mvo-jaarverslag 2012 Zicht mn mvo-jaarverslag

mvo-jaarverslag 2012

Zicht

mn mvo-jaarverslag 2012 1

Inhoud 3 Zicht 18

Verankering van MVO

37

Duurzame pensioenen en verzekeringen

46

Verantwoord vermogensbeheer

74

Vitale medewerkers

87

Verantwoorde impact op de omgeving

102

Integere waardecreatie

112

Over dit verslag


Zicht


Zicht

Voorwoord M

N voert pensioenregelingen en ver-

mers. En voor MN een opdracht om

zekeringen uit en beheert de vermo-

deze maatregel perfect uit te voeren,

gens van haar klanten. Daarmee is

al zouden we het liever niet doen.

MN medeverantwoordelijk voor de financiële toekomst van twee miljoen

We hadden stevige MVO-ambities voor

werknemers en oud-werknemers van

2012. En we hebben er met gedreven-

zesendertigduizend ondernemingen.

heid aan gewerkt. De economische

Daar ligt de kern van de business van

crisis en onzekerheid in de pensioen-

MN: onze opdrachtgevers, deelnemers,

wereld hebben het afgelopen jaar veel

uitkeringsgerechtigden en de werkge-

gevraagd van de organisatie en de

vers kunnen ervan op aan dat we hun

medewerkers. Tegen die achtergrond

regelingen goed uitvoeren en dat we

hebben we het tempo waarin wij onze

hun vermogen verantwoord beleggen.

MVO-ambities willen realiseren aan-

Zo geven we vorm aan maatschappe-

gepast. Maar dat neemt niet weg dat

lijk verantwoord ondernemen (MVO).

we belangrijke stappen hebben gezet: gedeeltelijk juist vanwege de crisis.

Werken aan de financiële toekomst

Wanneer het minder gaat in de samen-

van mensen is werk dat voldoening

leving en deelnemers zich ongerust

geeft. Maar in 2012 zat daar een scha-

maken over hun pensioen, wint MVO

duwkant aan. Enkele fondsen moesten

aan relevantie. Wij zijn ervan over-

aankondigen dat zij genoodzaakt

tuigd dat ons MVO-vergezicht bij-

waren om de pensioenen te verlagen.

draagt aan het oplossen van de crisis

Een noodzakelijke maatregel om de

waar we ons nu in bevinden. In 2012

pensioenen voor de toekomst veilig te

hebben we onze MVO-vergezichten

stellen. Maar niettemin een pijnlijke

dan ook doorvertaald naar doelstellin-

maatregel voor de betrokken deelne-

gen in al onze businessplannen.


Zicht

Eén zon vergezicht is het vergroten

een groen energielabel voor het vast-

van het pensioenbewustzijn. MN heeft

goed in portefeuille van onze klanten

tegen die achtergrond gewerkt aan

te realiseren.

de realisering van het zogenoemde digitaal pensioenfonds. Dit concept

Weer een ander vergezicht is het

biedt deelnemers en gepensioneer-

verduurzamen van onze bedrijfsvoe-

den een duidelijker inzicht in hun

ring. In 2012 zijn we verhuisd van vier

pensioen(opbouw). Alle betrokken

kantoren in Rijswijk naar het Zilveren

deelnemers, werkgevers en fondsbe-

Toren-gebouw in Den Haag. Daarbij

stuurders worden voortaan geheel op

kozen wij voor renovatie en niet voor

maat geïnformeerd. We komen zo ook

nieuwbouw. De renovatie en inrichting

tegemoet aan de eisen van de toezicht-

van het gebouw zijn duurzaam aan-

houders over transparantie en heldere

gepakt, gericht op de lange termijn.

communicatie. Een ander vergezicht

De verhuizing gaf ons tevens de kans

is het vormgeven aan maatschappe-

ons mobiliteitsbeleid te vernieuwen

lijk verantwoord beleggen. Namens

en in lijn te brengen met onze MVO-

opdrachtgevers belegt MN ongeveer

ambities. We zijn er trots op dat dit niet

10% (circa 90 miljard) van het totale

onopgemerkt is gebleven: Bereikbaar

Nederlandse pensioenvermogen. Wij

Haaglanden koos ons als winnaar

adviseren onze opdrachtgevers om

van de MobiliteitsAward Haaglanden.

ambitieus te zijn op het gebied van

Daarnaast hebben we in het kader van

maatschappelijk verantwoord beleg-

Het Nieuwe Werken (HNW)en goed

gen en ondersteunen hen hierbij.

werkgeverschap veel energie gestoken

Wij streven ernaar om te beleggen

in het bieden van maatwerk aan onze

volgens onze tien leidende principes

medewerkers.

voor milieu, maatschappij en goed ondernemingsbestuur. Het afgelopen

We hebben deze en andere vergezich-

jaar hebben we stappen gezet om ook

ten in dit MVO-verslag opgeschreven.

onze externe fondsenmanagers vol-

Op deze manier willen we open zijn

gens deze principes te laten werken.

over onze ambities en eerlijk over

Daarnaast hebben we een ambitieus

inspanningen en resultaten. Dit

duurzaamheidsplan opgesteld voor de

leverde ons vorig jaar een achttiende

vastgoedportefeuille met als doel om

plaats op in de Transparantiebench-


Zicht

mark 2011. Daarmee scharen we ons

formance Indicators (KPI’s), om onze

nu in de kopgroep. Dit jaar verschijnt

resultaten beter te kunnen meten en

ons MVO-verslag voor het eerst geheel

monitoren, staat hoog op de agenda.

online. Daarbij tonen we de nauwe

Ook een stakeholderconsultatie ten

samenhang met die van het financieel

aanzien van ons MVO-beleid krijgt

jaarverslag; het duidelijke bewijs dat

hoge prioriteit.

MVO steeds meer een integraal onderdeel van onze bedrijfsvoering wordt.

Ik sta met vertrouwen tegenover de uitdagingen die op ons afkomen. We

2013 wordt een belangrijk jaar voor

hebben bewezen dat we koers kunnen

MN en haar klanten. De nieuwe wetten

houden in zwaar weer en we zullen

en regels die uit het pensioenakkoord

daarom op dat kompas blijven varen.

voortvloeien, zijn nog niet definitief

Dat alles met uiteindelijk maar één

bekend. Maar duidelijk is dat het

vergezicht: zorgen voor een vitale

komende jaar in belangrijke mate in

financiële toekomst voor onze

het teken zal staan van het ontwerpen

klanten.

van nieuwe pensioenregelingen. MN heeft voorbereidingen getroffen om de

Den Haag, 20 juni 2013

implementatie daarvan te realiseren. In onze MVO-ambities voor het komende jaar brengen we een verdieping aan: het bepalen van Key Per-


Walter Mutsaers, directeur Klantrelaties en voorzitter MVO-committee MN

Zicht

Overzicht MVO-resultaten MN is een van de grootste pensioenuitvoerders en vermogensbeheerders van Nederland. Haar kerntaken bestaan uit het uitvoeren van pensioenregelingen en verzekeringen en het beheren van de vermogens van haar klanten. Wij beheren een vermogen van ongeveer 90 miljard euro voor diverse pensioen fondsen. MVO vormt een integraal onderdeel van onze algemene visie, missie, kernwaarden en strategie.

O

nze MVO-ambitie verwoorden wij

in doelstellingen die vanaf 2013 onder-

als volgt:

deel zijn van onze businessplannen. Een ander belangrijk onderwerp in dit hoofdstuk is de betrokkenheid en de

Wij realiseren de vitale financiële toekomst van onze klanten door toonaangevend duurzaam te handelen.

structurele dialoog met onze belangrijkste stakeholders. Daardoor blijven wij op de hoogte van relevante ontwikkelingen en van hun verwachtingen. Een voorbeeld hiervan is het jaarlijkse klanttevredenheidsonderzoek; hieruit blijkt dat de overalltevredenheid is gestegen van 7,0 naar 7,4. Verder gaan we ook in op onze rol in het pensioendebat in Nederland en de Europese Unie. Zo besteedde de afdeling Public Affairs in 2012 onder andere aandacht

In dit verslag geven we inzicht in

aan de herziening van het financieel

de voortgang ten aanzien van deze

toetsingskader en de herziening van

ambitie.

de Europese Pensioenfondsenrichtlijn

In het hoofdstuk ‘Verankering van

(IORP).

MVO’ laten we zien dat voor ieder onderdeel binnen MN MVO-vergezichten zijn goedgekeurd en zijn vertaald


Zicht

De AFM heeft in 2012 verschillende

gevers en het is onze ambitie om in de

speerpunten bepaald om het vertrou-

verdere ontwikkeling op dit terrein

wen in de financiële sector te her-

een ‘een tandje bij te zetten’.

stellen. In het hoofdstuk ’Duurzame

In het hoofdstuk ‘Vitale medewer-

pensioenen en verzekeringen’ gaan we

kers’ beschrijven wij uitgebreid hoe

in op onze bijdrage hieraan. Bijvoor-

wij omgaan met ons belangrijkste

beeld het realiseren van een digitale

kapitaal: onze medewerkers. Bijvoor-

pensioenomgeving die onder andere

beeld hoe wij enerzijds een gematigd

bijdraagt aan meer transparantie in

variabel beloningsbeleid toepassen

de financiële toekomst van pensioen-

en anderzijds door ons strategisch

deelnemers. Een ander voorbeeld is de

personeelsbeleid onze ondernemings-

aandacht voor heldere communicatie-

doelen kunnen halen. MN Werkt! is de

uitingen. In 2012 hebben we in dit

titel waaronder wij invulling geven

kader alle voorbereidingen getroffen

aan de principes van het nieuwe

voor het keurmerk klantgericht verze-

werken. Hierbij hebben medewerkers

keren zodat NV Schade hier in 2013 aan

veel meer mogelijkheden om mede te

kan voldoen. We schrijven onze brie-

bepalen waar en wanneer zij werken.

ven op een niveau dat voor 95% van de

Wij zijn er trots op dat onze medewer-

Nederlanders begrijpelijk is.

kers ons waarderen met een 7,5 voor de algemene tevredenheid en dat wij

Over de voortgang van maatschappe-

wederom het predicaat topwerkgever

lijk verantwoord beleggen rapporteren

hebben mogen ontvangen. In 2013 gaan

we in het hoofdstuk ‘Verantwoord

we werken aan een diversiteitsbeleid

vermogensbeheer’. Er zijn belangrijke

dat past bij onze strategische perso-

stappen gezet op het gebied van imple-

neelsplanning.

mentatie van Verantwoord Beleggen in het beleggingsbeleid en de portefeuil-

MN vindt dat ze ten aanzien van MVO

les. Zo hebben wij ervoor gezorgd dat

zelf het goede voorbeeld moet geven

ook externe managers ESG-criteria

in haar eigen bedrijfsvoering en ook

toepassen. Daarnaast voeren wij dia-

haar leveranciers moet stimuleren tot

loog met brokers over het ESG-beleid,

meer duurzaamheid. In het hoofdstuk

wat onder andere heeft geleid tot meer

‘Verantwoorde impact op de omge-

transparantie van brokers. Ook beste-

ving’ gaan we in op hoe onder andere

den wij veel aandacht aan ESG-criteria

de verhuizing naar de Zilveren Toren

binnen de vastgoedbeleggingen. MN

bijdraagt aan het verlagen van onze

weet zich op de goede weg met verant-

CO2-voetafdruk. Ook zijn er verschil-

woord beleggen voor en door opdracht-

lende stappen gezet om MVO verder


Zicht

te borgen in ons inkoopproces. Een

anceonderwerpen. Ook hebben wij ons

ander onderdeel binnen ‘Verant-

risicobeleid op een aantal onderdelen

woorde impact op de omgeving’ is onze

herzien om de steeds hogere verwach-

maatschappelijke betrokkenheid.

tingen van onze stakeholders op dit

Door kennissponsoring hopen wij bij

gebied waar te kunnen blijven maken.

te dragen aan het moderniseren en

Op een door ons georganiseerde bijeen-

verduurzamen van het toekomstige

komst met de toezichthouders, onze

pensioenstelsel. In 2012 zijn we in dit

opdrachtgevers en medewerkers van

kader bijvoorbeeld begonnen met de

MN spraken we onder andere over

MN Leerstoel Pension Economics aan

het crisisplan dat pensioenfondsen

de Universiteit van Amsterdam.

moeten opstellen en over het belang van heldere pensioencommunicatie

Er wordt terecht van ons verwacht

aan deelnemers. Deze bijeenkomst is

dat wij integer handelen, goed bestuur

positief ontvangen.

uitoefenen en verantwoording afleggen. Daarnaast zijn een goede kostenbeheersing en risicomanagement van belang. In het hoofdstuk ‘Integere waardecreatie’ laten wij zien hoe wij hier invulling aan geven. Ten aanzien van de interne bedrijfsvoering zijn verschillende stappen gezet ter vergroting van de bewustwording van onze medewerkers aangaande compli-


Zicht

MVO: prestaties en uitdagingen in vogelvlucht


Zicht

Vervolg


Zicht

Vervolg


Zicht

Vervolg


Zicht

MN in het kort Kerncijfers


Zicht

M

N realiseert voor veel mensen hun

sen, sociale partners en verzekeraars

financiële toekomstvoorziening. Voor

– en namens hen – voeren wij sociale

bijna twee miljoen werknemers en

regelingen en verzekeringen uit en

ruim zesendertigduizend werkgevers

beheren wij vermogens. Daarnaast

int en belegt MN premies. Ook keert

adviseren wij hen ook beleidsmatig.

MN pensioenen en inkomensverzeke-

Dit hoofdstuk gaat over de manier

ringen uit. Samen met pensioenfond-

waarop MN het werk structureert.

Onze structuur Mn Services N.V. heeft drie aandeelhouders. Dit zijn drie afzonderlijke stichtingen die de aandelen ten titel van beheer houden. Zij hebben certificaten uitgegeven aan: ▪▪ Pensioenfonds Metaal en Techniek (PMT) ▪▪ Pensioenfonds van de Metalektro (PME) ▪▪ Bedrijfspensioenfonds voor de Koopvaardij


Zicht

Hoofddirectie

nisatiestructuur, waarin effectieve

Het Nederlandse pensioenstelsel

klantcoördinatie en klantbediening

vormt een complex speelveld, dat al

centraal staan. De nieuwe structuur

jarenlang aan veranderingen onder-

heeft per 1 januari 2013 vorm gekre-

hevig is. Die complexiteit en veran-

gen met een hoofddirectie van zeven

deringen stellen hoge eisen aan de

personen, waarin de verschillende

dienstverlening van MN. Ook onze

verantwoordelijkheden helder zijn

opdrachtgevers stellen terecht steeds

belegd. Voor de gedetailleerde samen-

hogere eisen aan onze dienstverlening,

stelling van onze hoofddirectie per 1

expertise en adviezen. Om aan die

januari 2013 verwijzen wij graag naar

eisen te kunnen blijven voldoen, heeft

ons financieel jaarverslag.

MN gekozen voor een nieuwe orga-


Zicht

Raad van Commissarissen bestaat uit vijf leden. Deze raad houdt

De ondernemingsraad, gesprekspartner voor de Raad van Commissarissen

toezicht op het beleid van de Raad

Binnen de Raad van Commissarissen

van Bestuur en de algemene gang van

is de heer dr. K. Korevaar de contact-

zaken. De algemene vergadering van

persoon voor de ondernemingsraad.

aandeelhouders benoemt de leden

Hij heeft drie vergaderingen van de

van beide bestuursorganen. Binnen

ondernemingsraad bijgewoond en is

de Raad van Commissarissen zijn een

twee keer aanwezig geweest bij het

Audit- en Riskcommissie en een Remu-

overleg tussen de ondernemingsraad

neratie- en Benoemingscommissie

en de directievoorzitter. Hij is onder

gevormd.

meer bij de vergadering geweest

De Raad van Commissarissen (RvC)

waarin de topstructuur werd besproOp onze website staat onder ‘Over MN’

ken. Daarnaast heeft de voltallige

de meest actuele informatie.

Raad van Commissarissen eenmaal met de ondernemingsraad vergaderd.

De Remuneratie- en Benoemingscom-

Dit overleg vindt ieder jaar plaats.

missie bereidt besluiten voor van de Raad van Commissarissen, over remuneratie en (her)benoemingen. Mevrouw drs. C.P. Vogelaar is lid van de Remuneratie- en Benoemingscommissie. De heer mr. C. van Woudenberg is de voorzitter. In 2012 stond onder meer het beloningsbeleid van MN en het strategisch personeelsbeleid op de agenda van deze commissie. Beide onderwerpen komen verderop in dit verslag aan bod.


Verankering van MVO


Verankering van MVO

Als een van de grootste pensioenuitvoerders en vermogensbeheerders van Nederland wil MN een vitale financiële toekomst van onze klanten realiseren door toonaangevend duurzaam te handelen. Zo staat dat ook in onze missie.

W

ij beheren een vermogen van ongeveer 90 miljard euro en dragen dus veel

Wat speelt er?

goede digitale communicatie met onze

Eerste Kamer zet pensioenakkoord in de wacht

klanten, een verantwoord renderend

8 mei 2012, www.nu.nl

vermogensbeheer, maar ook om deel-

http://www.nu.nl/economie/2805944/eerste-

name aan het pensioendebat.

kamer-zet-pensioenakkoord-in-wacht.html

Impact en uitdagingen voor MN in deze veranderende wereld

De Eerste Kamer heeft besloten wetgeving voor uitvoering van het pensioenakkoord in de wacht te zetten.

maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het gaat dan bijvoorbeeld om

MN heeft te maken met een sterk veranderende omgeving. Zo hebben veel pensioenfondsen – waaronder onze te kampen met onderdekking door de

Kamer: minder korting pensioenen

historisch ongekend lage rente. Hier-

27 september 2012 , www.nos.nl

door is er al langere tijd geen sprake

http://nos.nl/artikel/423304-kamer-minder-

meer van indexatie van pensioenen en

korting-pensioenen.html

belangrijkste opdrachtgevers –

moet er zelfs worden gekort op aanspraken en uitkeringen van deelnemers. De overheid heeft in 2012 een fiscale beperking aangekondigd voor de opbouw van pensioenen, waardoor de pensioenen voor de meeste Nederlanders worden versoberd. Deze ontwikkelingen leiden vanzelfsprekend tot veel onbegrip bij pensioendeelnemers en vragen om

Pensioenfondsen hoeven volgend jaar minder te korten op hun pensioenen dan eerder voorzien. Een meerderheid van de Tweede Kamer steunt het pakket maatregelen van het kabinet om de fondsen meer lucht te geven, onder meer door de rekenrente te verhogen.

eerlijke en duidelijke communicatie.


Verankering van MVO

Ook zoeken pensioenfondsen naar

middelgrote pensioenfondsen kunnen

nieuwe pensioenregelingen die beter

niet meer zelfstandig verder. Zij heffen

toekomstbestendig zijn.

zich op of zoeken aansluiting bij een

De besturen van pensioenfondsen

groter pensioenfonds of verzekeraar.

staan onder druk van de toezichthou-

Het aantal pensioenfondsen neemt

der om meer kennis in het bestuur te

hierdoor hard af.

verkrijgen en het riskmanagement

In deze veranderende sociaalecono-

beter te regelen. Dergelijke maatrege-

mische omstandigheden wil MN haar

len brengen kosten met zich mee, ter-

opdrachtgevers goed blijven bedienen

wijl de maatschappelijke druk om pen-

en voorzien van vernieuwende

sioenuitvoeringskosten laag te houden

oplossingen. Daarbij hanteren we de

ook toeneemt. Steeds meer kleine tot

volgende doelstellingen.

Vergezicht en doelstellingen Onderstaande doelstellingen zijn ondersteunend aan het vergezicht zoals dat is opgesteld voor duurzame pensioenen en verzekeringen (zie volgend hoofdstuk).

▪▪ M N mengt zich in het publieke debat om mede zorg te dragen voor een toekomst bestendig pensioenstelsel.

▪▪ MVO borgen in corporate strategie en uitwerking. ▪▪ M N-medewerkers informeren en bewust maken van MN-MVO-beleid en belang. ▪▪ M N positioneren als duurzame organisatie bij klanten, relaties en overige externe stakeholders.

▪▪ Transparantie bieden en verantwoording afleggen over MVO-beleid. ▪▪ M N is een organisatie die haar maatschappelijke verantwoordelijkheid en betrokkenheid serieus neemt.


Verankering van MVO Interactie met onze stakeholders

In ons eerste maatschappelijk jaarver-

MN heeft structureel contact met

holders geïdentificeerd. In 2011 is hier

haar belangrijkste stakeholders.

kritisch naar gekeken en zijn enkele

Daardoor blijven wij op de hoogte van

stakeholdergroepen aan het overzicht

hun verwachtingen en van relevante

toegevoegd. In onderstaand overzicht

ontwikkelingen. In dialoog met onze

staan de belangrijkste stakeholders

stakeholders werken we aan een

van MN in 2012.

vertrouwensbasis en ontwikkelen we

Met al onze belangrijkste stakeholders

inzicht in onderwerpen die voor de

onderhouden wij contact, met som-

verschillende partijen van belang zijn.

mige intensiever dan met andere. In de

slag, over 2010, hebben we onze stake-

verschillende hoofdstukken geven wij aan welke onderwerpen wij met hen hebben besproken.


Verankering van MVO

In gesprek over ons MVO-beleid

onze stakeholders eenvoudig navige-

In 2013 willen we met onze belangrijk-

en inzoomen op onderwerpen die voor

ste stakeholders praten over ons MVO-

hen specifiek relevant zijn.

ren door de verschillende onderdelen

beleid en onze MVO-prestaties tot nu toe. Hiermee krijgen wij onder meer in

Daarnaast zijn er een aantal ontwik-

beeld of wij ons richten op de onder-

kelingen rondom de stakeholder-

werpen die voor onze stakeholders het

dialoog in 2012 die we hier ook graag

belangrijkst zijn.

benadrukken.

Naar aanleiding van ons MVO-verslag

MN Pensioen Gevoelsindex

over 2011 hebben we twee sessies

MN vindt het belangrijk om een beeld

met medewerkers georganiseerd

te krijgen van de wijze waarop Neder-

over MVO, een in Den Haag en een in

landers aankijken tegen hun pensioen.

Amsterdam. In totaal namen ongeveer

Natuurlijk voor eigen gebruik, als

35 medewerkers deel aan de bijeen-

ondersteuning bij beleids- en besluit-

komsten. De centrale vraag was: ‘Wat

vorming, maar MN stelt deze gegevens

is jouw mening over MVO binnen MN?’

ook beschikbaar aan anderen. Daarom

Nagenoeg alle deelnemers vinden het

heeft MN in 2012 de Pensioenmonitor

belangrijk dat MN actief bezig is met

opgezet: een onderzoek naar de vele

MVO. De meningen zijn verdeeld over

facetten van de pensioenbeleving.

de vraag of MN voldoende doet op het

In opdracht van MN heeft Trendbox

vlak van MVO, ook al omdat het MVO-

Nederlanders van zestien jaar en ouder

beleid van MN voor hen onvoldoende

gevraagd welk gevoel zij hebben bij het

zichtbaar is. We moeten dus meer aan-

pensioen. Een belangrijke uitkomst is

dacht besteden aan de interne commu-

de Pensioen Gevoelsindex, die in het

nicatie rondom onze MVO-prestaties.

verlengde ligt van bijvoorbeeld het

Communicatie en focus

cijfer voor consumentenvertrouwen.

In het vorige verslag hebben we

Er hebben inmiddels twee metingen

benoemd dat stakeholders behoefte

plaatsgevonden in 2012. Uit de eerste

hebben aan krachtiger communicatie

meting kwam bijvoorbeeld naar voren

over het MVO-beleid van MN. Ook

dat bijna 60% van de respondenten

hebben stakeholders behoefte aan een

van mening is dat hun pensioen zónder

duidelijke focus op enkele concrete

risico moet worden belegd, terwijl risi-

thema’s. Om hieraan gehoor te geven,

coloos beleggen leidt tot onvoldoende

hebben we in 2012 de eerste stappen

financiële resultaten. Dit dilemma

gezet: we hebben het financieel verslag

dient dus beter uitgedragen te worden.

en het MVO-verslag gecombineerd en

In de eerste meting eindigde de Pensi-

digitaal uitgebracht. Hierdoor kunnen

oen Gevoelsindex op 56 punten, op een


Verankering van MVO

schaal van 0-100. In de tweede meting

onze organisatie klantgerichter en

eindigde de index op 55 punten, een

flexibeler te maken. Zo hebben we het

lichte daling. In ons volgende verslag

relatiemanagement verder geprofes-

gaan wij dieper in op de resultaten van

sionaliseerd door onder andere meer

de monitor.

aandacht aan gezamenlijke accountplannen te besteden en meer formele

OMNI Online

en informele contactmomenten met de

MN benut steeds meer digitale com-

klanten in te bouwen. Daarnaast heb-

municatietechnieken die een toe-

ben we onze medewerkers nog meer

gankelijke en interactieve dialoog

ondersteund bij een klantgerichte en

met onze belanghebbenden mogelijk

professionele dienstverlening. Ook

maken. Een mooi voorbeeld is OMNI

is hard gewerkt om werkprocessen

Online, dat in 2012 is gestart. OMNI

verder te optimaliseren zodat MN

Online is een digitaal kennisplatform

een hogere efficiëntie en effectiviteit

waarop MN informatie en visies over

behaalt.

ontwikkelingen in de pensioensector verspreidt. Het platform richt zich op

Het onderzoeksbureau Customeyes

klanten, maar ook op anderen die in

heeft dit jaar wederom een onderzoek

pensioenen vermogensbeheer zijn

uitgevoerd onder onze opdrachtge-

geïnteresseerd: bestuurders, politici,

vers, door bestuurders en de bestuurs-

verzekerden, beleidsambtenaren,

bureaus te interviewen. Hieruit blijkt

ondernemers en sociale partners. We

dat de overalltevredenheid is gestegen

doen dit in samenwerking met ken-

van 7,0 naar 7,4. Onze inspanningen

nisinstituten (zoals Nyenrode Busi-

om standaardprocessen te verbeteren

ness Universiteit en de Universiteit

zijn terug te zien in de waardering van

van Amsterdam). OMNI Online biedt

onze klanten voor de uitvoering daar-

bovendien ruimte aan analyses, white

van. Er zijn nog verbeterslagen moge-

papers, boeken, events of studies.

lijk, in het nakomen van afspraken, een flexibeler houding en het foutloos

Klanttevredenheid

uitvoeren van maatwerk.

Ieder jaar toetsen wij de tevredenheid over onze dienstverlening onder de

Naast dit jaarlijkse tevredenheidson-

besturen en bestuursbureaus van onze

derzoek vinden er vanuit de hoofddi-

opdrachtgevers. Naar aanleiding van

rectie kwartaalgesprekken plaats met

de uitkomsten hebben wij verschil-

onze grote opdrachtgevers.

lende initiatieven ondernomen om


Verankering van MVO

Onze missie en strategie

Missie ‘Wij realiseren de vitale financiële toekomst die mensen verdienen.’ ‘Vitale financiële toekomst’

verdienen. Door dergelijke werkgere-

Onze diensten, producten en werk-

lateerde regelingen te bieden, dragen

zaamheden zijn gericht op de opbouw

wij samen met sociale partners een

en het behoud van een gezonde finan-

maatschappelijke verantwoordelijk-

ciële positie voor individuen. Wij

heid. Wij werken eerlijk en transpa-

leveren essentiële bouwstenen voor

rant, omdat mensen daar recht op

zo’n vitale financiële toekomst; pensi-

hebben. Voorbeelden hiervan zijn de

oenen, verzekeringen, vermogensop-

pensioenen van Pensioenfonds Metaal

bouw en andere financiële producten

en Techniek (PMT) en Pensioenfonds

behoren tot ons werkterrein. Met

van de Metalektro (PME). Samen met

pensioenfondsen, sociale partners en

deze pensioenfondsen voeren wij die

verzekeraars probeert MN de voorde-

op kostenefficiënte wijze uit.

len van schaalgrootte en collectiviteit te combineren met goede informatie

Ondernemingsstrategie

en communicatie in passende finan-

We bepalen onze strategie op basis van

ciële producten. Voorbeelden hier-

uitgangspunten waarin zowel externe

van zijn de WIA-verzekeringen voor

als interne factoren een rol spelen.

arbeidsongeschiktheid die we voor de

Extern houden wij rekening met onder

metaalsectoren uitvoeren.

meer demografische, economische,

‘Die mensen verdienen’

sociale en politieke factoren. Onze samenleving kenmerkt zich door een

De producten die wij leveren komen

groter wordende groep ouderen, waar

tot stand vanuit bijdragen en premies

steeds minder werkenden tegenover

die pensioendeelnemers al werkend

staan. De economie beweegt zich al


Verankering van MVO

enige tijd op en over de rand van een

Uitvoeringskosten

recessie. De overheid voert bezuini-

MN is van mening dat alle belangheb-

gingen door om de financiën op orde te

benden duidelijkheid moeten hebben

krijgen en maatschappelijk en politiek

over de pensioenuitvoeringskosten. De

worden de grenzen van ons collec-

uitvoeringskosten van pensioenfond-

tieve solidaire stelsel steeds vaker

sen hebben al geruime tijd de aandacht

ter discussie gesteld en opgerekt. In

van de Nederlandse politiek en toe-

deze turbulente omgeving bepalen wij

zichthouders. In reactie op onder meer

onze strategie, zodat wij als collectieve

het onderzoek van de AFM naar de

pensioenuitvoerder op duurzame wijze

kosten van pensioenfondsen hebben

onze diensten kunnen aanbieden en

zowel de Tweede Kamer als de minis-

van toegevoegde waarde voor onze

ter van SZW opgeroepen tot meer

stakeholders kunnen zijn.

transparantie in de uitvoeringskosten

van pensioenfondsen en verzeke-

We betrekken onze belangrijkste

raars. In 2011 heeft MN meegeschreven

stakeholders – waaronder de grote

aan de handleiding ‘Uitvoeringskosten

klanten – bij het formuleren van onze

van de Pensioenfederatie’, die bedoeld

ondernemingsstrategie. Ook intern

is om de Nederlandse pensioensector

analyseren wij onze organisatie gere-

transparanter te maken.

geld op sterke en zwakke punten. Op

basis hiervan hebben wij een strategie

In 2012 is door MN verdere invulling

die bestaat uit drie routes:

gegeven aan het inzichtelijk maken

1. Optimaliseren huidig bedrijfsmodel;

van de kosten van vermogensbeheer

2. Leveren van uitgebreide en ver-

voor haar klanten. Er zijn bijvoorbeeld

nieuwde producten en diensten aan

stappen gezet ten aanzien van beno-

huidige opdrachtgevers;

digde systemen en procedures. Hier-

3. Expansie nationaal / internationaal.

mee ondersteunen wij onze klanten bij een meer transparante verantwoor-

Deze routes heeft MN uitgewerkt in

ding ten aanzien van de gemaakte

speerpunten en geven we vorm in ver-

kosten naar de deelnemers en overige

schillende programma’s.

belanghebbenden. Daarnaast is voor

Eerder lag het zwaartepunt op

alle klanten van MN een benchmar-

het optimaliseren van het huidige

krapportage verzorgd (CEM), waarin

bedrijfsmodel. Na circa anderhalf jaar

de kosten van vermogensbeheer en de

heeft MN het zwaartepunt verschoven

performance van de desbetreffende

naar productontwikkeling voor onze

klanten gebenchmarkt worden met

huidige markten.

vergelijkbare pensioenfondsen.


Verankering van MVO

MVO-verankering in onze strategie

Duurzaam handelen binnen onze invloedssfeer

MVO vormt een integraal onderdeel

De grootste impact van de bijdrage

van onze algemene visie, missie, kern-

van MN aan duurzaamheid ligt in

waarden en strategie. Wij zien MVO

haar kernactiviteiten: pensioenen en

niet als een opzichzelfstaande activi-

verzekeringen en vermogensbeheer.

teit, maar als een essentieel element

Op deze terreinen zijn wij de uitvoe-

van ons doen en laten. Onze MVO-

rende partij van het beleid dat door

ambitie hebben wij als volgt verwoord:

onze opdrachtgevers wordt bepaald.

‘Wij realiseren de vitale financiële

Als adviseur van de opdrachtgevers

toekomst van onze klanten door toon-

hebben we invloed op dit beleid. Wan-

aangevend duurzaam te handelen.’

neer het gaat over onze eigen bedrijfs-

Deze ambitie streven wij voor alle

voering hebben wij directe controle

bedrijfsonderdelen na met duurzaam-

en beslissen wij zelf over de mate van

heidsdoelstellingen die aansluiten op

duurzaamheid.

onze kernprocessen. Deze doelstellingen zijn in 2012 voor het eerst integraal

Onderstaand overzicht laat onze

opgenomen in de jaarplannen voor

belangrijkste relaties zien en de mate

2013.

van invloed die wij kunnen uitoefenen. Dit geeft tevens het perspectief waarbinnen onze MVO-prestaties die in de verschillende hoofdstukken aan bod komen moeten worden gewogen. (Zie hiervoor ook de toelichting in de paragraaf ‘Afbakening’ in het hoofdstuk ‘Over dit verslag’ op pagina 112.)


Verankering van MVO


Verankering van MVO

MVO-model

Vergezichten

Om onze rollen en maatschappelijke

Voor ieder bedrijfsonderdeel zoals

verantwoordelijkheden intern en

weergegeven in het MVO-model zijn in

extern handen en voeten te geven,

2011 vergezichten geformuleerd. In 2012

hebben wij in 2011 ons MVO-model ont- hebben wij deze vijf vergezichten verwikkeld, een weerspiegeling van onze

taald naar concrete doelstellingen. De

verschillende bedrijfsonderdelen.

komende periode wil MN deze doelstellingen meetbaar en stuurbaar maken door bijbehorende KPI’s vast te stellen. MN heeft deze doelstellingen in 2012 al deels nagestreefd zoals is te lezen in de verschillende hoofdstukken. De doelstellingen zijn in de jaarplannen voor 2013 volledig geformaliseerd. Dit betekent dat de verschillende bedrijfsonderdelen vanaf 1 januari 2013 hun eigen concrete duurzaamheidsdoelstellingen hebben. Het volgen van de voortgang op de MVO-doelstellingen gaat gebeuren via de kwartaalrapportages van de verschillende afdelingen. De vergezichten met bijbehorende doelstellingen komen aan bod in de verschillende hoofdstukken.


Verankering van MVO Verantwoordelijkheid voor MVO

in 2012 voor extra aandacht op MVO.

In de afgelopen jaren hebben wij MVO

dat bestaat uit directieleden en wordt

langzaam verschoven van een tijde-

voorgezeten door een lid van de hoofd-

lijk, opzichzelfstaand project naar

directie. Dit committee is verantwoor-

een discipline die in de organisatie is

delijk voor de besluitvorming over

gewaarborgd. (Bronnen: MVO Jaarver-

specifieke duurzaamheidsvraagstuk-

slagen 2010 en 2011.) Een permanente

ken en waarborgt de betrokkenheid

MVO-werkgroep met leden vanuit

van de top van onze organisatie.

Daarnaast is er een MVO-committee,

verschillende disciplines zorgde ook


Verankering van MVO

Het MVO-committee en de MVO-werk-

voortgang geboekt. Voor het speerpunt

groep zijn als volgt verweven in onze

klantbediening blijkt de voortgang

organisatie:

bijvoorbeeld uit de hogere score die is

Het MVO-committee is in 2012 drie

behaald voor de klanttevredenheid

keer bijeengekomen om de voortgang

binnen het onderdeel vermogensbe-

te bespreken en besluiten te nemen.

heer. Bij pensioenen en verzekeringen

Enkele belangrijke thema’s die in het

blijkt de voortgang bijvoorbeeld uit de

committee zijn besproken, waren het

stijgende lijn die te zien is in de SLA-

sturen op duurzaamheid (MVO in de

scores en de afname van het aantal

jaarplannen), de stakeholderdialoog

klachten, herhaalklachten en escala-

en MVO in relatie tot riskmanage-

ties. Ook de meer proactieve en meer

ment. De uitvoerende MVO-werkgroep

zichtbare rol richting opdrachtgevers

komt wekelijks bijeen om de werk-

(bijvoorbeeld door de inrichting van

zaamheden door te spreken en op

meer frequente overlegstructuren,

elkaar af te stemmen.

kennissessies, bezoeken etc.) komt

MN start in 2013 met een nieuwe

onder andere tot uitdrukking in

topstructuur, bestaande uit een

onderdelen van KTO resultaten. In de

zevenledige hoofddirectie. De MVO-

hoofdstukken ‘Duurzame pensioenen

organisatie met werkgroep en commit-

en verzekeringen’ en ‘Verantwoord

tee zullen op de nieuwe topstructuur

vermogensbeheer’ gaan we inhoude-

worden aangepast.

lijk in op de belangrijkste resultaten

Resultaten in 2012

die deze bedrijfsonderdelen hebben gerealiseerd.

De nadruk lag op het optimaliseren van het huidige bedrijfsmodel (route 1). Daarbinnen is op alle speerpunten


Verankering van MVO

Voor het speerpunt strategische

Onze huidige klanten blijven hierbij

HR-planning is het actiestappenplan

centraal staan. In de kaderbrief 2013,

gereedgekomen. Meer informatie hier-

die als leidraad voor alle afdelings-

over is opgenomen in het hoofdstuk

plannen binnen MN dient, hebben wij

‘Vitale medewerkers’. Ten aanzien van

de volgende uitgangspunten dan ook

het speerpunt ‘verantwoordelijkheden’

nogmaals bevestigd:

is kritisch gekeken naar de bestaande topstructuur. Deze is vernieuwd en per januari 2013 effectief; meer informatie hierover is te vinden in het hoofdstuk ‘MN in het kort’.

▪▪ MN is en blijft van en voor sociale partners; ▪▪ Kwaliteit en continuïteit van dienstverlening; ▪▪ Klanten proactief bijstaan in

Binnen route 2 (leveren van uitgebreide producten en diensten aan huidige opdrachtgevers) is voornamelijk

turbulente tijden; ▪▪ Duurzame waardecreatie, geen winstmaximalisatie.

gewerkt aan business- en productdevelopment. In 2012 hebben wij nieuwe

Voor de specifieke duurzaamheidsthe-

pensioenproducten onderzocht, zoals

ma’s starten we in 2013 met de uitvoe-

een collectief Defined Contribution

ring van ‘sturen op duurzaamheid’. In

(DC)-oplossing binnen een zogenaamde

alle volgende hoofdstukken van dit

premiepensioeninstelling (PPI). Daar-

verslag beschrijven wij per bedrijfson-

over zijn wij ook in gesprek gegaan

derdeel het MVO-vergezicht en daar-

met onze klanten.

uit voortvloeiende doelstellingen.

Vooruitblik Voor 2013 blijft onze strategie op hoofdlijnen dezelfde. Vanuit de drie routes blijven wij onze organisatie doorontwikkelen: 1. Optimaliseren huidig bedrijfsmodel; 2. Leveren van uitgebreide en vernieuwde producten en diensten aan huidige opdrachtgevers; 3. Gecontroleerde groei.


Verankering van MVO

De rol van MN in het pensioendebat

welke belemmeringen er momenteel

Door onze positie als grote uitvoerder,

hoe deze weggenomen kunnen wor-

vermogensbeheerder en bestuurs-

den. Ook worden de mogelijkheden

ondersteuner zijn wij in staat om een

onderzocht om meer projecten aan

belangrijke rol te spelen in het pensi-

te bieden waarbij een inflatiegerela-

oendebat in Nederland en de Europese

teerde vergoeding aan investeerders

Unie. Wij nemen bijvoorbeeld deel in

wordt betaald. Naast projecten inzake

werkgroepen van de Pensioenfedera-

infrastructuur, woninghypotheken

tie, praten samen met andere instituti-

en gesecuritiseerde mkb-leningen

onele beleggers met de ministeries en

(bedrijfsfinancieringen) wordt ook uit-

organiseren het Economic Forum.

drukkelijk gekeken naar de combina-

zijn voor investeren in Nederland en

tie van wonen en zorg (en pensioenen). In het kader van meer investeren in Nederland participeert MN in een

Het Economic Forum is een terugke-

beraad met andere institutionele

rend event dat in 2012 voor de vierde

beleggers. Hierin onderzoeken Neder-

keer werd georganiseerd. Tijdens dit

landse pensioenfondsen, pensioenuit-

event worden topeconomen door MN

voerders en verzekeraars samen met

uitgenodigd en uitgedaagd om met

onder andere de ministers van Finan-

elkaar in gesprek te gaan over de

ciën, Binnenlandse Zaken en Economi-

wereldwijde economie en te discus-

sche Zaken (EL&I) de mogelijkheden

siëren over de verschillende visies.

om meer langetermijnprojecten in

Het forum biedt de mogelijkheid om de

Nederland te financieren. MN wil

economische scenario’s te verdiepen

graag een positieve bijdrage leveren

en hoe deze zich vertalen in de beleg-

aan de discussie over meer investeren

gingsplannen van de pensioenfondsen.

in Nederland. Vanuit de verschillende ministeries wordt geïnventariseerd


Verankering van MVO

Public Affairs Vanuit de afdeling Public Affairs ontplooien we activiteiten die gericht zijn op het optimaliseren en beschermen van de belangen van MN en onze opdrachtgevers. Tot de belangrijkste activiteiten van de afdeling Public Affairs behoren advisering, belangenbehartiging, monitoring, netwerken en stakeholdermanagement. Enkele voorbeelden van onderwerpen en dossiers waarover MN het afgelopen jaar in gesprek is gegaan en positie heeft ingenomen, zijn te lezen in onderstaande kaders.

Bijdragen aan een modern en duurzaam pensioenbestel Nederlandse dossiers

dat de houdbaarheid van de arbeidsgere-

Herziening financieel toetsingskader (FTK)

lateerde pensioenen verbeterd wordt, en anderzijds het behoud van de bestaande

Op 30 mei 2012 heeft voormalig minister

solidariteit en collectiviteit binnen het

Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegen-

systeem. We pleiten voor één financieel

heid (SZW) de ‘Hoofdlijnennota herziening

toetsingskader dat rekening houdt met

financieel toetsingskader pensioenen’

generatie-effecten en de communiceer-

naar de Tweede Kamer gestuurd. In deze

baarheid van het nieuwe contract.

nota worden de aanpassingen aan het

In de aanloop naar deze notitie heeft MN

financieel toetsingskader voor pensioen-

input geleverd aan onder andere de Pen-

fondsen uiteengezet, die het kabinet naar

sioenfederatie en aan pensioenwoord-

aanleiding van het Pensioenakkoord wil

voerders in de Tweede Kamer. Daarnaast

doorvoeren.

is Public Affairs in gesprek met de

Van belang bij de vormgeving van het

betrokken ministeries op dit dossier.

nieuwe toetsingskader is dat er een afgewogen balans gevonden wordt tussen enerzijds noodzakelijke aanpassingen, zo-


Verankering van MVO

Algemene Pensioeninstelling (API)

werking met PGGM een reactie op het

Op 28 juni 2012 heeft voormalig minister

Pensioenfederatie en is gebruikt in de

Kamp van SZW een Kamerbrief gestuurd

lobby op dit dossier. MN is van mening

over een Algemene Pensioeninstelling

dat, ondanks de huidige pensioencrisis,

(API). De API is een nog op te richten

het Nederlandse pensioenstelsel door de

Nederlandse pensioeninstelling die zowel

jaren heen zeer robuust is gebleken en

buitenlandse als Nederlandse pensi-

voldoet aan de normen van de Europese

oenregelingen kan uitvoeren. De API is

Commissie, die adequate en duurzame

vooral bedoeld voor multinationals die

pensioenen wenst.

Witboek opgesteld die is gedeeld met de

verschillende (nationale) pensioenregelingen willen onderbrengen. MN heeft

Om Europese burgers meer inzicht te

via de Pensioenfederatie gereageerd op

geven in opgebouwde pensioenaanspra-

de Kamerbrief en contact gezocht met

ken (in verschillende EU-lidstaten) heeft

Kamerfracties en SZW over de intro-

de Europese Commissie een tender uit-

ductie van de API. Uit antwoorden op de

geschreven om de haalbaarheid van een

Kamervragen blijkt dat een bedrijfstak-

Europese tracking service (pensioenre-

pensioenfonds verplicht gesteld blijft.

gister) te onderzoeken. Op initiatief van

De introductie van de API verandert daar

MN en PGGM heeft een internationaal

niets aan. Het zal niet mogelijk worden

consortium van partijen uit de Europese

om een verplicht gestelde beroepspensi-

pensioensector – bestaande uit APG,

oenregeling bij een API onder te bren-

PGGM, MN, Syntrus Achmea het Deense

gen. Evenmin zal een verplicht gesteld

PKA en het Finse ETK – een projectvoor-

bedrijfstakpensioenfonds zich kunnen

stel ingediend bij de Europese Commis-

omvormen tot een API.

sie voor deelname aan deze tender.

EU-dossiers Witboek Pensioenen

Herziening Europese Pensioenfondsenrichtlijn (IORP)

Op 16 februari 2012 heeft de Europese

In de IORP-richtlijn zijn de werkzaamhe-

Commissie een Witboek Pensioenen

den van en het toezicht op instellingen

gepubliceerd. Daarin staan voorstellen

voor bedrijfspensioenvoorzieningen

waarmee de Commissie de Europese in-

(Institutions for Occupational Retire-

terne markt voor pensioenen wil verbete-

ment Provisions) in de EU beschreven.

ren en waarmee men Europese pensioen-

De IORP-richtlijn is geïntroduceerd

stelsels toekomstbestendiger wil maken.

om grensoverschrijdend beheer van

MN is na publicatie van het Witboek met

Europese pensioenregelingen mogelijk

vertegenwoordigers van onder meer de

te maken. Omdat de Europese Commis-

Europese Commissie en het Europees

sie de toepassing van de huidige richtlijn

Parlement in gesprek gegaan over de im-

onvolmaakt acht, heeft zij besloten de

pact van het Witboek op het Nederlandse

IORP-richtlijn te herzien.

stelsel. Daarnaast hebben we in samen-


Verankering van MVO

Onderdeel van de herziening is de

van aandelen en obligaties en 0,01% van

ontwikkeling van een Europees toezicht-

derivatentransacties.

kader (en kapitaaleisen) voor pensioen-

Nadat op 22 juni 2012 is gebleken dat er

fondsen. MN heeft meegewerkt aan een

geen akkoord mogelijk was over een FTT

kwantitatieve impactstudie (QIS) die

met 27 lidstaten heeft een kerngroep

de Europese toezichthouder voor de

(België, Duitsland, Griekenland, Frank-

pensioensector (EIOPA) in 2012 heeft

rijk, Oostenrijk, Portugal, Italië, Slowa-

uitgevoerd in het kader van de IORP-

kije en Slovenië) een verzoek ingediend

herziening. Volgens MN zijn de resultaten

bij de Europese Commissie om via de

van de eerste QIS lastig te interpreteren,

‘enhanced cooperation’-methode verder

enerzijds omdat het impactassessment

te gaan met de invoering van een FTT.

enkel in kaart brengt hoe zekerheids- en

Nederland wil alleen meedoen aan de

pensioenaanpassingsmechanismen ge-

versterkte samenwerking op het gebied

kwantificeerd kunnen worden en wat het

van de FTT als pensioenfondsen hiervan

effect is op kapitaalbuffers, anderzijds

uitgezonderd worden, er geen dispro-

omdat EIOPA nog geen uitgangspunten

portionele samenloop is met de hui-

heeft geformuleerd voor het uiteindelijke

dige bankenbelasting en de inkomsten

toezichtkader voor pensioenfondsen. In

terugvloeien naar de lidstaten. MN is in

de aanloop naar het impactassessment

constante dialoog met het ministerie van

heeft MN gesproken met vertegenwoor-

Financiën over de mogelijke impact van

digers van de Europese Commissie en

een FTT op pensioenfondsen.

de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de EU en heeft zij in goede

Groenboek Long Term Investment

samenwerking met de Pensioenfederatie

In 2012 heeft eurocommissaris Michel

gereageerd op een publieke consultatie

Barnier (DG MARKT) aangekondigd dat

over de technische specificaties voor de

de Europese Commissie een Groenboek

QIS. Op dit dossier is MN in constante

voorbereidt over Long Term Invest-

dialoog met beleidsambtenaren die van-

ment (LTI). Met het Groenboek wil de

uit de Nederlandse toezichthouder (DNB)

Commissie haar visie op langetermijn-

betrokken zijn geweest bij de QIS.

investeringen in de Europese economie uiteenzetten en uitzoeken op welke

Financial Transaction Tax

manier de financiële sector kan worden

De Europese Commissie heeft op 28 ok-

gestimuleerd tot langetermijnbeleg-

tober 2011 een voorstel gedaan voor een

gingen in de Europese economie (i.e.

richtlijn voor een Financial Transaction

energy efficiency, real estate, rene-

Tax (FTT) voor transacties van financiële

wable energy en ETS). Doel hierbij is

instellingen die gevestigd zijn in de EU.

het realiseren van de groeistrategie

Pensioenfondsen zouden hier ook onder

uit Europa 2020, waarvoor langeter-

vallen. De voorgestelde heffing in de

mijnbeleggers een belangrijke bron van

richtlijn bedraagt 0,1% van de waarde

financiering van deze groei zijn. Daarbij


Verankering van MVO

zijn zowel het wettelijk kader alsook

EMIR, MIFID/MIFIR en de FTT) geen

prudentiële regels, gedrag van beleg-

positieve bijdrage levert aan de ambitie

gers en incentives voor langetermijn-

die de Europese Commissie heeft op

beleggingen van belang. Al in een vroeg

het gebied van Long Term Investment.

stadium heeft MN overleg gevoerd

Daarnaast hebben we de relatie met het

met de betrokken beleidsambtenaren

Solvency II-toezichtkader aangehaald,

binnen DG MARKT die het Groenboek

waardoor verzekeraars massaal uit aan-

voorbereiden. In gesprekken met de

delen stappen. Dit effect kan ook optre-

Europese Commissie hebben wij aange-

den bij pensioenfondsen en zal daarmee

geven dat wetgeving die kostenverho-

niet bijdragen aan de LTI-strategie van

gend werkt voor pensioenfondsen (i.e.

de Commissie.

Kennis delen met stake holders uit het buitenland

en Pensioen en de Chinese pensioen-

Uit de Pensioenmonitor bleek dat

Toren. Beiden zien Nederland als een

bijna geen respondent het eens was

inspirerend voorbeeld in hun zoek-

met de stelling ‘In het buitenland

tocht naar een duurzaam pensioen-

zijn pensioenen beter geregeld’. Juist

stelsel. Zij zochten vooral antwoorden

omdat het Nederlandse pensioenstel-

op de vraag hoe Nederland collectivi-

sel wordt beschouwd als een van de

teit, solidariteit en betaalbaarheid in

beste in de wereld, rekenen wij het tot

één systeem onderbrengt. In novem-

onze verantwoordelijkheid om andere

ber 2012 ontvingen wij het Abu Dhabi

landen te helpen hun pensioenstel-

Retirement Pensions & Benefits Fund,

sel te verbeteren. Zo ontvingen we de

voor het uitwisselen van kennis en

Britse minister van Werkgelegenheid

ervaring.

verzekeraar China Life in de Zilveren





‘Wij realiseren de vitale financiële toekomst die mensen verdienen,’ luidt onze missie als uitvoerder en vermogensbeheerder van pensioenen en verzekeringen. Wij beschrijven hier op hoofdlijnen onze specifieke maatschappelijke rol binnen het domein van pensioenen en verzekeringen.

Rol van pensioenen en verzekeringen Als pensioenuitvoerder voor drie grote bedrijfstakpensioenfondsen

Wat speelt er?

en één middelgroot ondernemings-

Vertrouwenscrisis

pensioenfonds voelen wij ons direct

22 juni 2012, Het Financieele Dagblad

verantwoordelijk voor de pensioenen

Michel Harmsenl

van circa twee miljoen werknemers en 36.000 werkgevers. Dit is 11% van de totale Nederlandse pensioenmarkt. De betrokken pensioenfondsbesturen hebben vrijwel alle uitvoerende

De pensioenfondsen hebben het vertrouwen van de Nederlandse burger in het financiële stelsel verder ondermijnd.

werkzaamheden rondom hun pensioenregeling aan ons uitbesteed. Denk administreren en uitkeringen betalen.

Beter informeren over pensioenen

MN verzorgt ook de communicatie

7 februari 2012, Het Financieele Dagblad

over dit hele proces met werknemers

R. Smit

hierbij aan premies innen, rechten

en werkgevers. Naast die van pensioenuitvoerder speelt MN een belangrijke rol in veel verzekeringen. Wij zijn geen verzekeraar in die zin dat wij zelf de risico’s dragen. Wij voeren wel veel verzeke-

De regels voor pensioencommunicatie worden aangescherpt, zegt Harman Korte, directeur van toezichthouder Autoriteit Financiële Markten (AFM).

ringsactiviteiten uit en wij beheren het vermogen voor verschillende verzekeraars.



Het overgrote deel van onze verzeke-

sten onvoldoende. De beleggingsren-

ringsactiviteiten vindt plaats binnen

dementen lijken zich de laatste tijd te

de verzekeringsconstructen van de

herstellen.

bedrijfstakken Metaal en Techniek en de Metalektro. Deze verzekerings-

Verschillende opdrachtgevers heb-

constructen bestaan uit een samen-

ben een herstelplan opgesteld om de

werking tussen MN, verzekeraars en

dekkingsgraad te verbeteren. Volgens

tussenpersonen die aan genoemde

dit plan herstelt de dekkingsgraad

bedrijfstakken zijn gerelateerd. Bin-

niet snel genoeg. De maatregelen die

nen deze samenwerkingsverbanden

de regering in september 2012 heeft

komen verzekeringen tot stand in

genomen, hebben voor deze pensioen-

opdracht van sociale partners. In de

fondsen wel een positief effect op de

meeste gevallen zijn die ook in een cao

dekkingsgraad gehad, maar ze waren

vastgelegd. Naast het verzorgen van de

niet voldoende om een verlaging in

verzekeringsadministratie levert MN

2013 te voorkomen. Een verlaging van

beleidsmatig advies aan sociale part-

de pensioenen in 2013 is daardoor

ners en verzekeraars. Hierbij vertaalt

noodzakelijk; het gaat daarbij om aan-

MN afspraken van sociale partners

spraken én uitkeringen.

naar passende verzekeringsoplossin-

De crisis heeft daarnaast geleid tot

gen.

een groot gebrek aan vertrouwen in

Wat speelt er?

financiële organisaties, waaronder ook pensioenfondsen en verzekeraars.

In onze sector is goed voelbaar dat er

Om dat vertrouwen te herstellen, heeft

al vanaf 2008 een economische crisis

de toezichthouder AFM voor 2012 de

heerst. Onze opdrachtgevers zien dit

volgende speerpunten bepaald:

terug in hun lage dekkingsgraden. Dekkingsgraden geven de verhouding weer tussen de huidige reserves van het pensioenfonds en de (toekomstige) verplichtingen die daar tegenover staan. Diverse factoren verklaren de dalende dekkingsgraden, met name

▪▪ belangen van klanten centraal stellen; ▪▪ de kwaliteit van de financiële dienstverlening verbeteren; ▪▪ de hoogte en risico’s van pensioenen transparanter maken.

de historisch lage rentestanden en een stijgende levensverwachting waardoor opdrachtgevers langer moeten uitkeren. Hiervoor is meer geld in kas nodig, maar het vermogen groeit door de lage rente en beleggingsopbreng-



Onze verantwoordelijkheid Als uitvoerder kunnen wij een belangrijke bijdrage leveren aan het herstel van vertrouwen in financiële organisaties. Deze bijdrage is vertaald in doelstellingen voor het bedrijfsonderdeel pensioenen en verzekeringen.

Vergezicht en doelstellingen ‘MN geeft invulling aan haar missie om de vitale financiële toekomst te realiseren die mensen verdienen door met

lijk debat.’ Doelstellingen: ▪▪ MN biedt een transparante,

transparante, toegankelijke, eerlijke en

klantvriendelijke en duurzame

klantgeoriënteerde producten te zorgen

pensioenen verzekeringsuitvoering;

voor een gezonde financiële positie voor haar deelnemers. MN draagt bij aan een duurzaam en toekomstbestendig

▪▪ MN realiseert duurzame en eerlijke producten; ▪▪ MN ondersteunt en adviseert

pensioenstelsel door professionele on-

pensioenfondsbesturen op

dersteuning van fondsbesturen en een

professionele en verantwoorde wijze.

actieve bijdrage aan het maatschappe-



Resultaten 2012 Digitale transparantie De pensioenwereld verandert in een razend tempo. Onzekerheden en risico’s liggen meer en meer bij de deelnemer. De deelnemer krijgt bovendien steeds meer te horen dat hij zelf verantwoordelijk is om te zorgen voor

▪▪ een tijdig overzicht van hun pensioen; ▪▪ i nzicht in de hoogte van het opgebouwde en nog op te bouwen pensioen; ▪▪ i nzicht in de onzekerheden en risico’s van hun pensioen.

een passend pensioen. Pensioen is een belangrijke bron van inkomsten voor

Tegelijkertijd digitaliseren infor-

de oude dag. Het grootste risico is dat

matiestromen. Tijd- en plaatsonaf-

een consument er te laat achter komt

hankelijke informatie is de norm.

dat hij na zijn pensionering te weinig

MN wil haar opdrachtgevers hierbij

inkomsten heeft in verhouding tot

op een goede manier ondersteunen.

zijn uitgaven. Juist daarom is het van

Resultaten op dit gebied in 2012 zijn

belang dat die consument op tijd over-

de ontwikkeling van Odessa en de

zicht heeft van zijn pensioeninkomen.

realtimeverbinding met het Nationaal

Op basis daarvan kan de deelnemer

Pensioenregister.

keuzes maken of verwachtingen bijstellen. Kortom, consumenten hebben alle belang bij:

Realtimeverbinding met het Nationaal Pensioenregister ‘Slapende’ pensioendeelnemers worden maar eens in de vijf jaar geïnformeerd door het oude pensioenfonds. De eis vanuit het Nationaal Pensioenregister (NPR) was minimaal eenmaal per jaar de stand van zaken doorgeven. MN heeft een realtimeverbinding met het Nationaal Pensioenregister gerealiseerd. MN vergroot zo de zichtbaarheid van de hoogte van het pensioen. Het NPR is bedoeld voor deelnemers, om in één oogopslag te zien wat voor pensioen ze bij welk pensioenfonds hebben staan. Dit omdat veel Nederlanders nog weleens van baan wisselen. Wie niet in de sector werkzaam blijft, krijgt een nieuw pensioenfonds. MN geeft deelnemers mogelijkheden om een eerder opgebouwd pensioen mee te nemen naar een nieuw fonds, maar niet iedereen maakt daarvan gebruik. Het NPR probeert hier dus transparantie te bewerkstelligen. MN heeft gekozen voor real time, om steeds actuele waardes te kunnen doorgeven. Deelnemers zijn zo niet langer aangewezen op het doorgeven van de stand van zaken op één tijdstip in het jaar.


Duurzame pensioenen en verzekeringen Faciliteren van een online dialoog: Odessa MN heeft in 2012 geïnvesteerd in de ontwikkeling van ‘Online Dialoog en Self Service Aanbod’, kortweg Odessa. Met behulp van deze online tool hebben mensen altijd zicht op hun financiële toekomst. Daarmee sluit MN de dienstverlening zoveel mogelijk aan op de behoeften van zowel opdrachtgevers, werkgevers als deelnemers. MN ontwikkelt dit programma in dialoog met haar klanten. Forse synergievoordelen worden bereikt, waar onze klanten van profiteren. Deze nauwe samenwerking resulteert in de ontwikkeling van online diensten voor twee klanten tegelijkertijd, waardoor MN investeringen en onderhoudskosten beperkt. Met Odessa is een deelnemer beter in staat is zijn eigen verantwoordelijkheid te nemen als het gaat om zijn pensioen. Hij weet wat hij gaat krijgen, wordt zich bewust van de risico’s en kan nagaan of hij – indien nodig – zelf actie kan ondernemen. Deelnemers kunnen door selfservice steeds meer beschikken over actuele informatie die is toegespitst op de eigen levens- en pensioensituatie. Papier wordt tot een minimum beperkt. Bijkomende voordelen zijn lagere kosten voor de klanten.

Lagere administratieve lasten voor de werkgever Voor de werkgevers streeft MN naar een administratieve lastenverlichting, meer digitale communicatie en een betere integratie met de humanresourceprocessen van werkgevers. In 2013 zullen werkgevers meer gegevens digitaal aanleveren, in voorbereiding op de Uniforme Pensioenaangifte (UPA) die we per januari 2014 hopen te realiseren. UPA is een standaardisatie voor aanlevering van loongegevens, die de kans op fouten verder beperkt en de kwaliteit en betrouwbaarheid vergroot. Tevens versnelt en vereenvoudigt UPA de gegevensuitwisseling tussen MN en werkgevers.

Portaal Odessa beoogt ook de transparantie voor zowel opdrachtgevers, werkgevers als deelnemers te vergroten door een portaal aan te bieden. Daarop kunnen klanten gegevens uitwisselen met MN. Door de administratie te delen, kunnen we uniformiteit en eenduidige informatie bieden. In juni 2013 is het portaal beschikbaar gekomen voor de eerste deelnemers. Momenteel ligt de focus van Odessa vooral bij de pensioenadministratie. De komende jaren ontwikkelt Odessa nog verder zodat ook de verzekeringsadministratie ervan kan profiteren.



Klantgericht en professioneel

Transparantie en begrijpelijkheid zijn

Uiteraard staan bij MN de belangen

daardoor verbeterd. Voor de pensioen-

van klanten centraal. Dat is de beste

fondsen hebben we brievencoördinato-

manier om te voorkomen dat opnieuw

ren aangesteld. Ook hebben we nieuwe

affaires rondom financiële producten

schrijfwijzers, waarmee de brieven-

kunnen ontstaan, zoals de aandelen-

coördinatoren nog consequenter het

lease en de woekerpolis. Het centraal

B1-niveau toepassen. Dat is het niveau

stellen van het klantbelang draagt ook

dat voor ongeveer 95% van de Neder-

bij aan vertrouwensherstel in de finan-

landers begrijpelijk is. Daarnaast toet-

ciële sector. Dat gebeurt op diverse

sen we onze pensioenwetuitingen aan

niveaus voor opdrachtgevers, werkge-

weten regelgeving bij wijzigingen in

vers en deelnemers.

bestaande uitingen of wanneer nieuwe

MN heeft ook in 2012 stappen gezet om

uitingen worden opgesteld.

de kwaliteit van de dienstverlening verder te verbeteren. Onze klanten

Werkgroep provisieverbod

zijn zowel deelnemers als werkge-

De verzekeringswereld heeft te

vers die aangesloten zijn bij een van

maken met enkele ingrijpende ver-

de pensioenfondsen waarvan MN de

anderingen, vooral op het gebied van

administratie uitvoert. Wij zijn voor

strengere weten regelgeving. Maar

beide vaak het eerste aanspreekpunt

ook het distributiemodel voor verze-

voor vragen of klachten over pensioen-

keraars staat onder druk, evenals het

uitvoering en verzekering. Wij werken

verdienmodel voor tussenpersonen.

doorlopend aan verdere kwaliteits-

Deze ontwikkelingen hebben impact

verbetering. Voorbeelden zijn: heldere

op het verzekeringsdomein dat MN

communicatie, de werkgroep provisie-

bedient. In 2012 is een speciale werk-

verbod en onze bijdrage aan schade-

groep provisieverbod gevormd door

lastbeheersing.

medewerkers van MN vanuit verschil-

Heldere communicatie-uitingen

lende disciplines. Deze werkgroep heeft de toekomstige weten regelgeving op dit thema geanalyseerd en

Zowel voor pensioenen als voor verze-

vertaald naar concrete adviezen aan

keringen hebben wij in 2012 gewerkt

MN en haar opdrachtgevers binnen

aan transparantere en begrijpelijkere

het verzekeringsdomein. Een concreet

communicatie. Zo hebben we alle voor-

voorbeeld is het advies aan enkele

bereidingen getroffen voor het keur-

samenwerkende tussenpersonen om in

merk klantgericht verzekeren, zodat

de afspraken over hun dienstverlening

NV Schade vanaf 1 januari 2013 aan

duidelijk te maken welke beloningen

dit keurmerk kon voldoen. We heb-

zij krijgen bij schadeverzekeringen.

ben alle brieven opnieuw beoordeeld volgens de eisen van het keurmerk.



Schadelastbeheersing steunen bij schadelastbeheersing. Dit

Kwaliteitsonderzoek door De Nederlandsche Bank (DNB)

is een verzamelnaam voor activiteiten

DNB heeft in 2011 bij een aantal

waarmee een verzekeringsclaim kan

pensioenfondsen de kwaliteit van de

worden voorkomen, of tot een mini-

pensioenadministratie onderzocht

mum kan worden beperkt. MN ziet

(het zogenaamde Quinto-P-onderzoek).

‘casemanagement’ als de sleutel voor

Op basis van dit onderzoek deed de

een goede schadelastbeheersing. Door

toezichthouder aanbevelingen aan alle

verzuim en arbeidsongeschiktheid al

pensioenfondsen om hun data-inte-

in een vroeg stadium te begeleiden,

griteit te toetsen en adequaat beleid

kan de casemanager de schade voor de

hierop te formuleren.

verzekeraar tot een minimum beper-

Tegen deze achtergrond is MN met de

ken. Zo kan de premie zo laag mogelijk

fondsbesturen in gesprek gegaan over

blijven.

te zetten stappen. MN heeft vervolgens

MN wil haar klanten verder onder-

auditprogramma’s in de pensioenadDeze invulling van schadelastbe-

ministratie uitgevoerd en waar nodig

heersing heeft ook een sterk sociaal

zijn of worden nog passende maatre-

karakter. De regels en procedures bij

gelen genomen. Dit programma loopt

arbeidsongeschiktheid zijn complex.

door tot in 2014.

De casemanager kan werknemers hierbij begeleiden en aansturen op een

Goede score CEM-benchmark

optimale benutting van de mogelijkhe-

Jaarlijks doen onze grote pensioen-

den die zij nog wél hebben. Een case-

klanten mee aan de CEM-benchmark.

manager kan een werknemer bijvoor-

In deze benchmark worden zij verge-

beeld ondersteunen bij re-integratie

leken met soortgelijke pensioenfond-

in het arbeidsproces, waardoor deze

sen. Deze vergelijking geeft inzicht in

een hoger inkomen kan verdienen. Een

hun service- en kostenniveau. Onze

snelle terugkeer in het arbeidsproces

klanten komen erg goed uit de bench-

betekent ook het vermijden van soci-

mark: ze behoren tot de top. MN heeft

aal isolement.

de uitkomsten goed geanalyseerd en

Externe blik op onze inspanningen

blijft onze klanten ondersteunen bij het optimaliseren van het serviceniveau, vooral met de ontwikkeling van

Op verschillende manieren hebben

het digitaal pensioenfonds. We blijven

wij in 2012 onze inspanningen extern

onze klanten ook ondersteunen om de

getoetst om verbeterpunten aan het

uitvoeringskosten te beheersen.

licht te brengen.



Zijn onze klanten tevreden?

werken wij hard aan het verbeteren

Eind maart 2012 heeft het onafhanke-

van deze punten. In het volgende

lijk onderzoeksbureau Effectory een

onderzoek willen wij hoger scoren.

grootschalig klanttevredenheidsonderzoek onder de deelnemers en werk-

Vooruitblik

gevers van PMT en PME uitgevoerd.

2013 wordt een belangrijk jaar voor ons

De response van zowel de deelnemers

en onze klanten, omdat twee van onze

en werkgevers was hoog genoeg voor

klanten moeten korten op de pensioe-

een representatief onderzoek. De

nen. Voor veel deelnemers is dit een

behaalde resultaten zijn een behoor-

ingrijpende maatregel. Wij zullen onze

lijke basis om op verder te bouwen en

klanten en hun deelnemers hierin

geven ons voldoende inzicht om onze

zo goed mogelijk ondersteunen, met

klantgerichte organisatie verder te

goede informatie en snelle en juiste

professionaliseren.

antwoorden op vragen. MN heeft al veel voorbereidingen

De respondenten waren positief over

getroffen om de nieuwe weten regel-

het frequente telefonische contact

geving uit het pensioenakkoord soepel

met medewerkers van MN, de vrien-

en snel door te voeren zodra deze

delijkheid en de deskundigheid van de

bekend wordt.

medewerkers en het snel oplossen van problemen. Verbeterpunten die naar

MN blijft innoveren, waardoor we

voren zijn gekomen zijn: fouten in de

duurzame producten en een professi-

gegevens van MN (betrouwbaarheid),

onele dienstverlening kunnen blijven

reactiesnelheid op e-mails, de commu-

bieden. Een efficiënte bedrijfsvoering

nicatie en verwerking van wijzigingen

en klantgerichte dienstverlening blij-

rond de pensioenaanvraag, de snelheid

ven hierbij het uitgangspunt.

van het verbeteren van fouten bij de uitbetaling en de proactiviteit richting deelnemers en werkgevers. Uiteraard


Verantwoord vermogens beheer



Het gezamenlijke vermogen van de klanten van MN bedraagt ongeveer 90 miljard euro. De maatschappelijke impact van het beleggingsbeleid voor zo’n vermogen is erg groot. MN geeft hier invulling aan door advisering en uitvoering van verantwoord beleggingsbeleid.

Wat speelt er? ‘Investeer in echt voedsel’

Rol van verantwoord vermogensbeheer Het is onze hoofdopdracht om te zorgen voor een goed en verantwoord rendement. MN en haar opdrachtgevers willen daarom de VN-principes voor

18 juni 12, www.volkskrant.nl

verantwoord beleggen (UNPRI) toe-

Michael Persson

passen. Daarnaast sluiten MN en haar opdrachtgevers zoveel mogelijk aan bij

Het hoeft niet kwalijk te zijn om te beleggen in voedingsgrondstoffen, maar laat het geld dan wel terecht komen bij echte productiemiddelen.

breed gedragen internationale verdragen. Op basis van de UNPRI en deze internationale verdragen heeft MN tien leidende beginselen voor een verantwoord beleggingsbeleid opgesteld. Ons

Dekkingsgraad pensioenfondsen stijgt door nieuwe rekenrente’

verantwoord beleggingsbeleid kent vier pijlers, namelijk: ESG-integratie, actief aandeelhouderschap, thematische beleggingen en uitsluiting.

1 november 2012, www.nrc.nl http://www.nrc.nl/nieuws/2012/11/01/ dekkingsgraad-pensioenfondsen-stijgt-doornieuwe-rekenrente/

Door de aanpassing van de reken rente wordt die namelijk minder gevoelig voor schommelingen op de financiële markten. Hierdoor valt de dekkingsgraad van pensioenfondsen hoger uit.



Wat speelt er?

Toezichthouders zoals DNB geven sig-

De publieke opinie heeft steeds hogere

nalen af dat een verschuiving van illi-

verwachtingen van verantwoord en

quide naar liquide beleggingen nodig

duurzaam beleggen door pensioen-

is. Dat belemmert innovatie in duur-

fondsen en de bijdrage die dat kan

zaam beleggen. Illiquide beleggingen

leveren aan de Nederlandse samenle-

zijn beleggingen die niet snel verkocht

ving. Uiteraard hebben de financiële

kunnen worden. Vaak gaat het om

crisis, de lage dekkingsgraden en drei-

beleggingen in private partnerships

gende pensioenkortingen hun invloed

waarvan de aandelen dus niet aan

op de aandacht voor verantwoord

een beurs worden verhandeld. Recent

beleggen van pensioenfondsbesturen

is ook vaker een eenzijdige nadruk

en hun uitvoerders.

gelegd op uitvoeringskosten, zonder te kijken naar financiële performance of



maatschappelijke verantwoordelijk-

Het risico voor zowel MN als onze

heid. Ook dat beïnvloedt de verdere

opdrachtgevers is dat de verwachtin-

uitrol van verantwoord beleggen.

gen en de feitelijke voortgang op het gebied van verantwoord/duurzaam

Er is voortgang in verantwoord beleg-

beleggen uiteen gaan lopen. MN staat

gen zoals MN die in samenspraak met

voor een grote uitdaging om opdracht-

opdrachtgevers voor 2012 voor ogen

gevers terzijde te staan met adviezen

had, al hadden we graag meer stappen

en voorstellen waardoor zij, ondanks

gezet. Het gaat dan om een betere inte-

de moeilijke financiële situatie waarin

gratie van milieu, sociale en gover-

veel pensioenfondsen verkeren, hun

nance-issues (ESG-integratie) in alle

vermogen ten minste verantwoord

beleggingscategorieën en thematische

maar, waar mogelijk, ook echt duur-

beleggingen (impact investing).

zaam kunnen beleggen. MN ziet maatschappelijk verantwoord beleggen

Beleggingen in voedselgrondstoffen,

(MVB) als onderdeel van de oplossing

beleggingen waarin een link kan wor-

en wil die visie ook met haar opdracht-

den gelegd naar dictatoriale regimes

gevers delen.

(onder andere in Syrië) en de vraag waarom pensioenfondsen niet méér beleggen in de BV Nederland kregen in 2012 nog steeds veel aandacht van het publiek, politiek, NGO’s en de media. In de toekomst zullen die verwachtingen mogelijk verschuiven van verantwoord beleggen naar duurzaam beleggen. Verantwoord beleggen roept associaties op met ‘voorkomen van negatieve gevolgen’. Duurzaam beleggen verbinden we meer met ‘actief een positieve bijdragen leveren aan de verduurzaming van onze samenleving’.



Onze verantwoordelijkheid

invloedssfeer een maximale

MN erkent dat zij ook een eigen

Vandaar dat wij voor verant-

verantwoordelijkheid heeft,

woord vermogensbeheer de

niet slechts om onze opdracht-

volgende doelstellingen hebben

gevers adequaat te bedienen,

opgesteld:

bijdrage te leveren aan MVB.

maar ook om binnen de eigen

Vergezicht en doelstellingen ‘Wij realiseren voor onze klanten een

▪▪ ‘Opdrachtgevers zien MVB als

goed én verantwoord rendement door

een belangrijk onderdeel van de

rekening te houden met de maatschap-

dienstverlening van MN aan de

pelijke gevolgen van het beleggingsbe-

opdrachtgevers.’ MN wil dit realiseren

leid dat we adviseren en uitvoeren. Wij

door klantgericht te werken,

voorkomen dat de beleggingen bijdra-

maatwerk te bieden en de MVB-

gen aan het ontstaan of vergroten van

processen optimaal uit te voeren.

maatschappelijke problemen en dragen

Bereikte resultaten moeten blijken uit

bij aan de oplossing ervan. Hierbij

onderzoek naar de tevredenheid van

houden we rekening met veranderende

klanten.

maatschappelijke inzichten en opvat▪▪ ‘In alle beleggingscategorieën zijn

tingen.’

ESG-factoren volledig geïntegreerd ▪▪ ‘MN wil bekendstaan als een

op een auditable manier. Hierbij

verantwoord ondernemende

zijn onze MVO-beginselen leidend.’

vermogensbeheerder met een

Daarnaast wil de afdeling MVB een

sterke focus op maatschappelijk

vorm van compliance gaan uitvoeren.

verantwoord beleggen.’ Dit houdt onder meer in dat MVB-criteria

▪▪ ‘De kennis, houding en het

onderdeel zijn van klantacceptatie.

gedrag van alle in- en externe

Daarnaast wil MN in de top staan

betrokkenen dragen bij aan de

van de jaarlijkse UNPRI-survey

volledige ESG-integratie in alle

(United Nations Principles of

beleggingscategorieën.’ Medewerkers

Responsible Investment) voor

moeten getraind worden op het

vermogensbeheerders. Ook zal MVB

gebied van MVB- en ESG-integratie.

geïntegreerd worden in het Public Affairs-beleid van MN.



▪▪ ‘Namens opdrachtgevers geven

▪▪ ‘Met de thematische beleggingen

we op een verantwoorde manier

van de opdrachtgevers realiseren

invulling aan het betrokken

we een positieve impact voor de

aandeelhouderschap.’ Dit betekent

maatschappij en onze deelnemers.’

dat MN volledig handelt volgens de

MN zal de markt verkennen

wettelijke bepalingen die gelden voor

naar mogelijkheden voor impact

stembeleid en -gedrag. Ook wil MN bij

investments en met voorstellen

meer dan vijf algemene vergaderingen

komen waar mogelijkheden voldoen

van aandeelhouders (AVA) per

aan onze investeringscritera,

jaar actief deelnemen (eventueel

bijvoorbeeld private equity, listed

via een spreekvolmacht). MN gaat

equities, non listed real estate en

een dialoog aan met 90% van de

grondstoffen.

ondernemingen in de MN-portefeuille die niet handelen volgens Global

▪▪ ‘Wij leggen op transparante wijze

Compact. Ook doet MN mee aan meer

verantwoording af aan onze

dan 90% van de class actions tegen

stakeholders over onze resultaten op

ondernemingen in de VS die in de

het gebied van MVB, ESG-integratie

portefeuille van MN zitten.

en impact. Daarmee helpen we opdrachtgevers controle te houden over MVB.’ MN wil minimaal een 7,5 scoren op MVB-gerelateerde vragen van het klanttevredenheidsonderzoek (KTO). In 2012 scoorden wij een 7,4.



Resultaten in 2012

Afspraken met opdracht gevers over verantwoord beleggen

Samenwerken met andere investeerders

Het afgelopen jaar zijn met alle Neder-

werkte MN in een aantal samenwer-

landse opdrachtgevers afspraken

kingsverbanden. Eén daarvan is het

gemaakt over het beleid voor verant-

UNPRI-initiatief, waarin MN samen-

woord beleggen. Zij hebben voor het

werkte met andere investeerders om

eerst MVB-jaarplannen gemaakt als

de transparantie over verantwoord

onderdeel van de reguliere beleggings-

duurzaam ondernemen te vergroten.

plancyclus. MN rapporteert nu ieder

UNPRI werkt aan wereldwijde richt-

kwartaal over verantwoord beleggen.

lijnen voor verantwoord beleggen in

Ook rapporteert MN over het stembe-

bijvoorbeeld private equity en hedge-

leid en het engagement. Eén opdracht-

funds. Met andere aandeelhouders

gever heeft begin 2012 een eigen

werkte MN samen aan de dialoog met

publieksjaarverslag over verantwoord

ondernemingen als het Braziliaanse

beleggen uitgebracht. Ondertussen is

Petrobras en Vale en het Maleisische

duidelijk dat ook andere fondsen dit

Petronas. Voor het engagement in Indi-

voorbeeld zullen volgen.

ase en Japanse ondernemingen werkte

Ter uitvoering van het MVB-beleid

MN samen met de Asian Corporate MN heeft ervoor gezorgd dat relevante

Governance Association (ACGA). Voor

opdrachtgevers meededen aan de

Amerikaanse ondernemingen is MN

jaarlijkse onderzoeken door VBDO en

in 2012 onder andere lid geworden van

UNPRI. Eind 2012 waren de grootste

de Amerikaanse Council of Instituti-

opdrachtgevers in de VBDO-ranglijst

onal Investors (CII). Voor Nederlandse

licht gestegen naar de zevende en

beursgenoteerde ondernemingen

negende plaats op een totaal van

levert MN een actieve bijdrage aan

vijftig onderzochte pensioenfondsen.

het werk van het beleggersplatform

De UNPRI heeft dit keer geen relatieve

Eumedion, in het bestuur als voorzitter

ranking uitgebracht in verband met

van de beleggingscommissie. Ook gaat

een nieuwe methode.

MN in dialoog met enkele beursgenoteerde ondernemingen zoals Aegon, Ahold, DE Master Blenders, Heineken, SBM Offshore en Unilever.


Verantwoord vermogensbeheer Voortgang in Sudan De succesvolle samenwerking van een groep van circa twintig global investors in de Sudan Engagement Group (SEG) is na vier jaar eind 2012 op een laag pitje gezet. De groep begon in 2008 met als doel gezamenlijk de dialoog aan te gaan met vier Aziatische oliebedrijven die actief zijn in het door conflicten geplaagde Sudan. Die bedrijven waren Petrochina (de beursgenoteerde dochter van CNPC), Sinopec (ook China), ONGC (India) en Petronas (Maleisië). In 2010 bezochten enkele SEG-leden Sudan, spraken met de bedrijven en NGO’s en legden daar de basis voor de ‘Guidance on Responsible Business and Investment in Conflict-Affected and High-Risk Areas’ van de UNGC en UNPRI. Met CNPC werden verschillende constructieve gesprekken gevoerd en dat bedrijf lijkt nu een redelijk constructieve rol te spelen in de oplossing van resterende geschillen tussen Sudan en de nieuwe staat Zuid-Sudan. MN stuurde in 2010 naar ONGC een ‘laatste waarschuwing’. MN heeft de toezegging gehad dat ONGC haar mensenrechtenbeleid zal aanpassen. Wij blijven dit monitoren. MN had namens de SEG de leiding in de dialoog met Petronas, dat na verschillende gesprekken en briefwisselingen een mensenrechtenbeleid formuleerde en in het CSR-rapport uitgebreid bericht over de activiteiten in Sudan. De situatie in de beide Sudans blijft gespannen. Olie is het belangrijke twistpunt. MN volgt de ontwikkelingen op de voet en blaast de SEG nieuw leven in als nieuwe conflicten dat vereisen. Vooralsnog kijken we terug op redelijk geslaagde gezamenlijke activiteiten en geldt de SEG als een voorbeeld voor succesvolle samenwerking in de UNPRI.

ESG-integratie

methode. Ondanks de verhoogde inzet

De ambitie van MN op het gebied van

op ESG-integratie (in onder andere

ESG-integratie blijft ongewijzigd: MN

hedge funds) komen we met die verbe-

wil volledige ESG-integratie in alle

terde kwantificeringsmethode nu op

relevante vermogenscategorieën. In

55%. De ambitie blijft jaarlijks signifi-

2012 zijn wij daarom verder gegaan

cante verbeteringen te realiseren rich-

met het opnemen van ESG-beleid in

ting ESG-integratie in alle relevante

alle beleggingscategorieën. Vorig jaar

vermogenscategorieën.

hadden we geen voldoende betrouwgratie in de beleggingscategorieën,

Aanscherping ESG in private equity

maar was de schatting dat we op 70%

Het opnemen van ESG-beleid in private

zaten. Dit jaar (2012) is zowel gewerkt

equity (PE) is in 2012 aangescherpt en

aan verdere ESG-integratie als aan

een essentieel onderdeel van de due

verbetering van de kwantificerings-

diligence van private equity gewor-

baar inzicht in het aandeel ESG-inte-




Verantwoord vermogensbeheer den. Van alle PE-investeringen van

zitten. De ESG-criteria die zij hanteren,

het afgelopen jaar is een uitgebreid

sluiten aan bij de resterende speci-

ESG-rapport beschikbaar. Ook bij het

fieke beleggingsstrategieën waaruit

monitoren van onze PE-investeringen

de portefeuilles bestaan. Essentie van

komt ESG aan de orde.

de ESG-integratie is vaststellen of een

In enkele gevallen hebben zich ESG-

hedgefundmanager in staat is de ESG-

kwesties voorgedaan in onze PE-inves-

risico’s van hedgefundinvesteringen

teringen, waarover uitgebreid met

adequaat toe te passen op investe-

de betreffende PE General Partners

ringsbeslissingen. MN heeft de criteria

(managers van het fonds) is gesproken.

voor de ESG-integratie in de hedge-

Een voorbeeld is de kwestie van de

fundmandaten van opdrachtgevers

onderneming Cobalt, die niet alleen

vastgelegd en uitgewerkt in concrete

aan de beurs is genoteerd, maar ook

ESG-questionnaires.

in de portefeuille zit van een van de beschuldigd van corruptie in Angola.

Aandacht voor effecten op wereldvoedselprijzen

In een dergelijk geval wordt met de PE-

Al in 2011 hebben wij de eerste stap-

firma gesproken over de maatregelen

pen gezet om te voorkomen dat door

die die firma kan treffen om herhaling

onze investeringen in grondstoffen de

te voorkomen, en over de gewenste

wereldvoedselprijzen stijgen. MN en

rapportage aan Limited Partners

opdrachtgevers beleggen in navolging

(investeerders in het fonds). MN heeft

van PRI-aanbevelingen niet in fysieke

tevens een actieve rol gespeeld in

grondstoffen en zijn niet actief op

een initiatief om samen met andere

relatief kleine commoditymarkten. In

Limited Partners en PE industry

2012 hebben wij gepoogd met anderen

associations te komen tot een wereld-

te komen tot een gezamenlijke beoor-

wijde standaard voor ESG-rapportage.

deling van de beschikbare research,

Deze standaard ligt nu ter consultatie

onder meer met niet-gouvernementele

bij alle betrokken partijen in de PE-

organisaties (NGO’s). Jammer genoeg

industrie.

wilden de NGO’s dat niet. In 2013 staat

PE-fondsen. De onderneming wordt

Managen van ESG-risico’s in hedgefunds Enkele opdrachtgevers hebben in 2012

verder onderzoek en ontwikkeling van ESG-integratie in grondstoffenbeleggingen hoog op de agenda van MN.

les die zijn opgebouwd uit een beperkt

Negatieve ESG-effecten voor goudinvesteringen

aantal strategieën. Dat betekent dat

Voor special investments geldt dat

bijvoorbeeld agressievere hedgefund-

nieuwe investeringen een afzonder-

strategieën en event driven strate-

lijke ESG-toets moeten ondergaan.

gieën niet meer in de portefeuilles

In 2012 hebben echter geen nieuwe

gekozen voor individuele portefeuil-


Verantwoord vermogensbeheer special investments plaatsgevonden.

Vastgoed

Wel is een ESG-toets gedaan in het

MN is een van de grootste vast-

kader van een onderzoek naar moge-

goedbeleggers in Nederland en ook

lijke beleggingen in goud. Potentieel

wereldwijd een grote speler. Ongeveer

negatieve ESG-effecten van goudin-

10% van ons beheerd vermogen van

vesteringen, zoals het (her)openen

ongeveer 90 miljard euro is belegd in

van mijnen die onverantwoord wor-

vastgoed. De vastgoedsector is wereld-

den geëxploiteerd in Zuid-Afrika en

wijd verantwoordelijk voor zo’n 40%

andere goudlanden, hebben mede een

van het energieverbruik en één derde

rol gespeeld in het besluit geen voor-

van de emissies en draagt daarmee

stellen aan opdrachtgevers te doen

belangrijk bij aan klimaatverande-

voor afzonderlijke beleggingen in

ring. MN is ervan overtuigd dat betere

goud.

duurzaamheidsprestaties van haar

Aandelen passief

vastgoedbeleggingen op termijn leiden tot een verbetering van de risico-ren-

Terwijl met de ESG-integratie in vrij-

dementverhouding. Wij zijn een van

wel alle beleggingscategorieën (pri-

de afnemers van de Global Real Estate

vate equity, hedgefunds, grondstoffen,

Sustainability Benchmark (GRESB)

onroerend goed, managerselectie)

waarin verschillende vastgoedfond-

aanzienlijke voortgang werd geboekt,

sen zitten die met elkaar worden

is voor de categorie ‘aandelen passief’

vergeleken op duurzaamheidspres-

de doelstelling voor 2012 niet gehaald.

taties. Daarnaast zijn wij een actieve

Bij een passieve aandelenstrategie

participant in verschillende branche-

wordt de aandelenportefeuille samen-

organisaties zoals INREV (de Europese

gesteld op basis van een aantal regels

brancheorganisatie voor beleggers in

(rule-based), meestal het gewicht van

niet-beursgenoteerde vastgoedfond-

dat aandeel in een index. Dat maakt

sen). Wij beoordelen nieuwe beleggin-

ESG-integratie lastig, maar niet

gen op basis van strenge criteria voor

onmogelijk. Voorstellen voor opname

ESG, zoals hierna per categorie wordt

van een ESG-factor in een rule-based

beschreven, en we gaan actief de dia-

passief aandelenmandaat werden

loog aan met ondernemingen in onze

ontwikkeld en getest, met goede

portefeuille.

eerste testresultaten. Die voorstellen worden thans verder uitgewerkt. Voor uitvoering van die voorstellen bleek de timing in 2012 niet goed, vanwege de noodzaak van aanpassing van mandaat en benchmark en vanwege de aankondiging dat in 2013 een bredere heroriëntatie op de aandelenstrategie zal plaatsvinden. ESG-integratie zal daarin een belangrijke rol spelen.


Verantwoord vermogensbeheer Duurzaamheidsplan voor vastgoed in Nederland

MN beheert duizenden woningen, winkels en kantoren in Nederland. Voor het overgrote deel van dit vastgoed is een ambitieus duurzaamheidsplan opgesteld. Het doel is om vrijwel al het vastgoed te verduurzamen naar een groen energielabel (A, B of C). De bespaarde energiekosten worden gedeeld door de huurders en de verhuurder (MN). Door het verduurzamen van de bestaande portefeuille kan grote milieuwinst geboekt worden: in 2020 verwachten wij een CO2-reductie ten opzichte van 2012 te realiseren van 5.200 ton per jaar.

Internationale vastgoedfondsen MN belegt namens haar klanten wereldwijd in een kleine honderd vastgoedfondsen. In het screening-, selectie- en monitoringproces van vastgoedfondsen zijn ESG-overwegingen volledig opgenomen. Zo vereist MN van (potentiële) vastgoedfondsen een verklaring waarin onder andere staat dat:

▪▪ de fondsbeheerder bekend is met de Principles van UN Global Compact; ▪▪ er geen sprake is van opzettelijke of herhaalde schendingen van de Principles van UN Global Compact bij het beheer of de ontwikkeling van het vastgoed;

▪▪ de fondsbeheerder niet betrokken is geweest bij enige inbreuk op nationale wetten zonder te trachten de inbreuk te corrigeren;

▪▪ de fondsbeheerder niet zal beleggen in vastgoed dat wordt gebruikt voor de productie, handel of opslag van wapens, of andere dienstverlening met betrekking tot wapens, die in strijd zijn met internationale verdragen. MN zal niet overwegen te investeren in een vastgoedfonds zonder deze getekende verklaring. Daarnaast is MN een actief aandeelhouder/participant door te streven naar vertegenwoordiging in het bestuur van vastgoedfondsen.

Beursgenoteerd vastgoed Bij beursgenoteerd vastgoed wordt ESG-informatie systematisch in de investeringsbeslissing meegenomen. DE GRESB-score van een beursgenoteerd vastgoedfonds weegt mee bij het nemen van investeringsbeslissingen. GRESB is een initiatief om de milieuen maatschappelijke prestaties van vastgoedinvesteerders te beoordelen. Geen GRESB-score betekent nul punten op dit onderdeel voor het vastgoedfonds. Daarnaast stellen wij ons als aandeelhouder actief op in ondernemingen en maken gebruik van ons (stem)recht om corporategovernancekwesties aan de orde te stellen, uiteraard gebaseerd op ons stembeleid. Wij vinden bijvoorbeeld dat het beloningsbeleid in eerste instantie moet aansluiten bij de middellangetermijndoelstellingen van de onderneming. Bij voorkeur maken ook doelstellingen ten aanzien van maatschappelijk verantwoord ondernemen deel uit van de prestatiecriteria. De afdeling Vastgoed werkt hierin nauw samen met de afdeling Verantwoord Beleggen.



Verantwoord beleggen door externe managers

MN vindt het belangrijk om ESG-cri-

MN is verantwoordelijk voor het

nemen in de hele keten van het beleg-

selecteren en monitoren van externe

gingsproces zoals die in het weergege-

managers voor haar cliënten. Ver-

ven schema is te zien. Het schema laat

antwoord beleggen heeft altijd een

de schakels zien van het zoeken naar

rol gespeeld in het managerselectie-

een manager tot en met het monitoren

proces. In 2012 heeft het ESG-team

van een geselecteerde manager (Traject

nauw samengewerkt met de afdeling

1: de selectie).

teria en verantwoord beleggen mee te

Manager Selection & Monitoring (MS&M) om interne processen te

Om ESG-criteria consistent toe te pas-

verfijnen. Het team heeft bewerkstel-

sen gedurende het evaluatieproces

ligd dat MN verantwoord beleggen

van externe managers zijn vier pijlers

door externe managers niet alleen

vastgesteld (Traject 2: het beleggings-

beoordeelt tijdens het selectieproces,

proces). Deze pijlers – gebruikt tijdens

maar ook in de managerevaluatie en

iedere stap van het proces – waarbor-

-monitoring.

gen een consistent raamwerk. Naar aanleiding van deze vier pijlers zijn de ESG-vragen in de Request for Proposals (RfP) opgesteld. De afdeling Responsible Investment & Governance (RI&G) heeft een bestpracticesgids samengesteld die door de manager Selectie & Monitoring gebruikt kan worden om te bepalen of antwoorden van externe managers toereikend zijn. MN stelt ook een nieuwe ESG-vragenlijst op, die specifiek bestemd is voor operationele due diligence. Deze vragen moeten ervoor zorgen dat MN voldoende bewijs krijgt dat de externe manager handelt volgens de ESG-criteria.



MN analyseert en integreert de ant-

tende waarden. Daarnaast heeft dit

woorden op de RfP in de evaluatiemo-

team een training verantwoord beleg-

dellen die MS&M gebruikt.

gen gevolgd bij dr. Rob Bauer, hoogle-

Externe managers die al geld beheren

raar Institutionele Beleggers aan de

voor MN krijgen ook een verzoek om

Universiteit van Maastricht.

ESG-vragen te beantwoorden. Externe

Het huidige plan om ESG-criteria toe te

managers die nog geen eigen ESG-

passen op de Europese bedrijfsobliga-

beleid hebben of nog geen PRI-onder-

tieportefeuille is om de benchmark in

tekenaars zijn, gaat MN aanmoedigen

2013 aan te passen. Bij de kredietana-

om dit alsnog te doen.

lyse gebruikt MN voor alle bedrijven ten minste drie kwantitatieve criteria:

De Investment Management Agree-

winstgevendheid, liquiditeit en markt-

ment (IMA) is het juridische docu-

kapitalisatie.

ment waarin de rechten en plichten zijn vastgelegd van de eigenaar van

MN kan ook andere criteria toepas-

de beleggingen en de vermogensbe-

sen. Zo kunnen governance, milieu en

heerder. Het is dan ook van belang

sociale factoren een materiële impact

dat alle aspecten van ESG-integratie

hebben op de kredietwaardigheid van

in dit document staan vastgelegd.

een onderneming en dat kan leiden tot

Op dit moment herziet MN de IMA-

een grotere kans op wanbetaling door

tekst. MN breidt het document uit met

de kredietnemer. De mate van relevan-

een hoofdstuk over maatregelen die

tie van deze ESG-factoren verschilt per

externe managers moeten nemen om

sector. Er zijn praktijkvoorbeelden dat

volgens het ESG-beleid te handelen en

slecht beheerste ESG-risico’s kunnen

geregeld over de voortgang ervan te

leiden tot afwaarderingen van het

rapporteren aan MN.

krediet die het rendement negatief kunnen beïnvloeden. Spraakmakende

De wijzigingen in het managerselec-

schandalen die aan ESG-issues zijn

tieproces die betrekking hebben op

gerelateerd, zijn onder meer Enron,

verantwoord beleggen werd in febru-

WorldCom, Parmalat, BP en Tokyo

ari 2013 afgerond.

Electric. Goed of slecht management

ESG-proces voor vastrentende waarden

van ESG-issues kan dienen als een indicatie voor de kwaliteit van het management.

Gedurende 2012 heeft het vastrentendewaardeteam veel samengewerkt met de afdeling RI&G om een ESG-proces te ontwikkelen dat goed aansluit bij de vermogenscategorie vastren-


Verantwoord vermogensbeheer Opname van materiële ESG-issues in

Het onderzoeksbureau Sustainalytics

de portefeuilleconstructie kan dus bij-

onderzoekt ieder kwartaal welke

dragen aan het doel van het mandaat:

bedrijven aan de uitsluitingscrite-

tegen een zo laag mogelijk risico een zo

ria voldoen. Dit leidt in de praktijk

hoog mogelijk rendement behalen.

tot een lijst van ongeveer twintig bedrijven. MN neemt ieder kwartaal

Het plan voor 2013 is om de ESG-scores

voor verschillende onderdelen van

in de benchmarkconstructie op te

MVB research af van Sustainalytics.

nemen naast de fundamentele facto-

Bijvoorbeeld het product ‘Controver-

ren kredietkwaliteit, sectorspreiding

sial Weapons Radar’. Dit onderzoek

en liquiditeit. Het voorstel is om het

geeft wereldwijd alle beursgenoteerde

gewicht van ondernemingen in de

bedrijven weer die betrokken zijn

benchmark opnieuw te wegen. Onder-

bij de productie van controversiële

nemingen met betere prestaties op

wapens. Sustainalytics geeft aan

milieu-, sociaal en governancegebied

welke ondernemingen niet voldoen

krijgen dan een hogere weging dan

aan de gestelde criteria en dus moeten

ondernemingen met slechte ESG-pres-

worden uitgesloten. MN praat enkele

taties. In het geval van controverses

keren per jaar met Sustainalytics om

kan MN besluiten tot uitsluiting.

te zorgen dat deze procedure verloopt

Uitsluiting

volgens de wensen van MN en haar klanten.

Als ondertekenaar van de UNPRI hanteert MN een beperkt uitsluitingsbeleid. Ondernemingen die producten maken die in strijd zijn met door Nederland ondertekende internationale verdragen sluit MN uit. Het gaat ook om producten die in strijd zijn met verdragen waaraan Nederland gebonden is op grond van het lidmaatschap van de VN en de EU.


Verantwoord vermogensbeheer Uitsluiting Syrië Nadat de onrust in de Arabische wereld in maart 2011 oversloeg naar Syrië, is het land in sneltreinvaart in een burgeroorlog beland. De Syrische bevolking vluchtte massaal het land uit om te ontsnappen aan het geweld tussen het regeringsleger van president Assad en het Vrije Syrische Leger. De Europese Unie (EU) heeft in mei 2011 sancties opgelegd aan Syrië. Het werd EUlidstaten onder meer verboden om wapens te verkopen aan het Syrische regime. Deze sancties zijn in september 2011 en mei 2012 verder uitgebreid met een olie-embargo en een onderzoeksplicht voor al het zee- en luchttransport richting Syrië. Met deze maatregelen probeert de EU de slagkracht van het regeringsleger te beperken. In lijn met haar tien leidende beginselen sluit MN dan ook directe beleggingen in Syrië uit. Concreet betekent dit dat MN niet in obligaties van de Syrische overheid belegt en ook geen Syrische aandelen in de portefeuille wil hebben. Daarnaast probeert MN ervoor te zorgen dat ondernemingen waarin MN belegt op een juiste manier omgaan met de situatie in Syrië. Zo heeft MN bijvoorbeeld contact gehad met het Zuid-Afrikaanse telecombedrijf MTN over hun activiteiten in Syrië. Tijdens gevechten functioneerde het netwerk van MTN slecht. MTN heeft ondertussen maatregelen getroffen waardoor de bereikbaarheid verbeterd is. Ook heeft MN gevraagd of MTN een beleid wil formuleren voor de omgang met overheden, van landen zoals Syrië, die mensenrechten (zoals privacy en vrijheid van meningsuiting) in mindere mate respecteren.


Verantwoord vermogensbeheer Kernwapens Eind 2012 begon de organisatie Campagne tegen Wapenhandel (CtW) een actie tegen pensioenfondsen die beleggen in bedrijven die kernwapens produceren of daarbij betrokken zijn. Ook MN en cliënten van MN zijn benaderd door CtW. Het klopt dat MN producenten van kernwapens niet per definitie uitsluit. MN houdt zich aan het non-proliferatieverdrag, dat de verdere verspreiding van kernwapens verbiedt. MN sluit producenten van kernwapens uit als zij die verkopen aan landen die niet beschikten over kernwapens toen het verdrag werd opgesteld, of met hen kennis delen. Het kan dus voorkomen dat MN posities aanhoudt in ondernemingen uit het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Rusland, China en de Verenigde Staten. Deze bedrijven zijn niet per definitie in overtreding met het non-proliferatieverdrag. Zodra deze bedrijven echter kernwapengerelateerde transacties verrichten met een (onderneming uit een) land buiten deze groep, dan is er sprake van overtreding van het verdrag. Dan heeft MN een grond om een onderneming uit te sluiten.

Clusterwapens Het internationale Clustermunitieverdrag uit 2008 verbiedt het gebruik, de opslag, het vervoer en (assistentie bij) de productie van clustermunitie. De Cluster Munition Coalition (CMC) en een groeiende groep landen vinden dat ook investeringen in bedrijven die deze wapens produceren verboden moet zijn. Geen geldtoevoer naar deze bedrijven betekent immers geen productie. Op 1 januari 2013 trad inderdaad een wettelijk verbod op directe investeringen in producenten van clustermunitie in werking. Sinds 2007 heeft MN in haar uitsluitingsbeleid ook clusterwapens opgenomen. Er zijn nog enkele beursgenoteerde bedrijven die betrokken zijn bij de productie van deze wapens. MN zal deze blijven uitsluiten, totdat zij toezeggen niet langer clusterwapens te produceren.


Verantwoord vermogensbeheer Uitgelicht: Democratische ontwikkelingen in Birma (Myanmar) Birma staat op de uitsluitinglijst voor

waaronder General Electric, AP Møller

staatsobligaties. Ook ondernemingen

Mærsk, Alcatel en Posco/Daewoo, en

met omvangrijke activiteiten in dat land

met lokale NGO’s, kreeg MN een goed

staan op de lijst met ‘non-compliant’

beeld van de positieve democratische

ondernemingen. Daarom volgt MN de

ontwikkelingen in Myanmar. Samen

recente democratische ontwikkelingen

met APG publiceerde MN een artikel in

in dat land op de voet. Op 2 mei 2012

Responsible Investor waarin MN aangaf

werd Nobelprijswinnares Aung San

onder welke condities ondernemen in

Suu Kyi ingezegend in het parlement

Myanmar als verantwoord kan worden

van Myanmar (zoals het land zichzelf

aangemerkt. Stap voor stap worden de

noemt). Op uitnodiging van de UNPRI

sancties tegen Birma verzacht. Het land

vergezelde MN die dag de secretaris-

staat (nog) wel op de uitsluitingslijst,

generaal van de VN, Ban Ki-moon,

maar MN ziet geen reden meer om ver-

tijdens een bezoek aan een conferen-

antwoord opererende ondernemingen

tie over verantwoord ondernemen in

die in Myanmar actief (willen) zijn als

Myanmar. In gesprekken met lokale

‘non-compliant’ te beschouwen.

en multinationale ondernemingen,

Stembeleid

neemt de belangen van alle belangheb-

Door het ondertekenen van de UNPRI

benden mee in de stembeslissingen,

kiest MN voor verantwoord aandeel-

denk bijvoorbeeld aan de belangen van

houderschap. MN hanteert daarom

klanten en sociale partners.

een actief stembeleid en stemt wereldwijd op aandeelhoudersvergaderingen

MN maakt gebruik van de diensten

van de bedrijven waarin MN belegt.

van Institutional Shareholder Services (ISS) voor de uitvoering van het

Het stembeleid van MN is afgeleid

stembeleid. ISS is gespecialiseerd in

van de tien leidende beginselen. Het

het adviseren en operationeel onder-

stembeleid sluit ook aan bij de best

steunen van institutionele beleggers

practices van Eumedion, het samen-

op het gebied van stemrecht. MN heeft

werkingsverband van Nederlandse

in samenwerking met de klanten een

institutionele beleggers op het gebied

stembeleid ontwikkeld, dat door ISS

van corporate governance. MN meent

wordt uitgevoerd en waarover MN ook

dat actief aandeelhouderschap de con-

publiekelijk rapporteert. Voor het vol-

tinuïteit van een onderneming waarin

ledige stembeleid (in het Engels) en de

wordt belegd beter waarborgt op de

stemrapportage kunt u hier terecht.

middellange en lange termijn. MN


Verantwoord vermogensbeheer Misstanden bij Wal-Mart Stores Samen met enkele andere aandeelhouders is MN al enige tijd verwikkeld in een dialoog met Wal-Mart, vooral over schending van arbeidsrechten in de VS. In 2012 is daar een nieuw item bij gekomen. Op 21 april 2012 publiceerde The New York Times een artikel over een omkoopaffaire binnen Wal-Mart Stores. Volgens de krant waren er al in 2005 aanwijzingen dat leidinggevenden bij dochterbedrijf Wal-Mart Mexico steekpenningen hadden betaald om uitbreiding van het aantal winkels mogelijk te maken. Na een melding van een klokkenluider vond een intern onderzoek vele bewijzen van omkoping. Informatie van The New York Times wees uit dat de zaak bekend was tot in de top. In plaats van nader onderzoek te doen en maatregelen te nemen, stopte WalMart de zaak in de doofpot. Dit leidde tot veel ophef tijdens de aandeelhoudersvergadering van 2012. MN heeft samen met andere aandeelhouders met Wal-Mart gesproken en uiteindelijk ook tegen tien bestuurders gestemd die niet hebben opgetreden. Het bedrijf heeft – wegens een lopend onderzoek naar de affaire – nog geen officiële reactie gegeven. De bestuurders waren ook niet beschikbaar om met aandeelhouders te praten. Na de aandeelhoudersvergadering heeft MN een brief aan Wal-Mart gestuurd met het verzoek om het beleid te verbeteren. Het verzoek gaat om preventie van corruptie, fraude en werknemersrechten. Vervolggesprekken staan gepland.

Engagement

bedrijf uit te sluiten. MN gaat deze

MN verstaat onder engagement: in

dialogen ook aan samen met andere

dialoog gaan met ondernemingen

institutionele beleggers.

waarin MN belegt. Hierbij maakt MN een onderscheid tussen de ESG-issues

Zo spraken wij in 2012 met BP over

milieu, sociaal en bestuur. MN gaat de

veiligheid en CO2, en met Ahold over

dialoog aan met UN Global Compact-

naleving van de ILO-normen. Op regio-

overtreders die in de portefeuille van

naal niveau waren wij actief in Zuid-

haar cliënten zitten. Daarnaast kan

Afrika. Daarnaast spraken wij met

MN een onderneming ook om andere

onze brokers over hun ESG-beleid.

redenen benaderen. Dit kan het geval zijn wanneer MN constateert dat een onderneming niet goed rapporteert of wanneer de onderneming vaak betrokken is bij controverses. Indien een onderneming het beleid niet verbetert, kan MN beslissen om het


Verantwoord vermogensbeheer Veiligheid en CO2 bij British Petroleum (BP) Na het incident in de Golf van Mexico in 2010 met de Deepwater Horizon heeft BP zijn focus gericht op meer en betere veiligheidsmaatregelen. Het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen heeft hierdoor een lagere prioriteit gekregen. MN heeft in samenwerking met andere investeerders gesprekken gevoerd met BP over het beheersen van de uitstoot van broeikasgassen. MN vraagt BP om doelstellingen vast te leggen. Het gaat om CO2, maar ook om methaan, een broeikasgas met een nadeliger milieueffect dan CO2. Ook is BP gevraagd om uit te leggen hoe maatregelen voor energiebesparingen zijn verwerkt in hun operationele managementsysteem en hoe BP deze maatregelen controleert. BP heeft aangegeven dat het hun programma om energieverbruik te reduceren op resultaten zal onderzoeken, en zal meten of er daardoor significant minder methaan vrijkomt. MN zal de vorderingen op het gebied van emissiereductie en transparantie blijven volgen en de dialoog met BP hierover voortzetten. Een onafhankelijk expert gaat toezien op veiligheid. Na de ramp in 2011 heeft MN – samen met andere investeerders – BP verzocht om het veiligheidsmanagement te verbeteren en het beleid inzichtelijker te maken. BP is in 2011 inderdaad begonnen het veiligheidsmanagement te veranderen. BP heeft een gecentraliseerde afdeling Veiligheid en Risicomanagement opgezet die wereldwijd erop toeziet dat het lijnmanagement de aangescherpte regels hanteert. Deze afdeling promoot ook cultuurveranderingen rondom veiligheid. MN is tevreden over de vooruitgang, maar vindt ook dat BP consistenter moet rapporteren over hoe het bedrijf omgaat met alle aanbevelingen die voortvloeien uit de diverse onderzoeken naar de ramp. BP heeft naar aanleiding van de gesprekken met MN en andere investeerders besloten om een onafhankelijk expert aan te stellen die erop toeziet dat adequate veranderingen in het veiligheidsbeleid plaatsvinden.


Verantwoord vermogensbeheer Naleving ILO-normen door Ahold Een van de Amerikaanse dochterbedrijven van Ahold heeft in 2011 de kernverdragen van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) niet nageleefd. Het gaat om kernverdragen over de vrijheid van vakvereniging en collectief onderhandelen. Na de aandeelhoudersvergadering van 2011, met aanwezigheid van verschillende vakbondsvertegenwoordigers en werknemers van Ahold uit zowel de VS als Nederland, hebben wij over dit onderwerp een intensieve en constructieve dialoog gevoerd met de leiding van Ahold. In die dialoog heeft Ahold te kennen gegeven die ILO-kernverdragen voluit te willen naleven. Het gaat om kernverdragen die onderdeel zijn van het UN Global Compact dat Ahold heeft onderschreven. Het personeelsbeleid binnen Ahold wordt echter decentraal vormgegeven en uitgevoerd, ook in de VS. Ahold heeft de controle op haar Amerikaanse dochter wel verscherpt om ook daar de naleving van het recht op vrijheid van vakvereniging te waarborgen. Ook heeft Ahold toegezegd dat deze Ahold-dochter de communicatie over vakbonden met de eigen werknemers aanpast. Toch bleek tijdens de aandeelhoudersvergadering van 2012, waarbij opnieuw Amerikaanse Ahold-medewerkers aanwezig waren, dat niet alle problemen zijn opgelost. MN houdt de voortgang nauwlettend in de gaten en zet de constructieve dialoog met Ahold hierover voort.


Verantwoord vermogensbeheer Uitgelicht: Engagement op regionaal niveau Onrust mijnbouwsector Zuid-Afrika

De ondernemingen moeten vakbonds-

Zuid-Afrika is de grootste produ-

beter te communiceren met hun leden.

cent van platina in de wereld. In 2012

Ze moeten benadrukken dat er alleen

heerste er grote onrust in de platina- en

zonder geweld actie mag worden on-

goudsector. Ondanks de rijkdom aan

dernomen. Daarnaast moeten werkne-

mineralen in het land zijn de levensom-

mers meer mogelijkheden krijgen om

standigheden van de mijnwerkers en

hun stem te laten horen en moeten er

de lokale gemeenschap ver beneden

onafhankelijke arbitragemechanismen

een maatschappelijk geaccepteerd

komen die oplossingen kunnen bieden

peil. Zij kunnen niet of nauwelijks in

bij conflicten.

hun basisbehoeften voorzien. Huizen

Ook vindt MN dat bedrijven meer

voldoen niet en veel medewerkers heb-

werknemers uit de lokale gemeenschap

ben hiv en/of tuberculose. Als gevolg

moet aannemen. Ook moeten bedrijven

van de tragische incidenten bij Lon-

de gemeenschap steunen met duur-

mins Marikana-platinamijn, waarbij 45

zame initiatieven, zoals het verbeteren

mensen het leven lieten, is het risico op

van de toegang tot onderwijs en een

onrust onder arbeiders in de mijnsec-

goede gezondheidszorg. MN hoopt

tor in Zuid-Afrika verder toegenomen.

dat hierdoor het aantal stakingen zal

In september 2012 sprak MN met de

afnemen en dat de relatieve rust en

volgende mijnbouwbedrijven: Lonmin,

stabiliteit terugkeren.

vertegenwoordigers aanmoedigen om

Implats, Anglo American, Gold Fields en AngloGold Ashanti.

Onderlinge strijd tussen vakbonden

Naast de gesprekken met mijnbouw-

In Zuid-Afrika heerst onvrede over

bedrijven sprak MN als aandeelhouder

de politieke situatie en onderlinge

ook met lokale experts zoals Zuid-Afri-

strijd tussen de vakbonden. De meeste

kaanse investeerders, ondernemingen,

spanningen heersen tussen de Natio-

vakbonden en consultants om zo meer

nal Union of Mineworkers (NUM), een

inzicht te krijgen in de standpunten van

gevestigde vakbond met historie, en de

de vakbonden en hun samenwerking

kleinere Association of Mineworkers

met andere belanghebbenden. Zuid-

and Construction Union (AMCU). De

Afrikaanse mijnbouwbedrijven ope-

AMCU is de laatste jaren bezig met een

reren in een complexe omgeving waar

opmars en staat bekend als een mili-

de invloed van politiek en vakbonden

tante vakbond. Veel leden van de NUM

groot is.

zijn ontevreden over hun vakbond. Hun

MN heeft mijnbouwbedrijven aange-

vertegenwoordigers zouden te veel op

moedigd om meer leiderschap te tonen.

de hand zijn van het management van



de mijnbouwers en het Afrikaans Natio-

hogere salarissen, heeft geprofiteerd

naal Congres (ANC). AMCU, dat zichzelf

van dit ongenoegen doordat veel NUM-

profileert als een sterke voorvechter

leden overgestapt zijn naar de AMCU.

van betere arbeidsomstandigheden en

Dialoog met brokers over ESG-beleid Op ons verzoek verricht een extern onderzoeksbureau ieder halfjaar een onderzoek naar onze brokers. Het bureau rangschikt brokers op basis van hun ESG-scores. Het bureau kijkt bijvoorbeeld naar: omkoping en corruptie, witwassen van zwart geld, business ethics-gerelateerde controverses, klantgerelateerde controverses, milieuen sociale standaarden in credit- en uitleenbeleid, investeringen in controversiële wapens, onafhankelijkheid van het bestuur en bestuurdersbezoldiging. In het onderzoek zijn in totaal honderd punten te behalen. Met brokers die met minder dan 55 punten een onvoldoende scoren, voert MN een dialoog om duidelijkheid te verkrijgen omtrent hun daadwerkelijke ESG-beleid. Een deel van de lage scores is namelijk te verklaren door geen of beperkte transparantie. Dat betekent nog niet dat de broker ook geen ESG-beleid heeft. Een tweede doel van de dialoog is veranderingen bewerkstelligen, zodat brokers in volgende onderzoeken beter scoren. Indien er geen uitzicht is op verbetering, kan dit aanleiding zijn tot uitsluiting van verdere dienstverlening. Wel is hierbij een hardheidsclausule van toepassing. Een financiële instelling zal, ondanks een slechte score, niet worden uitgesloten als er onvoldoende alternatieven bestaan of deze alternatieven om een andere plausibele reden niet in aanmerking komen. Het blijft immers van groot belang om exposure te spreiden, het aantal transactiemogelijkheden breed te houden en partijen te kunnen selecteren op hun specialisme. De ESG-score weegt voor 10% mee naast de bestaande criteria als sales, trading en investment research. Dit kan betekenen dat een goede ESG-score zou kunnen leiden tot een groter deel van de door MN te verdelen business. Hiermee bestaat er een duidelijke prikkel voor brokers om hun prestaties op ESG-gebied te optimaliseren, waarmee voldaan wordt aan Principle IV van de UNPRI: ‘We will promote acceptance and implementation of the principles within the investment industry’.



MN neemt de ESG-score mee in de brokerevaluatie sinds juli 2011. Brokers zijn erg geïnteresseerd in deze beoordeling. Dit geldt niet alleen voor brokers met een onvoldoende ESG-score maar ook voor brokers die hun redelijke score uit concurrentieoverwegingen willen verhogen naar een uitstekende score. Mede door de gevoerde gesprekken in het afgelopen jaar hebben sommige brokers hun beleid aangepast. Dat blijkt ook uit de halfjaarlijkse brokerevaluatie. Ook zijn er brokers meer transparant geworden en hebben wij vaker toegang gekregen tot hun ESG-gerelateerde research.

Beloningsbeleid als criterium voor brokers Op 28 januari 2011 maakte de Amerikaanse zakenbank Goldman Sachs bekend dat haar topman, Lloyd Blankfein, over het jaar 2010 12,6 miljoen dollar in aandelen ontving, terwijl Goldman Sachs vorig jaar 38% minder winst maakte dan in 2009. Daarnaast is het basissalaris van Blankfein met $ 600.000,- verhoogd naar 2 miljoen dollar. De massale publieke verontwaardiging over de bezoldigingsstructuur van bankbestuurders na het uitbreken van de kredietcrisis lijkt nu afwezig. Marktpartijen doen onverminderd zaken met Goldman Sachs. Heeft het beloningsbeleid van Goldman Sachs en andere financiële instellingen dan helemaal geen consequenties voor hen? Voor zover wij weten is MN de eerste pensioenuitvoerder van Nederland die het beloningsbeleid meeneemt in de criteria waarop ze business verdeelt over haar brokers.

Impact investing binnen bestaande beleggings categorieën

De intentie van MN was in 2012 voor-

Impact investments zijn investerin-

In 2012 is een analyse gemaakt van

gen die bedoeld zijn om een positieve

de mogelijkheden van impact inves-

impact te realiseren die verdergaat

ting. Daarin was de oorspronkelijke

dan financieel rendement. Er wordt

gedachte om impact investing in de

ook ‘sociaal rendement’ nagestreefd.

beleggingsportefeuille op te nemen

Impact investments worden vaak

als aparte beleggingscategorie. De

gedaan via illiquide niet-beursgeno-

analyse liet echter zien dat daaraan

teerde beleggingsfondsen die minder

forse haken en ogen zitten, onder meer

verhandelbaar zijn dan wel genoteerde

in verband met het illiquide karakter

beleggingsfondsen.

van impact investing, risicomanage-

stellen aan opdrachtgevers te presenteren voor impact investing in 2013.



ment, benchmarks en kosten. In het

leerde problemen zijn goed oplosbaar.

maatschappelijk debat over pensioe-

Daarom heeft MN eind 2012 ervoor

nen zijn liquiditeit (is een belegging

gekozen om nadere voorstellen te

snel en tegen een goede prijs te verko-

ontwikkelen voor impact investing

pen?) en kostenverlaging belangrijke

bínnen een aantal beleggingscatego-

punten. Het is daardoor lastig om de

rieën (private equity/infrastructuur,

stap te maken naar impact investing

beursgenoteerde aandelen, niet-

als aparte beleggingscategorie. Dat

beursgenoteerd onroerend goed en

blijkt ook uit het feit dat verschillende

grondstoffen). Die voorstellen zal MN

opdrachtgevers bestaande impact

in de loop van 2013 aan opdrachtgevers

investments (o.a. microfinance) stap

voorleggen.

voor stap afbouwen. Andere gesigna-

Uitgelicht: Verantwoord microkrediet, een betere toekomst voor mevrouw Nadela Microkredieten zijn kleine leningen (tot

ondernemingen.

maximaal enkele duizenden euro’s) die vooral worden toegekend aan kleine

Mevrouw Nadela

(vrouwelijke) ondernemers in ontwik-

Mevrouw Nadela heeft een winkeltje en

kelingslanden die daar bij traditionele

een veehouderij in de Filippijnen.

banken niet of nauwelijks geld kunnen

Zij ontvangt regelmatig leningen, varië-

lenen door een gebrek aan onderpand,

rend van 69 tot 115 dollar, zodat zij haar

een vast maandinkomen en/of een

winkel kan aanvullen met producten.

gebrek aan kredietgeschiedenis. Met

De inkomsten die zij met haar bedrijfje

een microkrediet kunnen deze onder-

verdient, gebruikt ze om haar familie

nemers investeren in bijvoorbeeld vee,

te ondersteunen en haar kinderen naar

een naaimachine of een winkel. Daar-

school te kunnen sturen. Ongeveer een

mee kunnen zij hun financiële positie

jaar geleden is mevrouw Nadela een

verbeteren.

veehouderij begonnen. Met het geld

MN investeert alleen in micro

dat zij heeft geleend, heeft ze onder

kredietfondsen als zij de UN Principles

meer vee gekocht en een koelkast om

for Inclusive Finance hebben onderte-

de levensmiddelen te bewaren. Haar

kend. Op die manier geven aanbieders

echtgenoot helpt haar met het onder-

blijk van hun toewijding aan de eerlijke

houden van het vee. De familie is er qua

behandeling en de bescherming van

inkomen aanzienlijk op vooruitgegaan

microfinancieringsklanten – arme

sinds zij de veehouderij is begonnen.

huishoudens en kleine en middelgrote



Litigation

houderschap van onze klanten zijn:

Onderdeel van actief aandeelhouder-

het verkrijgen van schadevergoeding,

schap is het programma van Share-

waardecreatie op lange termijn, de

holder Litigation, gericht op onderne-

continuïteit van de activiteiten van de

mingen die wettelijke overtredingen

onderneming en/of het realiseren van

hebben begaan waardoor financiële

goede corporate governance en goed

schade is ontstaan. De Nederlandse

ondernemingsgedrag.

samenleving geeft er veelal de voorkeur aan om geschillen te regelen

Als MN een schikking treft met de

zonder tussenkomst van de rechter.

andere partij, claimen we waar moge-

Ook MN staat in het algemeen terug-

lijk schade voor onze klanten. Voor dit

houdend tegenover het voeren van

doel hebben we een programma van

juridische procedures. Liever regelen

‘claim filing’ voor Amerikaanse class

wij geschillen zonder naar de rechter

action settlements opgezet. Daarnaast

te stappen, en houden we relaties in

wordt in toenemende mate deelge-

stand. Dit is ook kostenefficiënter.

nomen aan vergelijkbare damage

MN weegt per geval af of het bedrijf

recovery-activiteiten buiten de Ver-

een juridische procedure start, en

enigde Staten. Zaken die wij in 2012

op welke wijze dat gebeurt. Hoofd-

bijvoorbeeld hebben aangepakt zijn de

doelstellingen voor het voeren van

marktmisleiding door Olympus en de

juridische procedures over aandeel-

misleiding door de Bank of America.

Marktmisleiding door Olympus Eind 2011 heeft Olympus naar buiten gebracht dat het jarenlang een verkeerde voorstelling van zaken heeft gegeven over de balans en de verlies-en-winstrekening, door operationele en investeringsverliezen te verbergen. Een door Olympus aangestelde onderzoekscommissie heeft in een rapport in december 2011 geconcludeerd dat het bedrijf de markt jarenlang heeft misleid. Dit rapport leidde tot het ontslag van de bestuurders van Olympus en tot verder onderzoek door de Japanse markttoezichthouder. Deze legde Olympus een boete op van 191 miljoen yen (ongeveer 2 miljoen euro). In de Verenigde Staten zijn diverse class actions opgestart tegen Olympus. Hiervan kunnen alleen investeerders in de Amerikaanse aandelen van Olympus profiteren. Investeerders in de Japanse Olympus-aandelen hebben dus geen andere keuze dan in Japan een rechtszaak te starten om beleggingsverliezen vergoed te krijgen. Aangezien MN voor haar klanten in de Japanse aandelen van Olympus had belegd, hebben we samen met een groep investeerders een schadeprocedure tegen Olympus aanhangig gemaakt om hiermee (een deel van) de beleggingsverliezen vergoed te krijgen.


Verantwoord vermogensbeheer Misleiding door Bank of America Op 28 september 2012 is een schikking bekendgemaakt in de class action waar onder meer het Pensioenfonds Zorg en Welzijn de ‘class’ vertegenwoordigde. De schikking omvat een schadevergoeding van 2,425 miljard dollar en belangrijke corporate governance-verbeteringen. De lead plaintiffs hebben beargumenteerd dat BoA, Merrill Lynch en enkele huidige en/of voormalige bestuurders en directeuren van BoA of Merrill Lynch federale effectenwetgeving hebben overtreden. Dat deden zij door meerdere materieel onjuiste en misleidende berichten te publiceren. Ook zijn zij onvolledig geweest in publicaties rondom de overname van Merrill Lynch. Het gaat vooral om het niet vermelden van oplopende verliezen van miljarden dollars die Merrill Lynch had geleden, voorafgaande aan de stemming door aandeelhouders. Het gaat verder om een niet openbaar gemaakte overeenkomst die Merrill Lynch de mogelijkheid gaf versneld een bedrag van 5,8 miljard dollar aan bonussen uit te keren voor de afronding van de overname, ondanks de enorme omvang van de geleden verliezen. Bij gebrek aan kennis over deze belangrijke feiten hebben BoA-aandeelhouders op 5 december 2008 de overname goedgekeurd. De koers van het aandeel BoA daalde zeer sterk toen de ware feiten aan het licht kwamen via een aantal publieke bekendmakingen in januari 2009. Alle partijen die aandelen Bank of America hielden ten tijde van de overname van Merrill Lynch zitten in de class en kunnen nu dus ook claims indienen. Een onafhankelijke claims administrator zal de validiteit van alle claims onderzoeken en alle valide claims uiteindelijk uitbetalen. Het programma van claim filings dat MN hiertoe heeft opgezet, voorziet in 100% dekking op alle class action-schikkingen. Wij zullen dus ook in deze schikking claimen. Deze schikking levert geld op, maar ook corporate governance-verbeteringen: ▪▪ een robuust systeem van ‘majority voting’: een bestuurder die op de algemene vergadering van aandeelhouders geen meerderheid van stemmen verkrijgt, kan niet meer op de eerstvolgende vergadering van aandeelhouders worden voorgedragen voor herbenoeming; ▪▪ verhoogde transparantie met betrekking tot belangrijke fusies en overnames; ▪▪ een verplichting voor BoA om jaarlijks aan te geven welke bestuurders zich niet hebben gehouden aan het bezit van een minimumkapitaal in de eigen onderneming; ▪▪ een verplichting voor BoA om iedere betaling aan het bestuur ter goedkeuring voor te leggen, bijvoorbeeld betalingen in de vorm van een aanzienlijke bonus of een andere beloningsafspraak in relatie tot belangrijke fusies en overnames; ▪▪ een verlenging van eerder door de Securities and Exchange Commission (SEC) opgelegde corporate governance-maatregelen tot ten minste 1 januari 2015, die anders zouden zijn vervallen per maart 2013.



Vooruitblik

Daarnaast hebben wij ons voorgeno-

MN weet zich op de goede weg met

men om in 2013 het concept van ‘ver-

verantwoord beleggen voor en door

antwoord beleggen’ te evalueren en te

opdrachtgevers. Het wil verder ont-

bezien wat nodig is om de stap te zetten

wikkelen op dit terrein, het liefst ‘een

naar écht ‘duurzaam beleggen’. In het

tandje bij zetten’, ook al ligt de focus

najaar van 2013 hoopt MN daarover

bij besturen en uitvoerder niet per se

oriënterende, opiniërende gesprekken

daar.

te voeren met onze opdrachtgevers.


Vitale medewerkers


Vitale medewerkers

MN wil dat MVO een vanzelfsprekend onderdeel is van ons doen en laten. We kunnen niet verwachten dat we onze MVO-ambitie realiseren wanneer deze niet wordt gedragen door onze medewerkers en wanneer MN haar eigen medewerkers niet verantwoord behandelt. Dit hoofdstuk bevat een overzicht van de ontwikkelingen die hebben plaatsgevonden in ons HR-beleid. Rol van afdeling HR Onze mensen zijn ons belangrijkste kapitaal. Daarom is MN er veel aan gelegen onze arbeidskrachten een

Wat speelt er?

bedrijfsonderdeel Human Resource

Tekorten dreigen op de arbeidsmarkt

Management (HRM) speelt hierbij

19 juli 2012, Het Financieele Dagblad

prettige werkomgeving te bieden. Het

een belangrijke rol. HRM wil er met een actueel HR-instrumentarium aan bijdragen dat de juiste persoon op de juiste plaats werkt. Het gaat om het stimuleren van persoonlijk leider-

In de toekomst dreigt er een tekort te ontstaan aan met name personeel in de technische-, medische-, verzorgende- en transportberoepen.

schap en het goed benutten van aanwezig talent. Een belangrijke ontwikkeling is dat

Variabele beloning moet op de schop

arbeid schaarser wordt. Dat geldt vooral

7 januari 2012, Het Financieele Dagblad

voor specifieke functies waarvoor nu

Jaap Winter

al schaarste is. Voor MN gaat het om (specialistische) functies in IT, Risk of Finance. Het belang van langer wer-

Pleidooi om de huidige beloningscultuur te doorbreken.

ken en duurzame inzetbaarheid neemt daarom toe. Ons succes hangt namelijk voor een groot deel af van de juiste kennis en vaardigheden van onze mensen. Tegelijkertijd duurt de maatschappelijke discussie over het beloningsbeleid voort. We verwachten dat deze discussie ook de komende jaren nog voortduurt. Onze klanten bijvoorbeeld vroegen


Vitale medewerkers in 2012 om meer inzicht in het belo-

MN heeft geen directe invloed op de

ningsbeleid van MN. Maar ook in de

ontwikkelingen op de arbeidsmarkt.

politiek nam de aandacht voor belo-

Toch wil MN met een strategisch per-

ningen bij pensioenuitvoerders toe. In

soneelsbeleid zorgen voor voldoende

december 2012 werd een motie in de

en kwalitatief hoogstaande bezetting

Tweede Kamer aangenomen, waarin

om haar klanten optimaal te bedienen.

de politiek vraagt om inzage in de

Het is dus zaak de ouder wordende

beloningsniveaus bij pensioenfondsen

medewerkers goed inzetbaar te

en uitvoerders.

houden. Belangrijk is dat ook oudere medewerkers kunnen omgaan met de

We verwachten dat stakeholders

toenemende digitalisering. Zij heb-

alleen maar kritischer zullen worden,

ben andere kennis nodig en moeten

kijkend bijvoorbeeld naar maatschap-

vaardigheden bijleren. Mensen met

pelijke discussies rondom uitvoerings-

deze vaardigheden van buiten inhuren

kosten.

wordt steeds duurder op een krappe arbeidsmarkt. Dit vormt een grote uit-

Intern ligt een grote uitdaging voor

daging in strategisch personeelsbeleid

MN in het integreren van MVO in de

en kostenbeheersing.

dagelijkse activiteiten, zodat ook alle medewerkers het als zodanig beleven.

Medewerkers betrekken bij het verwezenlijken van onze MVO-ambities

Verder speelde in 2012 de verhuizing

is belangrijk. Zonder steun van onze

van MN naar Den Haag. Voor mede-

medewerkers en het leggen van de

werkers had dit veel impact op hun

MVO-verantwoordelijkheden bij de

dagelijks leven. MN heeft dit onder-

afzonderlijke bedrijfsonderdelen zal

steund met HR-beleid, in het bijzonder

MVO op termijn vooral instrumenteel

met MN Werkt! en het vervoersbeleid.

blijven. Onze nieuwe huisvesting kan

MN heeft het dagelijks werken én rei-

hierin een rol spelen; bij het inrichten

zen van medewerkers gekoppeld aan

en het gebruik besteden we veel aan-

de MVO-doelstellingen ten aanzien

dacht aan MVO.

van het verlagen van de CO2-footprint.

Om onze MVO-ambities waar te


maken, moet MVO deel zijn van ons dagelijks werk. Wat betreft HR-beleid

Deze toenemende aandacht voor kos-

betekent dat dat we op een duurzame

tenbeheersing maakt dat MN graag

manier met elkaar omgaan. Onze

nut en noodzaak van HR-investerin-

MVO-ambitie moet meer zichtbaar

gen wil aantonen en het beloningsbe-

worden en draagvlak winnen. MVO

leid grondig wil beschouwen. We wil-

moet van ons allemaal worden en

len werken aan een beloningsbeleid

bijdragen aan de gevoelens van trots

dat past bij het ondernemingsprofiel

van onze medewerkers. De afdeling

en bij de wensen van de stakeholders.

HR heeft bijbehorende doelstellingen opgesteld.


Vitale medewerkers

Vergezicht en doelstellingen ‘De mensen die bij ons werken, ervaren

▪▪ Verantwoording afleggen

dat MVO vanzelfsprekend is en hande-

over de mate waarin MVO-

len daar ook naar. Wij gaan op duurzame

prestaties meewegen in de

wijze om met iedereen die voor MN

beoordelingsgesprekken en het

werkt. Hierbij staat duurzame inzetbaar-

vaststellen van de beloning. Indien

heid centraal. Wij dragen bij aan een

daar aanleiding toe is: verwerken in

toekomstbestendige sector door mee te werken aan de benodigde kennis en kunde in de arbeidsmarkt.’

beleidsinstrumenten. ▪▪ Nadenken over een betere koppeling tussen MVO en het beloningsbeleid. ▪▪ Verankeren van MVO in de propositie

▪▪ Het maken van beleid waarbinnen medewerkers en afdelingen

van MN op de arbeidsmarkt. ▪▪ In de cao hernieuwde aandacht

maatschappelijk verantwoorde

besteden aan duurzame

activiteiten kunnen ondernemen

inzetbaarheid.

(vrijwilligersbeleid, teamuitjes et cetera).

▪▪ HR streeft naar complete, volledig ingevulde plan-, voortgangs- en

▪▪ Op basis van de evaluatie van het

beoordelingsformulieren.

vervoersbeleid in 2012 doet HR in 2013 voorstellen doen om het reisgedrag te verbeteren.


Vitale medewerkers

Resultaten in 2012 Strategische personeels planning en duurzame inzetbaarheid Met strategisch personeelsbeleid

zullen we in 2013 verder werken, zodat we beter vooruitlopen op veranderingen in de bezetting.

en duurzame inzetbaarheid wil MN

Inbedding eHRM

bereiken dat de aanwezige kennis en

Met een goed computersysteem

kunde van medewerkers beter zijn

voor Electronic Human Resource

toegesneden op wat we nodig hebben.

Management (eHRM) kan MN snel

Zo kunnen medewerkers samen met

inzicht krijgen in gegevens over het

MN werken aan de verbetering van

HR-management. Bovendien helpt

hun inzetbaarheid, en draagt het per-

zo’n systeem medewerkers en leiding-

soneelsbeleid bij aan het behalen van

gevenden bij het maken van afspraken

ondernemingsdoelen.

over bijvoorbeeld het functioneren van de medewerkers en hun te leveren

In 2012 is een plan voor strategisch

resultaten, en het controleren van het

personeelsbeleid goedgekeurd door

naleven van die afspraken.

de Raad van Bestuur. De bestaande personeelsschouw, die de aanwezige

In 2012 heeft de HR-afdeling een nieuw

vaardigheden in beeld brengt, is

systeem aangeschaft. Een aantal

uitgebreid om een betere koppeling

basisfuncties daarvan heeft MN al

te kunnen leggen met wat er nodig is.

in gebruik genomen. Loonstroken

Daarnaast heeft de personeelsafde-

en verlofaanvragen verwerkt HRM

ling een procedure ontwikkeld om

nu digitaal. Plan-, beoordelings- en

jaarlijks sleutelposities vast te stellen

functioneringsgesprekken leggen we

die belangrijk zijn voor het voortbe-

digitaal vast, en accorderen we ook

staan van MN en voor het behalen van

digitaal.

ondernemingsdoelstellingen. De afdeling brengt in kaart hoe de bezetting

Beloningsbeleid

van deze posities is en of er opvolgers

In 2012 heeft MN het beloningsbeleid

zijn (succession planning).

aangepast. We hebben de procedure voor de beloning van de zogenoemde

Ten slotte hebben we in 2012 de forma-

identified staff aangescherpt. De iden-

tieplanning gewijzigd. Tijdens de jaar-

tified staff bestaat uit de functies die

lijkse budgetcyclus hebben we aanvul-

het risicoprofiel van MN beïnvloeden:

lende informatie ingewonnen over te

de directie en de hogere leidinggeven-

verwachten ontwikkelingen. Daaraan

den van lijnafdelingen en van toezicht-


Vitale medewerkers

houdende en controlerende afdelin-

(prestatieafhankelijke) beloning vast.

gen. MN laat de selectieprocedure voor

Vragen van klanten en de discussie in

identified staff beter aansluiten op de

de Tweede Kamer spelen daarin een

praktijk van risicobeheersing. Voor

belangrijke rol.

deze groep functies hebben we besloten de regeling voor variabele beloning

De juiste oplossing voor het belonings-

aan te passen, waarbij deze in lijn blijft

beleid is niet eenduidig. Enerzijds

met de Regeling Beheerst Belonings-

zien we de toenemende aandacht voor

beleid. De beloning voor deze groep

kostenbeheersing, ook voor een zorg-

onderwerpt MN aan strengere eisen.

vuldig vormgegeven en consequent

Zo stellen we onder meer voor om de

uitgevoerd beloningsbeleid. Een belo-

variabele beloning te beperken tot

ningsbeleid dat meeademt met gereali-

maximaal 20%. Dit laatste voornemen

seerde resultaten zou hierin wenselijk

gaat verder dan de Regeling Beheerst

zijn. Anderzijds is er natuurlijk de

Beloningsbeleid voorschrijft. Dit past

maatschappelijke kritiek op variabel

in het profiel dat MN wil hebben voor

belonen. Ten opzichte van de markt

haar klanten en aandeelhouders.

was het niveau van variabele beloning

Ook loopt MN hiermee vooruit op een

van MN toch al gematigd. In 2012 heeft

mogelijke nieuwe wet over variabele

MN besloten om dat niveau nog verder

beloning in de financiële dienstver-

naar beneden te brengen. MN zal deze

lening. Voor een definitief besluit

discussie in 2013 voortzetten.

wachten we nog op instemming door de ondernemingsraad. MN heeft de

In verband met de korting op pensi-

uitvoering voorbereid voor het eerste

oenaanspraken die enkele opdracht-

kwartaal van 2013.

gevers van MN moesten doorvoeren, heeft de Raad van Bestuur besloten

Onder het thema beloningsbeleid

afstand te doen van hun variabele

werkt MN ook in 2013 verder aan een

beloning over 2012.

samenhangend, transparant, consistent en verantwoord beloningsbeleid.

MN Werkt!

MN heeft de afgelopen jaren het

Onder de titel MN Werkt! heeft MN

beloningsbeleid op onderdelen aan-

de principes van het nieuwe wer-

gepast. Met het nieuwe functiehuis is

ken ingevuld. Medewerkers hebben

MN begonnen met een project waarin

veel meer dan enkele jaren geleden

we het beloningsbeleid opnieuw

de mogelijkheid binnen MN om zelf

doordenken en uitwerken. Onderdeel

(mede) te bepalen waar en wanneer

is in ieder geval een actueel loonge-

zij werken. Met de verhuizing in 2012

bouw. Ook stelt MN (per functiegroep)

heeft MN in deze ontwikkeling een

maximale niveaus voor variabele

sprong gemaakt. De inrichting van het


Vitale medewerkers

pand zorgt, samen met de stappen die

Competentiemanagement

eerder waren gezet op ICT-gebied, voor

Onder de noemer competentiemanage-

de juiste randvoorwaarden. MN heeft

ment streeft MN naar ontwikkeling

eind 2012 een scan uitgevoerd om te

van competenties. Niet alleen de resul-

achterhalen in welke mate MN Werkt!

taten tellen, maar ook de wijze waarop

ook daadwerkelijk bijdraagt aan slim-

deze worden behaald. Competentiema-

mer werken en in hoeverre medewer-

nagement houdt in dat MN samen met

kers het concept dragen. Onderdeel

medewerkers afspraken maakt over

hiervan is de arbochecklist voor thuis-

het ontwikkelen van kennis en vaar-

werken. De uitkomsten hiervan waren

digheden. Dat draagt bij aan duurzame

eind december nog niet beschikbaar.

inzetbaarheid en daarmee aan het

In de loop van 2013 analyseert MN de

realiseren van de beste resultaten voor

resultaten en kijkt MN of op onderde-

klanten van MN. Overigens heeft MN

len bijsturing wenselijk is.

in 2012 het gereserveerde budget (€ 2.047.364,-) voor training en ontwikke-

MN heeft de overgang naar het nieuwe

ling van medewerkers volledig benut

kantoorpand aangegrepen om het

(Realisatie 2012: € 2.084.759,46).

vervoersbeleid te herzien voor zowel woon-werkverkeer als voor zakelijke

In 2012 heeft MN nieuwe kerncompe-

reizen. In 2012 heeft MN een forse

tenties opgenomen in de beoordelings-

verandering gezien in reisgedrag van

cyclus. We hebben de competenties

medewerkers. De CO2-uitstoot is daar-

uitgewerkt in verschillende gedrag-

door beperkt. De goede bereikbaarheid

sniveaus, waardoor medewerkers en

via het openbaar vervoer betekent

leidinggevenden kunnen zien welke

een goed en verantwoord alternatief

afspraken zij kunnen maken over het

voor de eigen auto, al was niet iedereen

ontwikkelen van die competenties.

daar even blij mee. MN kwam hieraan

We hebben verschillende Human

tegemoet door een innovatief pakket

Resource Development (HRD)-activi-

aan keuzemogelijkheden (waaronder

teiten in deze nieuwe kerncompeten-

bijvoorbeeld e-bikes en e-scooters) te

ties opgenomen. In het nieuwe format

bieden en elke medewerker optimaal

voor functiebeschrijvingen is ruimte

maatwerk te bieden.

opgenomen voor het vaststellen van

Het vooruitstrevende mobiliteits-

relevante competenties. Het koppe-

beleid vond erkenning. MN won de

len van de juiste competenties aan de

MobiliteitsAward Haaglanden 2012,

nieuwe functiebeschrijvingen is een

een award van de grote werkgevers

proces dat doorloopt in 2013.

in Haaglanden. Deze wordt uitgereikt aan werkgevers die zich op vernieuwende wijze inspannen om files terug te dringen.


Vitale medewerkers

Vervanging functiehuis

om hun werk optimaal vorm te geven.

MN heeft in 2012 de vervanging van

Een ander middel om de vitaliteit te

het functiehuis voorbereid en zal deze

bevorderen, is sport. Daarom blijft MN

in 2013 afronden. Aan het eind van het

veel sportieve activiteiten aanbieden.

project zijn alle functiebeschrijvingen

Net als in het vorige pand heeft MN

geactualiseerd en gewogen. Dit nieuwe

in het nieuwe pand een fitnessruimte

functiehuis biedt de randvoorwaar-

ingericht.

den voor onder meer een verantwoord beloningsbeleid, personeelsplanning

In 2012 heeft MN een nieuwe arbo-

en een professionele cyclus van plan-,

dienstverlener geselecteerd. Deze

voortgangs- en beoordelingsgesprek-

nieuwe arbodienst is van start gegaan

ken. In 2012 zijn (vrijwel alle) nieuwe

per 1 januari 2013. Samen met deze

functiebeschrijvingen opgesteld, in

nieuwe arbodienst wil MN probe-

overleg met lijnverantwoordelijken.

ren meer grip te krijgen op verzuim

Definitieve besluitvorming over het

en vitaliteit van medewerkers. Het

nieuwe functiehuis vond plaats in het

verzuimpercentage bij MN is na een

eerste kwartaal van 2013.

flinke daling al enkele jaren redelijk

Diversiteitsbeleid

constant. Het voortschrijdend verzuim in 2012 is 3,1% tegen 3,5% in 2011. MN

Het vaststellen van een definitie voor

denkt gezien de aard van het werk dat

diversiteit binnen MN en het ontwik-

een nóg lager percentage haalbaar

kelen van een beleid stonden gepland

moet zijn. In 2013 wil MN het verzuim

voor 2012. Dit is niet haalbaar gebleken

uitgebreid analyseren, waarna MN een

en wordt in 2013 opgepakt. De ontwik-

plan van aanpak opstelt.

kelingen op het gebied van strategische personeelsplanning zorgen er

Met de nieuwe arbodienstverlener

wel voor dat MN steeds planmatiger

is afgesproken dat deze een elektro-

en meer strategisch omgaat met de

nische aansluiting realiseert tussen

samenstelling van het medewerkers-

de verschillende systemen en in 2013

bestand. Hierdoor is er steeds meer

realtime inzicht in verzuimgegevens

een context aanwezig voor het te

levert.

ontwikkelen diversiteitsbeleid.

Vitaliteit

Inzetten van medewerkers bij goede doelen

MN wil haar medewerkers mogelijk-

In 2012 hebben de afdelingen HR en

heden bieden om vitaal te blijven. Daar

Communicatie besluitvorming voorbe-

hoort een goede samenwerking tussen

reid voor het inzetten van MN-mede-

leidinggevende en medewerker bij.

werkers bij goede doelen, het zoge-

MN verwacht van medewerkers dat

naamde maatschappelijke verlof. Het

zij zelf ook initiatieven ontplooien

besluit hierover is begin 2013 genomen.


Vitale medewerkers

Dialoog met leveranciers van training en opleiding

medewerkers en het topwerkgevers-

De HR-afdeling van MN onderkent

belangrijke graadmeters.

verschillende (groepen) stakeholders.

onderzoek van het CRF Institute

kers of vertegenwoordigende orga-

Medewerkerstevredenheidsonderzoek

nen: vakorganisaties en de onderne-

In het eerste kwartaal van 2012 is

mingsraad (OR). Met de OR vinden

het medewerkerstevredenheidson-

geregeld overlegvergaderingen plaats.

derzoek uitgevoerd. Het algemene

Daarnaast voert MN gesprekken met

tevredenheidscijfer is licht gestegen

vakbondsbestuurders, ook buiten het

van 7,3 naar 7,5. Ten aanzien van MVO

cao-overleg om. Bovendien onderzoekt

zagen we in 2012 een gemiddelde van

MN periodiek de tevredenheid van

6,8. Vooral het onderdeel ‘het binnen

medewerkers. Naar hun meningen en

de afdeling handelen met het oog op

ideeën wordt ook gevraagd in speci-

MVO’ verdient aandacht, daar scoor-

fieke enquêtes.

den we een 5,8. Ten aanzien van het

In de eerste plaats zijn dat medewer-

organiseren van sociale activiteiten Met toeleveranciers van trainingen

voor de medewerkers scoorden we een

en opleidingen heeft MN een nieuwe

mooie 7,5.

vorm van communicatie gevonden. Op een zogeheten ontwikkelevent kregen

Begin januari 2013 is opnieuw het MTO

toeleveranciers en partners op ont-

uitgevoerd. Het algemene tevreden-

wikkelgebied de vraag actief mee te

heidscijfer was 7,5. Op de MVO-vragen

denken over de nieuwe kernwaarden

scoorden we gemiddeld een 7,1. Een

van MN. Dit leverde een intensieve

lichte stijging dus ten opzichte van

gedachtewisseling met partners op en

vorig jaar. Op het organiseren van soci-

gesprekken met deelnemende mede-

ale activiteiten voor de medewerkers

werkers. Alle medewerkers van MN

scoren we nu zelfs een 7,7, hoger dan

waren ervoor uitgenodigd.

het gemiddelde van de top 3 binnen

Waardering voor onze inspanningen

de financiële markt. Op ‘het binnen de afdeling handelen met het oog op MVO’ scoorden we nu een 6,0. Dit onderwerp

Wij vinden het belangrijk te weten

staat voor 2013 op het programma door

of onze inspanningen het gewenste

het opnemen van MVO in de business-

effect hebben. Dat doen we door zelf te

plannen. Dus we hopen daar in het

evalueren en bij te sturen waar nodig.

volgende MTO-onderzoek hoger op te

Daarnaast vormen ook het jaarlijkse

scoren.

onderzoek naar de tevredenheid van


Vitale medewerkers


Vitale medewerkers

Topwerkgever Uit onderzoek van het CRF Institute is MN, evenals voorgaande jaren, naar voren gekomen als een van de topwerkgevers.

MN Topwerkgever 2012 Het Top Employers-certificaat wordt alleen uitgereikt aan organisaties die het hoogst vereiste niveau halen in het HR-beleid. Het onderzoek beoordeelt alle kritieke gebieden van het HR-management van de deelnemende organisaties. De waardering laat zien dat MN een uitzonderlijk goed personeelsbeleid heeft en dus gekwalificeerd is voor het exclusieve Top Employers-certificaat. Opvallende arbeidsvoorwaarden: ▪▪ Ruime ontwikkelmogelijkheden; ▪▪ Een cao die voorziet in flexibele werktijden; ▪▪ Goed salaris; ▪▪ Collectieve zorgverzekering; ▪▪ Uitstekende pensioenregeling; ▪▪ Extra ouderschapsverlof; ▪▪ Extra’s op het gebied van sport, zoals een fitnessruimte, gratis tennis, fysiotherapie; ▪▪ Restaurantservice en kortingen op culturele uitstapjes.


De mensen van MN


De mensen van MN





Centraal in onze interne bedrijfsvoering staat het verlagen van de belasting op het milieu. We stimuleren ook onze leveranciers om hun maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen. Rol van interne bedrijfs voering en maatschappelijke betrokkenheid MN Het onderdeel Diensten zorgt ervoor

Wat speelt er?

uitvoeren. Binnen de interne bedrijfs-

Schoonmakers demonstreren verder tegen prijzenoorlog

voering doen we veel moeite om een

12 januari 2012, www.volkskrant.nl

dat MN haar dienstverlening op een goede en efficiënte manier kan

negatieve impact op de omgeving te minimaliseren. Daarom hebben wij het volgende vergezicht met bijbehorende doelstellingen opgesteld:

Schoonmakers zijn volgens hun vakbond FNV Bondgenoten de dupe van de prijzenoorlog in de schoonmaakbranche. Schoonmaakbedrijven schrijven laag in bij aanbestedingen van hun opdrachtgevers en dat leidt er toe dat het werk in steeds minder tijd en door minder mensen moet worden gedaan.

Biologische voeding populair 8 juni 2012, www.nos.nl

De Nederlandse consument heeft afgelopen jaar 881 miljoen euro aan biologische voeding uitgegeven. Dat is 17,1 procent meer dan in 2010. Dat blijkt uit cijfers van het ministerie van Economische Zaken.



Vergezicht en doelstellingen ‘Wij hebben onze milieufootprint gemini-

Doelstellingen:

maliseerd. Wij blijven onze leveranciers

▪▪ Wij minimaliseren onze CO2-footprint.

en businesspartners continu uitdagen

▪▪ Alle producten en diensten zijn

om samen te zoeken naar haalbare, in-

duurzaam ingekocht van leveranciers

novatieve mogelijkheden om de foot-

die zich onderscheiden op

print nog verder te verlagen.’

duurzaamheid. ▪▪ Wij passen daar waar mogelijk cradleto-cradle toe in onze bedrijfsvoering.

Resultaten in 2012 Verhuizing naar de Zilveren Toren Het jaar 2012 heeft grotendeels in het

Verlaging van onze CO2 -voetafdruk

In 2012 heeft MN haar belasting op het

teken gestaan van de verhuizing naar

milieu wederom inzichtelijk gemaakt

de Zilveren Toren. Eind maart konden we het gebouw in gebruik nemen.

met de CO2-footprint. MN gebruikt voor de berekening al enkele jaren de

Veel werk is verzet voor, tijdens en na

carbonmanager. De carbonmanager

de verhuizing en we zijn trots op het

is een tool waar we onze gegevens ten

resultaat. MVO is in verschillende

aanzien van afval, warmteverbruik,

facetten van dit werk meegenomen.

woon-werkverkeer, zakelijk vervoer,

Voorbeelden hiervan zijn de water-

elektriciteitsverbruik en het gebruik

besparende kranen in de sanitaire

van koelmiddelen invoeren. De car-

ruimten, de bewegingssensoren die

bonmanager maakt hiervoor gebruik

verlichting aan- of uitschakelen en het

van conversiefactoren, waaronder die

gebruik van duurzame materialen.

van SKAO, DEFRA en de Nederlandse Emissieautoriteit.





MN streeft naar het verlagen van haar

Afval

CO2-footprint en in 2012 is dit gelukt.

De totale CO2-uitstoot van het afval in

In 2012 bedroeg onze footprint 3800

2012 bedraagt: 121.809 CO2-equivalen-

ton CO2-equivalenten. In 2011 bedroeg

ten. In 2011 was de CO2-uitstoot van het

onze footprint iets meer dan 5000

afval 508.300 CO2-equivalenten. Het

ton equivalenten. De footprint is in

grote verschil tussen 2011 en 2012 is

2012 gedaald ten opzichte van 2011. De

het gevolg van een wijziging in de con-

daling is onder andere het resultaat

versiefactor van restafval. De conver-

van het nieuwe vervoersbeleid waar-

siefactor wordt gebruikt om het aantal

door meer mensen de auto laten staan

kilo’s restafval om te rekenen naar

én het gebruik van uitsluitend groene

CO2-uitstoot. Deze is gewijzigd van

stroom in de Zilveren Toren. Echter,

2.957 naar 0.2. Motivatie is dat in de

een deel van de verlaging wordt mede

oude factor ook de CO2-uitstoot werd

veroorzaakt door een wijziging van de

meegerekend van de productie van het

conversiefactor.

afval. De nieuwe factor kijkt alleen

Stroomverbruik, gasverbruik en koeling

naar de CO2-uitstoot veroorzaakt door het verbranden van dit afval.

De footprint van 2012 heeft betrekking

De verhuizing heeft geleid tot een

op de Zilveren Toren, de gebouwen in

opruimactie en dat is duidelijk terug

Rijswijk, de etages in de Radarport en

te zien in de kilo’s vertrouwelijk papier

het datacenter. In 2012 waren stroom-

die in 2012 zijn afgevoerd; 72% meer

en gasverbruik enige tijd dubbel,

dan in 2011. We zien in de cijfers dat

omdat het gebruik van de gebouwen in

het aantal kilo’s oud papier vooral in

Rijswijk en het gebruik in de Zilveren

de periode voor en rond de verhuizing

Toren elkaar overlapten. Hierdoor is

hoog was. In de tweede helft van 2012

de CO2-uitstoot van de koeling in 2012

zien we dat de hoeveel oud papier weer

hoger dan in 2011. Door het gebruik van

stabiliseert.

uitsluitend groene stroom is de CO2uitstoot van elektra lager. Het warm-

Overigens is onze papierinkoop met

teverbruik in 2012 in de Zilveren Toren

30% verminderd ten opzichte van

was hoog. In 2013 zal hier de nodige

vorig jaar. In 2012 kocht MN 24.761 kilo

aandacht aan worden besteed.

in en in 2011 32.149 kilo. Het verschil is te verklaren doordat wij meer drukwerk uitbesteden.



Het glasafval zien we dalen. De verklaring hiervoor is dat we sinds juni 2012 hervulbare flessen gebruiken. Met de huidige trend verwachten we in 2013 nog minder glasafval af te voeren.



Zakelijk vervoer

Woon-werkverkeer

In 2012 is er meer gevlogen dan in

Gelijktijdig met de verhuizing naar de

2011. Op korte afstanden (tot 700 km)

Zilveren Toren heeft MN een nieuw

is er minder gevlogen, maar op de

vervoersbeleid in het leven geroepen.

afstanden verder dan 700 km is meer

In dit beleid is rekening gehouden met

gevlogen. Dit is te verklaren doordat

de ambities die MN heeft in maat-

MN voor de beleggingen meer naar

schappelijk verantwoord ondernemen

externe managers is overgestapt. Deze

en de ambitie zich te positioneren als

managers zitten over het algemeen op

aantrekkelijke werkgever. Zo stimu-

een langere afstand van MN. Dit houdt

leert MN medewerkers bijvoorbeeld

meer vlieguren in voor MN, om deze

om de auto te laten staan. Het resultaat

managers aan te stellen en te contro-

van het nieuwe vervoersbeleid is terug

leren. Ondanks dat er in 2012 meer

te zien in de CO2-footprint.

is gevlogen, is de CO2-uitstoot in 2012 lager dan in 2011. Dit komt doordat

Aanwezigheidsdetectoren

vliegen op korte afstanden een grotere

In de Zilveren Toren zijn aanwezig-

belasting is voor het milieu dan vlie-

heidsdetectoren geplaatst in ruimten

gen op lange afstanden.

die niet permanent in gebruik zijn. De detectoren schakelen de verlichting

De energielabels van de leaseauto’s

aan of uit op basis van de bewegingen

schuiven steeds meer naar A-, B- en

in de ruimten. De verkeersgebieden

C-labels. In 2011 had 85% van de lease-

en vluchtroutes zijn niet voorzien van

auto’s een A-, B- of C-label en in 2012 is

detectoren. Door de aanwezigheidsde-

dit toegenomen tot 94%. In 2012 had

tectoren verwachten we 30% van het

38% van de leaseauto’s een A-label

stroomverbruik te besparen.

tegen 26% in 2011.


Verantwoorde impact op de omgeving Afvalscheiding

flessen. Bovendien komt het water in

Het afval van MN wordt gescheiden en

de flessen gewoon uit de kraan, voor

is te verdelen in de volgende stromen:

bruisend water wordt er koolzuur

papier, glas, karton, chemisch afval en

toegevoegd.

swill. Swill ontstaat op verschillende manieren: als restant bij de bereiding

Groene stroom

van eten, resten van eten dat niet

De stroom in de Zilveren Toren bestaat

geheel wordt opgegeten en eten dat is

volledig uit groene energie. Ook het

bereid maar niet wordt verkocht. Swill

datacenter maakt gebruik van groene

kan worden verwerkt tot diervoedsel.

stroom.

Samen met de cateraar streefden we in 2012 ernaar swill te scheiden van het

Groene IT

restafval. Swill dat ontstaat door eten

In voorbereiding op de verhuizing

dat wel wordt bereid maar niet wordt

heeft IT in 2011 een aantal grote stap-

verkocht, proberen we te beperken. Zo

pen genomen waarin duurzaamheid

is er na 13.00 uur een minimaal aan-

een belangrijke rol speelt. Het nieuwe

bod van gerechten – deze bereidt de

datacenter is volledig voorzien van

cateraar alleen nog op aanvraag. Niet

groene stroom. De laptops die in 2011

alleen bij de cateraar ontstaat swill,

zijn uitgerold, zijn voorzien van ener-

maar ook op de afdelingen waar de

giezuinige instellingen. In 2011 hebben

medewerkers werken. Ook hier wil-

we een energiezuinig advies gekregen

len we restafval en swill scheiden: op

over de aan te schaffen beeldschermen

iedere etage heeft MN aparte afval-

in de Zilveren Toren, Amsterdam en

bakken geplaatst.

thuiswerkplekken. In 2012 zijn deze

Hervulbare waterflessen Vanaf juni 2012 staan in de vergader-

beeldschermen aangeschaft en in gebruik genomen.

kamers hervulbare waterflessen. De

Medewerkers bewust maken

flessen vullen we met plat of bruisend

Via intranet hebben we in 2012 mede-

water. Na gebruik worden de flessen

werkers geïnformeerd over enkele

gereinigd en hergebruikt. Motivatie

MVO-onderwerpen: voor spullen die

om de waterflessen te vervangen is

niet meegaan naar de Zilveren Toren

een reductie van de milieubelasting.

zoekt MN een tweede leven. In juli

De oude, glazen flessen werden na

hebben we aandacht besteed aan de

gebruik afgevoerd als afval. In 2011

GebouwOK-certificering en de nieuwe

werd bijna 25.000 kilo glas afgevoerd

hervulbare waterflessen. In septem-

– in 2012 is dit gedaald tot iets minder

ber gingen de intranetberichten over

dan 18.000 kilo glas. Dat reduceert

hoe we omgaan met afval en over de

ook het aantal transportbewegingen

nieuwe ecoblussers in de Zilveren

van de waterflessen naar MN en het

Toren.

transport van de afgevoerde lege



Duurzaam inkopen pen ondernomen om duurzaam inko-

Code of Conduct onderdeel van vernieuwde inkoopvoorwaarden

pen concreet te maken.

De Code of Conduct die MN heeft

In 2012 heeft MN verschillende stap-

Ondertekening Gedragscode Schoonmaakbranche

opgesteld, is geïntegreerd met de vernieuwde inkoopvoorwaarden die MN vanaf oktober 2012 in gebruik heeft

MN heeft in 2012 de Gedragscode

genomen. Deze vernieuwde voorwaar-

Schoonmaakbranche ondertekend.

den en de Code of Conduct past MN

Het doel van deze code is de marktver-

toe bij nieuwe overeenkomsten en bij

houdingen in de branche verbeteren.

een verlenging van een overeenkomst.

Centraal staan duurzaamheid en

Maatschappelijk verantwoord onder-

maatschappelijk verantwoord onder-

nemen komt in beide documenten

nemen.

terug. Zo staat er bijvoorbeeld een artikel in de voorwaarden over afhan-

De code is ontstaan naar aanleiding

kelijkheid: MN wil dat een leverancier

van de stakingen in de schoonmaak-

meerdere opdrachtgevers heeft én

branche in 2010. De werkgevers

dat de leverancier het meldt als die

(Ondernemersorganisatie Schoon-

voor een substantieel deel afhankelijk

maak- en Bedrijfsdiensten, OSB), vak-

wordt van MN. Zo willen we voorko-

bonden, opdrachtgevers en overheid

men dat een leverancier in de proble-

hebben gezamenlijk de Gedragscode

men komt als de overeenkomst met

Schoonmaakbranche ontwikkeld.

MN eindigt.

Deze is van toepassing op al het werk dat we in deze branche uitbesteden en

De principes die in de code staan, gaan

vanuit de branche aannemen. Door de

over respect voor mensenrechten en

code te ondertekenen, laat MN zien dat

arbeidsrechten, gezondheid en veilig-

het als opdrachtgever medeverant-

heid van werknemers, het waarborgen

woordelijk is voor de kwaliteit van het

van privacy, veiligheid voor de consu-

werk en de omstandigheden waar-

ment, milieu en ethisch gedrag.

onder dat werk verricht wordt. Door de code na te leven bevorderen we de principes en de praktijk voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dit doen we door te sturen op kwaliteit, betrokkenheid en respect.


Verantwoorde impact op de omgeving Uit de gedragscode voor leveranciers: ‘Wij verwachten van onze leveranciers dat zij hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. In deze gedragscode zijn de principes vastgelegd waaraan onze leveranciers moeten voldoen. Het niet naleven van deze principes kan een reden zijn om de relatie met de leverancier te heroverwegen… … MN kan leveranciers controleren op de naleving van deze code. Met behulp van vragenlijsten worden zij gecontroleerd. De leveranciers zullen hun compliance verbeteren op basis van de resultaten daarvan. MN en de leveranciers zullen deze code evalueren en actief zoeken naar verbeteringen.’

In gesprek met leveranciers

wensen van de klant. In het klanten-

In 2012 hebben we in de gesprekken

panel zitten diverse medewerkers

met leveranciers en businesspart-

van verschillende afdelingen. De

ners aandacht besteed aan MVO. Een

samenstelling zal wisselen om een

constructieve verkenning naar de

brede groep medewerkers te betrek-

mogelijkheden staat voor 2013 op de

ken. In het eerste klantenpanel hebben

agenda. Deze actie is onderdeel van

de deelnemers duidelijk aangegeven

de doelstelling: alle producten en

meer behoefte te hebben aan biolo-

diensten zijn duurzaam ingekocht van

gische producten én aan duidelijke

leveranciers die zich onderscheiden op

communicatie over welke producten

duurzaamheid.

biologisch zijn. Ook is de wens uitge-

In 2012 hebben we veel aandacht

sproken om meer sojaproducten aan

geschonken aan de duurzaamheid

het assortiment toe te voegen. Deze

van de catering. In 2012 is bijvoorbeeld

wensen komen terug in onze gesprek-

gestart met een klantenpanel om de

ken met de cateraar.

catering beter af te stemmen op de


Verantwoorde impact op de omgeving Duurzame catering Albron verzorgt de catering van MN en duurzaamheid staat bij Albron hoog in het vaandel. Albron meldt graag de meest duurzame grote foodserviceorganisatie van Nederland te willen zijn. Duurzaamheid heeft Albron geborgd via de NEN-ISO 26000, de MVO Prestatieladder en de CO2-Prestatieladder. Albron heeft een zelfverklaring NEN-ISO 26000 opgesteld, heeft niveau 4 bereikt op de MVO Prestatieladder en niveau 3 op de CO2-Prestatieladder. Samen met Albron kijken we naar de mogelijkheden van duurzaamheid bij MN. In 2012 heeft dit geresulteerd in het scheiden van swill en restafval, hervulbare waterflessen en rapportages over de biologische en duurzame producten aan een klantenpanel. In 2012 is bijna 18.000 kilo swill ingezameld. Voorheen werd dit als restafval afgevoerd. Albron rapporteert over het percentage duurzame producten dat ze voor de catering gebruiken. In 2012 is bijna 17% van het assortiment duurzaam. Van deze 17% heeft 9% het stempel biologisch. MN wil dit percentage in 2013 verhogen. Dit legt MN vast in een service level agreement (SLA).

Onderzoek naar de mogelijkheden van cradle-to-cradle Onze plannen om te onderzoeken hoe MN meer zou kunnen profiteren van cradle-to-cradle (C2C) zijn doorgeschoven naar 2014. De afdeling Inkoop heeft zich in 2012 grotendeels gericht op de verhuizing naar de Zilveren Toren, de vernieuwing van de inkoopvoorwaarden en het integreren van de Code of Conduct hierin. Er bleek onvoldoende tijd om ook het C2C-onderzoek te doen.



Vooruitblik Energiebeheer Zilveren Toren

De doelstellingen bij Inkoop bij onder-

In 2013 wil MN kritisch kijken naar

scheidende duurzame leveranciers

het energieverbruik in de Zilveren

zijn:

Toren. Met een externe partij willen

▪▪ Systematiek bepalen

we eerst inzicht krijgen in de energie-

om onderscheidende

huishouding. De volgende stap is actief

duurzaamheidskenmerken van

energiebeheer. MN heeft de indruk dat

leveranciers te beoordelen;

dat beter kan. In 2013 worden de quick

▪▪ Gedragscode leveranciers

wins in kaart gebracht en bekijken we

aanpassen (inclusief

welke verbeteringen investeringen

verwachtingen over

behoeven. MN zet de investeringen af

‘onderscheidend duurzaam’);

tegen de terugverdientijd en beslist

▪▪ Communicatie met leveranciers

zo of en wanneer investeringen nodig

over onze verwachtingen en de

zijn.

gedragscode;

Verduurzamen inkoop De afdeling Inkoop wil concreter vorm geven aan MVO in het inkoopproces en leveranciers daarop beoordelen. In 2013 staan de thema’s Duurzaam inko-

▪▪ Gedragscode leveranciers in selectieproces integreren; ▪▪ Duurzame samenwerkingen met leveranciers starten; ▪▪ Compliance met gedragscode door leveranciers monitoren.

pen en Inkoop bij onderscheidende duurzame leveranciers centraal. De doelstellingen bij Duurzaam inkopen zijn: ▪▪ Duurzame inkoopcriteria per productgroep vaststellen; ▪▪ Het inkoophandboek aanpassen aan de criteria voor duurzame inkopen; ▪▪ Een monitoringsystematiek opzetten en een percentage bepalen voor duurzame inkopen; ▪▪ Duurzame inkoopcriteria evalueren en de integratie van de criteria beoordelen.



Maatschappelijke betrokkenheid Niet alleen willen we onze negatieve

Maatschappelijke betrokkenheid ligt

impact verminderen, we vinden

in de aard van onze dienstverlening.

het ook belangrijk om een positieve

Door middel van donaties willen wij

bijdrage te leveren aan de maatschap-

een bijdrage leveren aan het verbete-

pij als geheel en aan onze directe

ren van het leefklimaat van mensen

omgeving in het bijzonder. Hoe meer

die dat nodig hebben, dicht bij huis en

medewerkers zich bewust zijn van

verder weg. Zo ondersteunt MN het

het MVO-beleid van MN, hoe meer dat

initiatief micropensioenen van World

bijdraagt aan hun trots. Door sponso-

Granny in India (project Dhan). Voor

ring en donaties zetten wij middelen,

dit project was 2012 een belangrijk

kennis en ervaring in voor de samen-

jaar. Eerst en vooral omdat er een

leving. Onze keuzes hiervoor doen wij

daadwerkelijke start is gemaakt om

in het licht van onze missie.

leden van Dhan een pensioenvoorziening aan te bieden. De eerste deel-

Veel van onze inzet in sponsoring gaat

nemers hebben zich gemeld. Verder

naar diverse vormen van kennisspon-

omdat er in Nederland een publiek-

soring. Wetenschappelijk onderzoek

private financiering van het project is

naar en analyse van het Nederlandse

gestart waarin MN participeert.

pensioenstelsel, en de politieke,

Dichter bij huis hebben we in 2012 onze

financiële en sociaaleconomische

jaarlijkse kerstdonatie gegeven aan de

factoren die daarop van invloed zijn,

Haagse Voedselbank. Het totaal aan

zijn uitermate belangrijk. Want alleen

donaties in 2012 bedroeg 20.500 euro.

met gedegen kennis kunnen de juiste beleidsbeslissingen worden genomen. Door kennissponsoring hopen wij bij te dragen aan het moderniseren en verduurzamen van het toekomstige pensioenstelsel. Zo zijn we in 2012 begonnen met de MN Leerstoel Pension Economics aan de Universiteit van Amsterdam met als doel om beter inzicht te krijgen in de werking van het Nederlandse pensioenstelsel. De totale investering in kennissponsoring bedroeg in 2012 240.000 euro.



Sponsoring in 2012 naar vooral economische en financiële Universiteit van Amsterdam

marktvraagstukken. De opgedane

Op 2 april 2012 hebben MN en de

inzichten van de monitor en de onder-

Universiteit van Amsterdam (UvA)

zoeken zijn bruikbaar bij macro-econo-

een overeenkomst ondertekend om

mische voorspellingen.

per 1 september 2012 te starten met de MN Leerstoel Pension Economics

Daarnaast is de directievoorzitter

aan de UvA. MN heeft zich voor vijf

van MN lid van de adviesraad van het

jaar verbonden aan deze leerstoel, die

Europe China Institute Nyenrode. MN

door professor Roel Beetsma wordt

onderneemt activiteiten in China en

bekleed. Met de sponsoring hiervan

Nederland met vertegenwoordigers

wil MN het wetenschappelijk onder-

van de pensioensectoren in beide

zoek op pensioengebied stimuleren.

landen, om zo kennisdeling en uitwis-

Juist nu, in een tijd waarin de discussie

selen van ervaring te bevorderen. Zo

is losgebarsten over de toekomstige

bracht op 31 augustus 2012 een aantal

vormgeving van het (Nederlandse)

directieleden van de pensioendivisie

pensioenstelsel, is gedegen onderzoek

van China Life een bezoek aan het

in een brede context van groot belang.

Haagse kantoor van MN. China Life is

In 2012 is gestart met onderzoek naar

de grootste verzekeraar van China; het

onder meer de verplichte deelname

bezoek aan MN maakte deel uit van

aan pensioenfondsen.

een tour door Europa om pensioenkennis op te doen.

Europe China Institute Nyenrode MN draagt bij aan de China Deve-

Holland Financial Centre

lopment Monitor, een gezamenlijk

Holland Financial Centre (HFC) is een

initiatief van MN en het Europe China

publiek-privaat samenwerkingsver-

Institute van Nyenrode Business

band tussen partijen uit de financiële

Universiteit. De China Development

sector en de overheid. HFC is bedoeld

Monitor is een panelonderzoek in

als expertisecentrum voor de Neder-

China zelf, die de economische en

landse financiële sector en heeft een

sociaal-politieke perceptie van de Chi-

vergelijkbare rol als de Kamer van

nese middenklasse meet. Inmiddels

Koophandel. De voorzitter van de

stelt de monitor al bijna drie jaar, ieder

hoofddirectie van MN is bestuurslid

kwartaal, zijn panelleden vragen over

bij HFC. Binnen het Centre for Retire-

hun toekomstverwachtingen. Naast de

ment Management werken we samen

monitor voert Nyenrode in opdracht

met een aantal werkgroepen van HFC.

van MN verschillende onderzoeken uit

Zo dragen wij bij aan kennisdeling in



de pensioensector en aan de ontwik-

Donaties in 2012

keling van de Nederlandse pensioen-

In 2012 heeft MN donaties gedaan aan

sector in internationaal perspectief. In

verschillende instanties. Dit waren:

2012 heeft MN onder meer een bijdrage

▪▪ Dhan, India-project van World

geleverd aan het door HFC geïnitieerde

Granny

onderzoek naar de haalbaarheid van

▪▪ Voedselbank Den Haag

een Groene Investeringsmaatschappij

▪▪ Stichting Join4Energy (stichting

(GIM). Daarnaast neemt MN deel aan

voor spierziektes)

de werkgroep Pensioenen DC van HFC,

▪▪ Stichting Management Studies

die in 2012 is opgestart.

▪▪ TechniekTalent.nu

Jong Ondernemen

Vooruitblik

Jong Ondernemen is een ideële, onaf-

In 2013 zetten we verdere stappen om

hankelijke stichting die jongeren wil

medewerkers intensiever te betrek-

laten oefenen in ondernemen en op die

ken bij onze sponsor- en donatieacti-

manier meer begrip, enthousiasme en

viteiten. Zo zijn we erg verheugd dat

waardering wil kweken voor onderne-

we in 2013 mogen deelnemen aan de

mend denken en handelen. De stich-

Roparun, een non-stopestafetteloop

ting is opgericht in 1990 op initiatief

van Parijs naar Rotterdam. Deze loop

van ABN AMRO, VNO-NCW en MKB-

wordt sinds 1992 jaarlijks met Pink-

Nederland in samenwerking met het

steren gehouden om geld in te zamelen

ministerie van Economische Zaken, de

voor zorg aan mensen met kanker.

Kamer van Koophandel en de NOvAA.

Daarnaast onderzoeken we hoe we,

MN sponsort in Jong Ondernemen

met onze vestiging in het Beatrix-

specifiek het Young Entrepreneur Pro-

kwartier, met vrijwilligerswerk kun-

gramme (YEP) voor mbo, hbo en wo.

nen bijdragen aan een beter leefklimaat in Den Haag en omgeving.





Bij MN gaat waardecreatie en het bieden van continuïteit vóór winstmaximalisatie. Een goede corporate governance is hier onlosmakelijk aan verbonden.

D

at houdt in dat een organisatie bestuurlijk goed is ingericht en dat zij goed ondernemerschap realiseert. Integer en transparant handelen, goed

Wat speelt er?

over het uitgeoefende toezicht zijn

Bedrijven niet scheutig met rapportage risico’s

hierbij belangrijke pijlers. Daarnaast

2 oktober 2012, Het Financiële Dagblad

is het belangrijk dat we de risico’s die

Jeroen Piersma

bestuur en verantwoording afleggen

ons werk met zich meebrengt zoveel mogelijk weten te beheersen. Een gedegen en betrouwbaar risicomanagement is daarbij onontbeerlijk.

Wat speelt er? Pensioenuitvoerders en vermogensbeheerders liggen steeds vaker onder een vergrootglas van toezichthouders, opdrachtgevers en pers. Dit vertaalt

Beursgenoteerde bedrijven rapporteren wel over de risico’s die zij lopen, maar nog niet zodanig dat beleggers er echt iets aan hebben. De risicoparagraaf in het jaarverslag is vooral geschreven met het oog op de wettelijke eisen. Bepaalde belangrijke risico’s komen bovendien veel te weinig ter sprake…

zich bijvoorbeeld in meer aandacht voor kostenniveaus, beheerste woord beleggen. Dit laatste onderwerp

Pensioenfondsen op weg naar transparantie

haalt de laatste maanden regelmatig

2 oktober 2012, Het Financieele Dagblad

bedrijfsvoering, maar ook verant-

de krant, zoals het beleggen in tabaksen wapenfabrikanten door pensioenfondsen. Dit vormt voor MN een (indirect) risico. Een ander belangrijk onderwerp is de dekkingsgraad van de opdrachtgevers van MN. Ook daarbij

Pensioenfondsen zijn aardig op weg om de kosten van vermogensbeheer inzichtelijk te maken. Transparant rapporteren over de transactiekosten blijkt echter nog lastig.

zijn een goede kostenbeheersing en risicomanagement relevant.



De toezichthouders (AFM en DNB)

een opdrachtgever en omgekeerd. Te

verwachten een integere bedrijfsvoe-

denken valt aan het beleggingsbeleid:

ring. Daarin staat de juistheid van

misschien wil een aandeelhouder dat

de pensioenaanspraken centraal,

wel offensiever dan een opdrachtge-

worden deelnemers juist, tijdig en

ver.

volledig geïnformeerd en ontvangen gepensioneerden tijdig hun uitkering.

Onze opdrachtgevers verwachten een

Het vermogen om dit alles te berei-

optimale klantbediening, uitvoerige

ken, dient MN op een goede manier te

rapportages en een bepaald niveau

beheren, waarbij de kosten inzichtelijk

van comfort dat wij als uitvoerder hun

zijn, evenals de ratio achter bepaalde

belangen goed behartigen. Een risico

keuzes. Ook verwachten de toezicht-

hier is dat er soms keuzes noodzakelijk

houders een gezonde verstandhouding

zijn: niet iedere opdrachtgever kan als

tussen opdrachtgevers en uitvoerders.

eerste aan de beurt komen bij bepaalde wensen. Dit kan dilemma’s opleveren.

Onze aandeelhouders verwachten

Wie is er als eerste aan de beurt? De

een integere en degelijke bedrijfsvoe-

grootste of degene die zich wat moeilij-

ring, waardoor de continuïteit van

ker opstelt? En wat betekent dat voor

de onderneming gewaarborgd blijft.

de kleinste, makkelijkste opdrachtge-

Aangezien de aandeelhouders ook

ver? MN vindt het belangrijk en nodig

opdrachtgevers zijn, zit hier wel een

om hierover met elkaar te praten.

spanningsveld. Wat goed is voor een aandeelhouder, is niet altijd goed voor




die verband houden met de integriteit

Het is de verantwoordelijkheid van

van MN. Dit met het doel om de aantas-

MN om onze integriteit te blijven

ting van de integriteit en financiële,

waarborgen, en om invulling te geven

juridische dan wel reputatieschade te

aan de verwachtingen die de verschil-

voorkomen.

lende stakeholders van ons hebben. Dit staat of valt in de eerste plaats met het

Daarnaast speelt risicomanagement

gedrag van onze eigen medewerkers.

een belangrijke rol. Ons werk brengt risico’s met zich mee en MN en haar

Compliance is de onafhankelijke

stakeholders zijn erbij gebaat deze

functie die gericht is op het onderzoek

zoveel mogelijk te beheersen. Het

naar en het bevorderen van de nale-

vergezicht met bijbehorende doelstel-

ving van weten regelgeving, interne

lingen luidt dan ook als volgt:

gedragscodes, waarden en procedures

Vergezicht en doelstellingen ‘Wij onderkennen in onze bedrijfsvoe-

Overkoepelende doelstelling:

ring onze (duurzaamheids)risico’s en

▪▪ Medewerkers zijn zich bewust van wat

-kansen. Onze governancestructuur is

MN verstaat onder integer gedrag.

zo ingericht dat we adequaat en integer

Door te sturen op integriteit handelen

hiernaar handelen. Hier zijn wij begrij-

medewerkers volgens weten

pelijk en transparant over. Wij streven

regelgeving en interne gedragsregels.

naar waardecreatie op de lange termijn, voor alle stakeholders.’



Resultaten in 2012 Incidentenbewustwording binnen vermogensbeheer

gevers is het rechtmatig gebruik van

Bij vermogensbeheer is een inciden-

privacy van de deelnemers goed te

tenbewustwordingscampagne gehou-

beschermen, is het van belang dat

den. In deze campagne is er met alle

hun persoonsgegevens alleen worden

teams nog eens bij stilgestaan hoe

verwerkt voor zover dat noodzakelijk

belangrijk het is om incidenten te mel-

is voor de uitvoering van de pensi-

den. Ook hebben de teams geoefend

oenovereenkomst. Dit betekent dus

met voorbeelden om te leren beoor-

dat het ene pensioenfonds geen inzage

delen wat wel en wat niet als incident

mag hebben in de gegevens van het

kan worden gekwalificeerd. Als

andere pensioenfonds.

gegevens actueler geworden. Om de

voorbeeld is onder meer gebruikt dat er per ongeluk een nulletje te veel is

Verder is er binnen Pensioenen en Ver-

belegd, maar wel door koersbewegin-

zekeringen (P&V) een enquête gehou-

gen een positief resultaat is bereikt.

den om te onderzoeken in hoeverre

Ondanks het positieve resultaat is dit

medewerkers zich bewust zijn van

toch als incident aan te merken. We

hun verantwoordelijkheid bij controls.

willen immers voorkomen dat er een

Controls zijn bepaalde stappen in een

volgende keer te veel belegd wordt.

proces die ervoor zorgen dat het doel

Door de groepen die deelnamen aan

van dat proces ook wordt bereikt. Een

deze bewustwordingssessies klein te

voorbeeld van een control is dat in het

houden, kwam de interactie goed op

systeem wordt gekeken hoeveel brie-

gang.

ven er verstuurd zouden moeten wor-

Aandacht voor rechtmatig gegevensgebruik en controles bij pensioenen en verzekeringen

den en dat er vervolgens bij de postkamer wordt geteld hoeveel brieven er klaarliggen om verzonden te worden. De aanleiding van de enquête was een aantal incidenten waarbij bepaalde

Zowel in Amsterdam als in Den Haag

controls niet goed hadden gewerkt.

zijn sessies gehouden over rechtma-

Uit de enquête bleek dat de norm soms

tig gegevensgebruik. We besteedden

niet duidelijk is, en dat medewerkers

vooral aandacht aan de manier waarop

zelf hun eigen norm stellen voordat

we met de gegevens van meerdere

ze gaan controleren. Hierbij valt op

opdrachtgevers en incidenten omgaan.

dat de medewerkers niet op zoek gaan

Nu we de pensioenadministratie

naar het bestaan van een norm wan-

uitvoeren voor meerdere opdracht-

neer deze hen niet is medegedeeld.



Naar aanleiding van de resultaten van

omtrent de nieuwe gedragscode. Het

dit onderzoek hebben we besloten in

wachten is momenteel op goedkeuring

2013 een bewustwordingscampagne te

van de nieuwe gedragscode. De ver-

starten.

wachting is dat de bewustwordings-

Ontwikkeling risk & compliance game Risk & Compliance ontwikkelen een

campagne in 2013 zal worden opgezet en gelanceerd, al dan niet in de vorm van e-learning.

game om op een interactieve manier

Eurocrisisplan

aandacht te vragen voor allerlei onder-

Een van de resultaten op risicoma-

werpen op dit gebied. Onderwerpen

nagementgebied was de oplevering

die aan bod komen zijn bijvoorbeeld

van het Eurocrisisplan. In dit plan wer-

bewustzijn van risico’s, integriteit, ver-

ken we uit hoe onze dienstverlening

trouwelijkheid, gedragscode, gelijke

is voorbereid op een verergering van

behandeling van klanten enzovoorts.

de eurocrisis. Startpunt daarbij is een

De game is in concept gereed, we wach-

analyse van drie mogelijke scenario’s.

ten op een geschikt moment om deze te

Deze scenario’s kunnen impact heb-

lanceren.

ben op diverse deelgebieden die voor

Verankering van de Social Media Code Sinds 2011 heeft MN een Social Media

opdrachtgevers en MN van belang zijn. Om te anticiperen op deze mogelijke impact heeft MN voorbereidingen getroffen.

Code als bijlage bij de Gedragscode. Op dit moment wordt de Gedragscode

Naast dit plan, gericht op specifieke

van MN op een aantal punten aange-

eurocrisisscenario’s, heeft MN een

past en de Social Media Code zal dan

algemene procedure voor crisissitu-

onderdeel van de nieuwe gedragscode

aties: de procedure financiële crisis.

worden. Een Social Media Code is in de

Hierin is de interne governance in cri-

huidige digitale communicatie rele-

sistijd geregeld. Deze procedure wordt

vant. Zo zijn berichten op Facebook

momenteel verder versterkt met als

en Twitter moeilijk volledig te verwij-

aandachtsgebied de communicatie met

deren. Met zoekmachines zijn zulke

opdrachtgevers en andere stakehol-

berichten vaak nog terug te vinden.

ders. Tijdig handelen, in overleg met

Het is belangrijk dat medewerkers

opdrachtgevers, is nodig om enerzijds

geen (bedrijfsgevoelige) informatie

verliezen te beperken en anderzijds

of negatieve uitlatingen over MN op

snel duidelijkheid te scheppen voor de

dit soort media plaatsen. De bewust-

pensioenfondsen en deelnemers.

wording van de Social Media Code zal samenvallen met de bewustwording



De anticipatie van MN op eurocrisis-

In Control Statement

scenario’s stopt niet met de oplevering

Vanuit onze maatschappelijke func-

van het plan. MN blijft alert en zet

tie willen we transparant zijn voor

waar nodig verdere stappen om haar

klanten en deelnemers. Klanten stel-

organisatie voorbereid te laten zijn.

len strengere eisen aan de inrichting

MN wil het plan regelmatig bijwerken.

van risicomanagement en de risico-

Herziening risicobeleid

informatie die ze ontvangen. Ook toezichthouders en politici zijn steeds

Wijzelf, onze opdrachtgevers, de over-

alerter op adequate risicobeheersing

heid en toezichthouders stellen hogere

in de financiële dienstverlening. De

eisen aan het risicobeleid. Daarom

Nederlandsche Bank verlangt van de

hebben we dat beleid in 2012 op een

pensioenfondsen dat het bestuur ‘in

aantal onderdelen herzien. Voor risico-

control’ is. Pensioenfondsbesturen

management hebben we in 2012 meer

moeten de risico’s kunnen onderschei-

nadruk gelegd op Business Continuity

den en beheersen en adequaat kunnen

Management (BCM) en Information

reageren als er ongewenste verande-

Security. We hebben onder meer

ringen optreden. MN ondersteunt haar

nieuwe beleidsstukken opgesteld voor

opdrachtgevers hierbij.

deze gebieden. BCM dient potentiële bedreigingen

Begin 2012 werd het eerste In Control

voor MN te identificeren en te bepalen

Statement over 2011 ondertekend.

wat de uitwerking op de operatie van

Hiermee is een belangrijke stap gezet

de organisatie is als deze bedreigin-

naar een volwassen en integraal risi-

gen zich daadwerkelijk manifesteren.

comanagement en zijn de belangrijk-

Wordt een risico manifest, dan dient

ste risico’s op strategisch, tactisch en

de bedreiging zo snel mogelijk te stop-

operationeel gebied in kaart gebracht.

pen en de gevolgschade zoveel moge-

In het hoofdstuk ‘Risicobeheersing’

lijk beperkt te worden. De integriteit,

in MN’s financiële jaarverslag 2012

de vertrouwelijkheid en de beschik-

leggen wij in meer detail uit hoe wij

baarheid van de informatie waarbor-

ons risicomanagement in praktijk

gen, is de opdracht voor Information

brengen.

Security. Overigens is deze transparantie ook van belang binnen de organisatie. Het draagt bij aan duidelijkheid in onze eigen rollen en taken, een belangrijk onderwerp uit het medewerkerstevredenheidsonderzoek.



Risicobeheersing leidt ieder jaar tot een ISAE 3402-certificering door onze externe accountant. Door de ISAE 3402-certificering zijn onze klanten in staat om jaarrekeningcontroles door hun externe accountant te laten uitvoeren.

Enkele voorbeelden van ons risicomanagement Governancestructuur: Adequaat en integer anticiperen op en handelen naar duurzaamheidsrisico’s en -kansen met een daartoe ingerichte governancestructuur waarbij riskmanagement een monitorende rol vervult. Met diverse methodieken, waaronder risk self assessments, brengen we risico’s in kaart en bespreken we die met de business. Action Tracking: Action Tracking ondersteunt bij het sturen op en prioriteren van acties. De acties hebben tot doel om onbeheerste risico’s te verminderen en weten regelgeving beter na te leven. Acties kunnen voortkomen uit onderzoeken van de afdeling Audit, toezichthouders, interne testfunctie en de externe accountant. Of er vinden risicoassessments plaats naar aanleiding van incidenten. Action Tracking wordt gebruikt binnen heel MN. Hierdoor ontstaat een volledig beeld van acties die MN moet uitvoeren om onvoldoende beheerste risico’s te verminderen. In het eerste kwartaal zijn trainingen gegeven over Action Tracking en de hiervoor gebruikte tooling. Werkgroep voor het monitoren van weten regelgeving: Deze werkgroep bestaat uit Compliance, Juridische Zaken en Fiscale Zaken en komt tweewekelijks bijeen. Alle relevante nieuwe of gewijzigde wetgeving wordt in de werkgroep geanalyseerd. Waar nodig probeert MN via haar afdeling Public Affairs invloed uit te oefenen op wetteksten die ter consultatie worden aangeboden aan de markt (zie hoofdstuk ‘Verankering van MVO’).



Lessen trekken uit incidenten

opstellen. Een dergelijk financieel

Hoewel wij alles in het werk stellen om

plan vergroot de slagvaardigheid van

de verwachtingen waar te maken, gaat

een pensioenfonds in tijden van crisis.

er soms ook weleens iets niet hele-

Voordeel is ook dat deelnemers vooraf

maal zoals het zou moeten. Wij willen

beter inzicht krijgen in de mogelijke

hiervan leren en processen verder

gevolgen die een financiële crisissitu-

verbeteren.

atie bij het pensioenfonds voor hun pensioen heeft. MN heeft de fondsen

In 2012 is er bijvoorbeeld in een aantal

geadviseerd over de crisisplannen.

gevallen briefpapier van een ver-

Bovendien heeft MN geoefend met

keerde opdrachtgever gebruikt bij

het crisisteam dat binnen onze eigen

een mailing. Om dit in de toekomst te

organisatie paraat staat de resulta-

voorkomen hebben alle betrokkenen

ten hiervan zijn besproken tijdens de

een risk self assessment uitgevoerd

themabijeenkomst.

waarin de risico’s die een mailing met zich meebrengen, zijn geïnven-

Daarnaast is er gesproken over hel-

tariseerd. Door de juiste maatregelen

dere pensioencommunicatie aan deel-

te treffen, verkleint de kans dat een

nemers. Vooral goede uitleg over de

bepaald risico zich daadwerkelijk

gevolgen van het korten van aanspra-

voordoet.

ken is uitvoerig aan de orde gekomen.

In 2012 zijn geen integriteitsi ncidenten

Alle partijen hebben de bijeenkomst

gemeld binnen MN.

als positief ervaren. Toezichthouders hebben uitgesproken dat dit, wat hen

Dialoog met toezichthouders, opdrachtgevers en medewerkers

Openstaande beloftes

In oktober 2012 hebben we een sta-

Niet alle doelstellingen die we heb-

keholderbijeenkomst georganiseerd

ben benoemd in het vorige verslag

met AFM, DNB, opdrachtgevers en

zijn behaald. Het onderzoek naar het

medewerkers van MN. Thema was:

opnieuw uitrollen van de integri-

‘Zicht op pensioentoezicht’. Dit was

teitsthermometer en de update van

een zeer informatieve, interactieve

het complianceprogramma om MVO

ochtend waarbij er echt een dialoog op

te verankeren in Taken, Bevoegdhe-

gang kwam tussen toezichthouders

den en Verantwoordelijkheden van

aan de ene kant en pensioenfondsen

de afdeling Compliance zijn nog niet

en -uitvoerders aan de andere kant.

gerealiseerd.

betreft, voor herhaling vatbaar is.

Gesproken is onder meer over het crisisplan dat pensioenfondsen moeten



Ook zijn MVO-aspecten nog niet

Vooruitblik

expliciet opgenomen als onderdeel in

2013 staat vooral in het teken van een

de risk assessments. Wel zijn de pro-

sterker risicoframework. We zoeken

cessen op het gebied van maatschap-

hierbij nog nadrukkelijker de samen-

pelijk verantwoord beleggen (MVB)

werking met de business.

onderdeel van de risk assessments. Voor MVB-processen zijn van belang:

In 2013 zal onder de verantwoordelijk-

het monitoren van de proxy voting, de

heid van de chief compliance officer

jaarlijkse review van het stembeleid,

een fraudecoördinator worden aan-

het monitoren van de engagement

gesteld. Verder zal de Gedragscode

voor non-compliant ondernemingen

worden gemoderniseerd. Om de mede-

en de jaarlijkse review van de uitslui-

werkers hierop te attenderen zal een

tingscriteria. Over de werking van

bewustwordingscampagne worden

de controls wordt gerapporteerd in

gelanceerd.

de MN-kwartaalrapportages Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. De processen rondom MVB zijn onderdeel van de ISAE 3402-verklaring die MN aan haar klanten afgeeft.


Over dit verslag


Over dit verslag

Dit is ons derde MVO Jaarverslag. Met ons vorige verslag hebben we voortgang geboekt door in de kopgroep van de Transparantiebenchmark te eindigen op de 18e plaats. Dit weerspiegelt onze inspanningen gericht op de verdere integratie van ons MVO-beleid en onze transparantie daarover.

D

at neemt niet weg dat wij ons ervan

Een ander punt voor verbetering zijn

bewust zijn dat er nog ruimte is voor

concrete en meetbare doelstellingen

verdere verbetering, bijvoorbeeld ten

in ons MVO-beleid en daarmee ook in

aanzien van de onderbouwing van

onze verslaglegging. Ook hier hebben

onze materialiteit en de daarbij beho-

we belangrijke stappen gezet. Voor

rende stakeholderdialoog.

ieder onderdeel binnen MN is in 2012 een vergezicht goedgekeurd. Dit verge-

De verslaglegging over 2012 stond

zicht is vertaald in doelstellingen die

onder andere in het teken van com-

zijn opgenomen in de jaarplannen. De

municatie en focus, de belangrijkste

stap die we nu nog moeten zetten is de

ontwikkelpunten die werden genoemd

vertaalslag naar specifieke kritieke

tijdens de gesprekken met stakehol-

prestatieindicatoren waarmee wij

ders in 2011. Door dit verslag op een

beter kunnen sturen op de resulta-

digitale manier aan te bieden aan onze

ten. Dit draagt ook bij aan een betere

stakeholders hebben zij op eenvoudige

vergelijking met andere organisaties

wijze toegang tot juist die informatie

binnen onze sector, ook een punt van

waar zij behoefte aan hebben. Dit sluit

commentaar van het panel van des-

ook aan op één van de commentaren

kundigen van de Transparantiebench-

die we op ons verslag ontvingen van

mark.

het panel van deskundigen van de Transparantiebenchmark.


Over dit verslag

De inhoud van dit verslag

Lezers van dit verslag zijn van harte

In dit verslag gaan we verder op de weg

welkom om hun reactie op dit verslag

die is ingeslagen met de vorige versla-

met ons te delen via [email protected]. Wij

gen, gebaseerd op de interne materi-

hebben over ons MVO-verslag over

aliteitstoets die eind 2010 plaatsvond

2011 geen reacties ontvangen.

en de aangescherpte MVO-strategie die wij in 2011 hebben ontwikkeld die

Afbakening

geresulteerd heeft in ons MVO-model.

Dit verslag gaat over de MN-kantoren

Het verslag is daarmee een weerspie-

in Nederland (Den Haag en Amster-

geling van onderwerpen die MN zelf

dam). Wij rapporteren over onze eigen

van belang vindt. Uiteraard kijken wij

MVO-prestaties wanneer het gaat over

daarbij ook naar wat er om ons heen

onze interne bedrijfsvoering. Hierop

gebeurt en wat wij horen tijdens onze

hebben wij als MN directe controle

reguliere contactmomenten met sta-

of invloed via ons beleid voor duur-

keholders. In de verschillende hoofd-

zaam inkopen. Het gaat hierbij om de

stukken besteden wij hier uitgebreid

hoofdstukken ‘Vitale medewerkers’,

aandacht aan. Na dit derde verslag

‘Verantwoorde impact op de omgeving’

vinden wij dat we ook onder onze

en ‘Integere waardecreatie’. Daarnaast

belangrijkste stakeholders ons MVO-

rapporteren wij ook over MVO-pres-

beleid moeten toetsen. Een belangrijke

taties in de dienstverlening aan onze

vraag hierbij is uiteraard: besteden

klanten. Dit betreft de hoofdstukken

wij aandacht aan die onderwerpen die

‘Duurzame pensioenen en verzekerin-

onze stakeholders het belangrijkst

gen’ en ‘Een verantwoord vermogens-

vinden? In 2013 zijn we voornemens

beheer’. Hier hebben wij geen directe

om met vertegenwoordigers van onze

controle, maar werken wij in opdracht

belangrijkste stakeholders hierover in

van onze klanten. Wel kunnen wij

gesprek te gaan.

onze invloed uitoefenen door advies uit te brengen aan onze klanten. Voor

Dit verslag is bedoeld voor iedereen die

beide onderdelen geldt dat zij beho-

geïnteresseerd is in de wijze waarop

ren tot onze kernactiviteiten en een

wij onze maatschappelijke verant-

aanzienlijke impact hebben op de voor

woordelijkheid nemen. Hierbij richten

ons relevante duurzaamheidsthema’s.

wij ons vooral op onze belangrijkste

Vandaar dat wij uitgebreid rappor-

zakelijke, bestuurlijke en maatschap-

teren over de resultaten die wij voor

pelijke stakeholders. Deze vindt u

onze klanten realiseren.

terug in de figuur op pagina 21.


Over dit verslag

Een visuele weergave van de hiervoor

MVO-verslaglegging toe te passen.

beschreven situatie is weergegeven in

Voor CBM geldt dat alle uitvoerende

het hoofdstuk ‘Verankering van MVO’

activiteiten zijn ondergebracht bij res-

op pagina 27. Binnen elk van deze rela-

pectievelijk Bovemij en MN. Bovemij

ties spelen duurzaamheidsonderwer-

rapporteert op eigen wijze over

pen die wij behandelen in de verschil-

duurzaamheidsaspecten. UVVS heeft

lende hoofdstukken van dit verslag.

haar verzekeringsuitvoering volledig uitbesteed aan MN.

Naast ons hoofdkantoor in Den Haag en onze vestiging in Amsterdam heb-

Informatieverzameling

ben wij ook een kantoor in Londen. Dit

Verschillende afdelingen hebben

betreft een verkoopkantoor voor onze

informatie voor dit verslag aangele-

dienstverlening rondom vermogensbe-

verd. Ieder hoofdstuk heeft zijn eigen

heer, waarvan het beleid in Nederland

interne hoofdstukmanager, die ver-

wordt bepaald. Met uitzondering van

antwoordelijk is voor de inhoud. MN

het MVB-beleid dat beschreven wordt

beschikt nog niet over een specifiek

in het hoofdstuk ‘Een verantwoord

MVO-informatiemanagementsysteem.

vermogensbeheer’ valt de Londense

Wel hebben vanaf 1 januari 2013 de

vestiging buiten de reikwijdte van

verschillende bedrijfsonderdelen ieder

dit verslag. Wij zijn van mening dat

hun eigen duurzaamheidsdoelstel-

de impact van deze vestiging op de

lingen die ook als zodanig gemonitord

overige onderdelen gering is. Voor de

gaan worden door onze financiële

deelnemingen (CBM en UVVS) gelden

controlafdeling. Eén van de uitdagin-

dezelfde maatschappelijke uitgangs-

gen voor komend jaar is het op orde

punten als voor onze verzekeringsac-

krijgen van ons monitoringsysteem;

tiviteiten. Deze komen aan bod in het

het eerdergenoemde proces van het

hoofdstuk ‘Duurzame pensioenen en

bepalen van KPI’s vormt hiervan een

verzekeringen’.

belangrijk onderdeel.

Voor wat betreft de deelnemingen

Om een zo compleet mogelijke CO2-

UVVS en CBM: deze entiteiten worden

footprint voor onze organisatie op te

aangemerkt als ‘kleine ondernemin-

stellen zijn voor alle organisatieonder-

gen’ en kennen daarom een beperkte

delen de emissieactiviteiten bepaald.

(financiële) verslagleggingsplicht.

Het betreffen bijvoorbeeld emissies

Vanwege de beperkte duurzaam-

ten gevolge van het verwarmen, koe-

heidsimpact van deze ondernemingen

len en verlichten van onze gebouwen,

is ervoor gekozen om geen separate

maar ook emissies afkomstig van onze


Over dit verslag

zakelijk gemaakte autokilometers.

wij de kwaliteit onze dataverzame-

Naast naar onze eigen emissies, waar-

ling te verbeteren. Bij het uiteindelijk

voor wij direct verantwoordelijk zijn,

bepalen van de CO2-footprint zijn

is ook gekeken naar die (relevante)

algemeen geaccepteerde conversie- en

emissies die iets verder van onze

emissiefactoren gebruikt, uit natio-

organisatie af liggen, maar die wij wel

naal en internationaal geaccepteerde

kunnen beïnvloeden. Zo zijn de emis-

bronnen (literatuur). Deze zijn door een

sies bepaald van onze vliegkilometers

extern bureau gecontroleerd.

en het afval dat wij produceren, zoals papier. Getracht is om alle emissieacti-

De financiële informatie in dit verslag

viteiten zo accuraat mogelijk in beeld

is gebaseerd op de informatie in het

te brengen. Hier is zoveel mogelijk

MN Jaarverslag 2012. Voor diverse

gebruikgemaakt van gemeten waar-

cijfers, bijvoorbeeld in relatie tot onze

den. Bijvoorbeeld voor het elektrici-

interne bedrijfsvoering, hebben we

teitsgebruik, het gasgebruik of het

gebruikgemaakt van schattingen en

brandstofgebruik van onze leaseauto’s.

aannames. Waar relevant geven wij dit

Alleen indien er geen gemeten waar-

aan in het verslag.

den voorhanden waren zijn berekeningen en/of schattingen gemaakt. Ook hier is ons uitgangspunt weer een zo accuraat mogelijk beeld van de werkelijkheid te geven. Jaarlijks proberen


Over dit verslag

Rapportageniveau en verificatie

en onafhankelijke accountant te

Wij rapporteren graag helder en open

betrouwbaarheid van onze verslagleg-

over onze MVO-prestaties. Daarom

ging. Daarnaast nemen wij vrijwillig

volgen wij in onze verslaglegging

deel aan de jaarlijkse Transparantie-

versie G3.0 van de richtlijnen van het

benchmark van het ministerie van

Global Reporting Initiative (GRI). Wij

Economische Zaken.

laten verifiëren, waarborgen wij de

hebben de richtlijnen gebruikt zoals die zijn opgesteld voor organisaties in

In mei 2013 lanceerde het GRI een

de financiële sector, het zogenaamde

nieuwe versie van de rapportagericht-

Financial Services Sector Supplement.

lijnen (versie 4.0). Een mooie uitda-

De GRI-richtlijnen kennen drie rap-

ging voor ons om op termijn aan deze

portageniveaus: C, B en A, afhanke-

nieuwe richtlijnen te voldoen. Daar-

lijk van de hoeveelheid indicatoren

naast zijn we de mogelijkheden aan

waarover een organisatie volledig

het onderzoeken om op termijn over te

rapporteert. Dit verslag voldoet aan

gaan tot integratie van onze financi-

het GRI-toepassingsniveau B+. De +

ële en MVO-verslaglegging. De eerste

wordt verkregen wanneer het verslag

voorzichtige stap hierin is gezet door

door een externe partij is geverifieerd.

ons financiële verslag en ons MVO-

Het assurancerapport van Deloitte

verslag dit jaar in een digitale omge-

Accountants B.V. is opgenomen op

ving gecombineerd aan te bieden.

pagina 120. De volledige GRI-tabel is te vinden op onze website www.mn.nl. Door ons verslag door een externe


Over dit verslag

Begrippenlijst CEM-benchmark: Internationaal het

Engagement: Vorm van duurzaam

meest gebruikte referentiekader om

beleggen waarbij de investeerder zich

de prestaties van pensioenfondsen in

opstelt als een actieve aandeelhouder

kaart te brengen.

en met het bedrijf waarin belegd wordt

Class action: In de wetgeving is een

in dialoog gaat over duurzaamheidsis-

class action of een representatieve

sues.

actie een vorm van een rechtszaak

ESG-criteria: (in het Engels aangeduid

waar een grote groep mensen collec-

als environmental, social and gover-

tief een vordering bij de rechter brengt

nance-criteria) Criteria op het gebied

of waar een klasse van verdachten

van milieu, maatschappij en onderne-

vervolgd worden.

mingsbestuur.

CO2-footprint: Met behulp van een

Global Reporting Initiative: Het

CO2-footprint verkrijgt een organi-

Global Reporting Initiative (GRI) is een

satie inzicht in de totale uitstoot van

internationale organisatie die richt-

broeikasgassen, veroorzaakt door de

lijnen voor duurzaamheidsverslag-

organisatie, een proces of product.

geving opstelt. In een duurzaamheids-

Synoniem voor CO2-voetafdruk of CO2-

verslag communiceert een organisatie

emissie-inventaris.

publiekelijk over haar economische,

Compliance: Compliance is de functie

milieuen sociale prestaties.

binnen een organisatie die toeziet op

(Corporate) governance: Bij gover-

naleving van wetten en regels die te

nance gaat het om hoe een onderne-

maken hebben met de bevordering en

ming wordt bestuurd. Belangrijk is hoe

handhaving van de integriteit en pro-

een onderneming efficiënt en verant-

fessionaliteit van een organisatie en

woord wordt geleid waarbij het vooral

haar bestuurders en medewerkers met

ook gaat om de relatie met de belang-

als doel compliancerisico’s te beheer-

rijkste belanghebbenden zoals de

sen en eventueel daaruit voortvloei-

aandeelhouders, werknemers, klanten

ende schade te voorkomen dan wel te

en de samenleving.

beperken.

Het Nieuwe Werken (HNW): Het

Duurzaamheidsimpact: Iedere organi-

Nieuwe Werken is een pakket aan

satie heeft, afhankelijk van de kern-

principes en richtlijnen voor een ver-

processen van de organisatie, haar

anderstrategie om werken effectiever,

eigen ecologische, sociale en maat-

efficiënter maar ook plezieriger te

schappelijke voetafdruk. Het streven

maken voor zowel de organisatie als de

is om de positieve duurzaamheidsim-

medewerker. Het gaat daarbij vooral

pact zo groot mogelijk te maken en

om een verandering van cultuur en

de negatieve duurzaamheidsimpact

mentaliteit, waarbij de nieuwste tech-

zoveel mogelijk te verkleinen.

nologie helpt om de verbinding tussen mensen te leveren.


Over dit verslag

ILO-normen: Normen van de Interna-

tussen aanbieder en afnemer over

tional Labour Organization, de organi-

het niveau waarop een dienst wordt

satie die werkt aan de verbetering van

aangeboden.

de positie van werkende mensen. Dat

Stakeholder(dialoog): Stakeholders

doet zij door het opstellen van een stel-

zijn partijen waarvan de belangen

sel van internationale arbeidsnormen,

kunnen worden beïnvloed door de acti-

vastgelegd in verdragen en aanbeve-

viteiten van de organisatie, of die zelf

lingen.

invloed op de belangen van de orga-

In Control Statement: In Control State-

nisatie uitoefenen. Een stakeholder-

ment is een verklaring dat de realisa-

dialoog is erop gericht om relevante

tie van doelstellingen wordt bewaakt,

thema’s, belangen en standpunten te

de verslaggeving betrouwbaar is en

bespreken tussen het bedrijf enerzijds

weten regelgeving worden nageleefd.

en de meest relevante stakeholder

Integriteit: Handhaven van algemene

anderzijds.

of professionele sociale en ethische

Thematische beleggingen: Investerin-

normen en waarden.

gen die gericht zijn op het bewerkstel-

Key Performance Indicators (KPI’s):

ligen van een positieve maatschap-

Kritieke prestatieindicatoren zijn

pelijke impact in aanvulling op een

variabelen waarmee een organisatie

verantwoord rendement. Internatio-

zijn voortgang kan monitoren.

naal wordt hier gesproken over impact

Materialiteitstoets: Organisaties kun-

investments.

nen als onderdeel van het proces om

Uitsluiting: Uitsluiting betekent

hun maatschappelijke verantwoorde-

dat in bepaalde ondernemingen niet

lijkheid te bepalen of aan te scherpen

wordt geïnvesteerd, bijvoorbeeld het

een materialiteitstoets uitvoeren.

uitsluiten van beleggingen in onder-

Materialiteit verzekert een duidelijke

nemingen die producten maken die de

en onderbouwde keuze van thema’s

Nederlandse overheid als controversi-

waarover zal worden gerapporteerd.

eel beschouwt zoals producenten van

Riskmanagement: Risico- of risk-

clusterbommen, landmijnen of biologi-

management is een hulpmiddel om

sche en chemische wapens.

op een gestructureerde en expliciete

Verantwoord beleggen: Verantwoord

manier risico’s in kaart te brengen, te

beleggen (ook wel maatschappelijk

evalueren en – door er proactief mee

verantwoord beleggen, duurzaam

om te gaan – ze beter te beheersen.

beleggen of ethisch beleggen) is een

Risicomanagement is gebaseerd op het

vorm van investeren waarbij de geld-

maken van risicoanalyses.

verstrekker de gevolgen voor mens en

SLA-scores: Een service level agree-

milieu laat meewegen in zijn investe-

ment (SLA) is een overeenkomst

ringsbeslissingen.


Over dit verslag

Assurance-rapport met beperkte mate van zekerheid van de onafhankelijke accountant inzake het MVO Jaarverslag van Mn Services N.V. Commissarissen, Raad van Bestuur en

Verantwoordelijkheid van de accountant

overige belanghebbenden

Onze verantwoordelijkheid is het trek-

Aan: de Aandeelhouders, Raad van

ken van een conclusie over het MVO Wij hebben het MVO Jaarverslag 2012

Jaarverslag op basis van ons onderzoek.

van Mn Services N.V. te ‘s-Gravenhage

Wij hebben ons onderzoek verricht in

onderzocht met als doel een beperkte

overeenstemming met Nederlands

mate van zekerheid te verstrekken dat

recht, waaronder Standaard 3410N

het MVO Jaarverslag geen afwijkingen

“Assurance-opdrachten inzake maat-

van materieel belang bevat.

schappelijke verslagen”. Dit vereist dat

Verantwoordelijkheid van het bestuur

wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze opdracht zodanig plannen en uitvoeren

Het bestuur van Mn Services N.V. is

dat een beperkte mate van zekerheid

verantwoordelijk voor het opmaken van

wordt verkregen dat het MVO Jaar-

het MVO Jaarverslag en de hierin opge-

verslag geen afwijking van materieel

nomen informatie in overeenstemming

belang bevat.

met de Sustainability Reporting Guidelines (GRI G3.0) van het Global Reporting

In het MVO Jaarverslag is toekomst-

Initiative. Deze verantwoordelijkheid

gerichte informatie opgenomen in de

omvat onder meer het ontwerpen, invoe-

vorm van vergezichten, doelstellingen,

ren en in stand houden van een intern

verwachtingen en uitdagingen. Inherent

beheersingssysteem relevant voor het

aan deze informatie is dat realisatie

opmaken van het MVO Jaarverslag,

onzeker is. Om die redenen wordt door

zodanig dat deze geen afwijkingen van

ons ten aanzien van toekomstgerichte

materieel belang als gevolg van fraude

informatie geen zekerheid verstrekt.

of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare verslaggevingscri-

Een assurance opdracht tot het ver-

teria voor maatschappelijke verslag-

krijgen van een beperkte mate van

geving en het maken van schattingen

zekerheid omvat het uitvoeren van

die onder de gegeven omstandigheden

werkzaamheden ter verkrijging van

redelijk zijn. De reikwijdte van het MVO

een beperkte mate van zekerheid met

Jaarverslag en de daarin opgenomen

betrekking tot de informatie in het

informatie is afhankelijk van het door

MVO Jaarverslag.

het bestuur gekozen verslaggevingsbeleid welke uiteengezet is in het hoofdstuk “Over dit verslag”.


Over dit verslag

De geselecteerde werkzaamheden zijn

De opdracht is uitgevoerd door een

afhankelijk van de door de accountant

multi-disciplinair assurance team met

toegepaste oordeelsvorming, maar

expertise op het gebied van assurance

de aard en de omvang van onze werk-

en maatschappelijk verantwoord

zaamheden zijn beperkter dan een

ondernemen.

opdracht tot het verkrijgen van een redelijke mate van zekerheid en kun-

Wij zijn van mening dat de door ons

nen slechts resulteren in een conclusie

verkregen informatie voldoende en

die een beperkte mate van zekerheid

geschikt is als basis voor onze conclu-

geeft dat het MVO Jaarverslag geen

sie.

afwijkingen van materieel belang bevat.

Conclusie Op grond van ons onderzoek hebben

De in dit kader uitgevoerde werk-

wij geen reden te concluderen dat:

zaamheden bestaan in hoofdzaak uit

• het MVO Jaarverslag over 2012 niet

de volgende procedures:

in alle van materieel belang zijnde

• Het beoordelen van de processen voor

opzichten is opgesteld in overeen-

informatieverzameling en verwer-

stemming met de Sustainability

king van de overige informatie,

Reporting Guidelines (G3.0) van het

waaronder de aggregatie van gegevens tot informatie zoals opgenomen in het MVO Jaarverslag;

Global Reporting Initiative. • het MVO Jaarverslag over 2012 niet is opgesteld in overeenstemming

• Inwinnen van inlichtingen;

met het door Mn Services N.V. gehan-

• Uitvoeren van cijferanalyses;

teerde toepassingsniveau B van de

• Afstemmen van informatie met

Sustainability Reporting Guidelines

documenten en beoordelen in hoe-

(G3.0) van het Global Reporting Initia-

verre deze documenten de in het MVO

tive.

Jaarverslag opgenomen informatie ondersteunen; • Beoordelen van het toepassings-

Amsterdam, 20 juni 2013

niveau B volgens de Sustainability Reporting Guidelines versie G3.0 inclusief het financieel sectorsupplement FSSS van het Global Reporting

Deloitte Accountants B.V. Was getekend: drs. E.J. de Weerdt RA

Initiative.


Colofon

Tekst MN Castel Communicatie Vormgeving Curve, mags and more, Haarlem MN Prinses Beatrixlaan 15 2595 AK Den Haag Postbus 30025 2500 GA Den Haag Telefoon: (070) 3160 160 Fax: (070) 3160 475


mvo-jaarverslag 2012 Zicht mn mvo-jaarverslag

Recommend Documents