Samenvatting Je kan uren discussiëren over wat authentiek is en wat niet. Voor de een is het overnachten in de jungle, voor de ander is het picknicken op de Tafelberg. En hoe je het ook draait of keert, beiden zijn even authentiek, het is maar hoe je het bekijkt. Authenticiteit is voor iedere persoon anders. De ervaring van het authentieke hangt samen met ons zelfbeeld. Het theoretische gedeelte over authenticiteit heb ik gekoppeld aan de uitwerking van een stadsarrangement op Kaapstad. Er is voldoende interesse in trips naar verre steden, maar het aanbod bleek enorm beperkt. Tijdens mijn Cape Town Special uit het begrip authenticiteit zich vooral in de bijzondere activiteiten. Naast de hoogtepunten, zoals de Tafelberg en het Waterfront, heb ik de elementen die aan de basis liggen van het leven in Kaapstad, de jazzmuziek, de wijnboerderijen, Robbeneiland en de voormalige slavenwijk Bo-Kaap, verwerkt in een 5-daagse. De authenticiteit zit hem in de beleving, gaande van de hotelovernachtingen in een 4-sterren guest house of een 5-sterren boutique hotel tot het bereiden van een typische Cape Malay-maaltijd in Bo-Kaap. En wat blijkt, dit nieuwe reisrecept is uniek op de Belgische markt.
3
Inhoud Samenvatting ....................................................................................................... 3 Dankwoord ........................................................................................................... 5 Inleiding ............................................................................................................... 6 1
2
3
4
Authenticiteit ................................................................................................... 7 1.1
Algemeen ................................................................................................. 7
1.2
Authenticiteit in de toeristische sector .........................................................20
1.2.2
VTB: „De zoektocht naar het authentieke‟ .............................................22
1.2.3
Pegase: „Trendy, authentiek of exclusief?‟ ............................................23
1.2.4
Kuoni: reliability, authenticity & passion ...............................................24
1.2.5
Abercrombie & Kent: „The first name in luxury adventure travel‟ .............26
1.2.6
What‟s in a name ..............................................................................27
Het toeristische aanbod ...................................................................................29 2.1
Toeristische relevantie ..............................................................................29
2.2
Concurrentieanalyse .................................................................................35
Case..............................................................................................................46 3.1
Reisprogramma .......................................................................................47
3.2
Prijszetting ..............................................................................................49
3.3
Motivatie reisprogramma ...........................................................................50
3.4
Sterktes en zwaktes .................................................................................54
Marketingplan.................................................................................................57
Conclusie .............................................................................................................60 Bibliografie ..........................................................................................................67
4
Dankwoord Zonder de hulp en steun van anderen was het nooit gelukt om dit afstudeerproject tot een goed einde te brengen. Ik wil dan ook graag iedereen bedanken die deel heeft uitgemaakt van dit leerproces. Eerst en vooral wil ik graag mijn promotor Mevr. Van Slambrouck bedanken. Zij zorgde voor een toeristische klare kijk op de zaken en hielp mij aan allerhande informatie. Wanneer ik te veel gefocust was op een bepaald onderdeel kon zij mij helpen met het leggen van nieuwe verbanden. Veel dank gaat ook uit naar het team van Kuoni Travel Belgium. Hun kennis van zaken, interesse en professionaliteit hebben er mede voor gezorgd dat de Cape Town Special vorm kreeg. Sigrid Dewaele, Bronwen Van Tittelboom en Luc Maes verdienen echter een aparte vermelding aangezien ik hen enorm dankbaar ben voor alle tijd en energie die ze in mij en mijn afstudeerproject gestoken hebben. Uit de professionele sector wil ik ook mijn dank betuigen aan Roland Baeyens en zijn vrouw. Ze hebben mij laten kennismaken met de wondere wereld van de Kaapwijnen. Natuurlijk mogen mijn vrienden en familie hier ook niet ontbreken. Zij bleven in mij geloven wanneer ik het allemaal even niet meer zag zitten. Bedankt Wendy voor het nalezen van mijn teksten en voor de vele ontspanningsmomenten. Ook mijn ouders wil ik hartelijk bedanken voor hun onvoorwaardelijke steun en de lekkernijen tussendoor waarmee jullie mij wisten te verwennen. Ondanks het feit dat mijn vriend Gilles actief is in een compleet ander studiegebied, wist hij mij telkens nuttige raad te geven. Bedankt voor al jouw begrip en de interesse bij het luisteren naar mijn zoveelste relaas. Ik heb je echt nodig gehad en nu nog steeds.
5
Inleiding „Mensen zien de wereld meer en meer in termen van echt en namaak; ze willen iets echts kopen van iemand die oprecht is, en geen namaak van iemand die nep is.‟1 Maar wat is echt en wat is nep? Het mag duidelijk zijn dat dit voor ieder individu verschillend is. Daarom wou ik graag de alom bekende term „authenticiteit‟ van naderbij bekijken en heb ik ervoor gekozen om dit als hoofdthema binnen mijn afstudeerproject uit te werken. Zoals eerder gezegd, kan het begrip „authenticiteit‟ absoluut niet objectief bekeken worden en daarom zal ik met dit modewoord kritisch moeten omgaan. In mijn eerste hoofdstuk wil ik een algemeen beeld geven over authenticiteit (hiervoor heb ik vooral gesteund op het boek „Authenticiteit‟ van Gilmore & Pine). Vervolgens richt ik mij tot authenticiteit in de toeristische sector om tot slot de visie van enkele touroperators te belichten. Aan al deze theorie wordt natuurlijk ook een praktisch gedeelte gekoppeld, de uitwerking van een nieuw toeristisch product: een case. Ik heb ervoor gekozen om een authentiek stadsarrangement in Kaapstad te creëren, in samenwerking met Kuoni Travel Belgium. Kuoni ontwikkelde zelf al enkele stadsarrangementen, maar op Kaapstad was dit nog niet het geval. Het was hun bedoeling om in 2009 werk te maken van een nieuw stadsarrangement en dit kwam mij goed uit. Gezien mijn voorliefde voor Zuid-Afrika, de specifieke sfeer die grootsteden uitademen en de kans om met een gerenommeerde touroperator als Kuoni te kunnen samenwerken, was de keuze voor Kaapstad vlug gemaakt. Voor je begint aan de ontwikkeling van een nieuw toeristisch product is het belangrijk om na te gaan of er wel nog vraag is naar jouw soort product en wat er reeds op de markt verschenen is. De toeristische relevantie en een concurrentieanalyse komen aan bod in mijn tweede hoofdstuk. Het derde hoofdstuk is gewijd aan de case zelf, namelijk mijn authentiek stadsarrangement op Kaapstad. Naast het reisprogramma en de prijszetting bevat dit hoofdstuk ook een verklaring van de gekozen activiteiten. Tevens onderwerp ik mijn reis aan een sterkte-zwakteanalyse. Tot slot bespreek ik in hoofdstuk 4 het marketingplan aan de hand van de 4 P‟s. Wanneer je een nieuw product lanceert, wil je natuurlijk dat het verkoopt. Je zal dus een aantal objectieven en doelstellingen moeten bepalen, want het product zal zichzelf niet verkopen. De afbakening van mijn doelgroep en de communicatiemiddelen die ik zal aanwenden om naambekendheid te verwerven, lees je in dit laatste hoofdstuk.
1
Gilmore & Pine, 2008, p. 5.
6
1
Authenticiteit
1.1 Algemeen In dit algemene deel over „authenticiteit‟ heb ik voornamelijk gebruik gemaakt van het boek „Authenticiteit‟ van de Amerikaanse auteurs Gilmore & Pine 2. In hun boek onderzoeken ze de authenticiteit van het economische aanbod en niet de authenticiteit van individuen in persoonlijke relaties. De auteurs bekijken dit vanuit het standpunt van bedrijven waarvan de klanten (personen of andere bedrijven) het economisch aanbod consumeren. We kunnen geen product kopen, geen boek openslaan of de woorden „echt‟ en „authentiek‟ duiken op. Gilmore & Pine schrijven in hun voorwoord:„Steeds meer mensen nemen hun aankoopbeslissing op basis van de vraag hoe echt of nep ze een bepaald aanbod vinden.‟ Maar wat is echt en wat is nep? Kunnen we dit zo maar in een hokje plaatsen? Natuurlijk niet. Hoe echt of nep we een bepaald aanbod ervaren, komt overeen met het zelfbeeld van een individuele klant. Een afgebakende definitie opstellen voor het begrip „authenticiteit‟ is dus geen eenvoudige taak, aangezien het om een subjectief begrip gaat. Wanneer we het Van Dale woordenboek raadplegen, krijgen we een aantal interessante kernwoorden. Dit woordenboek Nederlands geeft volgende verklaringen bij het woord „authenticiteit‟: - Oorspronkelijk - Overeenstemmend met het oorspronkelijke en daaraan zijn gezag ontlenend - Echt, origineel, niet vervalst - Waarvan de betrouwbaarheid is gewaarborgd - Een eigen kenmerk dragend, waarachtig Twee kernwoorden komen duidelijk naar voor: oorspronkelijk en echt. Een authentiek aanbod moet dus zijn eigen historiek uitademen, zonder dat de klant het gevoel krijgt dat deze gemanipuleerd is.
2
Gilmore & Pine, 2008
7
Hoe komt het dat authenticiteit zo belangrijk is geworden en waarom net nu? Volgens Gilmore & Pine heeft dit te maken met het feit dat we ons langzamerhand in een beleveniseconomie bevinden. Vandaag de dag zijn mensen niet enkel op zoek naar goederen en diensten. Dit zijn twee van de vijf typen in het economisch aanbod. Een ander type binnen dit economisch aanbod, zijn belevenissen. Consumenten zijn tegenwoordig op zoek naar belevenissen waarbij ze op een persoonlijke manier betrokken zijn. Zo beslissen ze bijvoorbeeld graag zelf „waar‟ en „wanneer‟ ze hun geld en tijd besteden. De moderne wereld wordt gedomineerd door een drang om alles te plannen. Klanten worden op allerhande manieren gestuurd door het voorspiegelen van beelden die de werkelijkheid niet weerspiegelen. We denken hierbij bijvoorbeeld aan acteurs die de bezoekers verwelkomen in traditionele klederdracht bij een burcht. Mensen houden echter niet meer van zulke in scène gezette belevenissen en gaan steeds meer af op de echtheid van het aanbod. Zaken doen draait tegenwoordig dan ook vooral om echtheid, om origineel, oprecht, eerlijk en authentiek zijn.3 In branches waarin belevenissen een belangrijke rol spelen, steekt de term „authenticiteit‟ de kop op, maar niks is zo dodelijk voor authenticiteit als massale aanwezigheid.
Evolutie Beginnen doe ik met de agrarische economie. Alles draaide om de beschikbaarheid van goederen. Consumenten kochten op basis van toegang tot betrouwbare voorraden. Deze eerste economie werd opgevolgd door de industriële economie. De kosten van het goed werden belangrijker. De consument deed zijn aankoop op basis van een betaalbare prijs. De wereld van de diensteneconomie kwam tot stand dankzij de industriële revolutie. De industriële revolutie had ervoor gezorgd dat het een wereld was, verzadigd van goederen. Deze wereld werd al snel een wereld die de behoefte had aan nieuwe diensten. Deze diensten omvatten in het begin vooral het installeren, onderhouden, repareren en vervangen van goederen en later kwamen er nieuwe categorieën diensten om de goederen te optimaliseren. Hierbij denken we onder andere aan beveiligingssystemen. Men besteedde almaar meer geld aan diensten en zo werd kwaliteit een zeer belangrijke factor binnen elk bedrijf. Consumenten kozen voor bedrijven die de beste diensten aanboden en namen niet langer genoegen met slechte kwaliteit. Kwaliteitsverbetering kwam zo naast kostenbeheersing. Deze kostenbeheersing had op haar beurt de plaats ingenomen van het louter beschikbaar zijn van producten. Tot slot verscheen de „beleveniseconomie‟ op het toneel. In de beleveniseconomie staat voornamelijk de beleving centraal die met het product gepaard gaat. De nadruk ligt nu niet meer op het product zelf. De klant is bereid te betalen voor een onvergetelijke ervaring.4 Maar, zo beweert Piët5, de klant wordt niet meer gelukkig van belevenissen die de indruk wekken in scène gezet te zijn. Dit omschrijft ze als de saaiheid van de perfectie. In de overgangsfase volgend op de beleveniseconomie, willen mensen een verhaal kunnen vertellen over wat ze meegemaakt hebben. Niemand zal onder de indruk zijn als je een beer in de zoo gezien hebt, terwijl iedereen wel aan je lippen zal hangen 3 4 5
Gilmore & Pine, 2008, p. 5. Gilmore & Pine, 2000 Piët, 2004
8
als je plots een beer gespot hebt tijdens een boswandeling in Canada. Een ervaring moet echt, spontaan en authentiek zijn opdat we het nog interessant zouden vinden. De mens wil het gevoel hebben dat hij leeft. Piët vindt hiermee de weg naar de hedendaagse consumentgevoeligheid voor authenticiteit. Bedrijven moeten tegenwoordig in staat zijn om authenticiteit te verlenen, met andere woorden, hun aanbod moet echt zijn. Consumenten kopen jouw product nu op basis van de vraag in hoeverre dat product bij hun zelfbeeld past. Authenticiteit is de nieuwe primaire bron van concurrentievoordeel. Als bedrijf kan je authenticiteit pas overbrengen wanneer je aan de drie opeenvolgende onderdelen voldoet (zijnde: leveren van beschikbaarheid, beheersen van de kosten en verbeteren van de kwaliteit).6 De hedendaagse consument is in staat om vlug te herkennen wanneer iets nep is, maar toch kent de drang naar het authentieke grenzen. Klanten kunnen in bepaalde gevallen toch de voorkeur geven aan imitaties omdat ze zich niet kunnen vinden in de prijs/kwaliteitsverhouding van sommige producten. Omdat hout tegenwoordig schaars en dus duur is, zijn er steeds meer vervangende materialen in de omloop die de indruk wekken echt hout te zijn. Houten vloeren blijven stijlvol, maar de goedkope namaakvarianten zijn populair omwille van het prijsvoordeel en je ziet nauwelijks het verschil. Consumenten zijn bereid om te betalen voor wat authentiek is, maar er komt een punt waarop ze liever een beschikbare en goedkopere plaatsvervanger van voldoende kwaliteit kopen. We kunnen dit gerust de paradox van de authenticiteit noemen.
Directe betrokkenheid „Wat consumenten kopen moet weerspiegelen in wie ze zijn en wie ze willen zijn, in relatie tot hoe ze de wereld zien. Het draait daarbij om pijlsnel oordelen over wat „echt‟ en „nep‟ is.‟7 Maar kan je als bedrijf de consument sturen in het al dan niet vinden van zijn zelfbeeld binnen je aanbod? Het antwoord hierop is volmondig „ja‟. De meest directe manier om mensen te helpen een zelfbeeld te construeren is ze hun eigen aankopen te laten definiëren en zelfs creëren. Als consumenten hun eigen product (bv. schoenen op nikeid.com) ontwerpen, of hun eigen speellijst voor hun iPod kunnen samenstellen, wordt het resultaat door de consument automatisch als authentiek beschouwd.8 Laat uw klanten zodanig participeren dat uw aanbod hun aanbod wordt. Touroperators die thuis zijn in de wereld van de à la carte reizen hebben dit principe goed begrepen. Wat je zelf doet, doe je beter. Een mens heeft nog altijd het meeste vertrouwen in zichzelf. Hij laat zich niet zomaar woorden in zijn mond leggen. Het is natuurlijk niet mogelijk om alles zelf te creëren, daar zijn tussenpersonen voor nodig. Maar we leggen liefst niet alles in andermans handen, we willen betrokken blijven. Tijdens het proces van het vormen van een mening en het maken van een keuze leert een mens zichzelf beter kennen. De voorbije jaren werden veel klantenservicemedewerkers vervangen door 6 7 8
Gilmore & Pine, 2008, p. 6-10. Gilmore & Pine, 2008, p. 9. Gilmore & Pine, 2008, p. 17.
9
voiceresponsesystemen. Het is zelfs zo ver gekomen dat we raar opkijken als we eens een „echte‟ mens aan de lijn krijgen. Deze geautomatiseerde dienstverlening werkt natuurlijk kostenbesparend, maar u kunt dit in ieder geval weinig authentiek noemen. Slimme bedrijven zullen daarom hun menselijk contact met de klant benadrukken.
Verschillende levensfasen Iedereen gaat door periodes waarin het begrip authenticiteit de grootste en belangrijkste rol speelt. Zo ongeveer eens in de twintig jaar heroverwegen mensen hun eigen identiteit. Deze levensfasen: adolescentie (15-20 jaar), evaluatie (35-40 jaar), herevaluatie (55-60 jaar) en acceptatie (vanaf 75 jaar) geven opeenvolgende nuances van dezelfde persoon weer. Als mensen aan een nieuwe fase beginnen, nemen ze hun identiteit, hun leven en hun relaties onder de loep. Wat ze dan als onecht ervaren, zullen ze afwijzen en ze zullen vasthouden aan wat ze als authentiek beschouwen, aldus Margaret King en Jamie O‟Boyle van het Center for Cultural Studies & Analysis.9 De perceptie van consumenten over wat echt is en wat niet, verandert in de loop der tijd, afhankelijk van de levensfase waarin ze zich bevinden en de persoonlijke ervaringen die ze meemaken. Je moet als bedrijf dus up to date blijven. Je zal voor iedere nieuwe generatie de aantrekkingskracht van je merk moeten aanpassen en je marketingstrategieën in een nieuw jasje moeten steken.
Sociale instellingen Het afbrokkelen van de reputatie van onze sociale instellingen heeft ook bijgedragen tot de opkomst van authenticiteit als nieuwe consumentgevoeligheid. Het meest bekende voorbeeld hiervan is bedrijfsfraude. „Er is geen betere manier om het vertrouwen van het publiek kwijt te raken dan net te doen alsof je iets bent wat je niet bent‟, aldus Kathleen Parker.10 „. En gelijk heeft ze. Hoe kan je nu het vertrouwen winnen van de consument als blijkt dat je niet zegt wie je echt bent, en hoe je zaken er echt voor staan? Bedrijven moeten meer verantwoordelijkheid op zich nemen en transparanter worden. Elke instelling doet zaken, in die zin dat het een of ander doel voorop gesteld heeft. Dit doel is je „raison d‟être‟. Om de indruk van onechtheid te vermijden, moet je alles wat je doelstelling vertroebelt uit de weg gaan. Als bedrijf moet je volledig achter je reden van bestaan staan en je daardoor laten aansturen in alles wat je doet. Bij bedrijven is deze doelstelling vanzelfsprekend winst maken, in het belang van je aandeelhouders en werknemers. De betalingen van klanten vormen de enige bron van inkomsten. Hoe afhankelijker jouw bedrijf is van aanvullende geldbronnen, hoe groter de kans dat je als niet-authentiek wordt gezien. Kortom, als jouw bedrijf doeltreffend authenticiteit wil overbrengen, mag het niet afwijken van zijn bestaansreden.
9
In Gilmore & Pine, 2008, p. 25. Watching Politicians Playing Redneck is Always Embarrassing, St. Paul Pioneer Press, 2006
10
10
Marketingstrategieën Authenticiteit is overal. De hedendaagse consumptiemaatschappij draait in grote mate om de vraag wat echt is en wat niet. U hoeft niet filosofisch aangelegd te zijn om te zien wat er aan de hand is. Een beetje tijd in de supermarkt spenderen is genoeg. Verpakkingen van voedingswaren staan vol met de woorden „echt‟ en „authentiek‟. Delhaize laat je genieten van roomijs met echte stukjes fruit, Glorie laat je proeven van ketchup boordevol echte tomaten, Puree Mousline van MAGGI is puree met de heerlijke smaak van echte aardappelen, Fairtradeproducten geven je de authentieke smaak van cacao, voor een echte chocolade-ervaring, en ga zo maar door. Natuurlijk blijft het niet enkel bij voedingswaren. We hebben ook echte restaurants (het „Authentieke Hard Rock Café‟), echt onderwijs (universiteiten die het „echte leven‟ en „echte lessen‟ aanbieden), echte sport (een vrouwenvoetbalteam met echte vrouwen die echt voetbal spelen) en echt toerisme (ervaar de authentieke Caraïben). Niet enkel de talrijke adjectieven zorgen voor een „echter‟ gevoel, ook het gebruik van leestekens en hoofdletters lijken de beschrijvingen op de een of andere manier echter te maken. Bedrijven doen dit maar om één reden: mensen kopen het. Ze hebben het gevoel dat consumenten authenticiteit willen in de dingen die ze kopen. Maar er zijn veel meer bedrijven die beweren dat ze authentiek zijn, dan bedrijven die dit ook daadwerkelijk nastreven. „Authentiek is misschien wel het meest niet-authentieke woord dat er is. Iemand die authentiek is, hoeft dat niet rond te bazuinen.‟ 11 Het is dus met andere woorden beter om niet met het woord „authenticiteit‟ naar buiten te komen als bedrijf. Want hoe meer je de nadruk zal leggen op hoe „authentiek‟ je wel niet ben, hoe meer de mensen zullen twijfelen aan de authenticiteit van je bedrijf. Laten we daarom gebruik maken van drie axioma‟s voor authenticiteit:12 Axioma 1 Als je authentiek bent, hoef je niet te zeggen dat je authentiek bent Axioma 2 Als je zegt dat je authentiek bent, moet je ook zorgen dat je authentiek bent Axioma 3 Het is gemakkelijker om authentiek te zijn als je niet zegt dat je authentiek bent. Het authenticiteitlandschap Op pagina 6 gaf ik reeds een korte definitie van het begrip authenticiteit. Het is echter noodzakelijk om hier wat dieper op in te gaan. Wat biedt de meest zuivere en authentieke belevenis? Het verleden. Het is namelijk voorgoed voorbij en je kan er niks meer aan veranderen. Terugreizen in de tijd is tot op de dag van vandaag nog niet mogelijk, dus de puurheid van een belevenis uit het verleden kunnen we niet terug naar boven halen. Toch kunnen mensen aan de hand van een aantal hier-en-nu belevenissen wel een maatstaf voor dit onvervalste verleden vinden. We denken hierbij aan bezigheden die door de cultuur van een plaats bepaald zijn, zoals genieten van koffie met Sachertorte in een Weens koffiehuis, een Chinese theeceremonie bijwonen, naar een honkbalwedstrijd 11 12
Geoffrey Hartman in Gilmore & Pine, 2008, p. 50 Gilmore & Pine, 2008, p. 50.
11
kijken in de VS, een sigaar roken in Cuba en ga zo maar door. Gilmore & Pine hebben het authenticiteitslandschap verkend en hebben vijf genres van waargenomen authenticiteit ontdekt, die alle vijf overeenkomen met een van de vijf vormen van het economisch aanbod. De vijf typen van het economisch aanbod: 1 Commodity‟s: worden uit de aarde gehaald, gefokt, gewonnen of geoogst als dierlijke, minerale of plantaardige grondstof, en worden vervolgens in de markt verhandeld als ruw, uitwisselbaar aanbod 2
Goederen: tastbare dingen die uit commodity‟s worden gefabriceerd
3
Diensten: ontastbare activiteiten die aan individuele klanten worden geleverd
4 Belevenissen: memorabele gebeurtenissen die personen op een inherent persoonlijke manier ergens bij betrekken 5 Transformaties: effectieve resultaten die klanten begeleiden bij het veranderen van een of meer dimensies van het zelf De vijf genres van waargenomen authenticiteit : Bij ieder aanbod dat beroep doet op authenticiteit vind je een of meer van deze vijf genres, soms zelfs alle vijf.
1 Commodity‟s: natuurlijke authenticiteit Mensen hebben de neiging als authentiek te zien wat in zijn natuurlijke staat verkeert en niet door mensenhanden is aangeraakt; dat wat niet kunstmatig of synthetisch is. Bijvoorbeeld: kwekers van organisch voedsel, omdat ze pesticiden en kunstmest afzweren. „Benadruk je materiaal, laat het onbewerkt, straal iets rustieks uit, houd het kaal en ga voor groen.‟ Dit zijn de grondbeginselen van natuurlijke authenticiteit. 2 Goederen: oorspronkelijke authenticiteit Mensen hebben de neiging als authentiek te zien wat een oorspronkelijk ontwerp bezit, de eerste in zijn soort is, nooit eerder door mensenogen gezien is; dat wat geen kopie of imitatie is. Bijvoorbeeld: de ontwerpen van Apple (o.a. de Ipod, de slogan „Think Different‟). Slechts een klein deel van de bevolking waardeert imitaties en massaproducten. Wanneer je als bedrijf oorspronkelijke authenticiteit overbrengt, stimuleer je het gevoel van iets te ontdekken. Dit werkt positief op klanten, zij vinden het namelijk positief als er een nieuwe substantie ontdekt wordt of als er een nieuwe uitvinding ontwikkeld wordt. Denk maar aan de uitvinding van de draadloze telefoon of wagens die niet op benzine maar op water, elektriciteit of zonne-energie rijden. Oorspronkelijke authenticiteit kan ook tot uiting komen door het vermelden van het jaar van oprichting van het bedrijf. Als onderneming heb je meestal wel een leuk of interessant verhaal dat gekoppeld is aan de oprichting van je bedrijf. De touroperator Kuoni past dit bijvoorbeeld toe in haar brochures. Deze bevatten allemaal een inleidende tekst die vertelt over de oprichter Alfred Kuoni. 12
Nog een manier om beroep te doen op oorspronkelijke authenticiteit is door nieuw leven in te blazen in iets dat ooit origineel was. Natuurlijk mag je er zeker van zijn dat als je origineel bent, je gekopieerd zal worden. Dit brengt ons tot het belangrijkste doel van het overbrengen van oorspronkelijke authenticiteit: ervoor zorgen dat je concurrenten als na-apers worden gezien. Bij oorspronkelijke authenticiteit draait het dus allemaal om het benadrukken van je eerstelingen, het verleden doen herleven, er oud uitzien, mixen & mengen en tegendraads zijn. 3 Diensten: uitzonderlijke authenticiteit Mensen hebben de neiging als authentiek te zien wat uitzonderlijk goed gedaan wordt, wat individueel en buitengewoon wordt uitgevoerd door iemand die bovendien blijk geeft van menselijke betrokkenheid; datgene wat niet gevoelloos of verstoken van vernuft is. Bijvoorbeeld: bedrijven die zich echt inzetten voor de klant en tegemoet komen aan hun individuele behoeften. Juist omdat we in een tijdperk leven van steeds meer zelfbediening, slechte bediening of helemaal geen bediening, verlangen consumenten dat bedrijven hun aanbod van menstot-mens overbrengen, of het op een andere uitzonderlijke manier uitvoeren. De sleutel hiervoor ligt erin dat je uitgaat van voor de hand liggende onderdelen van een aanbod die je op een niet voor de hand liggende manier behandelt, of het uitvoeren van standaardwerkwijzen op een ongewone manier.13 Dit kan zich uiten door bijvoorbeeld gebruik te maken van zeldzame materialen. Toch hoeven we het niet zo ingewikkeld te maken. Als bedrijf moet je gewoon service kunnen bieden aan je klanten. Dit betekent het onderhouden van individuele namen en gezichten, het voldoen aan hun speciale wensen en medewerkers die onmiddellijk stoppen met wat ze bezig zijn om een klant in nood te helpen. Het is niet de bedoeling dat deze contacten kunstmatig vriendelijk lijken, neen, je moet oprecht zijn, voor en achter de schermen. Anders kan dit leiden tot een compleet verkeerde indruk. Een bijkomende manier om een merk echt te houden, is het gewoon wat rustiger aandoen. In deze snelle wereld stelt traagheid klanten in staat om de details van uw aanbod op te merken en daarvan te genieten. Binnen de uitzonderlijke authenticiteit zien we het voorbeeld van de boutique hotels, bedacht door Ian Schrager. Hij ontwikkelde overnachtingsmogelijkheden die een alternatief boden voor standaardhotels. 4 Belevenissen: referentiële authenticiteit Mensen hebben de neiging als authentiek te zien wat naar een andere context verwijst, inspiratie put uit de geschiedenis van de mens en een beroep doet op onze gezamenlijke herinneringen en verlangens; wat niet afgeleid of triviaal is. Bijvoorbeeld: een Chinese theeceremonie Dankzij de Amerikaanse stad „Las Vegas‟ ontdekten Gilmore & Pine dit vierde genre van authenticiteit. Wat mensen zo leuk blijken te vinden aan deze bruisende woestijnstad is het feit dat het zo „echt‟ is. Dit doet ons allen natuurlijk verbaasd opkijken, want zijn „Las Vegas‟ en „echt‟ geen tegenstellingen? Het feit dat „Las Vegas‟ verwijst naar allerlei bestemmingen op de wereld, maakt het net interessant voor velen. Er zijn zo veel plekken op de wereld die voor velen onder ons onbekend terrein zullen blijven. Daarom
13
Gilmore & Pine, 2008, p. 70.
13
bezoeken we de op een na beste optie en kunnen we op die manier toch onze behoefte bevredigen. Als je beroep wilt doen op referentiële authenticiteit kan je, zonder te imiteren, respectvol verwijzen naar iets dat al als authentiek wordt gezien. Houd er wel rekening mee dat door gebruik te maken van thema‟s je al gemakkelijk als dom of ongeloofwaardig kan overkomen, zoals bij de Grand Canyon Experience in Las Vegas. Creëer in de plaats daarvan een gevoel van nostalgie en blijf vooral realistisch. 5 Transformaties: invloedrijke authenticiteit Mensen hebben de neiging om als echt te zien wat invloed op andere entiteiten uitoefent, mensen naar een hoger doel probeert te brengen en een voorproefje biedt op een betere manier; datgene wat niet zonder gevolgen of zonder betekenis is. Bijvoorbeeld: eerlijke handel drijven met de derde wereld. Hoewel veel bedrijven proberen beroep te doen op invloedrijke authenticiteit door aan het goede doel te geven, spreekt het meer aan als ze iets doen om zelf een bijdrage te leveren.14 Zorg er voor dat er een link is tussen jouw bedrijf en het goede doel, anders is de kans op geloofwaardigheid vrij klein. Dezelfde link moet er ook zijn bij de consument. Het goede doel moet namelijk aansluiten bij het zelfbeeld van de consument en moet kloppen met hun gevoel over hoe de wereld in elkaar steekt of zou moeten zijn. En zeg nu zelf, het voelt toch altijd goed als je een product of dienst koopt waarmee je een andere persoon of instelling helpt. Als bedrijf moet je goed begrijpen wat je aanbod precies is, en welke van de vijf economische categorieën (commodity‟s, goederen, diensten, belevenissen of transformaties) u verkoopt. Daarnaast moet je een of meer van de vijf genres van authenticiteit toepassen (natuurlijk, oorspronkelijk, uitzonderlijk, referentieel of invloedrijk) om ervoor te zorgen dat uw klanten uw aanbod als authentiek beschouwen. Houd er wel rekening mee dat niet al uw potentiële klanten uw aanbod als echt zullen ervaren.
Alles is nep Wanneer het gaat over de echtheid van een volk komen de Amerikanen er al eens minder positief uit. Ze worden vaak als oppervlakkige mensen gezien die houden van kunstmatige, in scène gezette belevenissen, zoals je die kan terugvinden in Disneyland. Terwijl wij Europeanen houden van echte, natuurlijk, authentieke belevenissen. Maar een niet-authentieke belevenis bestaat niet. Hoe je op een bepaalde belevenis reageert hangt af van wie je bent, wat je reeds hebt meegemaakt en hoe je je op dat moment voelt. Er zullen dus met andere woorden geen twee mensen een bepaalde gebeurtenis identiek beleven. „De meeste Amerikanen geven waarschijnlijk de voorkeur aan meer kunstmatig gegenereerde gewaarwordingen dan Europeanen in het algemeen.‟ 15 Wat je ook doet, hoe natuurlijk je ook denkt dat het is, de mens zal er altijd zijn stempel op drukken of gedrukt hebben. Neem nu een tochtje door het bos. Er is niets natuurlijks aan de wagen die je daar naartoe brengt of de mobiele telefoon die je kan gebruiken in geval van nood. 14 15
Gilmore & Pine, 2008, p. 83. Gilmore & Pine, 2008, p. 90-91.
14
Het verlangen naar iets wat echt is, is vooral ironisch. Er zijn verschillende landen in Europa die net zo kunstmatig zijn als Disneyland zelf. Bomen groeien niet uit zichzelf op een rijtje, verlichtingspalen schieten niet zomaar als paddenstoelen uit de grond en de geplaveide straten hebben zichzelf niet aangelegd. Wij mensen hebben de neiging om bossen, weilanden, regenwouden en oceanen als ongerepte natuur te zien, terwijl we in werkelijkheid alles hebben aangepast naar onze normen om aan onze behoeften te kunnen voldoen. „Iedere menselijke beweging, hoe onbedoeld ingrijpend ook, verandert het landschap.‟16 Noch Disneyland, noch de landen in Europa zijn volledig natuurlijk. Beide zijn gefabriceerd om in het ene geval de toeristen en in het andere geval de bewoners te behagen. Natuurlijk bestaan er nog altijd grote verschillen in hoe mensen tegenover Disneyland staan en hoe ze een Europees land zien. Nog zo‟n opmerkelijk voorbeeld is de vergelijking tussen The Venetian (het hotel dat je kan terugvinden in Las Vegas) en Venetië (de Italiaanse stad aan de zee die kunstmatig boven water wordt gehouden). Steeds meer Venetianen verlaten de stad om op het vasteland van Italië te gaan wonen. Hierdoor wordt het aantal bewoners tegenover het aantal toeristen dramatisch scheefgetrokken. De mensen die er blijven wonen zijn alsmaar meer afhankelijk van het toerisme om in hun onderhoud te voorzien. Met het Mose-project wordt nu een poging gedaan om Venetië boven water te houden. Er is dus eigenlijk niks natuurlijks meer aan de stad, ze is net als Disneyland volledig geforceerd. Ondertussen zorgt het groeiende aantal verhuizingen in Las Vegas ervoor dat het aantal inwoners versus het aantal bezoekers juist groeit.17 Mensen bezoeken The Venetian omdat ze misschien nooit de kans krijgen om het echte Venetië te zien. Ze willen ook die specifieke romantiek ervaren en de verschillende aspecten van de stad leren kennen. Er zijn meerdere toeristen die beide plaatsen bezocht hebben en de voorkeur geven aan het kunstmatig neergezette hotel in Las Vegas. Ergens wel logisch als je van het „perfecte‟ plaatje houdt. Zo zal je in de wondermooie gondels nooit een wankelend gevoel hebben aangezien de vaartuigen als het ware glijden over een spoor. Misschien kunnen we deze twee elementen toch niet zo goed met elkaar vergelijken aangezien ze verschillen in soort (een stad en een hotel zijn nu eenmaal niet hetzelfde). Toch moeten we degene die het hotel in Las Vegas als authentiek zien niet met de vinger wijzen. The Venetian wordt in die gevallen immers gezien als referentieel, iets wat eer bewijst aan het „echte‟ Venetië, ook al is dat op de Vegas-manier. We willen toch zo graag echte producten van echte mensen kopen, maar hoe graag we dit ook willen, we kunnen geen authenticiteit uit het niets fabriceren. „Ondanks claims van echtheid en authenticiteit op productverpakkingen is niets dat uit het bedrijfsleven komt echt authentiek.‟18 Alles is door mensen beïnvloed en gefabriceerd. Verschillende filosofen (Friedricht Nietsche, Jean-Jacques Rousseau, Albert Camus, …) gebruiken negatieve formuleringen als het gaat om het definiëren van het begrip „authenticiteit‟. „Ze zijn het er allemaal over eens dat iedere positieve definitie van authenticiteit zichzelf teniet zou doen.‟ Ze gebruiken drie manieren om authenticiteit te formuleren: 19
16 17 18 19
Gilmore Gilmore Gilmore Gilmore
& & & &
Pine, Pine, Pine, Pine,
2008, 2008, 2008, 2008,
p. p. p. p.
93 91. 95. 96-97.
15
1 Dat wat het niet is: het benoemen van iemands keuzes aan de hand van normen van de samenleving brengt niet-authenticiteit voort. 2 Dat wat niet mechanisch is: het veranderen van de natuurlijke orde der dingen door middel van machinerie brengt niet-authenticiteit voort. 3 Dat wat niet financieel is: het commercialiseren van welke activiteit dan ook brengt niet-authenticiteit voort We kunnen uit dit drievoudige model „mens-machine-geld‟ van niet-authenticiteit concluderen dat alles wat door bedrijven wordt aangeboden niet authentiek is. Het is namelijk allemaal door mensen gefabriceerd, het is mechanisch en het heeft een financiële component. Met andere woorden: alles is nep. Maar is dit wel zo? Natuurlijk niet. Dit zou uiteraard enorm tegenstrijdig zijn met wat ik aan het begin van deze paragraaf zei. „De niet-authentieke belevenis bestaat niet.‟ De graad van authenticiteit van een belevenis of product hangt af van wat er binnenin ons afspeelt. Iedereen heeft recht op een eigen mening inzake authenticiteit. Dat bedrijven geen authenticiteit kunnen vervaardigen werd eerder al vermeld, maar ze kunnen dit wel overbrengen. Je product mag nog zo nep zijn, als het door je doelgroep als authentiek bevonden wordt, ben je in je opzet geslaagd. Dit kunnen we dus gerust alweer een authenticiteitsparadox noemen en dit zorgt ervoor dat we onze axioma‟s voor authenticiteit kunnen volbrengen. De eerste drie, die ik reeds vermeld heb onder de paragraaf „Marketingstrategieën‟ waren: Axioma 1 Als je authentiek bent, hoef je niet te zeggen dat je authentiek bent Axioma 2 Als je zegt dat je authentiek bent, moet je ook zorgen dat je authentiek bent Axioma 3 Het is gemakkelijker om authentiek te zijn als je niet zegt dat je authentiek bent. Daar voeg ik nu aan toe: Axioma 4 Het is gemakkelijker om uw aanbod over te brengen als zijnde authentiek, als je toegeeft dat het niet authentiek is. Axioma 5 Je hoeft niet te zeggen dat je aanbod niet-authentiek is, als je het overbrengt als zijnde authentiek. Je kan als bedrijf geen authenticiteit opleggen. De waarneming van authenticiteit blijft persoonlijk bepaald. Je kan er dus niet van uit gaan dat klanten authenticiteit op dezelfde manier zullen invullen zoals jij dat doet als manager van een bedrijf. Je moet je in de plaats kunnen stellen van de consument, zodat je het aanbod kan afstemmen op zijn zelfbeeld. Jouw klanten zijn als het ware mede-eigenaar van het merk, maar ze hebben niet alles te zeggen. Je kan ze beïnvloeden en inspireren en dat is nu net jouw troef als bedrijf.
16
Echt versus nep Als er iemand goed is om het onechte als echt weer te geven en het echte als onecht, dan is het wel een kunstenaar. Kunstenaars manipuleren de percepties van echt en namaak en zorgen ervoor dat wat de kijker ziet, in twijfel wordt getrokken. Is het echt of onecht? Deze vraag houdt verscheidene mensen bezig, niet alleen binnen de wereld van de kunst, maar ook ver daarbuiten. Authenticiteit komt volgens Gilmore & Pine voort uit twee grondbeginselen van het menselijk denken en handelen:20 1 2
Trouw zijn aan jezelf Zijn wie je tegen anderen zegt dat je bent
Het is goed mogelijk dat een van beide de ander overschaduwt, maar als bedrijf moet je er toch voor zorgen dat beide grondbeginselen tegelijkertijd aan bod komen. Om authenticiteit over te brengen moeten bedrijven zichzelf dus volgende vragen stellen en toepassen op alle commodity‟s, goederen, diensten, belevenissen en transformaties: 1 2
Is het aanbod trouw aan zichzelf? Is het aanbod wat het zegt dat het is?
De antwoorden hierop brengen vier gradaties van authenticiteit met zich mee: echt-echt, echt-nep, nep-echt en nep-nep. Elk van deze gradaties staat voor een wijze waarop klanten, elk verschillend, het aanbod als echt of onecht zullen ervaren. Een extra woordje uitleg bij de gradaties nep-echt en echt-nep is hier wel nodig, en dit kan het best aan de hand van een voorbeeld: Nep-echt: De IJslandse fotograaf Spessi trok ooit een foto van twee benzinepompen, in een veld aan de voet van een berg. Geen weg, geen sporen, geen verkeersborden, zelfs geen benzinestation. Wanneer je deze foto bekijkt, denk je onmiddellijk dat de afbeelding bewerkt is met Photoshop, maar niets is minder waar. De foto is een weergave van echte benzinepompen die zich ergens in het geboorteland, IJsland, van de fotograaf bevinden. De foto ziet er met andere woorden niet authentiek uit, maar is het wel. De fotograaf is trouw aan zichzelf, maar de foto is niet wat het zegt dat het is. De kijker gelooft niet dat het echt is en voelt zich een beetje bedot. Er zijn zelfs nep-echt diensten. Denk hierbij aan gepersonifieerd klantenrelatiemanagement. De persoonlijke nieuwsbrief, de aanbeveling of de „welkom thuis‟-brief die u ontvangt na uw reis, komt meestal niet voort uit de werkelijke kennis van u als persoon, maar uit het systeem dat zijn aanbod afstemt op wat het bedrijf over jouw behoeften en verlangens te weten is gekomen. Echt-nep: Tijdens een van je reizen koop je een uitzonderlijk mooie handtas van Louis Vuitton. Je bent er van overtuigd dat dit een echte Louis Vuitton is en dat is ook wat het prijskaartje je laat geloven. Toch weet de verkoper wel beter. Het gaat helemaal niet om een echte Luois Vuitton handtas, hij is nep. Hier is de verkoper niet trouw aan zichzelf, want hij weet dat zijn koopwaar namaak is. De handtas ziet er echter wel volledig echt uit en dat is ook waarom de klant hem koopt. Wanneer je als bedrijf weet dat jouw aanbod namaak is, zeg het dan, geef het gewoon toe. Dit is de eerste stap naar het authentieker laten overkomen van jouw aanbod. 20
Gilmore & Pine, 2008, p. 106.
17
De echt-echt status bereiken is de moeilijkste taak. Bedrijven die er het best in slagen om de consument een echt-echt gevoel te geven, zijn de nieuwkomers. Nieuwe bedrijven beginnen immers met een schone lei en de consumenten hebben weinig of geen verwachtingen. Daar tegenover staan de „oude‟ bedrijven. Als we eens rondvragen welke firma‟s als echt-echt worden beschouwd, komen we vaak terecht bij gerenommeerde bedrijven als Coca-Cola, Apple en The Body Shop. Dit heeft te maken met het feit dat deze bedrijven ouder zijn dan ons. Let wel op, eenmaal je de echt-echt status verworven hebt, is het gemakkelijk om deze weer kwijt te raken. Als je in de spotlights staat, zijn mensen des te meer achterdochtig en zullen ze jouw authenticiteit in twijfel trekken. Zorg er dus voor dat je waakzaam blijft, want het geringste teken van onechtheid zal namelijk worden uitvergroot. In welke van de vier gradaties jouw bedrijf zich ook bevindt, wees gewoon jezelf. Omarm jouw huidige status. Elke gradatie kan je gebruiken als platform voor het overbrengen van authenticiteit. Als je jezelf als nep-nep beschouwt, maak dan het beste van uw niet-authenticteit en doe uw voordeel met het feit dat u geen aanspraak hoeft te maken op echtheid. 21 Wanneer je nep-echt bent, dan moet je jouw niet-authenciteit maskeren en je concentreren op trouw zijn aan jezelf. Bij een gevoel van echt-nep moet je de niet-authenciteit benadrukken. Dit kan je doen op een subtiele manier of gewoon recht voor de raap zijn en zeggen waar het op staat. Houd altijd in het achterhoofd dat het gemakkelijker is om echt-echt te zijn als je niet denkt dat je echt-echt bent (zie ook axioma 3).
„Ken uzelve'22 Vandaag de dag vinden wij ruime beschikbaarheid, lage kosten en goede kwaliteit van producten, diensten, belevenissen, … vanzelfsprekend, dus willen we net dat tikkeltje meer, namelijk: authenticiteit van het aanbod. Authenticiteit kunnen we beschrijven als „echt‟ zijn, „origineel‟ zijn, zonder dat de consument het gevoel krijgt dat jouw aanbod gecommercialiseerd is. Maar dat „echt‟ zijn als persoon of als bedrijf zou gemakkelijker zijn als we ons niet zo bewust waren van de noodzaak om authenticiteit over te brengen. Dat bewustzijn verstoort ons „natuurlijke‟ denkproces en ons menselijk handelen. 23 Ieder bedrijf dat authenticiteit als nieuwe consumentgevoeligheid wilt vervullen, moet eerst begrijpen wie of wat zijn bedrijf is, waar het voor staat en welke kenmerken zich onderscheiden van de concurrentie. Vervolgens moet je die boodschap overbrengen naar jouw klanten. Breng een krachtig en eenduidig beeld naar voren, maar wees boven alles jezelf. Wanneer klanten geen vertrouwen hebben in jouw onderneming, zal je nooit aan het principe van authenticiteit kunnen voldoen. Eerlijkheid zou een minimale verplichting voor de verkoper moeten zijn. Want met de transparantie van het hedendaagse internettijdperk blijven oneerlijke ondernemingen zelden lang onontdekt. 24 Je mag als bedrijf nog zo hard je best doen, het is uiteindelijk de klant, als exclusieve 21 22 23 24
Gilmore & Pine, 2008, p. 112. Socrates, in Gilmore & Pine, 2008, p. 159. Gilmore & Pine, 2008, p. 109. Gilmore & Pine, 2008, p. 132.
18
beoordelaar, die bepaalt of jouw onderneming al dan niet authentiek is. Alleen de klant besluit of het aanbod van jouw bedrijf trouw is aan zichzelf en of het is wat het zegt dat het is. Deze beoordelingen vloeien voort uit het zelfbeeld van ieder afzonderlijk individu. Authenticiteit is nu eenmaal een begrip dat we persoonlijk gaan invullen.
19
1.2 Authenticiteit in de toeristische sector 1.2.1
Algemeen
Ook in de reissector is authenticiteit een veelgebruikte maar verwarrende term. Reizigers zijn op zoek naar de meest authentieke bestemmingen, ze willen ondergedompeld worden in het echte leven van de lokale bevolking en het liefst van al brengen ze een bezoekje aan plaatsen die tot op heden nog onontdekt gebleven zijn, ver weg van het massatoerisme. Toch omvat het begrip „authenticiteit‟ in het toerisme meer dan dat. In dit onderdeel ga ik hier dieper op in.
Gevolgen van toerisme Zien is in de toeristische sector het belangrijkste zintuig. We willen iets van de wereld zien en dit vereeuwigen op foto, zodat we aan onze vrienden en familie kunnen tonen dat we er echt geweest zijn. Dit fenomeen heeft natuurlijk ook te maken met status. We reizen naar bepaalde bestemmingen omdat daar een zekere status aan gekoppeld is. Neem nu een vakantie in Dubai. Je hoeft geen wandelende reisgids te zijn om te beseffen dat dit een vakantiebestemming is voor de welgestelden in onze maatschappij. En zeg nu zelf, een kopje koffie drinken in de Burj Al Arab klinkt toch niet mis. Al dat reizen zorgt er natuurlijk voor dat bepaalde gebieden hun schoonheid zullen verliezen door de voetafdruk van de mens. Om cultuur en natuur te beschermen voor de mens worden er speciale gebieden gecreëerd. Volgens MacCannell spreken we hier van „staged authenticity‟ of geënsceneerde authenticiteit. We willen de toerist het gevoel geven dat wat hij ziet echt is. Het zogenaamde „make believe‟ fenomeen van Cohen. Als toerist kan je dan een domein bezoeken dat losstaat van het echte woon- en leefgebied van een traditionele stam omdat deze vaak al bedreigd wordt. Reizigers zijn er meestal wel van op de hoogte dat ze „bedot‟ worden, maar ze vinden dat niet erg. Voor hen is dit een belevenis, weg van de dagelijkse sleur. Het maakt hen niet zo veel uit of datgene waar ze naar kijken al dan niet authentiek is, omdat het authentieke ook niet meer is wat het ooit was. Natuurlijk is dit niet van toepassing op iedere toerist. We houden in het achterhoofd dat iedere mens elke belevenis en elk object op een andere manier interpreteert. De mens is op zoek naar authenticiteit, maar door de snel ontwikkelende toeristische sector wordt het authentieke onbereikbaar. Hierdoor is mede het alternatieve toerisme ontstaan. We gaan alleen of in kleine groepjes reizen in de hoop dat we toch in aanraking komen met het authentieke. 25 Wie graag eens uit zijn „resort‟ komt, weg van het strand en de uitgaansbuurten, zal in contact komen met de lokale bevolking. En laat dat nu net datgene zijn wat voor problemen zorgt. Als toerist slagen we er blijkbaar niet in om de privacy van de lokale bevolking te respecteren. Bij elk feest en ritueel duiken verschillende toeristen op die op zoek zijn naar zogenaamde authenticiteit.26 Niet enkel de lokale bevolking ondervindt de nadelige gevolgen van toerisme. Ook de planten- en dierenwereld lijden onder de „massale‟ komst van de mens. Uitgestrekte
25 26
http://reizen-en-recreatie.infonu.nl/diversen/17533-authenticiteit-en-toerisme.html http://reizen-en-recreatie.infonu.nl/diversen/17535-invloed-van-het-toerisme.html
20
gebieden moeten vaak plaatsmaken voor mooie hotels en boulevards met winkels. Niet voor niks werd dan ook de term „duurzaam toerisme‟ in het leven geroepen. Met duurzaam toerisme streeft men er naar om steeds beter tegemoet te komen aan de noden van de huidige toerist en van de gastregio‟s, terwijl tegelijkertijd naar de toekomst toe de mogelijkheden en belangen beschermd en uitgebreid worden.27 Natuurlijk is niet alles negatief aan het toerisme. Deze economische sector kan goed zijn het voor zelfvertrouwen, trots en zelfbewustzijn van mensen. Het kan een bron van trots zijn wanneer buitenlanders hun land, stad of gemeenschap uitkiezen om te bezoeken en te bewonderen. De bewoners kunnen ook hun eigen cultuur (her)ontdekken door de interesse van toeristen, wat op zijn beurt dan weer kan zorgen voor de heropleving van ambachten, rituelen en festiviteiten. 28 En niet onbelangrijk: de toeristische sector genereert ook werkgelegenheid. De toerist heeft in dit alles grotendeels het laatste woord. De vraag naar een bepaald product zal immers mee de markt bepalen.29
Vormen van authenticiteit Volgens Wang (1999) zijn er drie vormen van authenticiteit: objectieve, constructieve en existentiële authenticiteit. A Objectieve authenticiteit Objectieve authenticiteit handelt over de echtheid van objecten die door toeristen bezocht worden. Dit heeft dus te maken met traditionele cultuur, het „echte‟, en het „unieke‟ (Sharpley, 1994, in Wang, 1999). We spreken van een authentieke ervaring wanneer een toerist een object bezoekt dat hij als onvervalst ziet. In een wereld waarin we alsmaar meer vervalsingen opmerken, gaan we authenticiteit „produceren‟ waardoor er een geënsceneerde authenticiteit ontstaat. Dit fenomeen vinden we ook terug in het toerisme. Op toeristische plaatsen hebben we „front regions‟ en „back regions‟ (MacCannell 1976). „Front regions‟ zijn ontmoetingsplaatsen voor de bezoekers of klanten en service personeel. De „back regions‟ zijn er voor de lokale mensen. Daar kunnen ze zich terugtrekken om te ontspannen. Er zijn natuurlijk toeristen die deze „back regions‟ proberen te betreden, omdat deze plaatsen voor hen de invulling van authenticiteit zijn. Maar let op, „back regions‟ zijn vaak ook vals en geënsceneerd. Sommige plaatsen worden met opzet als afgelegen en niet toeristisch voorgesteld juist omdat ze op die manier extra bezoekers kunnen „lokken‟. B Constructieve authenticiteit Constructieve authenticiteit is het resultaat van sociale constructie, en kunnen we dus niet objectief meten. Volgens constructivisten kunnen we over eenzelfde object, uit verschillende perspectieven, verscheidene meningen vormen (Wang 1999). De constructivisten zijn het wel allemaal eens over het feit dat authenticiteit noch een eigenschap van een object is noch een statisch gegeven is. Het ervaren van authenticiteit 27 28 29
Gerrit Van Der Wiele, 2008, p. 105 http://reizen-en-recreatie.infonu.nl/diversen/17535-invloed-van-het-toerisme.html Gerrit Van Der Wiele, 2008, p. 108.
21
is afhankelijk van het type toerist. Elke toerist heeft namelijk een eigen definitie en interpretatie van authenticiteit. Een ervaring is dus authentiek als de toerist deze zo ervaart (Obenour, 2004). C Existentiële authenticiteit Existentiële authenticiteit is een staat van „zijn‟ die we bereiken door toeristische activiteiten die een authentieke ervaring teweegbrengen. Het gaat om een leuke tijd beleven en niet om de „echtheid‟ van een object. De reiziger komt in contact met zichzelf door deel te nemen aan niet-alledaagse activiteiten.
Toeristische intermediairs Toeristische intermediairs zijn zowel mensen als elementen die tussenkomen in de ervaringen van andere mensen. Ze kunnen zowel een formele als een informele rol aannemen. Wanneer we spreken over intermediairs met een formele rol denken we aan reisagenten, gidsen en werknemers in diensten voor toerisme en ook promotiemateriaal. Deze intermediairs hebben een bemiddelende rol in de toeristische ervaring. Aan de andere zijde vinden we de taxibestuurders, de lokale bevolking, andere toeristen of werknemers in supermarkten en cafés terug. Zij hebben een informele rol en van hen wordt niet verwacht dat zij gaan bemiddelen. Ze worden over het algemeen niet getraind of beloond om dergelijke activiteiten uit te voeren.30 Deze toeristische intermediairs spelen een rol tijdens de verschillende stadia van een reis, zowel direct als indirect. Ze bemiddelen de ervaring van de toerist voor de afreis en tijdens de reis zelf, op de bestemming. Zo zal een reisagent je helpen bij het kiezen van een bestemming, de accommodatie en de eventuele excursies ter plaatse. Hij zal de klant als het ware sturen in die richting die voor beide partijen het voordeligst uitkomt.
Touroperators in België Dat „authenticiteit‟ een hot item is merken we ook op binnen de wereld van de Belgische touroperators. Niet alleen krijgen bepaalde reizen een titel met het woord „authentiek‟ erin, ook in de brochures wordt deze term de rode draad doorheen het aanbod. Het is toch wel opmerkelijk hoe elke touroperator deze authenticiteit op zijn eigen manier invult. We nemen de touroperators VTB, Pegase en Kuoni even onder de loep, omdat zij met dit begrip duidelijk naar buiten komen.
1.2.2
VTB: ‘De zoektocht naar het authentieke’
VTB-reizen is reeds 85 jaar actief in de reissector. Aan het begin van 2009 lanceerde de reisorganisator een nieuwe (en derde) brochure, Exploratie. Deze brochure bevat semiavontuurlijke reizen waarbij men vooral op zoek gaat naar authentieke reiservaringen, weg van de gebaande toeristische paden.31 Tegelijk willen ze met dit nieuwe product ook onderstrepen dat ze wel degelijk op een jong publiek mikken. Marc Van den Eynden, directeur van VTB, voegt hier nog aan toe dat een belangrijk element in dit verhaal de reisleider is. Deze nieuwe brochure bevat slechts vijf rondreizen in groep. Het is wel de bedoeling dat 30 31
Jennings & Weiler, 2006, in Louise Derre, 2008 Travelexpress, februari 2009, p. 23.
22
VTB per jaar twee nieuwe programma‟s uitwerkt en daarbij kan het zijn dat ze bepaalde Wereldreis-programma‟s zullen overdragen naar de Exploratiebrochure. Natuurlijk moet het hierbij wel gaan om unieke bestemmingen waaraan een bepaalde fysieke moeilijkheidsgraad verbonden is en waar een duurzame vorm van toerisme mogelijk is. VTB is er zich van bewust dat dergelijke formules reeds aanwezig zijn op de Belgische markt, maar deze varianten mikken vooral op backpackers, terwijl VTB zich deze keer richt tot de „salonavonturiers‟. 32 Wanneer we de brochure doorbladeren komen inderdaad de elementen „unieke bestemming‟, „duurzaamheid‟ en „fysieke conditie‟ duidelijk naar voor. De reisorganisator heeft gekozen voor atypische landen die je al onmiddellijk een gevoel van authenticiteit meegeven, zoals Alaska & Yukon, Ethiopië en Madagascar e.a. De fysieke conditie is van belang aangezien de reizigers tijdens de reis onherbergzame gebieden doorkruisen en vele wandelingen maken. Het type van de accommodaties verschilt per reis, gaande van een verblijf in tentenkampen tot luxehotels. Het luik van duurzaam toerisme komt onder andere aan bod tijdens een overnachting in een ecolodge in Latijns-Amerika. Bovendien gaan de reizen door met een beperkt reisgezelschap (minimaal 8 en maximaal 14 deelnemers) en schenkt de touroperator een deel van de reissom aan een van hun lokale projecten (zoals de „Brillen voor Dillen‟-actie voor Sri Lanka). Kortom, voor VTB is authenticiteit het bezoeken van traditionele volkeren, trekken door afgelegen plaatsen waar het toerisme vaak nog echt in zijn kinderschoenen staat, proeven van de lokale keuken en de typische westerse luxe even opzij schuiven. Dit staat in schril contrast met de volgende twee touroperators.
1.2.3
Pegase: ‘Trendy, authentiek of exclusief?’
Naast de nieuwe brochure voor cruises brengt deze reisorganisator ook voor het eerst citytrips op de markt. Ze bieden de keuze uit 29 steden, zowel ver als dichtbij, bekende en minder bekende steden. De hotels werden streng geselecteerd en als klant kan je kiezen uit de thema‟s: trendy, authentiek of exclusief. Maar wat houdt dat authentieke dan precies in voor Pegase? Wanneer we een kijkje nemen in de nieuwe citytrip brochure, krijgen we volgende tekst voorgeschoteld: „Authentieke hotels zijn hotels met een ziel en een karakter. Soms zijn het historische monumenten, of gebouwen met een geschiedenis. Kleinschalige charmante plekjes, stadshotels waar het goed en knus toeven is, en u kunt rekenen op een heel persoonlijk onthaal.‟ Als voorbeeld geven ze het hotel „Villa La Vedetta‟ in de omgeving van Firenze. „Deze Relais & Châteaux met zwembad heeft slechts 18 romantisch-klassieke kamers, waarin u het bevoorrechte gevoel krijgt te logeren in een patriciërswoning – maar dan wel voorzien van alle hedendaags comfort.‟ Een aantal elementen springen hier in het oog, namelijk: historische monumenten of gebouwen met een geschiedenis, kleinschalig en een persoonlijk onthaal. Volgens Pegase zit authenticiteit dus al in de „oudheid‟ van de gebouwen, in de sfeer die ze uitademen. Dit item valt vrij makkelijk te begrijpen, aangezien het begrip
23
authenticiteit te maken heeft met het „originele‟, het „oorspronkelijke‟ (zie definitie authenticiteit p. 6). Dat „kleinschaligheid‟ van de accommodatie ook een van de criteria is, spreekt ergens wel voor zich. Je zal immers dat authentieke gevoel minder ervaren in een groot hotel met meer dan 200 kamers. Het authentieke zit hem in de huiselijke sfeer. Hieraan wordt dan het persoonlijke onthaal gekoppeld. Je bent op reis, in een vreemde omgeving, maar het is wel belangrijk dat je je thuis voelt. Al valt hier natuurlijk over te discussiëren. Het is niet omdat de accommodatie kleinschalig is, dat die ook authentiek is. Zal een nieuw hotel, gebouwd in 2007 door een gerenommeerde architect, boordevol design met amper 25 kamers, vallen onder de categorie „authentiek‟? Volgens Pegase niet. Zij hebben deze hotels ondergebracht onder de categorie „trendy‟. Pegase beschrijft de trendy hotels als zijnde hotels met een eigentijds en spectaculair desgin die een trendy levensstijl uitademen en een wat jonger publiek aantrekken. Tot slot heeft Pegase ook nog de categorie „exclusieve hotels‟. Dit zijn hotels die nog [..]dat tikje extra bieden. Vijfsterrenhotels die door hun ongelimiteerde luxe het neusje van de zalm zijn[..]. Maar wat valt er dan onder exclusief? Over the top luxury? Kan je dat dan ook niet terugvinden in zowel trendy als authentieke hotels? Natuurlijk wel. Ik wil gewoon maar aantonen dat de scheidingslijn flinterdun is. Wat voor de ene persoon als authentiek wordt beschouwd is voor de andere misschien wel ouderwets. Iedere persoon vult dit anders in, maar Pegase moet toch ergens een indeling maken en slaagt hier wel vrij goed in. Toch zal je niet snel alle criteria (historisch gebouw, kleinschaligheid en persoonlijk onthaal) voor authenticiteit in één accommodatie terugvinden. In de brochure staan verschillende hotels die de naam „authentiek‟ meekrijgen omdat ze in een historisch gebouw zijn ondergebracht, maar tegelijkertijd beschikken ze wel over meer dan 150 kamers. Is dat dan nog volledig authentiek? Voor de ene persoon wel, voor de andere niet. Het mag nogmaals duidelijk zijn, het gaat erom welk gevoel je als reiziger zelf hebt bij een bepaalde accommodatie. Je kan geen authenticiteit opleggen, het is een ervaring binnenin jezelf.
1.2.4
Kuoni: reliability, authenticity & passion33
De Zwitserse touroperator Kuoni is ook van mening dat „authenticiteit‟ een persoonlijke ervaring is. Volgens Luc Maes34 zit authenticiteit in de details, in het inspireren en kalmeren van de reiziger. Een goede service en degelijke accommodaties zijn hier onlosmakelijk aan verbonden. Kuoni trekt weg van de grote hotels en gaat zich meer richten op de guesthouses, boutique hotels en lodges. Deze accommodaties zijn duur, maar authenticiteit heeft nu eenmaal een prijskaartje. Veel mensen zien als authentieke ervaring bijvoorbeeld een overnachting in de jungle, maar authenticiteit omvat niet enkel het fysieke. Het gaat niet alleen om de omstandigheden buiten jezelf, maar ook om de beleving binnen jezelf. Authenticiteit is veel meer dan alleen maar de beleving tijdens de reis. Het is een ontwikkeling die plaatsvindt tijdens het volledig boekingsproces. Het gaat om de betrokkenheid van de klant, en dit komt tot uiting in de levenscyclus van de klant:
33 34
Brand Values Kuoni, The Link, 2008, p. 14. Luc Maes, Sales & Marketing Manager Kuoni Travel Belgium, interview, 4 maart 2009.
24
1 Als touroperator maak je jezelf bekend aan de klant. De klant ziet u en dit zorgt voor een eerste „touching point‟. 2 Je zal de klant moeten inspireren aan de hand van een persoonlijke boodschap Dit kan onder de vorm van mooie foto‟s. 3
De klant gaat over tot boeking, hij koopt als het ware zijn droom
4 De voorbereiding van de reis. Tijdens deze fase is het belangrijk om als touroperator contact te houden met jouw klant. Het verzenden van een nieuwsbrief is hier een goede zet. 5
De reis zelf.
6 Na de reis kan je de reiziger met een kaartje of brief verwelkomen en vragen naar zijn reiservaringen. 7 Als touroperator moet je aanwezig blijven. Op die manier zal de klant jou niet vergeten en misschien opnieuw een reis boeken.
Binnen de lijn van authenticiteit heeft Kuoni een marketingcampagne gelanceerd, namelijk de „perfect moments‟. Dit zijn bepaalde extra‟s bij een hotel zoals vervoer per watertaxi bij een resort in Barbados, een barbecue op het strand, of gewoon een beleving op de bestemming zelf, zoals een boek lezen in een hangmat in de grote tuin van een Cubaans resort. Daarnaast beschikt de Zwitserse reisorganisator over een conciërge service. Deze vult alle speciale wensen in van de klant. Denk hierbij aan een picknick op de Tafelberg, de laatste tickets voor het Opera House in Sydney en ga zo maar door. Het mag duidelijk zijn dat ook in de reissector de meningen verdeeld zijn als het gaat over de term authenticiteit. Authenticiteit in toerisme refereert vaak aan:35 -
Een andere manier van leven ervaren
-
Tradities van de lokale bevolking
-
Het tegenovergestelde van globalisatie en standaardisatie
-
Het ontdekken van nieuwe, onaangeraakte plaatsen
-
Reizen met een toegevoegde waarde
Hier zal de touroperator VTB, dat in zijn aanbod vooral objectieve en existentiële authenticiteit verwerkt, zich wel in kunnen vinden, maar voor Kuoni en Pegase kent het begrip authenticiteit een volledig andere invulling. Beide opteren voor constructieve authenticiteit, maar Kuoni maakt ook gebruik van de existentiële vorm. Toch is het uiteindelijk de klant die hierin het laatste woord heeft. Hij beslist hoe hij die authenticiteit zal invullen en ervaren, en dit zal voor elke reiziger anders zijn.
35
http://www.corporate.canada.travel
25
1.2.5 Abercrombie & Kent: ‘The first name in luxury adventure travel’ „Abercrombie & Kent is dedicated to providing a travel experience of unsurpassed authenticity and comfort.‟36 Abercrombie & Kent behoort tot ‟s werelds meest luxueuze touroperators. Deze bekende Britse reisorganisator biedt reizen aan naar alle uithoeken van de wereld. Dit kan een individuele reis zijn, een groepsrondreis of een op maat gemaakte reis. Abercrombie & Kent beschikt over een wereldwijd netwerk dat bestaat uit meer dan 60 kantoren over de wereld en een team van ervaren lokale gidsen die je naar de meest exclusieve plekjes van jouw bestemming naar keuze kunnen leiden. Dag en nacht staan deze professionele medewerkers voor je klaar om ervoor te zorgen dat jouw reis de meest onvergetelijke ervaring wordt. Geoffrey Kent, CEO van Abercrombie & Kent, richtte in 1962 samen met zijn ouders dit bedrijf op. De familie Kent raakte namelijk tijdens hun reis zo in de ban van Oost-Afrika dat ze besloten dit te delen met anderen. Ze waren de eersten die luxe safari‟s in Afrika organiseerden. Natuurlijk bleef het niet enkel bij reizen in Afrika, het reisaanbod van A & K breidde zich razendsnel uit. Nu is Abercrombie & Kent een begrip in de internationale reissector. De touroperator kon reeds verschillende prijzen binnenhalen. Verscheidene jaren op rij mocht Abercrombie & Kent de „Worlds Leading Luxury Specialist Tour Operator‟ van de World Travel Awards in ontvangst nemen, in 2009 won de reisorganisator de „Best Luxury Outfitters on Earth‟ van National Geographic Adventure en ga zo maar door. Tot het cliënteel van A & K behoren onder andere Bill Gates, Kurt Russel en Sting. Maar waarin onderscheidt deze Britse touroperator zich dan van de andere reisorganisatoren? Kent licht toe: “We‟re experts in not only luxury but in culture, wildlife and history, and we know how to blend them all to reveal your destination.” Volgens Kent is het dus dankzij het uitgebreide netwerk, waarover geen enkele andere reisorganisatie beschikt, dat Abercrombie & Kent zo succesvol is. „Gewone‟ touroperators moeten vertrouwen op de kennis van een derde persoon bij het organiseren van een reis, terwijl Abercrombie & Kent wereldwijd beschikt over eigen experts. Hij voegt daar nog aan toe dat Abercrombie & Kent persoonlijke verantwoordelijkheid neemt voor elke stap binnen het volledige proces van de reis en dat er kosten noch moeite zullen bespaard worden om elke klant de meest sublieme reis te bezorgen. Daarnaast is A & K ook actief bezig met de bescherming van mens en milieu. „We believe passionately that travel should both respect the natural environment and benefit indigenous peoples whose lands we visit.‟ „Abercrombie & Kent Philanthropy‟ biedt vakantiegangers de mogelijkheid om ecologisch en sociaal verantwoord te reizen en om actief deel te nemen aan verscheidene interessante projecten. Een voorbeeld hiervan is het Nyumbani Children‟s Home in Nairobi (Kenia). Abercrombie 36
http://www.abercrombiekent.com
26
& Kent steunt deze organisatie welke weeskinderen met aids een nieuwe thuis biedt. Nyumbani zorgt naast voedsel ook voor medische en psychologische hulp. Als gast heb je de mogelijkheid om dit project te bezoeken. Je kan er met de kinderen spelen en hen plezieren met school- en sportgerief. Bij Abercrombie & Kent zit de „authenticiteit‟ dus niet enkel in de speciale bestemmingen die worden aangedaan (zoals een expeditiecruise in Antarctica), maar ook in de service die de medewerkers aanbieden gedurende het volledige reisproces. Van bij de reservatie tot aan het telefoontje dat je krijgt van het bedrijf wanneer je terug thuiskomt na de reis. Ook de „& moments‟ , die buiten het bereik liggen van de meeste andere touroperators, zorgen voor een authentiek gevoel. Zo kan je bijvoorbeeld het schouwspel van een offerande van de boeddhistische monniken bijwonen of dineren in alle stilte in een 300 jaar oude abdij. De A&K experts maken er graag hun werk van.
1.2.6
What’s in a name
Het is helemaal niet moeilijk om de naam „authentiek‟ op jouw reis te plakken. Een half uurtje op Google spenderen en je weet genoeg. Het internet staat vol van de authenticiteit. We vinden allerhande reizen die je het meest authentieke van de bestemming zullen bezorgen (zowel qua accommodatie als activiteiten), maar wat bieden ze dan extra in vergelijking met de „gewone‟ reisprogramma‟s? We bekijken enkele voorbeelden van naderbij. Als eerste valt mijn oog op een reis van VTB: „Noorwegen historisch en authentiek‟. Deze 8-daagse rondreis is ideaal om Noorwegen op een relaxte en comfortabele manier te ontdekken.37 De reizigers verblijven in gerenommeerde hotels en bezoeken de hoogtepunten van dit Scandinavische land. Als we ons verdiepen in het reisprogramma, komt het begrip authenticiteit geen enkele keer aan bod. De excursies zijn niet bepaald anders dan bij de andere rondreizen op Noorwegen, er zijn ook geen speciale transportmiddelen voorzien, maar misschien zit het hem in de accommodatie? De klanten overnachten onder andere in het Dr. Holms Hotel in Geilo. Dit hotel is een van de meest traditionele hotels in Noorwegen en is sinds het begin van de negentiende eeuw een bron van ontspanning. Het centraal gelegen hotel telt 127 kamers en beschikt over Spa faciliteiten.38 Daarnaast verblijven de gasten ook in het Kvikne's Hotel in Balestrand. Het hotel telt 190 kamers en heeft een historische waarde. Al sinds de achttiende eeuw dient dit gebouw als hotel.39 Deze hotels stralen zeker iets uit, maar worden misschien niet voldoende in de kijker gezet. De reis is gegarandeerd vanaf 15 personen en er mogen maximum 25 deelnemers mee. Dit kan je ook niet direct een klein reisgezelschap noemen. Het mag duidelijk zijn dat de authenticiteit er niet uitspringt bij deze reis. Het woord „authentiek‟, dat we enkel in de titel van de reis terugvinden, slaat waarschijnlijk op het feit dat Noorwegen op zich een authentiek land is. De overweldigende natuur (de bergen, de fjorden, de gletsjers, … ) is de grootste troef van dit land. En dat is nu net waar de nadruk op ligt bij deze VTB-reis: Noorwegen bezoeken zoals het echt is. Maar dat maakt deze reis niet authentieker dan een andere. 37 38 39
http://www.vtb-reizen.be/vtb-rondreis-Noorwegen-historisch-en-authentiek-49112-5E.htm http://www.dehistoriske.com/hotel/dr-holms-hotel/ http://www.dehistoriske.com/hotel/kvikne-s-hotel/
27
Een volgend voorbeeld treffen we aan bij de touroperator Escape. In zijn fly & drive gamma van Portugal staat de reis „Het authentieke Portugal‟, netjes in het rijtje samen met „Portugese vlakten en stranden‟, „Portugees cultureel erfgoed‟ en „Op zoek naar Portugals verleden‟.40 De 8-daagse reis „Het authentieke Portugal‟ wordt als volgt beschreven op de website: […]De route wordt vooral gekenmerkt door zijn authenticiteit en zijn zeldzame natuurpracht. Door de relatief geïsoleerde ligging zijn een sterk gemeenschapsgevoel en eeuwenoude tradities hier bewaard gebleven. U krijgt er absoluut de indruk in het verleden te leven. […] In de beschrijving zien we een duidelijke link met het begrip authenticiteit. De reis gaat langs geïsoleerde plaatsen en vestigt de aandacht op tradities. Ook de accommodaties passen binnen de filosofie van authenticiteit. De hotelovernachtingen zijn voorzien in kleinschalige, charmante hotels of quinta‟s (landhuizen). Ze zijn allemaal gevestigd in een landelijke omgeving en toch vlakbij de historische stadjes. Het verschil met de reis „Portugese vlakten en stranden‟ is echter niet groot. Tijdens deze 8-daagse fly & drive gaat de reis ook langs authentieke, landelijke plaatsjes en desolate klippenstranden. Bij deze reis vestigt Escape wel de aandacht op de lokale maritieme keuken in een of ander typisch vissersdorpje. Als accommodatie koos de reisorganisator voor een combinatie van quinta‟s en gewone hotels. Ook generalist Jetair heeft aandacht voor het authentieke. Met de 8-daagse rondreis „Culinair en authentiek Corsica‟ laat de touroperator je, per huurwagen, in zeven etappes kennismaken met alle culinaire hoogtepunten van Corsica en ontdek je het authentieke karakter van dit Franse eiland.41 Tijdens het bekijken van het aanbod op Corsica blijkt toch dat deze reis inderdaad anders is dan de anderen. Deze culinaire en authentieke reis gaat langs de kleine, pittoreske dorpjes van Corsica en zet eens niet de alom bekende steden in de kijker. De overnachtingen zijn voorzien in charmante dorpshotelletjes, die een interessante ligging hebben ten opzichte van de Corsicaanse hoogtepunten zoals Bonifacio, Calvi en Porto Vecchio. De accommodaties zijn niet alleen uitgekozen op basis van hun interessante, doch rustige ligging, maar ook in functie van de typisch Corsicaanse keuken die ze aanbieden. Naar mijn mening is deze reis zijn „authentieke‟ naam waardig. Een titel die „authenticiteit‟ bevat, spreekt zeker aan, dat weten reisorganisatoren ook. Maar laat je niet misleiden. Het is niet omdat het woord er staat, dat de reis ook effectief authentiek is. Vandaag de dag wordt de term vaak gebruikt om de aandacht te trekken en om te kunnen verkopen. Wees dus op je hoede, maar ga natuurlijk ook niet alles wikken en wegen. Wanneer een reis bij jou een gevoel van authenticiteit teweeg brengt, dan is deze reis simpelweg authentiek.
40
http://www.escapetravel.be/offerDetail.asp?lang=nl&arrid=1817&c=PT http://www.jetair.be/wereldreizen/rondreis-huurwagen-huurwagen_Culinair_en_authentiek_Corsica-171636-corsica-5C.html 41
28
2
Het toeristische aanbod
2.1 Toeristische relevantie Het samenstellen van een nieuw toeristisch product doe je niet zonder na te gaan of jouw reis wel binnen de criteria van de moderne reiziger valt. Het is belangrijk de trends te volgen en de behoeften, die anno 2009 opduiken, te kunnen bevredigen. Aan de hand van enkele argumenten, afkomstig van relevante bronnen, gestaafd met wat cijfermateriaal zal ik proberen aan te tonen dat het onderwerp van mijn afstudeerproject toeristisch relevant is. Beginnen doe ik met reizen in zijn meest algemene vorm. Vervolgens beperken we ons tot de populariteit van het Afrikaanse continent om uiteindelijk Kaapstad zelf te bespreken.
De cijfers Uit het algemeen besluit van het WES-onderzoek van de winter 2007/2008 blijkt dat de vooruitzichten van de georganiseerde markt positief blijven. De winter werd volgens het WES afgesloten met een groei van 4,7% en de boekingen voor de zomer van 2008 noteren ook een groei. Bovendien lezen we verder: “Voor heel wat mensen is de jaarlijkse vakantie een basisbehoefte geworden. Men laat deze niet graag vallen. Reizen zijn daardoor iets minder gevoelig voor een negatieve conjunctuur.” De WES-statistieken van voorbije zomer (2008) geven tevens duidelijk weer dat de zomervakanties sinds 1990 alleen maar gestegen zijn. Het blijft dus nuttig om nieuwe reizen te ontwikkelen, aangezien de toeristische markt nog steeds groeiende is. Het jaarverslag van 2008 van de ABTO bevat eveneens positief nieuws: “Het marktaandeel van de touroperators ( in binnen- en buitenlandse reizen) blijft verder toenemen. De aantrekkelijke prijs/kwaliteitsverhouding, evenals consumentvriendelijke garanties overtuigen steeds meer Belgen om te kiezen voor de georganiseerde reismarkt. Vandaag wordt ongeveer 30% van alle reizen geboekt bij een touroperator.” Meer specifiek blijkt uit het onderzoek van het WES (winter 2007/2008) dat de verre bestemmingen (long haul) een groei noteren van 9,5% en dat Zuid-Afrika een stijging kent van maar liefst 36%. Ook Travel Magazine heeft aandacht voor het meeste zuidelijke land van het Afrikaanse continent. Het vakblad wijdde in september 2008 een artikel aan Zuid-Afrika en wist ons te melden dat in dit Afrikaanse land jaarlijks 8,6 miljoen toeristen neerstrijken, waarvan 1,3 miljoen uit Europa. De belangrijkste markten blijken Groot-Brittanië, Duitsland en de Benelux te zijn. De toeristische sector in Zuid-Afrika is een belangrijke factor in de economie van het land. Ongeveer een miljoen mensen worden in het toerisme tewerkgesteld.
29
De forse groei van de toeristische sector wordt door twee factoren gunstig beïnvloed. Enerzijds door het grote potentieel aan natuurlijke en culturele rijkdommen, anderzijds door het zakentoerisme. Bovendien speelt het toerisme een belangrijke rol in de strijd tegen armoede. Er wordt ook verwacht dat het WK voetbal 2010 voor een groei van de toeristische activiteit zal zorgen.42
Populariteit van verre steden De keuze om precies Kaapstad uit te kiezen als reisbestemming moet zeker verdedigd worden. Zoals eerder vermeld, is het de bedoeling om een stadsarrangement uit te werken op deze kosmopolitische stad. Aan de hand van een stadsarrangement, misschien wel beter bekend als „citytrip‟, kan je kennismaken met een wereldstad op een ontspannen manier. De verschillende culturele bezienswaardigheden staan hierbij centraal, maar natuurlijk hebben steden veel meer te bieden dan dat. Bij citytrips denken we onmiddellijk aan steden zoals Londen, Parijs en Barcelona, maar tegenwoordig blijven mensen niet meer zo dicht bij huis om grootsteden te ontdekken. Dit tonen de artikels „Citytrips blijven scoren‟43 en „Citytrips blijven succesvol‟ 44 aan in Travel Magazine. Verschillende touroperators hebben in hun aanbod al verschillende steden buiten Europa verwerkt. Zo biedt 7Plus de Marokkaanse stad Marrakech aan en lanceert de touroperator een nieuw product voor de short breaks, namelijk „de hoogtepunten van Jordanië in vijf dagen‟ (met bezoeken aan Madaba, Kerak, Wadi Rum en Petra). New York wint ook aan terrein binnen de markt van de citytrips. Naast Exclusive Destinations reikt ook Odysseus deze hippe Amerikaanse stad aan. Deze laatstgenoemde touroperator weet ons ook te melden dat de vraag naar een stadsverblijf in Azië steeds groter wordt. Vandaar dat steden als Tokio, New Delhi, Mumbay en Calcuta opgenomen zijn in hun brochure. De generalist Jetair pakt deze zomer uit met Toronto als nieuwe bestemming voor zijn brochure Jetair Citytrips. De touroperator Sensations heeft ook oog voor stedentrips op verre bestemmingen. Zo bieden zij verschillende Aziatische steden aan zoals Hong Kong, Singapore, Tokio, Kyoto, Peking en Shangai. In Latijns-Amerika lenen Rio de Janeiro en Buenos Aires zich perfect tot een reis van enkele dagen. En „last but not least‟ vindt Sensations op het Afrikaanse continent Kaapstad een ideale plek voor een shortbreak. Er is zelfs een reisorganisator die naast zijn uitgebreide selectie auto- en vliegvakanties ook besloten heeft om steden op te nemen in zijn aanbod, namelijk Pegase. Deze reisorganisator, die u een-alles-naar-wens-vakantie garandeert, biedt nu ook 29 verschillende steden aan, gaande van klassieke Europese steden zoals Londen en Parijs
42 43 44
Travel Magazine, 29 september 2008 Travel Magazine, 17 oktober 2008. Travel Magazine, 6 maart 2009.
30
tot trans-Atlantische steden zoals New York en Miami, allemaal te vinden in de nieuwe brochure „Citytrips‟. Dat stadsarrangementen allerhande nog steeds populair zijn, is ondertussen gebleken. Hoe valt nu onze aandacht op „The Mother City‟, namelijk Kaapstad zelf, te verklaren? Kaapstad biedt de blauwe oceaan, witte stranden, adembenemende wijnlanden, culinaire hoogstandjes, hippe uitgaansbuurten, luxueuze accommodaties, wondermooie bergen, swingende muziek en een gastvrije bevolking. De combinatie van dit alles maakt van Kaapstad zo‟n geliefde bestemming. De Zuid-Afrikaanse Moederstad telt een hoog inwonersaantal, maar aangezien het stadscentrum relatief klein is, lijkt Kaapstad meer een „dorp‟ dan een metropool. Kaapstad is vanuit België relatief makkelijk bereikbaar.45 Verschillende gerenommeerde luchtvaartmaatschappijen doen deze bestemming aan. Hierbij denken we onder andere aan KLM (via Amsterdam), British Airways (via Londen) en natuurlijk ook de ZuidAfrikaanse trots South African Airways (via Londen). Ook het uitblijven van een jetlag, wanneer je naar deze bestemming trekt, maakt het extra interessant. In de zomer is er geen tijdsverschil, tijdens de Belgische wintertijd is het in Zuid-Afrika een uur later. Kaapstap staat op de lijst van de World's Top 100 Most Liveable Cities. Het onderzoek, uitgevoerd door Mercer Human Resource Consulting, hield bij het opstellen van deze lijst rekening met talrijke factoren waaronder economie, onderwijs en politieke stabiliteit. Helemaal onderaan de lijst van 215 steden staat Bagdad, de hoofdstad van Irak. De moederstad eindigde op de 80e plaats. Naast Port Louis, gelegen in Mauritius, is Kaapstad de meest leefbare stad van het Afrikaanse continent. 46 Daarnaast is de alom bekende Tafelberg genomineerd als een van de zeven nieuwe wereldwonderen. Zelfs De Gentenaar merkt de schoonheid en populariteit van Kaapstad op. In de Weekendbijlage publiceerde de krant, in samenwerking met het reismagazine Grande, „100 plekken die je gezien moet hebben‟.47 In deze lijst staan Kaapstad en Robbeneiland netjes genoteerd. Al deze interessante elementen betreffende Kaapstad bleven ook niet onopgemerkt door Kuoni Travel Belgium. Deze touroperator ziet potentieel in een bestemming als Kaapstad. De stad wordt maar al te vaak aangedaan aan het begin of aan het einde van een rondreis, voor een verblijf van ongeveer twee dagen, maar de stad is attractief genoeg voor een volledig stadsarrangement van vier à vijf dagen.48
45 46 47 48
Luc Maes, Sales & Marketing Manager Kuoni Travel Belgium, interview, 17 maart 2009 http://www.mercer.com/referencecontent.htm?idContent=1307990 De Gentenaar, 25 en 26 april 2009, Week&end, p. 2-7. Luc Maes, Sales & Marketing Manager Kuoni Travel Belgium, interview , 17 maart 2009
31
Steden onder de loep Eerder schreef ik al over de stadsverblijven van touroperator Odysseus en de stedentrips die reisorganisator Sensations aanbiedt. Aangezien het mijn bedoeling is om zelf ook een stedentrip aan te bieden (op Kaapstad), is het interessant om de producten van deze twee reisorganisatoren eens van naderbij te bekijken. Odysseus Zoals reeds vermeld, heeft Odysseus Aziatische steden als Tokio, New Delhi, Mumbay en Calcutta verwerkt in zijn brochure „Citybreaks‟. De luxe touroperator heeft het hierbij over „stadsverblijven‟. Wanneer ik er de brochure zelf bijneem en ga kijken onder „wereldsteden‟, krijg ik op het eerste zicht enkel hotels te zien. Weliswaar allemaal hotels van topkwaliteit, maar het gaat hier duidelijk enkel en alleen om de overnachtingen. Er is geen sprake van een soort pakket waarbij enkele, al dan niet begeleide, excursies inbegrepen zijn. Odysseus beperkt zich tot het leggen van een link met andere brochures uit hun gamma, maar onderaan de pagina van een aantal steden schrijft de touroperator dat je hen ook kan contacteren in verband met excursies en transfers. Als ik er vervolgens de prijzenbijlage bijneem, zie ik dat er naast de hoteltarieven ook prijzen van transfers en excursies vermeld staan. Dit is niet bij elke stad het geval, vaak zijn de excursies op aanvraag, maar ik merk toch al een vooruitgang tegenover de „Citybreaks‟ van 2008. In de vorige brochure stonden enkel bij de Europese steden transfer- en excursiemogelijkheden genoteerd in de prijzenbijlage. Nu krijg je ook al de kans om in steden als Hong Kong , Shanghai en Bangkok op voorhand een daguitstap vast te leggen. De touroperator heeft in 2009 niet enkel zijn stedenaanbod aanzienlijk uitgebreid, ook opera-arrangementen behoren nu tot de keuzemogelijkheden. Dit is toch wel een uniek gegeven. In Duitsland (Baden-Baden en Bayreuth), Oostenrijk (Wenen) en Italië (Milaan en Venetië) kan je terecht voor zo‟n 3-daagse. Het programma omvat twee hotelovernachtingen en ontbijtbuffet, de transfers, een toegangskaart voor een voorstelling, een informatiemapje over de stad en afhankelijk van het arrangement enkele extra‟s zoals een fruitmand en schuimwijn bij aankomst. Er is telkens een vrij moment voorzien om de stad te verkennen, maar het is duidelijk dat tijdens deze theaterprogramma‟s de voorstelling centraal staat en niet het stadsbezoek. Deze arrangementen vallen ook niet onder de noemer van verre steden. Odysseus biedt met andere woorden geen kant-en-klare pakketten aan voor een bezoek aan wereldsteden. De nadruk ligt bij deze reisorganisator op de overnachtingen. De rest kan je zelf invullen, wat natuurlijk ook zijn voordelen heeft. Sensations De reisorganisator Sensations heeft daarentegen wel uitgewerkte stedentrips op verre bestemmingen. Met „Le Tango, une Pensée Triste qui se danse‟ kan je in zes of acht dagen kennis maken met Buenos Aires. Tijdens deze trip leer je, naast een bezoek aan de hoogtepunten van deze Argentijnse hoofdstad ook alles over de passionele tango. Je woont een tentoonstelling bij over deze dans, je kan al dinerend genieten van een tangoshow en je leert zelf de danspassen aan de hand van enkele tangolessen. Ook de hotelovernachtingen zijn voorzien in een hotel dat duidelijk een connectie heeft met deze Argentijnse dans. Naast al deze interessante activiteiten voorziet het programma ook voldoende vrije tijd. Deze reis is vanaf 840 € per persoon, in dubbel, beschikbaar. Inbegrepen zijn de hotelovernachtingen op basis van een 2-persoonskamer in kamer en ontbijt, twee diners 32
met tangoshow, de tangolessen, het bezoek aan de tentoonstelling over de tango, de transfers en een welkomstdrankje. De internationale vluchten, de luchthaventaksen en de niet vermelde maaltijden behoren tot de niet-inbegrepen elementen.49 Nog zo‟n uitgewerkte stadstrip van Sensations is de „Hong Kong in style‟. Het 4-daagse programma laat echter wel veel open. Enkel de maaltijden, voorzien in speciaal uitgekozen restaurants, en een bezoek aan het stadseiland Macao, per helikopter, staan vast. Op de dagen dat het programma vrije tijd voorziet, staat er wel een limousine met privégids ter uwer beschikking. De klant kan zijn dagindeling dus voor het grootste deel zelf bepalen. Verblijven doe je in het hotel Excelsior. Dit moderne hotel geeft je, dankzij zijn centrale ligging, een mooi uitzicht over de bruisende stad en past perfect bij de stijlvolle uitwerking van deze 4-daagse. Het prijskaartje van deze luxueuze trip wordt geschat op 2150 à 2850 € per persoon (op basis van twee deelnemers). Toch ben ik teleurgesteld in het aanbod van Sensations. Ik had namelijk verwacht, na het lezen van het artikel in Travel Magazine (zie eerder), dat ik meer dan twee stedentrips zou vinden. Maar niet enkel Sensations geeft me dit gevoel, ook Odysseus pakt het anders aan dan ik verwacht had.
Stadsverblijf versus stadsarrangement Bij nader inzien blijkt dus dat er verschillende invullingen bestaan voor de algemene term „citytrip‟. Blijkbaar zien de meeste touroperators citytrips als het aanbieden van verscheidene stadshotels, en dus niet specifiek als een „arrangement‟ gekoppeld aan een uitgewerkt dagprogramma. De nadruk ligt bij hen op de hotelovernachtingen en dus niet op de uitstappen en de beleving ter plaatse, aangezien deze door de reiziger zelf kunnen ingevuld worden. Ik moet dus voorzichtig zijn met het gebruik van het begrip „stadsarrangement‟. De operapakketten van Odysseus horen thuis binnen de categorie van de „arrangementen‟, maar daarbij staat de operavoorstelling centraal in plaats van de stad en gaat het over plaatsen binnen Europa en niet over verre steden. Een voorbeeld van een stadsarrangement, zoals het in mijn ogen is, vind je hieronder terug. Ik heb voor dit voorbeeld gekozen omdat mijn nieuw toeristisch product opgemaakt is volgens de stadsarrangementen die Kuoni aanbiedt. „Havana back to the fifties‟ is een 4-daags stadsarrangement van de touroperator Kuoni. Ik citeer van op hun website: „In Havana waant de bezoeker zich als een figurant in de hoofdfilm; het decor, de mensen en de sfeer lijken welhaast onecht filmisch en leveren ongeëvenaarde beelden op. Wij doen er nog een schepje bovenop door u de stad te laten zien vanuit een klassieke 50-er jarenauto waarin u wordt gereden door een privéchauffeur.‟50 Er staat dus alleszins al een beleving centraal, namelijk het rondtoeren in een „classic car‟. Daarnaast is er ook een programma vooropgesteld, met onder andere het ontdekken van de hoogtepunten van de Cubaanse hoofdstad en het bezoeken van een sigarenfabriek en een museum over rum. Nog een belangrijk item is de aanwezigheid van begeleiding tijdens de reis, namelijk een privégids. Natuurlijk hoeft deze persoon niet continu aanwezig te zijn, maar hij of zij kan je naast de standaard bezienswaardigheden ook laten kennis maken met enkele minder bekende pareltjes. 49 50
http://www.travel-sensations.com http://www.kuoni.be
33
Inbegrepen versus niet-inbegrepen Als touroperator kan je een bepaald hotel al op voorhand vastleggen, of je laat de reiziger kiezen uit het volledige bestaande aanbod van de hotels in jouw brochure. Er bestaat ook nog een derde mogelijkheid, namelijk twee of drie hotelcategorieën voorstellen zoals o.a. Odysseus doet met de keuze uit een „luxe‟ en „superior‟ versie. Wat het regime betreft, heb je als reisorganisator ook de keuze. De meeste stadshotels voorzien een ontbijt en beschikken in vele gevallen ook over een eigen restaurant waar je ‟s middags of ‟s avonds de maaltijd kan nuttigen. Bij een verblijf in de stad is het wel zo dat je overdag zodanig druk bezig bent met het ontdekken van de bezienswaardigheden dat je niet voor elke maaltijd terugkeert naar jouw hotel. Het is trouwens des te lekker om in lokale restaurantjes te gaan eten en je zo volledig te kunnen onderdompelen in de lokale sfeer. Met andere woorden, het is belangrijk om jouw klanten de vrijheid te geven inzake de maaltijden. Elke stad beschikt natuurlijk wel over een of meerdere typische aspecten die je dan als reisorganisator wel kan vastleggen in het programma. Denk hierbij aan een theeceremonie of een gerenommeerde sushibar in een Japanse stad. De vluchten zijn meestal niet inbegrepen in de prijs. Dit is vaak een bewuste keuze van de touroperators omdat de reiziger op die manier kan vliegen met de luchtvaartmaatschappij waaraan hij de voorkeur geeft. Een andere reden hiervoor is het feit dat je als reiziger verschillende onderdelen van het aanbod op een bepaalde bestemming kan combineren. Zo is het goed mogelijk dat je na een verblijf in de stad nog enkele dagen wil uitrusten op het strand. Het reeds incalculeren van vluchtprijzen geeft wel als voordeel dat de klant onmiddellijk een goed beeld heeft van de totaalprijs. Je moet er natuurlijk wel rekening mee houden dat de prijzen van de vluchten meestal gebaseerd zijn op de laagste klasse en dat de plaatsen in die bepaalde klasse beperkt zijn.
34
2.2 Concurrentieanalyse Om tot een interessant, marktconform toeristisch product te komen, moet er eerst naar de concurrentie gekeken worden. Het is immers belangrijk om te weten wat er reeds op de markt is en waar ik een „leegte‟ kan opvullen. Zuid-Afrika is een populaire safaribestemming, maar naast de talrijke wildparken heeft de „Regenboognatie‟ nog heel wat meer te bieden. Zoals de bruisende „Mother City‟ Kaapstad bijvoorbeeld. Het is een stad vol contrasten die een reis op zichzelf zeker waard is. Nu maakt een verblijf in Kaapstad meestal deel uit van een meerdaagse rondreis, maar je zal zien dat al heel wat touroperators, die actief zijn op de Belgische markt, Kaapstad in de kijker zetten, los van de vele andere hoogtepunten van Zuid-Afrika.
Van Kuoni tot Zuid-Afrika Reiscenter Aangezien ik voor mijn afstudeerproject nauw heb samengewerkt met de touroperator Kuoni en mijn reis, de Cape Town Special, afgestemd is op het doelpubliek van deze Zwitserse reisorganisator, bekijk ik naast de grote concurrenten van Kuoni ook enkele Zuid-Afrika specialisten. Zo komen de touroperators Odysseus, Exclusive Destinations, Thika Travel en Iva Oa aan bod, samen met de reisorganisatoren Live2Travel, Terre d‟Afrique, Proflight en Zuid-Afrika Reiscenter. De touroperators Odysseus, Exclusive Destinations, Thika Travel en Iva Oa zijn misschien niet direct de absolute kenners als het gaat over het continent Afrika, maar ze behoren met hun luxeproducten en uitstekende service wel tot de directe concurrenten van Kuoni. Live2Travel richt zich niet zo zeer tot het hogere marktsegment, maar bracht wel een specifieke Afrika & Indische Oceaan brochure op de markt en is daarmee ook een belangrijke speler binnen de wereld van de Afrika-reizen. Bovendien is deze reisorganisator 100% onafhankelijk en wordt er bewust gekozen voor een kleinschalige en gepersonaliseerde aanpak.51 De vakmannen inzake Afrika mogen hier natuurlijk niet ontbreken. Terre d‟Afrique, de oude rot in het vak, is sinds 1989 dé Belgische specialist voor kwaliteitsreizen naar Afrika en de Indische Oceaan.52 Met hun enorm uitgebreid aanbod is er voor elk wat wils. Zuid-Afrika Reiscenter is een niche-touroperator die zich specialiseert in Zuid-Afrika en Namibië. Naast begeleide rondreizen kan je er ook terecht voor een reis op maat en bevat hun aanbod ook een reis voor mindervaliden, namelijk „Zuid-Afrika op wieltjes‟.53 Proflight, tot slot, is misschien een iets minder bekende speler. Toch heeft deze reisorganisator al 17 jaar ervaring met reizen naar Afrika. De reizen van Proflight gaan weg van de begane paden en het massatoerisme en laten je proeven van het echte Afrika, zonder de hoogtepunten uit het oog te verliezen. 54 Voor een groepsreis ben je echter niet aan het juiste adres, want Proflight richt zich enkel tot de individuele reiziger.
Het toegankelijke Zuid-Afrika Zuid-Afrika beschikt over een zeer goed wegennet en buiten de steden is er weinig verkeer. Er wordt weliswaar links gereden, maar daar raak je snel aan gewend. Geen wonder dus dat selfdrives in dit land zeer populair zijn. Dit fenomeen zien we ook 51 52 53 54
http://www.live2travel.eu/content/bedrijfsinfo.aspx http://www.terredafrique.com/newsite/index.php?pageID=5 Infotravel, oktober 2008 http://www.proflight.be/wiezijnwij.htm
35
duidelijk in het aanbod van de bovengenoemde touroperators. Het reizen per auto biedt enorm veel voordelen. Je reist namelijk met je eigen gezelschap en je kan zelf de tijdsindeling bepalen. Het is ook mogelijk om enkel een wagen te huren bij een van de reisorganisatoren en vervolgens volledig zelf jouw reisroute uit te stippelen. Bij Terre d‟Afrique, Thika Travel, Kuoni, Zuid-Afrika Reiscenter, Proflight, Odysseus, Exclusive Destinations en Live2Travel heb je alvast een ruime keuze aan huurwagens. Houd er wel rekening mee dat Zuid-Afrika net zo groot is als een groot deel van Europa. Onderschat de af te leggen afstanden dus niet. Toch is niet iedereen zo „avontuurlijk‟ aangelegd. Sommigen reizigers verkiezen nu eenmaal een route die op voorhand is uitgestippeld door een kenner. Bij de touroperators Thika Travel, Kuoni, Proflight, Zuid-Afrika Reiscenter, Live2Travel, Odysseus, Iva Oa en Terre d‟Afrique kan je terecht voor uitgestippelde rondreizen per huurwagen. Deze laatste reisorganisator biedt trouwens, net als Kuoni, ook rondreizen per camper aan. Groepsreizen maken nog steeds deel uit van het aanbod op Zuid-Afrika, maar toch in veel mindere mate dan de selfdrives en dat zien we ook bij de touroperators. Kuoni, Zuid-Afrika Reiscenter, Live2Travel; Proflight en Terre‟dAfrique zijn wel nog thuis in de wereld van de groepsreizen. Een opvallend kenmerk is het opduiken van de „familiereizen‟. Steeds meer ouders nemen hun kinderen mee op reis. Waar die reizen zich vroeger beperkten tot Europa, gaan gezinnen nu ook de verre continenten opzoeken. Natuurlijk is niet elk reisprogramma geschikt om met kinderen te doen en vandaar dat verschillende touroperators speciale gezinsreizen op de markt hebben gebracht. Deze aangepaste reizen vinden we terug bij: Live2Travel („Familierondreis Westkaap‟ en „Familierondreis Noordelijk tour‟), Thika Travel („Familie-avontuur‟), Terre d‟Afrique („Family Discovery‟) en bij Kuoni („Wild spotten met de familie‟ en „Tuinroute met de familie‟). Tijdens de rondreizen komen de populaire safariparken (zoals het Krugerpark) en de noordelijke provincies (met o.a. Pretoria en Sun City) herhaaldelijk aan bod. Hier is het echter niet de bedoeling om Zuid-Afrika in zijn geheel te bespreken. Ik beperk mij tot Kaapstad en zijn omgeving (de wijnstreek), omdat mijn toeristisch product zich ook binnen de regio van de Kaap situeert.
De Kaap op z‟n best Volgens velen is Kaapstad de mooiste stad van de wereld. De stad beschikt in ieder geval over een prachtige locatie en een aangenaam klimaat. Gelegen aan de Tafelbaai, in beschutting van de Tafelberg, biedt deze kosmopolitische stad voor elk wat wils. Gaande van natuurpracht langs de kustlijn tot de elegante villa‟s tegen de hellingen van de Tafelberg. Je kan er ook gezellig winkelen in de oude haven met het V & A Waterfront en de Maleisische sfeer opsnuiven in de kleurrijke wijk Bo-Kaap. Eveneens niet te missen zijn Robben Eiland, de botanische tuinen van Kirstenbosch en het natuurreservaat van Kaap de Goede Hoop. Dit reservaat kan je bereiken langs de populaire weg van Chapman‟s Peak, gelegen op het schiereiland van de Kaap. Kaapstad is ook de toegangspoort tot de Kaapse wijnlanden, de tuinroute en de walviskust in de omgeving van Hermanus. De oude kernen van het wijngebied zijn de plaatsen Stellenbosch, Paarl en Franschhoek, maar dit uitgestrekte gebied telt nog enorm veel andere wijnboerderijen. Een tocht door deze streek in combinatie met een wijnproeverij mag zeker niet ontbreken.
36
Om Kaapstad te bereiken, kiezen de reisorganisatoren ervoor om samen te werken met de luchtvaartmaatschappijen KLM, British Airways en natuurlijk ook met de nationale trots South African Airways. Enkel Odysseus en Exclusive Destinations opteren ook specifiek voor een vlucht naar Kaapstad met Lufthansa. Al deze lijnvluchten gaan via Amsterdam (KLM), Frankfurt (Lufthansa) of Londen (British Airways en South African Airways). Zoals eerder vermeld, is Kaapstad een bestemming die meestal aan het begin of aan het einde van een rondreis bezocht wordt. Meestal voorzien de reisorganisatoren een verblijf van twee, soms drie, nachten om Kaapstad en zijn omgeving te ontdekken. En dat is wel jammer. Kaapstad heeft namelijk zo veel te bieden, dat zo‟n kort verblijf helemaal niet voldoende is. Bijna iedereen die de wereldstad bezocht heeft, wil trouwens absoluut teruggaan. Kaapstad heeft met andere woorden een bijzondere aantrekkingskracht. Naast de reizen die zo goed als alle hoogtepunten van Zuid-Afrika belichten (bijvoorbeeld „Zuid Afrika all the way‟ van Thika Travel), hebben alle touroperators, op Exclusive Destinations & Iva Oa na, een rondreis specifiek langs de Kaap in hun aanbod opgenomen. Dit gaande van een korte 6-daagse (zoals de internationale groepsreis „Cape Highlights‟ van Kuoni) tot een uitgebreide 15-daagse trip (bijvoorbeeld de „Kaap Privaat‟ van Zuid-Afrika Reiscenter). Tijdens deze reizen worden dan vooral Kaapstad, de wijnlanden en een deel van de Tuinroute aangedaan. Sommige touroperators leggen specifiek de nadruk op een of meerdere kenmerkende elementen van de Kaap. De 8-daagse „Whales & Wine‟ van Odysseus (een combinatie van de uitgestrekte wijnlanden met dé plaats om walvissen te spotten: Hermanus) en de selfdrive „Wine & Dine‟ van Zuid-Afrika Reiscenter (genieten van de natuur en haar elementen) getuigen hiervan. Live2Travel, Terre d‟Afrique en Kuoni bieden ook excursies aan vanuit Kaapstad. Zo behoren bij Live2Travel niet enkel de hoogtepunten van Kaapstad tot de mogelijkheden, maar ook een boottocht naar Seal Island, een wandeling door het natuurreservaat Kaap de Goede Hoop en een stop bij de pinguïns op Boulders Beach maken deel uit van het aanbod. Bij Terre d‟Afrique kan je, onder de vorm van opties, kiezen uit een tocht met de kabellift naar de top van de Tafelberg, een helikoptervlucht boven Kaapstad, een uitstap naar Hermanus en een verblijf in de wijnstreek. Kuoni sluit het rijtje af met een wijnexcursie naar Stellenbosch. Reisorganisator Proflight biedt als enige een kant-en-klare verlening aan. Met „Verlenging De Kaap‟ kan de liefhebber vier extra dagen genieten van Kaapstad en zijn omgeving. Stellenbosch en het Kaaps Schiereiland staan alvast op het programma. Thika Travel schenkt ook nog extra aandacht aan koppels die in het huwelijksbootje willen treden en dat op een unieke locatie willen doen. Bij deze touroperator is het namelijk mogelijk om te trouwen op de Kaap de Goede Hoop.
Toch zijn al deze mogelijkheden geen echte Kaapstad-reizen op zich. De moederstad staat nog niet voldoende in de spotlights als je het mij vraagt. Al deze bovenvermelde reizen en extra‟s zorgen ervoor dat Kaapstad nog te veel in de schaduw van omliggende elementen, zoals de walvissen in Hermanus en dorpjes van de schilderachtige Tuinroute, blijft staan. Tijdens de zoektocht naar specifieke Kaapstad-reizen viel mijn oog op volgende zaken.
37
De verre reizenspecialist Kuoni stelt het arrangement „Kaaps Schiereiland‟ voor. De reiziger kan tijdens deze 3-daagse het Kaapse Schiereiland bewonderen en een bezoekje brengen aan Robben Eiland. Daarnaast heeft de reisorganisator Zuid-Afrika Reiscenter een aantal Flexipakketjes in elkaar gestoken, waaronder „Kaapstad en township bezoek‟. Deze 3-daagse legt niet zo zeer de nadruk op de bezienswaardigheden van Kaapstad, maar wel op een begeleid bezoek aan een township. Zuid-Afrika Reiscenter is namelijk van mening dat je de highlights van de stad gemakkelijk op eigen houtje kan bezoeken, maar dat je een tocht door een township beter begeleid kan doen, zodat jouw veiligheid gegarandeerd is. Toch is er maar een touroperator die een volwaardige reis biedt die volledig gewijd is aan Kaapstad en omgeving, namelijk Terre d‟Afrique. Deze specialist inzake Afrika-reizen, met zijn „Cape Fascination‟, presenteert de reiziger een programma van vijf volledige dagen in Kaapstad (en omgeving). Een tocht door het schiereiland, een bestijging van de Tafelberg, een shopnamiddag in het Victoria & Albert Waterfront en een bezoek aan de wijnstreek komen hier allemaal aan bod. Je hebt zelfs de vrijheid om te kiezen aan welke activiteiten je wil deelnemen en in welk(e) hotel(s) je wilt overnachten. Deze reis kan je doen onder de vorm van een selfdrive of je kan je laten begeleiden door iemand met kennis van zaken.
Accommodatie De overnachtingen in Kaapstad en omgeving zijn voorzien in hotels en guest houses. Gaande van eenvoudige 3-sterren hotels tot luxueuze 5-sterren hotels. Op bladzijde 39 vind je een overzicht van alle mogelijke accommodaties in en rond Kaapstad. Ik heb een indeling gemaakt volgens de ligging. Zo hebben we de hotels die expliciet gelegen zijn aan het beroemde V & A Waterfront, de hotels die we terugvinden in het centrum van Kaapstad en rond de Tafelberg en de hotels met zicht op zee, de kusthotels. Naast deze algemene accommodatietabel vind je ook een plaatsen- en sterrenanalyse per touroperator terug (p. 40). Dankzij deze tabellen is het mogelijk om enkele conclusies te trekken. De meeste touroperators die in het overzicht zijn opgenomen, bieden tal van verblijfsmogelijkheden in Kaapstad aan, maar niet alle hotels kan je à la carte boeken. De lijst telt ook de accommodaties die deel uitmaken van bepaalde rondreizen en niet alle reisorganisatoren bieden de mogelijkheid om deze hotels er apart bij te nemen voor een verlenging of een zelf uitgestippelde reis. Dit is bijvoorbeeld het geval bij Iva Oa. Deze kleine „(luxe)broer‟ van de Belgische touroperator Best Tours heeft in zijn brochure maar één reis door Zuid-Afrika opgenomen. Deze reis voorziet een verblijf van drie nachten in Kaapstad, in het Victoria & Alfred Hotel. Hetzelfde verhaal geldt voor het luxeproduct van Odysseus: de Parfums reizen. De brochure van Parfums telt ook maar één reis door Zuid-Afrika. Tijdens deze reis verblijven de gasten een tweetal nachten in het Ellerman House in Kaapstad. Het meest uitgebreide hotelaanbod vinden we terug bij Terre d‟Afrique. De hotels die in het aanbod van deze touroperator opgenomen zijn, liggen goed verspreid. De reiziger heeft een ruime keuze uit kusthotels, centrumhotels en V&A-hotels. Ook wat het aantal sterren betreft heeft Terre d‟Afrique voor elk wat wils. Maar over deze classificatie valt echter te discussiëren. In de brochure vind je een 4-delige opsplitsing terug: classic, deluxe, gold en platinum.
38
Volgens medewerkster Griet Daneels55 stelt de „deluxe‟ een 3*-hotel voor, de „gold‟ telt als een 4*-hotel en de platinum staat voor een 5*-hotel. Deze indeling vind ik toch niet echt duidelijk, zeker niet als blijkt dat in de brochure bepaalde hotels ook nog eens vermeld worden onder de vorm van „budget‟. Hoeveel sterren is een „budgethotel‟ waard? En onder wat valt de „classic‟ dan? Vrij verwarrend als je het mij vraagt. De reisorganisatoren Kuoni en Odysseus beschikken ook over een waaier aan accommodaties. De klant heeft telkens voldoende keuzemogelijkheden als het gaat over de locatie van het hotel, maar wanneer we naar de hotelclasses kijken, richt Kuoni zich ook op de middenklasse, terwijl Odysseus enkel en alleen werkt met vier- en vijfsterrenhotels. Eveneens opmerkelijk bij Odysseus is dat sommige hotels een waardering van 5,5 sterren krijgen, terwijl de andere touroperators gaan tot een maximale classificatie van vijf sterren. De overnachtingsmogelijkheden bij Live2Travel, Proflight, Thika Travel en Zuid-Afrika Reiscenter zijn iets beperkter. Zij bieden zes tot acht keuzemogelijkheden, verspreid qua locatie en qua sterren, behalve bij Live2Travel. Deze reisorganisator richt zich niet tot het hogere marktsegment. Het aanbod bevat namelijk geen enkel 5*-hotel. Daar tegenover staat Exclusive Destinations, die enkel oog heeft voor de luxehotels. Het was je misschien ook al opgevallen dat bij deze touroperator de nadruk ligt op de accommodaties. Zij bieden trouwens als enige het splinternieuwe hotel One & Only Cape Town aan. Dit luxueuze resort opende op 3 april officieel zijn deuren. Het hotel bestaat uit twee eilanden: Villa Island en Spa Island. Op Villa Island staan 40 villa‟s en dit eiland staat in verbinding met Spa Island via een brug. Het exclusieve Spa Island bezit de meest uitgebreide en grootste spa in Kaapstad.56 Naast het uitgebreide hotelaanbod is het bij Kuoni en Thika Travel ook mogelijk om te verblijven in een villa. African Villa‟s, van Kuoni, beschikt over verschillende villa‟s in en rond Kaapstad en bij Thika Travel kan je overnachten in de Ellerman Villa*****. Zuid-Afrika Reiscenter presenteert op zijn website ook een aantal kleinschalige, minder bekende guest houses. Deze accommodaties worden op de website onderverdeeld in vier prijsklassen, aangeduid met „sporen‟ (voetsporen) in plaats van met sterren.
55 56
Maud de Laet, Product Manager Southern Africa & Indian Ocean van Terre d‟Afrique Travel Magazine, 27 maart 2009
39
Accommodatietabel Kaapstad KUONI V&A Table Bay at the Waterfront 5* Radisson Hotel Waterfront 4* The Victoria & Alfred Hotel 4* Cape Grace Hotel 5* Commodore Hotel 4* Portswood Hotel 4* One & Only Cape Town 5* Centrum & omgeving (Tafelberg) Adderley Hotel 4* Cape Cadogan Boutique Hotel 5* Welgelegen Guest House 4* Floréal House 3,5* The Cellars Hohenhort 5* Kensington Place 4* The Cape Diamond Hotel 3* Fountain Hotel & Suites 3* Four Rosmead 4* Le Lezard Bleu 4* Leeuwenvoet 3* (budget) Table Mountain Lodge 3* Tafelberg Guesthouse 3* Park Inn Green Market 3* (budget) Abbey Manor 3* Cape Town Hollow 3* Mount Nelson Hotel 5* Vineyard Hotel 4* Kusthotels Leisure Bay 3,5* The Bay 5* The Twelve Apostles 5* Ellerman House & Villa 5* O On Kloof 5* Les Cascades de Bantry Bay 5* Drifters Cape Town Inn 3* Ambassador Hotel 4* t Huijs Haerlem 3,5* Olaf's Guesthouse 3* Blackheath 4* Colona Castle 5*
x
ODYSSEUS
x x
TERRE
LIVE 2
D'AFRIQUE
TRAVEL
IVA OA
PRO FLIGHT
THIKA
ZUID-AFRIKA
EXCLUSIVE
TRAVEL
REISCENTER
DESTINATIONS
x
x
x x x x x
x x x
x
x x x
x x x x
x x
x
x x
x x
x
x x
x
x x x x
x x
x
x x x x
x
x x
x x x
x x x x x
x x x x
x x x
x
x x x x
x x x
x x x x
x
x
40
Plaatsen- en sterrenanalyse KUONI
Plaatsenanalyse
Sterrenanalyse
ODYSSEUS
TERRE
LIVE 2
D'AFRIQUE
TRAVEL
IVA OA
PRO FLIGHT
THIKA
ZUID-AFRIKA
EXCLUSIVE
REISCENTER
DESTINATIONS
4x kusthotel
4x kusthotel
6x kusthotel
1x kusthotel
0x kusthotel
2x kusthotel
TRAVEL 3x kusthotel
4x kusthotel
5x kusthotel
1x V&A
2x V&A
5x V&A
2x V&A
1x V&A
1x V&A
2x V&A
1x V&A
2x V&A
6x centrum en omgeving 0x 5,5*hotel
3x centrum
4x centrum en omgeving 0x 5,5*hotel
0x centrum en omgeving 0x 5,5*hotel
5x centrum en omgeving 0x 5,5*hotel
1x centrum en omgeving 0x 5,5* hotel
1x centrum
1x centrum
en omgeving
en omgeving
4x 5,5*-hotel
8x centrum en omgeving 0x 5,5*hotel
0x 5,5*-hotel
0x 5,5*-hotel
4x 5*-hotel
2x 5*-hotel
2x 5*-hotel
0x 5*-hotel
0x 5*-hotel
2x 5*-hotel
3x 5*-hotel
3x 5*-hotel
8x 5*-hotel
2x 4*-hotel 3x 3,5*hotel
3x 4*-hotel
3x 4*-hotel 0x 3,5*hotel
1x 4*-hotel 0x 3,5*hotel
4x 4*-hotel 0x3,5*hotel
1x 4*-hotel 1x 3,5*hotel
2x 4*-hotel
0x 4*-hotel
0x 3,5*-hotel
8x 4*-hotel 1x 3,5*hotel
1x 3,5*-hotel
0x 3,5*-hotel
2x 3*-hotel
0x 3*-hotel
8x3*-hotel
4x 3*-hotel
0x 3*-hotel
2x 3*-hotel
1x 3*-hotel
0x 3*-hotel
0x 3*-hotel
en omgeving
41
Tarieven De touroperators die over een vrij uitgebreid hotelaanbod beschikken voor à la carte reizen in en rond Kaapstad, zijn: Kuoni, Odysseus, Terre d‟Afrique, Proflight, Zuid-Afrika Reiscenter en Exclusive Destinations. Het kunnen bemachtigen van de tarieven voor losse hotelovernachtingen bleek echter veel moeilijker dan verwacht. Bij Kuoni, Proflight, Zuid-Afrika Reiscenter en Exclusive Destionations gaf dit geen problemen. Kuoni en Exclusive Destinations rangschikken netjes al hun hotels in de prijzenbijlage en de andere twee touroperators, namelijk Zuid-Afrika Reiscenter en Proflight, stellen de hotelprijzen via hun website ter beschikking van de klant. Proflight werkt wel niet met eigen opgestelde tarieven. Per hotel geeft deze reisorganisator een link naar de officiële website van het desbetreffende hotel waar je de prijzen kan terugvinden. Houd er natuurlijk wel rekening mee dat de hotelprijzen in de nationale munteenheid, de Zuid-Afrikaanse Rand (ZAR), staan. Geen probleem volgens de medewerkers van Proflight, want je hoeft deze tarieven enkel te delen door elf om de prijs in euro te weten. Hoteltarieven van de touroperators Odysseus en Terre d‟Afrique zijn echter niet zomaar terug te vinden. Bij Odysseus zijn de prijzen van alle hotels op aanvraag en Terre d‟Afrique werkt niet met losse hotelovernachtingen, alles wordt verkocht in pakketvorm (transport en eventuele excursies inbegrepen). Thika Travel, dat nochtans op verzoek elke reis kan aanpassen aan iedere individuele wens, presenteert de klant geen overzicht van hotels in Kaapstad. Elke reis die in de brochure wordt voorgesteld, bevat hotels in Kaapstad die worden ingevuld naargelang de soort reis. Zo zullen ze bij gewone rondreizen en de familierondreizen niet dezelfde hotels selecteren. Voor verdere aanpassingen kan je natuurlijk altijd contact opnemen met de reisorganisator zelf. Tot slot telt het à la carte-aanbod van Live2Travel slechts twee hotels in Kaapstad, zijnde The Cape Diamond Hotel en het Fountain Hotel & Suites. Het is nuttig om eens na te gaan hoe Kuoni staat ten opzichte van zijn concurrenten qua hoteltarieven. In de tabel op pagina 43 vind je een prijzenvergelijking van enkele gemeenschappelijke hotels. Uit dit overzicht kunnen we een aantal zaken concluderen. Vooreerst begint het hoogseizoen in Kaapstad tijdens onze winter, namelijk vanaf september-oktober. Bij sommige hotels begint de duurdere periode vanaf september, bij anderen pas vanaf oktober. Het laagseizoen valt tijdens de maanden mei, juni en augustus. Het hoogseizoen is de belangrijkste toeristische periode dus vandaar dat mijn „prijs 1‟ telt voor het hoogseizoen en „prijs 2‟ staat voor het laagseizoen. Wat het aantal verschillende kamertypes betreft, is het duidelijk dat Exclusive Destinations hier het voortouw neemt. Ze bieden telkens minstens vier verschillende kamertypes aan. Dit is misschien niet zo verwonderlijk aangezien deze touroperator zich vooral richt op de hotelovernachtingen en minder op de georganiseerde rondreizen. ZuidAfrika Reiscenter komt hier een beetje als verliezer uit, want bij hen kan de klant niet kiezen uit verschillende soorten kamers. Een uitzondering hierop is The Bay Hotel, want daar is het ook mogelijk om een kamer met zeezicht aan te vragen. Qua prijzen blijkt het dat Exclusive Destinations over de meest voordelige hoteltarieven beschikt. Kuoni komt telkens aardig in de buurt, enkel bij het Table Bay Hotel kan Kuoni met de beste prijs gaan lopen. Zuid-Afrika Reiscenter valt jammer genoeg wat uit de boot met zijn hoge hoteltarieven.
42
Over het algemeen kan besloten worden dat het ontbijt telkens inbegrepen is in de prijs en dat deze drie reisorganisatoren telkens dezelfde hotelclassificatie hanteren. Naast deze opvallende elementen zijn er ook nog een aantal zaken die niet onmiddellijk uit te tabel af te leiden zijn, maar toch het vermelden waard zijn. Het aantal hotels die over een 3-persoonskamers beschikken is enorm beperkt in en rond Kaapstad. Enkel Kuoni heeft in zijn aanbod twee hotels waarbij het mogelijk is om te opteren voor een 3-persoonskamer. Deze zijn Leisure Bay Luxury Suites en het Adderley Hotel. Ook expliciete kinderkortingen worden vaak niet aangeduid. Exclusive Destinations maakt in zijn prijzenbijlage als enige reisorganisator in het rijtje telkens een aparte vermelding voor kinderen. Deze laatste reisorganisator maakt trouwens bij het hotel „The Table Bay‟ een onderscheid tussen een kort en een lang verblijf. Wanneer je kiest voor een „long stay‟ zijn de tarieven per nacht interessanter, maar dan dien je wel te voldoen aan volgende vereisten: in het hoogseizoen een verblijf van minimum vier nachten en tijdens het laagseizoen een minimumverblijf van drie nachten. In mijn tabel heb ik geen rekening gehouden met deze lange verblijven. Ik heb de prijzen van een „kort verblijf‟ genoteerd aangezien Kuoni in zijn prijzenbijlage enkel meldt dat een minimumverblijf van drie nachten gewenst is tijdens de maand april en dus geen verdere opsplitsing maakt. Tot slot is Exclusive Destinations ook de enige die speciale promoties meedeelt aan de klant. Per hotel staan in de prijzenbijlage de eventuele kortingen vermeld.
43
Hotelanalyse Twelve Apostles
Classic Bergzicht The Bay Hotel
Bergzicht Classic Premier The Table Bay Hotel
Luxury Leisure Bay Hotel
KUONI 1/4 pagina Publicatie als 5* 1 kamertype Ontbijt Prijs 1* 150 €
1/4 pagina Publicatie als 5* 3 kamertypes Ontbijt Prijs 1* 123 € 163 € 186 €
Prijs 2* 123 €
Prijs 2* 82 € 98 € 116 €
1/5 pagina
Publicatie als 5* 1 kamertype Ontbijt Prijs 1 136 €
Publicatie als 5* 4 kamertypes Ontbijt Prijs 1 191 €
2-kamer superior suite 3-kamer superior suite
Publicatie als 3,5* 2 kamertypes Ontbijt Prijs 1 68 € 93 €
Junior Suite Luxury Suite
1/4 pagina Publicatie als 4* 2 kamertypes Ontbijt Prijs 1* 81 € 102 €
Prijzen per persoon per nacht op basis van 1 dubbel Prijs 1: 01/09-31/10/09 Prijs 2: 01/05-31/08/09
1/5 pagina Publicatie als 5* 5 kamertypes Ontbijt Prijs 1* 121 € 160 € 183 €
1/4 pagina
Prijs 2 108 €
1/4 pagina
Adderley Hotel
EXCLUSIVE DESTINATIONS 1/5 pagina Publicatie als 5* 6 kamertypes Ontbijt Prijs 1* 144 €
niet in aanbod
Prijs 2 55 € 73 € niet in aanbod
Prijs 2* 74 € 93 €
Prijs 2* 117 €
Prijs 2* 81 € 97 € 115 €
ZUID-AFRIKA REISCENTER Website Publicatie als 5* 1 kamertype Ontbijt Prijs 1*
Prijs 2*
245 €
219 €
Website Publicatie als 5* 1 kamertype Ontbijt Prijs 1* 195 €
Prijs 2* 126 €
niet in aanbod
Prijs 2 148 € Website Publicatie als karakterhotel 1 kamertype Ontbijt Prijs 1 98 €
Prijs 2 85 €
Website Publicatie als 4* 1 kamertype Ontbijt Prijs 1*
Prijs 2*
114 €
104 €
*prijs 1: 01/10-31/10/09 *prijs 2: 01/05-30/09/09
44
Besluit Zuid-Afrika in het algemeen, maar ook specifiek de regio van de Kaap, zijn bestemmingen die zich perfect lenen tot een selfdrive. Het aanbod aan individuele georganiseerde rondreizen binnen deze regio is dan ook enorm groot op de Belgische markt. Toch blijft er een soort van leegte als het gaat om een reis die enkel en alleen Kaapstad belicht. De „Cape Fascination‟ van Terre d‟Afrique is tot nu toe de enige die deze leegte iets of wat kan opvullen. Maar er is plaats voor meer. Kaapstad beschikt over een waaier aan accommodatiemogelijkheden, talrijke bezienswaardigheden, overweldigende natuurpracht en swingende Capetonians (de inwoners van de stad). Reden te meer om Kaapstad in de spotlights te zetten.
45
3
Case
Op de volgende bladzijde vind je het programma van mijn nieuw toeristisch product terug.
46
3.1
Reisprogramma
Cape Town Special Dag 1 Na aankomst op de luchthaven van Kaapstad wordt u door onze lokale agent verwelkomd. Per privétransfer wordt u naar het hotel gebracht waar u de komende 4 nachten zult verblijven. U heeft de namiddag ter vrije besteding om alvast kennis te maken met deze veelzijdige stad. In de late namiddag wordt u opgehaald door uw privéchauffeur die u naar het V&A Waterfront brengt voor een Sunset Cruise. Gedurende 1 uur kan u genieten van de uitgestrekte kustlijn bij zonsondergang. Na deze zeiltocht kan u een keuze maken uit een van de vele restaurants aan het Waterfront, alvorens u wordt teruggebracht naar het hotel. Dag 2 ‟s Ochtends wordt uw eigen klassieke sportwagen (Alfa Spider) afgeleverd aan het hotel. Stap letterlijk en figuurlijk terug in de tijd en ontdek wat Kaapstad en omgeving allemaal te bieden heeft. U beschikt de hele dag over deze sublieme wagen en u hebt de mogelijkheid om de Tafelberg te bestijgen per kabellift, het Kasteel de Goede Hoop te bezoeken en halt te houden bij het natuurreservaat Kaap de Goede Hoop en Boulder‟s Beach, waar de pinguïns verblijven. (O)
Dag 3 Een Nederlandssprekende gids zal u na het ontbijt opwachten aan uw hotel voor een tocht doorheen de wijnlanden. Per wagen bereikt u het wijnhuis Vergelegen. Deze wijnboerderij dankt haar naam aan het feit dat ze het verst gelegen is van het centrum van de wijnen, namelijk Stellenbosch, en zich het dichtst bevindt bij de Atlantische Oceaan. Een rondleiding in de wijnkelders en een wijndegustatie mogen hier natuurlijk niet ontbreken. De lunch is voorzien in het Bosman‟s Restaurant in Paarl. Dit voortreffelijke restaurant behoort tot de top 10 van ‟s werelds beste restaurants en won al verschillende awards. Bij het vallen van de avond staat nog een streepje muziek op het programma. „Fridaynight is party time‟ en dat zult u geweten hebben met deze unieke Jazz Safari. De tour brengt u naar het huis van een jazzmuzikant waar u samen met hem zal dineren. Met zijn verhalen en privéconcert zal hij u zeker en vast in een andere wereld brengen. Om de dag in schoonheid te laten eindigen, kan u daarna nog even swingen in een echte jazz club. Uw privéchauffeur zorgt alvast voor een veilige rit terug naar uw hotel. (O, L, D)
Een nieuw reisrecept Dag 4 In de voormiddag brengt u een bezoek aan Robbeneiland. Met de boot vertrekt u vanuit het Waterfront naar dit rotsachtige eiland waar u wordt rondgeleid door een ex-gevangene of door een voormalig cipier, zodat u meer inzicht zult krijgen over wat hier gebeurd is. Dit is misschien niet direct het vrolijkste onderdeel van de reis, maar het is zeker en vast een ervaring en een verrijking. Het hoort evenveel bij Kaapstad als de Tafelberg. Rond de middag maken we kennis met de inwoners van de kleurrijke wijk Bo-Kaap. Deze buurt werd vroeger bewoond door slaven, maar is nu het hart van de Cape Malaykookstijl. U neemt deel aan de Cape Malay Cooking Safari, waarin u na een begeleide wandeling langs de kleurrijke huisjes, een typische maaltijd kan klaarmaken met de gastvrouw. In de namiddag is er vrije tijd voorzien. Voor zij die van paardrijden houden, is er de mogelijkheid om een tocht per paard te maken langs het strand van Noordhoek. (O, L) Dag 5 U hebt de voormiddag vrij om nog even te shoppen of om te genieten van de omgeving. In de namiddag volgt de privétransfer naar de luchthaven van Kaapstad. (O)
47 ©Kuoni
Vluchtschema met South African Airways 08/09/09 Brussels London 1730 1740 08/09/09 London CapeTown 2100 1010* 13/09/09 CapeTown London 1840 0620* 14/09/09 London Brussels 0820 1035 ____________________________________________________________________________ * = aankomst volgende dag Tijden zijn onder voorbehoud van tussentijdse wijzigingen
Accommodatie: Luxe: Cape Cadogan Boutique Hotel***** (luxe 2-persoonskamer) Guest House: Welgelegen Guest House**** (deluxe 2-persoonskamer) REISDUUR: 5 dagen/ 4 nachten AANVANG: dinsdag PRIJS: per persoon op basis van 1 dubbel Luxe: 2653 € Guest House: 2485 €
INBEGREPEN -
Vluchten met South African Airways
-
Luchthaventaksen
-
Reis en verzorging volgens programma in de genoemde accommodatie
-
Middagmaal in het Bosman‟s Restaurant ter waarde van ZAR 300
-
Excursies vermeld in het programma (Sunset Cruise, wijnkelders en wijndegustatie in Vergelegen, Jazz Safari, Robbeneiland, Cape Malay kooksessie)
-
Huurwagen: Alfa Spider op dag 2 (100 km)
-
Huurwagen: Toyota Verso (of gelijkwaardig) met chauffeur op dag 3
-
Privétransfers Nederlandstalige privégids op dag 3
BIJZONDERHEDEN Facultatieve excursies: - Paardrijden ZAR 850 per persoon Entreegelden per persoon (ter plaatse te voldoen): - Kasteel de Goede Hoop ZAR 25 - Tafelberg per kabellift ZAR 180 - Natuurreservaat Kaap de Goede Hoop ZAR 160 - Boulder‟s Beach ZAR 30 - Lunch in het Two Oceans Restaurant ZAR 200 (3-gangenmenu op dag 2)
Motivatie reisprogramma Vliegtarieven zijn gebaseerd op de laagst beschikbare boekingsklassen voor deze bestemming en genoemd seizoen
NIET INBEGREPEN -
Niet vermelde maaltijden
-
Facultatieve excursies en entreegelden
-
Benzine
-
Dranken
-
Verzekeringen
-
Persoonlijke uitgaven
48 Op basis van wisselkoers: 1 EUR = 11,4 ZAR
3.2 Prijszetting Prijszetting Cape Town Special (Guest House) ZAR Wisselkoers
EUR 11,4
1,0
1,0
0,1
Vlucht met SA
746,0
Taksen
314,0
Landarrangement Welgelegen
9.720,0
853,0
Inkoopprijs (20% van verkoopprijs excl. BTW)
1.913,0
Winstmarge Kuoni (9% van verkoopprijs excl. BTW)
215,2
Netto verkoopprijs
2.128,2
Commissie reisagent (11% van verkoopprijs excl. BTW)
263,0
Verkoopprijs excl. BTW
2.391,3
BTW in euro
93,7
Verkoopprijs incl. BTW
2.485,0
Wisselkoers op basis van inkoop ZAR Kuoni Zürich
Prijszetting Cape Town Special (Luxe) ZAR Wisselkoers
EUR 11,4
1,0
1,0
0,1
Vlucht met SA
746,0
Taksen
314,0
Landarrangement Cape Cadogan Boutique Hotel
Inkoopprijs (20% van verkoopprijs excl. BTW) Winstmarge Kuoni (9% van verkoopprijs excl. BTW) Netto verkoopprijs Commissie reisagent (11% van verkoopprijs excl. BTW) Verkoopprijs excl. BTW BTW in euro Verkoopprijs incl. BTW
11.200,0
982,0
2.042,0 229,7 2.271,7 280,8 2.552,5 100,5 2.653,0
Wisselkoers op basis van inkoop ZAR Kuoni Zürich
49
3.3 Motivatie reisprogramma Je had wellicht al duidelijk opgemerkt dat „authenticiteit‟ het hoofdthema is van mijn afstudeerproject. Dit begrip is eveneens de rode draad doorheen mijn uitgewerkte case: de „Cape Town Special‟. Je weet ondertussen ook wel dat de invulling van de term „authenticiteit‟ enorm persoonlijk is. Daarom geef ik hieronder weer waarom ik voor bepaalde activiteiten heb gekozen en wat ik er zo authentiek aan vind. Beginnen doe ik met het staven van mijn keuze voor de luchtvaartmaatschappij South African Airways. Deze luchtvaartmaatschappij is de grootste en de belangrijkste van het Afrikaanse continent. South African Airways won verschillende malen de award voor „Best African Airline‟.57 Het is dus als het ware de nationale trots. Daarom vond ik dat deze luchtvaartmaatschappij bij een reis naar Kaapstad hoorde als geen ander. Ik heb wel getwijfeld om te opteren voor KLM. Deze luchtvaartmaatschappij is namelijk bezig met „The Africa Experience by KLM‟. Een project waarbij de topchef Dumi Ndlovu van „andBEYOND‟ voor de maaltijden op de vluchten van en naar Zuid-Afrika zorgt, in samenwerking met de wijnimporteur Fourcroy.58 Dit is zeker een meerwaarde, maar KLM biedt enkel dagvluchten aan op Kaapstad terwijl South African Airways werkt met nachtvluchten, wat ik dan weer interessanter vind voor mijn programma. Wanneer reizigers opteren voor dit stadsarrangement hebben ze de keuze uit twee verschillende accommodaties: Welgelegen Guest House**** en Cape Cadogan Boutique Hotel*****. Ik heb gekozen voor deze accommodaties omdat beide centraal gelegen zijn: in de wijk Gardens, aan de voet van de Tafelberg, nabij Kloof Street waar vele trendy restaurants en cafés te vinden zijn. En na 15 minuten rijden bereik je het Waterfront. Naar mijn mening passen guest houses en boutique hotels perfect binnen de sfeer van de authenticiteit. Hun kleinschaligheid en de persoonlijke aanpak van de eigenaars zorgen voor een comfortabel gevoel. Bovendien is Cape Cadogan van oorsprong een Gregoriaans gebouw uit begin 19de eeuw. Het gebouw is in 1912 omgetoverd tot een Victoriaans gebouw en in 1984 is Cape Cadogan uitgeroepen tot een nationaal monument. 59 De historische waarde van het hotel past perfect binnen de filosofie van het authentieke. Deze twee accommodaties zijn terug te vinden in de Afrika brochure van Kuoni. De Cape Town Special is ontstaan in samenwerking met deze touroperator; vandaar dat ik gekozen heb voor hotels binnen hun aanbod. Maar er zijn natuurlijk nog hotels en guest houses die in aanmerking zouden komen voor dit stadsarrangement. Zo kwam ik via de reisorganisator Proflight in contact met de guest house Four Rosmead****. Dit exclusieve guest house ligt in dezelfde omgeving als de andere twee accommodatiemogelijkheden, maar Four Rosmead bevindt zich op amper vijf minuten rijafstand van het Waterfront. Het gebouw dateert uit 1903 en de inrichting gebeurde met Afrikaanse kunst. Bovendien bevat dit guest house ook een kleine kunstgalerij. Een verblijf in een van de acht kamers is mogelijk binnen eenzelfde prijscategorie als van het Welgelegen Guest House. Een reis is natuurlijk niets zonder een degelijk gevuld, maar gevarieerd programma.
57 58 59
http://www.staralliance.com http://www.africaexperience.nl/ http://www.kuoni.be
50
De dag van aankomst is open gelaten, zodat de reizigers de mogelijkheid hebben om wat uit te rusten na de lange nachtvlucht. ‟s Avonds is er wel een „Sunset Cruise‟ voorzien die vertrekt van aan het Waterfront. Tijdens een uur durende zeiltocht kan je genieten van de wondermooie zonsondergang met een glaasje schuimwijn. Ik vond dit een ideale activiteit voor op de eerste avond. De reizigers hebben van op de boot een mooi zicht op de kustlijn van Kaapstad, ideaal voor een eerste kennismaking. Dat de tocht plaatsvindt tijdens zonsondergang maakt het natuurlijk nog specialer. Nu ze toch aan het Waterfront zijn, is dit de ideale gelegenheid om daar te dineren. Het complex bestaat uit een luxueus winkelcentrum en een sfeervolle haven. Er valt altijd wel iets te beleven. Op een van de vele terrassen kan je gezellig eten of gewoon kijken naar de verscheidene vissersboten, zeeleeuwen of straatmuzikanten. Op dag 2 heb je de unieke kans om met een klassieke sportwagen (Alfa Spider) Kaapstad en omgeving te verkennen. Met de Alfa Spider heb je de vrijheid om te gaan en staan waar je wilt. Het is de bedoeling om tijdens deze dag de hoogtepunten van Kaapstad te ontdekken. Denk hierbij dus aan het bestijgen van de Tafelberg per kabellift, een kijkje nemen in het Kasteel de Goede Hoop, halt houden aan het natuurreservaat Kaap de Goede Hoop en de pinguïns te aanschouwen op Boulders Beach. Ik heb bewust deze elementen onder „niet-inbegrepen‟ geplaatst, omdat het de bedoeling is dat de reizigers deze dag zelf invullen, op eigen tempo. Het is best haalbaar om al deze zaken op te nemen in het dagprogramma, maar als ze ervoor kiezen om toch iets weg te laten, dan is dit geen enkel probleem. Als suggestie geef ik het Two Oceans Restaurant60 in het natuurreservaat Kaap de Goede Hoop mee voor de lunch. De huurwagen blijft ter beschikking van de reizigers tot de volgende ochtend (08.00 uur) en een kilometerpakket van 100km zit inbegrepen in de prijs. Deze speciale wagen geeft een „finishing touch‟ aan deze dag. Ik kon ook gebruik maken van een gewone auto, maar de Alfa Spider zorgt toch voor een unieke sfeer. Hoe plezant is het niet om eens terug te gaan in de tijd en je haren te laten wapperen tijdens een tocht langs de kust? Wedden dat je je even een acteur of actrice uit een film waant? Deze kans krijg je immers niet elke dag. ‟s Avonds is er niets voorzien, zodat de reiziger zelf kan kiezen waar hij eet. In de nabijheid van het hotel (zowel de Guest House Welgelegen als het Cape Cadogan Boutique Hotel) zijn er alleszins genoeg mogelijkheden om de maaltijd te nuttigen. Op dag 3 word je per wagen (Toyota Verso of gelijkwaardig) met een Nederlandstalige privégids via de uitgestrekte wijnlanden naar het wijnhuis Vergelegen gebracht. In de Kaapprovincie zijn ze ongeveer 350 jaar bezig met het maken van wijn. Het waren de Nederlanders die de wijnbouw op de Kaapprovincie introduceerden. Jan Van Riebeeck zette in 1652 voet aan wal aan de Kaap om er een bevoorradingspost voor de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) op te richten.61 Samen met Simon van der Stel, ook een gouverneur van Willem van Oranje, is Jan Van Riebeeck verantwoordelijk voor het ontstaan van de wijnindustrie rond Kaapstad.62 De wijnlanden zijn een van de hoogtepunten van Kaapstad. Je zal overdonderd worden door de overweldigende natuur, de Kaap-Hollandse architectuur, de goede restaurants en natuurlijk door de wijnen zelf. Alle reisorganisatoren voorzien tijdens hun reizen een bezoek aan een wijnhuis. Een tocht 60 61 62
http://www.capepoint.co.za/twooceans.html Jumelet, 2009 Dekker, 2002
51
door dit mooie landschap met een stop voor een rondleiding en een wijndegustatie mogen met andere woorden niet ontbreken. Ik heb specifiek voor het wijnhuis Vergelegen gekozen na een gesprek met een echte wijnkenner. Roland Baeyens63 is reeds 25 jaar bezig met de import van Kaapse wijnen en bezocht Kaapstad ruim 15 keer. Doorheen de jaren heeft hij samengewerkt met verschillende wijnhuizen, maar wanneer ik hem vraag naar het meest authentieke en kleinschalige wijnhuis zegt hij onmiddellijk: “Vergelegen”. Dit moet ook daadwerkelijk het geval zijn aangezien mijn lokale agent van Private Safari‟s in Kaapstad ook Vergelegen voorstelt wanneer ik haar vertel dat ik op zoek ben naar een authentieke wijnboerderij, die niet wordt overspoeld door toeristen. Vergelegen dankt zijn naam aan het feit dat dit wijnhuis het verst gelegen is van het centrum van de wijnen, namelijk Stellenbosch, en zich het dichtst bevindt bij de Atlantische Oceaan. De naam van dit wijnhuis doet niet echt vermoeden dat ze echt wel iets betekent in de wereld van de Kaapwijnen. Volgende zin bewijst echter het tegendeel: „Doorheen haar geschiedenis kwamen tal van beroemdheden van internationale faam naar Vergelegen. In het laatste decennium werd het domein vereerd met het bezoek van het volledig uitvoerend comité van het ANC, Queen Elizabeth II en de hertog van Edinburgh en in maart 1998 door Nelson Mandela en Bill Clinton.‟64 Daarna rijden we verder naar het Bosman‟s Restaurant65 voor de lunch. Dit gerenommeerde restaurant in Paarl zal je zeker niet teleurstellen. Het Bosman‟s Restaurant viel al verschillende malen in de prijzen en is niet enkel bekend als een van de toprestaurants in Kaapstad & omgeving, maar staat ook genoteerd op de lijst van de 10 beste restaurants ter wereld.66 Aangezien het culinaire aspect tijdens deze reis een vrij grote rol speelt, mocht een maaltijd in dit restaurant natuurlijk niet ontbreken. In bijlage vind je alvast een voorbeeldmenu om je te doen watertanden. Het was een bewuste keuze om de reiziger niet zelf te laten rijden op deze dag. Ik wil hen van alle comfort voorzien, zodat ze de impressies van dit uitgestrekte gebied in alle rust en ten alle tijde tot zich kunnen nemen. ‟s Avonds staat de Jazz Safari op het programma. De tour, georganiseerd door touroperator Coffeebeans Routes, brengt je naar het huis van een muzikant waar je samen met hem zal dineren. Hij vertelt, speelt en brengt je in een andere wereld.67 Tot het tijd is om naar een echte jazzclub te gaan. Muziek speelt een enorm belangrijke rol in heel Afrika. In Zuid-Afrika leven ze op de klanken van jazzmuziek en dat is waarom dit element zeker niet achterwege mocht gelaten worden bij een bezoek aan Kaapstad. Deze jazzmuziek bestaat uit vrolijke trompetten en saxofoons waar je beslist een warm gevoel van zult krijgen. De Jazz Safari geeft je de unieke kans om de muziek van heel dichtbij te beleven, compleet anders dan wanneer je gewoon een van de vele jazzcafés binnenstapt. Tijdens de 4e dag keren we even terug in de tijd met een bezoek aan Robbeneiland. Het is niet het meest vrolijke onderdeel van deze reis, maar dankzij de rondleiding van een ex-gevangene of een voormalige cipier zal je een enorme ervaring rijker zijn. De rondreizen van het gros van de touroperators doen Robbeneiland niet aan. Nochtans hoort dit vroegere gevangeniseiland bij Kaapstad net zoals de Tafelberg. Robbeneiland 63 64 65 66 67
Roland Baeyens, importeur Kaapwijnen, interview 22 april 2009. http://www.gozuidafrika.com/nieuws/nieuws_detail.php?newsID=3429 http://www.granderoche.co.za/ http://www.campsbayinfo.com/restaurants/top-10.htm Jumelet, 2009, p. 66.
52
draagt een belangrijk stukje geschiedenis met zich mee, vandaar dat ik besloot om dit op te nemen in mijn reisprogramma. Eens terug aan wal, brengt een privétransfer de reizigers naar Bo-Kaap. Deze Maleisische wijk was vroeger een belangrijk slavenkwartier. Nu wordt deze buurt bewoond door een mix van families die er al generaties lang wonen en vaak moslim zijn. Deze wijk is een soort van openluchtmuseum met haar verschillende kleurrijke huisjes. Na een begeleide wandeling en een stop bij het echte Bo-Kaap Museum, is het tijd voor het middagmaal. Samen met de gastvrouw leer je de kneepjes van het Cape Malay-koken. Deze kookstijl kenmerkt zich door het gebruik van speciale kruiden. In de 17de eeuw brachten slaven de kruiden mee vanuit Azië. Met deze kooksessie breng je weer een stukje geschiedenis tot leven. Dit is volgens mij de beste manier om het echte Kaapstad te leren kennen. Enkel door in contact te komen met de lokale bevolking en deel te nemen aan hun dagelijkse activiteiten kan je je volledig onderdompelen in de sfeer van de stad. Na dit kruidige middagmaal kan je op eigen houtje verder kuieren door de straten van Kaapstad, uitrusten in de tuin (met zwembad) van het hotel of naar een van de vele stranden trekken. Naar mijn mening is het belangrijk dat een reisprogramma voldoende afwisseling bevat, niet enkel in de soorten activiteiten, maar ook in de mogelijkheid om eens te doen wat je zelf wil. Kiezen voor Kaapstad is ook kiezen voor de natuurpracht, en een deel van deze natuurpracht zijn de verschillende stranden. Dit zullen de liefhebbers van paardrijden zeker en vast opgemerkt hebben. „Paardrijden kan (bijna) overal maar er is een locatie op het Kaaps schiereiland waar ruiters van dromen: het strand van Noordhoek.‟ 68 Hier hoefde ik geen twee keer over na te denken en ik besloot dit toe te voegen als facultatieve excursie op dag 4. Dag 5 is de dag van het grote afscheid. Maar voor je naar de luchthaven gebracht wordt, is er nog wat tijd voorzien om te shoppen of een laatste impressie van Kaapstad op te doen. Het vertrek van de vlucht is voorzien om 18.40 uur en je dient ongeveer twee uur op voorhand aanwezig te zijn op de luchthaven. Op deze dag een activiteit voorzien, zou dus geen goed idee zijn. Het is helemaal niet de bedoeling dat je gespannen terugkeert van deze 5-daagse. Nog even ter verduidelijking: deze Cape Town Special is berekend op basis van minimum en maximum twee deelnemers. Dit heeft te maken met het feit dat voor bepaalde activiteiten een minimumaantal van twee deelnemers vereist is en dat de Alfa Spider plaats biedt aan maximaal twee inzittenden. Het single supplement is met andere woorden enkel van toepassing wanneer twee personen samen willen reizen, maar over een aparte kamer wensen te beschikken. Dit stadsarrangement is natuurlijk ook mogelijk voor een groepje van 4 of 6 reizigers. Voor hen geldt dezelfde prijs die vermeld staat op het reisprogramma.
68
Jumelet, 2009, p. 150.
53
3.4 Sterktes en zwaktes Hoe hard je ook werkt en hoe goed je ook probeert in te spelen op de behoeften van de huidige consument, elk nieuw product dat op de markt wordt gebracht bevat voor- en nadelen. Deze kunnen zowel objectief als subjectief zijn. Je kan niet voor iedereen goed doen, maar je moet wel kritisch zijn en onder ogen durven zien dat ook jouw product zijn minder goede kanten heeft. Dit is eveneens het geval bij mijn uitgewerkte case. Kaapstad ligt, ten opzichte van Europa, aan de andere kant van de evenaar, wat wil zeggen dat onze zomers hun winters zijn en omgekeerd. De minst interessante periode om de Kaap te bezoeken is tijdens onze zomermaanden, namelijk juni, juli en augustus. Het weer is dan moeilijk te voorspellen. . Tijdens de lentemaanden (augustus, september, oktober) is de natuur op haar mooist. 69 Van november tot maart kent de Kaap een droge en zonnige zomer met gemiddelde temperaturen van 26°C. Voor de prijsberekening van mijn Cape Town Special heb ik mij gebaseerd op de maand september. Vanaf dan komt het toerisme in Kaapstad weer op gang en zijn de dagen over het algemeen droog en zonnig. Mijn programma kan jammer genoeg niet volledig worden uitgevoerd tijdens de maand augustus aangezien er dan onderhoudswerken voorzien zijn op de Tafelberg en op Robben Eiland. Ook het Bosman‟s Restaurant plant zijn jaarlijkse sluiting gedurende de maand augustus. Dit hoeft natuurlijk niet te betekenen dat deze reis absoluut niet kan doorgaan tijdens deze periode, maar je dient toch rekening te houden met het feit dat augustus nu eenmaal nog een wintermaand is voor de Zuid-Afrikanen. Als alternatief voor het Bosman‟s Restaurant (op dag 3) kan de reiziger zijn maaltijd nuttigen in de wijnboerderij van Vergelegen. Vergelegen beschikt namelijk ook over een uitstekend restaurant en in de namiddag kan je eventueel een bezoek brengen aan de oude kernen van het wijngebied: Stellenbosch, Franschhoek of Paarl. In de plaats van het bestijgen van de Tafelberg kan je ook gewoon genieten van het zicht vanuit kikvorsperspectief en meer aandacht besteden aan de kunst die te vinden is in Kaapstad. De stad kent invloeden uit de hele wereld en dat is ook te merken in de verscheidene musea waar je terecht kan. Het Gold of Africa Musem, het District Six Musem en de South African National Gallery zijn slechts enkele van de vele mogelijkheden. Op dag 4, wanneer een bezoek aan Robben Eiland was voorzien, kan je bijvoorbeeld wat meer tijd besteden aan de stad zelf. Je kan een van de vele stadswandelingen doen en halt houden bij het Two Oceans Aquarium, gelegen in het V&A Waterfront. Of trek er een extra dag met de huurwagen op uit om te genieten van de natuurpracht en de kleine vissersdorpjes. Je kan natuurlijk ook gewoon zalig niets doen en genieten van de omgeving vanuit je „luie‟ stoel. Een volgend item is de vaste vertrekdag. Mijn Cape Town Special vangt aan op dinsdag. Dit valt te verklaren door het feit dat de Jazz Safari alleen mogelijk is op maandag, vrijdag, zaterdag en zondag. De Maleisische kookmiddag kon enkel plaatsvinden op een zaterdag en de wijnboerderijen zijn gesloten op zondag. Dit alles zorgde voor wat puzzelwerk en uiteindelijk bleek een vertrek op dinsdag de beste optie.
69
Jumelet, 2009.
54
Wat de accommodatie betreft, heb ik de reizigers de keuze gelaten uit twee soorten (een vier- en een vijfsterrenhotel). Verschillende touroperators maken echter ook gebruik van een derde optie, gericht op de middenklasse. Mijn product is opgemaakt voor Kuoni Travel Belgium, een touroperator die actief is op het hogere marktsegment, en dit heeft mede mijn keuze bepaald. Daarnaast, zoals reeds vermeld, was het ook van groot belang dat mijn accommodaties ook in de lijn liggen van het begrip „authenticiteit‟. Naar mijn mening beschikt Kuoni over „maar‟ twee accommodaties die voldoen aan mijn voorwaarden voor authenticiteit, zijnde Welgelegen Guest House & Cape Cadogan Boutique Hotel. Zoals je al kon lezen, heb ik ook bewust gekozen om samen te werken met de luchtvaartmaatschappij South African Airways om meer „authenticiteit‟ te bereiken. Waarschijnlijk zal niet iedereen opgetogen zijn met deze keuze, en sommigen hadden graag verschillende opties gehad, maar ik stel dit stadsarrangement voor onder de vorm van een pakket. Het is niet de bedoeling om delen weg te laten en zelf te vervangen door iets anders. Ik wil een totaalpakket presenteren zodat de reiziger weet wat hij kan verwachten voor welke prijs. Natuurlijk is ook niet alles inbegrepen in de totaalprijs. Veel van de activiteiten die plaatsvinden op dag 2, zijn niet meegeteld in de prijs. Dit was een bewuste keuze. Ik wil de reiziger namelijk de vrijheid laten om zelf zijn dag in te vullen. Het is zo dat de entreegelden voor deze parken en bezienswaardigheden ter plaatste te betalen zijn en vandaar dat de prijzen genoteerd staan in Zuid-Afrikaanse Rand. De tweede dag van mijn programma brengt nog een probleem met zich mee, namelijk de wagen zelf. De Alfa Spider biedt plaats voor twee inzittenden (chauffeur inclusief). Het is dus met andere woorden helemaal geen familiewagen. Hiermee valt al een specifieke doelgroep weg: gezinnen. Mijn programma is ook niet gericht op mensen met kinderen, maar indien er toch liefhebbers zijn, kan hier altijd een mouw aan gepast worden. Het is immers niet zo moeilijk om de klassieke sportwagen te vervangen door een gewone gezinswagen. Jammer genoeg zal daardoor wel een groot deel van de charme verloren gaan. De prijs van dit stadsarrangement is gebaseerd op minimum en maximum twee deelnemers. Wanneer iemand deze reis op zijn eentje wenst uit te voeren, zal er een ander prijskaartje aan vasthangen. Dit is ook het geval wanneer je met een oneven aantal personen wil reizen. Naast deze mogelijke punten van kritiek, wil ik van de gelegenheid ook gebruik maken om mijn sterktes even te belichten. Deze Cape Town Special is anders dan andere programma‟s op Kaapstad in die zin dat er naast de aanwezigheid van de typische highlights, ook ruimte is voor een aantal bijzondere activiteiten zoals de Jazz Safari, de kooksessie in Bo-Kaap, de Sunset Cruise en de verkenningstocht met een klassieke Alfa Spider. Ook mijn keuze van wijnhuis is niet voor de handliggend en er zijn weinig programma‟s die zowel een tocht naar Robbeneiland als een bezoek aan de wijk Bo-Kaap bevatten. De jazzmuziek, de Maleisische wijk, de wijnboerderij en het verhaal dat Robben Eiland met zich meedraagt, zijn de typische Zuid-Afrikaanse elementen. Deze aspecten heb ik gekoppeld aan een culinair luik (Bosman‟s Restaurant, kooksessies in de Maleisische wijk en diner met jazzmuzikant) en dat is wat mijn toeristisch product uniek maakt in België. Naar mijn mening is het programma van dit stadsarrangement interessant voor zowel mensen die voor het eerst kennismaken met de stad, als voor de „repeaters‟. 55
Tot slot wil ik nog even de vergelijking maken met mij grootste concurrent, namelijk de Cape Fascination van Terre d‟Afrique. In bijlage B vind je een prijsofferte van de Cape Fascination, met exact dezelfde vertrekdatum als op mijn reisprogramma. Bij Terre d‟Afrique kan de klant vrij kiezen in welk hotel hij verblijft tijdens deze reis. Ik heb speciaal een aanvraag gedaan voor de accommodatie Welgelegen Guest House met de bedoeling een optimale vergelijking te kunnen maken. Het valt natuurlijk op dat de Cape Town Special een prijscategorie hoger ligt dan de Cape Fascination van Terre d‟Afrique. Bij deze concurrerende touroperator betaal je 3124 € voor twee personen, terwijl mijn arrangement te verkrijgen valt aan 2485 € per persoon. Op het eerste zicht lijkt dit een onaanvaardbaar verschil, maar dit ligt volledig binnen de verwachtingen van Kuoni. Een verklaring hiervoor kan zeker gevonden worden in een vergelijking van de programma‟s van beide reizen. De Cape Fascination biedt eerder een doordeweeks programma aan, terwijl de Cape Town Special bol staat van de bijzondere activiteiten. Deze speciale elementen, die garant staan voor de vooropgestelde belevenis en dus het hart vormen van mijn arrangement, hebben natuurlijk een prijskaartje. Een klant die kiest voor de Cape Town Special weet waar hij aan begint en zou zeker niet dezelfde voldoening vinden in de Cape Fascination. Hiervoor zal hij ook bereid zijn te betalen. Dat de Cape Town Special zo duur is, hoeft dus niet meteen een probleem te zijn.
56
4
Marketingplan
De concurrentie is in kaart gebracht, het programma van de reis staat op poten, er is een prijs op geplakt, maar we hebben nog niks verkocht. En dat is nu net waar het allemaal om draait. Jaarlijks stellen tal van gezinnen zich de vraag of ze al dan niet op reis zullen gaan. Reizen staan immers continu in concurrentie met grotere aankopen voor het huishouden, kleding, een tweede auto, een buitenverblijf,… „Het vrije beschikbare inkomen van de mensen is namelijk het objectief van alle industrietakken. Het toerisme staat hiermee dus in scherpe concurrentie.‟70 We moeten er voor zorgen dat de toeristische marketing van hoge kwaliteit is. „Marketing is gericht op het streven naar optimale voldoening aan de behoeften van de consument en op de maximalisering van de winst van de onderneming op korte, halflange en lange termijn.‟71 Om mijn doel te bereiken, namelijk de vlotte verkoop van mijn reis, zal ik een strategie moeten bepalen en zal ik in het brein van de onderneming (in dit geval „Kuoni Travel Belgium‟) moeten kruipen. Hier gaat de nodige planning aan vooraf. Het gebruik van de “4 P‟s” is onontbeerlijk. Deze 4 P‟s zijn de beleidsonderdelen of de middelen van de onderneming: product, price, place & promotion. Naast de 4 P‟s hebben we ook nog de 3 C‟s: concurrentie, cliënteel, conjunctuur (de financiële situatie). De 4 P‟s moeten worden gekruist met de 3 C‟s van de omgeving en van daaruit kunnen we ons, als onderneming, volgende bedenkingen maken. Wanneer je een nieuw product op de markt brengt, moet je goed beseffen wat jouw onderscheidend kenmerk is ten opzichte van jouw concurrent(en), je moet nagaan via welke kanalen jouw product zal verdeeld worden en of deze al dan niet dezelfde zijn als die van de concurrentie en, last but not least, je moeten weten hoe jouw verkoopprijs is ten aanzien van de grote concurrent. Hieronder gaan we dieper in op de invulling van de 4 P‟s, toegepast op mijn nieuw toeristisch product: de Cape Town Special.
Het product Het product is het basiselement. Met mijn 5-daags stadsarrangement zal ik de behoeften van de consumenten moeten bevredigen, en dit aan de hand van mijn onderscheidende, unieke aspecten. „De consument‟ is natuurlijk een enorm ruim begrip. Het is niet mogelijk om mij te richten tot alle consumenten, neen, ik moet mijn terrein afbakenen. Wanneer ik dit niet zou doen, zou ik bijna niemand volledig kunnen winnen voor mijn stadsarrangement. Ik moet mijn doelgroep bepalen, leren kennen en zijn behoeften bevredigen. Ik richt mij het hogere marktsegment. Dit is logisch als je weet dat mijn product tot stand is gekomen in samenwerking met Kuoni, dat actief is op dit deel van de toeristische markt. Het profiel van de reiziger die kiest voor Kuoni beschreef Luc Maes72 als volgt:
70 71 72
Schoukens, 2007, p. 4. Schoukens, 2007, p. 7. Luc Maes, Sales & Marketing Manager Kuoni Belgium, interview 4 maart 2009.
57
-
tussen de 45 en 55 jaar hoger opgeleid gezin met kinderen (vrouw gaat ook uit werken) op zoek naar een meerwaarde is bereid om voor die meerwaarde te betalen
Het is ergens vanzelfsprekend dat ik mij ook tot deze personen richt. Al is mijn programma even interessant voor jongere en oudere mensen. De activiteiten zijn perfect doenbaar voor ouderen, er is immers geen sprake van een bepaalde fysieke moeilijkheidsgraad. Daarnaast heb je nog het culinaire luik samen met het comfort. Het oudere publiek geniet ook graag van een lekker hapje en drankje en heeft het wel voor comfort tijdens een reis. Deze aspecten zijn duidelijk aanwezig in de Cape Town Special. De jongere mensen, met name onder de 45 jaar maar boven de 25, zitten vaak met een financieel probleem. Zij zijn bezig met de bouw of renovatie van een huis, de geboorte van kinderen enz. Dit zorgt ervoor dat deze categorie niet onmiddellijk bereid zal zijn om zo veel geld te spenderen aan een reis als de Cape Town Special. Wanneer ze op reis gaan, zullen ze niet kiezen voor een bestemming als Kaapstad. Zuid-Afrika ligt helemaal niet in de buurt en het is niet evident om met kleine kinderen zo ver te vliegen. Hun kroost achterlaten bij grootouders is in vele gevallen ook geen optie. Er zijn natuurlijk altijd uitzonderingen op de regel en dat kan alleen maar in mijn voordeel spelen. Het komt er vooral op neer dat het hier niet om een familiereis gaat. Het is eerder bedoeld om er met z‟n twee even uit te zijn en te genieten van een combinatie van cultuur en natuur. Reizen met een select groepje vrienden of familie is ook perfect mogelijk. De onderscheidende kenmerken heb ik reeds besproken onder „sterktes en zwaktes‟. In de Cape Town Special staat beleving centraal. Daar zorgen de Jazz Safari en de kooksessie in Bo-Kaap onder andere voor. Maar het beleven van een „perfect moment‟ (zoals Kuoni dit noemt) creëer je niet enkel op basis van speciale activiteiten, maar ook door het inlassen van rustmomenten. Zo kan een namiddag vertoeven in de gezellige tuin van het hotel of guest house ook een unieke ervaring zijn. Het is best mogelijk dat deze reis ook past in de brochure van een andere touroperator dan Kuoni. In mijn concurrentieanalyse (p. 34) komen andere spelers op de toeristische markt aan bod die zeker ook iets zouden zijn met de Cape Town Special (denk hierbij onder andere aan Odysseus en Thika Travel).
De prijs De goedkoopste prijs kunnen presenteren hoeft niet altijd hét streefdoel te zijn, zoals ook eerder gebleken is. Het is vooral belangrijk een goede prijs-kwaliteitverhouding te kunnen aanbieden. Om de meest interessante prijs te kunnen voorleggen, heb ik samengewerkt met een lokale agent. Deze kent namelijk de bestemming als geen ander en weet, dankzij zijn degelijke contacten ter plaatse, ook goed te onderhandelen met de verschillende leveranciers. Voor de vluchttarieven heb ik gebruik gemaakt van een contract dat Kuoni heeft met de luchtvaartmaatschappij South African Airways. Als touroperator verkrijg je alle prijzen in netto. Deze nettoprijzen zijn geen klantenprijzen. In België moet je hier nog BTW bij rekenen. Als touroperator ga je ook niet enkel werken met directe klanten, maar vooral met 58
reisagenten. Deze laatsten willen natuurlijk voor de verkoop van jouw product iets in de plaats: commissie. Hoeveel commissie je aan de reisagent schenkt, bepaal je zelf. Dit wordt wel op voorhand vastgelegd in een contract. De volledig prijszetting van de Cape Town Special vind je terug op pagina 48.
De distributie (plaats) „Het bepalen van een distributiebeleid bestaat erin het beste circuit te kiezen om tegen de kleinst mogelijke kostprijs zo veel mogelijk consumenten te bereiken.‟ 73 In tijden van crisis (en ook daarbuiten) is het internet de beste optie om de klant te bereiken, want het laten drukken en verdelen van brochures is een dure zaak. De Cape Town Special zal daarom eerst via een e-flyer het grote publiek bereiken en dit zowel voor de „B to B‟ als de „B to C‟.74 Op die manier leert de consument het nieuwe product kennen. Daarnaast biedt de website van Kuoni ook de mogelijkheid om te bladeren door een virtuele brochure over dit nieuwe stadsarrangement. Voor het boeken van deze reis kan je terecht bij de reisagent en bij Kuoni zelf. Je hebt de keuze uit zo‟n 550 reisagenten, verspreid over heel Vlaanderen, die de producten van deze Zwitserse touroperator aanbieden. En wanneer je het liever allemaal zelf regelt, kan je 24u op 24 en 7 dagen op 7 terecht op de website van Kuoni.
De communicatie (promotie) Een nieuw product schreeuwt om aandacht. Het is immers nog onbekend en moet de wijde wereld worden ingestuurd zodat de klant kan overgaan tot de aankoop ervan. Een nieuw product in de kijker zetten kan op zo veel verschillende manieren. Voor de Cape Town Special zal het als volgt in zijn werk gaan.75 Zoals reeds vermeld zal Kuoni een e-flyer rondsturen, zowel naar de reisagent als naar de directe klanten. Het e-mailadressenbestand aan directe klanten bestaat ondertussen al uit 20 000 verschillende e-mailadressen. De e-mail zal een inleidende tekst bevatten met in bijlage de e-brochure. Deze brochure zal het grote publiek ook kunnen raadplegen op de Kuoni-website en speciaal voor de reisagent zal hij ook te vinden zijn op de reisagentensite. Daarnaast zal ook de vakpers op de hoogte gebracht worden en zal Kuoni het stadsarrangement voorleggen aan de productmanager van Afrika met het oog op de verwerking van deze reis in de eigenlijke Afrika-brochure. De reisagent zal, na de kennismaking met dit stadsarrangement, een e-poster ontvangen die hij zelf kan afdrukken en ophangen in zijn kantoor. De Cape Town Special zal op een actieve manier ook verwerkt worden in de workshops die Kuoni sporadisch organiseert in Vlaanderen. Naast deze verscheidene inspanningen mogen we ook de kracht van de „mond-totmondreclame‟ niet onderschatten.
73
Schoukens, 2007, p. 12. B to B: business to businees (relatie Kuoni - reisagent) B to C: business to client (relatie Kuoni - directe klant) 75 Gesprek met Luc Maes, Sales & Marketing Manager Kuoni Travel Belgium op 20 mei 2009 74
59
Conclusie Er valt zo veel over authenticiteit te vertellen, maar we moeten toegeven dat de basis altijd hetzelfde zal blijven, namelijk authenticiteit is een persoonlijk gegeven. Hoe echt of nep we iets vinden hangt af van ons eigen persoon. Wie we zijn, wat we reeds hebben meegemaakt, met wie we dit hebben meegemaakt, hoe we staan ten opzichte van andere mensen en producten zijn elementen die elk op zich een invloed hebben op het beeld van authenticiteit. Authentiek zijn is „in‟. In een wereld waarin we alsmaar meer nepverschijnselen tegenkomen, zijn we op zoek naar authenticiteit. Dat weten de bedrijven maar al te goed. Te pas en te onpas maken ondernemingen gebruik van dit modewoord. Ze moeten echter wel goed beseffen dat wanneer ze gebruik maken van deze veelbesproken term, ze juist meer twijfel zullen zaaien over hun echtheid. Mensen zullen veel sneller de neiging hebben iets als authentiek te beschouwen wanneer dit nergens vermeld wordt. Touroperators moeten in het achterhoofd houden dat authenticiteit bieden meer inhoudt dan het plakken van een etiket alleen. Veel reisprogramma‟s bevatten het woord „authentiek‟ ten onrechte. Ze moeten inzien dat authenticiteit meer is dan alleen maar een fysiek gegeven. Authenticiteit zit in de beleving binnen jezelf en hier zijn ook service en comfort aan verbonden. Het beleven van authenticiteit kan enorm tegenstrijdig zijn. Zo zal de ene persoon het verblijven bij een traditionele Afrikaanse stam en leven volgens hun gewoonten dé ultieme authentieke belevenis vinden, terwijl iemand anders een gevoel van authenticiteit zal ervaren al zittend op zijn terras met zicht op de Chinese Muur. Is authenticiteit pure luxe of zit het hem net in het terugkeren naar de „oerbelevenissen‟? Ik zal je het antwoord hierop schuldig moeten blijven. Authenticiteit is jouw persoonlijke gevoel op een bepaald moment, op een bepaalde plaats. Het is voor iedereen anders. Daarnaast bleek dat de term „citytrip‟ voor verwarring kan zorgen. Wanneer ik het heb over een „stadsarrangement‟, bedoel ik niet een „citytrip‟. Bij deze laatste ligt de nadruk op de hotelovernachtingen. We kunnen dit vergelijken met een „stadsverblijf‟. Je kiest op voorhand een hotel en ter plaatse zie je dan wel verder. Je vult de reis volledig naar eigen wensen in. Een stadsarrangement beschikt over een vastgelegd programma. Het gros van de activiteiten is op voorhand geregeld zodat je ter plaatse weet waaraan je je kan verwachten. Beiden hebben voor- en nadelen. Tijdens mijn zoektocht naar stadsarrangementen op verre steden kwam ik tot de conclusie dat er bijna geen zijn. Meestal gaat het hier om verlengingen of excursies, maar geen volwaardige reizen op zich. Naast de gestegen interesse in een trip naar een verre stad is ook het aanbod vergroot. Verschillende touroperators bieden een waaier aan accommodatiemogelijkheden op trans-Atlantische steden, waaronder ook op Kaapstad. Deze stad heeft voldoende te bieden om een 5-daags programma mee te kunnen vullen. De meerderheid van de reisorganisaties plaatst een bezoek aan Kaapstad aan het begin of aan het einde van een rondreis. Er is slechts één touroperator, actief op de Belgische markt, die een volledige Kaapstad-reis aanbiedt. Ik heb dus met andere woorden maar één echte concurrent. Toch ligt aan de basis van de Cape Fascination van Terre d‟Afrique een volledig andere denkwijze dan bij mijn Cape Town Special voor Kuoni. Het arrangement van Terre d‟Afrique is enkel gericht op een bezoek aan de hoogtepunten, terwijl bij mijn 5-daagse de onderliggende authentieke beleving centraal staat, gaande van de accommodatie tot de ongewone activiteiten. Er hangt een prijskaartje aan vast, maar mijn stadsarrangement is wel de enige in zijn soort. Of dat 60
voldoende is om succes te hebben, valt op voorhand niet te voorspellen. Maar wie het schip niet ingaat, kan de wind niet in de zeilen hebben.
61
Bijlage A: Menu Bosman‟s Restaurant woensdag, 16 december 2009 ** Available daily from 12h00 – 13h30 DUO OF SALMON TROUT offered with chive crème fraîche OR LEMONGRASS-GINGER SOUP enhanced by kingklip *** PAN FRIED SILVERFISH served with braised lentils and Chardonnay foam OR MEDALLIONS OF BEEF FILLET complemented by chick peas, vegetables and its own jus *** PEACH-ROSEMARY MOUSSE accompanied by raspberry sorbet OR DUO OF COFFEE enriched with Kahlua savarin and mocha ice cream ** *
R220 per person
Cup of Filter Coffee Or Tea: R18 / Cappuccino: R25 Single Espresso: R21 / Double Espresso: R25 These are available but not included in the menu price.
62
Bijlage B: Offerte Cape Fascination van Terre d‟Afrique
OFFERTE
Onze ref.: O-BRU-8594 / Maud de Laet Uw ref.: A15523 / DE ZUTTER Datum: 19/05/2009
Best Mevrouw,
Hartelijk dank voor uw aanvraag. Wij stellen u graag het volgende voor, uiteraard onder voorbehoud van beschikbaarheid van de voorgestelde diensten. Vanaf 1 september moeten wij de tarieven « hoogseizoen » berekenen voor South African Airways en Welgelegen Guest House.
REIZIGERS DE ZUTTER/Evelien/MRS
.
X2
VLUCHTEN Datum Stat.
Vlucht
Van
Naar
08/09/09
BD
152 Brussels
08/09/09
SA
221 London HeathrowCape Town
13/09/09
SA
220 Cape Town
14/09/09
BD
145 London HeathrowBrussels
Ver.
London Heathrow17.30
Aan.
Cl.
17.40
V
OR
21.00
10.10+1
W
OR
London Heathrow18.40
06.20+1
W
OR
10.35
V
OR
08.20
63
OMSCHRIJVING REIS wed 9/09/2009 Welcome & p/up - transfert to Hotel Accomodation Cape Town Room / 1Dbl/BB
/Welgelegen Guest House / 4 night(s) / Standard
10/09/2009 :Excursion Cape Town/Cape Peninsula Tour / 1 Day 11/09/2009
: Excursion Cape Town/Cape Town Winelands Tour / 1 Day
12/09/2009 : Excursion Cape Town/Cape Town City Tour / Half Day
sun 13/09/2009 Transfert to Cape Town Airport
Airport Tax : Prijs: 488,00 Prijs voor bovenvermelde diensten : Prijs: 2.517,97 Supplement vluchten Hoogseizoen : Prijs: 118,00
TOTAAL PRIJS BTW INBEGREPEN:3123,97 EUR VOORSCHOT PER OMGAANDE:1270 EUR SOLDE TE BETALEN VOOR 27/06/2009: 1853,97 EUR
OPMERKINGEN > Inbegrepen zijn : de internationale vluchten vanuit Brussel/Luxemburg met South African Airways naar Cape Town en terug (klasse W) en British Airways/Midland via Londen (klasse S/V) luchthaventaksen 244 EUR) dd 18/05/09 - transfers per minibus (max. 7 p) - ingangen et bezoeken verblijf in de vermelde of gelijkaardige hotels - kamer en ontbijt te Welgelegen Guest House begeleiding door een ervaren Engelstalige gids - bijstand van onze lokale correspondent BTW.
64
> Niet inbegrepen zijn : Andere maaltijden - dranken - fooien - persoonlijke uitgaven reisverzekeringen
TERRE D¹AFRIQUE raadt u ten stelligste aan uw droomreis bij DE EUROPESE te verzekeren en biedt u zes verschillende formules aan. Gecombineerde formules: 0
G.T.I. Full Option De Luxe. Premie: 5,5% van de totale reissom.
0
G.T.I. Full Option Prestige. Premie: 7,0% van de totale reissom.
0
G.T.I. Full Option All Risks. Premie: 9,0% van de totale reissom.
Formules annulering: 0
G.T.I. Annulering De Luxe. Premie: 4,5% van de totale reissom.
0
G.T.I. Annulering Prestige. Premie: 6,0% van de totale reissom.
0
G.T.I. Annulering All Risks. Premie: 8,0% van de totale reissom.
Voor alle informatie (definities/waarborgen/uitsluitingen/Š) zie onze prijslijsten en onze website: www.terredafrique.com/waarborgen/reisverzekeringen Het verzekeringscontract dient tot stand te komen bij de inschrijving van de reis. Contract/Polis: BAS9006
Bemiddelaar: 30523.
0
Ik wens een verzekering (formule aanduiden).
0
Ik wens geen verzekering voorgesteld door Terre d¹Afrique.
We herinneren u eraan dat geen enkele inenting is vereist en een paspoort geldig 6 maanden na terugkomst volstaat.
65
Met vriendelijke groeten
Maud de Laet TERRE d'AFRIQUE TEL :0032 2 2180355 FAX :0032 2 2181031
[email protected] www.terredafrique.com
OK: Bevestigd CX: geannuleerd
RQ: Op aanvraag - WL : Wachtlijst - UC: Niet beschikbaar -
66
Bibliografie [1] Abercrombie & Kent. http://www.abercrombiekent.com [2] Bosman‟s Restaurant. http://www.granderoche.co.za/dining_experience/index.html [3] Brusten, E. (2009). VTB: 85 jaar en springlevend. Travelexpress, februari, p23. [4] Cape Cadogan Boutique Hotel. http://www.capecadogan.com [5] Dekker, M. (2002), Zuid-Afrika. Bloemendaal: J.H. Gottmer/ H.J.W. Becht BV, 4e druk. [6] Derre, L. (2008). De relatie tussen authenticiteit en de toeristische beleving (masterproef). KULeuven: Master in het toerisme. [7] Escape: http://www.escapetravel.be [8] Exclusive Destinations. http://www.exclusive-destinations.be [9] Gilmore, J.H. & Pine, B. J. (2008). Authenticiteit (vert.). Den Haag: Academic Press. [10] Guest House Four Rosmead. http://www.fourrosmead.com [11] Guest House Welgelegen. http://www.welgelegen.co.za [12] http://reizen-en-recreatie.infonu.nl [13] http://www.africaexperience.nl [14] http://www.campsbayinfo.com/restaurants/top-10.htm [15] http://www.corporate.canada.travel [16] http://www.gozuidafrika.com/nieuws/nieuws_detail.php?newsID=3429 [17] Iva Oa. http://www.ivaoa.be [18] Jetair: http://www.jetair.be [19] Jumelet, W. (2009). Kaapstad. Haarlem: J.H. Gottmer/H.J.W. Becht BV, 2e druk. [20] Kleine, R. (2008). Our brand values. The Link, januari, p.14. [21] Kuoni. http://www.kuoni.be. [22] Live2Travel. http://www.live2travel.eu [23] Mercer (2009). Mercer‟s 2009 quality of Living survey highlights – Global. http://www.mercer.com [24] Odysseus. http://www.odysseus.be. [25] P.V.O. (2008). Variëteit troef bij Zuid-Afrika Reiscenter. Info Travel, oktober [26] P.V.O. (2009). Pegase wil antidotum zijn tegen onheilsberichten. Info Travel, maart, p26. [27] Pegase. http://www.pegase.be [28] Piët, S. (2003). De emotiemarkt. http://www.managementboek.nl/boek/ 9789043008051/de_emotiemarkt_susanne_pit [29] Proflight. http://www.proflight.be [30] Restaurant Two Oceans. http://www.capepoint.co.za/twooceans.html [31] Schoukens, L. (2007). Marketing (cursus). Howest: Toerisme en recreatiemanagement. [32] Schumacher, D. (2000). Zuid-Afrika. Houten: Van Reemst Uitgeverij. [33] Sensations. http://www.travel-sensations.com [34] Staralliance. http://www.staralliance.com [35] Terre d‟Afrique. http://www.terredafrique.com/nl/home.html [36] Thika Travel. http://www.thikatravel.com [37] Travel Magazine (2008). Citytrips blijven scoren. Travel Magazine, oktober, p. 5761. [38] Travel Magazine (2008). Duurzaam toerisme in Zuid-Afrika. Travel magazine, september, p.44-45.
67
[39] Travel Magazine (2009). Citytrips blijven succesvol. Travel Magazine, maart, p. 3740. [40] Travel Magazine (2009). Opening One&Only Cape Town. Travel Magazine, maart, p32. [41] Vergelegen. http://www.vergelegen.co.za [42] VTB. http://www.vtb-reizen.be [43] Walckiers, K. (2009, 25&26 april). De 100 plekken die je gezien moet hebben. De Gentenaar, p.2-7. [44] WES (2008). Resultaten zomer 2008 – Tendensen winter 2008/2009. http://www.abto.be/html/nl/nieuws.htm [45] Wiele, G. van der (2008). Toeristische reisverzekering (cursus). Howest: Toerisme en recreatiemanagement. [46] Zuid-Afrika Reiscenter. http://www.zuidafrika.com [47] Petitjean, F. (2008, 20 november). Ode aan de authenticiteit. De Standaard, p.E10.
68
69
70
