Samenwerking UWVBelastingdienst (SUB): Ontwerp Applicatieondersteuning en Infrastructuur ‘Ontvangen’ Inzending voor het eerste Nederlands Kampioenschap ICT Architectuur
Colophon Titel :
Samenwerking UWV-Belastingdienst (SUB): Ontwerp Applicatieondersteuning en Infrastructuur ‘Ontvangen’
Datum : Auteurs :
15-10-2004 Henk Jonkers (Telematica Instituut) Saco Bekius (Belastingdienst/Centrum voor ICT) Maria-Eugenia Iacob (Telematica Instituut)
Inhoudsopgave 1 Inl ei din g
7
2 Ar c h ite ctu ur be s ch ri j v ing v oo r SU B
8
2.1
Procesarchitectuur: Klant-tot-klantprocessen
8
2.2
Procesview – Verwerken PANA-bericht
9
2.3
Applicatieondersteuning deelproces – Ontvangen
10
2.4
‘Mediumonafhankelijk verwerken’: Applicatietaken en infrastructuur
11
2.5
‘Ontvangen PANA’ (mediumafhankelijk): Applicatietaken en infrastructuur
12
2.5.1
Ontvangen PANA elektronisch - klein
13
2.5.2
Ontvangen PANA elektronisch - groot
13
2.5.3
Ontvangen PANA papier
14
2.5.4
Ontvangen PANA elektronisch - web
2.6 Infrastructuur Ap p end ix A - Ar c h iM at e- no t at i e
15 16 18
V
1 Inleiding
Het kabinet heeft in het Strategisch Akkoord het voornemen opgenomen de premie-inning van de werknemersverzekeringen van het UWV uit te besteden aan de Belastingdienst, in het kader van het wetsvoorstel Walvis (Wet Administratieve Lastenverlichting en Vereenvoudiging in de Sociale Verzekeringen). Inmiddels is het wetsvoorstel Wet financiering sociale verzekeringen (Wfsv) ingediend waarin de samenwerking tussen Belastingdienst en UWV nader wordt geregeld. Het project SUB (Samenwerking UWVBelastingdienst) heeft de verantwoordelijkheid om een deel van de administratieve verwerking voor de UWV te realiseren. In het kader van de gecombineerde inning van loonbelasting en premies vindt momenteel bij UWV en Belastingdienst op grote schaal systeemontwikkeling plaats. Bij de Belastingdienst betreft dit, naast nieuwbouw, aanpassing van een groot aantal bestaande systemen. De prestatie-eisen aan de gewijzigde systemen zijn aanzienlijk; het gaat om massale gegevensstromen met extreme piekbelastingen. Dit maakt het noodzakelijk om een daarop toegeruste infrastructuur in te richten. Er is gekozen om, naast de methode die het ontwikkelteam van SUB hanteert, een deel van het ontwerp van de systemen ‘over te doen’ met de enterprise-architectuurtaal ontwikkeld in het ArchiMate-project (http://archimate.telin.nl). Hiermee brengen we de bedrijfsprocessen, ondersteunende applicaties en technische infrastructuur in hun samenhang in kaart. In Hoofdstuk 2 presenteren we een aantal views op de enterprise-architectuur van SUB, waarbij we vanuit een globaal overzicht van processen steeds verder inzoomen op specifieke bedrijfsprocessen, ondersteunende applicaties en technische infrastructuur. We hebben hier ervoor gekozen om SUB niet in de gehele breedte te modelleren, maar voor een duidelijk afgebakende selectie ‘de diepte in te gaan’ . De nadruk ligt hierbij op het deelproces ‘Ontvangen’. Omdat de applicaties en infrastructuur voor SUB nog volop in ontwikkeling zijn was het niet mogelijk om steeds van de meest actuele gegevens uit te gaan. De modellen geven daarom niet de laatste stand van zaken weer, maar een momentopname uit het ontwikkeltraject.
7
2 Architectuurbeschrijving voor SUB
In dit hoofdstuk presenteren we in een aantal ‘views’ het werkgebied van SUB, vanuit het perspectief van de Belastingdienst. Een overzicht van de gebruikte notatie staat in Appendix A. Voor een uitgebreidere beschrijving van de ArchiMate-taal verwijzen we naar de verschillende projectdocumenten op http://archimate.telin.nl. Een goed startpunt is de ArchiMate Language Primer (Beschikbaar via de website). De onderstaande tabel geeft een overzicht van de gebruikte views met hun belangrijkste stakeholders. Het betreft hier in de eerste plaats ontwerpviews, met verschillende typen ontwerpers als de voornaamste belanghebbenden. Ze dienen als basis voor een gedetailleerder ontwerp, en ter ondersteuning van de communicatie tussen verschillende ontwerpers. Daarnaast kunnen de modellen, mits voorzien van de benodigde kwantitatieve invoergegevens, gebruikt worden om een globale analyse uit te voeren van de benodigde resourcecapaciteiten in de infrastructuur.
VIEW
SECTIES
BELANGRIJKSTE STAKEHOLDERS
1. Procesoverzicht
2.1
Management; Procesontwerpers
2. Klant-tot-klantproces
2.2
Procesontwerpers
3. Applicatieondersteuning deelproces
2.3
Procesontwerpers; Applicatieontwerpers
4. Applicatietaken en
2.4, 2.5
Applicatieontwerpers;
infrastructuur 5. Infrastructuur met applicaties 2. 1
Infrastructuurontwerpers 2.6
Infrastructuurontwerpers
P ro ce so v erz i cht : Kl a n t - t o t - kl ant p ro c es s e n
Het procesoverzicht (Figuur 1) laat de belangrijkste klant-tot-klantprocessen gerelateerd aan SUB in hun samenhang zien. Per proces wordt aangegeven door welke trigger(s) het proces wordt opgestart. Dit kunnen tijdstriggers zijn, waarbij een proces periodiek wordt uitgevoerd; berichtentriggers, waarbij een inkomend bericht aanleiding is voor het uitvoeren van een proces; of triggers als gevolg van een bepaald signaal. Per trigger geven we aan met welke frequentie deze ‘vuurt’ (d.w.z., het gemiddeld aantal keren per maand dat de trigger plaatsvindt en het bijbehorende proces wordt opgestart). In de procesarchitectuur laten we ook de belangrijkste berichten zien die tussen de klanttot-klantprocessen worden uitgewisseld. In ieder geval hoort bij elke berichtentrigger een inkomend bericht. PANA-berichten (loonaangiftes) en correctieberichten worden op dezelfde wijze afgehandeld. Een correctiebericht kan daarom als een specialisatie van een PANA-bericht worden beschouwd. Het donker gekleurde proces wordt hierna in meer detail uitgewerkt.
8
Nominatief narekenen F=1/mnd (F=60 000/mnd) F=60 000/mnd
uitworp
Correctiebericht
F=600 000/mnd Verwerken PANA-bericht Panabericht
Inningsadministratie
Aangiftehulpmiddel
Uitreiken aangifte/betaalhulpmiddelen PANA
F=1/mnd
OLA
Signalen- en risicoafhandeling
Correctieverplichting
Extern signaal (F=360 000/mnd)
Verwerken betaling
Figuur 1. Overzicht en samenhang klant-tot-klantprocessen
2. 2
P ro ce sv i ew – Ve rw e r ke n P AN A- b er i cht
Elk klant-tot-klantproces uit de procesarchitectuur kan in meer detail worden uitgewerkt •
Uit welke deelprocessen bestaat het proces?
•
Welke actoren zijn betrokken bij de uitvoering?
•
Wat zijn de inkomende en uitgaande berichten?
•
Welke interne administraties worden gebruikt?
In Figuur 2 doen we dit voor het centrale klant-tot-klantproces in SUB, het proces “Verwerken PANA-bericht” uit Figuur 1. Het model geeft onder meer aan welk deel van het proces door de Belastingdienst wordt uitgevoerd en welk deel door UWV. Hieruit kunnen een aantal koppelvlakken tussen beide organisaties worden afgeleid: waar moeten bijvoorbeeld gegevens worden overgedragen van de Belastingdienst naar UWV?
9
Belastingdienst
UWV
Keten verwerking panabericht Belastingdienst
Keten verwerking panabericht UWV
Panabericht
Aangifteplichtige/ Consulent
Afhandelen ontvangst Panagegevens
Ontvangen F=660 000/mnd
Ontvangstbevestiging
Heffen
BvR
Mededeling uitval
Polisadministratie Herstelverzoekadministratie
Inningsadministratie
Heffingsadministratie
Correctieverplichting Mededelen Meded. foutieve nom. aangifte
Massaal verwerken correcties
Verwerken Panabericht
Figuur 2. Klant-tot-klantproces: Verwerken PANA-bericht
2. 3
Ap pl i cat i eond e rs t eu n ing de e lp roc e s – O nt v ang en
We modelleren nu het deelproces “Ontvangen” uit Figuur 2, onderdeel van het klant-totklantproces “Verwerken PANA-bericht”, in meer detail. We onderscheiden de verschillende stromen van PANA-berichten, afhankelijk van medium en grootte. De activiteiten in dit deelproces worden weergegeven, waarbij we tevens aangeven welke applicaties hierbij worden gebruikt. PANA-berichten kunnen aangeleverd worden in twee fysieke vormen: op papier of elektronisch. Berichten op papier worden via de applicatie DSC (document-scanning) ook omgezet in elektronische vorm. Bij elektronische PANA-berichten maken we verder onderscheid tussen berichten die via een webformulier worden aangeleverd (via applicatie FOL, formulierern online), kleine berichten (< 2 MByte) die via SMTP met applicatie MOS (message-oriented service) worden ontvangen en grote berichten (> 2 MByte) die via FTP via applicatie FOS (file-oriented service) worden ontvangen. Het eerste deel van het proces ‘Ontvangen’ verschilt per medium. De berichten worden omgezet in een mediumonafhankelijk formaat, dat voor elk bericht op dezelfde manier wordt verwerkt. Merk op dat de applicatie FOS (intern) wordt gebruikt bij zowel het ontvangen van grote PANA-berichten als bij het mediumonafhankelijk verwerken van alle PANA-berichten (bij de activiteit ‘converteren’).
1 0
Panabericht
Ontvangen Ontvangen PANA papier
F = 22 000/mnd Pana papier
Ontvangen PANA doc
Scannen document Mediumonafhankelijk verwerken
Ontvangen PANA elektronisch
Ontvangen PANA klein
klein: 98,10%
decoderen
Ter beschikking stellen
aannemen en controleren
converteren
Juridisch archief
F = 638 000/mnd groot: 0,17 %
Bevestigen ontvangst
Nominatieve gegevens
Ontvangen PANA groot
Behandelen uitval
web: 1,72 % Ontvangen PANA web DCS
Pana elektronisch
MOS
BvR
FOL FOS extern OB2000
FOS intern
BBA
WGA
Mededelen
Berichtenservice
Wachtbestand
FOS AVANTi
Figuur 3. Detaillering deelproces Ontvangen met applicatieondersteuning
2. 4
‘M edium on af h ank e li j k v erw e r ke n’: Ap pl ic at i et ak en e n inf ra st ru ct uu r
We werken nu eerst voor het deelproces “Mediumonafhankelijk verwerken” uit Figuur 3 de applicatieondersteuning in meer detail uit. Per applicatie geven we de relevante applicatietaken weer, evenals welke van deze taken worden gebruikt in het bedrijfsproces. Mediumonafhankelijk verwerken
PANA Bestand
Ter beschikking stellen
Converteren
PANA mediaonafh.
Aannemen en controleren
10%
Versturen nominatieve regels
Behandelen uitval Bevestigen ontvangst
Collectieve regels
Nominatieve regels
PANA-gegevens aanleveren
Verwerken PANA
Structuurconversie
FOS Intern
XML-bericht conv. & splitsen
PANA data
Aannemen bericht Collectief deel
Nominatief deel
Ontvangen PANA
AVANTi
Versturen PANA
UKV intern bericht
Message Store Opslaan bericht
Verwijderen bericht Wachtbestand
Figuur 4. Applicatietaken ter ondersteuning van het deelproces ‘Mediumonafhankelijk verwerken’
1 1
Applicatietaken worden ondersteund door infrastructurele voorzieningen. We onderscheiden drie typen infrastructuurservices: • Verwerkingsservices (bijvoorbeeld geleverd door application-servers, maar ook message-brokers en berichtenswitches) • Opslagservices/toegang tot data (bijvoorbeeld geleverd door databasesystemen) • Communicatieservices (geleverd door communicatiesoftware zoals MQ) • Communicatieservices worden vaak gebruikt om interacties (communicatie) tussen applicatietaken mogelijk te maken. Applicatieservices worden geleverd door systeemsoftwarecomponenten die zijn toegewezen aan ‘devices’. In het geval van communicatieservices tussen devices gaat het vaak om een combinatie van systeemsoftwarecomponenten aan beide zijden (bijvoorbeeld queuemanagers), die samen een ‘channel’ voor communicatie realiseren. Message-brokers maken gebruik van functionaliteit geleverd door queuemanagers. Dit wordt weergegeven door een ‘used by’-relatie tussen de systeemsoftwarecomponenten QM en MB.
XML-bericht converteren & splitsen Nominatief deel
Message Store
Berichten - switch
XIB
Collectief deel
Opslaan bericht
Mesg. broker
MB
Wacht bestand
Ontvangen PANA
Aannemen bericht
FOS Intern
Versturen PANA bericht
Verwijderen bericht
UKV intern bericht
AVANTI
MQ messaging
Ch. FOS-> Msg. store
DB toegang
Message admin.
MQ messaging
MQ messaging
Ch. AVANTi -> Msg. Store
Ch. FOS -> AVANTi
CICS
DB toegang
CICS poort fabriek
MQ messaging
Admin.
MQ messaging
Mesg. broker
Ch. AVANTi ->UKV
MB
DB2UA VIDB01
DBMS
MQ Poort cluster QM
QM QPE1
QM
Unix Server Message Store
APFOSU4-FOS intern productie
QM QPE2
P-partitie - Mainframe (Exploitatie Particulieren en Ondernemingen)
QM
Unix-cluster: UKV intern Berichtenserver
Figuur 5. Infrastructuur ‘Mediumonafhankelijk verwerken’
2. 5
‘O nt v a ng en P AN A’ ( med iu maf han k el ij k) : Ap pl i cat i et a k en en inf ra st ru ct uu r
Voor het mediumafhankelijk deel voor het ontvangen van elk van de vier berichtenstromen werken we nu op dezelfde manier als voor “Mediumonafhankelijk verwerken” de applicatieondersteuning en infrastructuur preciezer uit.
1 2
2. 5. 1 O nt v ang en P AN A e l e kt ron is ch - kl e in Als eerste werken we het ontvangen van kleine PANA-berichten via SMTP/MOS uit. Ontvangen PANA elektronisch - klein
Behandelen post
Beveiliging en decryptie
Header en body
Archiveren
BAPI uitbak
F=626 000/mnd Ontvangen bericht
Verwerken bericht Decoderen en autoriseren
MTA inbak
BAPI inbak
PANAbericht
PANAdata
PANA mediaonafh.
MTA in
BAPI uitpakken
P44 in
MQ sturen
P44 uitvalbehandeling
MOS
Opvolger OB2000
App. hosting
Executieomgeving
Sybase toegang
Uitvaladministratie
Berichtenswitch
MQ messaging
Ch. MOS ->FOS
BS
Sybase DBMS
FOS intern
QM
APMOSU7-MOS productie
QM
APFOSU4-FOS intern productie
Figuur 6. Applicatietaken en infrastructuur ter ondersteuning van het deelproces ‘Ontvangen PANA elektronisch - klein’
2. 5. 2 O nt v ang en P AN A e l e kt ron is ch - g ro ot Voor de grote PANA-berichten via FTP/FOS doen we nu hetzelfde.
1 3
Ontvangen PANA elektronisch - groot
Behandelen post
Archiveren F=1085/mnd Ontvangen bericht
Decomprimeren PANA mediaonafh. Signaal sturen
PANAbericht
FOS Extern Archivering PANA data
Ontvangen inbound bestanden
Zenden inbound bestanden
Postbakken externe partijen
PESIT in
Decompressie Decomp.& ontvangst signaal
FOS intern
FBX Gateway
App. hosting
Berichtenswitch
BS
Executieomgeving
XIB
APFOSU1- FOS extern productie, APFOSU2
APFOSU4-FOS intern productie, APFOSU3
Figuur 7. Applicatietaken en infrastructuur ter ondersteuning van het deelproces ‘Ontvangen PANA elektronisch - groot’
2. 5. 3 O nt v ang en P AN A p ap ie r Vervolgens doen we hetzelfde voor de PANA-berichten die op papier worden ontvangen en met DCS worden gescand.
1 4
Ontvangen PANA papier Behandelen post
Documentconversie
F=22000/mnd Ontvangen bericht
Scannen
PANA mediaonafh. PANAbericht
Pana papier
MQ sturen
Scannen
FOS intern
DCS
Pana elektronisch
App. hosting
Executieomgeving
MQ messaging
Berichtenswitch
BS
QM
Document Conversie Systeem
Ch. DCS ->FOS
QM
APFOSU4-FOS intern productie
Figuur 8. Applicatietaken ter ondersteuning van het deelproces ‘Ontvangen PANA papier’
2. 5. 4 O nt v ang en P AN A e l e kt ron is ch - w eb Tenslotte modelleren we het ontvangen van PANA-berichten via een webformulier, waarbij de applicatie FOL wordt gebruikt.
1 5
Ontvangen PANA elektronisch - web Behandelen post F=10915/mnd Sturen bericht
Ontvangen PANA web
PANA mediaonafh.
PANAbericht
On-line formulier ontvangen
PANA data
MQ sturen
FOL
FOS intern
App. hosting
Berichtenswitch
Web Application server
BS
FOL - Formulieren Online (2 of 3)
MQ messaging
QM
Ch. FOL ->FOS
QM
APFOSU4-FOS intern productie
Figuur 9. Applicatietaken ter ondersteuning van het deelproces ‘Ontvangen PANA elektronisch - web’
2. 6
Inf ra st ru ct uu r m et ap pli c at i e s
In de vorige sectie hebben we voor elke berichtenstroom apart de benodigde infrastructurele faciliteiten geïdentificeerd. Nu geven we een overzicht van de totale SUBinfrastructuur (Ontvangen). Vervolgens kunnen we dan aangeven welke applicaties gebruik maken van welke infrastructurele services. We redeneren nu dus vanuit de infrastructuur “naar boven”, in tegenstelling tot het voorafgaande, waarvan we vanuit de applicaties “naar beneden” keken.
1 6
Message store FOL
DCS FOS Extern
MOS
App. hosting
Berichtenswitch
Web Application server
BS
MQ messaging
Ch. FOL ->FOS
App. hosting
Executieomgeving
BerichtenMQ switch messaging
BS
Opvolger OB2000
Ch. DCS ->FOS
App. hosting
Executieomgeving
Sybase toegang
UitvalAdmin.
FOS intern
Berichtenswitch
BS
MQ messaging
Ch. MOS ->FOS
FBX Gateway
App. hosting
Berichtenswitch
BS
Executieomgeving
XIB
UKV intern bericht
AVANTi
MQ messaging
Ch. FOS -> Msg. Store
Mesg. broker
DB toegang
Message admin.
MB
Sybase DBMS
MQ messaging
Ch. Avanti -> Msg. Store
MQ messaging
Ch. FOS-> Avanti
Message database
CICS
CICS poort fabriek
DB toegang
MQ MQ messaging messaging
Ch. AVANTi ->UKV
Admin.
Mesg. broker
MB
DB2UAVIDB 01
MQ Poort cluster
QM
FOL - Formulieren Online (2 of 3)
QM
Document Conversie Systeem
QM
QM
APMOSU7-MOS productie
APFOSU1- FOS extern productie, APFOSU2
APFOSU4-FOS intern productie, APFOSU3
QM
Unix Server Message Store
QM QPE1
QM QPE2
P-partitie - Mainframe (Exploitatie Particulieren en Ondernemingen)
Figuur 10. Gebruik van de SUB-infrastructuur door de applicaties
1 7
QM
Unix-cluster: UKV intern Berichtenserver
Appendix A - ArchiMate-notatie
Ba si s con c ept en Specialisation
Process/ function
Meaning
Actor
Composition Aggregation Assignment
Value
Process
Role
Realisation Triggering Product
Use Function
Component
Access Association Object
Junction Activity
Collaboration
Service
Interface
provided Representation
required symmetric
Artifact
Event
Node
Group
Device
System software
Network
Communication path
G e spe c ia li s ee rd e co nc ept er n Business object
Bericht
Event
Administratie
Tijdstrigger
Infrastructure service
Network
LAN
1 8
Berichtentrigger
WAN
Verwerkingsservice
Opslagservice
Communicatieservice
