandachtsgebieden; - grenzen werkgebied V T S Scheldemonden; - betonningsgebieden; - staatsgrenzen; - 12 mijls zone, etc.; Voorstel: layers boven de elektronische kaart met een tekenfunctie. H i e r m e e kan de gewenste informatie naar voren w o r d e n gehaald. Elke gebruiker beschikt over een eigen layer, waar hij z i j n informatie in kwijt kan. D e diverse layers dienen geselecteerd te k u n n e n w o r d e n m.b.v. een m e n u .
70
Schelde ECDIS
6.
rapportage
W e l k e informatie is overbodig? JA NEE Aanvullende opmerkingen:
H e t E C D I S - s y s t e e m van Q P S is bestemd v o o r scheepsgebruik. A l die i n f o r m a t i e op scheepsgebruik betrekking hebbende is overbodig. V T S gebruik stelt andere eisen en dus dient de kaart v o o r V T S gebruik te z i j n ingesteld (toevoegen werkgebieden, boeien die verdreven zijn, verplaatsingen, etc.)
7.
W e l k e informatie had u over het algemeen zichtbaar op het scherm? JA NEE Aanvullende opmerkingen:
Dieptelijnen geven een te d r u k beeld. Een instelling hiervan z o u wenselijk zijn. D e presentatie van de b e t o n n i n g liever als kaartsymbool weergeven. O p grote schaal dienen de afmetingen aangepast te worden.. De naam en het karakter van de b e t o n n i n g is vaak niet gewenst. D i t dient o o k op een simpele manier aan en uit te schakelen te z i j n .
8.
M a a k t U van al die i n f o r m a t i e gebruik? JA NEE Aanvullende o p m e r k i n g e n :
Veel wat mogelijk is werd gebruikt. Later dient aan gegeven te w o r d e n , welke i n f o r matie v o o r V T S - g e b r u i k n o d i g is.
9.
Is de informatie van de elektronische kaart bruikbaar o n d e r alle omstandigheden? JA NEE
N e e n . Aanpassing v o o r V T S gebruik is gewenst, bovendien moet er van w o r d e n uitgegaan dat die i n f o r m a t i e dan op een snelle manier beschikbaar is.
10. M a a k t het in het gebruik van het systeem verschil, o f het v o o r de zee o f op de rivier gebruikt wordt. JA NEE
N e e n , maakt geen verschil.
11. Z o u een elektronische kaart i n de toekomst de papieren m i n u u t b l a d e n k u n n e n vervangen ? JA
Ja, maar alleen als het p r o g r a m m a simpel d o o r de gebruikers te bedienen is, anders is een papieren kaart veel beter dan een elektronische kaart. D e elektronische kaart kan dan een b r o n van veel i n f o r m a t i e z i j n .
NEE
71
Schelde ECDIS
rapportage
Functionaliteit 1.
Heeft u voldoende tijd o m het systeem te gebruiken?
JA NEE A a n v u l l e n d e opmerkingen:
2.
V o l d o e n d e tijd, maar het duurt wel lang o m basis functies onder de knie te krijgen.
Is de elektronische kaart goed leesbaar, zowel overdag als's nachts?
JA M i A a n v u l l e n d e opmerkingen:
72
De leesbaarheid is goed (altijd daglichtpresentatie).
Schelde ECDIS
3.
rapportage
Past u de hoeveelheid i n f o r m a t i e regelmatig aan op het scherm? JA NEE Aanvullende opmerkingen:
Niet zoveel, er z i j n n o g niet veel mogelijkheden v o o r toepassing op een verkeerscentrale.
4.
Z i j n er voldoende instelmogelijkheden? JA NEE Aanvullende opmerkingen:
5.
Deze moeten w o r d e n aangepast v o o r gebruik v o o r op de verkeerscentrale.
W a t vindt u van de gebruikersinterface? JA NEE Aanvullende opmerkingen:
6.
Gebruikersinterface is in orde, maar verdient enige aandacht v o o r V T S gebruik.
V e r l i e p het bijwerken (updaten) van de kaartinformatie naar wens? JA NEE Aanvullende opmerkingen:
7.
Is niet toegepast.
Stelde u het op prijs o m v i a e-mail op de hoogte gehouden te w o r d e n van nieuwe kaartinformatie? IA NEE Aanvullende opmerkingen:
8.
Is niet toegepast.
V i n d t u het noodzakelijk o m de laatste i n f o r m a t i e te k u n n e n opvragen via internet? IA NEE Aanvullende opmerkingen:
Niet toegepast, d o c h c o m m u n i c a t i e tussen alle partijen lijkt ons m.b.t. E C D I S zeer gewenst (dit o m iedere gebruiker v a n de laatste i n f o r m a t i e te v o o r z i e n ) .
73
Schelck ECDIS
rapportage
HA
Bijlage 6 Afkortingen 1.
A.I.S.
A u t o m a t i c Identification System
2.
C.O.G.
Course Over G r o u n d
3.
ECDIS
Electronic Chart Display and I n f o r m a t i o n System Electronisch kaartsysteem dat voldoet aan de internationaal geaccepteerde I H O standaard S57 (editie nr. 3)
4.
E.L.S.
Electronisch Ligplaats Systeem
5.
E.V.A.
Electronisch V a d e m e c u m
6.
E.N.C.
Electronic Navigational Chart Electronische kaart die niet alleen voldoet aan de hierboven genoemde I H O standaard, maar ook d o o r een officiele Hydrografische Dienst wordt gepubliceerd.
7.
E.C.S.
Electronic Chart System Electronische kaart, niet voldoend aan de I H O standaard en niet gepubliceerd door een officiele Hydrografische Dienst.
8.
E.T.A.
Estimated T i m e o f A r r i v a l
9.
G.P.S.
G l o b a l P o s i t i o n i n g System
10.
G.L.L.W.S.
G e m i d d e l d Laag Laag W a t e r Spring
11.
HDG
Heading
12.
HYMEDIS
H y d r o M e t e o Distributie Systeem
13.
I.H.O.
International H y d r o g r a p h i c Organisation
14.
I.M.O.
International M a r i t i m e Organisation
15.
N.A.P.
N o r m a a l Amsterdams Peil
16.
P.P.U.
Portable Pilot U n i t
17.
RTK-signaal
Real T i m e K i n e m a t i c signaal G P S - correctiesignaal uitgezonden via het lokale walstation naar de P P U in de d o c k i n g systeem mode.
18.
R.O.T.
Rate O f T u r n
19.
SOLAS
Safety o f Life at Sea C o n v e n t i o n
74
Schelde ECDIS
20.
S.N.M.S.
rapportage
Schelde Navigator M a r g i n a l e Schepen Systeem waarbij het docking-systeem gebruikt w o r d t t.b.v. het manoeuvreren en afmeren van marginale schepen.
21.
S.O.G.
Speed O v e r G r o u n d
22.
S.E.W.G.
Schelde E C D I S W e r k g r o e p .
23.
VTMIS
Vessel T r a f f i c M a n a g e m e n t a n d I n f o r m a t i o n Services
24.
WESP
Westerschelde Planner Een i n ontwerp z i j n d electronical and navigational planner , t.b.v. het V . T . M . I . S .
75
Schelde ECDIS
rapportage
Uitgave:
Rijkswaterstaat Directie Zeeland
Ministerie van Verkeer en Waterstaat
Rijkswaterstaat
Redactie:
ing. F . M . M o l / d h r . R J . den Os Tel: 0118-686258/686259
Foto's:
- M e e t k u n d i g e Dienst Rijkswaterstaat afdeling M u l t i m e d i a - QPS - F.M. Mol - F. Gittenberger
O n t w e r p en druk:
76
Grafisch Bedrijf P i t m a n
i
