Samen hoger!
Afschakelplan of black-out Arbeidsrechtelijke aanpak?
RIJDT VOOR U
1
1. INLEIDING 2. SAFETY FIRST 3. DE PLICHT OM ARBEID TE VERSCHAFFEN EN HET LOON TE BETALEN 4. STROOMONDERBREKINGEN: TE VERHALEN OP DE RVA? 5. INFORMATIE EN COMMUNICATIE 6. BESLUIT
RIJDT VOOR U
1. INLEIDING
AFSCHAKELPLAN - met o.a. een procedure bij schaarste JURIDISCHE AANSPRAKELIJKHEID? Contractueel Producenten/leveranciers : overmachts- of andere exoneratieclausules. Buitencontractueel Quasi-immuniteit uitvoeringsagent. Of richten we ons tot de overheid? Quite a long shot … 2 AANDACHTSPUNTEN VOOR DE AFNEMER het opvolgen van een eventueel bevel om het verbruik te reduceren (risico op strafrechtelijke vervolging); het beperken van de schade indien hij aanspraak wil maken op een vergoeding.
RIJDT VOOR U
2
2. SAFETY FIRST Het als een goede huisvader garanderen van de veiligheid en de gezondheid van de werknemers Art. 20, 2° Arbeidsovereenkomstenwet “De werkgever is verplicht als een goed huisvader te zorgen dat de arbeid wordt verricht in behoorlijke omstandigheden met betrekking tot de veiligheid en de gezondheid van de werknemer en dat hem bij een ongeval de eerste hulpmiddelen verstrekt kunnen worden. Te dien einde moet een verbandkist voortdurend ter beschikking van het personeel zijn.” Art. 5, § 1, eerste lid Welzijnswet “De werkgever treft de nodige maatregelen ter bevordering van het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk.”
RIJDT VOOR U
2. SAFETY FIRST Het als een goede huisvader garanderen van de veiligheid en de gezondheid van de werknemers Elke WG is verantwoordelijk voor de structurele planmatige aanpak van preventie door middel van een dynamisch risicobeheersingssysteem. Dit is de systematische planning van de preventie en de uitvoering van het beleid met betrekking tot het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk. De WG stelt vijfjaarlijks een globaal preventieplan en jaarlijks een actieplan op gebaseerd op het globaal preventieplan. Gewijzigde omstandigheden kunnen een aanpassing vergen van het preventiebeleid vanuit het principe van het dynamisch risicobeheersingssysteem als dusdanig. RIJDT VOOR U
3
2. SAFETY FIRST Het als een goede huisvader garanderen van de veiligheid en de gezondheid van de werknemers VOORBEELD – VERFSPUITEN EVALUATIE RISICO’S - door het wegvallen van ventilatie en negatieve druk inhalatie van verfnevel door onbeschermde werknemers in de werkplaats; SPECIFIEKE MAATREGELEN (preventie en/of risicobeheersing) Preventie: tijdige uitschakeling en controle staat/gebruik verfmaskers; Risicobeheersing: verlaten werkplaats.
RIJDT VOOR U
3. DE PLICHT OM ARBEID TE VERSCHAFFEN EN HET LOON TE BETALEN 3.1. De werkgever moet werk verschaffen Art. 20, 1° Arbeidsovereenkomstenwet “De werkgever is verplicht de werknemer te doen arbeiden op de wijze, tijd en plaats zoals is overeengekomen, inzonderheid, zo de omstandigheden dit vereisen en behoudens strijdige bepaling, door de voor de uitvoering van het werk nodige hulp, hulpmiddelen en materialen ter beschikking te stellen.”
3.2. De werkgever moet het loon betalen Art. 20, 3° Arbeidsovereenkomstenwet “De werkgever is verplicht het loon te betalen op de wijze, tijd en plaats zoals is overeengekomen.” RIJDT VOOR U
4
3. DE PLICHT OM ARBEID TE VERSCHAFFEN EN HET LOON TE BETALEN 3.3. Tijdelijk schorsende overmacht Art. 1147 BW “De schuldenaar wordt, indien daartoe grond bestaat, veroordeeld tot het betalen van schadevergoeding, hetzij wegens niet uitvoering van de verbintenis, hetzij wegens vertraging in de uitvoering, wanneer hij niet bewijst dat het niet nakomen het gevolg is van een vreemde oorzaak die hem niet kan worden toegerekend, en hoewel er zijnerzijds geen kwade trouw is.” Art. 1148 BW “Geen schadevergoeding is verschuldigd, wanneer de schuldenaar door overmacht of toeval verhinderd is geworden datgene te geven of te doen waartoe hij verbonden was, of datgene gedaan heeft wat hem verboden was.” Art. 26, eerste lid Arbeidsovereenkomstenwet “De door overmacht ontstane gebeurtenissen hebben de beëindiging van de overeenkomst niet tot gevolg wanneer zij slechts tijdelijk de uitvoering van de overeenkomst schorsen.”
Overmacht vergt 2 voorwaarden: (1) de uitvoering van de verbintenis is volledig onmogelijk door een plotse, onvoorzienbare en onoverkomelijke gebeurtenis en (2) onafhankelijk van de wil van de partijen - 2 scenario’s : Deel van de dag: in principe geen overmacht; Volledige dag: in principe overmacht. RIJDT VOOR U
3. DE PLICHT OM ARBEID TE VERSCHAFFEN EN HET LOON TE BETALEN 3.4. De regeling van het gewaarborgd dagloon Loon is de tegenprestatie van arbeid. Geen werk = geen recht op loon, tenzij de wet een gewaarborgd dagloon voorziet (schadevergoeding gelijk aan het gederfde loon). 3 gevallen van wettige schorsing van de arbeidsovereenkomst met het voor de WN recht op het loon dat hem zou toekomen indien hij zijn normale dagtaak had kunnen volbrengen: 1. Met vertraging of niet op het werk aankomen; 2. De arbeid niet kunnen beginnen of voortzetten; 3. Vervullen van de kiesplicht.
RIJDT VOOR U
5
3. DE PLICHT OM ARBEID TE VERSCHAFFEN EN HET LOON TE BETALEN 3.4. De regeling van het gewaarborgd dagloon 3.4.1. Met vertraging of niet op het werk aankomen Art. 27, 1° Arbeidsovereenkomstenwet “Recht op het loon dat hem zou zijn toegekomen indien hij zijn dagtaak normaal had kunnen volbrengen, heeft de werknemer die (op het ogenblik dat hij zich naar het werk begeeft), geschikt is om te werken en die, zich normaal naar zijn werk begevend, met vertraging of niet op de plaats van het werk aankomt, op voorwaarde dat die vertraging of die afwezigheid te wijten is aan een oorzaak die overkomen is op de weg naar het werk en die onafhankelijk is van zijn wil.”
RIJDT VOOR U
3. DE PLICHT OM ARBEID TE VERSCHAFFEN EN HET LOON TE BETALEN 3.4. De regeling van het gewaarborgd dagloon 3.4.1. Met vertraging of niet op het werk aankomen Voorwaarden voor wettigheid schorsing + recht op loon: arbeidsgeschikt zijn, zich normaal naar zijn werk begeven en de oorzaak is onafhankelijk van de wil van de werknemer. De werknemer moet alle mogelijk voorzorgen nemen om (tijdig) op het werk te raken. Indien hij er ondanks deze inspanningen niet (tijdig) raakt is er sprake van wettige schorsing met recht op gewaarborgd dagloon. RIJDT VOOR U
6
3. DE PLICHT OM ARBEID TE VERSCHAFFEN EN HET LOON TE BETALEN 3.4. De regeling van het gewaarborgd dagloon 3.4.2. De arbeid niet kunnen beginnen of voortzetten Art. 27, 2° Arbeidsovereenkomstenwet “Recht op het loon dat hem zou zijn toegekomen indien hij zijn dagtaak normaal had kunnen volbrengen, heeft de werknemer die op het ogenblik dat hij zich naar het werk begeeft, geschikt is om te werken en die, buiten het geval van staking, wegens een oorzaak die onafhankelijk is van zijn wil, hetzij de arbeid niet kan beginnen wanneer hij zich normaal op de plaats van het werk had begeven, hetzij de arbeid, waaraan hij bezig was, niet kan voortzetten.”
RIJDT VOOR U
3. DE PLICHT OM ARBEID TE VERSCHAFFEN EN HET LOON TE BETALEN 3.4. De regeling van het gewaarborgd dagloon 3.4.2. De arbeid niet kunnen beginnen of voortzetten Voorwaarden voor wettigheid schorsing + recht op loon: arbeidsgeschikt zijn, zich normaal naar zijn werk begeven, de oorzaak is onafhankelijk van de wil van de werknemer, nog verbonden zijn door een arbeidsovereenkomst, buiten het geval van staking. Indien de bovenstaande voorwaarden vervult zijn moet de werkgever werk verschaffen en het gewaarborgd dagloon uitbetalen. RIJDT VOOR U
7
3. DE PLICHT OM ARBEID TE VERSCHAFFEN EN HET LOON TE BETALEN 3.4. De regeling van het gewaarborgd dagloon Behoudens overmacht dient de werkgever te anticiperen door passende maatregelen te treffen om de periodes van (aangekondigde) stroomonderbrekingen te overbruggen en/of om de impact ervan op de goede werking van de bedrijfsactiviteit te beperken. Denkpistes? - Vervangingswerk/andere nuttige activiteiten; - Occasioneel telethuiswerk; - Overleg met de werknemer; - Tijdelijke wijziging van de werkroosters. RIJDT VOOR U
3. DE PLICHT OM ARBEID TE VERSCHAFFEN EN HET LOON TE BETALEN 3.4. De regeling van het gewaarborgd dagloon Vervangingswerk/andere nuttige activiteiten Opleiding; Archivering en/of klasseerwerk; Onderhoud. Geen alternatief? Dan dient de WG het gewaarborgd dagloon te betalen. De WG moet echter geen gewaarborgd dagloon betalen wanneer de WN aangeboden vervangingswerk weigert op voorwaarde dat het vervangingswerk beantwoordt aan de lichamelijke en verstandelijke geschiktheid van de WN en verenigbaar is met zijn beroepskwalificatie.
RIJDT VOOR U
8
3. DE PLICHT OM ARBEID TE VERSCHAFFEN EN HET LOON TE BETALEN 3.4. De regeling van het gewaarborgd dagloon Occasioneel telethuiswerk? De WG kan de WN niet verplichten. CAO nr. 85 geldt niet voor telethuiswerk met een occasioneel karakter.
RIJDT VOOR U
3. DE PLICHT OM ARBEID TE VERSCHAFFEN EN HET LOON TE BETALEN 3.4. De regeling van het gewaarborgd dagloon Overleg met de WN Opname verlof/inhaalrust. Steeds in onderling overleg. De WG kan de opname van verlof/inhaalrust niet eenzijdig opleggen.
RIJDT VOOR U
9
3. DE PLICHT OM ARBEID TE VERSCHAFFEN EN HET LOON TE BETALEN 3.4. De regeling van het gewaarborgd dagloon Tijdelijke wijziging van de werkroosters Aangekondigde stroomonderbreking tussen 17 en 20u: kan de onderneming de arbeidsdag vroeger laten starten? De arbeidswetgeving voorziet geen geval waarbij ingevolge bijzondere omstandigheden geschoven kan worden met de arbeidstijd binnen een vast uurrooster. De WG mag de werkroosters die van toepassing zijn niet eenzijdig wijzigen. Het wijzigen van het AR vergt dezelfde omvangrijke procedure als het instellen ervan. Het tijdelijke werkrooster dat dan opgenomen is in het AR en tijdig en op de juiste wijze bekend gemaakt is aan de werknemers kan toegepast worden. In de AO dient tevens het werkrooster te worden vermeld dat voor de WN geldt, die ook verplicht in het AR van de onderneming moeten staan. RIJDT VOOR U
4. STROOMONDERBREKINGEN: TE VERHALEN OP DE RVA? Wanneer de stroomonderbreking: geen volledige arbeidsdag beslaat: de WG moet het gewaarborgd dagloon betalen voor de verloren uren; één of meer volledige dagen beslaat kunnen de getroffen WN’s tijdelijk werkloos worden gesteld. Bij een geplande stroomonderbreking dient de WG aan te tonen dat hij niet meer de nodige maatregelen kon treffen om het personeel verder tewerk te stellen. RIJDT VOOR U
10
4. STROOMONDERBREKINGEN: TE VERHALEN OP DE RVA? De onderneming ligt niet in een afschakelgebied maar de WN moet door een dergelijk gebied passeren om op het werk te raken: de WN die niet op het werk toekomt of er zich naar heeft begeven (de stroomonderbreking werd op voorhand aangekondigd) en geen recht heeft op het gewaarborgd dagloon, kan voor deze dag tijdelijke werkloosheid wegens overmacht aanvragen, indien hij kan aantonen dat hij niet op het werk kon raken (bv. geen eigen wagen, geen mogelijkheid tot carpooling,…).
RIJDT VOOR U
4. STROOMONDERBREKINGEN: TE VERHALEN OP DE RVA? PROCEDURE
Het valt aan te bevelen (maar het is niet verplicht) om zo snel mogelijk de werkloosheid te melden bij het werkloosheidsbureau van de RVA dat bevoegd is voor de plaats waar de exploitatiezetel van de onderneming is gevestigd (schriftelijke of elektronisch) en met vermelding van de volgende elementen: de datum waarop de gebeurtenis plaatsvond; een beschrijving van de gebeurtenis die door de WG als overmacht wordt gekwalificeerd; de voorziene duur van tijdelijke werkloosheid (max. 3 maanden); de identiteit van de tijdelijk werkloos gestelde werknemer(s).
Het aanvraagdossier bevat alle nodige bewijsstukken: bewijzen van afschakeling, de onmogelijkheid om te werken, geen recht op gewaarborgd dagloon, … .
Te bezorgen aan de WN : controleformulier C3.2A ; formulier CR.2-werkgever (of een elektronische aangifte via www.socialezekerheid.be).
WN moeten geen wachttijd doorlopen en zij dienen niet gedurende de eerste drie maanden van tijdelijke werkloosheid beschikbaar te zijn voor de arbeidsmarkt en moeten zij zich evenmin inschrijven als werkzoekende. Na die periode van drie maanden vervallen die twee laatste vrijstellingen.
Uitkering (afhankelijk van de gezinssituatie en begrensde gemiddelde loon van de WN): voor werknemers met gezinslast: 75% van hun begrensde gemiddelde loon; voor alleenstaanden: 75% van hun begrensde gemiddelde loon; voor samenwonenden: 70% van hun begrensde gemiddelde loon.
RIJDT VOOR U
11
5. INFORMATIE EN COMMUNICATIE INFORMATIE Opvolging berichtgeving. COMMUNICATIE Mogelijke en aangekondigde afkoppeling; Afspraken over de modaliteiten bij stroomonderbreking; Veiligheidsvoorschriften; Mogelijke inschakeling RVA; Mobiliteitsproblematiek; Occasioneel telethuiswerken; …. RIJDT VOOR U
6. BESLUIT De mogelijkheden die het sociaal recht biedt om te vermijden dat de werkgever de extra (loon)kosten als gevolg van een (aangekondigde) stroomonderbreking moet internaliseren zijn uitermate beperkt. Dat er (voorlopig) geen bijzondere omstandigheden voorzien/getolereerd worden waarbij kan geschoven worden met de arbeidstijd binnen een vast uurrooster maakt het voor de WG moeilijk om op een flexibele manier om te gaan met deze problematiek. RIJDT VOOR U
12
“
Lid zijn van FEDERAUTO is lid zijn van een organisatie ten dienste van alle Belgische professionals van de autosector en van de aanverwante sectoren.
”
RIJDT VOOR U
Jules Bordetlaan 164 1140 Brussel T 02 778 62 00 F 02 778 62 22 www.federauto.be
[email protected]
RIJDT VOOR U
13
