Samenstelling & Redactie Marijke Moyson

Jaarverslag 2010

Colofon

Inhoud

Samenstelling & Redactie Marijke Moyson

Colofon 2

Met bijdragen van Dirk De Wilde, Hans Canters, Ive Bogaerts, Magalie Schotte, Saar Van Hauwermeiren, Marieke Poissonnier, Eline Demey, Hanna De Groote, Katleen Blomme, David Berg

Oxfam-Wereldwinkels:

Lay-out Grafische dienst Oxfam-Wereldwinkels Verantwoordelijke uitgever Joris Rossie Ververijstraat 15-17 | 9000 Gent Oxfam-Wereldwinkels werd in 2010 ondersteund door • FOD Buitenlandse Zaken - DGD • 11.11.11. • Provincie Oost-Vlaanderen • Provincie Vlaams Brabant • Vlaamse Gemeenschap - Agentschap Internationale Samenwerking • European Union - DG Development & Cooperation (Europe Aid) • Provincie West-Vlaanderen

Voorwoord 3

1 missie, 3 kernelementen Oxfam-Wereldwinkels: een beweging met maximale inspraak

7

Oxfam-Wereldwinkels: een beweging van vrijwilligers Verhalen uit het wereldwinkelveld

9 13

Oxfam-Wereldwinkels: een beweging met partners

14

De impact van eerlijke handel

20

Oxfam-Wereldwinkels: Het Zuiden

22

Promotiecampagnes voor meer fair trade 23 Het politieke werk van Oxfam-Wereldwinkels

24

Oxfam-Werelwinkels in de media

30

Financieel verslag

32

Duurzaamheidsverslag

36

foto cover: Griet Hendrickx ed. oww: nov 2011 - 267 art. nr.: 08524 | 2 | Jaarverslag 2010 | Oxfam-Wereldwinkels

5

Voorwoord

Fair trade als een duurzame economische ontwikkelingsstrategie

Beste vrijwilliger, Beste sympathisant of klant van Oxfam-Wereldwinkels, Geachte lezer van dit jaarverslag, In dit jaarverslag brengen wij U het verhaal van Oxfam-Wereldwinkels in 2010 in woord en beeld. Een terugblik, gekruid met een stevige toekomstvisie. Voor de vierde maal op rij brengen we dit verslag volgens de principes van het GRI, een model dat stilaan is uitgegroeid tot de standaard voor duurzaamheidverslaggeving. Openheid, transparantie en een gezonde zelfkritische benadering zijn hiervan de ingrediënten. Het hoogtepunt van 2010 was ongetwijfeld onze ‘chocoladecampagne’. Gesteund door meer dan 50.000 handtekeningen en op basis van een stevig dossier, hebben we de strijd tegen de ergste vormen van kindslavernij in de cacaosector tot in de commissie ‘Jeugd’ van het Vlaams Parlement gebracht. Een campagne met ruime weerklank in de media en vooral in de hele cacaosector. Hét bewijs van onze slagvaardigheid als beweging. Met onze actie ‘Smeer ze’ werd fair trade in vele basis- en middelbare scholen een actief en doorleefd gebeuren. Met onze definitie van fair trade als ‘een duurzame economische ontwikkelingsstrategie’ hebben we onze ‘unieke positie’ binnen de fairtradewereld verder scherp gesteld en onderbouwd. Met de steun van het nieuw

opgerichte Partnerfonds en met de overheidssubsidies van het DGD konden enkele van onze partners in Afrika belangrijke stappen vooruit zetten in hun ontwikkeling. In 2010 werd gestart met de partnerbanden en partneradoptie in functie van de ontvangst in 2011 van 20 van onze partners. Zo groeide in vele groepen de verbondenheid met onze partners in het Zuiden. Een verbondenheid die we de komende jaren nog willen versterken en uitbreiden. We namen afscheid van onze Gedelegeerd bestuurder Koen Van Bockstal. We danken hem voor de manier waarop hij onze organisatie heeft versterkt en de fairtradegedachte in nationaal en internationaal verband heeft uitgedragen. Tijdens de moeilijke periode van overgang zorgden het directiecollege en alle medewerkers voor de nodige continuïteit in de werking. Eind 2010 mochten we na een lange zoektocht onze nieuwe gedelegeerd bestuurder, Joris Rossie, verwelkomen. We wensen hem alvast een lange, boeiende en succesvolle periode toe bij OxfamWereldwinkels en Oxfam Fairtrade.

veranderingen in het fairtradeveld en de uitdagingen die ons dit stelt. Onze dankbaarheid gaat in de eerste plaats uit naar onze talloze vrijwilligers en onze professionele medewerkers. Zij zijn en blijven het hart van onze beweging en het fundament van onze organisatie. Speciale dank ook aan onze partners in het Zuiden met wie we meer dan ooit een grote familie vormen. Dank ook aan al onze bondgenoten in het economische, politieke en sociale weefsel van onze maatschappij. Onze collega fairtraders nodigen we uit om ook in de komende jaren, samen met ons, blijvend de lat hoog te leggen voor fair trade en prioriteit te geven aan kleine en achtergestelde producenten. Veel leesplezier. Dirk De Wilde, voorzitter Raad van Bestuur Oxfam-Wereldwinkels

Op financieel vlak konden we een begroot verlies ombuigen in een licht positief resultaat. Oxfam-Wereldwinkels vzw is eind 2010 een financieel gezonde organisatie, maar de dalende omzet tijdens het jaareinde noopt ons tot voorzichtigheid voor 2011. We geloven in onze eigen kracht, maar we zijn niet blind voor de

Jaarverslag 2010 | Oxfam-Wereldwinkels | 3 |

foto: Tineke D'haese

| 4 | Jaarverslag 2010 | Oxfam-Wereldwinkels

Oxfam-Wereldwinkels: Eén missie met drie kernelementen De missie van OxfamWereldwinkels “Oxfam-Wereldwinkels is een democratische vrijwilligersbeweging die door haar strijd voor een rechtvaardige wereldhandel opkomt voor ieders recht op een menswaardig leven.” Drie kernelementen 1. De strijd voor een rechtvaardige wereldhandel zal nooit succesvol zijn als we niet kunnen rekenen op de vele duizenden vrijwilligers die zich elke dag inzetten om de bevolking te sensibiliseren tot een concrete verandering in hun gedrag. De ondersteuning van die democratische vrijwilligersbeweging is een hoeksteen in onze missie. 2. De strijd voor een rechtvaardige wereldhandel gaat verder dan de verkoop van producten van eerlijke handel. Oxfam-Wereldwinkels begeeft zich ook op het terrein van internationale handelsverdragen, wetgeving, maatschappelijk verantwoord ondernemen, duurzame ontwikkeling,... We willen niet enkel het lot van onze eigen producentenpartners verbeteren, maar ook streven naar duurzame veranderingen in de globale handelsverhoudingen tussen Noord en Zuid. Dat we daarvoor zelf een verkoopsmodel hanteren, verhoogt onze geloofwaardigheid en zorgt ervoor dat alle economische actoren ons au sérieux nemen. 3. Onze strijd voor een rechtvaardige wereldhandel kadert in een ruimere doelstelling die we delen met vele andere (niet-gouvernementele) organisaties: ieders recht op een menswaardig leven. Onze missie beklemtoont de structurele band met de hele Noord-Zuidbeweging in België en internationaal.

Fair trade opnieuw gedefinieerd Eerlijke handel = een bijdrage tot een menswaardig inkomen voor achtergestelde producenten, vooral in het Zuiden = zo rechtstreeks mogelijke aankoop met maximale transparantie = kiezen voor capaciteitsopbouw van achtergestelde producenten = respect voor mens en milieu = duurzaam partnerschap = werken aan rechtvaardige handelsregels op lokaal, nationaal en mondiaal niveau Begin 2010 keurde de algemene vergadering van Oxfam-Wereldwinkels een strategische toekomstnota goed die ervoor moet zorgen dat Oxfam-Wereldwinkels zijn voortrekkersrol in de fairtradewereld blijft behouden. Hiervoor zetten we in op onze invulling van de definitie van fair trade en onze positie binnen het uitdeinende fairtradeland-

vereniging zonder winstoogmerk (vzw) Nationaal Secretariaat: Ververijstraat 17 9000 Gent

schap. Oxfam-Wereldwinkels ziet fair trade als een duurzame, economische ontwikkelingsstrategie. De activiteiten van Oxfam-Wereldwinkels vertrekken vanuit verontwaardiging over onrecht in de handelsverhoudingen tussen Noord en Zuid. Ons antwoord hierop is een solidaire houding en het geloof dat handel als een hefboom voor ontwikkeling van achtergestelde producentengroepen kan dienen. We positioneren en promoten fair trade veel meer als ontwikkelingsstrategie voor kleine en/of achtergestelde producenten en niet alleen als handel op zich. We erkennen met andere woorden dat handel alleen onvoldoende is als katalysator voor de kleine en/of achtergestelde producenten en dat partnerassistance noodzakelijk is. Ofschoon we opereren binnen een geglobaliseerde markteconomie, doen we aan handel binnen een aantal sociale en ecologische grenzen. Binnen de NoordZuid sector nemen we een unieke positie in waarbij we concrete handel als hefboom gebruiken voor de ontwikkeling van producenten in het Zuiden. Bovendien bieden wij de consument een concreet en gemakkelijk alternatief hande-

“OxfamWereldwinkels is een democratische vrijwilligersbeweging die door haar strijd voor een rechtvaardige wereldhandel opkomt voor ieders recht op een menswaardig leven.” Jaarverslag 2010 | Oxfam-Wereldwinkels | 5 |

lingsperspectief om solidair te zijn in het aankoopgedrag. Binnen de huidige fairtradesector bewaren we uitdrukkelijk de kracht van de beweging, onze expliciet maatschappelijk-politieke component en de keuze voor kleine producenten, als cruciale pijlers.

215 winkels, één merk van eerlijke handel Oxfam-Wereldwinkels vzw, de voornaamste organisatie van eerlijke handel in België, is het best gekend voor zijn netwerk van 215 wereldwinkels. We verkopen er 180 voedingsproducten van een honderdtal producentengroepen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Je herkent die producten aan het merk Oxfam Fairtrade. De meeste wereldwinkels verkopen ook handwerkproducten, vaak op een traditionele manier en met duurzaam materiaal vervaardigd. Je herkent deze producten aan het merk van onze leveranciers Oxfam-Made in Dignity en Fair Trade Original.

| 6 | Jaarverslag 2010 2009 | Oxfam-Wereldwinkels

Oxfam Fairtrade: het merk voor voedingsproducten van eerlijke handel Oxfam-Wereldwinkels vzw heeft zijn handelsactiviteiten ondergebracht in Oxfam Fairtrade cvba. Deze cvba koopt voedingsproducten aan bij producentengroepen in het Zuiden, die worden goedgekeurd en opgevolgd door OxfamWereldwinkels. De aankoop gebeurt aan de voorwaarden van de eerlijke handel. Oxfam Fairtrade verdeelt de voedingsproducten via verschillende kanalen: de wereldwinkels in Vlaanderen en Wallonië, wereldwinkels in andere Europese landen, grootverbruikers en retail (supermarkten). De vzw Oxfam-Wereldwinkels is meerderheidsaandeelhouder van de cvba Oxfam Fairtrade.

Oxfam-Wereldwinkels: een beweging met maximale inspraak Algemene Vergadering De Algemene Vergadering bepaalt strategische lijnen van de werking van Oxfam-Wereldwinkels. Ze spreekt zich uit over de jaarplanning, de begroting en de toetreding van nieuwe leden. Ze beslist over alle beleidsplannen voorgesteld door de Raad van Bestuur. Bovendien controleert ze en stimuleert ze de Raad van Bestuur, waarvan zij de leden kiest. De Raad van Bestuur werkt de richtlijnen uit die de Algemene Vergadering vast¬legt en staat in voor de dagelijkse beslissingen. Een aantal commissies en werkgroepen adviseert en ondersteunt de Raad van Bestuur en de verschillende diensten van het secretariaat. De 215 plaatselijke wereldwinkels bepalen autonoom hun werking, in zoverre die past binnen het natio-nale beleid. Maar steeds is het de betrachting om zoveel mogelijk vrijwilligers bij het plaatselijk beleid te betrekken. Alle plaatselijke wereldwinkels kunnen lidmaatschap (met stemrecht) van de Algemene Vergadering aanvragen. Elke stemgerechtigde wereldwinkel heeft één stem. Op 31/12/2010 waren er 100 stemgerechtigde wereldwinkel, een status quo ten opzichte van 2009. Oxfam-Magasins du monde, Oxfam-Solidariteit en Fair Trade Original zijn als waarnemers in de Algemene Vergadering aanwezig. In 2010 waren er Algemene Vergaderingen op 30 januari (Antwerpen), 10 juni (Gent) en een Buitengewone Algemene Vergadering op 11 september (Gent). Deze Buitengewone Algemene Vergadering werd georganiseerd ter goedkeuring van een beleidsplan waarmee we subsidies aanvragen in het kader van onze erkenning als sociaal culturele vereniging door de Vlaamse Gemeenschap.

Democratische Structuur Oxfam-Wereldwinkels vzw

Raad van Bestuur De leden van de Raad van Bestuur worden gekozen door de Algemene Vergadering voor een mandaat van drie jaar. Een mandaat is onbezoldigd. De voorzitter heeft geen operationeel leidinggevende rol en vertegenwoordigt Oxfam-Wereldwinkels vzw in de Algemene Vergadering van Oxfam Fairtrade cvba. Er zijn minimum vijf en maximum twaalf leden. Slechts zeven mogen van hetzelfde geslacht zijn. Minstens twee derde van de bestuurders moet een uitgesproken band hebben met een plaatselijke wereldwinkel, een commissie, een werkgroep of de werking van het nationaal secretariaat. De Raad van Bestuur vergadert maandelijks. Op 31/12/2010 maakten de volgende mensen deel uit van de Raad van Bestuur van OxfamWereldwinkels: Dirk De Wilde (voorzitter) °1947, bestuurder sinds 2001. Dirk De

Wilde werkte van 1979 tot 2010 als secretaris-boekhouder in het Observatieen Behandelingscentrum voor gedragsmoeilijke jongeren ter Wende in Leuven. Hij heeft een jarenlange ervaring met beleidswerk in de Noord-Zuidbeweging en is stevig verankerd in Oxfam-Wereldwinkels via zijn engagement in de wereldwinkel van Wilsele en de Leuvense regiowerking. Pieter Vercruyssen (ondervoorzitter) °1954, bestuurder sinds 2003. De manager van Max Mobiel (mobiliteit) stelt vooral zijn financiële kennis ter beschikking van Oxfam-Wereldwinkels. ”OxfamWereldwinkels is de stuwende kracht die aan bewustwording doet in de relatie Noord-Zuid, Oxfam Fairtrade ondersteunt dit idee als handelsmaatschappij.” Jan Cuyckens °1943, bestuurder sinds 2007. Klinisch psycholoog Jan Cuyckens werkte als hulpverlener in Venezuela en Chili, en later bij Kluwer, Fotek en Standaard Boekhandel. Zijn kennis en ervaring over Jaarverslag 2010 | Oxfam-Wereldwinkels | 7 |

verschillende facetten van het bedrijfsleven stelt hij graag ten dienste van “een organisatie waarvan de kracht ligt in de gedreven inzet van talloze vrijwilligers” en wil hij er vooral over waken dat in alle geledingen de natuurlijke "Zuid"reflex gecultiveerd wordt. Pieter-Jan Van de Velde °1980, bestuurder sinds 2004. “Ik hecht veel belang aan het actie- en lobbywerk van onze organisatie, maar besteed evengoed veel aandacht aan het bewegingswerk”, zegt de stafmedewerker Kwaliteitszorg bij de Vlaamse Interuniversitaire Raad. “We zijn geworden wat we zijn dankzij onze bijna achtduizend vrijwilligers en hun voorgangers. Als jongere hecht ik eveneens veel belang aan ons jongerenwerk.” Dimp Verheyen ° 1953, bestuurder sinds 2008. Maatschappelijk werkster Dimp Verheyen is actief in de Bijzondere Jeugdzorg. “Mijn motivatie? Steeds de juiste verbinding proberen te maken tussen Oxfam-Wereldwinkels en Oxfam Fairtrade.” Als vrijwilligster in de wereldwinkel van Geel is Dimp Verheyen “ontvankelijk voor wat vrijwilligers proberen duidelijk te maken om uiteindelijk een daadwerkelijke solidariteit in stand te houden”. Alphons Van Dyck °1959, bestuurder sinds 30 januari 2010. Fons Van Dijck is gespecialiseerd in strategische adviezen op vlak van merkpositioneringen en communicatiestrategieën. Hij doceert aan de Vrije Universiteit van Brussel. Voor zijn overstap naar VVL BBDO in 2011, werkte hij bij Telenet en was hij directeur communicatie voor de toenmalige SP. Kris Coenegrachts °1951, bestuurder sinds 30 januari 2010. Kris Coenegrachts is sinds jaar en dag actief in de welzijnssector, met als specialiteit beheer van social non profit organisaties. Hij heeft een sterke affiniteit met het besturen van pluralistische progressieve organisaties. Karolien De Prez °1982, bestuurder sinds 30 januari 2010. Karolien De Prez heeft ervaring in communicatie en zij wil meewerken aan de optimalisatie van de communicatie tussen de beweging en het Nationaal Secretariaat. May Verheijen Bestuurslid sinds 1997 is sinds december 2010 geen lid meer van de Raad van Bestuur

Plaatselijke vrijwilligersgroep De beweging heeft zowel stemgerechtigde als niet-stemgerechtigde wereldwinkels. Beiden zijn erkend als OxfamWereldwinkel. Ze engageren zich om de | 8 | Jaarverslag 2010 | Oxfam-Wereldwinkels

doelstellingen en de drie pijlers van de beweging in hun werking vorm te geven.

Commissies & Werkgroepen Van een commissie of werkgroep maken zowel vrijwilligers uit plaatselijke wereldwinkels als personeelsleden deel uit. Er bestonden in 2010 een commissie Verkoop- & Marketing, een Jongerencommissie en een Partnercommissie. Commissie Verkoop & Marketing 2010 De Commissie verkoop & marketing vergaderde 2 maal onder het ondervoorzitterschap van Tony Alleman en 1 maal onder het voorzitterschap van May Verheyen. Na een zoektocht van haast een jaar, stelde May zich in het najaar kandidaat om het voorzitterschap van deze commissie op zich te nemen. Omwille van de slechte weersomstandigheden werd de vergadering van eind november afgelast. In 2010 telde de commissie 18 leden waarvan er gemiddeld elke vergadering 11 aanwezig waren. Net als de voorgaande jaren vormt het strategische marketingplan 2008-2013 de leidraad doorheen de commissievergaderingen. Zo kreeg het look&feel project, waarbij we streven naar meer beleving en zichtbaarheid van onze partners in de Wereldwinkels, verder vorm. Op basis van de aanbevelingen van het communicatiebureau Popai werden er materialen ontwikkeld die aan het kritische oog van de commissieleden werd onderworpen. Er werd gestart met een testfase in 10 Leuvense en Gentse Wereldwinkels en in het najaar 2010 ondergingen de eerste Wereldwinkels een make-over. Ter voorbereiding van de AV van juni 2010, vroeg de RvB aan de commissieleden om zich te buigen over de nota’s rond grootverbruik en het erkenningcontract van de Wereldwinkels. Beide nota’s werden uitvoerig besproken o.a. in aanwezigheid van de voorzitter van de RvB Dirk De Wilde en allerlei vragen en suggesties werden terug meegenomen naar de RvB. Een ander belangrijk thema dat in het najaar aan bod kwam was het assortiment binnen de Wereldwinkels. Waar er in 2009 vooral werd gekeken naar een uitbreiding van artisanaatleveranciers, werd er dit jaar vooral gekeken naar de mogelijke uitbreiding van het aantal voedingsleveranciers. De collega’s van Oxfam-Fairtrade presenteerden een plan waarbij het huidige aanbod OFT voedingsproducten zou worden beperkt met een focus op een 4-tal belangrijke productgroepen. Ter ‘compensatie’ werd er gekeken naar een aanvullend aanbod vanuit andere fairtradeleveranciers zoals Maya, FTO en Ethiquable. Tot slot lichtten de collega’s van OFT t.a.v. de commissieleden een tipje van de verpakkingssluier op waarbij werd aangegeven dat het de bedoeling was

om de 7 jaar oude verpakkingslijn te hertekenen en aanvullend naast het merk Oxfam Fairtrade ook een 'baseline’ gelanceerd wordt, "So Fair, So Good". Op het moment van de laatste commissievergadering stonden deze plannen echter nog maar in hun kinderschoenen waardoor het helaas onmogelijk was om concrete voorstellen af te toetsen en te beoordelen. Naast deze beleidslijnen, kwamen er ook nog enkele meer ‘operationele’ thema’s aan bod zoals o.a. de jaarpromoplanning, de Week vd Fair Trade en de Prijs Mark Vandenbraembussche. Jongerencommissie De jongerencommissie (of JoTeam) is dé jonge bende in Oxfam-Wereldwinkels nationaal. Het JoTeam is een permanente adviserende commissie binnen de nationale beleidsorganen van OxfamWereldwinkels die het thema jongeren zoveel mogelijk tracht te integreren binnen de beweging. Ze kwam in 2010 zes keer samen onder leiding van Marlies Hermans (inclusief een startdag en een ‘denktankweekend’). Ze superviseerde onder meer het jongerenweekend Prikkel, volgde het nieuwe concept WOS-inactie op en stak Mondiaal Kabaal in een nieuw jasje. Partnercommissie De Algemene Vergadering van OxfamWereldwinkels heeft de bevoegdheid om ‘het globalepartnerbeleid van OxfamWereldwinkels (en dus ook van Oxfam Fairtrade) vorm te geven en op te volgen’,toegekend aan de Partnercommissie. De partnercommissie is opgericht door en rapporteert aan de Algemene Vergadering. Jaarlijks legt zij haar activiteitenverslag voor aan de Algemene Vergadering. Deze verantwoording blijft cruciaal: het betekent dat de vertegenwoordigers in deze commissie rechtstreeks gemandateerd zijn uit de basis en vanuit deze dynamiek onafhankelijk mee vorm geven aan het partnerbeleid van Oxfam-Wereldwinkels/Oxfam Fairtrade. Op de Algemene Vergadering van 30 januari 2010 werd een nieuwe partnercommissie aangesteld voor de duur van twee jaar. 2010 werd aangevat met 33 leden, in de loop van het jaar kwamen er drie leden bij. 2010 werd afgesloten met 36 leden in de Partnercommissie. De Partnercommissie kwam in 2010 zes keer samen. Drie, reeds voordien goedgekeurde, partners werden terug als kernpartners aanvaard (MCCH-La Carlita/Equador/confituren, Recocarno/Haïti/koffie en Cercle des Sécheurs/Burkina Faso/gedroogde mango’s). Er werden drie nieuwe kernpartners goedgekeurd (La Riojana/Argentinië/wijn, Sopacdi/ Congo/koffie en Muungano/Congo/koffie). Op het einde van 2010 sloten we af met 55 kernpartners.

Oxfam-Wereldwinkels: een beweging van vrijwilligers

215 wereldwinkels Eind 2010 werden de verschillende winkels en verkooppunten opgelijst omdat in de loop van 2011 een nieuwe erkenningsronde gehouden word. We kwamen uit op een telling van 215 winkels. Onze beweging telt daarnaast drie studentenwerkingen (Brussel, Gent, Leuven). De jongerenwerkingen hebben hun band met de reguliere winkelwerkingen gelost de voorbije jaren. Momenteel tellen we nog hier en daar een jongerenwerking, verbonden aan een winkelwerking (Kortrijk/Izegem en Noord-Limburg). 11 wereldwinkels en 2 regio’s werkten met betaald personeel, samen goed voor 29,95 voltijdse lokale beroepskrachten. Ze coördineren de wereldwinkel of nemen taken zoals educatie, vrijwilligersmanagement, scholenwerk en grootverbruik voor hun rekening.

23 regiowerkingen De 215 wereldwinkels zijn onderverdeeld in 23 regionale werkingen. In 5 regio's bestaat er een clusterwerking: Gent (algemeen), Hei en Polder, Leuven (educatie), Antwerpen (educatie), Kempen (algemeen). De regio’s worden opgevolgd door drie regiocoördinatoren. Hun taak bestaat erin lokale wereldwinkels te ondersteunen, de regionale samenwerking te bevorderen en het verkoopsnetwerk te versterken. In 2010 organiseerden de regio’s 12 regionale Trefdagen waaraan 687 vrijwilligers deelnamen. Plaatselijke wereldwinkeliers volgden er verschillende basisvormingen en workshops. Het organiseren van regionale vormingsmomenten zit in de lift en blijft een prioriteit binnen de interne vorming.


foto: CVG

7707 vrijwilligers In 2009 rondden we de kaap van 8000 vrijwilligers, maar in 2010 daalt dit aantal tot 7707 onder meer door een opruimactie in ons adressenbestand. Wanneer we de cijfers op groepsniveau bekijken zien we dat de instroom groter is dan de uitstroom. Hiervan zijn 33% mannen en 67% vrouwen. Het percentage mannen neemt voor de eerste keer in een aantal jaar toe (in 2009 telden we voor het derde jaar op rij amper een kwart mannen in de beweging). De grootste groep vrijwilligers vinden we in de leeftijdscategorie 50 tot 60 jaar. Deze verschuiving van de gemiddelde leeftijd naar boven is al twee jaar bezig. Jong geweld Het aantal jongeren (jonger dan 30 jaar) blijft dalen naar 16% (17% in 2009, 18% in 2008).


Vakbeurs

Op 11 september, in het ICC in Gent, maakten 500 deelnemers uit 150 wereldwinkels kennis met het nieuwe aanbod van onze leveranciers. Er waren verschillende workshops rond lokale communicatie en PR, beleving in de wereldwinkel, partnerbanden en partneradoptie, labels en voedingsproducten en de chocoladecampagne “Kindslavernij lust ik niet”.

Vormingsmenu: vorming op maat

Het vormingsmenu bestond dit jaar opnieuw uit een mix tussen vorming dicht bij huis en wanneer jij het wil (à la carte) en een aantal vaste vormingsmomenten (menu du jour). Nieuw in 2010 waren de uitgewerkte vormingen rond Thema in de Kijker. In totaal gingen er in 2010 21 a la carte vormingen door en 18 menu du jour vormingen. De korte Thema in de Kijker vormingen werden gebracht op 133 medewerkersvergaderingen. De uitgebreide Thema in de kijkervorming werd gebracht bij 28 groepen. Het aantal aparte vormingen daalt in het voordeel van het aantal Regionale Trefdagen.

Leerkrachten spelen wereldwinkels

Op 30 april organiseerde OxfamWereldwinkels een lerarendag voor leerkrachten van het secundair onderwijs. Leerkrachten en leerkrachten in opleiding wisselden ervaringen uit rond het thema “Wereldwinkelen op school”. 10 leerkrachten namen deel aan deze lerarendag.

Overzicht aantal wereldwinkels per provincie (situatie op 31/12/2009) Antwerpen

Vlaams-Brabant en Brussel

Limburg

Oost-Vlaanderen

WestVlaanderen

Totaal

Erkende OxfamWereldwinkels

67

34

26

55

33

215

Stemgerechtigde wereldwinkels (lid AV vzw)

39

16

9

20

16

100

Leden van de PartnerCommissie

36

Lid commissie Verkoop en Marketing

18

Leeftijd wereldwinkeliers 2009



Verhalen uit het wereldwinkelveld

Wat zal Annie Schoofs in Sint-Truiden bekokstoven met Blanca Rosa Molina? Zal Josete de aftrap geven van FC Rupelmonde of Westerlo ? Zullen Sint-Niklaas en Mechelen echt het land van (choco)melk en honing worden? Op vraag van enkele vrijwilligers startte Oxfam-Wereldwinkels in 2008 het concept ‘partnerbanden’ op. In de aanloop naar de veertigste verjaardag in 2011 breidt Oxfam-Wereldwinkels dat verder uit.

Wilsele heeft iets met Zuid Afrika Heel wat wereldwinkeliers willen rechtstreeks contact met de partners uit het Zuiden. Oxfam gelooft ook dat partnercontacten heel motiverend werken en stimuleert daarom de uitbouw van een stevige partnerband. Stap één is het kiezen van een partner waarmee de wereldwinkel in contact wil komen. Die keuze is meestal heel persoonlijk. De wereldwinkel in Wilsele bijvoorbeeld houdt contact met Stellar Organics, een Zuid-Afrikaanse wijnpartner, omdat velen uit de groep ‘iets hebben’ met dat land. Een vrijwilliger heeft er gewerkt, iemand anders liep er ooit stage. “Zelf ging ik voor Broederlijk Delen op inleefreis naar Zuid-Afrika”, legt Marie-Claire Ongenaert, de voorzitter van de wereldwinkel in Wilsele-Wijgmaal uit.

Gent in het Spaans, Overpelt aan de thee en Antwerpse herinneringen aan de mango’s De Gentse wereldwinkels houden contact met de drie Paraguayaanse suikerproducenten. “Omdat veel medewerkers Spaans spreken”, motiveert Rona Kennedy, educatie- en actieverantwoordelijke van de wereldwinkel in het Gentse centrum, hun keuze. De wereldwinkels in Overpelt en Antwerpen hebben een band met een partner aan wie ze al eens een bezoek brachten. “Omdat we hen al eens persoonlijk ontmoetten, kozen wij voor Kayonza Tea Factory in Uganda”, vertelt Chris Kerkhofs, lid van de coördinatieploeg van de wereldwinkel in Overpelt. Iris Saerens, de educatieverantwoordelijke van Oxfam-Wereldwinkel Antwerpen houdt na haar bezoek aan Cercle des Sécheurs in Burkina Faso ook contact met de partner.

Veertig jaar 20 wereldwinkelgroepen bereiden zich in 2010 voor op de komst van 20 partners uit het Zuiden. De partners komen allemaal van coöperaties waar we zeer nauw mee samenwerken. Op hun programma staat een seminarie waar we ons afvragen wat de toekomst van fair trade kan zijn, een paar dagen ontvangst door “hun” wereldwinkelgroep en een Partnerdag in de Gentse Vooruit. De bedoeling van deze uitwisseling is ook meer wereldwinkelgroepen aansporen om van een partnerband naar een partneradoptie te gaan.


Oxfam-Wereldwinkels: een beweging met partners

Partnerwerking De economische ontwikkelingsstrategie achter fair trade of ook handel als hefboom voor ontwikkeling van achtergestelde producentengroepen is een kind van de Zuiddienst en de Partnercommissie. De Zuiddienst is de laatste jaren constant in evolutie geweest, zowel inhoudelijk als vormelijk: • De Zuiddienst (Oxfam-Wereldwinkels) en de aankoopdienst (Oxfam Fairtrade) werken volledig samen : collega’s van OWW en OFT trekken meer en meer samen naar het Zuiden om producenten en productenwerking maximaal op elkaar af te stemmen. • De verschuiving in denken wordt zeer concreet in de manier waarop omgegaan wordt met partners in het Zuiden - We werken aan een constant proces van duurzame ontwikkeling bij achtergestelde producentengroepen in het globale zuiden. - Onze aanpak is en blijft economisch. Dit is een duidelijke keuze én onze core-business. Ontwikkeling moet een duidelijke economische dimensie hebben en daaraan gekoppeld een sociale en ecologische dimensie. - Willen producentengroepen, boeren,coöperaties,familiebe drijven, regio’s … zich uit de armoede trekken, dan moeten ze, in elke markteconomie, in hun materiële behoeften kunnen voorzien. - Geld is nodig om zich te ontwikkelen; om kinderen naar school te sturen, gezond te blijven/te worden, een opleiding te volgen, sociale vaardigheden aan te leren, zich te organiseren enz.. (afgeleid uit het boek ‘Ontwikkeling en Solidariteit’, Francine Mestrum; Epo, 2010) Met deze economische ontwikkelingsstrategie geeft OxfamWereldwinkels een specifieke invulling aan fair trade en eisen we de pioniersrol op in deze werkwijze met onze partners: potentiële en bestaande producenten begeleiden naar en op de economische markt (dus handel en ondersteuning) én medepartners worden in hun en onze economische structuren en samenwerkingsverbanden zoals CLAC, (Coordinadora Latinoamericana y del Caribe de Comercio Justo), AFN (African Fairtrade Network) en NAP (Network of Asian Producers) en eventuele andere samenwerkingsverbanden, eveneens in het Noorden. In deze samenwerkingsverbanden hebben we de kans wederkerige relaties op te bouwen en op die manier gezamenlijk meer macht te krijgen om economische machtsverhoudingen


(lokale en globale) en oneerlijke handelsregels aan te klagen en te wijzigen. Juist door deze economische ontwikkelingsstrategie kunnen we de essentie benadrukken hoe de ‘Global South’ via fair trade zich verder duurzaam kan ontwikkelen.

Partnerfonds In 2010 zag ook het Partnerfonds het licht. Het partnerfonds (voluit Fonds voor duurzame economische ontwikkeling in het Zuiden) is een fonds waarmee we actief alternatieve geldbronnen zoeken, om op een meer systematische en beleidsmatige manier, adequaat en soepel inspelen op ernstige en onverwachte situaties waar achtergestelde producenten mee te maken krijgen. Het fonds kan ondersteuning bieden op vlak van management, verduurzaming van productie- en verwerkingsketen, kwaliteitsverbetering, markttoegang, marktstudies, organisatieversterking, netwerking, fairtrade- of biocertificering, productontwikkeling en aandelenparticipaties in producentengroepen en aanverwante bedrijven. Door de verkoop van producten van eerlijke handel scheppen we markttoegang voor achtergestelde producenten en ondersteunen we boeren en hun coöperaties in ontwikkelingslanden. Maar de uitdagingen voor de producenten zijn soms zeer groot: • problemen met infrastructuur (gebouwen, wegen, energie, informatica, etc.) • gebrek aan economische knowhow • gebrek aan verwerkingscapaciteit (technologie, verpakkingsmogelijkheden, etc) • strenge Europese standaarden met hoge eisen voor producten, die uitvoermogelijkheden voor voornamelijk Afrikaanse boeren bemoeilijkt. Hoe werkt het? De vraag naar ondersteuning komt van de producent. De Zuiddienst van Oxfam-Wereldwinkels screent het project, doet de opvolging en evalueert en rapporteert uiteindelijk aan de Partnercommissie, de Raad van Bestuur en aan de wereldwinkels die hebben bijgedragen. Het Partnerfonds werd opgericht met de steun van de Vlaamse Gemeenschap

4 soorten partners Oxfam-Wereldewinkels onderscheidt 4 soorten partners a) kernpartners b) niet-kernpartners c) FLO partners waarvan we structureel doch beperkt aankopen d) FLO partners waar we eenmalig van aankopen

a) Kernpartners

NIEUWE KERNPARTNERS:

Kernpartners zijn producentengroepen waarin Oxfam-Wereldwinkels bijzondere energie investeert. Oxfam-Wereldwinkels had op 31/12/10 vijfenvijftig kernpartners. In 2010 kregen we een verschuiving van 3 gestemde partners die kernpartners werden. De 3 partners hebben een partnerof stedenband in Vlaanderen die de zichtbaarheid en de wederzijdse solidariteit vergroten. In totaal leverde 2010 vijf nieuwe kernpartners op (zie kader rechts)

MCCH – La Carlita, Equador: confituren

Partners sinds 1993. Via MCCH hebben we de confituren (braambes en guave) van Carlita geïmporteerd en de samenwerking opgestart. De gemeente Evergem heeft een stedenband met Facundo Vela, de parochie en het dorp waar La Carlita gelegen en actief is.

Recocarno, Haïti: koffie

Gemeenschappelijke ondersteuning met Oxfam Solidariteit en Oxfam International. Onze vraag voor verdere projectondersteuning ligt moeilijk omdat alle steun gaat naar de aardbevingnoden. OxfamWereldwinkels Puurs heeft een partnerband met Recocarno

Cercle des Sécheurs, Burkina Faso : gedroogde mango’s

Partner sinds 1995. In 2010 onderhevig aan een serieuze insectenplaag. Kwaliteitsondersteuning was noodzakelijk. De GAWO (de Antwerpse Wereldwinkels) hebben een partnerband met CDS In de loop van 2010 werden er drie nieuwe kernpartners gestemd op de partnercommissie

La Riojana, Argentinië: wijn en schuimwijn

De eerste aankopen dateren van 2009. De aankopen namen een exponentiële groei en eind 2009 oordeelde de partnercommissie dat de status van La Riojana (niet gestemde FLO-partner waarvan we structureel, doch beperkt aankopen) niet correct was en er een partnerdossier moest opgemaakt worden in het voorjaar van 2010. Het dossier werd goedgekeurd in de Partnercommissie.

Sopacdi en Muungano, Congo: koffie

Rechtstreekse aankoop. Een product uit Congo (MOL land) is reeds lang een strategische doelstelling van de Zuiddienst van OxfamWereldwinkels. De fel geteisterde Kivu-streek in Oost Congo kan zeker wat meer handelsactiviteiten en ondesteuning gebruiken. Goedkeuring door de partnercommissie in het najaar van 2010.


OVERZICHT KERNPARTNERS 2010

Latijns-Amerika Argentinië

La Riojana-wijn - schuimwijn

Brazilië

Coopealnor - fruitsap Coagrosol - fruitsap

Chili (concentratieland) Sociedad Vitivinicola Sagrada Familia - wijn Sociedad Vitivinicola Renacer Los Perales - wijn (aperitief en schuimwijn), wijnazijn Cooperativa Agrícola Vitivinicola de Cauquenes Ltda (Covica) - wijn Consorcio Vinícola de Chile (CVC) - wijn Cooperativa Campesina Apicola Valdivia (Apicoop) - honing Agrocomercial Frutos de Lipimavida SA - minipapaja’s Cooperativa de Trabajo Punta Chilén - lookpasta Agromercedes - appelsapconcentraat Costa Rica (concentratieland) Coopecañera - suiker Coocafe - koffie Coopesanjuan - Coopesarapiqui- yucachips, ananas Alpigo Producers (wordt vervangen door Apropal) palmharten Cuba (concentratieland)

ANAP CPA José Martí, Ciego de Avila - fruitsap CCS Carlos Rodriguez Carriaga, Ciego de Avila - fruitsap CPA Saturnino Aneiro, Ciego de Avila - fruitsap CCS Ciro Redondo, Ciego de Avila - fruitsap CCS Patricio Sierralta Martinez, Ciego de Avila - fruitsap CPA Paquito Rosales, Ciego de Avila - fruitsap CCS Nico Lopez, Ciego de Avila - fruitsap

Ecuador Fapecafes - koffie MCCH - confituren Haïti

Recocarno - koffie

Nicaragua

Del Campo - sesam, pinda’s Central de Cooperativas Cafetaleras del Norte (Cecocafen) - koffie

Paraguay

Cooperativa El Arroyense Ltda - biosuiker Cooperativa Montillo - biosuiker Cooperativa Manduvirá - biosuiker

Peru Central Piurana De Cafetaleros (Cepicafe) - koffie Cecovasa - koffie Asociacion de Productores de Trucha Ecologica - forel Asociacion de Productores de Palmito La Alianza (Apropal) palmharten

Afrika Burkina Faso

CDS - gedroogde mango

Congo Sopacdi-koffie Muungano-koffie Ethiopië

Oromia Coffee Farmers Cooperative Union (OCFCU) - koffie

Ivoorkust

Kavokiva - cacao Uirevi - cacao

Marokko

Manabieh Bouadel pour le développement agricole - vijgen Ariaf Kissane - zwarte tafelolijven

Tanzania Kagera Co-operative Union (KCU) - koffie Kilimanjaro Native Cooperative Union (KNCU) - koffie Uganda (concentratieland) Igara & Kayonza - zwarte thee Gumutindo - koffie Heiveld Cooperative Union - rooibosthee Stellar Organics - wijn

Azië Israël

Sindyanna of Galilee - olijfolie

Palestina

PARC - couscous, olijfolie, amandelnoten, dadels UAWC - olijfolie

Sri Lanka Podie: kruiden | 16 | Jaarverslag 2010 | Oxfam-Wereldwinkels Biofoods - thee, kruiden, kokos

foto: Hans Canters

Zuid-Afrika

OVERZICHT PARTNERS 2010 Latijns-Amerika

b) Niet kernpartners In 2010 werden twee niet-kernpartners of gestemde partners goedgekeurd door de partnercommissie van Oxfam-Wereldwinkels. Niet-kernpartners zijn partners die goedgekeurd werden door de partnercommissie van Oxfam-Wereldwinkels maar waar (nog) niet altijd van aangekocht werd in 2010. De opvolging gebeurt door andere Fairtradeorganisaties.

NIEUWE PARTNERS: Beza Mar/NTFP, Ethiopië: honing (eerste aankoop in 2010, in de winkels in 2011)

Sanghthong Organic Rice Farmers, Laos: zwarte rijst.

Goedgekeurd op de Partnercommissie maar nog geen aankopen omdat de keten nog niet op punt staat.

Bolivia

CAIC – amazonenoten Anapqui – quinoa El Ceibo – biocacao

Brazilië

Casa Apis – honing

Costa Rica

Coopeagri – suiker en koffie Appta – cacao

Dominicaanse Republiek

Conacado – biocacao

Ecuador

El Guabo – bananenpuree Camari – Tapioca

Guatemala

Guaya’b – honing en koffie

Honduras

La Sureñita – cashewnoten

Mexico

Uciri – koffie Miel Maya en zijn partners – honing

Nicaragua

Prodecoop – koffie

Afrika Benin

CSFT – gedroogde ananas

Ethiopië

Sidama Coffee Farmers Cooperative – koffie Beza Mar/NTFO-honing

Ghana

Kuapa Kokoo – cacao

Kenia Mozambique Swaziland Uganda Zuid-Afrika

Meru Herbs – kruidenthee Ikuru – pinda’s Eswatini Swazi Kitchen – chutney en currysauzen Mbadifa, Madfa en Hodfa – bonen Mubuku Vanille and Moringa Farmers Association – vanilla Eksteenuil – rozijnen Ericaville Farming Trust – honeybush thee

Azië Filippijnen Alter Trade Corporation – bio mascobadosuiker India Agrocel – noedels Federatie van Tibetaanse Coöperatieven in India (FTCI) – noedels Navdanya – (basmati)rijst Laos Association pour le Soutien au Développement des Sociétés Paysannes – ananas-, kokos- en passievruchtconfituur, paarse rijst en groene thee. Sangthong Organic Rice Farmers-zwarte rijst Palestina Smiling Children-olijfolie Thailand Greennet – biorijst, biokokosmelk, rode rijst, zwarte rijst


OVERZICHT FLOPARTNERS 2010 Latijns-Amerika

c) Structurele FLO partners Dit zijn partners die niet gestemd worden op de partnercommissie van Oxfam-Wereldwinkels maar waar we toch structureel, zij het eerder beperkt, van aankopen. Wanneer we voldoende van deze partners aankopen word een partnerdossier voorgesteld op de partnercommissie en kunnen zij (niet) kern-partners worden. Zo geeft de Partnercommissie in 2010 de opdracht een dossier voor te bereiden over de wijnproducent Koopmanskloof in Zuid-Afrika. Het dossier zal in 2011 gestemd worden.

Bolivia

Aipac – koffie Cecaot – gepofte quinoa Altosajama – bio koffie Antofagasta – koffie Coinacapa – amazonenoten (fruitreep)

Dominicaanse Republiek

Copragro – cacao Fundopo – cacao

Honduras Mexico Panama Paraguay Peru

Carprol - instantkoffie Comsa – koffie Coarene – koffie MMVP – biohoning Educe – honing Cocabo – bio cacao Asociación de cañicultores de Benjamin Aceval – bio rietsuiler Cocla – bio-instantkoffie El Naranjillo – cacao

Afrika Burkina Faso Ivoorkust Kenia Tunesië Zuid-Afrika

Association de Wouol – bio cashewnoten en gedroogde mango Coopek – cacao Michimukuru – zwarte thee Rukukiri – zwarte thee Groupement d’intérèt Collectif de Dergine – dadels Groupement d’ intérèt Collectif Barghoutia – dadels South Organic – dadels Koopmanskloof – wijn (Chenin Blanc, Shiraz) African Terroir – Rosé wijn

Azië India

Potong Tea Workers Welfare Commitee – groene Darjeeling bio thee in builtjes

Pakistan

Mountain fruits – walnoten (fruitreep)

Thailand Visahakij Chumchon Kum Sahakron Pluk Saparot - ananasconcentraat Organic Jasmin Rice Producer Group - rijst (choco rice crispies, honey balls)

Eenmalige aankopen van FLO partners in 2010 Afrika Rwanda

c) FLO partners éénmalige aankoop Van deze partners wordt sporadisch aangekocht om stockbreuken te vermijden.


Misozi Coffee Company - koffie

foto: Eric de Mildt


De impact van eerlijke handel

“Jullie bezorgdheid werkt aanstekelijk” Marianela Guevara is voedselingenieur en specialiseerde zich in milieu. Zij is de directrice van de coöperatie Bio Trucha Andina, die forelvissers uit verschillende dorpen op de oever van het Arapameer samenbrengen. Bio Trucha verkoopt forel in blik aan Oxfam-Wereldwinkels. Zij zijn heel blij met de samenwerking met Oxfam-Wereldwinkels.“We zijn beginnen samenwerken in 2008. Oxfam-Wereldwinkels zorgt ervoor dat er een ‘systeem’ is en dat het nog goed functioneert ook. De organisatie verhandelt het product aan fairtradecondities en betaalt ons heel goed. Daarbovenop doen jullie medewerkers de moeite om op bezoek te komen en onze producenten te leren kennen. Ze maken kennis met ons dorp, het leven hier, de cultuur. Ze kunnen met hun eigen ogen zien hoe het proces van de kwekerij verloopt. Oxfam-Wereldwinkels is een klant die interesse en bezorgdheid toont. Jullie zijn positief ingesteld, en dat werkt aanstekelijk op onze producenten.” Volgens Marianela Guevara zet de samenwerking de producenten ook aan om meer biologisch te kweken. “We kweken zowel biologische als conventionele forel, er zijn biologische en niet-biologische kweekzones. Alles biologisch kweken lukt niet, aangezien het een erg duur proces is.” Marianela Guevara somt de vele voordelen van ‘bio’ op. “Biologisch kweken zorgt voor ecologische weerbaarheid en verhoogt de duurzaamheid van het meer. Het afvalwater wordt biologisch beheerd. We produceren ons eigen visvoeder, zo zijn we er zeker van dat het geen chemische

| 20 | Jaarverslag 2010 2009 | Oxfam-Wereldwinkels

middelen bevat. Het voederen gebeurt vanuit boten.” “We produceren aan de hand van de vraag. Wel zorgen we er voor dat er nooit forel te kort is. Van onze biologische forel wordt tachtig procent uitgevoerd. Daarvan verkopen we veertig procent aan Oxfam-Wereldwinkels, Nog eens veertig procent gaat naar Australië.” “Met de fairtradepremie geven we voedsel en andere middelen aan de mensen die voor ons werken. Dat zorgt ervoor dat ze hun levensstijl en –standaard kunnen verbeteren. Bovendien betalen wij de producenten sowieso beter dan de lokale markt hen betaalt. Als de verkoop stijgt, zal ook de forelkweek stijgen. Dat zou een positieve impuls aan het dagelijks bestaan van de kwekers geven en voor meer werkgelegenheid, en dus meer inkomsten, zorgen.” Na een eerste levering in 2008 besloten Oxfam Fairtrade en de forelproducenten nauwer samen te werken om van de forel een hoogstaander product te maken. Hierbij is vooral de kwaliteitsverbetering een belangrijk werkpunt gebleken en viaeen goede samenwerking en communicatie tussen gespecialiseerde labo’s, Oxfam en de Peruviaanse producenten werd er reeds een grote vooruitgang geboekt op gebied van de constantheid van de smaak . Ook de verpakking willen we meer uitstraling geven en daarom is het blik nu verpakt in een kartonnen doosje. Hopelijk hebben deze verbeteringen dan ook het gewenste effect op de verkoop en kunnen we zo de Peruaanse vissers verder vooruit helpen.

“Fair trade maakt hier het verschil voor 500 vrouwen” Onze partner Cercle des Sécheurs in Burkina Faso bewijst dat fair trade

echt wel een verschil maakt. Eind jaren 1980 begon een groep vrouwen in de vruchtbare groenten- en fruitstreek van het zuidwesten van Burkina Faso mango’s te drogen. Het voorbeeld inspireerde andere groepen, en in 1992 richtten ze samen Cercle des Sécheurs (CDS) op. Vandaag stelt CDS zowat vijfhonderd mensen tewerk. Ongeveer 90 procent van hen zijn vrouwen, vertelt Alice Riouall, de directrice van één van de groepen. Vaste prijs “We kopen de mango’s bij kleine, familiale landbouwbedrijven. Bij het begin van elk seizoen sluiten we met hen een contract over een vaste en eerlijke prijs. Die bedraagt doorgaans meer dan het dubbele van wat ze in de gewone handel zouden krijgen. En wij kunnen het personeel in de droogateliers een loon uitbetalen dat beduidend hoger ligt dan het wettelijk minimumloon. 50 leveranciers van verse mango’s met elk een handvol mensen in dienst. Plus 500 personeelsleden in de verschillende droogplaatsen. Voeg daar hun families bij, en je komt al gauw aan enkele duizenden mensen die dankzij eerlijke handel een betere levensstandaard kennen.” Ezelskarren “De boeren bij wie mijn groep de mango’s aankoopt, hebben met de fairtradepremie ezelskarren gekocht. Zo kunnen ze de mango’s makkelijker vervoeren. Andere boeren gebruiken het geld om hun boomgaarden te verbeteren of om nieuwe bomen aan te planten. Onze groep heeft, dankzij de eerlijke handel, een kantine kunnen bouwen. Daar zorgen we dagelijks voor een warme maaltijd voor het personeel. Daardoor zijn er minder problemen met de gezondheid en is er ‘s avonds meer te eten voor de kinderen. Ik ben er zeer trots op.”

“Het bedrijf, dat zijn wij” “Ik hecht veel belang aan die warme maaltijden. Net als aan de solidariteitskas waarvan we geneesmiddelen en medische kosten terugbetalen. Zo tonen we ons respect voor het personeel. De vrouwen die hier werken voelen zich gewaardeerd. We maken veel tijd vrij om naar hen te luisteren en hen bij beslissingen te betrekken. We zijn ook heel attent voor mekaar. Vorig jaar is een jonge werkneemster plots overleden. Geen uur later stonden we met alle personeelsleden aan haar huis. Die geest van samenhorigheid en solidariteit, daarin wil ik blijven investeren. Dit is veel meer dan een plek waar men komt werken. Mijn personeel ziet het bedrijf in de eerste plaats als een thuis. ‘Het bedrijf, c’est nous’, zeggen ze.”

Jaarverslag 2010 2009 | Oxfam-Wereldwinkels | 21 |

Oxfam-Wereldwinkels: Het Zuiden op school

SMEER ZE, een gesmeerde actie “Bedenk tijdens de Week van de Fair Trade een originele actie rond boterhammen mert choco en misschien sleept jouw school wel een verrassingsoptreden en een fairtradechocoladefontein in de wacht.’ Met deze oproep kondigden we in 2010 de opvolger van Shake Your School aan, ons jaarlijks weerkerend actiemodel voor scholen.

Drie niveaus van wereldwinkels op school Wereldwinkels op school is een engagement voor een solidaire wereld. Dit wordt gerealiseerd op verschillende manieren. Via de verkoop van fairtradeproducten, via sensibiliserende acties rond onze partners in het Zuiden en via een democratische en dynamische groepswerking. Wereldwinkels op school in actie stellen het Zuiden en onze partners centraal via actiemodellen of directe uitwisselingen. We zien twee niveaus van evolutie: • meer scholen starten een wereldwinkel op school op • via het model van wereldwinkel op school in actie is er sprake van een verdieping van de bestaande werkingen De belangrijkste conclusie uit de voorbije jaren is dat om de wereldwinkels op school binnen het secundaire onderwijs optimaal te kunnen ondersteunen, we best drie niveaus van wereldwinkel op school erkennen, elk met hun eigen ondersteuningspakket: • als eerste niveau onderscheiden we de startende wereldwinkels op school. • Als tweede niveau onderscheiden we de erkende wereldwinkels op school. We ontwierpen een aantal criteria waaraan een wereldwinkel op school moet voldoen. • Het derde niveau zijn de wereldwinkels op school in actie. Hier wordt de wereldwinkel op school een vertrekpunt voor acties voor en met het Zuiden. We sloten 2010 af met 180 Wereldwinkels op school.

Nooit eerder schreven zich meer deelnemers in: zesentwintig scholen uit het basisonderwijs, achtentwintig uit het secundair onderwijs, een school uit het onderwijs voor volwassenen en een jongeren centrum. Elke inzender kreeg voor de actie een weblog ter beschikking waarop men verslagjes, foto’s en filmpjes kon posten. Vijf juryleden braken zich het hoofd om uit de vele inzendingen een winnaar te kiezen. Twintig deelnemende scholen vulden een bevraging in met volgende interessante weetjes als gevolg: • Per school werden er 309 leerlingen bereikt • 60 % van de scholen deed voor het eerst mee • Bijna 1 op 4 scholen kende voordien de Week van de Fair Trade niet • 3 op 4 scholen werkten samen met de lokale winkel • ongeveer de helft van de acties haalden de lokale pers de helft van de scholen zegt volgend jaar zeker weer mee te doen • Van de 55 deelnemende scholen hadden er slechts 17 een wereldwinkel op school, dus het handelingsmodel kan zeker nog groeien! Dit bleek, want… • 1 school, het Koninklijk Atheneum van Avelgem startte naar aanleiding van de actie een wereldwinkel op school

Promotiecampagnes voor meer fair trade

Week van de Fair Trade 2010 Voor de achtste keer op rij organiseerde het Trade for Development Center (het vroegere Fair Trade Center) de Week van de Fair Trade. Een van hun doelstellingen is immers het opzetten van sensibiliseringscampagnes rond eerlijke en duurzame handel en zo de publieke opinie, overheden en economische actoren te beïnvloeden. De week ging door van 29 september tot 9 oktober en riep België uit tot het meest swingende land van de fair trade. Samen met Max Havelaar riep Oxfam-Wereldwinkels de consumenten op om te switchen naar fair trade. Oxfam-Wereldwinkels zette opnieuw de chocoladecampagne in de kijker tijdens deze periode.

Wereldwinkeldag 2011

Op 9 oktober, als hekkensluiter van de Week van de Fair Trade, waren alle wereldwinkels open voor de jaarlijkse Wereldwinkeldag. In navolging van het bekende verhaal van Sjakie en de chocoladefabriek verstopten we zilveren en een gouden lot in een aantal chocoladerepen. Bezoekers van de wereldwinkel kregen een chocoladereep mee naar huis en maakten zo kans op verschillende leuke prijzen.

Nieuwe start voor Fairtrade@home

Mensen tijdens een gezellige avond laten kennismaken met de producten uit de wereldwinkel bestond al langer, maar werd in 2010 grondig herwerkt en meer gepromoot naar geïnteresseerde organisaties . Fairtrade@home is een leuk model om groepen en verenigingen op een laagdrempelige manier met de werking van OxfamWereldwinkels en het assortiment van Oxfam Fairtrade te laten kennismaken. Er worden drie thema avonden aangeboden. Een algemene Proef de wereld, een wijnproever en een avond vol zoete chocolade. OxfamWereldwinkels stoomde voor de vrijwilligers verschillende methodieken en handleidingen klaar.

Kabouter Wesley

In 2010 kregen de wereldwinkels een onverwachte gast over de vloer. Kabouter Wesley, het razend populaire stripfiguurtje, verscheen op T-shirts, brooddozen en een schoudertas. Het aanbod om een huwelijk aan te gaan tussen Oxfam-Wereldwinkels en Kabouter Wesley kwam van diens geestelijke vader Jonas Geirnaert, een fairtradefan. “Het eenvoudige principe dat men producten verkoopt met grondstoffen uit de derde wereld, en dat de producenten een eerlijke prijs krijgen, vind ik fantastisch” Oxfam-Wereldwinkels moest niet lang wachten om in te gaan op dit aanbod, de fans van Kabouter Wesley behoren tot een doelgroep die we heel graag meer willen bereiken: jongeren. De grootste uitdaging bij klantenwerving is om nieuwe mensen voor de allereerste keer over de vloer te krijgen. Als het eerste winkelbezoek een positieve ervaring is, is de kans zeer groot dat je er een nieuwe, regelmatig terugkerende klant bij hebt. De actie was een vliegend succes, we konden de brooddozen, T-shirts en tassen niet snel genoeg in de winkels krijgen.


Het politieke werk van Oxfam-Wereldwinkels

Op politiek vlak lobbyen wij bij de politieke partijen en het Vlaams, Federaal en Europees Parlement, op economisch vlak bij de beroepsfederaties, de vakbonden en het VBO. Op basis van studiewerk en samen met andere organisaties werkt de politieke dienst rond actuele beleidsthema’s eigen standpunten uit. Acties en campagnes versterken het beleids- en lobbywerk.

Chocolade Jaar tegen kindslavernij

2010 was het chocoladejaar van OxfamWereldwinkels. Met een duidelijke boodschap tegen de ergste vormen van kinderarbeid op de West-Afrikaanse cacaoboerderijen haalden we vlot de media. Bij de politici klopten we aan met onze vragen en de groepen gingen massaal aan de slag om het campagnethema extra in de verf te zetten. 2010: een heerlijk chocoladeoverzicht. Het was op 11 februari, vlak voor Valentijn, dat de campagne in de media werd

afgetrapt. Maandenlange voorbereiding over thema, boodschap en samenwerking werden wereldkundig gemaakt. Diezelfde dag nog zat Oxfam-Wereldwinkels op Vandaag (Radio 1) en het radionieuws, de volgende dag was het aan Peeters en Pichal. De trein was vertrokken, de boodschap vond zijn weg naar de buitenwereld.

Getikt chocolade-ei

Op de vooravond van Pasen zond Vranckx (Canvas) een reportage uit over kinderhandel naar de cacaoboerderijen in Ivoorkust. Oxfam-Wereldwinkels mocht de documentaire van de nodige duiding voorzien in het Journaal. Een goede timing, want vanaf toen, begin april,was het cacaoverhaal van Kavokiva ook het thema in de kijker in de wereldwinkels. Tot en met juni kon je niet naast het meisje kijken dat geen kindslavernij lust. Etalages kregen een chocoladelaagje en de klant werd geïnformeerd over onze Ivoriaanse cacaopartner Kavokiva. Ongeveer acht op de tien groepen ging aan de slag met de campagne! De vorming en de slideshow die werd aangeboden tijdens de TIK chocolade werden heel vaak aangevraagd. Op de trefdagen was meestal een chocoladeluik voorzien en ook de reeks in de W2 voorzag extra informatie. Verrast en heel tevreden waren we toen lokaal het ene na het andere initiatief ontstond. En we onthouden natuurlijk ook het Zuidcafé in de Roma waarbij gedebatteerd wordt over de ergste vormen van kinderarbeid en wat structurele oplossingen zijn.

Chocoladefanfare

8 mei, Internationale Dag van de Fair Trade werd voor heel wat groepen een hoogmis van de eerlijke chocolade. Moederdagbrunches, een wereldcafé, gezellige chocoladefondues of zelfs een echte chocoladefanfare vormden een ideale aanleiding om een lans te breken voor eerlijke chocolade. Diezelfde dag organiseerde Oxfam-Wereldwinkels ook


een Kinderrechtenforum in het Brusselse kindertheater Bronx. Samen met Stop the Traffik en Vormen vzw hadden we maandenlang een jongerenteam klaargestoomd. Het CacaoActieTeam, of kortweg CAT, deelde zijn kijk op de problematiek. Vlaams Kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen zat in het publiek en was onder de indruk van hun boodschap. Hij nodigde het CAT uit om hierover te schrijven in de Jongerenjaarkrant en de Kinderrechtenkrant van het Kinderrechtencommissariaat. In 2011 nomineerde de Vlaamse Jeugdraad het project met het CacaoActieTeam voor het ‘Klein Duimpje van de Vlaamse Jeugdraad’, een titel die zij schenken aan een persoon of organisatie die zich bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt met, voor en door kinderen en jongeren.

Handtekeningen

Op de talrijke activiteiten van de groepen werden handtekeningen ingezameld voor een verzoekschrift voor kindvriendelijke chocolade, gericht aan het Vlaams Parlement. Met 15 000 handtekeningen wordt de eerste ondertekenaar gehoord, zegt het reglement van het Parlement. Dankzij de enorme inzet van de groepen slaagde Oxfam-Wereldwinkels erin om maar liefst meer dan 60 000 handtekeningen in te zamelen in slechts enkele maanden tijd. Een krachttoer waar politici van onder de indruk waren. Het resultaat was een hoorzitting in het Vlaams Parlement in de Week van de Fair Trade. Alle fracties waren aanwezig en de commissiezaal zat afgeladen vol. Oxfam-Wereldwinkels stelde haar eisen voor en beantwoordde vragen uit het publiek. In januari 2011 volgde een tweede zitting over ons campagnethema. Intussen bekijken we achter de schermen wat mogelijk is om concreet uit te werken op Vlaams niveau. Aan de tweede en vijfde eis van het verzoekschrift is voldaan. De overige eisen worden meegenomen naar federaal en Europees niveau om de zaak vooruit te helpen. De hoorzitting was niet het enige evenement in de Week van de Fair Trade. Onze

radiospot kondigde de Wereldwinkeldag aan, een hoogmis voor de wereldwinkels. Het campagnebeeld werd bijgesteld naar een lachend jongetje dat geniet van eerlijke chocolade en elke klant kreeg een reep kindvriendelijke chocolade waarmee ook een prijs te winnen viel. De gelukkigen kregen hun chocoladepakket toegestuurd. De winkels gingen opnieuw creatief aan de slag met chocolade. Gust van WW Scherpenheuvel ging zelf op tv uitleggen wat er die dag in hun winkel te doen was. De Sint kwam ook in 2010, zoals dat hoort, met zijn stoomboot in Antwerpen aan. Hij gaf daarbij een niet mis te verstane boodschap: als kindervriend zou hij dit jaar kindvriendelijk chocolade uitdelen. De Sint haalde vlot de krantenkoppen en sloot voor Oxfam-Wereldwinkels een mooi chocoladejaar af. Of was er toch nog iets in 2010?

Chocolatiers vanaf 2011 ook Fair Trade?

Eind november 2010 kondigden Max Havelaar en Barry Callebaut samen aan dat Barry Callebaut vanaf 2011 eerlijke chocolade zou beschikbaar maken voor een nieuwe doelgroep: de bakkers, horeca en zelfs de chocolatiers kunnen vanaf 1 januari 2011 kiezen om eerlijke chocoladetaarten of pralines te maken. Dit kan een groot verschil in het nodige volume Fairtrade-chocolade betekenen, en dus ook voor de Fairtradeboeren. Werk aan de winkel dus ook voor de trekkersgroepen van Fair Trade Gemeenten om hun horeca, bakkers en chocolatiers hierover aan te spreken!

Belgische chocolade

Omdat België bij uitstek een chocolade land is, wilden we ook een goed voorstel naar het federale niveau formuleren. We vroegen aan het Kabinet Ontwikkelingssamenwerking om een ronde tafel op te zetten waarbij de spelers in de Belgische chocoladesector samen een aanpak uitwerken om onze keten eerlijker te maken. Omdat het kabinet van lopende zaken liet weten geen initiatief te kunnen nemen, pakken we zelf het heft zelf

in handen: we lieten een studie over de Belgische chocoladesector opmaken en op 12 oktober, in de Week van de Fair Trade, zal een eerste bijeenkomst plaatsvinden waarbij de verschillende spelers in de Belgische chocoladesector zijn uitgenodigd.

Samen sterk

We hebben de campagne niet alleen gevoerd. Vanaf het najaar 2010 stapten onze Franstalige collega’s van OxfamMagasins du Monde mee in de campagne. ‘L’esclavage des enfants, c’est dégoûtant’, klinkt het dan. Ook daar sprongen de groepen op de campagneboodschap en de petits-déjeuners eind november in het teken van de chocoladecampagne waren een overdonderend succes. Verder kreeg onze campagne de steun van Oxfam-Solidariteit, 11.11.11., Broederlijk Delen, Vredeseilanden, Max Havelaar, Stop the Traffik, de Vlaamse Jeugdraad, Unicef, Plan België en een hele lijst bekende Vlamingen. Andere partners in de campagne bleven evenmin aan de zijlijn staan. De drie vakbonden ACV, ABVV en ACLVB sloegen de handen in elkaar en gooiden ook een lijntje uit naar hun collega’s in andere Europese landen. Het resultaat mag er zijn: er kwam een handleiding uit voor afgevaardigden met vragen die ze op een ondernemingsraad aan hun werkgever kunnen stellen over de ergste vormen van kinderarbeid in de toeleveringsketen. Oxfam-Wereldwinkels ging ook op de Europese cacaoconferentie de chocoladecampagne hier in België toelichten. Ook wij sloegen een brug naar Europese partners die met de chocoladeketen begaan waren. We besloten onze krachten te bundelen en in januari 2011 werd VOICE gelanceerd, een coalitie van Europese NGO’s en vakbonden die strijden voor een eerlijke chocoladeketen. Met Oxfam Novib, Südwind, Déclaration de Berne, TCC, FNV, Stop the Traffik en Fairfood zitten we in goed gezelschap. Onze campagne heeft ook op de Europese agenda de ergste vormen van kinderarbeid opnieuw hoog op de agenda

geplaatst. Omdat we geloven dat onze campagne een domino-effect teweeg kan brengen.

Palestina Handelsmissie naar bezet Palestijns gebied.

Een van de doelstellingen van de beleidsmedewerker die werkt rond het thema Palestina is de Belgische en Vlaamse bedrijven en koepels van bedrijven informeren over de mogelijkheden om handel te voeren met Palestina. Na twee verkennende reizen in 2009 en begin 2010 legde de beleidsmedewerker contact met de federatie van Belgische natuursteenimporteurs. Natuursteen is een belangrijk Palestijns exportproduct. Hiervoor werd een dossier samengesteld waarin we het project in het algemeen uitlegden en ook specifieke informatie over de Palestijnse natuursteensector gaven. Hoewel de vertegenwoordiger van de federatie zelf interesse had voor het project en de link legde met het duurzaam winnen van natuursteen, kwam er geen reactie van de importeurs zelf. In een contact met touroperator Joker begin 2010 bleek dat zij al een tijd twijfelden om de bestemming op te nemen in hun aanbod. Tijdens een verkennend gesprek groeide de idee van een samenwerking tussen Joker en OWW voor een sectorale missie met focus op toerisme. In de zomer van 2010 werd het voorstel voor een studiereis verspreid door Joker onder Vlaamse touroperators. In eerste instantie tekenden naast Joker (en Karavaan) nog drie andere touroperators in: Vreemde Kontinenten, Anders Reizen en JetAir. Kort voor de deadline haakte JetAir echter weer af. De reisbegeleider van Karavaan werkte – in nauwe samenwerking met de beleidsmedewerker van OWW – de reis uit: contacten met lokale touroperators, met hotels, met de luchtvaartmaatschappij enz. Door de focus op toerisme was het een atypische handelsmissie en eerder Jaarverslag 2010 | Oxfam-Wereldwinkels | 25 |

een studiereis: de deelnemers wilden vooral het toeristische potentieel van het gebied leren kennen, dus maakten we een tour van belangrijke sites zoals Jeruzalem, Betlehem, de Dode Zee, Jericho, Jaffa, Tel Aviv. Daarnaast wilden de deelnemers ook lokale partners leren kennen en de toeristische infrastructuur zien. Om de lokale toeristische sector beter te leren kennen, werd er tijdens de missie samengewerkt met enkele Palestijnse en Israëlische partners: met Alternative Tourism Group, met Green Olive Tours en met PACE. Daarnaast organiseerden we ook een netwerkmoment in Betlehem om de sector te leren kennen. Hiervoor deed OWW een beroep op Paltrade, een exportbevorderende instantie gebaseerd in Ramallah. Samen met hen stelden we de agenda en de uitnodiging voor het event op. Er was massale interesse van de Palestijnse toeristische sector en de Minister van Toerisme kwam het event openen. Uit de evaluatie van de reis bleek dat de deelnemers positief waren over de aanpak van de reis en over het toeristisch potentieel van het gebied. In het najaar van 2010 gingen Joker, Vreemde Kontinenten en Anders Reizen alle drie aan de slag om een programma voor één of meerdere groepsreizen uit te tekenen, die vanaf 2011 in hun brochures opgenomen worden

Palestina als thema binnen de beweging

In 2010 werd de focus binnen het thema Palestina verlegd naar meer beleidswerk en minder bewegingswerk. Maar, de vrijwilligers blijven niet in de kou staan. Er werden opportuniteiten gezocht om de beweging in contact te brengen met de Palestijnse partners. In 2010 nam Ahmed Sourani, van de Palestijnse partner PARC-Gaza, deel aan Eye on Palestine, een filmfestival over het IsraëlischPalestijnse conflict. Bovendien werd er in het vormingsaanbod van 2010-2011 een vorming over olijfolie uit Palestina opgenomen. Hiernaast voorziet het secretariaat ook on-


dersteuning bij lokale activiteiten of activiteiten van andere organisaties over Israël-Palestina, door informatie te verspreiden of logistieke steun te bieden. In 2010 verspreidde OWW informatie over de lezingenreeks van fotograaf Rich Wiles, georganiseerd door Oxfam Solidariteit (november 2010) en over het Zuidcafé in Antwerpen (7 december 2010). In 2010 werd een start gemaakt met partneradoptie / partnerbanden. In het kader van de 40ste verjaardag van OWW in mei 2011 komen twintig partners op bezoek die enkele dagen door lokale wereldwinkelgroepen ‘geadopteerd’ worden. De twee Palestijnse partners, UAWC en PARC, zijn daarbij en worden door OWW Geel en OWW Kessel-Lo opgevangen. Vanuit het nationaal secretariaat wordt de komst van die partners mee begeleid. In 2010 waren er verschillende ontmoetingen tussen medewerkers van het secretariaat en de lokale groepen om de lokale activiteiten vorm te geven. Deze eenmalige opvang van de partner leidt tot een verdiepte kennis en grotere activiteit bij de groepen en kan op langere termijn eventueel uitgroeien tot een echte partnerband.

Beleidsbeïnvloeding

Eind 2009-begin 2010 voerde OWW een e-mailactie naar het kabinet van Buitenlandse Zaken om te wijzen op de impact van de blokkade op de heropbouw van de Gazastrook. Verder in 2010 stelde OWW een memorandum op waarin we o.a. vroegen naar een coherent MiddenOostenbeleid en we werkten mee aan een memorandum over Israël-Palestina van 11.11.11 voor het Belgisch voorzitterschap. In juni 2010 nam OWW deel aan de wake nav het neerschieten van de ‘Gaza flotilla’. In oktober 2010 coördineerde Oxfam-in-België een prikactie tegen de blokkade van de Gazastrook, samen met andere organisaties (NoordZuid, solidariteitsorganisaties, vakbonden), met een begeleidend schrijven aan Minister Vanackere. In november 2010 verstuurden we het rapport ‘Terneer-

geslagen hoop: de blokkade van Gaza blijft duren’ naar het kabinet, met een begeleidende brief (samen met OxfamSolidariteit en Broederlijk Delen). Een specifieke tactiek van beleidsbeïnvloeding bestaat erin het verhaal te brengen van partners om op die manier beleidsmakers (en een breed publiek) te sensibiliseren. We passen die tactiek zoveel mogelijk toe in alle communicatiekanalen (W2, website, policy briefings etc.), maar proberen dit ook meer uit te bouwen door partners naar hier uit te nodigen en hen hun eigen ‘advocacy’ te laten doen. Dergelijke bezoeken van partners zijn immers niet alleen een uitgelezen kans tot expertiseopbouw en sensibilisering van een breed publiek, maar ook perfect geschikt om lobbyactiviteiten te ondersteunen. In 2010 nodigden we een partner uit Gaza uit om zijn verhaal hier te komen doen. Ahmed Sourani werkt voor onze Palestijnse partner in Gaza. Tijdens zijn aanwezigheid legden we contacten met het Ministerie van Buitenlandse Zaken en van Ontwikkelingssamenwerking en met andere organisaties (APEFE, CIDSE). Het verslag van zijn bezoek werd gestuurd naar verschillende beleidsmakers (zowel federale, Vlaamse als Europese parlementsleden). Eén van de specifieke elementen die naar voren kwamen tijdens zijn bezoek, was de instelling van een “bufferzone” aan de grens tussen de Gazastrook en Israël (op het grondgebied van Gaza). Ook tijdens de actie tegen de blokkade van de Gazastrook werd in de bijhorende flyer informatie gegeven over onze partners en de impact van de blokkade op het dagelijkse leven in Gaza.

foto: Jack Picone/Oxfam

Klimaat De klimaat- en de voedselcrisis: dringend nood aan een coherent beleid

De politieke werking rond klimaat en duurzame landbouw ijvert ervoor dat meer Belgische en Europese beleidsmakers geïnformeerd zijn over de impact van de klimaatverandering op de situatie van de kleinschalige landbouwproducenten. Beleidsverantwoordelijken moeten dringend maatregelen nemen om de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering aan te pakken. We klagen al sinds 2007 aan dat het klimaatbeleid veel te weinig aandacht besteedt aan de grootste slachtoffers van de klimaatverandering: de kwetsbare bevolking in ontwikkelingslanden, die het minst verantwoordelijk zijn voor het probleem. Kleine landbouwproducenten zien hun inkomsten en voedselvoorziening elke dag meer onder druk komen te staan. Hun oogsten worden vernield door droogte of juist hevige regenval, er is minder greep op de seizoenen en de gewasopbrengsten dalen. Onze Fairetradeproducenten zien de gevolgen vooral sterk bij de koffie-, cacao- en rijstteelt. Landbouw is een zeer gevoelige sector voor klimaatverandering. De politieke werking volgt de standpuntbepaling van België en Europa binnen de internationale VN-klimaatonderhandelingen op en pleit ervoor dat de industrielanden hun verantwoordelijkheid dringend opnemen: ze moeten hun broeikasgasuitstoot zo snel mogelijk aan banden leggen en ervoor zorgen dat er voldoende financiering vrijgemaakt wordt voor klimaatmaatregelen in het Zuiden.

Oxfam-Wereldwinkels op VN-Klimaattop in Mexico

In 2010 was Oxfam-Wereldwinkels deel van de groep maatschappelijke vertegenwoordigers binnen de Belgische officiële delegatie op de VN-Klimaattop te Cancun (Mexico). We namen er mee

het pleidooi op van Oxfam International voor een globaal VN-klimaatfonds, om de transfer van middelen tussen rijke en arme landen mogelijk te maken. We hadden overleg met ministers Hyuttebroeck en Schauvlieghe en namen deel aan de coördinatievergaderingen van de Belgische delegatie. Na twee weken onderhandelen kwamen meer dan 190 landen op het nippertje tot een internationaal klimaatakkoord. Na de mislukking van de onderhandelingen het jaar ervoor in Kopenhagen, werd gevreesd dat dit niet meer politiek haalbaar zou zijn. Het geloof in de multilaterale onderhandelingen werd zo na het débacle van de vorige klimaattop te Kopenhagen dus hersteld. Oxfam lobbyt voor globaal klimaatfonds Eén van de belangrijkste politieke eisen van Oxfam in 2010 was de oprichting van een globaal VN-klimaatfonds. Het akkoord leverde een Green Climate Fund op voor de financiering van klimaatmaatregelen in het Zuiden met een gelijke vertegenwoordiging van ontwikkelingslanden in de beheersraad. Een comité van 40 leden zal het klimaatfonds verder vorm geven. Belangrijk is dat verkregen werd dat in het comité 25 leden van ontwikkelingslanden zetelen, met aparte zetels voor de kwetsbare groep van Kleine Eilandstaten en de Minst Ontwikkelde Landen, een belangrijk aandachtspunt van Oxfam. Oxfam was samen met onder meer de Afrikaanse landen en Kleine Eilandstaten ook vragende partij om in het akkoord te verzekeren dat de helft van de klimaatfinanciering naar maatregelen zou gaan die landen in staat stellen om hun kwetsbaarheid ten opzichte van de klimaatimpact te verminderen. Vooral in de landbouwsector is dit meer dan dringend nodig. Het akkoord leverde geen exacte verdeling op van de middelen, maar het fonds moet er in elk geval voor zorgen dat de financiële middelen terechtkomen bij de landen die het meest getroffen worden door de klimaatverandering. Er werd beloofd op lange termijn per jaar 100 miljard dollar vrij te maken, maar er is nog geen akkoord rond nieuwe financieringsbronnen die het globaal klimaatfonds moeten spij-

zen. Het voorstel van een internationale taks op lucht- en scheepvaart werd niet behouden terwijl deze nochtans belangrijke sommen geld had kunnen opleveren. Dat voorstel moet opnieuw bekeken worden op de volgende klimaattop. Er moeten ook meer inspanningen geleverd worden om de doelstellingen voor de uitstootvermindering op te trekken. Oxfam blijft deze belangrijke onderhandelingen opvolgen en zal ook in 2011 ijveren voor een sterk politiek engagement om in december tot een rechtvaardig internationaal klimaatbeleid te komen in ZuidAfrika.

Sensibilisering rond een rechtvaardig klimaatbeleid

Samen met Oxfam Solidariteit, 11.11.11, VODO en Broederlijk Delen informeerden we de federale en Vlaamse beleidsverantwoordelijken naar aanleiding van de Europese informele raad van energieen milieuministers in Sevilla over het belang van een akkoord rond klimaatfinanciering. Onze federale minister van Financiën werd gebriefd rond de nood aan transparantie in de beloofde “Fast Start Financing” voor 2010-2012 in aanloop naar de Europese standpuntbepaling hierover voor de voorbereidende klimaatonderhandelingen in Bonn. We werkten ook een memorandum uit voor de Federale verkiezingen met een luik “rechtvaardig klimaatbeleid en duurzame landbouw”. In mei startten we een e-mail actie in het kader van de Oxfam International campagne gericht naar ministers Schauvlieghe en Magnette. In oktober voerden we voor het kabinet van minister Schauvlieghe politieke actie onder de noemer “Sow the Seed” voor een sterk Europees standpunt in Cancun. Dit was een actie die gelijktijdig in verschillende landen door alle Europese Oxfamaffiliaties gevoerd werd. We namen deel aan de conferentie “Climate Finance Governance and the Adaptation fund”, georganiseerd door Oxfam International en IIED. Samen met de NGO’s verte-


genwoordigd binnen de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling werkten we een gezamenlijk standpunt uit voor een ronde tafel met Minister Magnette in november. Naar aanleiding van de klimaattop in Cancun verstuurden we diverse persberichten en hielden de beweging op de hoogte van de ontwikkelingen via een gezamenlijke blog Oxfam-Wereldwinkels-VODO. In W2, digizine en website verschenen artikels over de klimaatproblematiek. We publiceerden een overzichtsartikel in Oikos over de linken tussen klimaatproblematiek en de noden van de kleinschalige boeren in het Zuiden Tijdens het jongerenweekend Prikkel gaven we een workshop rond klimaat, en er werd ook een vorming uitgewerkt voor de trefdagen. We riepen mee op tot de klimaatmanifestatie van de Klimaatcoaltie te Brussel en gaven een voorbereidende vorming over de klimaatonderhandelingen aan Oxfam in Actie. We werkten een bevraging uit voor onze koffiepartners tijdens het Koffieforum te Mombassa over hun toegang tot financiering voor klimaatmaatregelen en presenteerden de resultaten aan de partnercommissie van Oxfam-Wereldwinkels. De impact van het Europese biobrandstoffenbeleid op landgebruik in het Zuiden Oxfam-Wereldwinkels volgt sinds 2008 het Europese beleid op m.b.t. biobrandstofgebruik en de gevolgen ervan op ontwikkelingslanden. De politieke werking rond biobrandstoffen heeft tot doel om in het biobrandstoffenbeleid van Europa en België aandacht te vragen voor de impact op het Zuiden die de verhoogde vraag naar landbouwgewassen voor biobrandstofproductie teweeg brengt. Steeds meer vruchtbaar land in ontwikkelingslanden wordt ingepalmd voor de teelt van energiegewassen die gebruikt worden in biobrandstofproductie (soja, suiker, maïs, palmolie, cassave, ..). De voedselzekerheid komt hierdoor onder druk en er worden veel landconflicten


veroorzaakt. De beleidsopvolging van OWW betreft specifiek de impact van grootschalige monoculturen van energiegewassen voor exportproductie. In maart hadden we hierover een overleg met de Europese Commissie, DG Trade naar aanleiding van de draft communicatie over implementatie van sociale duurzaamheidcriteria voor biobrandstoffen en de rapportageverplichtingen van bedrijven. We overlegden ook met het secretariaat-generaal van de Benelux over de mogelijkheden om tot een sterk standpunt te komen over de duurzaamheidscriteria voor biomassa. We namen deel aan de meetings van de Europese NGO-coalitie rond biobrandstoffen in Brussel rond gezamenlijke lobbystrategieën in april en oktober. Oxfam-Wereldwinkels overlegde met Oxfam Novib om het thema hoger op de agenda van Oxfam International te krijgen. In 2010 nam Oxfam-Wereldwinkels deel aan het begeleidingscomité bij een studie van de Federale Overheidsdienst Leefmilieu over de impact van biobrandstoffen op de duurzaamheid buiten Europa, met cases in Guatemala, Brazilië, Cambodja, Indonesië en Tanzania. De studie was zeer kritisch ten aanzien van het beleid. In december nam OxfamWereldwinkels deel aan een ronde tafel met Minister Magnette rond het ontwerp KB rond duurzaamheidcriteria voor biobrandstoffen in België. Dit ontwerp werd kritisch onthaald door ngo's omdat het enkel bindende milieucriteria bevat, geen sociale. Begin 2011 was er nog steeds onduidelijkheid over dit ontwerp. Door het feit dat heel wat ngo's constante druk hebben uitgeoefend op het biobrandstoffen beleid is hierover een zeer controversieel debat ontstaan in Europa. De aspecten die belangrijke implicaties hebben voor de ontwikkelingslanden, zoals landgebruik en voedselzekerheid krijgen een steeds prominentere plaats in het maatschappelijke debat rond biobrandstoffen.


Oxfam-Wereldwinkels in de media / op het web

Persberichten

Op het web

Oxfam-Wereldwinkels verstuurde in 2010 42 (2009 -35) persberichten naar de nationale pers. • Twee derde van deze persberichten werd via e-mail verstuurd naar onze perscontacten. Sommige berichten gingen naar een deel van de contacten, bv. naar de jongerenmedia. In de Week van de Fair Trade kregen de ‘populaire media’ en de ‘kwaliteitsmedia’ verschillende berichten. • De berichten die we niet via e-mail verstuurden, plaatsten we op onze website in samenspraak met onze collega’s van Oxfam Solidariteit, Oxfam International of andere partnerorganisaties (bv. klimaatcoalitie).

In 2010 veranderenden we de naam van onze website van www.oww.be naar www.oxfamwereldwinkels.be De website van Oxfam-Wereldwinkels blijft jaar na jaar meer bezoekers aantrekken. In 2010 ging bijna 1000 keer per dag onze virtuele deur open. We kregen 365.000 (+14%) bezoeken over het ganse jaar van 207.826 (+12%) unieke bezoekers. Er werden 2,5 miljoen (+9%) pagina’s getoond. Meer dan de helft van de bezoekers verwelkomden we voor de eerste keer. Bijna 40 percent (+2%) surft niet verder dan de homepage maar wie blijft kijkt gemiddeld è (-4%) pagina’s. Een bezoeker besteedt gemiddeld 3,5 minuten op de site. De populairste pagina’s na de homepage zijn: producten, winkels, voeding, producenten, recepten, geschenken. Ongeveer 17% (-9%) van onze bezoekers komt rechtstreeks naar www.oxfamwereldwinkels.be . De helft komt via zoekmachines zoals Google. Zoekwoorden daar zijn alle combinaties van Oxfam en wereldwinkel(s) en eerlijke handel. Via de portaalsite www.oxfam.be (gedeeld met Oxfam Solidariteit en Oxfam Magasins du Monde) vindt 10% van de bezoekers zijn weg.

Mediadatabank Mediargus

2007

2008

2009

2010

Oxfam (NL)

1913

1792

1612

1726

Wereldwinkel*

1312

1325

1433

1137

Eerlijke handel

908

625

553

529

Fair trade

1050

931

851

783

234

168

150

Oxfam Fair trade Oxfam+ + Fair trade

De zoektermen ‘Oxfam’ en ‘fair trade’ leverden in het voorbije jaar meer resultaten op dan de voorgaande jaren. De combinatie van deze 2 zoektermen kwam in minder artikels voor. In de persknipsels viel de overvloed aan lokale berichten op, gaande van jarige wereldwinkels over verhuizen en het organiseren van activiteiten. Ook onze nationale activiteiten (Internationale Dag van de Fair Trade, Opendeurdag) kenden een vertaling in lokale persaandacht. Wanneer er een standaardpersbericht ter beschikking is wordt dit heel vaak volledig overgenomen.


www.kindslavernijlustikniet.be (tijdelijke website naar aanleiding van de chocoladecampagne in 2010). Bij de lancering van de chocoladecampagne in februari 2010 zorgden we ook voor een aparte campagnewebsite. Deze werd in 2010 15.780 keer bezocht, door 8.100 unieke bezoekers. Zij bekeken gemiddeld bijna 3 pagina’s en bleven gemiddeld bijna 3 minuten op de site.

Digizine Digizine Het aantal abonnees op het Digizine blijft stijgen in 2010 Totaal aantal abonnees eind 2010: 13.151 (12.143 in 2009) Wereldwinkeliers: 5.155 Niet-wereldwinkeliers: 7.945

Totaal aantal abonnees eind 2009: 12.143 Wereldwinkeliers: 5.034 Niet-wereldwinkeliers: 7.113



Financieel verslag

Toelichting bij de balans van Oxfam wereldwinkels vzw Het balanstotaal van onze vzw bedraagt per 31/12/2010 in totaal 3.405.678,56 euro en stijgt daarmee met bijna 243.000 euro t.o.v. het vorige boekjaar. Dit is een toename van bijna 7,7%.

Activa/Vaste Activa

Ten opzichte van vorig boekjaar (2009) is er opnieuw een lichte afname met 13.100 euro. Deze is het gevolg van de jaarlijkse afschrijvingen mbt oprichtingskosten en vaste activa (oprichtingskosten – software – gebouw NS – e.a.), gecompenseerd door enkele (beperkte) nieuwe investeringen en verwerving van financiële vaste activa (aandelen Druk in de weer).

Activa/Vlottende activa

De vlottende activa stijgen in onze balans per 31/12/2010 met 256.000 euro tov het vorige boekjaar. Deze evolutie wordt o.a. mede veroorzaakt door een stijging van de voorraad educatie- en marketingmaterialen, maar in belangrijke mate ook door een toename van de vorderingen op maximum 1 jaar. (vorderingen op klanten “intercompany” = OFT). De vorderingen op “gewone” klanten dalen verder ten opzichte van het vorige boekjaar. (trend was ook reeds in 2009 ingezet). Traditioneel blijft de totaliteit van de handelsvorderingen op 31/12 vrij hoog. Dit is uiteraard steeds een momentopname. Onder de “overige vorderingen” valt het op dat vooral de op 31/12 nog te ontvangen subsidies mbt voorbije werkjaarsterk stijgen t.o.v. het vorige boekjaar. Deze bedragen kunnen per einde boekjaar nogal variëren naargelang de ingediende dossiers bij subsidiërende overheden en andere. Bij het afsluiten van het boekjaar hadden we bovendien ook een vrij belangrijke vordering op de BTW-administratie in onze balans staan (dit is het verplichte voorschot dat dient betaald te worden in december). Ook de | 32 | Jaarverslag 2010 2009 | Oxfam-Wereldwinkels

beschikbare financiële middelen liggen per 31/12/2010 meer dan 40% hoger dan het jaar voordien. Er werd wel naar gestreefd om ook hieruit een maximaal rendement te realiseren.

Passiva/Eigen vermogen

We merken nauwelijks een evolutie van het globale eigen vermogen t.o.v. het vorige boekjaar. Enkel het positieve resultaat van het boekjaar 2010 beïnvloedt deze post t.o.v. 2009. De afschrijving van de kapitaalsubsidies compenseert de toename in zeer beperkte mate. Passiva/Voorzieningen voor risico’s en kosten We noteren een lichte toename in de totale voorzieningen voor risico’s en kosten. Nochtans is het belangrijk te vermelden dat er tussen de diverse voorzieningen onderling belangrijke verschuivingen te noteren zijn. De provisie voor DGOS werd immers met 30.000 euro opgetrokken, terwijl een voorziening voor “andere risico’s en kosten” volledig werd teruggenomen. Voorts staan belangrijke provisies geboekt voor herstellingen en onderhoud, erelonen en voor werkingsmiddelen partnerlanden 2010.

Passiva/Schulden

De schulden op méér dan een jaar dalen -zoals voorzien- door de verdere terugbetaling van onze Respect+ en bouwbon-leningen. De schulden op ten hoogste een jaar stijgen daarentegen met bijna 13% t.o.v. 31/12/2009. Een opmerkelijke vaststelling in de cijfers vormt de verdubbeling van onze schulden aan leveranciers. Hierdoor stijgen de handelsschulden in onze balans met 30%. (intercompanie gefactureerde bedragen zijn hierbij de hoofdbrok) De daling in de “schulden mbt bezoldigingen en belastingen” is bijna integraal te verklaren door een afname van de “provisie vakantiegeld”, welke uiteraard gerelateerd is aan de personeelsbezetting op 31/12/2010, maar die in feite ook een “fictieve” schuld is. Bovendien evolueert deze post de laatste jaren meer en meer tgv. overheidsmaatregelen die de bepaling van deze provisie beïnvloeden.

(vakantiegeld dient in meer en meer gevallen in het boekjaar zelf uitbetaald te worden dan als provisie geboekt te worden). Onder de “overige schulden” noteren we een toename met 25% van onze uitstaande schuld mbt nog uit te betalen projecten. Deze bedraagt eind 2010 in totaal 230.000 euro. De ondersteuningen aan wereldnetwerk en provisies voor ondersteuning “look en feel” werden pas in januari 2011 uitbetaald. (cf. overlopende rekeningen).

Overlopende rekeningen

Meer dan de helft (60%) van onze over te dragen opbrengsten heeft betrekking is de overdracht van DGOS-inkomsten die we slechts in volgende boekjaren zullen spenderen en van DGOS mogen overdragen. Ook andere omzetsubsidies welke in volgende jaren zullen worden aangewend worden op dezelfde manier overgedragen naar een volgend boekjaar (Public affairs – ondersteuning wereldwinkels - …)


2010 werd afgesloten met een batig saldo van € 1590,52 – ten opzichte van een geprojecteerd verlies van €33.000 bij begroting. We kunnen hier echter niet onverdeeld gelukkig mee zijn gezien bij afrekening van de DGD-subsidie 2008-2010 € xxx niet besteed bleek te zijn, wat toch een duidelijke vingerwijzing is dat OxfamWereldwinkels efficiënter en krachtdadiger zijn gesubsidieerde projecten dient op te volgen in de toekomst. Qua financiële ratio’s zien we een aantal gunstige evoluties: (hier iets vertellen over ratio 31/12/2010 -> Danny). Winst- en verliesrekening INKOMSTENZIJDE We realiseerden in 2010 een minderopbrengst van € -234.992,24 ten opzichte van het voorziene budget. De belangrijkste oorzaken op een rijtje: Subsidies (totaliteit: € 168.000 minder dan voorzien) • In 2010 ontvingen we uit subsidies • 687.432,48 uit de NGO-cofinanciering van DGD (voorheen DGOS) met betrekking tot ons programma 2008-2010 ο € 138.896,61 uit de meerjarenfinanciering van 11.11.11 via de jaarlijkse nationale campagne ο € 5137,60 uit de werkingssubsidie van de provincie Oost-Vlaanderen aan voor “projecten in het buitenland erkende NGO’s die in Oost-Vlaanderen een zetel hebben en er een werking ontwikkelen” ο € 30.791,03 uit een projectsubsidie van de provincie Vlaams-Brabant voor ontwikkelingssamenwerking voor projecten in het Zuiden ο € 11.904,21 uit een projectsubsidie van de Europese Commissie, DG Development & Cooperation ο € 100.000 uit een projectsubsidie van de Vlaamse Gemeenschap, agentschap Internationale Samenwerking met het oog op de opstart van het Partnerfonds (verrekend onder budgetlijn andere inkomsten) • De mindere inkomsten qua subsidies zijn in hoofdzaak te wijten aan het niet realiseren van de begrootte budgetlijn “inkomsten nog te bepalen” (€ 48.000 minder), en bij de meeste subsidies een lagere effectieve uitkering dan te verwachten was bij begroting – een aantal dossiers waren op dat moment nog in een aanvraagstadium. Fairtradefee (30.000 minder dan voorzien) • De fairtrade fee van € 946.988,57 bedroeg € 30.000 minder dan begroot, te wijten aan een dalende verkoop enerzijds in het wereldwinkelnetwerk die het meest uitgesproken was in de eindejaarsverkoop, anderzijds ook in een aantal andere verkoopsbranches van OFT die via de fee-verrekening ook impact hebben op het uiteindelijk resultaat. | 34 | Jaarverslag 2010 | Oxfam-Wereldwinkels

Fee andere leveranciers (€ 15.000 meer dan voorzien) • Een stijgende verkoop in het wereldwinkelnetwerk van onze artisanaatsleveranciers FTO en OMM zorgde voor een inkomst van € 49.766,62 ofte € 15.000 meer dan voorzien bij begroting Andere inkomsten (€ 58.000 minder dan voorzien) • De inkomsten uit de Fair Train truffels werden niet verrekend in 2010 omwille van vertraging in de administratieve afhandeling tussen OFT, OWW, Solidariteitsfonds en ons eigen partnerfonds. We nemen het resultaat van deze actie dus volledig op boekjaar 2011. Dit maakt ook dat de totaliteit van de “andere inkomsten” een stuk lager is dan begroot aangezien hier €20.000 inkomsten in voorzien waren. • Van de aangevraagde € 125.000 VAIS-subsidie kregen we slechts € 100.000 toegekend. Dit cijfer werd pas bekend in de loop van 2010, vandaar dat in de begroting nog het aangevraagde cijfer stond. Deze subsidie zorgde voor de opstart van het partnerfonds • Enkele historische openstaande facturen waar geen inkomsten meer uit te verwachten waren werden einde 2010 in kosten genomen hetgeen zich veruiterlijkt in deze budgetlijnen. Lidgeld leden (€ 2.000 minder dan voorzien) • Zoals afgesproken op de AV heeft de RvB, bij het innen van de lidgeldbijdrage 2010, rekening gehouden met de financiële situatie van de lokale wereldwinkels, waarbij we in enkele gevallen de bijdrage verminderd of geschrapt hebben om de lokale winkel niet in financiële problemen te brengen. Voor deze winkels wordt een aangepaste begeleiding rond financieel beheer op poten gezet. UITGAVENZIJDE Personeelskost De totale personeelskost ligt marginaal hoger dan oorspronkelijk begroot, maar daalt wel in absolute cijfers voor het derde jaar op rij. Werkingskosten De totaliteit van de werkingskosten ligt ten opzichte van 2009 € 40.000 hoger, maar vooral opmerkelijk is de minderuitgave van € 278.283,97 ten opzichte van de begroting 2010. Gezien een aantal uitzonderlijke boekingen is het belangrijk om deze cijfers met de nodige nuances te lezen. Primair dient meegegeven te worden dat het een bijzondere zorg van de directie en RvB was om het begrootte verlies in 2010 van €33.459 zoveel mogelijk onder controle te houden. Hiervoor werd aan de diensten werd gevraagd om op de niet-gesubsidieerde budgetlijnen een besparing van 10% te trachten te realiseren. Daarnaast werd op de uitbetaling van personeelssubsidies in 2010 aan lo-

kale wereldwinkels met personeel 2,5% ingehouden op de normale tussenkomst (lokaal 22,5% en regionaal 27,5% versus respectievelijk 25% en 30%) Directie & algemeen beheer • De winst die hier gerealiseerd wordt is integraal toe te schrijven aan de inkomsten uit giften voor het uitzonderlijke project in Chili, die binnen deze kostenplaats terug te vinden zijn. We zamelden in totaliteit € 77.792 aan giften in, die zowel via het Partnerfonds als rechtstreeks aan onze partners in Chili overgemaakt zijn. De uitgaven hiervan zijn terug te vinden bij de Zuiddienst (zie verder). Deze uitzonderlijke inkomst in rekening brengend is er een kleine meerkost van €9000 op deze budgetlijn ten opzichte van begroting. Deze meerkosten zijn primair toe te schrijven aan hogere bijdrages / lidmaatschappen aan enerzijds Oxfam International (€ 2500) en anderzijds aan andere campagnes (o.a. FairTradegemeenten) voor € 7000. Zuiddienst • Zoals toegelicht bij het directiegedeelte zijn op deze kostenplaats de uitgaven geboekt aan het partnerfonds voor het Chili-project, ten belope van € 64.200 in 2010.Het overblijvende saldo van ca € 13.000 werd reeds besteed in boekjaar 2011 aan projecten bij partners in Chili. • Na aftrek hiervan blijft een uitgave van € 399.978 over, dus circa € 50.000 onder begroting. De oorzaken zijn te zoeken in een zuinige realisatie van het koffieforum in Zimbabwe (€ 28.000 minder besteed), € 3.500 minder kosten aan buitenlandse reizen en een mindere investering in Tanzania door problemen met de partner KNCU (€ 21.000). Politieke dienst Hier is een onderbesteding van € 85.000 vast te stellen ten opzichte van het begroot bedrag. De cijfers worden hier enigszins scheef getrokken door inkomsten vanuit de verkoop van campagnemateriaal van de kindslavernijcampagne, ten belope van € 16.000. De niet bestede € 69.000 kan samengevat worden in volgende elementen • Zeer beperkte aankoop van documentatie en studiemateriaal • Een stuk zuiniger dan voorzien realiseren van de kindslavernijcampagne en Palestinawerking (oa te wijten aan een minder groot aantal personen dan voorzien dat deelnam aan de handelsmissie die OWW realiseerde) • Niet realiseren van een impactstudie van een chocoladebedrijf, waar we ondanks herhaalde vragen geen partner vonden om mee in het project te stappen

vorig jaar bij de bewegingsdienst geparkeerd stond. Bewegingsdienst - algemeen • Een belangrijk element hier is de besparing die gerealiseerd werd doordat de uitbetaling van personeelssubsidies aan lokale wereldwinkels in 2010 een stuk lager lag dan voorzien: van de voorziene € 190.000 werd slechts € 156.000 gebruikt. Daarnaast werd voor de andere steunmaatregelen in het wereldwinkelnetwerk een bedrag van € 37.000 besteed (inclusief de look & feelacties). • Qua jongerenwerking werd ook slechts een beperkt deel van het budget uitgegeven (€ 3.511). Naast de zuinige organisatie van Prikkel 2010 (€ 3.500 minder dan voorzien) is de oorzaak hier vooral te zoeken in het slechts beperkt realiseren van een aantal projecten zoals de Mangoparty, Mondiaal Kabaal, Jongeren & Scholendag en festivalpool. Bewegingsdienst – verkoop & marketing Op detailniveau zitten onder deze kostenplaats het grootste deel van de inkomsten en uitgaven verbonden aan de Kabouter Wesley-campagne en de bijhorende extra verkoop die dit genereerde bij de wereldwinkels. In globo vlakt zich dit echter uit aangezien de extra opbrengsten doorgestort werden aan het Partnerfonds. De mindere inkomst in totaliteit kan verklaard worden doordat een deel van de inkomsten uit advertenties van de Magazines, die vroeger bij de cel verkoop & marketing geboekt werden, vandaag opgenomen zijn bij de communicatiedienst (zie supra) Algemene diensten & restposten • De algemene diensten zitten redelijk binnen budget. Een significante meerkost in 2010 was er ter HRM-zijde (€ 9000), toe te wijzen aan selectiekosten van nieuwe leidinggevende functies binnen Oxfam-Wereldwinkels vzw. • De waarderingsregels van de stock, zoals vastgelegd vorig jaar (jaarlijks 25% afboeken voor alle stock > 1 jaar, met uitzondering van het materiaal verkoop & marketing) werd toegepast op basis van de inventaris, gekoppeld aan een correctie van vorig boekjaar waar blijkbaar het materiaal verkoop & marketing ook mee werd afgeboekt. Dit werd rechtgezet, vandaar de opbrengst hier dit jaar

Communicatiedienst • Het negatieve getal hier duidt op een opbrengst, te verklaren, door verhoogde inkomsten uit adverenties & magazines, verminderde drukkosten en het overnemen van een budgetlijn die tot Jaarverslag 2010 | Oxfam-Wereldwinkels | 35 |

Duurzaamheidsverslag

Verslagparameters 2.1 Naam van de organisatie Oxfam-Wereldwinkels vzw 2.4 Locatie hoofdkantoor Ververijstraat 17 9000 Gent 3.1 Verslagperiode Dit jaarverslag heeft betrekking op de periode 1 januari 2010 – 31 december 2010 3.2-3.3 Voorgaand verslag en verslaggevingscyclus Oxfam-Wereldwinkels zal jaarlijks een gelijkaardig maatschappelijk verslag maken. Het eerste maatschappelijk jaarverslag had betrekking op de periode 1 januari 2007 - 31 december 2007. 3.4 Contactpunt voor vragen over het jaarverslag: David Berg, Ververijstraat 17, 9000 Gent [email protected] 09/218.88.99 3.5 Proces voor het bepalen van de inhoud van het verslag Oxfam-Wereldwinkels kiest voor duurzaamheidsverslaggeving op basis van het GRI-model (Global Reporting Initiative). De beslissing om te werken met duurzaamheidsverslaggeving op basis van het GRI-model (Global Reporting Initiative) is er onder meer gekomen onder impuls van Kauri vzw. Oxfam-Wereldwinkels legde, als lid van dit netwerk, GRI-contacten met andere ngo’s zoals Protos en non-profitorganisaties uit andere sectoren zoals BBL, Natuurpunt en Greenpeace. 3.6 Afbakening van het verslag We hebben geen expliciete informatie opgenomen over Oxfam Fairtrade cvba. Voor informatie over onze handelsorganisatie verwijzen we graag naar het jaarverslag.van OFT. | 36 | Jaarverslag 2010 | Oxfam-Wereldwinkels

3.7 Beperkingen reikwijdte Oxfam-Wereldwinkels vat zijn duurzaamheidsverslaggeving aan op het instapniveau van het GRI-model. Dit betekent dat we over minimaal tien relevante parameters rapporteren. In dit verslag werden er .. opgenomen. Op blz … vindt u een samenvattende tabel. Het jaarverslag 2010 kan voor een aantal indicatoren de resultaten vergelijken met die van 2009. Afhankelijk van de vastgestelde ontwikkelingen kunnen we over correctieve maatregelen beslissen. 3.12 GRI overzicht Op blz 41 vindt u een samenvattende tabel 4.14 Belanghebbenden Vrijwilligers: bijna achtduizend vrijwilligers zetten zich in om de activiteiten van Oxfam-Wereldwinkels te ondersteunen via handel, educatie en actie. n Media: Oxfam-Wereldwinkels heeft een lange traditie van interactie met de media teneinde over zijn activiteiten en doelstellingen met het brede publiek te communiceren. n Industrie, politiek en overheden: Oxfam Wereldwinkels vervult, zowel rechtstreeks als onrechtstreeks, de rol van kritische stakeholder van de industrie. Vanuit een principiële rechtenbenadering zijn dialoog en overleg daarbij prioritair. Bij de subsidiërende overheden streven we naar een goede verstandhouding en sterke transparantie over de besteding van de middelen, met behoud van onze autonomie. Met politieke partijen en mandatarissen delen we onze standpunten en bekommernissen om maatschappelijke veranderingen mee te helpen realiseren. n Personeel: zie ‘inspraakmogelijkheden’ verder n Leveranciers: Oxfam-Wereldwinkels kiest zijn leveranciers op basis van een mix van criteria gaande van nabijheid, prijs, ecologische en economische productkwaliteit tot sociale overwegingen. n

Milieu-indicatoren Eerlijke handel heeft aandacht voor duurzame ontwikkeling, zowel op sociaal en economisch vlak als in de zin van duurzame ecologische ontwikkeling. Dit laatste betekent dat Oxfam-Wereldwinkels duurzaam omgaat met natuurlijke hulpbronnen. We gebruiken, indien mogelijk, energiebesparende productiemethodes. We streven naar milieuvriendelijk transport. We kiezen voor een efficiënt en duurzaam beleid op het vlak van verpakking en afvalverwerking. We hebben maximale aandacht voor biolandbouw. We opteren, indien haalbaar, voor fairtradeproducten van biologische herkomst. EN 3 Direct energieverbruik Oxfam-Wereldwinkels verbruikte in 2010 43.502,05 m³ aardgas (41.128,67m³ in 2009) Oxfam-Wereldwinkels verbruikte in 2010 32.831,29 kWh electriciteit (76.798,33 kWh in 2009). EN 6 Initiatieven duurzame energie Eind 2009 werd gestart met de bouw van een zonne-installatie onder de vorm van zonnepanelen op het dak van het nationaal secretariaat in Gent, goed voor een opbrengst van zo’n 70.210 kWh groene stroom. De installatie is opgebouwd uit 306 panelen onder een helling van 20°. De installatie werd opgestart op 22 juni 2010. EN 8 Totaal waterverbruik Oxfam-Wereldwinkels verbruikte in 2010 145,19 m³ (311,73 m³ in 2008) EN 22 Afval Gemengd glas 1,21 m³ (2 m³ in 2009) Papier en karton 29,7 m³ (27 m³ in 2009) Restfractie 23,10 m³ (25 m³ in 2009)

GFT 6,00 m³ (25 m³ in 2009) Woon-werkverkeer Oxfam-Wereldwinkels promoot milieuvriendelijk woon-werkverkeer. Medewerkers hebben recht op de wettelijk vastgestelde tussenkomst door de werkgever in hun verplaatsingskosten van en naar het werk. Voor medewerkers die met het openbaar vervoer naar het werk komen, heeft Oxfam-Wereldwinkels een derdebetalerscontract met de NMBS afgesloten. Andere abonnementen voor openbaar vervoer (bus, tram) worden volledig terugbetaald. Wie met de fiets komt werken, al dan niet in combinatie met het openbaar vervoer, krijgt een vergoeding van 0,20 euro/km. Wie zijn fiets aan het station stalt, kan de stalkosten vergoed krijgen. Gebruik vervoersmiddelen 2010 (2009 tussen haakjes) Fiets

17

(11)

Eigen wagen

8

(6)

Openbaar vervoer

11

(12)

Firmawagen

3

(3)

Te voet

1

(0)

Sociale indicatoren LA 1 Personeelsbestand op 31 december 2010 OWW organogram 31 december 2010 Gedelegeerd bestuurder: Koen Van Bockstal tot 30 oktober 2010 1 directieassistente Manager Noord 1 Manager Noord Zuiddienst 1 Manager Zuid 4 Medewerkers Bewegingsdienst 1 Teamverantwoordelijke 2 Medewerkers (Educatie) 2 Medewerkers (Verkoop & Marketing) 3 medewerkers (Regiocoördinatoren)

Communicatiedienst 1 Teamverantwoordelijke 3 Medewerkers Financiële Dienst 1 Financieel Verantwoordelijke 1,5 Boekhouder HRM (Algemene diensten) 1 Stafmedewerker Grafische Dienst (Algemene diensten) 1 Teamverantwoordelijke 2 Medewerkers Informatica & Algemeen Secretariaat 1 Stafmedewerker 1 Medewerker Informatica 3 Medewerkers Secretariaat 1 Schoonmaakster

Politieke Dienst 1 Teamverantwoordelijke 3 Medewerkers

Catering en aankoopbeleid Vanzelfsprekend laat de aandacht voor eerlijke handel en de keuze voor duurzame ontwikkeling zich ook aflezen uit de catering en het aankoopbeleid van Oxfam-Wereldwinkels. We opteren zoveel mogelijk voor fairtrade- en bioproducten, recyclagepapier, producten van lokale coöperaties en handelaars, …


Het personeelsbestand van Oxfam-Wereldwinkels In de maatschappelijke discussie over de nivellering tussen arbeiders- en bediendestatuut is Oxfam-Wereldwinkels koploper: alle afgesloten arbeidsovereenkomsten zijn overeenkomsten voor bedienden, al naargelang de situatie met vol- of deeltijdse prestaties. Aantal medewerkers (gegevens op 31/12/09 en 31/12/10)

aantal werknemers

Leeftijdsgroepen verdeeld in man/vrouw per kop en per VTE in de loop van 2010 (lopende en/of afgesloten arbeidsovereenkomsten in 2010)

2009

2010

pers / VTE

pers / VTE

32 27,2

31 27,8

totaal

Verdeling deeltijdse - voltijdse arbeidsovereenkomsten (AO) Man

Vrouw

Totaal

aantal

% van totaal

aantal

% van totaal

deeltijdse AO

9

22,5%

7

20%

17

voltijds AO

12

30%

11

27,5%

23

LA2 Personeelsverloop Uitstroom - Instroom in de loop van 2010 werknemers

VTE

Uit dienst

9

6,7

In dienst

8

5,9

Verschil

-1

-0,8


man

vrouw

totaal vte

man

vrouw

18-35

18

8

10

14,8

6

8,8

36-45

13

8

5

11,9

7,4

4,5 3,5

46-55

7

3

4

6,30

2,8

>56

2

2

-

1,50

1,5

40

21

19

28,2

17,7

16,8

LA 7 Ziekteverzuim 2010 Kw1

Kw2

Kw3

Kw4

gem

bedrijf

algemeen

1,94

0,98

1,20

3,37

1,87

statuut

bediende

1,94

0,98

1,20

3,37

1,87

leeftijdsklasse

<25j

0,00%

0.00%

0.00%

0.00%

0,00%

25-29 j

0,52%

1,28%

2,38%

3,66%

1,96%

geslacht

werkregime

30-34 j

3,31%

1,03%

1,77%

0,00%

1,53%

35-39 j

3,07%

2,44%

2,26%

1,32%

2,27%

40-44 j

1,86%

0,00%

0,64%

12,61%

3,78%

45-49 j

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

50-54 j

0,78%

0,62%

0,00%

2,22%

0,91%

55-59 j

5,47%

0,00%

0,00%

0,00%

1,37

Man

2,86%

0,65%

0,41%

4,29%

2,05%

vrouw

1,29%

1,25%

1,94%

2,40%

1,72%

Voltijds

2,02%

1,30%

1,29%

1,26%

1,47%

Deeltijds

1,83%

0,59%

1,08%

5,91%

2,35%

Benchmarks: Gemiddeld ziekteverzuim in KMO’s in 2010 = 4,19% Gemiddeld ziekteverzuim in België in 2010 = 4,47% Het algemeen gemiddeld ziekteverzuim voor Oxfam-Wereldwinkels ligt onder het KMO- en onder het Belgisch gemiddelde. Arbeidsongevallen Er waren geen arbeidsongevallen in 2010 Loonspanning Bij Oxfam Wereldwinkels vertaalt de solidariteit tussen Noord en Zuid zich ook in een aangepast loonbeleid. De laagst verdienende medewerker ontvangt een bruto maandsalaris van e 2014,62 en de hoogst verdienende werknemer ontvangt een bruto maandsalaris van e 4528,3 Dat levert een loonspanning op van 2,25




37 14 14 37, 38 42 Geen

36 36 36 36 36

36 36

32-35 32-35

36 36 36 36-37

37 38 39

24-28


foto:

ed. oww: nov 2011 - 267 • art. nr.: 08524 - Jaarverslag 2010 Oxfam-Wereldwinkels

Samenstelling & Redactie Marijke Moyson

Recommend Documents