DOSSIER
Daalt het kwik onder het vriespunt? Dan binden we massaal de ijzers onder en wagen we ons - geoefend of niet - op het ijs.
Schaats koorts
De deskundigen Feikje Riedstra, sportarts Louise Stricker, recreatieschaatser Annamarie Thomas, oud-schaatser en organisator Women on Ice
02 | 15
91
DOSSIER Sc
DE MOOISTE TOERNOOIEN
Kijk je graag vanuit je luie stoel naar topschaatsen? Wij zetten de mooiste toernooien op een rij: K Sprint, 28 februari - 1 maart, Astana (Kazachstan) W Tijdens dit wereldkampioenschap schaatsen mannen en vrouwen twee keer 500 meter en twee keer 1.000 meter. K Afstanden, 12 - 15 februari, Heerenveen W (Nederland) Bij het WK afstanden schaatsen vrouwen 500, 1.000, 1.500, 3.000 en 5.000 meter. Mannen doen de 500, 1.000, 1.500, 5.000 en 10.000 meter. K Allround, 7 en 8 maart, Calgary (Canada) W De echte favoriet onder schaatsliefhebbers is het WK Allround. Vrouwen schaatsen een combinatie van 500, 1.500, 3.000 en 5.000 meter, mannen schaatsen 500, 1.500, 5.000 en 10.000 meter.
Met m haatshi ts uz het sc iek in je ore n h Ga naa aatsen nog gaat be r schaat www.margri ter! e smuzi ek en l t.nl/ a inspir eren. at je
Eropuit! Bij een dikke ijslaag worden door het hele land toertochten georganiseerd. Deze tochten mag je echt niet missen: Weerribbentocht
Wie de schaats past, trekke ’m aan! IJshockeyschaatsen, Noren, Friese doorlopers: schaatssoorten genoeg. Welke schaats is geschikt voor welk moment? Friese doorloper Ideale schaats voor beginners. Met banden of gespen bevestig je je voet op een plateau. Lage noor Ook deze schaats is geschikt voor beginners. De lage noor staat net wat hoger op het ijs dan de Friese doorloper en biedt stabiliteit. H oge noor Voor de gevorderde schaatser; de perfecte schaats om snel door bochten te scheuren. IJshockeyschaats Deze schaats heeft een kort ijzer, waardoor je wendbaar bent op het ijs. Kunstrijschaats Pirouetten, sprongen en andere sierlijke bewegingen maak je met de kunstrijschaats. Dankzij de gekartelde voorkant van het ijzer heb je grip op het ijs. De hoge schoen biedt extra stevigheid.
92
02 | 15
In Nationaal Park Weerribben-Wieden in Overijssel kun je genieten van een schitterende tocht (20 of 40 km) tussen de rietkragen door. Zoals de meeste veenplassen liggen de Weerribben erg beschut en zijn ze vrij ondiep, de ideale omstandigheden voor een mooie dikke ijsvloer. De beroemde Weerribbentocht start vanaf Café restaurant De Weerribben aan de Hoogeweg 9 in Kalenberg. Ook als er geen tocht wordt geschaatst, is dit een goede plek om het ijs op te gaan.
Negen Dorpentocht Krimpenerwaard Deze historische route in Zuid-Holland neemt je mee over sloten, de kronkelige Vlist, door beboste gebieden en de open polder. De tocht werd voor het eerst verreden in de winter van 1938. En wees gewaarschuwd, je zult geregeld moeten klunen door de vele boerenbruggetjes op de route. Startplaatsen: Ammerstol, Berkenwoude, Stolwijk, Gouderak, Vlist, Polsbroek, Lekkerkerk, Bergambacht, Krimpen a/d Lek, Schoonhoven, Ouderkerk a/d IJssel en Haastrecht. (bron: www.knsb.nl/toerschaatsen)
02 | 15
93
Top verko-3 meest Koek cht bij de 1. Warme & Zopie
Koek & Zopie Het is even afwachten wat je krijgt als je zopie bestelt. ‘Zopie’ staat voor alle warme dranken op het ijs, van chocolademelk tot een kom erwtensoep. Alleen koffie en thee tellen niet mee. Zopie komt van het woord ‘soopie’, oftewel: een lekkere borrel. Van de zeventiende tot en met de negentiende eeuw bestond zopie uit een mengsel van bockbier en rum, met eieren, kaneel en kruidnagel. Je kreeg het er zeker warm van, maar het is de vraag of je er sneller of beter van ging schaatsen.
c
2. Glühhowcolademelk 3. Erwte ein ns oep
VROUWEN MET DE MEESTE PLAKKEN OP HET NK
Zopie
1 liter (bock)bier • 1 kaneelstokje • 2 kruidnagels • 2 schijfjes citroen • 2 eieren • 125 gram bruine basterdsuiker • 1 dl rum
1 2 3
Breng het bier met het kaneelstokje, kruidnagels en citroen aan de kook en laat het 20 min. zachtjes pruttelen. Klop de eieren met de suiker los en giet dit bij het biermengsel. Doe als laatste de rum erbij.
‘Als het vriest, kan ik nergens anders meer aan denken’ Louise Stricker (47), parttime medewerkster in een bloemenkwekerij en recreatieschaatsster. “Mijn man zegt altijd: ‘Als het vriest, kun jij aan niets anders meer denken.’ En hij heeft gelijk. Ik wil dan gewoon zo snel mogelijk het ijs op. Schaatsen geeft me zo veel energie. Ik weet niet wat dat is. Het voelt gewoon goed. Ik ben altijd een fanatieke sporter geweest, zat jarenlang op voetbal. Maar op een bepaalde leeftijd houdt dat toch op. Ik vond schaatsen op natuurijs altijd al heerlijk; als kind stond ik op het ijs zodra het kon. Zeventien jaar geleden besloot ik met twee vriendinnen lessen te nemen. Ik schaats nog steeds. Elke woensdagochtend trainen we met acht vrouwen. Veel beginners zeggen: ‘Ik vind het eng, glijd weg en sta te wankelen’, maar als je het eenmaal onder de knie hebt, voelt het zo goed. Voor mijn gevoel is het heel makkelijk. En toch leer ik elke keer weer. Tijdens de trainingen krijg ik aanwijzingen en tips. Wedstrijden schaats ik niet. Het lijkt me heel leuk,
94
02 | 15
DOSSIER
maar ik schaats nu veel te weinig. Ik heb twee kinderen en ik werk, dat neemt toch veel tijd in beslag. Misschien doe ik het over een aantal jaar. We schaatsen van oktober tot en met maart, daarna is het klaar. Ik baal zeker niet als het zomer is. Je kunt gaan skeeleren om in conditie te blijven, maar ik ga liever fietsen. Skeeleren kost kracht, je hebt meer weerstand. Op het ijs ga je sneller. Ik vind het een uitdaging om elk jaar te proberen harder te gaan. Mijn record is een rondje van 400 meter in 43 seconden. Als je dat vergelijkt met topschaatsers is het natuurlijk een slakkengangetje. Met sprinten merk je pas echt hoe moeilijk het is. Op tv ziet het er allemaal zo simpel uit. Mijn zoon ging twee jaar geleden voor het eerst mee en mijn dochter vindt het nu ook leuk, geweldig vind ik dat. Op de schaatsbaan zie ik vaak mannen van in de zeventig lekker rondjes schaatsen, dat vind ik zo leuk om te zien. Zolang het kan, blijf ik ook zeker schaatsen!”
Ireen Wüst
13x goud, 7x zilver, 4x brons
Christine Aaftink
12x goud, 4x zilver, 3x brons
Marianne Timmer
11x goud, 13x zilver en 7x brons
‘Het gevoel dat je vooruit wordt geschoten over het gladde ijs: dat is uniek’ Gianni Romme, oud-schaatser en schaatstrainer
WARME VOETEN Koude tenen? Nergens voor nodig. Zorg dat de schoen goed past: te kleine schaatsen zijn een no-go. Bij een te kleine schoen is de bloedtoevoer niet optimaal en koelen voeten snel af. En niet te vergeten: draag altijd droge sokken.
‘Wat schaatsen je kan opleveren? Mooie billen!’ Annamarie Thomas, oud-schaatser en organisator Women on Ice: “Als je uit Friesland komt, groei je op met schaatsen. Mijn vader was een schaatsgek. Als zesjarig meisje stond ik al op de schaats. We woonden aan het water, in de winter konden we vanuit de tuin zo het natuurijs op. Ik bleek een beetje talent te hebben, maar toen ik voor het eerst naar een vereniging ging, was ik ineens de slechtste. Gelukkig ging het snel beter. Binnen negen jaar klom ik op naar de topsport. Toen ik stopte met het schaatsen, dacht ik dat ik in een zwart gat zou vallen, maar dat gebeurde niet. Eigenlijk draait mijn hele carrière nog steeds om schaatsen. Ik geef kinderen op de basisschool schaatsclinics, ik coach jonge talentjes en ik organiseer Women on Ice. Het begon allemaal met mijn deelname aan Sterren dansen op het ijs. Veel kinderen en oudere mensen vonden het fantastisch. Ik ben toen schaatskampen voor kinderen gaan organiseren. Veel moeders stonden daar aan de kant. Toen kwam de vraag: kun je niet ook iets voor moeders organiseren? Zo is Women on Ice ontstaan. Tijdens Women on Ice krijgen vrouwen schaatsles en mogen ze toertochtjes maken. Er zijn drankjes, je kunt een massage krijgen en er is een dj. Ik vind het heel leuk om zo een sport over te dragen en mensen te enthousiasmeren voor iets dat zo lang mijn leven heeft bepaald. De angst om te vallen is groot is bij beginners. Ik heb die angst zelf ook gehad, dus leer ik kinderen altijd eerst hoe ze moeten vallen; goed je knieën buigen en je dan op je zijkant of op je billen laten vallen. Kinderen kun je dat makkelijk aanleren, maar vrouwen expres laten vallen, is toch lastiger. Schaatsen is een moeilijke sport. Toch geloof ik dat iedereen de Elfstedentocht kan schaatsen. Maar dat lukt niet na één middagje oefenen. Zoek een goede school en neem een stuk of tien lessen. Iedereen kan het leren. Echt! Schaatsen kan je trouwens ook iets anders positiefs opleveren: een goeie kont! Je ziet het aan Doutzen Kroes. Die heeft ook geschaatst. Schaatsen is een makkelijke manier om aan ronde billen te komen. Dus wil je een bolle bips als Jennifer Lopez of Kim Kardashian? Ga schaatsen!”
02 | 15
95
DOSSIER Sven komt altijd terug
‘Loop niet te hard van stapel’
Verliezen is geen optie voor Sven Kramer. Toch gaat het ook bij hem weleens mis, zoals bij de foute wissel op de tien kilometer tijdens de Olympische Spelen van 2010. Maar ondanks dat komt Sven altijd terug. Johan Boef verdiept zich in zijn boek in het mysterie Sven Kramer en gaat op zoek naar het geheim van Kramers onoverwinnelijkheid.
Feikje Riedstra, sportarts bij het Sport Medisch Centrum Leiden en Sport Medisch Adviescentrum Haarlem - Kennemer Gasthuis. Hoe goed is schaatsen voor je? “Als sportarts zeg ik: bewegen is altijd goed, voor iedereen. Schaatsen is een mooie manier om te bewegen. Het is een cyclische sport, net als fietsen. Het is vriendelijk voor je gewrichten en spieren, je dreunt niet op het asfalt zoals bij hardlopen. Je traint je benen, billen en rug. En schaatsen doe je natuurlijk meestal in de buitenlucht, dat is gezond.”
Sven, Johan Boef, € 17,90 of e-Book € 9,99 (Thomas Rap).
Wintergevoel
Wat gebeurt er als je niet op de goede manier schaatst? “Dan raken je spieren overbelast en krijg je klachten. Als je sporadisch op de schaats staat, is er geen probleem, maar als je actief gaat schaatsen, is het belangrijk dat je fit bent. Het kost namelijk veel energie om op schaatsen te staan, dus zorg dat je spieren die belasting aankunnen. Je kunt klachten heel gemakkelijk voorkomen door thuis wat oefeningen te doen, bijvoorbeeld been- en buikspieroefeningen. Let op dat je al je spieren traint. Ik verwijs mijn patiënten vaak naar www.sportzorg.nl, hier staan allerlei goede oefeningen op. Zorg dat je niet te hard van stapel loopt. Het is belangrijk dat je de training doseert.”
Bij de winter denk je al snel aan een dik pak sneeuw, schaatsen en koude voeten. Maar ook aan gezellige avonden bij de open haard en lang tafelen met familie en vrienden. Deze gids geeft je een mix van adressen, tips en doe-dingen voor het ultieme wintergevoel. Of je nu de schaatsen onder bindt of lekker binnenblijft… Enjoy de winter, € 10,95 (mo’media).
Hoe zit het met ongelukken op het ijs? “Leren schaatsen gaat letterlijk met vallen en opstaan. Tijdens het schaatsen kun je hoge snelheden bereiken, de ijzers kunnen scherp zijn en de kans dat je valt, is best groot. Tijdens een strenge winter komen polsbreuken het meest voor. Maar ook hersenschuddingen en hoofdwonden komen voorbij. Eigenlijk kan ik iedereen aanraden om een helm te dragen. Het is goed om te zien dat steeds meer mensen valtraining krijgen. Probeer te zorgen dat je niet rechtstreeks op je handen neerkomt, maar op je onderarmen.”
Waar moet je echt aan denken als je gaat schaatsen? “Als je schaatst op natuurijs is het natuurlijk erg koud. Draag altijd warme kleren, een muts en handschoenen. Zorg dat je alle onbedekte ledematen zoals je ogen en oren goed beschermt. Sommige schaatsers doen vaseline op hun hoofd tegen de kou. Natuurijs is niet mooi glad zoals de schaatsbaan. De kans op een valpartij is veel groter. Let daar dus op. En kijk altijd naar de dikte van het ijs.”
Is bepaald eten goed als je een lange schaatstocht gaat maken? “Jazeker! Voor het echte schaatsgevoel: stamppot, snert, rookworst en warme chocolademelk! Maar ik denk niet dat je er harder van gaat schaatsen. Zonder dollen: eet gewoon gezond. Dat is altijd goed.”
96
02 | 15
Mijn favoriete schaatsroute is... MANNEN MET DE MEESTE PLAKKEN OP HET NK
1 2 3
Sven Kramer
15x goud, 2x zilver, 4x brons
Gerard van Velde
12x goud, 4x zilver, 3x brons
Erben Wennemars
11x goud, 11x zilver, 9x brons
‘Door een bocht schaatsen geeft zo’n lekker gevoel, alsof je in een draaimolen zit’ Barbara de Loor, oud-schaatsster
nnamarie Thomas: “Ik mag het eigenlijk niet A zeggen want het is niet eens in Friesland, maar mijn favoriete tocht is de Weerribbentocht bij Giethoorn en omstreken.” ouise Stricker: “De Waterlandtocht is prachtig. L In de hoek van Broek in Waterland, Monnickendam en Ilpendam schaats je van dorpje naar dorpje, heel sfeervol.” arbara de Loor: “De omgeving van de B Vinkeveense plassen vlak bij Amsterdam. Gek genoeg zijn er prachtige natuurtochten zo dicht bij de hoofdstad.”
02 | 15
97
DOSSIER Elfstedentocht op de fiets
tekst: simone den braber en kim haanappel. fotografie: jacqueline regtuit, patricia hofmeester, nationale beeldbank, jeroen mantel (portet annamarie thomas). illustratie: studio brun.
De kans dat de Elfstedentocht doorgaat is al niet erg groot. En áls de tocht der tochten doorgaat, is de kans erg klein dat je er zelf aan mee kunt doen. Maar de Elfstedentocht fietsen kan altijd. In de winter, dik aangekleed met tussenstops voor warme chocolademelk met slagroom en sûkerbôle of een kom erwtensoep. Of in de zomer, als de Elfstedenkoorts nog heel ver weg is, maar de route minstens zo mooi als in de winter. TIP! Maak er een echte Friese vakantie van en rijd elke dag een deel van de route. Leuke plekken voor een tussenstop of overnachting zijn:
98
useum de Grutterswinkel in M Leeuwarden Het klingelen van de deurbel brengt je rechtstreeks terug in de tijd van stroopsoldaatjes en trekdrop. www.museum-de-grutterswinkel.nl
Hylperhuis, Hindeloopen Na een overnachting in het Likhús (Hylper voor ‘klein huisje’) aan de stadsgracht van Hindeloopen is de kans groot dat je wakker wordt met Elfstedenkoorts. www.hylperhuis.nl
It Pottebakkershûs, Workum Schuif bij een tussenstop in Workum aan voor een vegetarisch hoogstandje in It Pottebakkershûs. www.itpottebakkershus.nl
Vuurtoren Harlingen Een overnachting in een vuurtoren in Harlingen kan ook een nadeel hebben. Met zo’n uitzicht komt van slapen natuurlijk niet veel terecht. www.vuurtoren-harlingen.nl
Planetarium, Franeker Het oudste nog werkende planetarium ter wereld brengt je vanzelf in hogere sferen. www.planetarium-friesland.nl
Bonifatiusbron, Dokkum Wie Dokkum bezoekt, moet even stilstaan bij de Bonifatiusbron. Eeuwen geleden werd de bron gezegend door de heilige Bonifatius en nu zou het een geneeskrachtige werking hebben.
02 | 15
Schaa De Ned tsApp.nl coach o erlandse aud io p
je prec deze app ver ie te gescha s hoe ver je h lt at eb gaat. D st en hoe sne t l e voor A app is gesch je ikt ndroid , i P h on Window s Phon e en e.
