Alleen
samenwerken leidt tot het beste resultaat.
MVO Jaarverslag Heembouw 2010
Inhoud Voorwoord
3
Personeelsontwikkeling
17
Flip Verwaaijen en Erwin van Berkel
4
Personeelsbezetting en verloop
18
Birgite Kasten
19
Indiensttreders, leerlingen en stagiaires
20
Jubilea, pensioen
21
Inleiding
6
Organisatieprofiel Heembouw
7
Björn Bouwmeester
22
Martijn Glas en Yvonne Hogenboom
8
Verzuim
23
Geschiedenis
10
Ongevallen
24
Willem van Diemen
11
Eric Roelofswaard
25
Rudy Gort
12
Bob van Amsterdam
26
Visie / missie / strategische keuzes
13
Talentontwikkeling en kennisgroepen
27
Kwaliteit en gedagscodes / Organogram
14
Opleidingen
28
Fred Ketelaars
15
Kengetallen
16
Heembouw en MVO
29
Beleidsverklaring MVO
30
Marco Kruyt
31
Robert Kwintenberg en John Overdevest
32
Heembouw en MVO in 2010
34
Patrick van Oudenallen en Alex de Jong
36
Heembouw en MVO in 2011
39
Marc van Rijssen en Bram Schakenbos
40
Alleen
samenwerken leidt tot het beste resultaat.
MVO Jaarverslag Heembouw 2010
Voorwoord De samenleving verduurzaamt, al gaat dat naar de mening van velen te langzaam. Wij zijn ervan overtuigd dat dit proces onomkeerbaar is en zich zal doorzetten. Verduurzaming betekent het zoeken naar oplossingen die met minimale middelen een gelijkblijvend of beter resultaat behalen op lange termijn. Resultaat betekent ook: tevreden klanten en aandacht voor milieu en omgeving.
Onze rol bij de verduurzaming van de samenleving ligt vooral in de uitvoering van projecten. Dit betekent goed kijken naar de materialen die worden toegepast, de maatregelen die wij kunnen nemen om tot betere prestaties te komen die een mindere belasting voor het milieu opleveren en waarmee de klant een verantwoorde investering voor de toekomst doet. Daarnaast is het belangrijk verder te kijken dan de investering in de realisatiekosten, en de klant inzicht te geven in de gebruikskosten van een pand: Total Cost of Ownership (TCO). Daarnaast is het belangrijk ons te richten op onze eigen interne duurzaamheidprestaties. Wij willen graag een onderscheidende rol hebben in onze sector. En met succes; in de Cobouw 50 nemen wij een 44ste plek in als het gaat om omzet, en een 15e wanneer gekeken wordt naar innovatie [Cobouw 50, oktober 2010]. Wij mogen als bedrijf trots zijn op de initiatieven die onze medewerkers zelf oppakken, zoals de FSC CoC* certificering. Dit is geen papieren tijger, maar is door onze collega’s in Noordwijkerhout direct toegepast in een voorbeeldproject. Want uiteindelijk gaat het niet sec om het behalen van het certificaat, maar om het toepassen van duurzaam hout in onze projecten. Duurzaamheid is geen hype, maar een blijvende trend. De Lean-filosofie is de inspiratiebron voor onze handelswijze. Lean en duurzaamheid versterken elkaar: beide zijn gericht op de lange termijn, op continue verbetering en op de eliminatie van verspilling. Samenwerking vormt daarvoor de basis. Je bereikt veel meer wanneer je samenwerkt en weet wanneer je welke techniek en innovatie kunt gebruiken en via wie. Door gebruik te maken van elkaars kennis en kunde kom je tot de meest optimale oplossing.
Wij wensen u veel leesplezier! Groepsdirectie Heembouw, Peter Lammertink Erwin van Berkel Roland van Oostrom
‘ Lean en duurzaamheid elkaar’
Stefan van der Zwet
versterken
*FSC CoC= Forest Stewardship Council Chain of Custody
2
MVO Jaarverslag
MVO Jaarverslag
3
‘In deze samenwerking met PostNL worden we geprikkeld om verder te kijken, de dialoog aan te gaan, alternatieven te bestuderen. Dat is voor het hele team motiverend en stimulerend.’
‘Het gaat om mensen en marktpartijen die er echt voor gaan’ ‘PostNL is een milieubelastend bedrijf’. Het zou een uitspraak van de milieu-beweging kunnen zijn, maar komt verrassend genoeg uit de mond van Flip Verwaaijen, directeur Real Estate van wat nu PostNL heet, tot voor kort TNT. ‘Van onze CO2 uitstoot word je stil, met onze vliegtuigen, auto’s en gebouwen als belangrijkste veroorzakers.’ Deze kennis staat aan de basis van het programma ‘Planet me’, opgezet door voormalig CEO van TNT Peter Bakker, gericht op het oplossen en verminderen van de CO2 uitstoot van de gehele organisatie. ‘Want,’ zo meent Verwaaijen, ‘als je weet dat je dit veroorzaakt, is het je
morele plicht om te helpen dit op te lossen.’ Binnen Planet me draagt Verwaaijen de verantwoordelijkheid voor het terugdringen van de CO2 uitstoot van de gebouwen. Een hele opgave, want het vastgoed van het voormalige TNT omvat maat liefst 3.5 miljoen m2. ‘We hadden besloten een kantoor en een productiegebouw CO2 emissie vrij te laten realiseren, met als doel om de kennis die TNT daarbij zou opdoen in alle 60 landen waar TNT Express en TNT* samen zaten in te brengen.’ Waarbij het niet zozeer gaat om het 1 op 1 kopiëren van de techniek, maar juist om het toepassen van eenzelfde manier van denken, wat uiteindelijk leidt tot hetzelfde resultaat: CO2 emissie vrije gebouwen. De resultaten zijn bekend en breed uitgemeten: sinds maart 2011 werkt men in het kantoor in Hoofddorp dat werd gerealiseerd met meer dan 1.000 Greencalc+ punten en een Leed platinum label en dat tot voor kort het meest duurzame kantoor in Nederland was. En, niet onbelangrijk, het werd gerealiseerd binnen het afgesproken budget. Ruim twee jaar geleden is het emissievrije productiegebouw in gebruik genomen; een sorteer- en distributiecentrum van 1.500 m2 in Veenendaal. Het leereffect is enorm, vertelt Verwaaijen. ´Je moet afstappen van de traditionele manier van denken. Wij wilden een integraal voorstel. Voor het kantoor in Hoofddorp is uiteindelijk een consortium met OVG en Triodos bank ontstaan; ook bij de ontwikkeling en realisatie van het pand in Veenendaal is het hokjesdenken losgelaten en zijn mensen van verschillende afdelingen van aannemer Volker Wessels en van ons bij elkaar gezet. Het gaat er uiteindelijk om creativiteit en inventiviteit bij elkaar te brengen, en mensen en marktpartijen die er echt voor gaan.´ Met Heembouw werkt PostNL samen in de realisatie van verschillende depots voor Pakketservice van PostNL, verspreid over heel Nederland. Hierbij ligt de nadruk op de Total Cost of Ownership. Verwaaijen: ‘Veenendaal was het voorbeeld hoe een productiegebouw voor briefpost CO2 emissievrij kan zijn, zonder meer kosten. In de vraagstelling voor deze depots voor pakketsortering en – distributie lag de nadruk meer op het kosten aspect. Holding directeur Heembouw Erwin van Berkel: ´Voor ons lag de uitdaging in het ontwerpen en realiseren van panden die tegen de laagst mogelijke kosten een goede en gedegen werkomgeving biedt voor het primaire proces van PostNL. Met de nadruk op
Flip Verwaaijen
het Total Cost of Ownership; dus garantie over de realisatie-en gebruikskosten, inclusief 10 jaar onderhoud en hergebruikmogelijkheden voor het pand in de periode daarna. Dat is vastgelegd in een
prestatiecontract.
We evalueren uitgebreid met elkaar hoe het loopt en straks na oplevering wordt gemonitored wat de uiteindelijke prestaties zijn.´ De nadruk op TCO betekent niet dat duurzaamheid geen rol speelt. Verwaaijen: ´Wat nu inmiddels basics zijn, zoals daglicht- en aanwezigheidssensoren, een extra isolerende schil, en minimaal materiaalgebruik zitten er standaard in. Daar moet je je echter wel in blijven ontwikkelen. Van Heembouw verwachten wij de inbreng van nieuwe kennis; daag ons maar uit met voorstellen.´ Van Berkel: ´Het gaat erom hoe dingen slimmer kunnen, uiteraard binnen budget; daar moeten we kennis over blijven ontwikkelen. In deze samenwerking met PostNL worden we geprikkeld om verder te kijken, de dialoog aan te gaan, alternatieven te bestuderen. Dat is voor het hele team motiverend en stimulerend.’ *Tot 31 mei 2011 vormden PostNL en TNT Express samen TNT NV. Sindsdien zijn beide bedrijven gesplitst en opereren los van elkaar met elk een eigen beursnotering. 4
MVO Jaarverslag
Erwin van Berkel
Het depot voor Pakketservice van PostNL dat Heembouw in Elst aan het realiseren is, is aangemeld bij de Bewuste Bouwers. Een onafhankelijke stichting, naar Engels voorbeeld, die bouwbedrijven stimuleert om bewust te bouwen en (nog meer) rekening te houden met de omgeving. Verwaaijen is bestuurslid van Bewuste Bouwers.´Het imago van de bouw is niet best; er is vaak weinig oog voor de invloed van bouwactiviteiten op de omgeving. Met bewuste bouwers willen we de sector daar meer over laten nadenken. Als je klantgericht bent, ook naar je omgeving, dan heeft dat weer een positieve weerslag op de beeldvorming over de bouw.´ Van Berkel: ‘Bij Heembouw hebben we een aantal jaren de mooiste bouwplaats verkiezing gehad; het competitie element maakte dat onze bouwplaatsen extra aandacht kregen. Dat is tot standaard verworden; dat komt ook door onze Lean-aanpak. Onze bouwplaatsen zijn opgeruimd, geordend en alles heeft zijn plek.’
Inleiding Met trots presenteren wij het MVO Jaarverslag van Heembouw over 2010. Waar ons financieel jaarverslag inzicht geeft in de financiële resultaten van Heembouw laat dit verslag zien hoe wij Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) in de praktijk brengen. Het sociaal jaarverslag dat wij in de voorgaande jaren publiceerden, is in dit MVO Jaarverslag geïntegreerd. Volgend jaar gaan wij ons financieel en maatschappelijk rapport bundelen in één verslag en starten wij met de integratie van de Global Reporting Initiative (GRI) richtlijnen.
Duurzaamheid speelt een belangrijke rol in onze samenleving. Verduurzaming wordt de norm en is essentieel voor de continuïteit van bedrijven in de bouwsector. Er is veel te doen: als bedrijf willen wij hier volop in meegaan. Heembouw is een innovatief bedrijf en een pionier in het toepassen van Lean bouwen. Integraal bouwen staat bij Heembouw centraal, ook een kernprincipe van verduurzaming. Heembouw bouwt niet alleen, maar ontwerpt ook en kijkt naar de onderhoudsfase van een gebouw. Ondanks alle aandacht voor verduurzaming in de media zien wij, ook gevoed door de huidige economische context, dat klanten nog incidenteel vragen stellen over duurzaamheid. De prijs is in veel aanbiedingen de doorslaggevende factor. Dat betekent dat creativiteit belangrijk is: hoe kunnen wij als bedrijf prijsconcurrerend aanbieden en tegelijkertijd stappen zetten richting verduurzaming? Onze Lean-filosofie speelt hierbij een belangrijke rol, alsmede onze ontwerpkracht, die wij in eigen huis hebben. Want juist in de ontwerpfase van projecten is de meeste duurzaamheidwinst te boeken. Steeds zullen we ons daarbij afvragen: kan dat niet slimmer, eenvoudiger en met minder belasting voor mens, milieu en de portemonnee. Wij zoeken naar innovaties die tegelijkertijd winst opleveren op sociaal (People), ecologisch (Planet) en economisch (Profit) gebied: dat is voor ons Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Het zoeken naar integrale oplossingen met meerwaarde voor mens, milieu en maatschappij.
6
MVO Jaarverslag
Organisatieprofiel Heembouw
Duurzaamheidsuggestie
Yvonne Hogenboom en Martijn Glas
‘Een beter milieu begint bij jezelf. We kunnen allemaal in ons dagelijkse werk duurzamer zijn. Dat kan met kleine dingen zoals je monitor ’s avonds uitzetten of de batterijbak weer in ere herstellen. Het lijkt wel alsof we allemaal wachten op die ene oplossing, maar iedereen kan op zijn eigen werkgebied een bijdrage leveren. Kijk eens verder dan alleen kosten of functionaliteit en maak ook een duurzaamheidafweging. Welk effect heeft die voordelige verf bijvoorbeeld op het milieu; dan kan je nog steeds besluiten voor de goedkope variant te gaan maar maak wel die afweging.’
‘Gebouwen ontwerpen die het milieu beter maken’ In de ontwerpfase is de grootste slag te slaan op het gebied van duurzaamheid. Dat Habeon Architecten binnen Heembouw een belangrijke rol vervult in de ontwikkelingen op het gebied van duurzaam bouwen, is daarom niet meer dan logisch. Architect Martijn Glas en technisch projectleider Yvonne Hogenboom zijn daarnaast ook vanuit een sterke intrinsieke
motivatie bij duurzaamheid betrokken. ‘Het is uiteindelijk de ambitie gebouwen
te ontwerpen die het milieu beter maken, bijvoorbeeld doordat gebouwen meer energie opleveren dan kosten.’ 80% van de milieubelasting wordt in de ontwerpfase bepaald; hier is het gemakkelijkst de meeste winst in duurzaamheid te behalen, die ook het minste kost. Martijn: ‘Ook zonder directe klantvraag moeten we duurzaam ontwerpen; daar zou je eigenlijk niet eens over hoeven te praten. Het moet iets
vanzelfsprekends zijn. Net zoals een klant ervan uit gaat dat een gebouw wind- en waterdicht is, en daar niet bij stilstaat,
zo moet dat met duurzaamheid ook worden.’ De dagelijkse praktijk is echter nog weerbarstig, ook bij de collega’s. Yvonne: ‘We zijn er al een tijd mee bezig, hebben ons goed ingelezen, nagedacht hoe duurzaam ontwerpen en bouwen in de
‘Onze eerste focus ligt op minder energieverbruik en het terugdringen van materiaalgebruik.’
praktijk gebracht kan worden, en nu moeten we er echt mee aan de slag. Het vraagt tijd en aandacht om dit een tweede natuur te laten worden van ons allemaal. Ook al weten we nog niet alles, we moeten het gewoon gaan doen, dan loop je tegen dingen aan die je moet gaan uitzoeken of oplossen, en wordt het vanzelf meer eigen.’ Martijn: ‘Onze eerste focus ligt op minder
energieverbruik en het
terugdringen van materiaalgebruik. Met het behoud van het comfort wat we gewend zijn of zelfs meer, zonder belasting van het milieu. Het is inmiddels technisch goed mogelijk duurzame gebouwen te maken. Alleen korte termijn financiële overwegingen staan de realisatie ervan soms nog in de weg.’
MVO Jaarverslag
9
Geschiedenis
Het thema van ons ondernemingsplan 2005 – 2010 was niet voor
Al decennialang is het onze werkwijze mee te denken met
niets: Heembouw groeit en boeit. Klant en markt speelden daarin
de opdrachtgever, zodat het meest optimale resultaat wordt
zeker een rol, maar werden meer benaderd vanuit onze eigen
bereikt. Als bouwonderneming zijn wij in het Groene Hart gestart,
ideeën en gedachten op het gebied van specialismen.
een omgeving die qua bouwvolume beperkt is. Dit heeft onze
‘Als je bij Heembouw terecht kan, moet je dat altijd doen’
commercieel georiënteerde cultuur nog verder ontwikkeld.
Met onze positie in de Cobouw 50 in 2010 zijn wij definitief
Om hier zo goed mogelijk invulling aan te geven hebben wij bijna
toegetreden tot de grootste bouwondernemingen in Nederland.
15 jaar geleden ons eigen architectenbureau Habeon Architecten
Door onze eigen aanpak en werkwijze hebben wij ons een
opgericht om klanten vanuit de turnkey gedachte te kunnen
belangrijke plaats binnen bouwend Nederland verworven. In het
bedienen. Dit stimuleerde een verdere gezonde groei van onze
ondernemingsplan voor de periode vanaf 2011 richten wij onze
Heembouw met de VUT ging. Binnengekomen in 1987
organisatie. Ons werkgebied breidde zich uit met de komst van
blik nog meer naar buiten; onze klant, zijn huisvestingsvraag
als leermeester, kwam hij door een versleten pols na
de vestigingen buiten Roelofarendsveen. Gemiddeld nam de
en onze omgeving zijn ons vertrekpunt. Door als organisatie te
omzet jaarlijks met bijna 11% toe.
kiezen voor klantgroepen en ons daar volledig op te richten,
10 jaar voor de keuze: de WAO in of omscholen tot
Willem van Diemen was uitvoerder toen hij na 17 jaar
kunnen wij de beste oplossing bieden voor de klantwensen
uitvoerder. ‘Ik was nog hartstikke jong en wilde graag
De ondernemingsplannen die wij gedurende deze periode
en daarin excelleren. Dit biedt ons als organisatie resultaat en
in het arbeidsproces blijven.’ Willem koos voor een
hebben opgesteld en uitgevoerd waren voor een belangrijk
continuïteit waardoor wij ons verder kunnen blijven ontwikkelen
deel gericht op het uitbouwen van onze sterke cultuur en
en onze voorsprong kunnen uitbouwen.
nieuwe loopbaan als uitvoerder.
de ontwikkeling van de mensen binnen onze organisatie. Daarvoor vormde het Human Capital Development-model
Het kloppend hart van ons bedrijf is onze cultuur; Heembouw
‘Dat was in het begin heel spannend. Ik heb daarbij veel steun
(HCD-model) de basis.
heeft een sterke bedrijfscultuur. Onze kernwaarden en principes
gehad aan [toen collega uitvoerder] Koos Rietbroek. Die heeft mij
is hetgeen ons verbindt. Wij zijn klantgericht, betrouwbaar,
toen erg geholpen; kwam langs, gaf tips; Koos is nu nog steeds een
Vanuit de visie van de onderneming (het bestaansrecht)
innovatief, mensgericht, ambitieus en ondernemend. Deze
goede maat.’ Willem’s eerste put als uitvoerder was in de Botlek.
worden de missie (strategie) , kernwaarden (cultuur) en
kernwaarden zijn verankerd in onze cultuur en maken ons
‘Dan zit je daar, best ver weg, alleen. Een hele verantwoording,
verantwoordelijkheden (structuur) geformuleerd.
onderscheidend.
maar uiteindelijk ging het allemaal best. Je moet leren met mensen om te gaan. Dus ook zeggen wanneer het niet goed gaat. Maar het uitvoerderschap is mij goed bevallen. Ik heb er veel van opgestoken. Ik was dik 50 toen ik aan de opleiding begon, maar voor ik bij Heembouw kwam had ik al 20 jaar in de bouw als een soort duizendpoot gewerkt. Dingen regelen en organiseren had ik daar al geleerd. Als uitvoerder kwam daar meer het plannen bij; vooruit
HCD Model
kijken. Dat had ik aardig in mijn vingers.’ Naast het organiseren en goed plannen noemt Willem ook het belang van samenwerken en aandacht voor de mens. ‘Dat heb ik op mijn laatste klus in Rozenburg wel gemerkt. Een woningrenovatie waarbij het belangrijk was veel te
Visie
luisteren en praten met bewoners en dingen goed regelen. Toen ik uiteindelijk met de VUT ging kreeg ik van verschillende bewoners een aardigheidje. Dan heb je het goed gedaan.’
(Strategie) Missie
(Cultuur) Waarden
(Structuur) Verantwoordelijkheden
Willem heeft Heembouw door de jaren heen zien veranderen. ‘Dat is logisch. Toen ik in 1987 kwam zaten er minder mensen dan nu. Dan ken je ook iedereen. We zijn groter geworden, en er is meer afstand gekomen tussen de leiding van het bedrijf en de
Doelstellingen
Principes
Competenties
medewerkers. Maar daar heb ik weinig problemen mee; ik praat net zo makkelijk met de Paus of de burgemeester. Ik vind Heembouw een heel
sociaal bedrijf. Als Vutter word je altijd uitgenodigd,
je krijgt een kerstpakket, er zijn kaartavonden, sjoelavonden, het
Actie
Heembouw magazine krijg je thuis: dat is echt goed. Ik heb veel in de bouw gezworven, en veel bazen gekend, maar ik heb altijd gezegd: Heembouw is een goed bedrijf. Als je daar terecht kan, moet je het altijd doen.’
10
MVO Jaarverslag
MVO Jaarverslag
11
Duurzaamheidsuggestie Onze visie Wij creëren en realiseren dé integrale huisvestingsoplossing. Onze visie is ons ultieme doel, dat waar wij voor gaan. Wij willen onze klant optimaal bedienen en de best passende
Rudy Gort
oplossing bieden voor zijn huisvestingsvraag, of het nu gaat
‘We zijn goed bezig maar focussen nog veel op de financiële aspecten. Door nog meer nadruk te leggen op het verbeteren van de processen, wordt de verspilling minder; dat heeft automatisch een positief effect op de financiële resultaten.’
om nieuwbouw of renovatie. De oplossing die wij bieden is allesomvattend en kan betrekking hebben op de totale levenscyclus van het gebouw. Dat betekent dat duurzaamheid een belangrijk item is en dat wij kijken naar het gebouw in relatie tot de omgeving en het milieu als ook de mogelijkheden voor alternatief gebruik. De integrale oplossing omvat locatiekeuze, concept- en projectontwikkeling, planontwikkeling, architectuur, bouw en onderhoud; verder kennis van installaties, beheer en financiering. Het gaat daarbij om de interactie en het samenspel
draagt bij aan een efficiënter ontwerp- en bouwproces waarbij de kans op fouten gereduceerd wordt. Het standaardiseren van de werkprocessen en deze onder controle houden zorgen voor een betere kwaliteit van onze projecten waardoor de klantvraag nog beter wordt ingevuld.
tussen de verschillende aspecten die ervoor zorgen dat alle onderdelen samen goed op elkaar aansluiten. Ieder aspect voegt waarde toe en maakt de totale oplossing beter en completer. Het is onze ambitie om dé integrale huisvestingsoplossing te bieden: de best passende en meest optimale oplossing voor uw vraag.
Missie Onze missie geeft aan waar wij voor gaan, hoe wij ons doel willen bereiken. Dit omvat vier belangrijke vertrekpunten: onze omgeving, onze klant, onze organisatie en ons proces.
‘Lean is een filosofie die de hele bedrijfsvoering raakt’ Rudy Gort is inmiddels 2,5 jaar aan de slag bij Heembouw als manager Lean
1. Omgeving: Wij nemen onze verantwoordelijkheid voor mens
‘De bouw heeft een enorm verbeterpotentieel waar Lean goed op in kan spelen’
Bouwen. Voor hem is de grootste uitdaging het integreren van de lean-gedachte in het dagelijks werk. ‘Je moet Lean niet zien als iets dat je “ernaast” doet; Lean is een
filosofie die de hele
bedrijfsvoering raakt en dus gewoon onderdeel van het proces; zo moet je het ook gaan ervaren.’
en milieu. 2. Klant: De klant en zijn huisvestingsvraag is ons vertrekpunt. 3. Organisatie: Samenwerken leidt tot het beste resultaat. 4. Proces: Wij streven naar een optimaal bouwproces.
Om onze visie: Wij creëren en realiseren dé integrale huisvestingsoplossing, te kunnen bereiken hebben wij een aantal strategische keuzes gemaakt. Klantgroepen: Belangrijk is onze focus op klantgroepen. Onze klantgroepen en hun wensen staan centraal; door ze beter te begrijpen kunnen wij de klant nog beter van dienst zijn. Concentratie op klantgroepen zorgt voor toegevoegde waarde, een goed lopend proces, weinig verspilling, en een beter product. Heembouw richt zich specifiek op de klantgroepen profit en non profit. Binnen de profit sector richten wij ons vooral op de eindgebruikers van bedrijfsruimten, kantoren en woningen. Binnen de non profit sector met name op woningcorporaties en zorginstellingen. Voor alle nieuwbouw en renovatievraagstukken kunnen onze klanten bij ons terecht.
Lean Bouwen volgens Heembouw In 2004 zijn wij gestart met de ontwikkeling van Lean Bouwen volgens Heembouw. Onze eigen aanpak van het bouwproces, geïnspireerd op de Lean filosofie van Toyota. De Lean filosofie past goed bij ons bedrijf en onze cultuur. De mens, die zelf verantwoordelijk is voor zijn denken en doen staat centraal.
12
Strategische keuzes
Integrale oplossing Onze klantgroepen bieden wij dé integrale huisvestingsoplossing. Deze is opgebouwd uit verschillende diensten; niet elke dienst is binnen Heembouw al even ver ontwikkeld. Daar gaan wij de komende periode verder aan werken. Aan de opdrachtgever de
Heembouw is in 2004 gestart met het toepassen van de Lean-filosofie in haar processen. Rudy: ‘De bouw heeft een enorm verbeterpotentieel
Door de voortdurende aandacht voor het creëren van
waar Lean goed op in kan spelen. We zijn gestart met het zoveel mogelijk toepassen van Lean-instrumenten op de werkvloer. Daar werpt
klantwaarde en elimineren van verspilling zijn wij met elkaar
het zijn vruchten af. Een geordende bouwplaats en werkplek dankzij 5S, een strakke planning en goede afstemming van de werkzaamheden
steeds bezig onszelf en onze werkwijze te verbeteren.
door de pull-planning en wekelijkse werkbespreking op de bouw. Allemaal zaken die in onze werkwijze zijn ingebed.’ Nu ligt de focus op
Dit heeft ertoe geleid dat de faalkosten verminderd zijn en dat
het verder integreren van de Lean-filosofie in de strategie en beleid. ‘Omdat we al jaren bezig zijn met Lean hebben we al aardig wat stappen
de procestijd verkort is. De aandacht voor de samenwerking
gemaakt. Je ziet bijvoorbeeld dat de dashboards nu echt als stuurmiddel worden gebruikt, maar ook de manier waarop verbeteringen
met onze leveranciers levert daaraan een belangrijke bijdrage.
worden aangepakt laat zien hoe Lean een onderdeel van het dagelijks werk is; met een goede analyse, input van alle betrokkenen, visueel
Wij kunnen en zullen absoluut winst halen met het verder
gemaakt en waarmee we ook echt aan de slag gaan. Dat zorgt voor gedragenheid en is het begin van continu verbeteren.’
verbeteren van het ontwerp- en voorbereidende proces
In het kader van kwaliteitsmanagement en integratie van verbeteringen in onze processen en systemen is Rudy ook betrokken bij de stappen
zodat dit logisch overvloeit in het bouwproces. De inzet van
• 98% tijdig opgeleverd
die Heembouw zet op het gebied van verduurzaming. ‘Het verlagen van de CO2-footprint maakt duurzaamheid tastbaar en meetbaar en kan
HeemBouwportaal als digitaal medium om projectgegevens,
• 10-40% kortere bouwtijd
je niet los zien van de andere activiteiten die je doet. Integratie dus, ook hier.’
informatie en kennis met elkaar te delen, zowel in- als extern,
• 40% minder opleverpunten • 7,7 voor medewerkertevredenheid
speelt daarbij een belangrijke rol. Ook het gebruik van BIM*
• 45% minder klachten
MVO Jaarverslag
keuze welke onderdelen van de integrale oplossing hij wenst.
*BIM: Bouw Informatie Model
Heembouw heeft sinds 2004 al ruim 150 projecten volgens de Lean-filosofie gebouwd. Bewezen resultaten zijn: • 7,8 gemiddeld voor klanttevredenheid • 13% minder ongevallen
MVO Jaarverslag
13
Kwaliteit en gedragscodes
Organogram
Onze werkwijze is vastgelegd in een kwaliteitsysteem (zie ook
De markt en onze relaties zijn ons bestaansrecht.
het interview met Fred Ketelaars). Dit kwaliteitsysteem heeft
Onze organisatie is erop ingericht om onze klanten zo
de volgende externe erkenning ontvangen:
optimaal mogelijk te bedienen. Daarin vormen de aannemersvestigingen, als de directe schakel naar onze
ISO 9001 certificaat voor kwaliteitmanagementsysteem;
relaties, het kloppende hart van Heembouw. De andere
VCA-certificaten: hiermee is de kwaliteit van hoe Heembouw
organisatieonderdelen hebben als taak de aannemers
omgaat met veiligheid, gezondheid en milieu geborgd; en FSC Chain of Custody certificaat: Heembouw toont hiermee aan de administratie rond gebruik van FSC-gecertificeerd
zo goed mogelijk te ondersteunen in hun werkzaamheden voor de markt. In onze organisatiestructuur is onze marktgerichte filosofie terug te vinden.
duurzaam hout zo te hebben ingericht dat er geen vermenging plaats kan vinden met niet-gecertificeerd hout. Heembouw is lid van Bouwend Nederland en Bouw Garant. We onderschrijven de SBIB code van Bouwend Nederland en hebben daarnaast ook een eigen gedragscode ontwikkeld. Verder kwalificeert Heembouw zich als volgt: Erkend leerbedrijf: dit betekent dat wij officieel goedgekeurd zijn om leerlingen op te leiden; D&B Rating 1: een rating gebaseerd op risico’s van de bedrijfsvoering. De score 1 betekent dat er bij Heembouw minimaal risico is op faillissement.
‘Kwaliteit- en veiligheidsysteem is geen papieren tijger’ Vestiging Amersfoort
Vestiging Breda
Vestiging Noordwijkerhout
Vestiging Roelofarendsveen
Vestiging Rotterdam
Heembouw Breda heeft van alle vestigingen van Heembouw de beste resultaten op het gebied van veiligheid en kwaliteit. Voor Fred Ketelaars, die naast projectleider voor deze vestiging de rol van kwaliteit- en veiligheidscoördinator vervult, heeft
‘We zijn een kleine en hechte groep; we hebben alles goed op de rit en nu is het een kwestie van bijhouden.’
dat alles te maken met het feit dat het kwaliteitssysteem geen papieren tijger is. Locatiekeuze advies Conceptontwikkeling Financieringsadvies Projectontwikkeling Architectuur Engineering Planontwikkeling Bouw Onderhoud Beheer Installatie advies
‘Elk kwartaal laat ik in zowel ons kantooroverleg als uitvoerderoverleg in grafieken zien hoe onze prestaties zijn. Dat gaat onder andere over opleverpunten, klachten, klanttevredenheid, werkplekinspecties en verzuimongevallen. Die grafieken maken goed visueel wat er gebeurt en
motiveren om er mee aan de slag te gaan.’ Daarbij helpt het dat de groep van Breda relatief klein is: ‘We zijn een kleine en hechte groep; we hebben alles goed op de rit en nu is het een kwestie van bijhouden.’ Enthousiast is Fred over de wekelijkse werkbespreking op de bouw met het eigen personeel. ‘Een hele verbetering ten opzichte van toch wel saaie toolboxmeetings; hier kan iedereen direct zijn zegje doen, meedenken over de beste aanpak en ook bespreken wat er beter kan. Je ziet dat er wat gebeurt met wat je inbrengt, en dat is belangrijk.’ Hoewel Fred tevreden is over de kwaliteit- en veiligheidsprestaties van de vestiging, is er één ding wat hem frustreert: ‘Dat onze uitvoerders nog steeds elke keer weer moeten roepen dat de helmen gedragen moeten worden. Dit is een vast onderdeel van onze evaluatie met leveranciers; we waarschuwen twee keer, en komt het dan nog een keer voor, dan sturen we die persoon weg. Onze eigen mensen zijn zich wel bewust van het belang van veiligheid; dat zie je bijvoorbeeld ook aan de aanwezigheid van AED’s op al onze werken. Mooi dat Heembouw daarin het voortouw neemt.’
14
MVO Jaarverslag
MVO Jaarverslag
15
Personeelsontwikkeling
Financieel Heembouw is een financieel solide onderneming. In deze economisch moeizame tijden besteden wij veel aandacht aan resultaat, liquiditeit en risicobeheersing. Dit vertaalt zich onder andere in een onverminderd hoge solvabiliteit van 40%. In 2010 werd, ondanks de teruglopende bouwproductie, een lichte groei in omzet gerealiseerd; het resultaat kwam uit op 2%.
Kengetallen
2010
2009
2008
2007
2006
Geproduceerde omzet
103,6
101,3
119,2
111,6
88,8
Netto omzet (omzet opgeleverde projecten)
104,4
132,2
113,2
85,9
Omzet (x e 1 miljoen)
99,2
Resultaat (x e 1000) Resultaat voor belasting
2.028
3.205
5.559
7.497
5.994
Bedrijfsresultaat (EBIT)
1.460
2.832
4.789
7.039
5.627
Resultaat voor belasting
2,0 %
3,2 %
4,7 %
6,7 %
6,7 %
Bedrijfsresultaat (EBIT)
1,4 %
2,8 %
4,0 %
6,3 %
6,3 %
Current ratio
1,5
1,5
1,4
1,6
1,8
Solvabiliteit
40,0 %
39,6 %
37,1 %
40,9 %
38,2 %
Rendement eigen vermogen (na bel.)
10,2 %
17,1 %
34,2 %
53,2 %
47,0 %
Aantal personeelsleden per 31/12
266
264
296
286
267
Aantal personeelsleden in FTE’s per 31/12
253
255
283
275
253
Ziekteverzuim
4,1 %
3,9 %
2,7 %
3,1 %
3,6 %
Personeelsverloop
6,8 %
11,7 %
8,8 %
10,6 %
10,9 %
Resultaat in percentage van de omzet
Balansverhoudingen
Personeel
Productiviteit (x e 1000) Geproduceerde omzet per gem. aantal FTE Resultaat voor bel. per gem. aantal FTE
16
MVO Jaarverslag
408 8
377
427
424
375
12
20
28
25
Duurzaamheidsuggestie ‘Ik vind dat wij ons meer moeten afvragen in hoeverre het nodig is informatie per post te sturen; ik denk dat er meer digitaal kan. Dit jaar beginnen we met de digitale loonstrook; dan krijg je periodiek de loonstrook in de e-mailbox en niet meer thuis gestuurd via de post. Digitale dossiers besparen ook veel papier; waarom liggen er overal kopieën van verslagen terwijl ze ook in het systeem opgeslagen kunnen worden?’
Birgite Kasten
Personeelsbezetting en verloop Ondanks de marktomstandigheden is Heembouw in 2010 niet alleen in staat geweest haar personeel te behouden, maar zelfs het bestand in aantallen licht uit te breiden tot 266 medewerkers. Ons verloop kwam uit op 6,8%. Hieronder zijn de personeelsbezettingen en verlooppercentages weergegeven van de verschillende organisatieonderdelen en de
Heembouw Groep
Holding
Habeon Architecten
Heembouw Ontwikkeling
Heembouw Breda
Heembouw Noordwijkerhout
Heembouw Amersfoort
Heembouw Rotterdam
Aantallen
Heembouw Roelofarendsveen
totaaltelling voor de Heembouw Groep.
Een belangrijk deel van dit verslag gaat over onze medewerkers. Uit de verschillende grafiekjes is bijvoorbeeld te zien hoe het staat met verloop, verzuim, het aantal studiedagen, ongevallen etc. Managementinformatie die de afdeling personeel en organisatie continue verzamelt.
Bouwplaatsmedewerkers Bezetting per 31-12-2009
41
7
8
15
10
81
Bezetting per 31-12-2010
40
7
6
14
10
77
UTA-uitvoerder
P&O functionaris Birgite Kasten: ‘Het is een
stuurinstrument om beleid uit te kunnen stippelen. Wij als P&O halen uit alle info die er is
signalen; wat gaat er goed, wat kan beter en hoe zouden we de zaken op kunnen pakken.’ Dat gaat niet alleen om het hier en nu, maar zeker ook om de toekomst. ‘Talentontwikkeling bijvoorbeeld; wat voor soort mensen heb je in de toekomst nodig en hoe sluit dat aan bij het
Bezetting per 31-12-2009
23
7
4
5
2
41
potentieel dat iemand heeft. Talent moet kunnen doorgroeien in de organisatie, hetzij verticaal, hetzij horizontaal. Als P&O-er bespreek
Bezetting per 31-12-2010
20
7
3
7
2
39
je een paar keer per jaar met de leidinggevende hoe het staat met de ontwikkeling van een medewerker
UTA-kantoormedewerkers
en daar ga je samen actief mee aan de slag.’ Birgite noemt ons personeelsbeleid duurzaam.
Bezetting per 31-12-2009
45
23
11
13
9
5
15
21
142
Bezetting per 31-12-2010
47
25
11
16
11
4
15
21
150
Bezetting per 31-12-2009
109
37
23
33
21
5
15
21
264
Bezetting per 31-12-2010
107
39
20
37
23
4
15
21
266
Personeelsverloop in fte %
4,9%
8,0%
18,8%
5,8%
12,5%
0,0%
0,0%
6,8%
MVO Jaarverslag
22,2%
‘We ontwikkelen en zetten instrumenten in die gericht zijn op het vergroten van de kwaliteit van leren, werken en leven. Zo proberen we het optimale te halen uit onze menselijke energiebronnen.’ P&O stimuleert bijvoorbeeld medewerkers gebruik te maken van het
loopbaantraject in de bouw.
‘Je moet niet wachten tot je fysiek niet meer kunt, maar nu anticiperen op de toekomst. Elke 5 jaar
Totaal: UTA- en Bouwplaatsmedewerkers
18
‘Wij voeren een duurzaam personeelsbeleid’
kan de bouw (CAO en UTA) van de mogelijkheid gebruik maken om een assessment te doen en een opleiding te volgen. Dat is een samenspel tussen medewerker, Fundeon en Heembouw. Dit sluit ook goed aan bij onze talentontwikkeling.’
‘We ontwikkelen en zetten instrumenten in die gericht zijn op het vergroten van de kwaliteit van leren, werken en leven.’
MVO Jaarverslag
19
Indiensttreders
Stagiaires
Jubilea
In 2010 hebben wij 23 nieuwe medewerkers aangenomen.
In 2010 hebben wij 25 stagiaires een stageplek aangeboden bij
Net als voorgaande jaren hadden wij in 2010 een aantal jubilarissen,
Hieronder is een verdeling per vestiging te zien.
Heembouw. Van deze 25 stagiaires kwamen er 15 van het MBO
waarbij Leo Rijkelijkhuizen de kroon spande met 40 jaar dienstverband.
en 10 van het HBO. 4 stagiaires werkten op een stafafdeling, de
Alle medewerkers zijn gehuldigd en hebben hun jubileum feestelijk gevierd.
andere 21 werkten als stagiair met een technische achtergrond 4 6
4
bij een van de vestigingen van Heembouw.
werknemer
functie
jubileum
vestiging
Heembouw hecht waarde aan kennisoverdracht over en weer en
Dennis van Lith
Projectleider
12,5 jaar
Amersfoort
wil stagiaires de mogelijkheid bieden om praktijkervaring op te
Eric Roelofswaard
Technisch Projectleider
12,5 jaar
Roelofarendsveen
doen in het vakgebied.
Ruud van Berkel
Commissaris
12,5 jaar
Holding/RvC
Joris Belt
Projectleider
12,5 jaar
Rotterdam
Cees Verhagen
Bouwplaatsmanager
25 jaar
Roelofarendsveen
Nico Pieterse
Uitvoerder
25 jaar
Noordwijkerhout
John Overdevest
Inkoopmanager
25 jaar
Holding
Sjaak de Bruin
Uitvoerder
25 jaar
Amersfoort
Leo Rijkelijkhuizen
Uitvoerder
40 jaar
Roelofarendsveen
Stagiaires per jaar 30
2
7
25 20 15
Heembouw Roelofarendsveen
10
Heembouw Rotterdam
5
Heembouw Amersfoort
0
19
15
18
17
25
2006
2007
2008
2009
2010
Heembouw Noordwijkerhout Heembouw Breda
Pensioen werknemer
pensioendatum
functie
vestiging
Cees Boomhouwer
31-01-10
Voorman
Amersfoort
Henk Brunt
31-05-10
Uitvoerder
Roelofarendsveen
Lau van Klink
30-06-10
Timmerman I
Roelofarendsveen
Wij bedanken Cees, Henk en Lau voor hun jarenlange inzet en wensen hen een welverdiende goede pensioentijd.
Leerlingen In 2010 hadden wij 3 leerlingen meer in dienst dan in 2009. Helaas hebben wij van een aantal leerlingen afscheid
Aantal leerlingen 18
moeten nemen omdat leerplaatsen kwamen te vervallen. De verwachting is dat deze leerlingen terug zullen keren wanneer er weer voldoende leerplaatsen beschikbaar zijn.
12
Eén leerling heeft zijn opleiding afgerond en is bij Heembouw in dienst getreden.
6
0
20
MVO Jaarverslag
17
16
2007
2008
13 2009
16 2010
MVO Jaarverslag
21
Duurzaamheidsuggestie ‘Op MVO-gebied zijn we als Heembouw al goed bezig; de mensenkant met de coaching en de aandacht die iedereen krijgt; dat is echt goed. Wat betreft milieu valt er nog genoeg te winnen. Ik vind dat we nog meer met afvalscheiding bezig kunnen zijn. Nu verdwijnt nog veel papier niet in de papierbak en aan plasticscheiding doen we nog helemaal niets. Het zijn kleine dingen, maar die dragen wel bij aan bewustwording. Het paperless office is mijn ultieme doel: je hoeft echt niet alles te printen. Alles is digitaal beschikbaar en je kan prima vanaf je scherm werken.’
Björn Bouwmeester
Verzuim Hieronder zijn de verzuimpercentages weergegeven van de verschillende organisatieonderdelen en het totaalpercentage voor de Heembouw Groep.
0,80%
UTA
2,10%
3,70%
1,10%
2,10%
vakantiewerk bij Habeon, waar hij uiteindelijk in 2002 in dienst kwam als tekenaar.
Totaal 2008
2,60%
5,00%
3,00%
1,60%
‘Ik was altijd al met vormgeving bezig; het boekje van Heembouw Modulair was mijn eerste project. Toen Habeon minder in het werk zat, waren
-
-
-
4,00%
1,60%
1,20%
2,10%
1,90%
2,20%
1,60%
1,20%
2,10%
1,90%
2,70%
2009 Bouw
6,10%
9,40%
19,80%
2,00%
8,80%
-
-
-
7,50%
UTA
3,20%
1,50%
1,40%
2,70%
0,90%
2,00%
2,60%
1,80%
2,40%
uitstraling heeft die we als bedrijf willen. Hiermee laat je goed zien wat onze toegevoegde waarde is. Voor mij geeft het voldoening wanneer ik
Totaal 2009
4,30%
3,00%
8,30%
2,40%
4,40%
2,00%
2,60%
1,80%
3,90%
met een mooie presentatie of een goed boekje kan bijdragen aan het binnenhalen van een project.’ Waarbij Björn overigens nog meer ingezet kan
worden: ‘Collega’s proberen toch nog vaak zelf iets in elkaar te zetten; dat is jammer, want ik kan ze daarin ontlasten.’ Naast het grafische werk
2010 Bouw
alle klussen welkom, dus heb ik meer naar mij toe getrokken en dat heb ik eigenlijk niet meer losgelaten.’ Van 1 dag per week Habeon Graphics naar full time was een kwestie van een paar jaar. ‘Ik vind het belangrijk dat wat wij als Heembouw naar buiten toe presenteren er goed uit ziet en de
heeft Björn in de sociale media een belangrijk aandachtspunt. ‘Dat is nieuw en biedt heel veel mogelijkheden voor een organisatie als de onze; en het heeft ook alles met
22
1,70%
Heembouw Groep
6,30%
Holding
11,50%
Habeon Architecten
3,80%
Heembouw Ontwikkeling
Heembouw Amersfoort
2008 Bouw
de slag. Daar ging wel het een en ander aan vooraf: stages (MTS en HTS),
Heembouw Breda
Heembouw Rotterdam
‘Een mooie presentatie maakt onze toegevoegde waarde goed inzichtelijk. Het geeft echt voldoening wanneer ik daarmee kan bijdragen aan het binnenhalen Niet veel bouwondernemingen hebben een eigen grafisch vormgever in huis. van een project.’ Heembouw wel; Björn Bouwmeester is sinds 2010 full time als vormgever aan
Heembouw Roelofarendsveen
‘Met een mooie presentatie bijdragen aan het binnenhalen van een project’
Heembouw Noordwijkerhout
Verzuimcijfers per jaar per organisatie-onderdeel
MVO Jaarverslag
presentatie en uitstraling te maken. Ik vind het leuk om daar helemaal in te duiken en te ontdekken wat er allemaal kan.’
8,90%
8,30%
23,80%
2,10%
18,50%
-
-
-
10,00%
UTA
1,50%
1,00%
0,60%
2,50%
1,60%
0,8%
2,20%
1,20%
1,50%
Totaal 2010
4,40%
2,50%
7,40%
2,30%
9,20%
0,8%
2,20%
1,20%
4,10%
MVO Jaarverslag
23
Duurzaamheidsuggestie ‘Op de bouw zouden we van die urban windmills (windmolens voor een bebouwde, stedelijke omgeving) kunnen inzetten. Al onze uitvoerders hebben een eigen keet; zet daar een windmolen bij en laat die meeverhuizen als de keet naar een ander werk gaat.’
Eric Roelofswaard
Verzuimhistorie Heembouw Groep 10,0%
Ten opzichte van vorig jaar is ons kort verzuim gedaald, maar ons lang verzuim is
8,0%
gestegen. Dit veroorzaakt de stijging naar 4,1% in 2010.
6,0% 4,0%
6,1 4,7
3,9
3,8
3,6
2,0%
3,9 3,1
2,7
2007
2008
4,1
‘Ook zelf duurzaamheid bij klanten onder de aandacht brengen’
0,0% 2002
2003
2004
2005
2006
2009 2010
Ongevallen Heembouw Groep
In de bouwbranche trof de crisis de architectenbureaus als een van de eersten. Eind 2009 was ook bij
27
Bijgaand een schematische weergave van het
Habeon Architecten het werk niet toereikend voor het aantal mensen. De aannemer kon echter nog collega’s
aantal ongevallen over de afgelopen jaren,
gebruiken en voor de tweede keer maakte een drietal Habeon-medewerkers tijdelijk de
waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen
19
overstap, waaronder
ongevallen zonder en ongevallen met verzuim.
technisch projectleider Eric Roelofswaard. Inmiddels zijn de collega’s weer terug bij Habeon, maar heeft
Eric ervoor gekozen bij Heembouw Roelofarendsveen te blijven als planontwikkelaar i.o.
16
Aantal ongevallen Aantal verzuimgevallen t.g.v. ongeval
13
‘Dat is leuk, ik leer weer heel veel. Dat vind ik belangrijk: niet op de automatische piloot draaien maar steeds nieuwe kennis vergaren. Zo is het eigenlijk mijn hele loopbaan hier al gegaan; ik ben 13 jaar geleden gestart als tekenaar achter een tekentafel, en kreeg er in de loop van de tijd steeds weer nieuwe dingen bij en liet andere achter. En nu zit ik op een hele dynamische en afwisselende plek waar het er om
9
8
‘Geen dag is hetzelfde; dat is spannend en leuk.’
gaat alle aanwezige kennis te bundelen om de
klantwens zo goed mogelijk in te vullen. Dat betekent veel contacten, op allerlei vlakken;
geen dag is hetzelfde; dat is spannend en leuk.’
5
Planontwikkeling zit voor in het proces met volop gelegenheid duurzaamheidaspecten met opdrachtgevers te bespreken.
2
‘Dat kan nog wel verbeterd worden; als klanten het niet zelf ter sprake brengen moeten wij het een beetje sturen en zelf aan de orde stellen. 2003
24
MVO Jaarverslag
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Dat moet nog meer
gemeengoed worden.’
MVO Jaarverslag
25
‘Zorgen dat er minder overblijft’ Na 9 jaar als uitvoerder te hebben gewerkt,
Talentontwikkeling
Heembouw heeft zich hierbij ten doel gesteld in 2015 75% van
Talentontwikkeling is essentieel voor groei van
de vacatures vanaf projectleider in te vullen door iemand uit
medewerkers en van de organisatie. Dit is dan ook
onze eigen gelederen. Naast groei en ontwikkeling voor onze
één van de speerpunten van ons personeelsbeleid.
medewerkers heeft dit ook als voordeel dat leidinggevende
Heembouw wil haar medewerkers de mogelijkheid
posities worden ingevuld door medewerkers die al bekend zijn
bieden om te groeien en zich verder te ontwikkelen.
met de filosofie, werkwijze en cultuur van Heembouw.
heeft Bob van Amsterdam recent de overstap naar kantoor gemaakt. Bij Heembouw Noordwijkerhout is hij nu aan de slag als werkvoorbereider. ‘Ik wil graag
doorgroeien
naar projectleider; toen ik het renovatieproject in de Stieltjesstraat deed, zag ik dat we daar een
Ingevulde functies Groot MT 100%
Een assesment bevestigde Bob in zijn ambitie. ‘Ik heb met Martien en bedrijfsleider Ed Leuven een planning afgesproken;
werkvoorbereider; samen met collega Richard Jansen doe
Aantal intern
5 60%
50%
4
6
50%
65%
70%
75%
Doelstelling
55%
6
6
25%
2
ik heb net de laatste klus als uitvoerder op Tespelduyn afgerond en ben nu begonnen aan mijn eerste project als
Aantal extern 5
6
75%
vacature voor hadden. Ik heb directeur Martien Akerboom gebeld en zo is het balletje gaan rollen.’
1
1
0%
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
ik de Wagnerflat in Voorschoten. Het werkvoorbereiden moet ik eerst goed onder de knie krijgen en dan kan ik stap voor stap verder.’ In zijn Pop* staat beschreven welke
opleidingen daarvoor nodig zijn. Dat je als projectleider toch nog direct met de bouw te maken hebt, spreekt Bob aan. ‘En ik vind het leuk en interessant ook meer te
leren over
de financiële kant van een project.’
Kennisgroepen Onder een kennisgroep verstaan wij een groep van professionele
Bob’s ontwikkeling heeft alles te maken met de mensenkant
medewerkers met een gezamenlijk thema als kennisgebied
van MVO. Gevraagd naar zijn ervaring met de andere aspecten
die projectgebonden kennisdeling en kennisontwikkeling
van MVO zegt Bob: ‘Ik heb in het groepje gezeten dat zich
bewerkstelligd, en er voor zorgt dat deze kennis wordt
met de FSC certificering bezig hield; goed dat we dat doen.
uitgedragen en wordt gespiegeld in de organisatie.
Op kantoor hebben we nu inmiddels led verlichting; prima,
Met als doel het gezamenlijk delen en ontwikkelen van kennis
heb ik deels thuis ook.’
in relatie tot de organisatiebehoefte, zodat het kennisniveau vestigingsoverschrijdend standaardiseert en continue verbetert.
Duurzaamheidsuggestie
Het afgelopen jaar zijn er 11 groepen gedefinieerd als kennisgroepen: Administrateursoverleg Calculatiewerkgroep
‘Ik vind het leuk en interessant ook meer te leren over de financiële kant van een project.’
DUBO nieuwbouw Inkoop ISO/VCA Lean bouwen volgens Heembouw Managemind (facturatiesysteem) Navision projecten (ERP-systeem) Planontwikkelaars Powerproject (planningssysteem)
*Pop= persoonlijk ontwikkelplan
26
MVO Jaarverslag
Bob van Amsterdam
‘Het stoort mij wel dat er nog betrekkelijk veel bouwmateriaal wordt weggegooid op de bouw, bijvoorbeeld (gevel)stenen die over zijn. Hiervoor zouden met leveranciers afspraken gemaakt moeten worden over retourneren van overtollig materiaal op de bouwplaats vs. kosten hiervan. Ook het scheiden van afval op de bouwplaats zou nog wel verbeterd kunnen worden. Er worden nog te veel “bouw-sloop” bakken afgevoerd. Dit is een mentaliteitsverandering die waarschijnlijk toch tijd nodig heeft.’
Seriematige Renovatie
MVO Jaarverslag
27
6
Opleidingsdagen Net als in 2009 hebben wij ook in 2010 onze
5
5,1
Dit is een gevolg van beperktere opleidings
4,5
4
budgetten en minder nieuwe collega’s, waardoor er 3,4
3 2
doelstelling voor opleidingsdagen niet gehaald.
3,4
3,3 2,6
2,2 2,3
2,0
2,2 1,5
1 0
Bouw
UTA-U
Doelstelling Bouw Doelstelling UTA/UTA-U
2007
2008
2009
Gemiddelde opleidingsdagen per medewerker Groep
Opleidingskalender Inkoop
Juridisch
Inkoop en Onderhandelen UAV Contracten WKA (Wet Keten Aansprakelijkheid) Introductie- en Cultuurworkshop
Heembouw / Lean
Cultuurtraining Lean “basis” Wekelijkse werkbespreking
Vaardigheden
Coaching voor Coaches “basis” Time Management IBIS TRAD “gevorderden”
Automatisering
Navision “uitvoerders” Navision “projecten” gevorderden Navision “managers” Bouwbesluit “basis” Fysieke belasting Steigerbouw
Bouwgerelateerd
Veilig werken met de heftruck Veilig werken met de hoogwerker Veilig werken met de verreiker Voorkomen van bouwfouten / tekening lezen Leermeester BHV
Veiligheid
VCA VOL VCA
28
minder in company trainingen werden gehouden.
3,1
MVO Jaarverslag
2010
UTA
Heembouw en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Beleidsverklaring Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Het creëren van toegevoegde waarde voor de klant is ons bestaansrecht. In ons handelen
‘Alles wat je hergebruikt is duurzaam’
staat de klant centraal. Daarnaast is mensgerichtheid een belangrijke onderscheidende factor
Voor Marco Kruyt, calculator/werkvoorbereider
in onze bedrijfscultuur. In onze wijze van ondernemen krijgt de samenwerking met de klant,
renovatie bij Heembouw Rotterdam is het
onze leveranciers en onze eigen werknemers alle aandacht. Dit maakt ons een aantrekkelijke
vanzelfsprekend. ‘Je moet zuinig zijn op alles
partij voor onze omgeving.
wat je hebt. Daarom is renovatie ook niet alleen leuk en boeiend, maar vooral ook
duurzaam.’
Heembouw is een lerende organisatie die zich continue verbetert. Wij besteden voortdurende aandacht aan innovatie om dé integrale huisvestingsoplossing te creëren en realiseren. Als onderneming staan wij midden in de
‘Dus privé betekent dat ondermeer dat ik kijk waar de spullen
samenleving en nemen wij onze verantwoordelijkheid voor ons handelen en de effecten ervan op onze omgeving.
die ik gebruik vandaan komen. Komen die sinaasappels bijvoorbeeld uit Zuid-Amerika of uit Europa? Als eenling kan
Van oudsher geven wij veel aandacht aan de MVO-pijlers people en profit. Dit uit zich onder andere in onze
je daar niet direct sturing aan geven, maar je ziet dat er in
voortdurende zorg voor onze professionaliteit via ons kwaliteitsmanagementsysteem, opleidingen, innovaties
de samenleving steeds meer een omslag in het collectieve
en toepassing van de Lean-filosofie in de organisatie. Planet is een aspect waar wij de laatste jaren intensief
denken komt. Bedrijven beginnen zich te realiseren dat
aandacht aan besteden. De werkgroep duurzaamheid die wij een aantal jaren geleden hebben opgericht
wanneer ze goed kunnen uitleggen waarom iets een hogere
heeft zich in eerste instantie vooral gericht op het verzamelen van kennis over de toepassing van duurzame
kostprijs heeft, de consument dit accepteert. Max Havelaar
materialen en het nemen van energiebesparende maatregelen. Nu adviseren wij de klant in de ontwerpfase over
koffie is hiervan een goed voorbeeld.’
de mogelijkheden die er op dit gebied zijn. Verder richten wij ons op het verder vergroten van het bewustzijn en betrokkenheid van onze medewerkers ten aanzien van verduurzaming zodat ze met ons meegaan in onze
Dit drinken we ook op de Heembouw vestigingen. Hoe ervaart
ambitie om dé duurzame turnkey bouwer van Nederland te worden.
Marco verder de duurzaamheidgedachte bij Heembouw?
Op deze wijze zal Heembouw daadwerkelijk een bijdrage leveren aan de verduurzaming van de samenleving.
‘We zijn op de goede weg, maar het kan altijd duurzamer. We hebben net met een installateur om de tafel gezeten voor
Wij voeren ons beleid uit in overeenstemming met de van toepassing zijnde wet- en regelgeving, vergunningen
een project waarbij het erom gaat of we een gas gestookte ketel
en normen alsmede de vrijwillige gedragscodes en richtlijnen die Heembouw onderschrijft. Wij streven naar
aanbieden, of een warmtepomp die je in 7 jaar terugverdient.
een continue verbeteringproces en toetsen ons kwaliteitssysteem door middel van interne en externe audits,
Ik vind dat je
reguliere besprekingen, en via preventieve en correctieve maatregelen. Daarnaast communiceren wij transparant
aanbieden en dat je daarbij ook hard moet kunnen maken
over de behaalde resultaten.
wat iets de klant kost of oplevert. Want de klant vindt
bewust duurzaamheidoplossingen moet
duurzaamheid wel belangrijk maar kijkt ook naar de investering. De Groepsdirectie stelt de benodigde aandacht, personeel, kennis, middelen en informatie beschikbaar om dit
Wij moeten een klant attenderen op de mogelijkheden en hem
beleid om te zetten in verdere verbeteringen. De eindverantwoordelijkheid voor de voortgang van verduurzaming
goed
adviseren. Zo creëer je een stuk meerwaarde.’
ligt bij de Groepsdirectie. Namens de Groepsdirectie heeft Stefan van der Zwet de verantwoordelijkheid het beleid om te zetten naar een programma van uitvoering. De daadwerkelijke uitvoering is uiteindelijk de verantwoordelijkheid van een ieder die betrokken is bij de activiteiten van Heembouw. Roelofarendsveen, 6 juni 2011 Groepsdirectie Heembouw, Peter Lammertink Erwin van Berkel Roland van Oostrom Stefan van der Zwet
30
MVO Jaarverslag
‘Wij moeten een klant attenderen op de mogelijkheden en hem goed adviseren. Zo creëer je een stuk meerwaarde.’
MVO Jaarverslag
31
Duurzaamheidsuggestie
‘Heembouw heeft als slogan: aan alles gedacht, en ik vind dat wij als leverancier dat dus ook moeten doen.’ John Overdevest en Robert Kwintenberg
Robert: ‘Je moet duurzaamheid concreet maken voor een opdracht gever. Laten zien dat duurzamer niet hetzelfde is als duurder. Terugverdientijden inzichtelijk maken, gebouwen voorzien van een energielabel: dat spreekt aan.’ John: ‘We kunnen denken aan duurzaamheidconcepten en deze samen met onze vaste leveranciers ontwikkelen en aanbieden, een beetje zoals de optiepakketten die de autobranche heeft. Door aan onze klant/eindgebruiker actiever en concrete voorstellen voor duurzaamheidoplossingen te doen, stimuleren we dit meer dan nu het geval is van alle kanten. Wij en onze leveranciers samen.’
‘Ingespeelde teams leveren een beter product voor een betere prijs’ De samenwerking tussen Heembouw en Voortman Staalbouw dateert uit de tijd waarin de huidige huisvesting van Heembouw Amersfoort werd gerealiseerd. Liep de samenwerking toen niet geheel vlekkeloos (‘ingekocht op matige specificatie en er waren discussies over meerwerk’), inmiddels is die onderlinge relatie verbeterd door verwachtingen beter uit te spreken, aldus inkoopmanager Heembouw John Overdevest en commercieel directeur Voortman Robert Kwintenberg. John: ‘Ik heb de historie van onze
beoordelingen van Voortman bekeken en die zijn goed en worden ook door de tijd heen steeds beter.’
Robert: ‘Heembouw heeft als slogan: aan alles gedacht, en ik vind dat wij als leverancier dat dus ook moeten doen. Bij Voortman werken we met accountmanagers, die moeten weten wat er bij de klant speelt. Heembouw is een van onze belangrijkste klanten en we horen graag wat er van ons verwacht wordt. Aan de andere kant willen we graag laten zien wat wij extra kunnen bieden. In de voorbereidende fase bijvoorbeeld kunnen we meer toegevoegde waarde leveren. Heembouw besteedt ook veel aandacht aan de voorbereiding, en gaat voor de beste kwaliteit; daarin vinden we elkaar.’ Voortman Staalbouw is één van de
voorkeurleveranciers van Heembouw. Hoewel in het huidige economische klimaat prijs vaak
de doorslag geeft, werkt Heembouw nog steeds vooral met haar vaste partners. John: ‘Ook bij prijsselecties kan je nog steeds voor voorkeursleveranciers kiezen. Als je kan werken met ingespeelde teams, die elkaar over en weer goed kennen en kennis uitwisselen, kan je snel schakelen, wordt de procestijd verkort, krijg je een betere kostprijs, minder faalkosten en uiteindelijk dus voor alle partijen een beter resultaat.’ Robert: ‘Dat past in de Lean-aanpak van Heembouw. We horen meer partijen zeggen: we gaan Lean bouwen, maar we zien dat Heembouw daar verder in is en verder in gaat. Heembouw vraagt van haar leveranciers ook
meerwaarde in het voortraject en dat willen wij ook graag
leveren. Geen selectie op prijs, maar samen werken aan een beter ontwerp, een betere aanpak. Dat levert een win-win situatie voor iedereen.’
32
MVO Jaarverslag
Heembouw en MVO in 2010
Duurzaamheidsuggestie
Heembouw geeft op verschillende manieren invulling aan aspecten van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Onderstaand een greep uit de verschillende activiteiten die het afgelopen jaar op dit
Fred Ketelaars
vlak hebben plaatsgevonden. (Interview zie pagina 15)
Op verzoek hebben wij het afgelopen jaar in diverse platforms
‘We gaan nu als vestiging investeren in ons kantoor, om het meer duurzaam te maken. We hebben met een warmte camera bekeken wat de tussenmuur tussen kantoor en werkplaats aan warmte verlies oplevert, en dat is echt heel veel. We gaan aan de slag met een nieuw dak, het glas wordt vervangen en de tussenmuur wordt geïsoleerd. Goed dat we dat zo oppakken.’
presentaties gegeven over de manier waarop wij met Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen omgaan en hoe wij concreet zaken oppakken, in combinatie met de Lean-filosofie, onder andere onder de vlag van Bouwend Nederland. Daarnaast hebben wij op alle technische universiteiten van
Wenneker pand in Schiedam
gepresenteerd.
Uitvoerder Patrick van Oudenallen (rechts) ontvangt de felicitaties van GP Groot. ‘Zijn’ project, klooster Alverna, heeft in 2010 het best gepresteerd op het gebied van afvalscheiding op de bouw.
FSC Chain of Custody Certificering Noordwijkerhout
Afvalscheiding op de bouw
Duurzaamheid in renovatieprojecten
Monitoren Energie Prestatie Waarde
Sinds eind 2010 is Heembouw FSC – CoC gecertificeerd.
In 2009 was 84% van de totale afvalstroom op de bouw
Duurzaamheid wordt meer en meer een vast terugkerend
De epc-norm* is een eis vanuit het Bouwbesluit. Na de
Het hout dat wij gebruiken in onze projecten wordt door de hele
niet gescheiden; nu is dit percentage gedaald tot 78%.
aandachtspunt in renovatieprojecten (zie interview Marco Kruyt).
verstrekking van de bouwvergunning worden vaak nog wijzigingen
handelsketen –van bos tot bouwwerk- gevolgd, wat opdrachtgevers
Het bewustzijn over afvalscheiding is toegenomen en
Voorbeeld hiervan is de herbestemming van het Wenneker pand
in het ontwerp en/of installaties doorgevoerd, die gevolgen
de garantie geeft dat het toegepaste houtproduct uit goed
samen met leverancier GP Groot worden afvalbeheerplannen
in Schiedam. Heembouw heeft in 2010 het Wenneker pand van
kunnen hebben voor de epc-waarde. Heembouw monitored
beheerde bossen komt. Dat betekent dat het hout geproduceerd
opgesteld. Er is nog veel te verbeteren, maar de eerste
een oude destilleerderij tot een cultureel centrum getransformeerd.
gedurende de uitvoering van haar turnkey en bouwteam projecten
is volgens de uitgangspunten van duurzaam bosbeheer.
resultaten zijn bereikt.
Hierbij is o.m. gekozen voor dakbedekking met minder
de epc-waarde, zodat wij kunnen bijsturen indien blijkt dat de
milieubelasting en met langere levensduur (EPDM).
wettelijke waardes overschreden dreigen te worden.
Nederland inmiddels onze Lean Bouwen aanpak in de praktijk
Profit:
Profit:
Profit:
Profit:
meerwaarde eindgebruiker hout, betere vergoeding bosbeheerder
verlaging kosten in de keten
visitekaartje voor Schiedam
minder kosten aan energie
People: betere leefomstandig heden in bosgebieden
FSC Coc
Planet:
People:
duurzaam beheerd bos
samenwerking in de keten
Afvalscheiding
Planet:
People:
minder verspilling
culturele bestemming pand
Renovatie
Planet:
People:
herbestemming minder schadelijk voor milieu dan nieuwbouw
n.v.t.
Epc-waarde
Planet: lager verbruik energie
Al het drukwerk dat Heembouw laat maken is overigens altijd FSC-gecertificeerd. Ook ons briefpapier heeft dit keurmerk, evenals het kopieerpapier dat gebruikt wordt.
34
MVO Jaarverslag
*epc= energie prestatie coëfficiënt
MVO Jaarverslag
35
Duurzaamheidsuggestie
Alex de Jong
Patrick van Oudenallen
‘Het verpakkingsmateriaal mag wel wat minder. Vooral installaties geven heel veel verpakkingsafval: papier, karton, plastic. Een persmachine voor karton zou al heel veel schelen; is bij grote werken mogelijk rendabel. Dat zouden we eens uit moeten zoeken. Maar het scheelt al een heleboel door het afval in een open bak aan te stampen, bijvoorbeeld met een graafmachine.’ En een tip die meer met besparen van kosten te maken heeft is het aanvragen van meerdere offertes bij verschillende leveranciers bij energie voor de bouwstroom. ‘Je bent snel geneigd naar een van de grote partijen te gaan, maar als je zoals wij straks bij Coremolen twee jaar op een bouw plaats zit,is het echt de moeite om de prijzen te vergelijken. We hebben nu een tweejarig contract afgesloten en dat gaat ons zo’n € 10.000,- per jaar schelen.’
‘Afvalscheiding op de bouwplaats: goed voor milieu en portemonnee’ Sinds begin 2010 is Heembouw met leverancier GP Groot containerservice bezig met het scheiden van afval op de bouw. Beter voor het milieu en de portemonnee. Uitvoerder Patrick van Oudenallen en voorman Alex de Jong bleken met hun projectteam in Aerdenhout (Alverna) de beste
afvalscheiders te zijn, met 30,9% bouw/
sloopafval dat gescheiden werd aangeboden. ‘We hadden er natuurlijk wel de ruimte voor,’ zo relativeert Patrick deze prestatie. ‘Maar we zijn er als Heembouw zeker goed mee bezig.’ Zo worden op elke bouwplaats aparte
containers geplaatst voor bouw/sloopafval, hout, puin en keet afval, plus een container voor chemisch
afval. Als daar ruimte voor is, kan dit uitgebreid worden met containers voor papier/karton en plastic. De bordjes op de bouwplaats verwijzen ernaar en op de tekeningen van de bouwplaats staan de containers ingetekend. Patrick: ‘ Tijdens het intake gesprek met leveranciers die op je bouw rondlopen en ook het eigen personeel komt dit aan de orde; dat we afval gescheiden inzamelen en waar de containers staan.’ Alex: ‘Niet dat alles dan gelijk goed gaat, want het blijft gemakkelijker om alles in één bak te gooien. Maar door mensen erop aan te spreken en ook in de wekelijkse werkbesprekingen erop terug te komen, krijg je wel veel voor elkaar.’ Patrick: ‘Je wordt er als bedrijf ook beter van. Een bouw/sloop afvalbak is duurder dan de andere containers en als je daar minder van inlevert, betaal je minder. Zo simpel is het.’ Met GP Groot is de doelstelling van 40% gescheiden aanleveren afgesproken. Dat ligt boven het gemiddelde van 34% dat in de branche mogelijk is. ‘Maar we blijven
ambitieus natuurlijk.’
‘Door mensen erop aan te spreken en ook in de wekelijkse werkbesprekingen erop terug te komen, krijg je wel veel voor elkaar.’
MVO Jaarverslag
37
Heembouw en MVO in 2011
Duurzaamheidsuggestie ‘We moeten ons blijven verdiepen in duurzaamheid en de mogelijkheden. Dat betekent ook tijdens de bouw al nadenken over de toekomst; hoe kan een gebouw na verloop van jaren worden hergebruikt? Blijven investeren in kennis en kunde, dat is belangrijk; dat maakt ons onderscheidend.’ Marco Kruyt
(Interview zie pagina 31)
In 2011 bouwt Heembouw verder aan verduurzaming.
ook de klant vertegenwoordigd is en waarbij de meest
Hierbij kijken wij voortdurend naar mogelijkheden
aansprekende integrale duurzame huisvestingsoplossing
die er zijn vanuit een pragmatische en realistische benadering. De volgende thema’s zijn als kernpunten voor 2011 vastgesteld:
wordt gekozen. In deze aanpak staat de onderlinge samenwerking, kennisuitwisseling, en het optimaal benutten van de aanwezige expertise centraal, om het doel, de meest duurzame huisvestingsoplossing te kunnen bieden.
1. Starten met het behalen van het Forest Stewardship Council (FSC) Chain of Custody (CoC)-certificaat voor alle vestigingen. 2. Het vaststellen van onze koolstofdioxide uitstoot (CO2 uitstoot) en opstellen van doelstellingen deze te verminderen. 3. Dubo-challenge: 4 projectteams samengesteld uit collega’s
Energiebesparende maatregelen huisvesting Heembouw
Innovatie
Een beter milieu begint bij jezelf. Daarom heeft Heembouw voor
Afgelopen jaar zijn de eerste stappen gezet op het gebied van
al haar vestigingen geïnventariseerd welke energiebesparende
werken met bouw informatie modellen (BIM). Twee pilotprojecten
maatregelen kunnen worden genomen om uiteindelijk tot een
zijn door Habeon Architecten in BIM uitgevoerd. Het werken met
compleet duurzame werkomgeving te komen. Bij een aantal
BIM zorgt ervoor dat wij onze klanten beter kunnen informeren,
Bij 1: FSC CoC certificering
vestigingen zijn deze maatregelen in 2010 al doorgevoerd;
de faalkosten verminderen, in minder tijd kunnen calculeren en
In 2010 heeft de vestiging Noordwijkerhout als 1e Heembouw-
de andere vestigingen volgen in 2011 (zie interviews Bob van
de samenwerking nog beter kunnen faciliteren. In de loop van
vestiging het FSC CoC certificaat behaald. Het proces van
Amsterdam en Fred Ketelaars).
2011 zullen onze projecten allemaal in BIM worden uitgevoerd.
certificering van de andere vestigingen start in 2011.
van de verschillende vestigingen, gaan elk een project op de meest duurzame manier uitwerken.
Net voor de bouwvak is de eerste pilot gestart met Bouwportaal,
Sponsoring
een digitaal platform via welke in- en externe gebruikers projectgegevens, -informatie en kennis naadloos met elkaar
Bij 2: Verminderen CO2 uitstoot
Met onze vestigingen willen wij onderdeel zijn van de
kunnen uitwisselen. Door optimaal gebruik te maken van de
Heembouw werkt stap voor stap aan het verlagen van
lokale gemeenschap. Met sponsoring ondersteunen wij
meest actuele informatie over bedrijfsprocessen heen, werken
haar CO2 uitstoot. Dit begint met het bepalen van de
maatschappelijke activiteiten op het gebied van cultuur, sport
projectteams op een efficiëntere manier samen. Begin 2011 is
CO2 uitstoot van onze eigen organisatie en het ontwikkelen
en jeugd. Zo is Heembouw sponsor van de Huttenbouw in
Bouwportaal operationeel geworden.
van doelstellingen en een bijbehorend programma om de
de gemeente Kaag en Braassem, een vakantie-activiteit waar
Verder is in 2010 het digitale factureringssysteem Managemind in
CO2 uitstoot te reduceren. Energieverbruik speelt hier een
jaarlijks honderden kinderen aan deelnemen.
de gehele organisatie geïmplementeerd. Alle inkomende facturen
belangrijke rol in alsmede het materiaalverbruik. De focus
en bonnen worden na binnenkomst, direct ingescand en digitaal
ligt voor Heembouw eerst op het realiseren van energiezuinige
opgeslagen op een centrale server. Na het scannen worden
gebouwen en/ of het realiseren van verbouwingen en
de gegevens op de factuur automatisch afgelezen. Vanaf dit
renovaties waarbij het gebouw energie zuiniger wordt.
moment loopt de fiattering volledig digitaal. Deze werkwijze heeft
Eén van de enthousiaste deelnemers aan de jaarlijks terugkerende huttenbouw, gesponsord door Heembouw.
38
MVO Jaarverslag
grote voordelen als het gaat om efficiëntie en de betrouwbare
Het behalen van het certificaat is voor ons overigens niet
verwerking van documenten. Door de gestructureerde opslag
een doel op zich, maar wij zien de ladder vooral als één
kunnen facturen en bonnen altijd getraceerd worden en beschikt
van de instrumenten om Heembouw te helpen concreet
iedereen over adequate informatie.
invulling te geven aan verduurzaming.
En verder
Bij 3: Dubo-challenge
En verder is de koffie die wij binnen Heembouw gebruiken
Vier projectteams samengesteld uit collega’s van de
geproduceerd onder het Max Havelaar keurmerk voor Fairtrade.
verschillende vestigingen gaan elk een project op de
Producten met het Max Havelaar keurmerk zijn geproduceerd en
meest duurzame manier uitwerken, zonder beperking van
verhandeld onder eerlijke voorwaarden. Hiermee worden kleine
beschikbare middelen, materialen en andere beperkende
producenten in ontwikkelingslanden geholpen een betere plek te
factoren. Uiteindelijk doel: presentatie van de vier
verwerven in de handelsketen, zodat zij kunnen leven van hun werk.
projectenvoorstellen aan een deskundige jury, waarin o.a.
MVO Jaarverslag
39
Duurzaamheidsuggestie
Marc van Rijssen en Bram Schakenbos
‘We moeten ons blijven verdiepen in duurzaamheid en de mogelijkheden. Dat betekent ook tijdens de bouw al nadenken over de toekomst; hoe kan een gebouw na verloop van jaren worden hergebruikt? Blijven investeren in kennis en kunde, dat is belangrijk; dat maakt ons onderscheidend.’ De Groep Ondernemingsraad; v.l.n.r. Ton Sanders, Peter van Amsterdam, Koos Spitters, Jeffry Jacobs, Quirien van Berkel, Ronald van Diemen, Jan van der Geest, Jordy de Jong en Marc van Rijssen.
‘We staan voor ons personeel; dat is een duurzaam goed’ ‘Bewaking van de sterke cultuur van Heembouw’. Oud-voorzitter van de Groep Ondernemingsraad Bram Schakenbos en huidige voorzitter Marc van Rijssen zijn het er roerend over eens. Dat is een van de belangrijkste taken die de GOR heeft.
Over zijn drijfveer zegt Bram: ‘Ik wilde meer van het bedrijf weten en ook een gehoor geven aan mijn collega’s. Mijn
betrokkenheid bij Heembouw is altijd groot geweest; dat je dan actief
wordt in de medezeggenschap is dan een logische stap.’ Marc: ‘Die betrokkenheid geldt voor mij ook; en ik vind het interessant om groepsbreed te ervaren wat er gebeurt in de organisatie; op de vestiging Amersfoort waar ik zit, maak je dat minder intens mee.’
‘Informeren met een knipoog, dat werkt goed. Zo bereik je iedereen en dat is belangrijk.’
Waar medezeggenschap vaak geassocieerd wordt met bozige mannen aan de poort van een bedrijf, die ‘actie, actie’ roepen, is dat bij Heembouw totaal niet aan de orde. Marc: ‘Wij hebben een open en transparante cultuur; we zijn goed op de hoogte van wat er speelt. Omdat er dus weinig onduidelijkheden zijn voor het personeel, wordt er minder snel bij ons als ondernemingsraad aangeklopt. Maar als er echt iets is, en we merken: ‘hier lopen mensen mee’, dan kaarten we dat aan. Zo blijft ons
cultuurgoed gewaarborgd.’
Een van de zaken waar de ondernemingsraad mee bezig is geweest, zijn de flexibele werktijden. ‘Dat hebben we besproken, vastgelegd hoe het werkt. Wie later wil beginnen of eerder stoppen, kan dat aanvragen, met de reden ervoor. Dat heeft meestal met een zorgtaak te maken, kinderen die later naar school gaan, vrijwilligerswerk dat eerder begint. Op zich werkt dit zo prima.’ Bram: ‘Kijk, structureel binnenkomen wanneer je wilt, dat werkt niet. Maar nu is er duidelijkheid wat er kan, en dat is belangrijk.’Marc: ‘Daar gaat het vooral ook om; een goede
terugkoppeling geven wat er is afgesproken. Ook als dat wellicht niet positief is, het gaat erom dat je duidelijk bent.’ Bram heeft de afgelopen zes jaar op de jaarlijkse personeelsbijeenkomst de ondernemingsraad gepresenteerd. ‘Ik wilde de OR meer bekend maken, en meer bewustwording krijgen voor hetgeen de OR doet.’ Marc: ‘Dat heeft Bram heel goed gedaan en dat wil ik ook doorzetten. Informeren met een knipoog, dat werkt goed. Zo bereik je iedereen en dat is belangrijk.’
40
MVO Jaarverslag
42
MVO Jaarverslag
MVO Jaarverslag
43
