KIEZEN VOOR DIESEL IS NIET ALTIJD HET VERSTANDIGST
Risicokost maakt dieselauto duurder voor wie < 10.000 km/jaar rijdt
Kiezen we voor een gezinswagen met een benzinemotor of met een diesel? Dat is de cruciale vraag die vele gezinnen zich stellen. Dieselmotoren verbruiken minder en produceren dus minder CO2-uitstoot (broeikasgassen), maar ze stoten meer NOx (cf. ozon en zure regen) uit en ook schadelijke roetdeeltjes (fijn stof). Ondanks de sterke inspanningen van de constructeurs blijven moderne dieselmotoren op dit moment schadelijker voor het milieu dan benzinemotoren. Kiezen gezinnen voor het milieu of voor de portemonnee? Onderzoek van VAB in 2005 toonde aan dat het milieu vandaag geen aankoopcriterium is voor wie een nieuwe wagen wil. Gezinnen kiezen voor zeer concrete, tastbare voordelen: flexibele ruimte, vlotte rijprestaties en actieve veiligheid. Milieu is voor hen een te abstract begrip. VAB wil met het nieuwe economisch begrip risicokost de aandacht vestigen op de nadelen bij het verkeerd gebruik van een dieselwagen. Wie jaarlijks minder dan 10.000 km rijdt en vooral korte stukken aflegt (< 10 km) doet er beter aan geen diesel te kopen. Naast het milieu-argument is er ook een economisch argument: de risicokost. De risicokost is van belang voor automobilisten die veel korte trajecten afleggen met de auto. Voor wie een mix van korte en lange stukken rijdt, wordt de risicokost beperkt. Belangrijk daarbij is dat men regelmatig trajecten rijdt van meer dan 25 km. Zes onderdelen van een auto lopen een hoger risico op een vroegtijdige vervanging: roetfilter, batterij, turbo, gloeikaarsen, EGR-klep en de uitlaat. Profiel van de Belgische autokoper. De Belg stapt hoe langer hoe meer over naar een dieselmotor. Het aandeel propere LPG-wagens blijft beperkt. Niettemin zijn 4 van de 18 modellen die deelnamen aan de verkiezing leverbaar met een LPG-uitrusting. We kopen bijna automatisch een diesel Opvallend is dat zelfs in de categorie van de kleinere gezinswagens het aandeel diesels in 2006 (verkoopcijfers van Febiac van januari t.e.m. november) groter is dan het aandeel benzinewagens: • Categorie tot € 14.500 - 44,9% is benzine - 55% is diesel - 0,1% LPG • Categorie tot € 23.500 - 17,1% is benzine - 82,5% is diesel - 0,4% LPG Het lijkt erop dat we ons bij de keuze tussen diesel en benzine laten leiden door de lagere prijs van diesel aan de pomp. Berekeningen van kilometerkostprijs en risicokost leren ons echter dat dit voor weinigrijders een verkeerde motivatie is.
Verkoopcijfers januari – november 2006 CATEGORIE TOT € 14.500 benzine diesel LPG Chevrolet Aveo 251 27 Fiat Punto 1262 3157 Ford Fiesta 4690 5694 Honda Jazz 1288 Nissan Note 648 894 Opel Corsa 6130 7096 13 Peugeot 207 1677 4458 Suzuki Swift 1373 1058 Toyota Yaris 3452 3096 totalen 20771 25453 40 verhouding 44,9% 55,0% 0,1% CATEGORIE TOT € 23.500 benzine diesel LPG Chevrolet Nubira 670 128 Honda Civic 1382 552 Hyundai Sonata 12 152 Mazda 3 368 771 Renault Mégane 1827 18469 4 Seat Altea 228 807 Skoda Roomster 19 203 Suzuki SX4 302 243 Volkswagen Jetta 250 3274 totalen 5058 24471 132 verhouding 17,1% 82,5% 0,4% PS: voor de Renault Mégane werd geen opsplitsing gemaakt voor de verschillende uitvoeringen zoals de Scénic, de break, de drie- en vierdeursversie. De break deed mee aan de verkiezing van de VAB-Gezinswagen.
We rijden vaak korte stukken Verplaatsingsonderzoek van de Mobiliteitscel van de Vlaamse Gemeenschap leert ons dat we vaak de auto nemen voor zeer korte trajecten, terwijl andere vervoerswijzen zoals wandelen, fietsen of het openbaar vervoer een goed alternatief kunnen bieden. Voor wie in het stadsgewest Gent woont en jaarlijks minder dan 10.000 km rijdt, zijn 8 op 10 van de autoverplaatsingen korter dan 10 km: • 82,9% van de autoverplaatsingen zijn < 10 km • 17,1% van de autoverplaatsingen zijn > 10 km De autoverplaatsingen opgesplitst naar afstandscategorie: • 11,8% reikt van 0 tot 1 km • 47,5% van 1,1 tot 5 km • 23,6% van 5,1 tot 10 km • 11,5% van 10,1 km tot 25 km • 5,6% reikt verder dan 25,1 km (het aandeel van deze ritten is veel te klein) Nog te publiceren onderzoek van de Vlaamse minister van Mobiliteit, Kathleen Van Brempt (uitgevoerd door KU Leuven en VAB) wijst uit dat een dieselwagen de overhand krijgt bij automobilisten die meer dan 5.000 km/jaar rijden.
aantal wagens
Verhouding diesel - benzine op basis van jaarlijks aantal afgelegde kilometers 600 500 400 300 200 100 0
diesel benzine
tussen minder dan 5.000 5.000 en 15.000 km
meer dan tussen tussen 15.000 en 25.000 en 50.000 50.000 25.000 km/jaar
In de eerste twee categorieën (tot 5.000 km en tot 15.000 km = 29% van de dieselrijders uit dit onderzoek) zijn er zeker automobilisten die meer baat zouden hebben bij een benzinewagen dan een diesel. De gebruikskost van een nieuwe gezinswagen Gezinnen gaan bij de aankoop van een wagen uit van een budget. Daarbij is niet enkel de aankoopprijs van de wagen van belang, maar ook de effectieve gebruikskost. In het kader van de verkiezing van de Gezinswagen becijfert VAB daarom voor elke gezinswagen die meedingt naar de titel ook de kostprijs per kilometer. Nieuw voor deze editie is dat VAB het begrip risicokost lanceert. Daarmee wil VAB de onverwachte kosten in kaart brengen die een gevolg kunnen zijn van een specifiek verplaatsingspatroon, nl. het afleggen van veel korte afstanden (< 10 km). Daardoor komt de motor vaak niet op bedrijfstemperatuur. Vooral moderne dieselmotoren, die uitgerust zijn met zeer hoogwaardige en gevoelige techniek, zijn kwetsbaar bij een eenzijdig gebruik voor korte ritten. Wie maximaal 10.000 km/jaar rijdt, moet rekening houden met beide kosten: • kostprijs per km • risicokost per km De gebruikskost is berekend over een periode van 5 jaar. Het gemiddeld gebruik van een wagen wordt in België in 2004 becijferd op 15.077 km (FOD Mobiliteit en Vervoer). VAB maakt twee kostencalculaties: • voor wie 10.000 km per jaar rijdt • voor wie 20.000 km per jaar rijdt De kostprijs per km Bij de berekening van de effectieve gebruikskost moet je niet enkel rekening houden met de aankoopprijs, de inruilwaarde, maar ook met de fiscale lasten (BIV en rijbelasting), de jaarlijkse verzekeringspremies, onderhoud, bandenwissel, zelf gemeten verbruik (dit cijfer ligt 10 tot 20% hoger dan het gemiddeld normgebruik dat de constructeurs opgeven).
De verschillen tussen diesel en benzine: • hogere aanschafprijs van de dieselwagen • hogere onderhoudskost van de dieselwagen • lagere brandstofkost (minder verbruik en goedkopere literprijs) voor de dieselwagen De risicokost per km Deze becijfering van een mogelijke meerkost geldt voor automobilisten die jaarlijks weinig kilometers rijden (< 10.000 km) en waarvan de auto zelden wordt ingezet voor een langere trip. Uit de berekening van de risicokost zal duidelijk worden dat vooral dit type van dieselrijder rekening moet houden met niet te onderschatten bijkomende onderhoudskosten. De verschillen tussen diesel en benzine: • duurdere batterij van de dieselwagen • duurdere uitlaat van de dieselwagen • dure en technisch hoogwaardige motoronderdelen die o.a. de uitstoot van de dieselmotor moeten beperken (EGR-klep, roetfilter) De gebruikskost in de categorie tot € 14.500 We vergelijken voor de Opel Corsa de kostprijs van de 1.4 benzine (de wagen die deelnam aan de verkiezing) met de 1.3 CDTi diesel. 10.000 km/jaar Benzine: totale gebruikskost € 0,46 per km • kilometerkostprijs € 0,45 • risicokost per km € 0,01 Diesel: totale gebruikskost € 0,511 per km • kilometerkostprijs € 0,45 • risicokost per km € 0,061 Conclusie: deze dieselgebruiker betaalt een meerprijs van 5,1 eurocent per km t.o.v. de benzinerijder. 20.000 km/jaar Benzine: kilometerkostprijs € 0,27 per km Diesel: kilometerkostprijs € 0,26 per km Conclusie: deze dieselgebruiker heeft een voordeel van 1 eurocent per km t.o.v. de benzinerijder. De gebruikskost in de categorie tot € 23.500 We vergelijken voor de Skoda Roomster de kostprijs van de 1.6 benzine met de 1.9 TDI diesel (de wagen die deelnam aan de verkiezing). 10.000 km/jaar Benzine: totale gebruikskost € 0,529 per km • kilometerkostprijs € 0,52 • risicokost per km € 0,009 Diesel: totale gebruikskost € 0,594 per km • kilometerkostprijs € 0,55 • risicokost per km € 0,044 Conclusie: deze dieselgebruiker betaalt een meerprijs van 6,5 eurocent per km t.o.v. de benzinerijder.
20.000 km/jaar Benzine: kilometerkostprijs € 0,32 per km Diesel: kilometerkostprijs € 0,31 per km Conclusie: deze dieselgebruiker heeft een voordeel van 1 eurocent per km t.o.v. de benzinerijder. De bepalende factoren van de risicokost Specialisten uit het VAB-Opleidingscentrum en de VAB-Wegenwacht stellen dat niet minder dan zes onderdelen onderhevig zijn aan ongewone slijtage wanneer de wagen eenzijdig gebruikt wordt voor korte afstanden. Roetfilter Functie: roetdeeltjes worden tijdelijk opgeslagen in de roetfilter. Gemiddeld om de 600 km gebeurt een regeneratie omdat de filter verzadigd is. Tijdens de regeneratie worden de roetdeeltjes bij een hoge temperatuur verbrand. Hiervoor moet de temperatuur tijdelijk verhoogd worden tot 550 °C. Regeneratie is dus de vernietiging van gestockeerde roetdeeltjes bij een extreem hoge temperatuur. Doorgaans vindt een regeneratie automatisch plaats tijdens een langere trip op de autosnelweg. Het probleem bij korte afstanden is dubbel: 1. De motor komt bijna niet op bedrijfstemperatuur, waardoor de verbranding van brandstof niet optimaal is en de uitstoot van roetdeeltjes groter wordt. Hierdoor zal de roetfilter sneller verzadigd geraken. 2. Doordat de bedrijfstemperatuur niet gehaald wordt, zal de roetfilter die in de uitlaat zit een te lage temperatuur bereiken om de regeneratie te kunnen opstarten. Het gevolg is dat de roetfilter verstopt geraakt, waardoor het motorvermogen zal afnemen, de computer een foutmelding geeft en de wagen voor herstelling naar de garage moet. De garage kan met een geforceerde regeneratie de roetfilter leegmaken. Bij herhaling of laattijdig ingrijpen kan dit leiden tot beschadiging van de roetfilter. De levensduur van de roetfilter wordt hierdoor verkort. Conclusie: de onderhoudskost stijgt en de levensduur van de roetfilter verkort door het eenzijdig gebruik van een moderne dieselwagen voor korte verplaatsingen. Batterij Functie: de batterij is noodzakelijk om de motor te kunnen starten. Ze levert de elektrische energie aan de startmotor. De dieselwagen heeft een batterij met hogere capaciteit omdat de motor meer energie vraagt om op te starten. De prijs van een batterij in een dieselvoertuig wordt daardoor tot 60% duurder. Het probleem bij korte afstanden is dubbel: 1. Wie korte afstanden rijdt, gaat in verhouding veelvuldig starten, wat een batterij extra belast en haar levensduur verkort. 2. De batterij geraakt zelden volledig opgeladen tijdens een korte rit, waardoor de levensduur verkort wordt.
Conclusie: korte afstanden zijn nefast voor de batterij van alle wagens. Bovendien is de prijs van een batterij bij een diesel hoger. Turbo Functie: verhoogt het vermogen van de motor door het luchtvolume te vergroten. De turbo zorgt voor een drukverhoging, waardoor het volume zuurstof in de cilinder toeneemt. Dat leidt tot betere motorprestaties. Het probleem bij korte afstanden is dubbel: 1. Doordat de motorolie niet op temperatuur komt, is er een slechtere smering van de turbo. 2. Het zelfreinigend effect van de turbo gaat verloren wanneer de motor zijn bedrijfstemperatuur niet haalt. Meer roetafzetting op de turboschoepen leidt tot meer slijtage en vroegtijdige vervanging. Conclusie: korte afstanden zijn nefast voor de turbo. Elke moderne dieselmotor is uitgerust met een turbo. Bij benzinemotoren is het gebruik van een turbo eerder uitzonderlijk en vooral toegepast op sportmotoren. Gloeikaarsen Functie: nog steeds aanwezig bij de meeste dieselmotoren en uitsluitend gebruikt tijdens de startfase van de motor. De taak van de gloeikaars is het opwarmen van de lucht om de motor te kunnen starten of om de motor sneller op bedrijfstemperatuur te brengen. Het probleem bij korte afstanden is: veelvuldig starten verkort de levensduur van de gloeikaarsen. Conclusie: korte afstanden zijn nefast voor de gloeikaarsen in de dieselwagen. EGR-klep Functie: verlaagt bij benzine- en dieselmotoren de verbrandingstemperatuur om de NOx-uitstoot te verminderen. Het probleem bij korte afstanden: bij korte afstanden met dieselmotoren krijgen we meer roetuitstoot. Die zet zich onder andere af op de EGR-klep, die daardoor komt vast te zitten. Conclusie: korte afstanden met een dieselwagen zijn nefast voor de EGR-klep. Uitlaat Functie: verbrandingsgassen afvoeren en afkoelen en het geluid dempen. De functie blijft bij benzine en diesel gelijk. Het probleem bij korte afstanden: waterdamp die aanwezig is in de uitstoot van de motor zal bij lage temperatuur van de uitlaat condenseren tegen de koude wanden. Oxidatie van de uitlaat is het gevolg. Bij een warme uitlaat zal de waterdamp niet kunnen condenseren in de uitlaat maar tijdig afgevoerd worden. Normaal heeft een dieselvoertuig minder last van oxidatie, maar door korte trajecten te rijden, verdwijnt dit voordeel gedeeltelijk. Conclusie: korte afstanden zijn nefast voor alle wagens. De uitlaat van een dieselvoertuig is wel beduidend duurder.
