SAM VELDBOER: HYBRIS IS EEN MERK

HET VAKBLAD VOOR

DE BLOEMBOLLEN EN VASTEPLANTENSECTOR

7 FEBRUARI 2014

290

51

SAM VELDBOER: ‘HYBRIS IS EEN MERK’ 10

CDA HOLLANDS KROON WIL RUIMTE VOOR AGRARIËRS

12

BESTE KWALITEIT BIJ POLDERPRIDE

18

26

BOLLENKWEKERS AAN DE SLAG MET BODEMLEVEN

VAKTENTOONSTEL LING BLOEMBOLLEN VEELBELOVEND

62

LELIEVAK KIJKT IN DE SPIEGEL

tŝũŶŬĞƌDĞĐŚĂŶŝƐĂƟĞs J.C. de Leeuwweg 26 1764 NG Breezand Tel: 0223-523590 ǁǁǁ͘ǁŝũŶŬĞƌŵĞĐŚĂŶŝƐĂƟĞ͘Ŷů

Dealer van: Tel-O-Scope tel-units

Trekkers te koop gevraagd

Voor export alle types

0DVVH\)HUJXVRQ -RKQ'HHUH 6DPH 8QLYHUVDO/87%

/DQGLQL )RUG )LDW =HWRU

6FKDGHURHVWRIPDQNHPHQWHQJHHQEH]ZDDU 8NXQWDOOHVDDQELHGHQ

Geschikt voor plantmachines tot 1.80m

EŝĞƵǁ͕ŽŶĚĞƌŚŽƵĚĞŶƌĞƉĂƌĂƟĞ͘

H&G Exporttractors Abbestederweg 30 B T 06 10922015

1759 NB Callantsoog T 06 53672173

www.exporttractors.nl

Zie onze website voor de maandaanbieding!!

Reinigen van al uw fusten, bacterie en schimmelvrij!! Noordwijkerhout Telefoon 0252-371111

Samen met CNB

organiseer ik moeiteloos een succesvolle veiling?

Slechts één telefoontje naar het CNB Veilingteam is voldoende. CNB Veilingteam bereidt uw veiling zorgvuldig voor, promoot deze onder een breed koperspubliek en draagt zorg voor een levendige, succesvolle veiling en een adequate afhandeling. Of het nu om een materialenveiling gaat of om een groene veiling, het CNB Veilingteam zorgt ervoor!

CNB Veilingteam

: Materialen en groen : Inventarisatie : Samenstellen en verspreiden catalogus : Reclame & promotie : Organisatie veiling : Service & betalingszekerheid : Breed en divers netwerk van potentiële kopers Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op. Veilingmeester Jan Meijer :[email protected] :06 10 44 28 03 Veilinginkoper Ronald Walkier : [email protected] :06 53 70 06 30

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31 cnb.nl

uitstekend schubwerk /VNLO`NPwULTHH[YLNLSLU

:ULSLULɉJPwU[

:[LYPLSL^LYRY\PT[L

0U[LYLZZHU[L[HYPL]LU

Voor meer informatie en reserveringen kunt u contact opnemen met: Erik van Bruggen | 06 - 20 80 99 05 | T 0228 - 56 11 11 | [email protected] | www.arcazen.com

ROBOTARM

Naast de uitgebreide kennis en ervaring op ons vakgebied

MAAKT INTREDE INMET SECTOR. ROBOTARM HEEFT INMIDDELS SUCCES ZIJN INTREDE GEDAAN IN DE SECTOR. /ŶŵŝĚĚĞůƐŚĞĞĨƚdŽƚĂů^ǇƐƚĞŵƐĚĞĞĞƌƚƐĞƌŽďŽƚƐŵĞƚƐƵĐĐĞƐŐĞŝŶƐƚĂůůĞĞƌĚ͕

onderscheiden wij ons door het bedenken van creatieve

ŐƌĂĂŐŶŽĚŝŐĞŶǁŝũƵƵŝƚŽŵĚĞǌĞŶŝĞƵǁƐƚĞŝŶŶŽǀĂƚŝĞƚĞďĞŬŝũŬĞŶŽƉŽŶǌĞƐƚĂŶĚ͗ϯϬϭ͘

Met groot succes is de robotarm al op meerdere plaatsen ingezet, en dit is niet ongezien gebleven.

oplossingen, het leveren van kwaliteit en het verlenen van snelle service. ° KLIMAATBEHEERSING ° CO2- EN ETHYLEENREGELING ° KRACHT-, LICHT- EN

HUISINSTALLATIES ° PROGRAMMA’S VOOR

BOLLENCELLEN EN KASSEN ° ZONNEPANELEN ° KEURING EN INSPECTIE VAN

INSTALLATIES ° ADVISERING

Total Systems BV Industrieweg 31 1775 PV Middenmeer Nederland T. +31 (0) 227- 501211 E. info@totalsy

Zandvaart 25, 1764 NK Breezand Telefoon: (0223) 52 1500

[email protected] www.kaandorp-wijnker.nl

Total Systems BV Industrieweg 31 1775 PV Middenmeer tel. +31(227) 501211 www.totalsystems.nl

INHOUD

Het vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector • 7 februari 2014 Nummer 290

Nieuws

6

Korte nieuwsberichten

CNB Actueel

8

CNB-podiumcultivars CNB present op Vaktentoonstelling bloembollen

Visie

10

Mensen gaan voor stenen

14 8

12

Broeierij

12

PolderPride is de naam, en de kleur is blauw

Openbaar groen

14

Apeldoorn stelt economische waarde van natuur en water centraal

Branchenieuws

10

18

Praktijknetwerk voor vitale bodem

Tuinbladen

20

Tuin & Landschap treedt graag buiten gebaande paden

Vakvenster

22

Een gelopen race

14

18

Kennis

24

Drie maanden stage bron van kennis

Waterkwaliteit

25

Toeleverancier: meer dan adviseur

Actueel

22

20

26

Inzenders enthousiast over komende Vaktentoonstelling

Agribeurs

28

Volgeboekte Agribeurs op Vaktentoonstelling

24

25

26

Service

32

Grondbank

34

Laatste nieuws

35

Vraag en aanbod

36

CNB Actueel

41

CNB-podiumcultivars Gezamenlijke stand IPM met CNB New Plants ™

28

4 • BLOEMBOLLENVISIE • 7 februari 2014

41

42

Nieuws CNB Algemeen 10 vragen aan... Teeltadvies Hobaho KAVB

44

Actueel Vele nieuwe ideeën op IPM in Essen

46

44

Bloem in beeld

48

Bloemenfeest op Westerkoggeflora

48

Actueel Dag van de Tulp: ruim driehonderd deelnemers Waar moet je op letten bij stof

51

50

Jubileum Jubileumviering Hybris met marktbroeishow

52

Actueel Lentetuin Breezand in een nieuw jasje Statistiek voorjaarsbloeiers

56

Nauwkeurig De pure schoonheid van Iris unguicularis

57

Branchenieuws

58

Boomkwekerij

46

Zeggingskracht ® in Benelux

Shibataea, het buitenbeentje bij bamboe

59

52

Tien vragen aan

59

Leon Zwirs (41)

60

Keuringen Tulpenkeurders Breezand strijden om taart

61

Markt en afzet

56

Exportwaarde bloemen en planten in 2013 met 2% gekrompen Lelievak spiegel voorgehouden

64

60

Advies Flynth helpt bij subsidieadvies

Vasteplantenvaria Samenwerking met vaste planten

66

Teeltadvies

70

Agenda

71

Service

62

Stof een serieus probleem Glad ijs

72

Hobaho Lelievak gered door matige oogst

76

KAVB Nieuws Nieuwtjes van en voor de KAVB-kringen en -afdelingen

72

Fotografie omslag: René Faas

65

7 februari 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 5

NIEUWS

Samenstelling: Redactie BloembollenVisie

Foto: PR

Wim Boon in hoger beroep tegen Flora

Bloemendagen in Anna Paulowna HOLLANDS KROON - Van 3 tot en met 7 mei 2014 is het weer tijd voor de Bloemendagen. Precies op het moment wanneer de bloembollenvelden op zijn mooist zijn. Vijf dagen lang staan door Anna Paulowna, Breezand en Wieringerwaard tientallen mozaïeken. De Bloemendagen zijn gratis te bezoeken. Met een deelnemerslijst en plattegrond kunnen belangstellenden met de auto of op de fiets langs alle mozaïeken rijden. Ook worden veel activiteiten georganiseerd zoals curiosa-, kunst- en boekenmarkten. De Bloemendagen zijn goed voor een compleet dagje uit. Meer informatie is te vinden op www. bloemendagen.nl

Zout kwelwater in polder Koegras

HOORN - Wim Boon, oud-voorzitter van de Stichting Westfriese Flora in Bovenkarspel, gaat in hoger beroep tegen het vonnis van de kantonrechter in Hoorn. Dit meldt het Noordhollands Dagblad. De kantonrechter bepaalde in december na een rechtszaak dat de stichting Boon geen 15.260 euro hoeft te betalen. Dat zijn kosten die Boon maakte tijdens reizen naar Rusland voor de tachtigste editie van het Holland Food en Flowers, die in het teken zou staan van de vriendschapsband tussen Holland en Rusland. Bo on denkt dat de rechter niet goed heeft begrepen waar het om draait. “Het Holland Flowers Festival, de handelsnaam van de Westfriese Flora, heeft niets te maken met Holland Food en Flowers. Het zijn twee aparte stichtingen geworden. Zelfs de geschiedenis van de Westfriese Flora is van de site gehaald.”

Sneeuwklokjesgala bij Zaanse Schans

VENHUIZEN - In café De Roode Leeuw in Venhuizen wordt van 12 tot en met 16 februari de Drieban Flora gehouden. De opening wordt op 12 februari verricht door Maarten Dekker van Panam-Kieft. De Drieban Flora is dit jaar veertien dagen later dan normaal. Dat heeft te maken met het late broeiseizoen waardoor veel soorten eind januari niet in bloei staan. Het niet doorgaan van het Holland Food & Flowers heeft eveneens meegespeeld. Kwekers gaan nu op de DriebanFlora hun tulpen presenteren aan publiek en vakgenoten. Zij gaan de strijd aan voor de beste tulp van de tentoonstelling en natuurlijk de beste inzending van de tentoonstelling. Op 13 februari zullen de tulpenkeuringswedstrijden plaatsvinden. Vanaf 15.30 uur is er een keuring voor de jeugd en ’s avonds om 19.00 uur voor de senioren. Het thema is ‘Kunstgrepen’ en dat is heel toepasselijk voor de Drieban Flora waar elk jaar veel kunstgrepen worden toegepast om vernieuwend te kunnen zijn. De Drieban Flora is geopend op13 en 14 februari van 10.00 tot 22.00 uur en op 15 en 16 februari van 10.00 tot 21.00 uur. 6 • BLOEMBOLLENVISIE • 7 februari 2014

Archieffoto: René Faas

Drieban Flora klaar voor de start

Foto: PR

JULIANADORP - Afgelopen jaar is in de polder Koegras bij Julianadorp een verontrustend hoog zoutgehalte in het oppervlaktewater gemeten. Voor de bloembollentelers in het gebied is een dergelijk verhoogd zoutgehalte schadelijk voor de bedrijfsvoering. Er is veel onduidelijkheid en onzekerheid ontstaan over de herkomst van het zoute water. Op basis van de eerste klachten vanuit het gebied is Hoogheemraadschap Hollands Nooderkwartier (HHNK) een oriënterend onderzoek door middel van chloridemetingen gestart om de oorzaak van de geconstateerde zoutlast te achterhalen. Hieruit bleek dat de meest voor de hand liggende oorzaak, het pakket maatregelen in het kader van het Waterplan Den Helder, niet de veroorzaker was van de optredende zout-problematiek. Onderzoeksbureau Acacia Water uit Gouda heeft opdracht gekregen om de situatie nader te onderzoeken.

ZAANSE SCHANS - Zondag 9 februari vindt de zevende editie plaats van het Sneeuwklokjesgala. Organisator is Gerard Oud uit Andijk. Bezoekers hebben tijdens dit gala de keuze uit meer dan tweehonderd verschillende cultivars en soorten. Ook zijn andere vroege voorjaarsbloeiers te koop, zoals Eranthis en Helleborus. Galanthus is nog steeds populair merkt Gerard Oud. “Als je op de veilingsite Ebay kijkt, zie je dat er nog steeds soms honderden euro’s voor een enkele sneeuwklok wordt betaald.” Tijdens het gala lopen de prijzen uiteen van een dubbeltje tot 175 euro, verwacht Oud. “We verloten ook nog een exemplaar van Galanthus woronowii ‘Elizabeth Harrison’, een gele sneeuwklok, die in 2012 op Ebay 850 euro opbracht.” De Belgische verzamelaar en tuinontwerper Stefan Vidts geeft op 9 februari een lezing over sneeuwklokjes. Het Sneeuwklokjesgala vindt plaats bij Botenbouwer Claassen, Kalverringdijk 40 - Zaanse Schans Tijden: 10.00 tot 17.00 uur. Op 15 en 16 februari houdt Gerard Oud Open Huis op zijn kwekerij aan de Ged. Laanweg 64 in Andijk.

BERGEN OP ZOOM - Syngenta meldt een wijziging voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddel Shirlan. Zo is onder andere de toepassing als dompelbehandeling in lelie (schubben, plantgoed en leverbaar) komen te vervallen. De reguliere toelating van Shirlan liep af op1 januari 2014. In de Ctgb-vergadering van december 2013 is de toelating administratief verlengd tot 1 september 2014. In de tussentijd hopen dossierhouder ISK Biosciences en het Ctgb tot besluitvorming te kunnen komen ten aanzien van de herregistratie. Om de verlenging van de toelating te realiseren was dossierhouder ISK genoodzaakt om enkele aanpassingen aan te brengen op het etiket. Voor deze aanpassingen zijn helaas zeer korte respijttermijnen afgegeven. Verpakkingen met het huidig etiket mogen tot 1 april 2014 worden opgebruikt. Behalve dat de toepassing als dompelbehandeling in lelie is komen te vervallen, is de volgende restrictiezin opgenomen in het wettelijk gebruiksvoorschrift: ‘Om in het water levende organismen te beschermen is de toepassing uitsluitend toegestaan wanneer in percelen die grenzen aan oppervlaktewater gebruik wordt gemaakt van minimaal 90 % driftreducerende spuitdoppen’.

Verdergaande emissiereductie voorwaarde Nefyto DEN HAAG - Alleen als LTO Nederland en de telers bereid zijn zich concreet en overtuigend in te zetten voor een ambitieuze implementatie van emissiereducerende maatregelen, is Nefyto bereid cofinanciering van het Fonds Kleine Toepassingen te overwegen. Dit is de reactie die Nefyto heeft gegeven aan LTO Nederland, naar aanleiding van het verzoek om een financiële bijdrage te leveren aan het Fonds Kleine Toepassingen. Nefyto en haar deelnemers leveren reeds grote inspanningen om kleine teelten en kleine toepassingen in speciality crops te ondersteunen, inclusief een grote bijdrage in natura aan het Fonds. Het verzoek van LTO aan Nefyto was om aanvullend op deze inspanningen nog een extra financiële bijdrage te leveren aan het Fonds Kleine Toepassingen.

Foto: René Faas

Kapiteyn presenteert nieuwe huisstijl

BREEZAND - De afgelopen maanden heeft Kapiteyn hard gewerkt aan een verfrissing van de huisstijl. Een nieuw logo, catalogus en geheel nieuw ontworpen stand voor de IPM zijn het gevolg.“ We hebben bekeken waarin wij als bedrijf echt anders zijn dan andere bedrijven. Het meest opvallende is dat we niet alleen bloembollen exporteren, maar ook zelf veredelen in de Kapiteyn breeding bv en telen in Kapiteyn horticulture bv. Op die manier blijven we altijd op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen. De passie voor bloembollen zit al drie generaties in ons bloed, en het ziet er naar uit dat ook de vierde generatie de bloembollengekte geërfd heeft. Vandaar onze nieuwe slogan ‘Flower bulbs, our nature’, aldus algemeen directeur Jan Kapiteyn. Op de IPM in Essen presenteerde Kapiteyn een breed assortiment Captain Calla’s (snij en pot). Ook de retail verpakkingen voor de bloembollenverkoop waren in de IPM-stand van Kapiteyn te zien.

Foto: PR

Etiketbeperking Shirlan

Helleborus King Collection wint Colour your life Award IPM 2014 ESSEN - Helleborus King Collection van Special Plant Zundert (Nederland) is op30 januari tijdens de vakbeurs IPM 2014 in Essen (Duitsland) bekroond met de Colour your Life Award IPM 2014. Een bezoekersjury en een vakjury kenden deze prijs toe vanwege de uitstekende verwoording van het verhaal achter deze plant. De prijs werd in de gezamenlijke Nederlandse BIZZ Holland stand door juryvoorzitter Egon Galinnis overhandigd aan een duidelijk verraste Johan Jansen van Special Plant Zundert. “Deze colour your Life award IPM 2014 is een mooie bekroning op deze beurs en een kroon op de plant” , aldus Johan Jansen. Op de tweede plaats eindigde Hydrangea macrophylla Black Diamonds ® van De Jong Plants, Boskoop (NL) en de derde plek was voor Laurus nobilis van Gova BV Nispen (NL). De prijsvraag Colour your Life award IPM 2014 is een samenwerking tussen beursorganisatie IPM, Bloemenbureau Holland en BIZZ Communications.

Gezondheidsraad wil nader onderzoek gewasbeschermingsmiddelen DEN HAAG - Er is onderzoek nodig naar de mate waarin omwonenden van landbouwpercelen worden blootgesteld aan gewasbeschermingsmiddelen. Dat staat in een advies van de Gezondheidsraad dat op 29 januari werd aangeboden aan de betrokken staatssecretarissen. Vooral uit buitenlands onderzoek komen volgens de Gezondheidsraad aanwijzingen dat omwonenden gezondheidsrisico’s kunnen lopen. Dergelijk onderzoek is er nauwelijks in Nederland. Ondertussen maken omwonenden van landbouwpercelen geregeld melding van misselijkheid of irritaties van huid, ogen of luchtwegen. De Gezondheidsraad adviseert om onderzoek te doen onder omwonenden in Nederland, te beginnen met agrariërs, hun gezinsleden en omwonenden en vooral te kijken naar vrouwen in de vruchtbare leeftijd en jonge kinderen. Gezien de vele onzekerheden beveelt de raad verder aan maatregelen te nemen om de blootstelling van omwonenden te verminderen. De publicatie Gewasbescherming en omwonenden is te downloaden vanaf de website van de Gezondheidsraad.

Tulpenliefhebbers gezocht voor Japans tv-programma HILLEGOM - In april gaat de NHK, de publieke omroep van Japan, opnames maken voor een documentaire over de bollenvelden in Nederland. Het programma hoort bij een serie die gaat over bijzondere landschappen en de verhalen die daarbij horen. In het programma komen verschillende mensen aan het woord, die vertellen over hun speciale reden waarom zij elk jaar uitkijken naar de tijd dat de tulpenvelden weer gaan bloeien. Mai Media, dat voor de NHK de opnames coördineert, is voor deze documentaire op zoek naar mensen die niet in de bloembollensector werkzaam zijn, maar wel een grote passie voor de tulp hebben. Wie zo iemand kent, wordt verzocht dit te melden aan Maaike van Soest van Mai Media, tel. 06-51215976 of [email protected]. 7 februari 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 7

CNB ACTUEEL

Praktijkervaringen CNB-podiumcultivars Het CNB Podiumproject is vorige maand aan het 18e seizoen begonnen. Een succesvol project dat kwekers al een aantal jaren de mogelijkheid biedt om het nieuwere assortiment via de CNB-showkas gedurende de donkere wintermaanden aan handel en broeierij te tonen. De potten zijn de hele week in de showkas te zien. Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

A

an de deelname zijn een aantal voorwaarden verbonden. Zo moeten de cultivars die voor het project aangemeld worden een naam hebben en er moet handel in gedaan kunnen worden. Dat kunnen kilo’s zijn maar ook leverbare aantallen. Uit de aangeboden podiumcultivars zullen de komende maanden wekelijks een drietal variëteiten extra belicht worden.

PRINSES CATHARINAAMALIA Is een mutant van Orange Cassini die gevonden werd door Mts. Laan-Blauw uit Marknesse en die geteeld wordt door de kwekersvereniging Bulb Select uit Lisse (CNB). De sport staat in de teelt te boek als een probleemloze groeier die goed in de huid zit, mooie bollen maakt en voldoende plantgoedaanwas geeft. Is licht zuurgevoelig en het virus moet goed in de gaten gehouden worden, als is het wel goed zichtbaar en uit te selecteren. Heeft zich ontpopt als een middelvroege rooier en gedijt het beste op de zavel- en kleigronden. Is te broeien vanaf de eerste week van januari tot 1 maart, maakt een lange poot (38 cm) en laat in de kas een slanke stevige tulp zien met een mooie, helderoranje bloem die in het knopsta-

dium al goed zichtbaar is en mooi toont in het vloeitje. Heeft plm. 15 weken kou nodig en valt met 23 kasdagen in de categorie vlot te broeien. Laat zich gemakkelijk op de boslijn verwerken en wordt op de bloemenveiling goed betaald. Wordt algemeen beschouwd als een aanwinst voor het supermarktsegment, met name vanwege zijn mooie oranje kleur. Is in de maat 12-op voor € 55,-- te koop en in de maat 11-12 voor € 50,-- schoon gespoeld. Meer informatie is verkrijgbaar bij kwekersvereniging Bulb Select via Adrie van Dun van CNB.

SCARLET VERONA Een dubbele, vroege sport van Verona die destijds door de fa. P. Boon uit Venhuizen werd gevonden en exclusief door dit bedrijf onder

ALISE Is een sport van de triumphtulp Frances Bremer (de vroegere zaailing 06-62, die afkomstig is uit hetzelfde zaaisel als Calgary), werd destijds door Boltha gevonden en is inmiddels door het bedrijf in productie genomen. Frances Bre-

mer is de echtgenote van Paul Bremer, in die tijd de Amerikaanse ambassadeur van Nederlandse afkomst in Den Haag die in 1985 in die functie de officiële opening van de Lentetuin in Breezand verrichte. Niet zo vreemd dus dat we hier zowel bij de moeder als deze mutant te maken hebben met een typisch Amerikaanse pottulp. Heeft een bloem die wit van kleur is met een rode vlam en behoort tot de genetisch kort blijvende pottulpen. Kan van redelijk vroeg tot laat gebroeid worden. Is geen 8 • BLOEMBOLLENVISIE • 7 februari 2014

snijtulp en met name geschikt voor de Amerikaanse markt. Staat in de teelt te boek als een redelijke groeier die niet veel plantgoed geeft, mooie bollen maakt, goed in de huid zit en op het zand geteeld wordt. De aanwinst zit nog in de testfase en het areaal is te klein om aanbod voor de markt te hebben, maar voor geïnteresseerden zijn mondjesmaat monsters beschikbaar. Voor meer informatie kan men zich wenden tot Onno Immink van CNB die vanwege de ziekte van collega Leo van den Berg de zaken waarneemt.

kwekersrechtelijke bescherming geteeld wordt. Geldt in de kas als een mooie broeier die een slanke poot maakt, mooi opstaand blad laat zien en een mooie, donkerrode bloem die fraai tussen het blad komt. Is van vroeg, dat wil zeggen begin januari tot einde broeiseizoen te brengen, heeft een normaal aantal kasdagen nodig en laat zich vlot oogsten en goed verwerken. Kortom, een strakke en rechte tulp die bovendien mooi toont in het vloeitje, maar die nog niet geveild wordt. In de teelt is het volgens insiders een knappe groeier, die niet overdreven veel plantgoed maakt, maar wel goed in de huid zit. Kan een zuurtje geven, maar is vroeg te rooien met een wangetje en past in het rooisegment voor vroeg. Wordt op dit moment alleen op de klei geteeld en voor belangstellenden valt te vermelden dat er nog plantgoed uit oogst 2014 beschikbaar is. Al met al een dankbare broeitulp met een mooie dubbele, rode bloemkleur in een segment die wat dat betreft wel wat aanwas kan gebruiken en die zich zowel leent voor de supermarktafzet als die van de bloemist. Meer informatie is op te vragen bij Michel Longayroux en Dick de Wit van CNB.

VAN DE REDACTIE

Illustratie: stand CNB

Gevoelige snaar

CNB presenteert zich op Vaktentoonstelling bloembollen

COLOFON

Bij Proeftuin Zwaagdijk wordt van 20 tot en met 23 februari de Vaktentoonstelling bloembollen gehouden. Een veelzijdige vakbeurs vol innovatie met een marktbroeishow van de nieuwste tulpensoorten, een bedrijvenbeurs met meer dan 25 standhouders, de Trade Fair, een grote bolbloemenshow en demonstraties van innovatief onderzoek. Op donderdag- en vrijdagavond vinden inspirerende vakavonden plaats met CNB en Hobaho, alsmede Rabobank en Flynth. Aanmelden voor deze avonden is verplicht (opgeven tot vrijdag 14 februari). Op de donderdagavond komen de bemiddelingsbureaus aan bod. Na een woord van welkom en diner om 17.00 uur start het programma om 18.30 uur met bijdragen van CNB-directeur Leo van Leeuwen en Hobaho-directeur Foeke Gardenier met als titel ‘Wat is de rol van de in- en verkoopbureau’s (IVB’s) van bloembollen in de toekomst?’ Om 19.15 uur wordt het programma vervolgd met Eric Egberts, eigenaar Bloomy Creations, die het zal hebben over de rol van nieuwe media binnen het bloemenvak. Op de vrijdagavond zal Lucas Vos, de nieuwe directeur van FloraHolland zich na het diner voorstellen, aansluitend gevolgd door een bijdrage van Galtjo Geertzema (Flynth) over de vraag ‘Wat zijn de subsidiemogelijkheden in 2014 voor u als teler?’ Aansluitend gaat egostripper Rick van Asperen op uitnodiging van de Rabobank dieper in op de vraag hoe je eigen ego te ontdekken en hoe ruimte te creëren om te groeien. Het programma wordt op beide avonden om 20.00 uur afgesloten met een netwerkborrel. CNB is tijdens deze vaktentoonstelling tevens present met een eigen stand (nummer 9) op de Agribeurs.

BloembollenVisie is het toonaangevende, 14-daagse vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector. REDACTIE: Wim Ciggaar (hoofdredacteur), Arie Dwarswaard, Monique Ooms, Jeannet Pennings, Gerrit Wildenbeest en Lilian Braakman (vakredacteuren). FOTOGRAFIE: René Faas.VORMGEVING: Prepress BloembollenVisie. UITGEVERS: KAVB en CNB (U.A.). REDACTIEADRES: Heereweg 347, 2161 CA Lisse, Postbus 31, 2160 AA Lisse, tel. 0252-431130, fax 0252-431127, e-mail: [email protected]. Internet: www.bloembollenvisie.nl. Tel. kantoor A. Dwarswaard: 0252-536 966. ABONNEMEN TEN: (excl. 6% BTW ): Nederland € 255,-- per jaar, Europa € 275,-- per jaar, buiten Europa € 305,-- per jaar. Aanmelden bij John Meijer, tel. 0252-431173, fax 0252-431126. Meer info over abonnementen op www.bloembollenvisie.nl. ADVERTENTIES: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, e-mail: [email protected]. VERANTWOORDELIJK HEID: De redactie werkt op basis van een redactiestatuut. Aan alle artikelen en rubrieken wordt de meest mogelijke zorg besteed. Uitgevers, redactie en medewerkers aanvaarden echter geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die direct en/of indirect kunnen voortvloeien uit de inhoud van artikelen en/of advertenties. De redactie houdt zich het recht voor om ingezonden brieven en mededelingen niet te plaatsen dan wel te wijzigen of in te korten. Overname van artikelen is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever. NIEUWSBRIEF: BloembollenVisie verzorgt ook een dagelijkse nieuwsrubriek op internet (www.bloembollenvisie.nl).

Het was september 2011, een actualiteitenavond van CNB en de KAVB in ’t Poortershuys in Creil. Het onderwerp op de agenda: vakpromotie. Hoe verder nu het IBC wegvalt en ook het voortbestaan van het Productschap Tuinbouw op losse schroeven staat. Wat toen nog actuele materie was, is inmiddels door de tijd ingehaald. Waarom dan oude koeien uit de sloot halen? Welnu, ik herinner mij een spreker deze avond. Stond niet op het programma, pak en stropdas ontbraken, evenals een gelikte powerpointpresentatie. Iemand die zijn kansen schoon zag en van de vragenronde gebruik maakte. Midden in de zaal stond daar ineens Wil Braakman een verhaal te houden over bodemleven. Een oproep aan iedereen om de informatiedag te bezoeken. Een zelfde situatie afgelopen jaar tijdens de Algemene Ledenvergadering van CNB. Opnieuw maakte meneer Braakman van de rondvraag gebruik om een nieuwe serie cursussen over bodemleven aan te kondigen, waarna voorzitter Kees Koomen hem keurig bedankte voor zijn input. Net als in Creil werd er wat gegniffeld in de zaal. Was het de timing (het had immers niets met de inhoud van de avonden te maken) of het onderwerp zelf? Iets met beestjes in de grond... Alsof Jan Wolkers terugkeerde op aarde. Nu kunnen we er heel lacherig over blijven doen, maar meneer Braakman stipte wel een onderwerp aan dat een gevoelige snaar raakt in het bollenvak. De virussen en plagen vliegen ons om de oren. We doen er alles aan om een en ander te bestrijden, maar een effectieve oplossing is (nog) niet altijd voor handen. Bovendien ligt het vak onder een vergrootglas als het gaat om het gebruik van chemische middelen. De vraag rijst: moeten we het niet in een andere hoek zoeken? Voorkomen is beter dan genezen. Dat klinkt eenvoudiger dan het is als je 150 bunder bollen teelt en bent overgeleverd aan minimale marges, maar er moet iets gebeuren. En daar is de ‘profeet’ Wil Braakman die ons aan het denken zet over alternatieven. Een persoon met een voortrekkersrol. Langzaam dringt zijn overtuiging door in het vak, dat zult u verderop in deze BloembollenVisie lezen. Jeannet Pennings


VISIE

‘Mensen gaan voor Als Jan Willem van der Klugt, CDA-kandidaat voor de gemeenteraadsverkiezingen in Hollands Kroon, moet kiezen tussen geld voor een zwembad of voor de thuiszorg, kiest hij voor het laatste. ‘Bij ons gaan mensen voor stenen.’ Speciaal mensen in de agrarische sector draagt het CDA een warm hart toe. Als de kiezer dat wil, zal het agrarische geluid ook in de nieuwe fractie luid en duidelijk gehoord worden. ‘We hopen weer op vijf en misschien wel meer zetels.’

JAN WILLEM VAN DER KLUGT, CDAKANDIDAAT HOLLANDS KROON GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 19 MAART

Tekst en fotografie: Gerrit Wildenbeest

10 VISIE7 februari 2014

D

e politiek is Jan Willem van der Klugt (46) met de paplepel ingegoten. Jan Willems vader zat in de toenmalige gemeenteraad van Zijpe. Thuis, aan de keukentafel van het ouderlijk bloembollenbedrijf, was de politiek nooit ver weg. “Als we dan eens te fanatiek discussieerden zei m’n vader wel eens: ‘zo zit dat, discussie gesloten’, herinnert hij zich glimlachend. Zo’n tien jaar geleden vroeg de lokale CDA-afdeling hem zich kandidaat te stellen voor de gemeenteraad. Met nog een eigen bedrijf en vele uren kwijt aan het voorzitterschap van Lentetuin Breezand, vond hij dat niet passen. Na zijn afscheid, in 2008, van de Lentetuin en inmiddels in dienst bij de DLV (als projectleider Bouw, DLV Bouw, Milieu en Techniek g.w.) lag dat anders. In de aanloop naar de verkiezingen van 2010 stelde hij zich beschikbaar, indachtig de uitspraak van CDA-coryfee Donner dat als de publieke zaak een beroep op je doet, je goede redenen moet hebben om te weigeren. Als vijfde op de lijst kwam hij met een tweederde restzetel in de raad, om dat kunststukje bij de tussentijdse verkiezingen in 2011 - toen Anna Paulowna onderdeel werd van de fusiegemeente Hollands Kroon met opnieuw een kleine marge te herhalen.

In de aanloop naar de verkiezingen van 19 maart hebben veel partijen moeite om kandidaat-raadsleden te vinden. Hoe verklaar je dat? “De animo om lid van verenigingen of andere organisaties te worden, neemt sowieso af, noem het individualisering. En raadsleden zijn de afgelopen jaren nou niet altijd positief in het nieuws geweest. Ik vind overigens dat de vergoeding voor raadsleden niet omhoog hoeft, dan krijg je gelukzoekers. Ik krijg een jaarlijkse vergoeding van 17.000 euro bruto, prima. Het raadswerk kost mij 15-20 uur per week, voor Elaine Vlaming als fractievoorzitter zal dat gauw 25 uur of meer zijn.” Burgemeester Nawijn van Hollands Kroon is in opspraak wegens zijn declaratiegedrag. Dat bevestigt de burger in zijn opvatting dat politici maar een stelletje graaiers zijn.. “Zeker in deze tijd van crisis moet je uiterst zorgvuldig en sober zijn met je declaratiegedrag. Voor zover we nu weten is de burgemeester binnen de landelijk bepaalde regels gebleven. Dat gewone burgers meer in het algemeen wel eens tegen de hoogte van de salarissen aankijken, begrijp ik, maar je zoekt voor dit soort functies ook een schaap met vijf poten, die krijg je niet voor een minimumloon.”

stenen’ Het CDA heeft bij de laatste verkiezingen veel agrarische kiezers verloren aan de VVD. Wat doen jullie er in Hollands Kroon aan om die terug te winnen? “Van de eerste veertien kandidaat-raadsleden hebben er vijf een agrarische achtergrond, van de eerste vijf, die ook de huidige fractie vormen, drie: onze lijsttrekker Elaine Vlaming, Theo Groot - is broccoliteler - en mijn persoon. Alle vijf hebben we een sterk netwerk in de agrarische wereld, we hebben korte lijntjes met LTO. Neem het plan om het Lage Oude Veer te verzilten. Wij raadplegen dan onze agrarische achterban, nemen hun mening mee in ons standpunt. In dit geval: Er is een groot tekort aan zoet water, voor welk probleem is die verzilting dan een oplossing? Wij zien er net als onze agrarische achterban geen voordeel in. Datzelfde geldt voor de Oostpolder waar Landschap Noord Holland een natuurgebied van 50 ha wil realiseren.” De ruimtelijke weten regelgeving is van groot belang voor agrariërs. Hoe probeert het CDA daarin te sturen? “Alle bestemmingsplannen - het waren er 57 - moeten wettelijk eens per tien jaar geactualiseerd worden. Veel van die plannen hebben betrekking op het buitengebied, je moet dus tien jaar vooruit kijken. Wij proberen bijvoorbeeld wat te doen aan de beperking die een archeologische bestemming voor agrariërs oplevert, waarbij je niet dieper dan 30 centimeter je grond mag bewerken. In het bestemmingsplan Niedorp hebben we weten te voorkomen dat sleufsilo’s op veehouderijbedrijven ook binnen het bouwblok van 1,5 ha vallen. Als je daar met agrarische ogen naar kijkt, weet je dat dit niet kan.” Het CDA wil het concept plattelandswoning opnemen in

bestemmingsplannen voor het buitengebied. Wat is daarvan het voordeel? “Dat moet het mogelijk maken om een boerderij of een bedrijfswoning die geen deel meer uitmaken van het agrarische bedrijf, te bewonen, zonder dat agrariërs in de omgeving hoeven te vrezen voor beperkingen op het gebied van bijvoorbeeld geluid en geur. Je kunt in het buitengebied ook gebruik maken van de provinciale ruimte-voor-ruimteregeling, waarbij je duizend vierkante meter bedrijfsgebouwen mag inruilen voor een woning. Wel moet je oppassen dat je bij verkoop aan derden geen problemen schept. Het nadeel van plukjes woningen in het buitengebied kun je ondervangen door die te laten aansluiten bij een woonwijkje, zodat er een zekere concentratie ontstaat.” Een slepende kwestie is de ontwikkeling Kooyhaven, waar een minderheid van het CDA ooit tegen was. “Het CDA heeft in 2007 een amendement ingediend dat het plan alleen doorgang kan vinden, als aan een aantal voorwaarden wordt voldaan en het gebeurt in direct overleg met de omwonenden. De bestemmingsplanprocedure loopt, alleen stagneert de uitgifte van grond aan bedrijven door de economische situatie. Als gemeente lopen we geen risico; nadat de eerste projectontwikkelaar (Heijmans) zich heeft teruggetrokken, is de ontwikkeling nu in handen van consortium van drie private partijen (Ballast Nedam, Dura Vermeer en de Vries & van de Wiel g.w), waarbij we als gemeente de vinger aan de pols houden of voldaan wordt aan de voorwaarden. Ja, de bedrijven die er zitten, zitten al tien jaar op de wip, als die uitgekocht worden zal dat op een nette manier moeten gebeuren, tegen een marktconforme prijs, zodat zij elders hun bedrijf kunnen voortzetten.”

Fusies kosten in het begin vaak meer geld dan ze opbrengen. Bij de nieuwe fusiegemeente Hollands Kroon is dat niet anders; in 2011 was er nog sprake van een ‘onvoorziene’ kosten post van bijna vier ton.. “Er zijn altijd mensen die terugverlangen naar de oude situatie. Maar we zijn nu beter in staat om alle taken uit te voeren. Gezien de taken die de rijksoverheid bij de gemeenten over de schutting gooit - Jeugdzorg, Participatiewet, Wet Maatschappelijke Ondersteuning/ AWBZ - zou dat voor grote problemen zorgen. Hollands Kroon is als een van de weinige gemeenten klaar om die taken per 2015 over te nemen.” De OZB-belasting, grotendeels gebaseerd op de WOZ-waarde, is voor de burger een forse kostenpost. Je maakt je als partij heel populair door te pleiten voor verlaging... “Hollands Kroon is, als grote plattelandsgemeente, een dure gemeente. De afspraak is dat de jaarlijkse stijging niet meer mag zijn de inflatiecorrectie van 2,5 procent, maar door harmonisatie van de systematieken die de afzonderlijke gemeenten voorheen hanteerden, kon dat in 2012 voor individuele gevallen hoger uitvallen. De systematiek is niet altijd helder, maar

het geld moet er komen. Overigens gaat het om tien procent van de begroting.” “Wij als CDA staan voor een financieel gezond beleid. De uitkering uit het gemeentefonds daalt, dus we zullen moeten bezuinigen. Zo bekijken we of alle accommodaties in de afzonderlijke kernen nog wel open moeten blijven. Wat kost het en is samenwerking mogelijk? We hebben als samenleving in het verleden op te grote voet geleefd, dat is niet meer haalbaar.” Waarom vind je dat kiezers op 19 maart het hokje van het CDA rood moeten maken? “Het CDA is een partij van gewone mensen. We nemen verstandige beslissingen, die op de lange termijn beklijven. We hebben in Lia Franken een prima wethouder die een aantal hoofdpijndossiers als erfenis van de afzonderlijke gemeenten op een goede manier heeft doen landen. We spreken mensen aan op hun individuele capaciteiten maar ook op hun gemeenschapszin. De PvdA verwacht alles van de overheid, de VVD zet de markt voorop, bij ons gaat het om de mensen, die moeten het samen doen. We gaan de verkiezingen in met de slogan ‘sociaal en ondernemend.’ Dat is wat we willen voor Hollands Kroon.”

De gemeente Hollands Kroon (47.500 inwoners, 662 vierkante kilometer) is op 1 januari 2012 ontstaan bij de fusie van de gemeenten Wieringen, Wieringermeer, Anna Paulowna en Niedorp. Het College van B&W bestaat naast burgemeester Nawijn uit de VVD (2 wethouders), PvdA (1) en CDA (1). De gemeenteraad is na de verkiezingen van 23 november 2011 als volgt samengesteld: VVD 8 zetels, CDA 5, PvdA 4, Senioren Hollands Kroon 4, LADA (Democratie Anders) 3 , D66, ChristenUnie, GroenLinks, Partij Vrije Liberalen en Progressief Wieringermeer elk 1 zetel (totaal 29).

7 februari 2014VISIE 11

BROEIERIJ

Kwaliteitstulpen met passie De bosmachines draaien weer volop bij menig tulpenbroeier. Samenwerking komt in de tulpenbroeierij beperkt voor. In 2010 ging PolderPride van start, een samenwerkingsverband tussen aanvankelijk vijf en nu zes tulpenbroeiers. Centraal staat een bos tulpen van prima kwaliteit. De blauwe verpakking doet de rest, aldus de deelnemende broeiers Cees Klaver en Vincent Smal. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

G

a je mee in de groeiende stroom tulpen voor het supermarktsegment, of wil je trouw blijven aan een zwaardere kwaliteit? Die vraag hield Louis Poel uit De Rijp een aantal jaren geleden nogal bezig. Hij nodigde vijftien broeiers uit om samen na te denken over een mogelijkheid om in een vorm van samenwerking de kwaliteitstulp in stand te houden. Van die vijftien bleven er uiteindelijk vijf over, die met elkaar een plan uitwerkten waarmee gezamenlijk een zwaardere kwaliteit tulpen op een goede manier in de markt kon worden gezet. De vijf kregen uitgebreid les van FloraHolland over vooral de vermarkting van hun product. 12 VISIE7 februari 2014

Met de inbreng van de bloemenveiling werden ook de naam en het logo bedacht. Het geregistreerde merk PolderPride was geboren, en zijn kleur was blauw. Cees Klaver weet nog goed wat Peter van der Voort van FloraHolland daarover zei: ‘Blauw wordt het nieuwe groen’. Die kleurkeuze bleek een schot in de roos. Nu staat er dagelijks op drie vestigingen van FloraHolland het complete aanbod van PolderPride bij elkaar. Op 1 januari 2010 ging PolderPride van start, aanvankelijk met vijf bedrijven. Naast Poel Bloembollen waren dit Smal Bloembollen, Fa. C. Klaver, Fa. Blom-Pronk en Van der Gulik Tulpen. Al snel haakte ook Uittenboogaard aan. Zes broeiers die allemaal niet in de top zitten wat betreft hun aantal, maar wel allemaal vinden dat er ruimte op de markt is voor een zwaardere kwaliteit tulpen. Vincent Smal vat het kernachtig samen: “We hebben allemaal een passie voor de snijtulp, streven naar een hoge kwaliteit en werken op ambachtelijke wijze. Dat delen we met elkaar.”

GEEN STANDAARD De zes deelnemers voeren samen zo’n veertig miljoen tulpen aan. De kopers hebben de keuze uit ruim zeventig cultivars. Naast het gangbare sortiment is er ook voldoende keuze uit bijzondere cultivars. De deelnemers hebben geen gezamenlijk beleid om nieuw sortiment te testen en te introduceren. Wel maakt een aantal van hen deel uit van een veredelingscombinatie. Via de website www.polderpride.nl is te zien welke cultivars van welke deelnemer wanneer beschikbaar zijn. De honderd grootste kopers krijgen sinds dit seizoen aan het einde van de week bericht wat de te verwachten aanvoer voor de komende week zal zijn. Zes aanvoerders onder een gezamenlijk merk vraagt om een eensluidende visie op kwaliteit. Maar is die standaard er ook? “Nee”, zegt Cees Klaver. “We hebben daar, toen we begonnen

met PolderPride, lang over gesproken. Uiteindelijk hebben we besloten om de kwaliteitsbeoordeling over te laten aan de individuele leden. Het zou erg gedetailleerd worden om per cultivar en periode de kwaliteitseisen te formuleren. De ene cultivar weegt nu eenmaal meer dan de ander, en tussen vroeg en laat in het seizoen kunnen ook verschillen zitten. We hebben wel met elkaar afgesproken dat alle tulpen die het merk PolderPride hebben, voldoen aan een bepaald gewicht, van klasse 1A zijn en geen keuropmerking hebben.” Vincent Smal vult aan: “Op de vestiging Rijnsburg van FloraHolland keurt keurmeester Koos van der Mey drie keer per week op ons verzoek alle tulpen van PolderPride. Als er iets aan mankeert krijgen we direct bericht, compleet met foto’s. Aan het einde van het seizoen kijken we met hem terug op wat er goed ging en vooral wat beter kan.”

‘Zeker nu Oost-Europa steeds meer gaat kopen, is er nog genoeg ruimte in de markt’ De leden maken zelf de keuze wat ze via PolderPride veilen. Alleen datgene wat aan de gestelde eisen voldoet krijgt het blauwe vloei. De andere tulpen kunnen de leden verpakken in het witte vloei.

KLOK Veruit het grootste deel van de PolderPridetulpen komt voor de klok. De nadruk ligt op Rijnsburg, gevolgd door Aalsmeer en Naaldwijk. Alle tulpen van PolderPride worden meestal gezamenlijk geveild in het GP-blok. Alleen als

gebroeid er van een cultivar genoeg gezamenlijke aanvoer is, kan men kiezen voor een P-rij in het GP+-blok. De leden van PolderPride doen er alles aan om de naamsbekendheid te vergroten. Cees Klaver: “Toen we op 1 januari 2010 begonnen, stonden er in de mijnzaal allemaal blauwe bekers bij de kopers, vorig jaar hadden we een pen. Afgelopen seizoen hebben we ook de 25 grootste kopers geënquêteerd over hun kijk op PolderPride. Die reacties waren unaniem positief. Dat de handel positief is over PolderPride blijkt ook uit het feit dat KOA-kopers precies weten wanneer de aangevoerde tulpen geveild worden en dan direct op die klok gaan inkopen PolderPride leidt ook tot nieuwe initiatieven, aldus Vincent Smal: “Bloemengroothandel Paauw & Van Egmond wilde meer met tulpen gaan doen, en heeft op zijn website een speciale PolderPridewebshop ontwikkeld. Kopers kunnen daar tussen half tien ’s morgens en half vier ’s middags hun bloemen bestellen, en wij zorgen er dan voor dat ze ’s avonds meegaan met de bloemenrijder naar de veiling.”

WEINIG PROBLEMEN Het broeiseizoen verloopt voor de beide deelnemers in PolderPride tot nu toe goed. “De Nederlandse tulpen zijn ook bij ons twee tot drie weken later. Dat heeft zeker begin januari tot flink minder tulpen voor de klok geleid, en dat was in de prijsvorming goed te merken. Nu, tweede helft januari, is de prijs op een meer normaal niveau. Veel problemen komen we niet tegen. De kwaliteit is goed, evenals lengte en gewicht.” Deze vorm van samenwerking bevalt goed, aldus beide broeiers. De naamsbekendheid groeit snel, en de markt voor een zwaardere kwaliteit is nog groot. “Zeker nu Oost-Europa steeds meer gaat kopen, is er nog genoeg ruimte in de markt.” De omvang van het cluster is met zes aanvoerders van dien aard, dat er nog ruimte is voor

Vincent Smal en Cees Klaver uitbreiding. Dit geldt dan alleen voor de veilinglocaties Aalsmeer en Naaldwijk. Op Rijnsburg is PolderPride voldoende vertegenwoor-

digd. Belangstellenden kunnen voor meer informatie terecht op de website van PolderPride, www.polderpride.nl.

Resumé Zes tulpenbroeiers zetten sinds 2010 onder het gezamenlijke merk PolderPride een zwaarder sortiment tulpen voor de klok. Mede dank zij het blauwe vloei is de bekendheid van PolderPride sterk gegroeid. De deelnemers Cees Klaver en Vincent Smal delen hun ervaringen.


OPENBAAR GROEN

De gemeente Apeldoorn profileert zich als ‘de stad in het groen’. Apeldoorn heeft met name om die reden dan ook een grote aantrekkingskracht op recreanten en bewoners. De gemeente ‘koestert’ haar groen en gaat hierin zelfs een stap verder. Wethouder Olaf Prinsen is bestuurlijk trekker van het project ‘The Economics of Ecosystems and Biodiversity’, kortweg TEEB, dat groen benadert vanuit de economische waarde. ‘Groen kost niet alleen geld, maar levert ook geld op. Dat kunnen we onderbouwen.’ Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

R

ijdend door de groene lanen van Apeldoorn, bekruipt je al snel een vakantiegevoel. Wie kwam hier niet als kind, om te kamperen, speeltuin Julianatoren of de Apenheul te bezoeken? In Apeldoorn is het niet alleen fijn recreëren, maar ook heel lekker wonen. De gemeente is zich daar zeer van bewust, benadrukt wethouder Olaf Prinsen. “Wij koesteren het groene karakter van onze gemeente.” Dat er – als gevolg van bezuinigingen – steeds meer druk kwam te staan op het budget voor openbaar groen, bezorgde hem dan ook ‘een slecht gevoel’. Zo’n drie jaar geleden raakte hij – tijdens een bijeenkomst over biodiversiteit – hierover in gesprek met een aantal gelijkgestemden. “Wij waren met elkaar eens dat groen op korte termijn geld kost, maar op de langere termijn ook geld oplevert. Maar, zie daar gemeenteraden maar eens van te overtuigen, dat moet je goed onderbouwen. Vanuit die gedachte zijn we aan de slag gegaan met het project TEEB Stad, waarbij TEEB staat voor The Economics of Ecosystems and Biodiversity. Dit project draait om de economische betekenis van natuur en water in en om de stad. Natuur en water leveren vele baten op en via TEEB Stad willen we die baten zichtbaar maken.”

REKENTOOL De eerste stap was de ontwikkeling van een rekentool die de economische waarde van natuur en water inzichtelijk maakt. Voor de financiering van het project vonden de initiatiefnemers in het ministerie van VWS een goede partner met een subsidie van 90.000 euro. “Het ministerie heeft onze gemeente om een cofinanciering gevraagd, waarop wij andere gemeenten bereid hebben gevonden ook een bijdrage te leveren. Om dit aantrekkelijk voor hen te maken, hebben we de mogelijkheid geboden om een case in te brengen waar we het rekenmodel voor de economische waarde van groen en water op zouden kunnen uittesten. Zo bracht Delft als case de vergroening 14 • BLOEMBOLLENVISIE • 7 februari 2014

van de binnenstad in en heeft Apeldoorn de aanpak van een park ingebracht.” Gaandeweg werd duidelijk dat de initiatiefnemers het gelijk aan hun kant hadden: investeringen in natuur en water leiden tot anderhalf à twee keer zoveel baten, zelfs als daarbij het onderhoud voor een periode van dertig jaar wordt meegerekend.

‘De methode is wetenschappelijk onderbouwd, het is niet de mening van een paar enthousiastelingen’ Wethouder Olaf Prinsen: ‘Wij denken vanuit groen’ “Die baten worden onder meer opgebracht door de hogere OZB-waarde van het vastgoed. Het groene karakter maakt de gemeente ook aantrekkelijk voor projectontwikkelaars. Door meer ruimte te creëren voor het opvangen van regenwater kunnen we besparen op de kosten voor rioolzuivering. Groen nodigt niet alleen uit om te bewegen, mensen voelen zich er ook bewezen beter door, waardoor de kosten voor zorg en welzijn dalen. Bomen zorgen daarbij voor het afvangen van fijnstof, ook dat komt de gezondheid ten goede.” De rekentool en de onderbouwing daarvan werd vervat in het boekje ‘Groen loont met TEEB Stad – Gemeenten redeneren, rekenen en verdienen met de baten van natuur en water’. “In dit boekje wordt – eigenlijk voor het eerst – echt goed onderbouwd wat de economische waarde van natuur en water is en hoe je die kunt berekenen. De methode is wetenschappelijk onderbouwd, het is niet de mening van een paar enthousiastelingen. Hier kun je mee aankomen bij je gemeenteraad. Het geeft een beter beeld voor de discussie en je kunt op basis hiervan gefundeerde keuzes maken, puur

‘Groen verte op basis van een rekensom. Zo lijkt het op de korte termijn aantrekkelijk om een park te slopen om ruimte te maken voor een bouwkavel die direct inkomsten oplevert voor de gemeente. De rekentool maakt echter duidelijk dat op de langere termijn het park meer oplevert. Je kunt met deze tool per project inzichtelijk maken wat het meeste oplevert en waar het omslagpunt zit.”

BAATHOUDERS Verschillende gemeenten gingen met de tool aan de slag, maar: “De rekenmethode was nog zo ingewikkeld dat je – om hem onder de knie te krijgen – een paar dagen op cursus moest. Dat moest eenvoudiger kunnen.” Een paar maanden geleden verscheen het resultaat van de vereenvoudigingsslag: het boekje ‘Van TEEB-stad naar TEEB-stad tool – inzicht in de waarde van groen in de stad’. “De rekentool is

genwoordigt economische waarde’ nu zo simpel dat je er ook zonder cursus een goede maatschappelijke kosten-batenanalyse mee kunt maken.” Intussen broeden de initiatiefnemers alweer op een volgende stap in het proces. “We willen meer baathouders betrekken; andere partijen die ook profiteren van het rendement van natuur en water. Dan kun je denken aan zorgverzekeraars die minder kosten maken als gevolg van de verbeterde gezondheid van burgers. Ook waterschappen zijn interessante partijen; als er meer ruimte ontstaat voor waterberging, hebben zij minder zuiveringswerk te doen.” Apeldoorn heeft het waterschap al weten te interesseren voor het bekenproject in haar gemeente. “Dit is een langlopend, kostbaar project met als doel de oude, verdwenen beken weer in ere te herstellen; daarmee kunnen wij een derde van de opgave voor wateropvang in onze gemeente realiseren.” De gemeente Apeldoorn hoopt ook

het bedrijfsleven te interesseren. “Ook zij profiteren van een groene omgeving: medewerkers kunnen in hun pauze een wandeling maken in een groene omgeving en het is inmiddels wel aangetoond hoezeer ons welzijn daarvan profiteert.” Hoe goed de argumenten ook zijn, Prinsen realiseert zich dat partijen zich niet eenvoudig laten overhalen. “Je betaalt immers mee aan iets waar het collectief van profiteert, en niet alleen jouw klanten of medewerkers.” De nieuwe benadering van natuur en water vraagt ‘een omslag in het denken’, stelt de wethouder. “De rekentool is een belangrijk hulpmiddel, maar daarmee zijn we er nog niet. Zo’n nieuwe denkwijze moet z’n beslag krijgen en dat heeft tijd nodig.” Apeldoorn staat ook open voor de betrokkenheid van inwoners bij groene initiatieven in de stad. “Dergelijke initiatieven ontstaan er steeds meer. Zo heeft een aan-

tal inwoners in het Zuiderpark in Apeldoorn een groentetuin aangelegd. Wij hopen dat dergelijke initiatieven andere inwoners inspireren om ook met goede ideeën te komen.” Intussen staat ook het budget voor openbaar groen in Apeldoorn onder druk, erkent Prinsen. “Gelukkig hebben we bij de laatste bezuinigingsronde het openbaar groen buiten schot kunnen houden. Wel hebben we ons onderhoudsniveau van A-niveau naar B-niveau teruggebracht, wat nog altijd heel acceptabel is.” De wethouder hoopt dat ook na de gemeenteraadsverkiezingen in maart de ingezette koers gehandhaafd blijft. “Natuurlijk hoop ik dat ik na de verkiezingen door kan met deze portefeuille, maar dat is nog even afwachten. Gelukkig zijn de grote lijnen voor openbaar groen goed vastgelegd in de structuurvisie voor de komende twintig jaar, daarin is het behoud van het groene karakter van Apeldoorn geborgd.” 7 februari 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 15

Stuur onkruid de laan uit met Dual Gold ®

Nieuw is dat, na tulpen, Dual Gold nu ook doeltreffend is in de bestrijding van vele (kiemende) onkruiden in lelie en uien. De lange duurwerking houdt uw gewas het hele seizoen onkruidvrij. Bovendien is Dual Gold perfect mengbaar met andere herbiciden. Gebruik Dual Gold rond/na opkomst en stuur zo het onkruid heel het seizoen de laan uit.

Syngenta Crop Protection B.V., Postbus 512, 4600 AM Bergen op Zoom. Tel. 0164 225 500, Fax 0164 225 502, www.syngenta.nl. Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor het gebruik eerst het etiket en de productinformatie. ®/ TM Registered Trademark of a Syngenta Group Company.

TM

DOSEERKANTELAAR Neem vrijblijvend contact met ons op!

Zesstedenweg 285 1613 JG Grootebroek info: Hans Visser (06-51611666) www.vitech.nl

VITECH

NL

Geschikt voor diverse kistmaten Geringe valhoogte van het product Diverse besturingsmogelijkheden

Robijnslaan 54 2211 TH Noordwijkerhout mob. 06 20297365 tel. 0252 344509 fax 0252 341632

ANEMONEN

Tel Auto

: 0223-522135 : 06-53719915

ADVOCATEN DIE ACHTER U STAAN. 50 jaar juridische ervaring op het gebied van agrarische bedrijfsvoering en bloembollen. Voor kwekers, telers, veredelaars, veilinghuizen, handelaren en exporteurs. Contactpersonen: Vincent Audiffred en Chris Hartsuiker.

e-mail: [email protected]

Fax: 0223-521480 E-mail: [email protected]

Kijk nu op onze website www.fredsteenvoorden.nl Ook maken wij nieuwe spoelmachines! 3 x Compas afvoer/pel-leesband 80cm x 900cm frequentie geregelde snelheid. 2 x Compas band 20cm x 450cm in goede staat. 1 x Compas band 20cm x 490cm in goede staat. 1 x Compas afvoerband 30cm x 1100cm(kan korter) moet nieuwe band om 1 x Compas afvoerband 20cm x 1000cm in nette staat met stuursnaren. 1 x Compas afvoerband 60cm x 130cm op laag pootstel in knappe staat. 1 x Compas gebruikte pel/leesband breedte 120cm, lengte 650cm of korter met nieuwe frequentie regelaar, nieuwe motor en aandrijfrollen. ABS AFP 0831.3 M13/6 Dompelpomp 10m3 bij 4 M//WK 50m3 bij 1 M//WK 1,8Kw 9 stuks ABS dompelpompen van 60 tot 100m3 per uur Afzuiger/exhauster 30kw in/afvoerpijp Ø 500mm in zeer goede staat met schakelkast Allround trommelspoeler 2500 x 1300mm opknapper Allround trommelspoeler 1650 x 5000mm dubbel portaal, zo uit het werk, gereviseerd of geheel gestraald en gespoten de keus is aan u. Allround combi trommelspoelmachine met kluitenscheider, trommel 3750 x 1650 zo uit het werk of geheel gereviseerd. Allround bunker 5000 x 1500 band breedte geschikt voor kippers, ketting aan gedreven band met frequentie geregelde snelheid, opties oog, gegalvaniseerde uitvoering. Van Dijke zwenkband 90 x 3000mm in goede staat. Botman stenen/kluitenscheider type 600K rechts geheel gereviseerd. Botman trommel spoeler 1650 x 3750mm, moet nog geheel opgeknapt worden Botman kistenvuller geschikt voor 120 x120cm kisten en 120 x 150cm kisten, heen en weerband 300 x 60cm, nieuwe bovenbouw, cilinders en schakelaars, gestraald en gespoten, als nieuw Flygt dompelpomp 3085 70m3 per uur Palletstelling als nieuw 5,30mtr. Hoog, diepte 1,10mtr. breedte liggers 2,70mtr. draagvermogen 3 ton per vak scherp geprijsd bel voor meer info! Steenvoorden gepoedercoate vellenbakken nieuw, 120cm breed met keuze uit links/rechts of achteruitloop Steenvoorden nieuwe kluiten/stenenscheiders grote capaciteit, standaard gepoedercoat en kluitenband links of rechts te monteren, scherp geprijsd, bel voor meer info Voor alle onderdelen, onderhoud en service van uw Botman machines en ook andere merken, o.a. Antha, Compas. s sFred Steenvoorden

Vestigingen in Hoofddorp en Haarlem t 023 5175100 w swdv.nl

BRANCHENIEUWS

PRAKTIJKNETWERK ‘NATUURLIJK LEVEN, NATUURLIJK TELEN’

‘We weten nog niet veel, ma De afgelopen decennia is het middelengebruik in de bloembollensector fors teruggedrongen. Een positief gegeven voor zowel het milieu als de portemonnee van de ondernemer. Echter, de complexiteit groeit. Terwijl steeds nieuwe ziekten en plagen de kop op steken, verschraalt het middelenaanbod en neemt het risico op resistentie toe. Een groep kwekers zoekt het daarom in optimalisering van het bodemleven. Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: René Faas

H

et liefst hadden Nico Blokker, Alex van Haaster, John Huiberts, Cock Hulsebosch, Pieter Pronk en Piet Warmerdam nog even gewacht met de publiciteit zoeken, maar de groeiende nieuwsgierigheid uit de omgeving deed hen anders besluiten. Bovendien is kennis delen een voorwaarde voor het ontvangen van Europese subsidie. Ook al is die kennis nog summier voor de betrokken bollenkwekers. “We weten nog niet veel, maar het voelt goed”, vertellen zij enthousiast. De kwekers hebben zich verenigd in het praktijknetwerk ‘Natuurlijk leven, natuurlijk telen’ waartoe eind 2012 de eerste aanzet is gegeven. Binnen dit praktijknetwerk draait het allemaal om het bodemleven. Bij een juiste balans in de bodem zullen gewassen weerbaarder zijn tegen ziekten en plagen. Met die overtuiging heeft initiatiefnemer Wil Braakman vorig voorjaar een cursus op poten gezet. Zes open bijeenkomsten met deskundigen op BolleNoord in ’t Zand.

GEZONDE BOLLEN Baat het niet dan schaadt het niet, dacht een handvol bollenkwekers uit Noord-Holland Noord die op verkenningstocht ging. “In eerste instantie ga je er blanco heen”, zegt Cock Hulsebosch van Gebr. Hulsebosch uit Schagerbrug. “Het is eenvoudig, je wilt weten hoe dat bodemleven in elkaar steekt”, voegt Alex van Haaster van P.A. de Groot uit Schagerbrug er aan toe. “En we willen allemaal gezondere bollen telen”, merkt Nico Blokker van Blokker Bloembollen uit Sint Maartensvlotbrug tot slot op. Samen met Pieter Pronk van Pieter Pronk Bloembollen uit Nibbixwoud, Piet Warmerdam van Kwekerij De Toekomst uit Den Hel18 VISIE7 februari 2014

der en John Huiberts van Fa. C.J. Huiberts & Zn uit Sint Maartensbrug zijn zij de overblijvers van de cursus over bodemleven. “Met deze groep zijn we verder gegaan om het ‘Natuurlijk leven, natuurlijk telen’ een vervolg te geven.” Dat gebeurt onder auspiciën van projectleider Roelf Havinga van TEAM Ecosys, adviseur in de ecologische landbouw.

‘De grond is net als je maag; als je elke dag hetzelfde eet, gaat het niet goed’ Bij ‘Natuurlijk leven, natuurlijk telen’ wordt uitgegaan van de kracht van de natuur. Bollen telen op ecologische wijze. “In een ecologiesysteem wordt de plant en bodem als een geheel gezien”, vertelt Havinga. “Ik maak graag de vergelijking met het world wide web; alles staat met elkaar in verbinding. Als er ergens een kink in de kabel komt, raakt het systeem in de war en heeft de grond ‘antistoffen’ nodig om ziekten en plagen tegen te gaan. Die zitten van nature in de bodem. Elke grondlaag bevat bepaalde schimmels en bacteriën. Die moeten we zoveel mogelijk in tact zien te houden.” Chemische middelen en kunstmest vormen in dat opzicht een bedreiging. Dat betekent niet dat de betrokken bollenkwekers deze gelijk aan de kant geschoven hebben. “Wij zijn allemaal ondernemers met een gangbaar bedrijf dat we duurzamer willen maken zonder concessies te doen aan de opbrengsten. Op het moment dat het nodig is, moeten we kunnen ingrijpen.” Voor de meeste kwekers is de overstap naar een biologische teelt dan ook niet aan de orde.

V.l.n.r. Pieter Pronk, Piet Warmerdam, Cock Hulsebosch, Zo’n overgang op korte termijn zou ten koste kunnen gaan van hun kwaliteit. Piet Warmerdam: “Ik leg het vaak als volgt uit. Gangbare teelt is zwart, biologische teelt is wit en wij zijn vijftig tinten grijs. Wij gaan uit van de kracht van de natuur en iedereen vult dat naar eigen inzicht in. De een gaat volledig over op een andere teeltmethode en de ander werkt proefsgewijs.” Zijn collega-kwekers proberen dat nog wat te verduidelijken. “Je kunt het ook zien als homeopathie in plaats van de reguliere geneeskunde. Wij zijn geen types met geitenwollen sokken en sandalen die maar hopen dat de bollen goed de grond uit komen. Nee. Integendeel, we hebben er veel meer werk aan dan anders.”

SPOORELEMENTEN Simpel gezegd doen de telers uit het praktijknetwerk ‘Natuurlijk leven, natuurlijk telen’

ar het gevoel is goed’

Alex van Haaster, Nico Blokker en John Huiberts niets anders dan het bodemleven opkrikken. Dat gebeurt onder andere aan de hand van natuurlijke toevoegingen. Een toename van het organische stofgehalte moet voorkomen dat spoorelementen uitspoelen. In nauwe samenwerking met compostadviseur Ton van der Lee zijn de telers vorig jaar gestart met het gebruiken van een betere, hoogwaardigere compost door toevoeging van mineralen. “De grond is net als een maag. Als je elke dag hetzelfde eet, gaat het niet goed. Juist de grote hoeveelheid aan van alles en nog wat, zorgt voor een gezonde en sterkere plant. Dat betekent dus ook een beter bodemleven. Het maaiveld is net een spiegel. Als het boven de grond niet goed groeit, gebeurt er beneden in de grond ook niets.” Naast compost zijn groenbemesters en niet kerende grondbewerking onderwerpen waar de kwekers van ‘Natuurlijk leven, natuurlijk telen’ in meer en mindere mate aandacht

aan besteden. “De komende jaren moeten uitwijzen wat het beste werkt.” Het praktijknetwerk ‘Natuurlijk leven, natuurlijk telen’ ontvangt 40.000 euro subsidie van Brussel, op voorwaarde dat de deelnemers minimaal de overige tweederde van de kosten inleggen. Het geld is vooral nodig voor het vergaren van kennis. Zo is op BolleNoord deze maand een tweede serie cursussen gegeven. Voor de deelnemers uit het praktijknetwerk een opfrissing en tevens verdieping. Daarnaast konden de workshops rekenen op ruim twintig ‘nieuwe’ deelnemers. “Voor veel bloembollenkwekers is de ecologische teelt nog een ver van hun bed show, maar we merken wel dat onze omgeving heel nieuwsgierig is. Dat komt ook doordat onze hele samenleving is veranderd. Dit hadden wij 25 jaar geleden ook niet kunnen bedenken. Nu is de samenleving meer klaar voor dit soort initiatieven. Kijk alleen maar in

de supermarkt hoe groot het aanbod is van biologische en natuurlijke producten.”

MINDER MIDDELEN De betrokken bollenkwekers hopen op den duur naar een lager verbruik van gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest toe te kunnen. “Maar”, benadrukken zij, “daar ligt in eerste instantie niet de focus op. De insteek is eerst de bodem vitaal krijgen. Zoals gezegd door onder andere met natuurlijke toevoegingen te werken en - in sommige gevallen - niet of minder diep ploegen om de bodemstructuur in tact te houden. Als het bodemleven op peil is, kan de grond meer incasseren en is de verwachting met minder middelen toe te kunnen.” Voordat het zover is, zal eerst de nodige ervaring opgedaan moeten worden. “We kunnen dan ook niet wachten tot de resultaten komend seizoen.” 7 februari 2014VISIE 19

TUINBLADEN

‘Vooral behoefte aan informatie over Het tijdschrift Tuin & Landschap kent een professionele doelgroep: hoveniers, gemeentelijke groendiensten, tuinontwerpers, landschapsarchitecten en boomverzorgers. Zij zijn vooral geïnteresseerd in nieuwe en onbekende soorten planten, bomen, heesters en bloembollen. En ze willen graag worden geïnformeerd over de toepassing ervan. ‘Ons blad wil inspireren, maar heeft ook een educatief karakter.’

Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

T

uin & Landschap heeft een aantal overeenkomsten met BloembollenVisie. Zo is het ook een vakblad dat alleen wordt verspreid onder abonnees, en dat zijn er zo’n 4000. Ook Tuin & Landschap verschijnt elke twee weken. Het aantal pagina’s bedraagt 48. Vier keer per jaar brengt de redactie een special uit over een thema. Ook bloembollen kwamen daarbij aan bod. “Wij schrijven sowieso met enige regelmaat over bloembollen, en dan vooral in de seizoenen dat bollen actueel zijn”, vertelt vakredacteur Miranda Vrolijk. Het doel van Tuin & Landschap is lezers informeren en inspireren. “Ontwerpers en ontwerpende hoveniers halen ideeën uit ons blad. Daarnaast heeft Tuin & Landschap ook een educatief karakter. We brengen verhalen over soorten en cultivars die niet zo vaak worden toegepast, minder gangbaar zijn, maar wel zeer de moeite waard. Als we bijvoorbeeld een artikel maken over tulpen, kiezen we voor onbekende soorten. Of we kiezen juist niet voor tulp, maar voor een minder bekend bolgewas zoals Chionodoxa. Zo willen we onze lezers meene-


men buiten de gebaande paden en hen laten kennismaken met producten die voor hen wellicht nieuw zijn.”

PRAKTIJKGERICHT De artikelen in Tuin & Landschap gaan vaak over de toepassing van producten. “Onze lezers willen weten wanneer ze een product moeten planten en hoe, welke grondsoorten wel en niet geschikt zijn, of het product in de schaduw of de zon moet staan, in welke omgeving het product het beste gedijt, hoe het product moet worden verzorgd, bemest en onderhouden.

‘Zo willen we onze lezers meenemen buiten de gebaande paden en hen laten kennismaken met producten die voor hen wellicht nieuw zijn’

Heel praktijkgericht dus.” Voor de informatie over bloembollen is dat niet veel anders. “Uit een onderzoek dat het PT eens deed onder hoveniers bleek dat zij het lastig vonden om met bloembollen te werken omdat ze niet zo goed wisten hoe ze deze in hun ontwerpen moesten toepassen. Over bloembollen bestaat nog wel eens het idee dat ze veel onderhoud vragen, maar dat hangt er maar net van af welke keuzes je maakt. Als je met meerjarige bollen of met verwilderingsbollen werkt, kun je ze rustig een paar jaar in de grond laten zitten. We merken nu dat het beeld van bloembollen langzamerhand aan het veranderen is, ontwerpers gebruiken ze steeds meer. Bollen bieden ook duidelijke voordelen, met de verlenging van het tuinseizoen als de belangrijkste. Als het meezit, heb je in februari al wat kleur in je tuin.”

VERRASSEND Specifieke vragen die lezers hebben over bollen zijn: hoe kan ik ze combineren met andere gewassen? En hoe zorg ik ervoor dat het gat dat in de border ontstaat als de bollen zijn uitgebloeid, weer mooi wordt opgevuld zodat er geen lege plekken ontstaan? “Daarvoor doen wij praktische ideeën aan de hand.” Tuin- en landschapsarchitect Jacqueline van der Kloet is hierbij een belangrijke bron van informatie. “Zij geeft bijvoorbeeld input over plantcombinaties van bloembollen met vaste planten en komt met leuke ideeën over beplantingsmethodes, zoals het verstrooien van bollen en bollenmengsels; daar waar de bollen vallen bij het uitstrooien, worden ze ook geplant. Dat geef een verrassend effect.” Ook bollenkenners Trudi Woerdeman, Gert Pieter Nijssen, Modeste Herwig en Rita van der Zalm zijn belangrijke informatiebronnen over bloembollen voor Tuin & Landschap. “Verder ontvingen we in het verleden altijd goede informatie van het IBC, maar dat bestaat natuurlijk niet meer. De informatie die wij van iBulb ontvangen, is meer op consu-

r de toepassing van bloembollen’ ken. Zoals het idee van Jac. Uittenboogaard om aan gemeenten zo’n veertig tot vijftig verschillende bollenmengsels te leveren, geschikt voor verschillende grondsoorten, speciaal voor het openbaar groen. “Dit mengsel zorgde voor bloeiende bermen van januari tot eind juni en al die tijd hoefde er niet te worden gemaaid. Dat is kostenbesparend en het ziet er ook nog eens leuk uit; heel aantrekkelijk voor gemeenten. Daar zat voor ons een leuk verhaal in: hoe stel je zo’n mengsel samen, voor welke soorten kies je, welk mengsel is geschikt voor welke grondsoort, enzovoort. Dat vonden wij een vernieuwend initiatief.” Naast dit soort vernieuwende ideeën zijn de lezers van Tuin & Landschap altijd geïnteresseerd in nieuwe soorten en cultivars, en dan ook vooral in de toepassingsmogelijkheden, interessante combinaties en het beheer en onderhoud ervan. “Het gaat dan vooral om het verhaal achter de bol.”

ONDERHOUDSARM

Miranda Vrolijk: ‘Wij zijn altijd in voor verrassende invalshoeken’ menten gericht en dus niet zo bruikbaar voor onze professionele lezersgroep.”

TULPENWEEKEND De foto’s bij de artikelen verzorgt Tuin & Landschap voor een deel zelf. “Verder maken we gebruik van materiaal dat we krijgen aangeleverd, bijvoorbeeld van Modeste Herwig.” Als zich mooie fotomomenten voordoen, is het blad er graag bij. “Zo is er komend voorjaar een tulpenweekend in Amsterdam, daar ga ik zeker naartoe. Juist in die periode zijn tuinen op z’n mooist, als de bollen in bloei staan en de bomen en struiken net uitlopen. In aanloop hier naartoe hebben we foto’s gemaakt

van het plantmoment bij het Museum Willet-Holthuysen; in de tuin bij dit museum zijn allemaal historisch lijkende tulpen geplant. Daar zit voor ons dan weer een leuk verhaal in, daaraan besteden we graag aandacht in ons blad.” Wat haar ook is bijgebleven is een van de eerste bloembollenfoto’s uit haar loopbaan: groenontwerpers Jacqueline van der Kloet en Piet Oudolf die bollen plantten in Battery Park, New York. “Die twee Nederlanders daar samen op hun knietjes in dat park met die Hollandse bollen vond ik een mooi plaatje.”

INVALSHOEKEN Het blad staat altijd open voor leuke invalshoe-

Tuin & Landschap moedigt de bloembollensector aan om vooral met informatie en beeldmateriaal te komen dat interessant is voor de lezers van het blad. “Daar mag de sector best wat actiever in zijn. We krijgen overigens wel veel informatie van Keukenhof, daar zijn we altijd erg blij mee als bron van inspiratie. Verder zijn onze lezers vooral geïnteresseerd in toepassingen voor particuliere tuinen, dat is namelijk hun voornaamste klantgroep.” Vooral informatie over verwilderingsbollen en meerjarigen doet het goed. “Het onderhoudsarme aspect daarvan spreekt de hovenier erg aan, dat kan hij goed verkopen aan zijn klanten.” Miranda is blij dat tuinen tegenwoordig weer wat groener worden. “De verstening raakt langzamerhand op de achtergrond, ook hoveniers en ontwerpers komen steeds meer terug bij het uitgangspunt dat een tuin groen moet zijn. Daarin kun je evengoed genoeg variëren met stijlen: van romantisch tot modern. En in elk type tuin is wel plek voor bloembollen.”


VAKVENSTER

Een gelopen race Foto: René Faas Tekst: Jeannet Pennings Het vak heeft een jasje uitgedaan als het om gezamenlijke promotie gaat. Om hun product toch in de spotlights te krijgen, liften hyacintentelers mee op PurE seasonal flowers. Binnen deze campagne moet de hyacint ‘concurreren’ met tal van andere producten. Maar zeg nou zelf: bij het zien van deze foto is die wedstrijd snel gewonnen. En het wordt alleen maar mooier. Hier in de kas bij Gebr. J. & W. van der Slot in Noordwijkerhout is slechts het begin. Als de hyacinten in de vaas staan en de bloemknopjes zich een voor een ontvouwen, ontstaat een prachtig kleurenpallet en verspreidt zich een fantastische geur. Dus mannen, kom maar op met die bloemen!

KENNIS

NICK BROERSEN:

‘Drie maanden stage bron van kennis’ Wat is nodig om te doen wat je doet? Geld, mensen, maar vooral kennis. Welke kennis is belangrijk, hoe sla je kennis op, wat deel je er van met anderen? Vragen en antwoorden in de serie Kennis. In deze twaalfde aflevering Nick Broersen, commissionair bij CNB, gespecialieerd in Zantedeschia.

Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

H

ij weet het nog goed. Zijn eerste koopbriefje ging om 10.000 Zantedeschiaknollen. Er was heel wat praatwerk voor nodig, maar de verkoper was tevreden, en de koper kreeg een mooie partij voor de broeierij. Maar voordat CNB-commissionair Nick Broersen dat eerste koopbriefje schreef had hij wel drie maanden stage gelopen. Tien bedrijven stonden er op zijn lijstje, variërend van telers, veredelaars, exporteurs, broeiers tot een opkweekbedrijf. “Ik werkte overal een of twee weken. Elke dag schreef ik op wat ik die dag had geleerd, en maakte foto’s van wat ik te zien kreeg. Die leerzame tijd had ik niet willen missen. Elke kweker deed het werk net weer iets anders. Ziek en zeer kregen alle aandacht.”

SPORT Aanknopingspunten waren er genoeg in zijn leven om in de bloembollen te gaan. Met Broersen als achternaam, heel veel ondernemersbloed in de familie, en woonachtig in ‘t Zand had het goed gekund. Elke zomer ging Nick werken in de bollen, en was hij vooral geïnteresseerd in de handel ervan. “Als er een commissionair langs kwam volgde ik altijd de gesprekken die dan werden gevoerd.” En toch ging hij een hele andere kant op: die van 24 VISIE7 februari 2014

de sport. Eerst CIOS en daarna een HBO-opleiding sportmanagement en ondernemen. In zijn vrije tijd voetballend bij AFC ’34, kweekvijver voor AZ. Toen hij in het vierde jaar een voetbaltoernooi organiseerde, kreeg hij naast een acht als cijfer ook nog een advies mee: ‘Is praten niet iets voor jou?’

REIN Zomer 2011 werd Nick Broersen gebeld, liggend op het strand. Of hij interesse had in een functie als commissionair bij CNB? “Het was werk dat ik kende, en waar ik me voor interesseerde. Praten was geen probleem en bij telers, exporteurs en broeiers langs gaan, dat stond me aan..” Al snel werd duidelijk dat het vooral zou gaan om Zantedeschia. “Rein Wijnker en Leo van den Berg hadden CNB geïnformeerd over mij. Aan Rein heb ik veel gehad. Voor ik bij CNB ging werken ben ik meermalen bij hem thuis geweest, bijvoorbeeld om de kennis van het sortiment onder de knie te krijgen. En na AFC ’34 ging ik bij ZAP voetballen, de club waar Rein destijds voorzitter van was. Over een balletje dat is gaan rollen gesproken.”

Voordat hij aan de slag ging kreeg hij de al beschreven stage van drie maanden, waarin hij alle schakels van de keten leerde kennen. De kennis die hij in die tijd opdeed had hij niet willen missen “Tijdens die stage leerde ik de fijne kneepjes van de teelt van Zantedeschia. Dat heb je voor dit werk wel nodig. Je snapt wat een teler er allemaal aan doet om zijn knollen af te leveren, en ook hoe een exporteur daar naar kijkt. Je snapt ook dat een pottenbroeier weer andere eisen stelt dan een bloementeler, en dat in die beide typen bedrijven echt elke dag worden afgerekend op hun inzet.”

OVERZICHT Zantedeschia mag dan geen gemakkelijk gewas zijn in de teelt, overzichtelijk is het wel. “Het sortiment is niet heel erg groot. Dat is snel te leren.” Als commissionair volgt hij de sortimentsontwikkeling op de voet. “Ik heb contact met diverse veredelaars, en zie wat er allemaal nog komt. Er is nog zo veel mogelijk in dit gewas, echt mooi om te zien.” En het werk zelf, dat zit ook wel goed. “Dit is echt heel erg leuk werk. Geen dag is hetzelfde.”

WATERKWALITEIT

Het gezamenlijk belang in het project ‘Schoon erf, schone sloot’, spreekt boekdelen. Dat blijkt wel uit eerdere afleveringen van de serie en de gedrevenheid van alle betrokken partijen. Zo maakt ook CAV Agrotheek zich hard voor een juist gebruik van wat zij noemen ‘gewasmedicijnen’. Tekst en fotografie: Lilian Braakman

Nico van Langen en Arjan de Vries voor het hoofdkantoor in Wieringerwerf

‘Vervolgonderzoek om verbeteringen te bewijzen’

H

et project ‘Schoon erf, schone sloot’, omvat niet alleen het Noordelijk Zandgebied, maar het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) verricht ook metingen bij twee bloembollenbedrijven uit West-Friesland om te zien of de emissieroutes en waarden daar overeenkomen met die in het Noordelijk Zandgebied. Nico van Langen (42), van CAV Agrotheek, is adviseur van deze twee bedrijven en is daarom bij de bedrijfsbezoeken geweest: “Samen met het HHNK liepen we de checklist af. Op zo’n moment geef je ook je eigen visie over hoe het anders kan. Daarnaast heb ik een vervolg voorgesteld aan het HHNK. Als de emissieroutes in beeld zijn gebracht en verbeterpunten worden opgepakt, kan een vervolgproject bewijzen dat er minder gewasmedicijnen in het oppervlaktewater terecht komen.” Van Langen noemt het bewust gewasmedicijn. “Wij zijn immers een Agrotheek.”

SCHUIM Tijdens de bedrijfsbezoeken kwam in WestFriesland, net als in het Noordelijk Zandgebied, de emissieroute van lekdruppels via heftruckbanden na het ontsmetten aan het licht. Het gebruiken van één heftruck bij de ontsmettingsplaats voorkomt dat deze druppels worden verspreid. Van Langen: “Een kweker kan

het ook anders oplossen door zand of kattengrit te gebruiken en dit eens in de zoveel tijd te vervangen en weg te gooien. Op deze manier denk je mee met de kweker wat voor hem een juiste oplossing is.” Collega Arjan de Vries (51), medewerker buitendienst, geeft aan dat CAV Agrotheek niet alleen advies geeft voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, maar zelf ook onderzoek doet naar alternatieve toepassingen : “Wij zijn twaalf jaar geleden begonnen met het ontwikkelen van schuim om te gebruiken bij het ontsmetten. Dit is namelijk de schoonste manier van ontsmetten met minimale emissie. Bovendien is het ongeveer in drie minuten klaar. We zijn nu bezig om te onderzoeken of de kwaliteit van deze ontsmetting minimaal even goed is als de andere manieren.” Naast onderzoek vinden de heren van CAV Agrotheek dat advies ook een belangrijke rol speelt. Van Langen: “Net als andere toeleveranciers geven wij advies bij welke ziekte welk middel toegepast kan worden. Hierbij kijken we naar mogelijke bijwerkingen. Is er een vergelijkbaar middel dat milieuvriendelijker is, dan geven wij dat aan op onze advieslijst. Daarnaast kijken wij ook naar biologische middelen. Deze testen wij zelf, omdat wij graag willen weten of het middel werkt zoals aange-

geven. Als dat niet het geval is spelen wij dat door naar de kwekers. Eerlijkheid duurt hierbij het langst.”

TEGENLICHT Van Langen en De Vries geven aan dat de kwekers al veel beter omgaan met gewasbeschermingsmiddelen. “Kwekers zijn het soms ook zat om elke keer te spuiten. Dat moet alleen als het nodig is. Kwekers zijn mondiger en meer betrokken bij het duurzaam toepassen van gewasmedicijnen dan jaren geleden. Dat zie je terug in de verbeteringen van het oppervlaktewater tot nu toe.” Dat het onderwerp gewasbescherming op dit moment zo in de belangstelling staat, vinden de adviseur niet erg: “Het zou goed zijn om een positieve tegenreactie te geven met bijvoorbeeld het educatieve televisieprogramma ‘Tegenlicht’. Hierin zou juist de bereikte duurzaamheid van de gehele landbouwsector belicht kunnen worden.”

Het project ‘Schoon erf, schone sloot’ onderzoekt emissie op bedrijven. Het doel van dit project is om de emissie te verminderen door kwekers bewust te maken van het probleem en zo het water schoner te krijgen en te houden.


ACTUEEL

Inzenders enthousiast over ko Wordt de Vaktentoonstelling bloembollen bij Proeftuin Zwaagdijk een succes? BloembollenVisie sprak een drietal inzenders. De verwachtingen zijn hoog gespannen. Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas, Wim Ciggaar

D

e Vaktentoonstelling is een evenement door en voor de bloembollensector, dat dit jaar voor het eerst wordt georganiseerd vanuit een werkgroep, opgericht door tulpenbroeiers en voormalige inzenders van het HFF. De show is op 20 en 21 februari uitsluitend toegankelijk voor vakgenoten en in het aansluitende weekend ook voor gezinsleden en medewerkers van de deelnemers.

HYBRIS Eén van de inzenders is Hybris uit Slootdorp, een veredelingsbedrijf in tulpen dat bij monde van directeur Sam Veldboer laat weten het initiatief een hele goede zaak te vinden omdat het in tegenstelling tot de eigen marktbroeishows van de veredelaars een onafhankelijk evenement is. Sam Veldboer: “Bovendien komt het in de plaats van een consumentenbeurs en dat vind ik totaal niet jammer. Het gebeuren van vorig jaar had gewoon niet mogen plaatsvinden. Men heeft nadrukkelijk geprobeerd iets te bedenken om de consument te interesseren. Op zich niet verkeerd, maar de drijfveer is publiek trekken. De Vaktentoonstelling is wat de naam zegt: een tentoonstelling voor het vak in de vorm van een marktbroeishow. Voor kwekers en broeiers is dat veel interessanter. Je ziet de tulpen werkelijk zoals ze komen en je kunt ze niet mooier maken dan ze zijn. Dat verklaart ook het succes van de marktbroeishows. Ook de water/potgrond vergelijking die je kunt maken is belangrijk. Een tulp moet vandaag de dag goed zijn op water. En vergis je niet: ook voor veredelaars is marktbroeishow een prima podium. Hoe een soort komt kun je ook op een halve kist laten zien. We hebben de kisten van de Vuurwerkshow zo meegenomen naar de Midwinterflora. En omdat het marktbroeishow is blijven de tulpen prima in conditie en kun je blijven laten zien hoe ze komen. Bij een publiekstentoonstelling kun je niet genoeg op potten laten zien. Daar willen de inzenders het mooi hebben. Als Hybris hebben we van meet af aan achter deze opzet gestaan en ik denk dat het een succes wordt, mede door de locatie en het gunstige tijdstip (na Valentijn en ruim voor Vrouwendag). Proeftuin Zwaagdijk is qua locatie voor een vaktentoonstelling uitermate geschikt. De drukte die je vroeger bij Van 26 • BLOEMBOLLENVISIE • 7 februari 2014

den Hoek zag zit hier nu men het padje heeft gevonden. Zelf laten we soorten zien als een Cadans, maar ook een aantal zaailingen (de tien grootste nummers die in 2015 en 2016 op de markt gaan komen). Al met al ben ik heel nieuwsgierig hoe het allemaal uit zal pakken. En wat de toekomst betreft: we hebben 31 januari de Tulpendag gehad en krijgen over drie weken de Vaktentoonstelling. Misschien is het een goed idee die twee evenementen aan elkaar te koppelen.”

MARAX TULIPS Wat vinden Mark Ruiter en Axel Vroling van Marax Tulips van het initiatief om een vaktentoonstelling te houden? Axel Vroling: “Toen de zaak afgelopen zomer uit elkaar viel hebben we meteen gedacht, dat het fout zat en dat er stappen ondernomen moesten worden om niet alles verloren te laten gaan. Het uiteindelijke resultaat was een vaktentoonstelling op de locatie proeftuin Zwaagdijk. Vooral het idee van een vaktentoonstelling en het meer betrekken van FloraHolland daarbij is een hele goede zaak, omdat je daarmee de hele keten bij elkaar brengt en de discussie op de vloer kan plaatsvinden. De bedoeling van de show is puur vakgericht. Alle schakels uit de keten, van veredelaars tot en met de kopers op de bloemenveiling, zijn hierbij betrokken. Dit moet echt de dag van de tulp worden, zodat het product naar een hoger plan getild kan worden.” Mark Ruiter aansluitend: “Eén ding is wel jammer en dat is dat je met deze opzet de consument niet meer kunt laten zien wat je aan het doen bent. Voor de continuïteit van de bedrijfsvoering is het heel belangrijk, dat de omgeving weet waar

Sam Veldboer: ‘Accent ligt op de nummers die in 2015 en 2016 gaan komen’

Volgens Axel Vroling en Mark Ruiter ontbreekt het m lige basis bij de organisatie van een bloembollenten kunnen bieden’ je als bedrijf mee bezig bent. Anderzijds is het zo, dat er in deze 24-uurs economie geen plaats meer is voor tijdrovende consumentenshows die ook nog eens veel kosten.” Volgens het duo heeft een vaktentoonstelling de vakgenoot veel te bieden. “Je leert er altijd van. Er staan een hoop nieuwe soorten, je spreekt en discussieert niet alleen met vakgenoten, maar ook met de inkopers van de veiling. Bovendien kijken vakgenoten kritisch naar het product. Door met mensen te praten hoor je nieuwe dingen. Daarnaast is de totaal nieuwe presentatie een argument. Bij een marktbroeishow krijg je als bezoeker een reëel beeld hoe het er in de kas aan toe gaat. Kortom, we moeten dit initiatief met z’n allen dragen en het product nog sterker neerzetten. Het grote voordeel voor ons als veredelaar is, dat mensen jouw product leren kennen en zien waarmee je bezig bent. Je zet het product op de kaart, laat zien dat het goed is en je spreekt mensen die rechtstreeks vragen kunnen stellen in plaats via het web.” Dat nieuwe soortjes op een aangeklede show beter tot hun recht komen, betwijfelen Axel Vroling en Mark Ruiter. “Het hangt er maar net vanaf in welke stadium je een zaailing wilt verkopen. Je hebt veredelaars die een eenling willen verkopen, maar je hebt er ook die kiezen voor een stukje zekerheid door zaailingen eerst meerdere jaren af te broeien. Zelf hopen we op de vaktentoonstelling een aantal dingen te laten zien, waar onder Lech Walesa,waarvan we dit jaar porties hopen uit te geven. Daarnaast komen we met nieuwe soorten als Flying Dragon, Dream Dance, De Dijk, Midnight, Carpacchio, Avant Garde, Ice Rif en Universe, alsmede een groot aantal nummers. In ons kruisingswerk

mende Vaktentoonstelling deel van de keten erbij betrokken is. De Trade Fair houdt in dat tulpenaanvoerders hun ‘nieuwere’ assortiment in het veilstadium kunnen laten zien, dus in vloeitjes in emmers dan wel op vazen. Daarnaast wordt de bloemenhandel via de veiling nadrukkelijk uitgenodigd om te komen kijken. Op die manier willen we ervoor zorgen, dat er directe c.q. persoonlijke contacten tot stand komen tussen handel en aanvoerders. Dat kan variëren van het toetsen van meningen over het nieuwe dan wel bestaande assortiment tot de gewenste leveringscondities.”

‘Het is een show van en voor het vak’ ensen steeds meer aan tijd. ‘Oudere mensen op vrijwiltoonstelling of het bedrijf betrekken zou een oplossing

leggen we de nadruk op zware kwaliteit. Dat is in onze visie de toekomst, evenals het kruisen op vroege soorten. We hebben in 1997 een bepaalde lijn gekozen en daarvan beginnen nu de resultaten te komen.”De vaktentoonstelling wordt volgens het duo een groot succes. “De reacties die je hoort zijn zeer positief. Dat geldt zeker ook voor de sponsors en de deelnemers aan de Agribeurs. Samen met de inzenders aan de marktbroeishow heeft deze beurs de vakgenoten veel te bieden. Dus verwachten we veel mensen en te hopen valt dat de vaktentoonstelling een nieuw platform wordt voor ons vak en dat er op deze show een nog betere samenwerking in de gehele keten zal ontstaan.”

Het broeien voor derden is door het wegvallen van het Holland Food & Flowers voor Proeftuin Zwaagdijk wel wat afgenomen. Volgens Pieter Duin een logische ontwikkeling. “De vaktentoonstelling profileert zich als een tentoonstelling puur voor het vak, waarbij de marktbroeishow (de kistjesbroei) de kern is met daaromheen de showbroei. Bij het HFF was het de showbroei waar alles om draaide en voor het inrichten van de ‘tuintjes’ had men veel meer bloemen nodig. Niettemin maken toch nog zo’n 30 inzenders deel uit van onze gezamenlijke inzending. Daarnaast broeien we voor de vaktentoonstelling voor zo’n 20 inzenders. Daar zitten per definitie de nodige nieuwigheden tussen, variërend van zaailingen onder nummer tot nieuwe soorten met een wat grotere oppervlakte. Verder hebben we dan

nog onze eigen marktbroeishow. Die omvat zo’n 170 kisten met eenzelfde aantal soorten. Doel is te laten zien hoe nieuwe rassen in de praktijk gebroeid worden en wat hun gebruikswaarde is voor de broei. De inzending bestaat uit 2/3 potgrond en 1/3 waterbroei. De keuze is aan de inzender. Die wil in de eerste plaats zijn nieuwe rassen laten zien en op de tweede plaats hoe ze het doen op water. Potgrond geeft in vergelijking met stilstaand water toch een beter, wat zwaarder resultaat te zien. Vakgenoten kunnen zich op deze show dus zeker een beeld vormen wat er aan nieuwe soortjes aan zit te komen, hetzij in de showbroei, hetzij op de marktbroei bij de wat grotere soortjes. De showbroei staat in principe in dezelfde ruimte langs de kanten in een tribuneopstelling. Show- en marktbroei worden zo dicht mogelijk bij elkaar per inzender geshowd. Iedere cultivar heeft zijn eigen naambordje, evenals iedere inzender.” Over de broeikwaliteit heeft Pieter Duin niets te klagen. “Ik vind die dit jaar bij ons heel goed. Alles ziet er netjes uit en we komen geen rare dingen tegen. De achterstand in de broeierij is volledig ingelopen en wij hebben tot nu toe alles goed kunnen leveren. Uiteraard zijn onze ervaringen met de showbroei anders dan die in de praktijk, waar de stand over het algemeen toch als wat lichter wordt ervaren.” Grote pluspunt van de vaktentoonstelling is volgens Pieter Duin, dat de initiatiefnemers puur voor het vak gaan en het geen consumentenshow meer is. “De doelgroep is dus het grootste verschil. Het is twee dagen louter voor vakgenoten en twee dagen voor vakgenoten en aanhang. Verder geen tierelantijnen met een officiële opening of het jureren van tulpen. Het is een show van en voor het vak.”

PROEFTUIN ZWAAGDIJK Ook Pieter Duin van Proeftuin Zwaagdijk heeft een heel goed gevoel bij het initiatief om een vaktentoonstelling te houden. “Het aantal inzenders en de hoeveelheid bloemen is erg goed en we hebben goed gevulde hallen. Daaruit blijkt dat de mensen het waardevol vinden om deze show te houden. Daarnaast zie je dat we met onze eigen inzending nog steeds een podium zijn voor kleine inzenders/veredelaars die hier goed uit de weg kunnen met hun zaailingen. Ook de reacties op het initiatief zijn goed. Iedereen die je spreekt vindt het positief dat het doorgaat. Je hoort niemand zeggen, dat het niet had gehoeven. Mensen hebben er toch behoefte aan zo nu en dan bij elkaar te komen en te praten over het nieuwe assortiment en de ontwikkelingen in het vak. Hier komt de gehele keten, van veredelaar tot bloemenhandel en export bij elkaar. Dat is ook de reden, dat we de Trade Fair erbij hebben, zodat een nog groter

Pieter Duin: ‘De marktbroeishow geeft een representatief beeld van nieuwe cultivars zoals ze in de praktijk worden gebroeid’ 7 februari 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 27

AGRIBEURS 2014

Volgeboekte Agribeurs op V

De Agribeurs komt in de nieuwe recentelijk opgeleverde researchafdeling

Welgeteld 24 bedrijven hebben zich aangemeld voor de Agribeurs die deel uitmaakt

A

AGRIFIRM PLANT

Agrifirm Plant introduceert na de zeer succesvolle Aqua Tray+ type I, nu de Aqua Tray+ type II. Deze nieuwe tray is significant verbe-

van de Vaktentoonstelling Bloembollen bij Proeftuin Zwaagdijk. Onderstaande

De Aqua Tray+ type II is onderling uitwisselbaar met de bestaande Aqua Tray+ type I. Meer informatie: Agrifirm Plant (088) 488 12 90, of uw Agrifirm Plant specialist.

bedrijven reageerden op het verzoek van Bloembollen-

A

Visie met welke producten men zich op de beurs wil presenteren.

terd door kennis en ervaring die in de praktijk is opgedaan.

Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: Wim Ciggaar, PR


kers wordt bolbeschadiging voorkomen • Zelfzoekende stapelrand • Meer ruimte aan zijkant dus bollen makkelijker plaatsen • Door slimme hoogte van de tray meer bakken op een stapel • Positie overloopgaten door klant te bepalen • Bij wassen blijft minder water aan de onderkant achter • Doorbuigen van de bodem niet mogelijk

Voordelen: • Verhoogde brug voor betere weggroei wortels • Extra schotjes voor meer wortelseparatie • Bollen staan steviger door speciale constructie prikkers • Door de aflopende schouders van de prik-

ATECO

In de stand van Ateco uit Wognum staat opgesteld een Ziehl-Abegg-ventilator. Deze gelijkstroomventilatoren onderscheiden zich door het lagere stroomverbruik, lager geluidsniveau en de mogelijkheid deze middels een BUS-koppeling door te koppelen. Dit wil zeggen dat met een 2-aderige kabel alle ventilatoren te sturen zijn! Ook kunnen met dezelfde kabel onder andere mengkleppen van droogwanden en bewaarcellen gestuurd worden. Bediening en/of instellen van bovenstaande middels een Touch Screen scherm,

Vaktentoonstelling

maar ook over te nemen met de i-phone. Ook in de stand van Ateco staat een OZON-installatie die de basis vormt om fenolen uit water te zuiveren. Tulpenbollen scheiden fenolen af tijdens de waterbroei, hetgeen zichtbaar is door bruinverkleuring van het water. Dat kan de groei ernstig belemmeren. De Ozon-installatie maakt ozongas uit zuurstof. Dat ozongas wordt via een venturi bij het water gebracht dat gezuiverd moet worden. De aanwezige fenolen in het water oxideren(verbranden) door het ozongas. Ateco verkoopt ook Ozon- installaties dat ozon doseert in bewaarcellen. Proeven bij telers en bij Proeftuin Zwaagdijk toonden aan dat onder andere schimmels, ethyleen en mijten minder kans krijgen om schade te veroorzaken als er ozon gedoseerd is.

B

bindingstechnieken, zodat men een product krijgt met een lange levensduur en optimaal gebruiksgemak. De kist is immers volgens de wensen van de klant gemaakt en samengesteld uit de beste materialen. Het productenpalet strekt zich verder uit van pallets tot geschenkverpakkingen en van de traditionele gaasbak tot display rekken. De eigen productontwikkeling speelt voortdurend in op vragen van de afnemers. Flexibiliteit, kwaliteit en creativiteit zijn sleutelwoorden in het bedrijf. Het assortiment bestaat onder andere uit pallets voor éénmalig en meermalig gebruik, witloftrekbakken, broeibakken, kuubkisten, exportkisten en kratten, bloembollen- en groentekratten, gaasbakken en gaasbakonderzetters, houten displayrekken, wijn- en geschenkkistjes, zeewaardige verpakkingen en magazijnvlonders. Bezoekers zijn van harte welkom op de Vaktentoonstelling te Zwaagdijk. Meer info op www.kistenfabriek.nl.

B

dagen scheelt. Welke versie, open of dicht en/ of waar men de overloopgaten wenst, is volledig aan de gebruiker. Vele broeiers zijn al voor gegaan en bij Bulbfust hoopt men dan ook dat men de beste oplossing kiest. Voor vragen kan contact worden opgenomen met verkoopleider Joris Wenners van Bulbfust, te bereiken op +31 (0)6 53795059 of +31 (0)227 603582.

H

LEEN HUISMAN/ LOGIQS AGRO

BULBFUST

Met ruim 20 jaar ervaring in de waterbroei van tulpen biedt Bulbfust bv zekerheid en kennis. De PAREL-tray is de oplossing voor stilstaand water en semi eb en vloed. De PAREL-tray bestaat uit één geheel en biedt de mogelijkheid om grote en kleine bollen op verschillende rijen te plaatsen, waardoor er nog meer bollen geplant kunnen worden op het krat, zonder

BAKKER HOLDING

De kistenfabrieken van de Bakker Holding hebben al jaren een gevestigde naam in Nederland. Afgelopen jaar is ook de Guldemond Kistenfabriek uit Katwijk aan de holding toegevoegd. Samen met Guldemond is Bakker kuubkisten blijven maken van zeer hoge kwaliteit. Ook heeft het bedrijf recent geïnvesteerd in een CNC- machine om het plaatmateriaal nog nauwkeuriger te bewerken. Bakker produceert de kuubkisten volgens nauwgezette specificaties waarbij veel zorg wordt besteed aan de ver-

hier concessies te doen aan de kwaliteit. De bollen staan extra stevig omdat deze op vier prikkers staan die dezelfde afmetingen hebben als de Hydrotray. De wortels groeien onder een bruggetje door, waardoor de wortels in elkaar groeien. Als men een tulp plukt wordt de buurtplant daardoor vaster getrokken. De PARELtray zorgt tevens voor minder omvallende tulpen, geen lekke kratten en geen ingroei van de pennen in het volgende krat. Door de hoogte heeft men extra voortrekruimte, hetgeen kas-

Dat-A-Water is onze software-oplossing voor nauwkeurige irrigatie besturing en registratie in Dat-A-Control V3. Dat-A-water biedt telers de mogelijkheid om in Dat-A-Control, per individuele container, irrigatie opdrachten te geven en te raadplegen. De Dat-A-Water module is volledig geïntegreerd in Dat-A-Control en geeft de volledige irrigatiehistorie weer. Voor een flexibele, schaalbare en volautomatische opslag beschikt Logiqs Agro over de I-Cube, een intelligente logistieke oplossing voor de opslag van pallets. De I-Cube is opgebouwd uit standaardcomponenten. Hierdoor is het mogelijk geworden om de I-Cube volledig gebruiksklaar, turn-key, vanaf € 200 per palletplaats aan te bieden. De I-Cube kan gemaakt worden in bestaande hallen, waarbij een groot aantal pallets opgeslagen kan worden, terwijl de gewenste pallets op het juiste moment in de goede volgorde uitgeslagen kunnen worden. Bij vers producenten kan dit ook een geconditioneerde ruimte zijn. De I-Cube kan aansluiten op elk administratief systeem. De belangrijkste voordelen van de I-Cube zijn de lage prijs, de flexibiliteit en de schaalbaarheid. Hierdoor is het mogelijk vandaag een betaalbare oplossing te bouwen, welk in de loop der jaren gemakkelijk kan groeien in capaciteit van opslag, inslag en uitslag zonder dat bestaande onderdelen onnodig worden. Neem voor meer informatie contact op met Dennis van Dijk van Logiqs Agro op 0174-514141, of [email protected]


AGRIBEURS 2014

K

KARO

KaRo introduceert de DryGair-ontvochtiging in kas en cel. Door verdamping van gewas is de luchtvochtigheid in de kas vaak te hoog. Oplossing hiervoor is tot nu toe kaslucht afluchten door het openen van de ramen en koude buitenlucht inlaten. Hierdoor dient de verwarming echter de temperatuur weer op peil te brengen. Met DryGair-units is de lucht in de kas op een efficiënte en eenvoudige manier te ontvochtigen, waarbij wordt gestreefd de luchtramen minimaal te openen. Met DryGair is het streven om temperatuur en luchtvochtigheid constant te houden. sen de meest efficiënte spectrumvariaties verwerkt zijn. Dit maakt de modules geschikt voor vele soorten gewassen zoals de broei van tulpen of kweek van potplanten. Van der Laan heeft als Philips Led Horti Partner reeds ervaring opgedaan met de LED toplighting modules en toont deze op de beurs (zie foto Led module). Van der Laan weet als geen ander dat een goede telefonische bereikbaarheid tot één van de basisvoorwaarden voor zakelijk succes behoort. Van der Laan heeft voor u een groot scala aan mogelijkheden op het gebied van mobiele telefonie en data, alles onder eigen beheer verzorgd, via het betrouwbare KPN netwerk, zoals: Werking en techniek 1) De DryGair unit wordt geplaatst in de kas 2) De unit wordt alleen aangesloten op een elektra-aansluiting 3) Opgenomen vermogen is 10 kW 4) Geen aanvullende toevoer van heet water 5) De unit zuigt relatief vochtige kaslucht aan 6) In de unit wordt de lucht gedroogd 7) De droge lucht wordt terug de kas in geblazen 8) De unit ontrekt 45 liter water per uur uit een kas van 1.500-3.000 m2 9) Onttrokken water kan worden gerecycled Voordelen a) Homogene luchtvochtigheid en temperatuur b) Reduceren van energiekosten c) Voorkomen en weren van ziekten en smet d) Minder gewasbeschermingsmiddelen nodig e) Verbetering van het gewas door beter klimaat en minder ziekten

L

VAN DER LAAN

In de loop van 2014 introduceert Philips een nieuwe lijn van Led-modules, gericht op belichting van kassen en kweekruimtes. Deze ‘GreenPower LED toplighting modules’ zijn geschikt voor hogere ruimtes en kassen, en vormen een zeer efficiënte opvolger van HID (SON-T). LED toplighting modules komen met diverse lichtrecepten, waarin voor gewas30 • BLOEMBOLLENVISIE • 7 februari 2014

• • • •

de actie “Bent u klaar voor de markt?”. Aanvullend op de bordjes actie “Members of MPS”, kunt u nu laten zien voor welke certificaten u gecertificeerd bent. Hiermee vergroten we de zichtbaarheid en meerwaarde van verschillende certificaten en laat u zien aan uw leverancier, de (tussen)handel en retail dat u klaar bent voor de markt. MPS stelt hiervoor bordjes met de vignetten van de meeste gevraagde certificaten beschikbaar: MPS-ABC, MPS-GAP, MPS-SQ en Fair Flowers Fair Plants. Deelnemers die hiervoor gecertificeerd zijn, kunnen een bordje aanvragen. Haal meer uit uw certificering! Neem vrijblijvend contact op met Raymond Scheepens om de mogelijkheden te bespreken, via raymond.scheepens@my-mps. com of 0174-615 715.

P

POLYTECHNIEK

2 mobiele nummers op één toestel Vaste nummer ook via uw mobiel Voicemail, SMS naar email Zeer aantrekkelijke abonnementstarieven

Van der Laan adviseert u graag over de integratie van uw vaste en mobiele telefonie. Contactpersoon: Jeroen Wiggers - [email protected] www.teamvdl.nl

M

MPS

Wilt u als gecertificeerde MPS-deelnemer de zichtbaarheid van uw certificaten op de beurs vergroten? Dat kan, op de Agribeurs start MPS

Polytechniek legt dit jaar de nadruk op het verdwijnen van het koudemiddel R22 na 31 december 2014. Nog R22 koudemiddel in de koelinstallatie? Het is twee voor twaalf! Neem tijdig actie! R22 in de koel-, vries- of airconditioninginstallatie kan op korte termijn voor enorme problemen zorgen. Zolang de installatie niet lekt is er niets aan de hand. Het koudemiddel R22 mag tot in lengte van jaren in de koelinstallatie blijven draaien. In de praktijk blijkt het risico van lekkage echter redelijk groot te zijn. Gemiddeld lekt jaarlijks zeven procent van al het geïnstalleerde koelmiddel weg. Als er acuut moet worden bijgevuld met R22 ontstaat pas echt een probleem. Voor bestaande installaties wordt tot eind 2014 als koudemiddel om bij te vullen alleen nog geregenereerd of gerecycleerd product toegelaten. Eind 2014 komt er een definitief verbod op het bijvullen met HFCK’s in Europa, dus ook met R22. Dit in verband met de aantasting van de ozonlaag door dit koudemiddel. Het is verstandig om koelinstallaties met R22 koudemiddel op korte termijn te laten aanpassen of vervangen. Hiervoor bestaan diverse subsidie- en stimuleringsregelingen. Meer informatie hierover is te vinden op www.agentschap.nl of op te opvragen bij de subsidiespecialist van het eigen accountantskantoor.

R

RABOBANK

Als agrarisch ondernemer maakt u bij de Rabobank deel uit van een krachtig netwerk, nationaal en internationaal. Zo profiteert u optimaal van informatie over alle mondiale en Europese ontwikkelingen die belangrijk zijn voor uw bedrijfstak. Op www.rabobank.nl vindt u diverse e-magazines, apps, onderzoeksrapportages, filmpjes en andere informatie voor de tuinen akkerbouw. Op lokaal gebied zijn wij ook betrokken bij veel agrarische evenementen die worden georganiseerd. Rabobank Westfriesland-Oost was bijvoorbeeld sponsor van de Dag van de tulp die eind januari bij de Proeftuin in Zwaagdijk werd georganiseerd en is ook sponsor van de Drieban Flora in Venhuizen en de Westfriese Flora in Stede Broec. De directies en RvC van Rabobank Hoorn-Midden Westfriesland en Rabobank Westfriesland-Oost hebben de intentie uitgesproken om te fuseren. De mogelijkheden voor een fusie worden in de komende maanden onderzocht. De ledenraden van beide banken worden nauw betrokken bij de ontwikkeling en besluitvorming van dit proces. Mirjam Bus, manager afdeling Agrarisch Rabobank Westfriesland-Oost: ‘De voordelen voor onze klanten zijn onder andere meer diversiteit in agrarische specialisten, een groter werkgebied waardoor we de krachten beter kunnen bundelen en ook kleinere agrarische sectoren meer aandacht krijgen. Wij praten u graag bij op onze stand op de vaktentoonstelling in Zwaagdijk!’

S

SMIT CONSTRUCTIE

Smit constructie bv heeft diverse varianten fustreinigers leverbaar voor alle fusten. Ook voor het reinigen en ontsmetten van de nieuw-

ste broeibakken, met veel schotjes of hoeken onder in de bakken, zijn er diverse mogelijkheden. Belangstellenden kunnen zich vrijblijvend laten informeren op de stand. Daarnaast beschikt Smit constructie over een ontsmettingslijn, in lengte variërend tot 24 meter,

geheel thermisch verzinkt en afgewerkt met aluminium beplating. Capaciteit 150 m3/uur, geschikt voor elke kistmaat. Ook leverbaar met drooginstallatie.Daarnaast wordt een selectiewagen getoond die elektrisch wordt aangedreven door middel van twee elektromotoren. Door de grote stuuruitslag kan door middel van de joystick op het kopeinde een krappe bocht worden gemaakt, zodat er niet handmatig dient te worden omgezet. Door frequentieregelaars kan de juiste werksnelheid worden ingesteld. De Smit-selecteerwagen komt in aanmerking voor de MIA/VAMIL regeling. Grote voordelen zijn: zeer geluidsarm, goed stuurbereik en snelheidsregeling, perfect lig- of zitcomfort en een groot bedieningsgemak. Uitvoerbaar voor 1,50 en 1,80 meter. Voor 2,3,4,5 of 6 personen. Tevens is informatie beschikbaar over het Easy Carrier systeem, containerstellingen, containerliften, fusten containerreinigers, waterverversmachines, spuitbomen, gietbomen en nevelbomen, aanen afvoerbanden, kopmachines. Informatie over de nieuwste ontwikkelingen zijn vrijblijvend in de stand verkrijgbaar.

De Agribeurs maakt deel uit van de Vaktentoonstelling Bloembollen, een initiatief van een groep inzenders uit de bloembollensector die in de kassen van Proeftuin Zwaagdijk over een oppervlakte van 2.000 vierkante meter een marktbroeishow en Agribeurs organiseert voor diezelfde bloembollensector. De vaktentoonstelling vindt plaats van 20 tot en met 23 februari en is op 20 en 21 februari uitsluitend toegankelijk voor vakgenoten. Het evenement wordt op die twee dagen afgesloten met een tweetal inspirerende vakavonden. Op donderdag 21 februari nemen Hobaho en CNB die voor hun rekening en op vrijdag 22 februari verzorgen Rabobank en Flynth het avondprogramma. Op 22 en 23 februari zijn naast vakgenoten ook hun gezinsleden en medewerkers van harte welkom. Op die dagen is alleen de bloemenshow geopend. Meer info op [email protected] Openingstijden: Donderdag 20 en vrijdag 21 februari Zaterdag 22 en zondag 23 februari

13.00 – 21.30 uur beurs en bloemenshow 10.00 – 16.00 uur alleen bloemenshow


SERVICE VERTEGENWOORDIGERS CNB NAAM Theo van Aanholt Erik Barnhoorn Paul van Bentem Leo van den Berg Dirk Bloothoofd Jan Boon Nick Broersen Adri van Dun Jurgen de Graaff Jan Gutter Martin Heemskerk Ron Hoogeveen Onno Immink Henk de Jong René Koordes Ted Kortekaas Arno Kroon Hein Lommerse Michel Longayroux Siebren Mantel René van Marrewijk Dick de Mooy Ard Mulder Frank Neuvel Henri Omta Rob Paarlberg Hans Pater Bas Scholten René Schrama Piet Takken Erwin Vriend Ed Walkier Ronald Walkier Richard Walkier Dick de Wit Hawikjo Wijnands Wim Zandwijk Rien van Zuilekom Piet Zoutenbier

TELEFOON CNB TELEFOON PRIVÉ 0252-431103 0224-593075 0252-431286 0252-431383 0252-431413 0223-523873 0252-431284 0223-769067 0252-431162 0252-431303 0252-431296 0527-271970 0252-431240 0252-431255 0252-431256 0252-431214 0252-431305 0252-416877 0252-431393 0252-340660 0252-431390 0252-431137 0252-431257 0223-641002 0252-431174 0252-344409 0252-431381 0228-323023 0252-431259 0252-431304 0252-431361 071-4023313 0318-514812 0252-431363 0252-431274 0224-291535 0252-431362 072-5150250 0252-431224 0252-431325 0223-534820 0252-431249 023-5716372 0252-431298 0527-203365 0252-431367 0228-314981 0252-431306 0252-431273 0252-411191 0252-431216 0252-431368 0228-513590 0252-431171 071-3621591 0252-431179 0252-532228 0252-431261 071-3619142 0252-431345 071-3611104

32 VISIE24 januari 2014

FAX PRIVÉ 0224-591522 0252-431465 0252-377932 0223-523782 0223-769068

0527-271970 0252-431254 0252-431254 0252-419505 0252-431164 0223-645299 0252-520968 0228-323024

071-4028342 0318-514819

072-5153193 0252-413842 0223-534822 0527-201822 0228-316869 0252-431167 0252-419748 0252-431164 0228-521620 071-3621592 0252-532155 0252-431410

MOBIEL 06-53174195 06-22524987 06-53755312 06-53718254 06-53293161 06-22485266 06-12296820 06-20019369 06-53518289 06-51209462 06-20669208 06-53390229 06-53750126 06-22468536 06-20611028 06-51145809 06-53160204 06-53842830 06-53356450 06-53690252 06-12886803 06-51587419 06-30669654 06-53268760 06-51588053 06-53929136 06-53299617 06-22236845 06-53390228 06-53174194 06-53396784 06-53439349 06-53700630 06-22999229 06-53866219 06-22377259 06-53644594 06-30669934 06-20397884

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

SPECIALISME/GEBIED gladiolen Noord.Zandgebied, de Zuid, broeitulpen muscari, tulp, narcis, bol op pot bijzondere bolgewassen en tulpen lelies tulpen calla’s Flevoland lelies lelies lelies vaste planten daghandel vaste planten dahlia’s, calla’s lelies, tulpen narcis, tulp, bijz.bolgew. en bol op pot daghandel narcissen en bijz. bolgew. West-Friesland lelies calla’s Rijnsburg e.o. vaste planten, boomkwekerij West-Friesland daghandel lelies narc., tulp, bijz.bolg., hyac., bol op pot daghandel irissen hyacinten en bol op pot vaste planten gladiolen, tulpen NOP lelies daghandel daghandel en veilinginkoper dahlia’s, calla’s West-Friesland daghandel hyacinten vaste planten daghandel lelies

IN EN VERKOOPBUREAU NAAM Paul Peters Marcel Nijssen Hans Ruigrok Sjaak van Ruiten

FUNCTIE Salesmanager Kwekersverenigingen Reclames&Geschillen, Veilingen Reclames&Geschillen

TELEFOON CNB 0252-431493 0252-431343 0252-431129 0252-431123

MOBIEL 06-20411035 06-10311972 06-22975731 06-51312197

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431200 0252-431200

FAX 0252-431126 0252-431126

E-MAIL [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431431 0252-431129 0252-431273

MOBIEL 06-10442803 06-22975731 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431306 0252-431273

MOBIEL 06-53439349 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected]

FUNCTIE Commerciele binnendienst Salesmanager Hoofd Kwaliteitszorg

TELEFOON CNB 0228-530131 0228-530174 0228-530190

MOBIEL 06-23960145 06-53940502


FUNCTIE Teeltbegeleider Teeltbegeleider Teeltbegeleider

TELEFOON CNB 0228-530190 0228-530160 0252-431224

MOBIEL 06-53940502 06-44074093 06-53299617


TELEFOON 0252-431431 0228-530130 0224-590475

FAX 0252-431254 0228-517411 0224-593603

GEOPEND: 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.30) 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.00) Bezoek op afspraak

COMMERCIËLE ADMINISTRATIE openingstijden: 8.15 - 17.00 uur NAAM Algemeen CNB Online

FUNCTIE

GROENE EN MATERIALENVEILINGEN NAAM Jan Meijer Hans Ruigrok Ronald Walkier

FUNCTIE Veilingen Veilingen Veilinginkoper

AANBOD MATERIALEN ONLINE NAAM Ed Walkier Ronald Walkier

FUNCTIE

CNB KOEL EN PREPARATIEBEDRIJF NAAM Jos Duin Nico Hof

CNB KWALITEIT+ NAAM Nico Hof Robèr Laan Hans Pater

CNB VESTIGINGEN CNB CNB Koel- en Preparatiebedrijf CNB, Kantoor BolleNoord

ADRES Heereweg 347, 2161CA Lisse Veilingweg 1, 1611 BN Bovenkarspel Groteweg 9, 1756 CK ‘t Zand


GRONDBANK CNB MAKELAARDIJ T: 0252431360 F: 421394 MAKELAARDIJCNB.NL BAS SCHOLTEN 0622 23 68 45 B.SCHOLTENCNB.NL WIM ZANDWIJK 0653 64 45 94 W.ZANDWIJKCNB.NL F.G. V.D. GEER 0653 34 20 55 F.V.D.GEERCNB.NL AANBOD BEUSICHEM BETUWEtIBMJDIUFLMFJHSPOE VJUFSXBBSEFO

EJWFSTFUFFMUFO WBOBG IFEFOUPUJOPWFSMFH CRUQUIUS/ZWAANSHOEKtIB[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJO PWFSMFH HAARLEMMERMEERtIB[BOEHSPOE DBMMBT EBIMJBT WBTUFQMBOUFO WBOBGNBBSU UPUJOPWFSMFH HILLEGOMtSS[BOEHSPOE EJWFSTF UFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH HILLEGOMtSS[BOEHSPOE EJWFSTF UFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH HILLEGOMtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO EJSFDUCFTDIJLCBBS LIMMENt IB[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO EJSFDUCFTDIJLCBBSUPUJOPWFSMFH LISSEt IB[XBSUFHSPOE WBTUFQMBOUFO QJPFOFO WBOBGIFEFO WPPSNFFSEFSFKBSFO VOGELENZANGtIB[BOEHSPOE EJWFSTF UFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGOBKBBSWPPSNFFSEFSFKBSFO NOORDWIJKtIB[BOEHSPOE ;BOUFEFTDIJBTPGEBIMJBT UFFMUTFJ[PFO NOORDWIJKtIB[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO UFFMUTFJ[PFO NOORDWIJKtN2[BOEHSPOE EJWFSTF UFFMUFO WBOBGIFEFOUNJOPWFSMFH DE ZILKtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO IFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE XPSUFMFO WFST HFFOBGEFLQFFO UFFMUTFJ[PFO NFEJPPLUPCFS NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE HMBEJPMFO ;BOUFEFTDIJBT [PNFSCMPFNFO WBOBGIFEFOUNOPWFNCFS NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO IFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOCFTDIJLCBBS NOORDWIJKERHOUTtDBN2[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJO PWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtIB[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH 34 VISIE7 februari 2014

NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EBIMJBTPGCMPFNFO IFEFOUPUJOPWFSMFH REESERVEEN/HARDENBERGtIBBLLFSCPVXMBOEHSBTMBOE UVMQFOUFFMU WBOBGIFU OBKBBSCFTDIJLCBBS VIJFHUIZENtIB[BOEHSPOE EBIMJBTPG BOEFSF[PNFSUFFMU IFEFOUPUJOPWFSMFH VOORHOUT/LISSEt IB[BOEHSPOE TOJKCMPFNFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH VOORHOUT/RIJNSBURGtSS[BOEHSPOE XPSUFMFO UVMQFO HFFOIZBDJOUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH VOORHOUTtSS[BOEHSPOE OBSDJTTFO PGUVMQFO UFFMUTFJ[PFO VOORHOUTtSS[BOEHSPOE UVMQFO UFFMUTFJ[PFO VOORHOUTtSS[BOEHSPOE OBSDJTTFO PGUVMQFO UFFMUTFJ[PFO VOORHOUTtSS[BOEMBOE EJWFSTFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH VOORHOUTtSS[BOEMBOE EJWFSTFUFFMUFO QFSJPEFKBBS

IFEFOUPUJOPWFSMFH VOORHOUTtSS[BOEMBOE UVMQFOEBIMJBT IFEFOUPUJOPWFSMFH VOORHOUTtSS[BOEMBOE WBTUFQMBOUFO CMPFNFO IFEFOWPPSNFFSEFSFKBSFO KASRUIMTE LISSEtN¤LBTSVJNUF BGEFMJOHFO EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFO LISSEtN¤CSPFJSVJNUF CPMCMPFNFO WBOBGIFEFOCFTDIJLCBBS LISSEtN¤LBTSVJNUF WPMMFHSPOE EJWFSTFUFFMUFO IFEFOUPUEFDFNCFS LISSEtN¤LBTSVJNUFNFUTDIVVS EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOCFTDIJLCBBS WERVERSHOOFtN¤CSPFJSVJNUFNFU TDIVVSFODFMMFO CSPFJFSJK WBOBGEJSFDUUPUJO PWFSMFH ZWAAGDIJKtN¤CSPFJSVJNUFNFU TDIVVSFODFMMFO CSPFJFSJK WBOBGJOPWFSMFH CELRUIMTE LISSEtN2LPFMDFM¡$ WPPSEJWFSTFQSPEVDUFO WBOBGIFEFOUPUEFDFNCFS HILLEGOMtN2LPFMWSJFTDFMMFO

EJWFSTFQSPEVDUFO IFEFOUPUJOPWFSMFH HILLEGOMtDFMMFOWPPSMFMJFLJTUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH HILLEGOMtDFMMFOWPPSMFMJFLJTUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtN2LPFMWSJFTDFM UPU¡$ EJWFSTFQSPEVDUFO WBOBGIFEFO CFTDIJLCBBS BEDRIJVEN LISSEtN2LBOUPPS LFVLFOFOUPJMFUFO PQTMBHSVJNUFPQEFCFHBOFHSPOE WBOBG IFEFO

LISSEtN2CFESJKGTSVJNUF FOLFMFDFMMFO LBT SPMLBTTFOFOMBOE PPLJOHFEFFMUFO UFIVVS JOPWFSMFH LISSEtN2CFESJKGTSVJNUF FWFOUVFFM NFUDFMSVJNUF WBOBGJOPWFSMFH VOORHOUTtN2TDIVVSSVJNUF EJWFSTF WBOBGIFEFOUNJOPWFSMFH VRAAG MEDEMBLIKLNtIB[BWFM[BOELMFJHSPOE LPPM DBNBBSUUNFJOEOPWFNCFS BOLLENSTREEKtIB[BOEHSPOE XPSUF MFO WBOBGNFJUPUEFDFNCFS FWUBGEFL BOLLENSTREEK FOPG NOORD-HOLLAND IB[BOEHSPOE XPSUFMFO EFFMWSPFH EFFM WPPSBGEFL BOLLENSTREEKtIB[BOEHSPOE ;BOUF EFTDIJB UFFMUTFJ[PFO BOLLENSTREEKtUPUIB[BOEHSPOE IZBDJOUFO UFFMUTFJ[PFO BOLLENSTREEKtIB[BOEHSPOE WBTUF QMBOUFO UFFMUTFJ[PFO BOLLENSTREEKtIB[BOEHSPOE WBTUF QMBOUFO UFFMUTFJ[PFO BOLLENSTREEK tDBIB[BOEHSPOE QJPF OFO WBOBGJOPWFSMFH HILLEGOM FPtIB[BOEHSPOE IZBDJO UFO UFFMUTFJ[PFO JULIANADORPtIB[BOEHSPOE BBSE BQQFMFO UFFMUTFJ[PFO KOP VAN NOORD-HOLLAND tIB [BOEMBOE BBSEBQQFMFO UFFMUTFJ[PFO KOP VAN NOORD-HOLLAND tIB [BOEMBOE BBSEBQQFMFO UFFMUTFJ[PFO URSEMFPtIB[XBSUFHSPOEPGMJDIUF [BWFM QJPFOFO WBOBGIFEFOWPPSNFFSEF SFKBSFO VOORHOUTFPtIB[BOEHSPOE IZBDJO UFO UFFMUTFJ[PFO VENHUIZENFPtIBLMFJHSPOE CMPFNLPPM UFFMUTFJ[PFO VRAAG KASRUIMTE NOORDWIJKERHOUT FPtN¤LBTSVJNUF POWFSXBSNE

TJFSUFFMUWFSEFMJOH NBYJNBBMKBBS NOORDWIJKERHOUT FPtN¤LBTSVJNUF POWFSXBSNE

QMBOUFOPQLXFFL WBOBGKBOVBSJWPPSNFFSEFSFKBSFO RIJNSBURG FPtN¤SPMLBT SS PQFOHSPOE EJWFSTF NFFSEFSFKBSFO RIJNSBURG/BOLLENSTREEKt N2LBTSVJNUF POWFSXBSNE TJFSHSBT BQSJM UNPLUPCFS WEILAND WESTELIJK ZUID HOLLANDtIBXFJMBOE WFFUFFMU FFOPGNFFSEFSFKBSFO

LAATSTE NIEUWS

Tekst: Redactie BloembollenVisie

Foto: PR

KAVB-ledendag Amsterdam ArenA

Promotie via Bloemencorso Bollenstreek LISSE - Het bloemencorso met het thema ‘Engerie!’ biedt bedrijven in de regio een bijzondere manier om hun onderneming te promoten tijdens het bloemencorso op 4 mei 2014. Luxe wagens worden versierd met prachtige bloemarrangementen en rijden tussen de praalwagens. Gerard de Wagt, verantwoordelijk voor de deelnemende praalwagens en luxe wagens, over deze bijzondere manier van deelname aan het corso: “Kleinere bedrijven willen ook graag deelnemen aan het bloemencorso en dan is een praalwagen net even te groot. Met een luxe wagen mee rijden is dan een goed alternatief. We merken dat bedrijven graag van deze bijzondere manier van promotie gebruik willen maken. De combinatie praalwagens-luxe wagens en muziek tijdens het bloemencorso maakt ons evenement heel bijzonder.” Volgens voorzitter Leo van der Zon is de Bollenstreek vanaf eind maart zeer in trek bij toeristen uit binnen- en buitenland. Het corsobestuur vindt het belangrijk om aan de promotie van de Bollenstreek mee te werken en probeert jaarlijks verdere vernieuwing aan het bloemencorso te geven.

Herman Wijffels Innovatieprijs uitgebreid UTRECHT - De Herman Wijffels Innovatieprijs, de prijs van de Rabobank voor concrete, kansrijk en duurzame innovatie, kent vanaf dit jaar drie categorieën. Naast de categorie Zorg & Welzijn, zijn er twee nieuwe categorieën: Food & Agri en Circulaire Economie. Per categorie is een geldbedrag van 30.000 euro beschikbaar. Daarnaast is er een Publieksprijs van 5.000 euro. De inschrijving is op 1 februari gestart. Met de Herman Wijffels Innovatieprijs wil de coöperatieve bank innovaties die maatschappelijk impact hebben een duurzame toekomst bieden. Het winnen van de Herman Wijffels Innovatieprijs levert naast geld en media-aandacht nog meer op. Het helpt innovatieve ondernemers veelal ook om het vertrouwen te krijgen van potentiële klanten en investeerders. De inschrijvingstermijn loopt tot en met 31 maart 2014. Kijk voor meer informatie en voor inschrijvingen op www.rabobank.nl/innovatieprijs.

Drie nominaties voor Studieclub InnovatiePrijs 2014 BOSKOOP - Tijdens de jaarvergadering van de Studieclub Regio Boskoop zal voor de tiende keer de Studieclub Innovatie Prijs (STIP) worden uitgereikt. Voor de Stip 2014 zijn de volgende drie innovaties genomineerd: De Onderdoorsnijder van Baatje Grondverzet uit Hazerswoude, Juniperus communis (Jeneverbes) uit het concept Plants of the World van Bremmer Boomkwekerijen uit Waddinxveen en Info Verkoopzuil voor Tuincentra van Peak Retail uit Hazerswoude. Tijdens de jaarvergadering van de Studieclub op dinsdagavond 18 februari presenteren de drie bedrijven hun nominaties en wordt de prijswinnaar bekend gemaakt. De avond staat verder in het teken van innovaties binnen de boomkwekerijsector.

HILLEGOM - Op donderdag 6 maart organiseert de KAVB voor de derde keer de KAVB-ledendag. Dit is een bijeenkomst speciaal voor alle leden en relaties van de KAVB. Ook dit jaar hoopt de organisatie op een grote opkomst. Half februari ontvangt men het volledige programma, maar aanmelden voor de ledendag is nu al mogelijk. De KAVB heeft voor de ledendag een bijzondere locatie uitgezocht: de Amsterdam ArenA. Voorafgaand aan het programma wordt om 14.00 uur voor voetballiefhebbers een bijzondere rondleiding door de ArenA georganiseerd. Vanaf 14.30 uur staan koffie en thee klaar waarna men om 15.00 uur verwacht wordt in de congresruimte voor een kort programma met inspirerende sprekers. Het programma wordt om 16.30 uur afgesloten waarna men ruim de tijd heeft om elkaar onder het genot van een drankje te ontmoeten. Het belooft een interessante, maar zeker ook aangename middag te worden.

Informatieavond tulpenteelt OUDE TONGE - Op maandag 10 februari organiseert Mol Agrocom een informatieavond in het teken van de tulpenteelt. De avond wordt gehouden aan de Energiebaan 15 in Oude Tonge, begint om 19.15 uur en zal rond 22.20 uur afgelopen zijn. Het bezoek telt ook mee voor verlenging van de spuitlicentie met als thema ‘Veiligheid en Techniek’. Degenen die de spuitlicentie willen verlengen, worden gevraagd bij binnenkomst een kopie van de geldige spuitpas af te geven tezamen met het ingevulde opgavenformulier. Voorafgaand aan de informatieavond is er van 19.30 uur tot 20.10 uur gelegenheid voor de tulpenkeuring, waarvan de uitslag aan het einde van de avond bekendgemaakt zal worden.

Beperking toelating imidaclopridhoudende gewasbeschermingsmiddelen WAGENINGEN - Het Ctgb heeft tijdens de collegevergadering van januari 2014 besloten tot beperking van de toelating van de imidaclopridhoudende gewasbeschermingsmiddelen Admire (11483 N), Gaucho Tuinbouw (12341 N) en Kohinor 700 WG (13831 N). Aanleiding daartoe is nieuwe wetenschappelijke kennis over emissies en restwaterzuivering en een recente publicatie over het effect van imidacloprid op waterorganismen. De herregistratie van Gaucho (11455 N) is per 31 januari 2014 niet toegekend vanwege het risico voor vogels. Imidacloprid is één van de neonicotinoïden waarvan de toelatingen vorig jaar zijn ingeperkt door de Europese Commissie wegens risico’s voor bijen. Nieuw Nederlands onderzoek heeft in 2013 uitgewezen dat niet alleen voor bijen maar ook voor waterorganismen de risico’s van imidacloprid groter zijn dan gedacht. Vooruitlopend op Europese besluitvorming heeft het Ctgb op basis van dit Nederlandse onderzoek de toelatingen van Admire, Gaucho Tuinbouw en Kohinor 700 WG ingeperkt en het gebruik aan nadere voorwaarden verbonden. 7 februari 2014VISIE 35

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CNB HYACINTENTEAM WIM ZANDWIJK

BAS SCHOLTEN

T: 0653644594 T: 0252431179 F: 0252431194 T: 0622236845 T: 0252431325

VOOR ALLE

HYACINTEN

KUNT U BIJ ONS TERECHT

Multiflora I, II en III.

Hyacint Rembrandt exclusief bij CNB RON HOOGEVEEN T: 0653390229 MAIL: R.HOOGEVEENCNB.NL

VASTE PLANTEN Vraag en aanbod VRAAG SNIJBLOEMEN, OOGST 2013-’14

Agapanthus blauw en wit, oude snijhoeken/ongedeeld Paeonia kleur/soorten, oude snijhoeken/ongedeeld Paeonia diverse soorten 1-2, 2-3, 3-5 neuzen AANBOD 2013

Agapanthus Intermedia 1-2, ongedeeld Agapanthus Dr. Brouwer 1-2, ongedeeld Agapanthus wit en blauw 1-2, ongedeeld Alchemilla mollis 1e Alchemilla robustica 1e Aster Ann Leys® New stek 1e grootte op aanvraag Astilbe op soort 1-2, 2-3, 4-op Astilbe op kleur 1-2, 2-3, 4-op Astrantia Abbey Road ® 2e Astrantia Abbey Road ® 1e Chelone Oblique 3 jarige hoek Dicentra spec. Alba 1-2, 2-3, 3-5 en 4-op Dicentra Luxeriant 2-3 Dicentra Luxeriant 4-op Dicentra spectabilis 1-2 neus 36 VISIE7 februari 2014

Dicentra spectabilis 2-3 neus Dicentra spectabilis 3-5 neus Dicentra spectabilis 4-op neus Dicentra Valentine® 1-2, 2-3, 4-op Eremurus Charleston 1e Gentiana Marsha® snij- en potsoort Gentiana Purple Sensation® snij Gentiana Diva® New snij Helleborus niger 1-2, 2 neus Ligularia Britt Marie Crawford 1e Lysimachia 2 jr. hoek Ophiopogon Niger 1e of P-9 Ophiopogon Minor 1e of P-9 Ophiopogon planiscapis tray 84 op aanvraag Paeonia roze, rood, wit 1-2, 2-3, 3-5, plg 2.000 Paeonia Alba Plena 3-5 neus 4.000 Paeonia Boule de Neige 2-3, 3-5 neus 8.000 Paeonia Coral Charm 1-2, 2-3, 3-5 neus 1.000 Paeonia Diana Parks 2-3, 3-5 neus 4.000 Paeonia Dr. Alex Flemming 2-3, 3-5 1.500 Paeonia Duchesse de Nemours 2-3, 3-5 6.400 Paeonia Edulis Superba 2-3 neus 600 Paeonia Elza Lundy 2-3, 3-5 neus 200 Paeonia Gardenia 2-3 neus 4.000 Paeonia Henry Bockstoyce 2-3, 3-5 neus 3.000 Paeonia Immaculee 2-3 neus 2.000 Paeonia Karl Rosenfield 2-3 neus 5.000 Paeonia Krinkeld White 2-3 neus 600 Paeonia Louis van Houte 3-5 neus 750 Paeonia Mme Calot 2-3 neus 750 Paeonia Many Happens Return 2-3, 3-5 5.000 Paeonia Monsieur Jules Elie 2-3, 3-5 neus 1.000 Paeonia Mothers Choice 2-3 neus 550 Paeonia Nymphe 2-3, 3-5 neus 900 Paeonia Old Faithfull 3-5 neus 5.000 Paeonia Pink Hawain Coral 2-3 neus 5.000 Paeonia Red Charm 2-3, 3-5 neus 2.500 Paeonia Sarah Bernhard 1-2, 2-3, 3-5 2.000 Paeonia Shirley Temple 2-3, 3-5 neus 2.000 Paeonia Sorbet 2-3 neus 2.000 Paeonia The Fawn 3-5 neus 1.500 Paeonia Wladislawa 2-3, 3-5 neus Phlox Rembrandt 2 jr. ongedeeld Solidago Strahlenkrone 2 jr. ongedeeld Tradescantia Perrines Pink 1e Tradescantia Sweet Kate 1e AANBOD 2014 VPL  SNIJSOORTEN

Aster Ann Leys® New snij en pot Agapanthus Duivenbrugge White 1-2, 2-3 Agapanthus Duivenbrugge White snij Gentiana Marsha® snij en pot Gentiana Boezem 44® New snij Gentiana Purple Sensation® snij Gentiana Diva® New snij op aanvraag Paeonia VRAAG Fust: VHM kratten; VML kratten; Leliekratten

LAAT UW VASTE PLANTEN OP CONTRACT TELEN

o.a. Paeonia - Astilbe - Agapanthus Inlichtingen: Ron Hoogeveen

CNBDAHLIATEAM RENÉ KOORDES

T: 0252431390 T: 0620611028 RICHARD WALKIER T: 0252431216 T: 0622999229 EMAIL: DAHLIATEAMCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIA’S OOGST 2013 1E GROOTTE

Alfred Grille

Onesta

Alstergrusz

Orange Nugget

American Sky

Painted Girl

Apache

Painted Madam

Bilbao

Park Record

Chic White

Paso Doble

Christine

Penelope

Claudette

Peter

Deutschland

Petra’s Wedding

Duet

Pink Magic ®

Explosion

Preference

Fangio

Purple Diamond

Fernridge Painted Lady

Purple Explosion

Fiorentina®

Purple Haze

Floyd’s

Red Pygmy

Ilana’s Dream

Rosella

Jan van Schaffelaar

Seattle

Jeanne d’Arc

Silver Years

Jescot Lingold

Silvie’s Queen

Jessica

Sir Alf Ramsey

Jowey Gipsy

Snoho Diana

Jura

Soulman

Karma Fuchsiana

Soulmate

Le Baron

Sunset Tropical

Lilac Bull

Sunshine

Little Beeswings

Verdi

Lovelife ®

Viking

Lucky Stripes

White Onesta

Mambo

White Perfection

Menorca

Wittem

Mystery Day

Wittemans Best

Nagano

Yellow Investment

Nita

Yellow Sneezy

Nuit D’Ete

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CALLATEAM NICK BROERSEN RENÉ KOORDES

T: 0252431303 T: 0252431390

M: 0612 296 820 M: 0620 611 028

RENÉ VAN MARREWIJK RICHARD WALKIER

T: 0252431304 T: 0252431216

M: 0612 886 803 M: 0622 999 229

Calla ‘Black Exposure’

KLEUR:

Zwart

BLAD

Zwarte bladrand met spikkels

TOEPASSING:

Pot-snij

VEREDELAAR:

Sande B.V.

OMSCHRIJVING:

Grote zwarte bloemen met een zwarte steel

[email protected] 7 februari 2014VISIE 37

VRAAG EN AANBOD

CNB BEMIDDELING BLOEMBOLLENTEAM MICHEL LONGAYROUX DICK DE WIT JAN BOON

T: 0653356450 T: 0653866219 T: 0622485266

DICK DE MOOY ADRI VAN DUN

T: 0651587419 T: 0620019369

Blumex

10.000 kg Carola 5.000 kg Denmark® 5.000 kg Jumbo Pink® 10.000 kg Pallada 10.000 kg Purple Prince 10.000 kg Strong Gold 10.000 kg Strong Love 10.000 kg Verandi

5-10

AANBOD 2014

1.000 kg 15.000 kg 15.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 3.000 kg 5.000 kg 5.000 kg 10.000 kg 5.000 kg 500 kg 1.000 kg 400 kg 1.500 kg 10.000 kg 5.000 kg 1.000 kg 2.500 kg 1.500 kg 500 kg 2.500 kg 1.500 kg 1.500kg 5.000 kg 5.000 kg 5.000 kg 4.000 kg 2.000 kg 2.500 kg

Rodeo Drive® First Class Escape Royal Virgin® Candy Prince® Grand Perfection® Renegade Flash Point® Silver Dollar Lalibella Dynasty Milkshake® Time Out® Tresor® Adore® Antarctica® Bourbon Street® Bullit® Circuit® Expression® Russia Strong Fire® Surrender® Timeless® Tom Pouce® Triple A® Up Date® White Master® Blue Diamond Melrose®

PIET TAKKEN

ong 5-10 5-10 5-10 5-10 5-10 5-11 5-11 5-10 ong 5-11 ong ong ong ong 0-11 ong ong ong ong ong 0-12 ong ong 0-11 ong ong ong 5-10 5-10

10,00 1,60 1,75 1,50 1,50 1,25 3,00 4,25

5-11 5-11 5-11 5-11 5-11 5-11 5-11 5-12

3,00

Antarctica®

9,00 3,50 4,00 18,00 5,00 9,00 15,00 6,00 7,50 7,50 3,00 3,00 5,00 5,00

4.000 kg 5.000 kg 4.000 kg 5.000 kg 5.000 kg 4.000 kg 3.000 kg 4.000 kg porties 4.000 kg 4.000 kg 4.000 kg 2.000 kg 15.000 kg 10.000 kg 10.000 kg

Allicante® Aquilla® Belicia® Cartouche® Columbus® Crossfire® Doberman® Irene Parrot® Mascara® Morgana® Red Planet® Robinho® Smirnoff® Jan Seignette® Pikant® Flaming Flag®

4-11 5-11 ong 5-11 5-11 4-11 4-11 3-12

2,00 2,00 4,00 2,00 5,00 5,00 2,00 5,00

4-11 ong 4-11 3-12 5-10 5-11 5-11

3,00 4,00 2,50 7,00 1,25 2,00

Grand Perfection®

VRAAG CONTRACTTELERS

voor anemonen in Noordelijk Zandgebied

T: 527203365 F: 201822 T: 0653174194

VRAAG TULPEN OOGST 2014

10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 5.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 5.000 kg 10.000 kg 5.000 kg

T: 0653718254 T: 0653750126

VRAAG TULPEN 2014

AANBOD 2013

5.000 kg

LEO V.D. BERG ONNO IMMINK

Carola Denmark Pallada Pink Flag Strong Gold Strong Love® Verandi White Prince Yellow Flight® Yellow Flight®


0-11 0-11 0-11 5-11 0-11 0-12 0-11 0-11 0-11 5-11

AANGEBODEN

Net bedrijf dat tulpen en/of narcissen voor u op contract wil telen voor oogst 2014.

1,60 2,00 2,50

t0NHFWJOH+VMJBOBEPSQ

3,75

Inlichtingen: Arno Kroon 06-53160204

1,80

t0QHPFE[BOEMBOE

Crocosmia &

Montbretia Kwekerij Davelaar Verkoop: Hein Lommerse tel: 0252-431174

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING

Brindisi®

Arbatax®

Heren kwekers, Laat uw aangekochte lelie schubbollen en/of lelieplantgoed, voor een officiële certificering, uitsluitend door de BKD op Armv en Slrsv toetsen INLICHTINGEN: Dirk Bloothoofd Jurgen de Graaff Jan Gutter Martin Heemskerk Siebren Mantel Dick de Mooy Erwin Vriend

CNB

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

0252-431284 0252-431240 0252-431255 0252-431256 0252-431259 0252-431361 0252-431367

0223-769067

0223-769068

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFONISCHE VERKOOP: CNB Henri Omta Piet Zoutenbier

0252-431274 0252-431345

071-4023313 0228-314981

071-4028342 0228-316869

06-53 293161 06-53 518289 06-51 209462 06-20669208 06-53 690252 06-51 587419 06-53 396784

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

0224-291965 071-3611104

0252-431176 0252-431410

06-51 588053 06-20 397884

[email protected] [email protected]

0252-431254


VRAAG EN AANBOD

™

Heuchera ‘Caramel’

Cultivar NL Soort Geslacht Hoogte Bladkleur Bloemkleur Bloeiperiode Doorbloeiend Geurend Unieke eigenschappen Gebruikerswaarde Standplaats Winterhard Kwekersrecht Beschikbaar Info Licenties

‘Caramel’ villosa Heuchera 20-45 cm geel/oranje crème augustus-november ja nee oranjebruin blad en witte bloem beste Heuchera die er is border/pot zon/halfschaduw ja PP 16,560 EU 20,484 direct [email protected]

CNB New Plants 6XTVDDFTWPMMFQBSUOFSWPPS t*OUSPEVDUJF WBTUFQMBOUFO TOJKCMPFNFO QPUQMBOUFO CPPNLXFLFSJKQSPEVDUFO t,XFLFSTSFDIUBBOWSBBHFOCFIFFS t1SPEVDUJFDPÚSEJOBUJF t5FTUFO t7FSLPPQCFNJEEFMJOH t-JDFOUJFBENJOJTUSBUJF t3PZBMUZJOOJOH t1SFTFOUBUJFFONBSLFUJOH t8FCTJUFFONBJMJOHTFSWJDF

:PVSTVDDFTTGVMQBSUOFSGPS t*OUSPEVDUJPO 1FSFOOJBMT $VUnPXFST 1PUQMBOUT 4ISVCTBOEUSFFT t"QQMZJOHBOENBJOUBJOJOHPG CSFFEFSTSJHIUT t1SPEVDUDPPSEJOBUJPO t5FTUT t4BMFTNFEJBUJPO t-JDFOTFBENJOJTUSBUJPO t3PZBMUZNBOBHFNFOU t1SFTFOUBUJPOBOENBSLFUJOH t8FCTJUFBOENBJMJOHTFSWJDF

7PPSNFFSJOGPSNBUJFOFFNUVEBO WSJKCMJKWFOEDPOUBDUNFUPOTPQ

'PSNPSFJOGPSNBUJPO GFFMGSFFUP DPOUBDUVT

Aanbod

Offer

Vrije en kwekersrechtelijk beschermde soorten vaste planten, snijbloemen en potplanten t8FFGTFMLXFFLQMBOUFO t5$POCFXPSUFME t5$QMVHHFO t4UFLLFOPOCFXPSUFME t4UFLLFOCFXPSUFME t7PMMFHSPOETQMBOUFO t1MBOUHPFE t1 t1 tEJWFSTFHSPUFSFQPUNBUFO

'SFFBOECSFFEFSTSJHIUTQSPUFDUFE TQFDJFTPGQFSFOOJBMT DVUnPXFST BOEQPUQMBOUT 5JTTVFDVMUVSF 5$VOSPPUFE 5$QMVHT 6OSPPUFEDVUUJOHT 3PPUFEDVUUJOHT 0VUEPPSQMBOUT 4FFEMJOHT 1 1 4FWFSBMMBSHFQPUT

)FFGUVFFOOJFVXFQMBOUOFFNDPOUBDU PQFOCFTQSFFLEFNPHFMJKLIFEFO

%PZPVIBWFBOFXQMBOU DPOUBDUVT BOEEJTDVTTUIFQPTTJCJMJUJFT

Inlichtingen/information: e-mail

Henk de Jong 40 VISIE7 februari 2014

[email protected]

CNB ACTUEEL

Praktijkervaringen CNB-podiumcultivars Afgelopen maandag (week 6) werden in het kader van het CNB-podiumproject negen potten met tulpen in de CNB-showkas neergezet. Deze konden daar de gehele week bezichtigd worden. Van de geshowde potten worden onderstaande cultivars in deze aflevering tegen het licht gehouden. Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

VERONA SUNRISE

geteeld. Komt in de kas met een slanke poot, mooi opstaand blad en een dubbele bloem die fraai tussen de bladpunten in bloei komt. Is van vroeg tot laat te broeien, vergt een normaal aantal kasdagen, laat zich vlot oogsten en goed verwerken. Beschikt over een goede knoppresentatie, maar wordt nog niet geveild. Is vanwege zijn aparte kleur geen supermarkttulp, maar meer voor de bloemisthandel bestemd. In de teelt is het volgens insiders in navolging van Scarlet Verona een knappe groeier die redelijk plantgoed maakt en goed in de huid zit. Valt in het rooisegment voor vroeg en wordt op dit moment alleen op de klei geteeld. Kortom, een aanwinst die goed te broeien valt en die het vooral moet hebben van de wat meer exclusieve markt. Meer informatie over beide mutanten is verkrijgbaar bij Michel Longayroux en Dick de Wit van CNB.

PIM FORTUYN

Net als Scarlet Verona een mutant uit Verona, maar dan met een crèmerode, ietwat gemêleerde bloemkleur. Werd eveneens door de fa. P. Boon uit Venhuizen gevonden en exclusief door dit bedrijf onder kwekersrechtelijke bescherming

Een INRA-zaailing uit de stal van de Franse veredelaar prof. Lenard die thans in handen is van de fa. A.C.M. Smit uit ’t Zand. Staat te boek en wordt gebruikt als Amerikaanse pottulp, maar blijkt het in de buitenlandse broeierij op water ook prima te doen als snijtulp. De broeiers zijn althans prima te spreken over zijn kwaliteit als waterbroeier. Komt in de kas met mooi

opstaand blad, een slanke poot en een slank gevormde witte bloem die later overgaat in een bolvormige bloem. Laat zich goed verwerken, toont mooi in het vloeitje en is van midden (eind januari/begin februari) tot laat te gebruiken. In de teelt staat deze aanwinst bekend als een goede groeier die voldoende leverbaar en plantgoed geeft en goed in de huid zit. Is volgens insiders niet zuurgevoelig en zeker ook niet virusgevoelig. Wordt uitsluitend geteeld en op de markt gezet door A.C.M. Smit. Al met al een aanwinst die door zijn marktconforme prijszetting van de bollen gewild is op de Amerikaanse pottenmarkt, maar ook door de buitenlandse snijbloemenmarkt gezien wordt als een versterking voor het middensegment. Geeft geen al te zware bos tulpen en heeft een eigen marktaandeel weten te veroveren. Voor meer informatie kan men zich wenden tot Onno Immink van CNB.

Inzenders week 5 Visser-Oostwoud

Beauty of White

Mts. Laan-Blauw

Aphrodite, Prinses Catharina-Amalia

Fa. P. Boon

Verona Sunrise, Scarlet Verona

A.C.M. Smit

Rodeo Drive

Boltha

Alise

D.M. van Es

BR-90-129

Inzenders week 6 Tomorrow’s Tulips

Pink Prince, Unique de France

Visser-Oostwoud

Beauty of White

A.C.M. Smit

Rodeo Drive, Pim Fortuyn

Fa. P. Boon

Verona Sunrise, Scarlet Verona

Boltha

Ice Lolly

Pater Bloembollen

White Desire

D.M. van Es

BR-90-129


CNB ACTUEEL

Kwaliteitsbezoekers op IPM De beurs der beurzen, zo wordt IPM in Essen veelal genoemd. Een plek in de juiste hal krijgen is niet gemakkelijk, vandaar dat diverse partijen er soms voor kiezen om gezamenlijk een stand in te richten. CNB New Plants doet dat al een aantal jaren met Vitro Westland en Sande. Dit jaar sloot Visions zich ook aan. Een gezamenlijke stand heeft nog een ander voordeel: er is altijd reuring in de stand. Een gezamenlijke stand zorgt voor veel aanloop Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

Dat tezamen zorgt bij de deelnemers voor een positief gevoel over aankomend seizoen.

e meningen lopen niet erg uiteen over de vraag hoe IPM Essen 2014 bevalt. Alle standhouders geven aan dat er veel bezoek is en dat het ook echt kwaliteitsbezoekers zijn. Er mogen dan per jaar niet veel nieuwe klanten bijkomen, maar de geïnteresseerden zijn oprecht. De stemming is goed en er heerst een gezellige sfeer op de beursvloer.

Henk de Jong van CNB New Plants geeft direct aan wat kenmerkend is voor IPM: “Er zijn een hoop relaties en geïnteresseerden vanuit de hele wereld. Op de beurs spreken wij voornamelijk bestaande contacten. Dat scheelt een hoop tijd, want we hoeven die klanten niet allemaal apart te bezoeken. Er tegenop reizen lukt niet. IPM is door de tijd ook een evene-

D

ment geworden dat je niet mag missen, maar dat betekent wel dat het soms lastig is om te combineren met onze gewone werkzaamheden. Op kantoor is het nu juist een drukke tijd.” Collega René Schrama beaamt dit: “Wij zijn van de daghandel en snel reageren op een beurs is lastig.” Deze drukte weerhoudt het New Plants team er niet van om op de beurs te staan. De week erna moet er wel flink aangepoot worden. Schrama: “Belangstellenden kijken zelf vaak eerst even rustig naar onze folders in de stand. Vervolgens stappen we erop af om kaartjes uit te wisselen. Na de beurs kunnen we flink wat belletjes plegen.”

IMPULS Een drukke beurs betekent eigenlijk maar een ding: dat er veel gewerkt wordt aan relaties en nieuwe handel. Een prognose voor 2014 is lastig te geven, maakt De Jong duidelijk: “Dat hebben we het afgelopen jaar gezien. Het weer kan roet in het eten gooien. Maar vooralsnog is de stemming positief. Er wordt redelijk ingekocht en we zitten op het normale niveau.” Directe handel komt niet veel meer voor, maar het gebeurt nog wel eens dat bestaande klanten op de beurs toch iets zien dat opvalt. Schrama: “Als er kwekers komen waar je al jaren geen contact meer mee hebt gehad vanwege sortimentskeuze, kan het zomaar een nieuwe impuls geven om elkaar weer op de beurs te spreken. Zo kan het zijn dat je nu juist wel weer wat voor elkaar kan betekenen.”

ONGEDWONGEN Henk de Jong (links) en collega René Schrama zijn positief gestemd over aankomend seizoen 42 VISIE7 februari 2014

De gezamenlijke stand is ontworpen door Heleen Valstar, met inspraak van alle deelnemers.

Omdat Visions en fotografie onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, komen de foto’s op de achterwand van Visions. Annemarieke Hooij van Visions is er blij mee: “De stand is open en ruim, maar van mij mag het volgend jaar nog wat spectaculairder.” Omdat Visions 25 jaar bestaat, wordt er een jubileumkookboek uitgedeeld waarin met eetbare bloemen wordt gekookt. Annemarieke over de combinatie fotografie en planten: “Wij hebben veel klanten die we met beide producten kunnen bedienen. Bijvoorbeeld als er een nieuw soort op de markt komt, dan moet daar een foto van gemaakt worden. Op de beurs hebben wij dit jaar meer bestaande klanten over de vloer. Dat is prima, want relatiebeheer is belangrijk. Daarbij is de kwaliteit van de bezoekers hoog. Verder is het druk en gezellig. Het prettige aan de beurs is ook dat de sfeer ongedwongen is. Een klant kan op de beurs makkelijker dingen aangeven, bijvoorbeeld wat hij graag ziet op foto’s. Deze opmerkingen noteer ik, samen met alle mogelijke nieuwe klanten. Binnen twee weken na de beurs probeer ik al mijn aantekeningen op te volgen. Bij nieuwe klanten ben je dan weer even in beeld.”

GROEIEND Als een bedrijf op IPM staat, dan is het goed om meerdere talen te spreken. Kwekers, exporteurs, veredelaars en producenten komen vanuit allerlei gebieden en landen: Amerika, Zuid-Afrika, Japan, Turkije. Bij Sande wordt er niet echt een verschil ten opzichte van vorig jaar gesignaleerd, geeft Guido Veeken aan, die op dag drie de beurs bemant samen met Robert Oudejans. De mannen zijn tevreden vanwege de vele bezoekers, bestaande klanten en ook nieuwe klanten: “Er is nog steeds een groeiende vraag naar calla’s. Daarom staan er in de stand een aantal nieuwe calla’s waarvoor veel belangstelling is. Zo hebben we ‘Denver’, een nieuw snijras met een grote bloem, is productief en heeft een felroze rand. ‘Salt Lake’ is een nieuwe crèmekleurige pottype.”

Guido Veeken met de nieuwe snijcalla ‘Denver’

Annemarieke Hooij trots met het kookboek ter ere van het jubileum Het succes van de beurs is meetbaar in de weken erna, geeft Veeken aan. Daarbij is de beurs goed om collega’s te spreken: “De inkoop door de retail vind ik interessant. Als je zo met elkaar ervaringen deelt, kom je tot nieuwe inzichten hoe de keten werkt en kun je daarop inspelen. In de veredeling zitten wij al lang, maar juist in de exporthandel zijn wij nog vrij jong. Daarom leren wij hier veel van.”

REURING Vitro Westland heeft nog enkele vaste planten in de stand, ondank dat het deze tijd lastig is om goede kwaliteit planten te showen. Bij hen werkt ‘t hetzelfde als bij Sande: bezoekers komen op de planten af. Wendy Rogaar: “De aanloop is goed. Er is altijd reuring in de stand en bezoekers zijn oprecht geïnteresseerd en positief.” Leon van Erven vult aan: “De meeste bezoekers zijn bestaande relaties. De ver-

houding is op dit moment zo’n tachtig procent bestaand tegen twintig procent nieuw. Soms komt er weer nieuwe handel uit bestaande of oudere relaties. Vaak weten ze niet wat we allemaal kunnen en dat proberen we op de beurs te laten zien door onze catalogus persoonlijk te overhandigen. Als we deze opsturen komt hij niet altijd bij de juiste persoon terecht, of is er te weinig tijd om goed te kijken. Dan komt het wel eens op de beurs voor dat ze verbaasd zijn over wat wij allemaal doen.” Dat bezoekers echt gericht zoeken, geven Rogaar en Erven beiden aan: “Dat leidt soms tot directe orders, omdat klanten het meteen willen vastleggen, maar meestal worden orders achteraf besproken.” Dat het ‘de’ beurs is om op te staan, betekent niet dat Vitro Westland alleen hier staat: “We spreken mensen uit alle landen, maar toch mis je hier heel veel Nederlandse klanten waardoor andere beurzen nodig blijven.”

Wendy Rogaar: ‘Er is altijd reuring in de stand’ 7 februari 2014VISIE 43

ACTUEEL

IPM: de fysieke internetwin De Internationale Pflanzenmesse (IPM) in Essen is de beurs waar je present moet zijn, en dat doen veel Nederlandse sierteeltbedrijven dan ook. De kans om bekende en nieuwe klanten uit binnen- en buitenland te spreken is groot. Op een beursvloer van 105.000 vierkante meter staan 1.554 inzenders uit 45 landen. BloembollenVisie was een van de ruim 57.000 bezoekers om enkele Nederlandse inzenders te spreken. Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

O

p de beurs IPM in Essen hangt ook dit jaar een gemoedelijke sfeer. Het contact is goed en de verwachtingen ook. Dat is een goed teken na het slechte voorjaar, veroorzaakt door het langdurig aanhoudend koude weer van afgelopen jaar. Er wordt weer normaal ingekocht, waardoor de verwachtingen voor 2014 positief zijn. Een ding is zeker dit jaar: alle standhouders hebben hun uiterste best gedaan om met een nieuw of vernieuwend idee te komen. Als het aan de inzenders ligt wordt 2014 een goed jaar. De stemming is er in ieder geval wel naar.

VIERKANTE METER Zo presenteert Kapiteyn op de beurs hun nieuwe bedrijfslogo, ontworpen door Karin van den Berg: “We hebben goed naar het bedrijf gekeken en zo kwamen we op het idee van m2. Kapiteyn probeert elke vierkante meter een zo goed mogelijke kwaliteit te leveren en elk blok heeft zijn eigen verhaal.” Op de stand zijn uiteraard veel calla’s te zien in vierkante blokken per pro-

ductgroep zoals snij- en potcalla’s. Lennaert Kapiteijn geeft aan dat er veel belangstellenden op de bloemen af komen. “De gesprekken zijn er. Onze huidige klanten hebben we al veel gesproken. Internationaal zie je dat er veel belangstelling is vanuit Scandinavië. Azië blijft groot en ook uit Australië komen veel bezoekers.” Het m2-idee is ook de vinden in de stand van Baltus Bloembollen. Hans Baltus: “Ondanks dat we al meer dan twintig jaar op de beurs staan, proberen we elk jaar met iets nieuws te komen. Het m2- principe is aan de consument een vierkante meter tuin te verkopen die gemakkelijk te planten is met verschillende soorten bloemen. Niet alleen met bloembollen, maar ook met groentes en theebakjes. Dit doen we juist ernaast om de verkoop van bloembollen te stimuleren. Als een consument bezig is in de tuin, de beleving ervaart en zin krijgt in tuinieren, zullen ze vervolgens eerder bollen kopen voor in de tuin.” De stand van Baltus valt op door de hoge stellages vol met kleurrijke bloembollenpakketten en levensgrote tulpen aan de voorkant. Deze grote tulpen zijn vergelijkbaar met een groot ijsje voor een ijssalon: “Als consu-

Het m2-idee komt duidelijk over in de stand van Kapiteyn 44 • BLOEMBOLLENVISIE • 7 februari 2014

menten deze tulpen zien staan, weten ze dat er bloemen verkocht worden in de winkel waar deze tulpen voor staan.”

ETALAGEPLANTEN In het rijtje van vernieuwingen past ook JUB (Jac. Uittenbogaard en Zn). In hun stand zijn namelijk verschillende nieuwe concepten te vinden. Zo komt er naast de lijn ‘Crown Jewels’ de ‘Queen’s Jewels’. Daarnaast zijn er bloembollenpakketten voor vlinders, bijen, golfbanen en is er een ‘pot vol bloemen’. Met de laatste kan de consument leren etageplanten. Jos Beelen: “Het is een pot compleet met grond en drie soorten bolgewassen. In vier eenvoudige stappen wordt uitgelegd hoe het werkt. Verder zijn bijen- en vlindermengsels erg populair. Ook bloembollen blijven goed verkopen in tuincentra. Wel wordt er minder ingekocht. Belangrijk is dat je eerlijk bent en kwaliteit levert, maar we merken dat het de goede kant op gaat.” Op de beurs worden interessante nieuwe contacten opgedaan. Daarnaast zij er veel bestaande relaties uit Scandinavië en Engeland. Beelen: “Je moet eerst een aantal jaren zaaien voordat je betrouwbare partners hebt, maar daar zijn beurzen zoals deze goed voor.” Met duizenden bezoekers op de beurs, kan het druk zijn maar dat hoeft niet. “De bezoekers komen in vlagen,” geeft René van der Geest van Kébol aan. Iets wat juist in hun stand opvalt en de laatste tijd vaker te zien is, zijn bollen met een laagje gekleurde wax eroverheen. “Onze amaryl-

De amaryllis Waxz bollen (inzet) die in de stand van Kébol staan

nkel anno 2014

De levensgrote tulpen bij Baltus die consumenten de weg naar verkooppunten leiden lis Waxz bol kan met allerlei verschillende kleuren en versieringen passend gemaakt worden om te verkopen met andere gelegenheden dan kerst, zoals Valentijn. Dat is wel een moeilijke tijd omdat het voorjaar druk is vanwege het grote aanbod voorjaarsbloeiers op de markt, maar zo proberen we de amaryllis over een langere periode te verspreiden dan alleen kerst.”

ZAKELIJK De firma C. Steenvoorden staat voor het derde jaar op IPM. Gerard van Went geeft aan dat hij merkt dat bezoekers dit jaar gericht bedrijven bezoeken. “De indeling van de beurs per sector is hiervoor ook handig. Woensdag en donderdag zijn altijd de topdagen, maar voor ons is er niet veel directe handel, omdat de lelies al verkocht moeten zijn. Zakelijk is het een goede beurs om bestaande en nieuwe contacten te spreken. Zo is Mosad El Asmar uit Turkije juist nu op bezoek om zaken te bespreken op de beurs. Tot nu toe zijn we tevreden over de gang van zaken.”

Jord Mosselman in zijn ‘fysieke internetwinkel’

Jaap-Jan Uittenbogaard met de nieuwe ‘pot vol bloemen’

Jord Mosselman van Mosselman Holland staat met zijn stand in hal 12, tussen de boomkwekerij-inzenders, maar voor de ingang. Misschien niet een voor de hand liggende plaats, maar Mosselman is er blij mee: “Met de kleurrijke verpakkingen val ik op tussen het groen. Veel bezoekers kijken ernaar waarop ik ze kan aanspreken. Daaruit komen leuke gesprekken voort.” De manier van handel is volgens Mosselman in de jaren wel veranderd. “IPM is eigenlijk een fysieke internetwinkel. Voorheen keken mensen in de winkel en kochten het online, tegenwoordig zijn de rollen omgedraaid.

BOOMKWEKERIJ In dezelfde hal is Alex Schoenmaker Living Creations te vinden met zijn specialisme: Hydrangea. Opvallend is dat de stand een klassieke uitstraling heeft door alle oude materialen van de kwekerij in de stand te laten zien, gecombineerd met moderne tablets. Schoenmaker: “We combineren juist oud met nieuw

om te laten zien dat wij de vierde generatie zijn die Hydrangea kweekt, wat in onze ogen staat voor kwaliteit. De tablets zijn erbij omdat wij dit jaar op IPM ons nieuwe concept presenteren. Aan elke plant zit namelijk een etiket. Daarop staat kort alle informatie over de plant, samen met een uniek nummer. Als de consument dit nummer online invult of de QR-code op het etiket scant, krijgt hij alle informatie over de plant. Als extra verlengstuk hebben we films gemaakt over hoe Hydrangea te snoeien. Als de consument zijn plant registreert, kunnen wij een bericht sturen wanneer het tijd is om de plant te snoeien en bieden daarbij de film aan.” Het idee is bedacht om als extra service aan te bieden aan supermarkten, bouwmarkten en tuincentra die onze Hydrangea verkopen. “Zo worden de planten hopelijk eerder gekocht door consumenten. Velen weten ook niet dat je een Hydrangea koopt voor slechts vijftien euro en dat die levenslang mee gaat als je hem goed verzorgt.”

Schoenmaker Living Creations combineert oud met nieuw 7 februari 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 45

BLOEM IN BEELD


Bloemenfe

Al een aantal jaren laat Smal Bloembollen een collectie zaailingen zien op de Westerkoggeflora. Zo ook dit jaar, met als een van de blikvangers 50-95-5, die net als bijvoorbeeld ‘Hemisphere’ speelt in zijn kleur

Naast tulpen is op de Westerkoggeflora altijd een flink aantal andere bloemen te zien, zoals chrysanten, alstroemeria’s en lelies. Pater Bloembollen maakte indruk met een mooi sortiment lelies, waaronder ‘Marlon’

Jong talent krijgt alle ruimte op de Westerkoggeflora, en kent zelfs een eigen juryklasse. Winnaar dit jaar werd Patrick Bakker van Twilight Tulips, met onder meer ‘Topparrot, die als beste parkiet van de show werd aangewezen

Het thema Flowerpower kwam op allerlei manieren uit de verf op de Westerkoggeflora


De tijd van ‘Monte Carlo’ mag achter ons liggen, diverse mutanten zullen zeker nog in de markt blijven. W.B. Reus liet er twee zien, te weten de oranje ‘Orca’ en de gevlamde ‘Vikareus’

est op Westerkoggeflora

Er was meer dan genoeg dat herinnerde aan de vrolijke hippietijd op de Westerkoggeflora. VW-busjes, een Eend, het ban-de-bomteken, het was er allemaal. En natuurlijk veel tulpen. Opvallend dit jaar: veel belangstelling van jonge deelnemers aan de show. Met als topper Patrick Bakker van Twilight Tulips.

In de veredeling van Prominent spelen dubbele tulpen een centrale rol, zo bleek ook dit jaar. Naast nieuws in de kleuren geel en rood viel ook de roze nr. 31 op

In de inzending van S.P. Vlaar viel onder meer de randtulp ‘Powerplay’ op, de beste enkele tulp van de show

Ted van der Gulik was onlangs nauw betrokken bij de doop van de rode ‘Tulipman’. In zijn topstand, die met 9,3 de best beoordeelde van de show was, stond deze noviteit centraal


ACTUEEL

Dag van de Tulp: TOF gaat van start De tweede Dag van de Tulp, vrijdag 31 januari gehouden op Proeftuin Zwaagdijk, was wederom een succes. Meer dan driehonderd deelnemers kregen informatie over allerlei onderwerpen, konden de Speciale Tulpenkeuring en de Marktbroeishow bezoeken, en maakten de start mee van het Tulpen Onderzoeks Fonds.


De Marktbroeishow trok ook dit keer veel belangstelling

TOF: ‘WE GAAN VAN START’ Afgelopen najaar werd in Bovenkarspel het plan gepresenteerd om voor tulpentelers en -broeiers een onderzoeksfonds te starten. KAVB en LTO Groeiservice legden hiervoor de basis, maar het was aan de ondernemers zelf om zich aan te melden. Tijdens de Dag van de Tulp kon scheidend voorzitter Louis Poel van de KAVB-productgroep Tulp melden dat het Tulpen Onderzoeksfonds (TOF) van start gaat. “Inmiddels hebben al meer dan honderd bedrijven toegezegd om mee te doen, en hebben we een budget van 125.000 euro. Het begin is er.” Tijdens zijn presentatie liet hij de lijst met deelnemers zien. Deze lijst is ook op de KAVB-pagina’s elders in BloembollenVisie te vinden. De taken van het bestuur van TOF komen vooral neer op het afstemmen van onderzoek , budgetbewaking en het werven van nieuwe deelnemers. Het bestuur bestaat uit telers en Louis Poel informeerde de aanwezigen onder meer over de start van het broeiers uit de belangrijkste productiegebieden. Uit ZuidTulpen Onderzoeksfonds west-Nederland en het Noordelijk Zandgebied kunnen belangstellenden zich nog melden, aldus Poel. De belangrijkste invalshoeken voor het onderzoek zijn het duurzaam telen en broeien van tulpen, onderzoek aan quarantaineorganismen en andere acute bedreigingen, en voortzetting van het in 2013 al gestarte actieplan Minder virus in tulp. Louis Poel riep die aanwezigen die zich nog niet hebben aangemeld, op dit alsnog te doen. “Uw steun is hard nodig, want zonder neutraal onderzoek is er geen toekomst voor de tulp.” Algemeen voorzitter René le Clercq zette vervolgens uiteen op welke terreinen de KAVB op dit moment zoal actief is. Dit betreft onder meer het net uitgebrachte rapport van de Gezondheidsraad, waarvan de KAVB de conclusie onderschrijft dat er nader onderzoek nodig is. Ook werkt de KAVB samen met onder meer LTO aan voortzetting van het Fonds Kleine Toepassingen. De belangenbehartiger voor gewasbeschermingsmiddelen Nefyto heeft aangegeven bereid zijn de helft te willen betalen als de landen tuinbouw bereid is om in te stemmen met een flinke emissiebeperking. Tenslotte meldde Le Clercq dat naar verwachting medio juni meer duidelijkheid komt over de nieuwe regels rond AM.


STENGELAALTJES: LET OP HERKOMST PARTIJ Een van de zes workshops tijdens de Dag van de Tulp ging over het initiatief van de KAVB om samen met verzekeringsmaatschappij AgriVer een verzekering tegen schade door tulpenstengelaaltjes aan te bieden. Een initiatief dat nodig is, omdat er sinds 1 januari 2014 geen PT meer is, en dus geen collectieve vergoedingsregeling meer bestaat. Hans Wessels, taxateur stengelaaltjes, zette uiteen wat in zijn ogen de belangrijkste oorzaken zijn voor het blijvend optreden van stengelaaltjes in tulp. “De narcis is een belangrijke factor. Dat is een waardplant waarin de aaltjes goed kunnen gedijen. Daarnaast zien we op percelen nogal eens andere bolgewassen als opslag staan die als waardplant kunnen fungeren. Een andere route waarmee stengelaaltjes op het bedrijf kunnen komen is de aankoop van een besmet partij.” Wessels gaf een voorbeeld van zo’n situatie waarbij vier bedrijven door aankoop vanuit één partij een besmetting opliepen. Eén bedrijf verkocht hieruit weer door aan enkele andere bedrijven, die ook met stengelaaltje te maken krijgen. Wessels pleitte ervoor om bijvoorbeeld heel gericht in het Noordelijk Zandgebied na te gaan op welke percelen sprake is van aanwezigheid van stengelaaltjes. “In de teelt van plantuitjes wordt voorafgaand aan de teelt bemonsterd. Elk jaar weer blijkt vijf procent van de percelen besmet te zijn. Daar komen dan geen plantuitjes op. Het zou goed zijn om veel meer preventief De verschillende kanten van de nieuwe stengelaaltjesverzekering werte gaan kijken. Veel bedrijven doen het al voor Pratylenchus peneden in twee druk bezochte workshops nader toegelicht trans, dus waarom dan niet ook Ditylenchus dipsaci meenemen?” Marien Boersma van de onderlinge verzekeringsmaatschappij AgriVer zette in het kort uiteen hoe de verzekering in elkaar steekt. Essentie is een onderlinge verzekering tegen kostprijs op basis van een poolsysteem. “Het is heel simpel. Het bedrag dat via premie wordt geïnd is beschikbaar om uit te betalen en meer niet. Is er minder geld dan dat er schade is, dan krijgt iedereen een percentage uitgekeerd. De premie per ha is vastgesteld op driehonderd euro. Ten slotte ging PPO-onderzoeker Peter Vreeburg nog in op recente resultaten van onderzoek. Zorgwekkend is het feit dat stengelaaltjes prima kunnen overleven in een dompelbad. “In een toch niet echt fris bad vonden we na twee maanden nog overleving”, aldus Vreeburg. Onderzoek naar een warmwaterbehandeling als alternatief voor grondontsmetting of inundatie biedt enig perspectief. Een andere optie kan de zogenoemde CATT-behandeling zijn, maar dit moet nog verder worden onderzocht.

NICO HOF: LANG NAIJLEFFECT KOUD VOORJAAR 2013 “We hebben een bijzonder jaar achter de rug”, zo stelde Nico Hof, teelten broeierijadviseur bij CNB tijdens de workshop over broeierijactualiteiten. “De eerste zes maanden van 2013 waren allemaal te koud. Eigenlijk hebben we niet een echt voorjaar gehad. Daarna werd het gelijk warm, met in juli en augustus een hele warme periode. En de laatste paar maanden is het weer erg nat en relatief warm.” Die optelsom maakt het broeierijseizoen 2013-2104 in ieder geval niet tot een standaardseizoen. Zo is er dit jaar meer aantasting door helsvuur geweest vanwege vorstschade. En dus werden er meer bollen met geelpok gevonden na het rooien. Ook het zuur zorgde uiteindelijk toch voor de nodige problemen, aldus Hof. “Vooral partijen die in de warme periode van eind juli en begin augustus zijn gerooid lieten zuur zien, en dan vaak pas laat in het seizoen. Daardoor werd pas na het opplanten op vooral potgrond schade aangetroffen door ethyleenvorming van zure bollen. “Bollen die pas laat gaan zuren rammelen nog niet bij het opplanten. Als ze wel besmet zijn en in vochtige potgrond komen, gaan ze alsnog ethyleen produceren, met als gevolg dat niet alleen de zieke bol, maar ook zo maar tien omringende planten wegvallen. Per bak is er dan toch sprake van tien procent uitval.” Door diverse telers is er ook rauwer gerooid dan andere jaren. Juist in de waterbroei kan dat meer problemen geven met bruine wortels, vanwege de looizuurproductie. Hof adviseerde de aanwezigen om drie dagen na opplanten het water te verversen. Door het laat in stadium G komen was er afgelopen najaar meer ruimte om de tulpen een vijfgradenbehandeling te geven in plaats van de meer gangbare negengradenbehandeling. Daarmee kon toch een aantal weken worden ingelopen. “Alleen als er echt op het scherp van de snede werd gebroeid, bijvoorbeeld om tulpen toch voor de kerst in bloei te krijgen, kon het een flets en te licht product opleveren.” Tenslotte besteedde Hof nog aandacht aan de toepassing van Movento als bestrijder van galmijt. In de broeierij komen soms bloemen voor die sterk gekreukt zijn of waar sprake is van bloemverkleving en misvorming. Nader onderzoek is gaande om te bepalen wat de relatie is met Movento, en welke Teelt- en broeierijadviseur Nico Hof van CNB zette de eerste mogelijkheden er zijn om de kans op deze afwijkingen te beperken. ervaringen van het huidige broeiseizoen op een rijtje


ACTUEEL

Stof: niet alleen hinderlijk, ook schadelijk Er gelden nog geen normen voor de hoeveelheid stof in de werkomgeving, maar dat zal niet zo lang meer duren. Stof neemt namelijk risico’s met zich mee voor de gezondheid. Zo zorgt stof op de werkplek ervoor dat er zo’n vijfhonderd tot tweeduizend nieuwe astmaklachten per jaar worden geregistreerd. Bollenkwekers testen hun longcapaciteit bij Stigas-adviseur Marcel van Diepen

Tekst en fotografie: Monique Ooms

S

tof kan schadelijke bestanddelen bevatten, zoals endoxotinen, kwartsstof en schimmels die tot allerlei klachten kunnen leiden, variërend van luchtwegaandoeningen, bronchitis en astma tot zogenoemde ‘stoflongen’, een geïrriteerde huid, een loopneus en ontstoken ogen. Voor de KAVB is dit aanleiding om een informatiebijeenkomst over stof te organiseren, met medewerking van Stigas, Jongejans Luchttechniek en Broer BV. “Het doel van deze middag is niet alleen u te informeren over stof en de risico’s, maar u ook te stimuleren om de nodige maatregelen te nemen”, stelt KAVB-beleidsmedewerker Stan van Oers.

MAATREGELEN Marcel van Diepen, adviseur arbeidsomstandigheden bij Stigas, stelt: “Het stof dat je vindt onder je bed, is anders dan het stof in de schuur. Het stof in de schuur kent verschillende deeltjesgroottes en als je de kleine deeltjes inademt, dringen ze door tot diep in je longen waar ze hun schadelijke werk kunnen doen.” Hij maakt een onderscheid tussen ‘hinderlijk stof’ dat leidt tot irritatie van de huid en ogen, en ‘schadelijk stof ’ dat giftige bestanddelen bevat, zoals schimmels en kwarts. “Dit kan lei50 • BLOEMBOLLENVISIE • 7 februari 2014

den tot ontstekingsreacties, met bijvoorbeeld astma en bronchitis als gevolg.” Het is dus van belang om de inademing van stof te voorkomen. “Neem maatregelen aan de bron, zorg voor goede ventilatie, afzuiging en afscherming, en werk met persoonlijke beschermingsmiddelen.” Het schoonhouden van de werkplek is een vereiste. “Met de bezem veroorzaak je meer stof. Dus gebruik een bedrijfsstofzuiger met een goed fijnstoffilter.” Klachten kunnen eerst onschuldig lijken, stelt Stigas-arts Aart Verhagen. “Het kan beginnen met niezen en hoesten, overgaan in een grieperig gevoel, en uiteindelijk leiden tot astma of bronchitis. Heb je buiten je werk om geen klachten, kun je constateren dat er een relatie is met de werkplek.” Vooral de kleine stofdeeltjes leveren gevaar op voor de gezondheid. “Die dringen door tot diep in de luchtwegen waar ze ook de longblaasjes kunnen aantasten.” Overigens speelt gevoeligheid wel een rol bij het ontwikkelen van klachten. “De een zal er meer en sneller last van hebben dan de ander.” Wees alert op stof in de werkomgeving, benadrukt Verhagen. “Met een schone werkplek loop je minder risico’s voor de gezondheid.” Verhagen meldt dat er door stof op de werkplek jaarlijks vijfhonderd tot tweeduizend nieuwe astmaklachten worden gemeld. “Dat zijn alleen de geregistreerde gevallen.”

AANPAK Hugo Jongejans van Jongejans Luchttechniek laat aan de hand van praktijkvoorbeelden zien hoe stof op de werkplek kan worden aangepakt. “Afzuigen doe je bij de bron, zo voorkom je dat het stof zich verder verspreidt.” Voor de afzuiginstallatie moet een zorgvuldige berekening worden gemaakt. “De installatie moet berekend zijn op de te verwerken hoeveelheid stof, het zijn niet zomaar wat pijpen in de lucht.” Hoewel de cycloon nog op menig bollenbedrijf te zien is, voldoet deze niet aan de geldende normen. “De cycloon stoot fijnstof naar buiten, maar de bacteriën blijven hangen. De cycloon-jet is voorzien van de juiste filters en voldoet wel aan de norm.” De verbeterde versie daarvan is uitgerust met een ketting voor het transport van stof. “Deze installatie is stil en realiseert 99,9 procent schone lucht.” De opvang en afvoer van het stof is nog een aandachtspunt. “Ook hier is een stoffilter van belang.” Een dergelijke installatie is te zien op het bedrijf van Broer BV in Creil, waar een excursie is gepland. Aan het einde van de bijeenkomst mogen de aanwezigen de capaciteit van hun longen testen bij Stigas. Het kan natuurlijk aan de blaastechniek hebben gelegen, maar opvallend is wel dat de longcapaciteit van beleidsmedewerker Van Oers beduidend hoger blijkt dan die van de bollenkwekers die zich laten testen.


JUBILEUM

Hybris viert volgende week haar 35-jarig jubileum. Dat gebeurt met een parallel te houden marktbroeishow bij Triflor en Borst en een feestelijke bijeenkomst op Valentijnsdag bij Borst. In dit nummer een terugblik met Sam Veldboer, directeur van het veredelingsbedrijf. Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

H

ybris werd in 1979 opgericht toen Piet Nijssen senior te kennen gaf zijn zaailingenkraam niet langer alleen te kunnen onderhouden en een groep kwekers besloot in te stappen om de kraam te beheren en verder uit te bouwen ten behoeve van de eigen kwekerijen. De participanten waren naast Nijssen zelf Henk van Dam, Sijf Veldboer, Jan Reus, Hobaho en een jaar later M. Boots. Vanaf 1980 werd een eigen kruisingsbeleid gevolgd. In de loop der jaren zijn succesvolle introducties als Barcelona, Verona, Yellow Flight, Leo Visser en Sevilla en van meer recente datum Mondial en Escape op de markt gebracht.

DOELSTELLINGEN Anno 2014 veredelt Hybris nog steeds, al zijn de doelstellingen in de loop der jaren wel wat veranderd. Sam Veldboer daarover: “Sinds 2000 is de veredelingswereld behoorlijk op zijn kop gegaan en worden nieuwe rassen eigenlijk alleen nog maar onder kwekersrecht uitgebracht. Voor een bedrijf als Hybris betekent dat een betere continuïteit van de bedrijfsresultaten omdat je niet langer afhankelijk bent van de kilo-opbrengsten. De verschuivingen in ons kruisingsbeleid lopen parallel aan die in het vak, zoals de opkomst van de waterbroei en het ontstaan van grote kweker/broeierijbedrijven. Verder zie je dat kwekers sortimentskritisch zijn geworden. Een nieuwe cultivar moet passen in de bedrijfsvoering. Het aanbod aan nieuwe tulpen is ontzettend groot geworden in vergelijking met de start van Hybris in 1979. Onze doelstelling is altijd geweest het ontwikkelen van nieuwe broeisoorten en dat zijn de laatste jaren vooral de tetra- en triploïde tulpen. Die zijn sterk in opkomst vanwege eigenschappen als een zware bos tulpen, sterk op botrytis et cetera. Daarbij wordt vooral gekeken naar

Sam Veldboer: ‘Onze uitstraling wordt mede bepaald door het feit dat Triflor, Borst Bloembollen en J.W. Reus Bloembollen onze soorten testen’

Jubileumviering Hybris met marktbroeishow de eigenschappen van de ouders en wordt geprobeerd de kwalijke eigenschappen weg te kruisen. De winst van een veredelaar in dit proces is dat hij zaad heeft van zijn eigen rassen en dus heel snel kan beschikken over uitgangsmateriaal om door te gaan. Dat geeft je een voorsprong van tien jaar op de concurrentie. Dankzij het kwekersrecht is de drang om te verkopen ook minder, waardoor je langer doorgaat met het testen van een potentieel nieuw ras. Vandaag de dag kan het gebeuren dat je alsnog besluit om een nieuw ras van 1000 kg weg te gooien. Dat was vroeger ondenkbaar. Wij willen als Hybris graag een merk zijn en soorten introduceren die zo lang mogelijk zijn uitgetest.”

MARKTBROEISHOW/FEEST AVOND Succesvolle introducties van de laatste vijf à tien jaar zijn bij Hybris Esta Bonita, Cadans, Icoon, Alcatraz, Rigel, Argos, Puma, Purple Lord en Purple Lady, Circuit en Palazzo. Zonder uitzondering zware, beste broeitulpen, waaronder de nodige triploïdes en tetra’s, die hun plekje op de markt gevonden hebben dan wel zullen krijgen. Ook de komende jaren richt het veredelingsprogramma zich vooral op sterke cultivars met als basis de tetraploïde rassen. Sam Veldboer: “Het uitbouwen dus van onze eigen veredelingskraam met als doelstelling zware, dubbele broeitulpen en goede rode broeitulpen zoals Escape en Alcatraz. Jarenlang is de K.&.M. tulp Ile de France met stip de beste rode tulp geweest, maar die stort nu in. Op de marktbroeishow bij Borst en Triflor laten we zien waarmee we bezig zijn en waar we in 2015 en 2016 mee op de markt zullen komen, zoals de roze

zaailing 767-95-2 en de oranjekleurige dubbele 804-96-4.” De tijden van de marktbroeishow die gelijktijdig bij Borst en Triflor gehouden wordt zijn op do 13/2 van 13.00 tot 18.00 uur, vr 14/2 van 10.00 tot 20.00 uur en za 15/2 van 10.00 – 18.00 uur. Op vrijdag 14 februari organiseert Hybris vanaf 20.00 uur een feestavond bij Borst onder het motto ‘Neem geen bloemen mee voor je vrouw, maar neem je vrouw mee naar de bloemen’. Sam Veldboer: “Achterliggende gedachte daarbij is dat het die dag Valentijn is en broeiers doorgaans geen bloemenkopers zijn. Alle licentienemers krijgen een uitnodiging voor het feest, maar daarnaast zijn ook alle andere kwekers en hun partners van harte welkom. Voor deze feestavond hoeft men zich niet van te voren op te geven.”

TOEKOMST De toekomst van de veredeling ziet Sam Veldboer uitgesproken zonnig in. “Er valt voor veredelaars nog genoeg te ontwikkelen in de tulpenveredeling. Voorlopig zien wij nog niets in snelle vermeerderingstechnieken. Het aanbod van nieuwe tulpenrassen is in principe te groot, maar dat hoeven wij als veredelaars niet te regelen, dat doet de markt zelf. Een ontwikkeling die je wel ziet is, dat een enkele kweker/ broeier in combinatie een soort wil kopen met licentie voor bijvoorbeeld acht hectare. Dat kan een tegengesteld belang opleveren, maar het is wel een ontwikkeling die stevig doorgaat. Tulpenveredeling is een zaak van lange adem. Na 35 jaar zit bij Hybris de tweede generatie aan het roer en onze opvolgers rammelen aan de poort. Ook haken wij in op nieuwe technieken. Zo zullen naar het voorbeeld van Vertuco de tabloids en Hybris-apps hun intrede doen.” 7 februari 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 51

ACTUEEL

LENTETUIN 2014

Nieuwe arrangeur aan het roer De Lentetuin gaat voor het eerst na 33 jaar werken met een nieuwe arrangeur: de 24-jarige Martin Elling uit Breezand. Een grote stap voor Martin, maar ook voor de Lentetuin zelf. De show zal er waarschijnlijk iets moderner uitzien, maar verschil moet er wezen. ‘Ik zou het leuk vinden als bezoekers zien dat de show iets anders is vanwege mijn stijl. Daarnaast hoop ik natuurlijk dat ze het mooi vinden,’ geeft Martin aan. Tekst en Fotografie: Lilian Braakman

N

adat afgelopen jaar Piet Hollander, de vaste arrangeur van de Lentetuin Breezand, aangaf dat hij er na 33 jaar mee ging stoppen, moest er een vervanger gezocht worden. Dit nieuws kwam tijdens de werkgroepvergadering ter sprake. Direct werd het idee geopperd door de aanwezige vrijwilligers om plaatsgenoot Martin Elling in te zetten, aangezien hij toentertijd in zijn een na laatste jaar zat van de studie tuinen landschapsinrichting in Velp. Martin – die ook bij de vergadering zat – zette na de vergadering het gesprek voort met Marco Dorsman (voorzitter), Rene Looijesteijn (contact arrangeur) en Arjan Berbee (hoofd opbouw) over zijn nieuwe functie als arrangeur. Martin: “Lang erover nagedacht heb ik niet. Zo’n kans krijg je maar een keer. Ik had wel plannen om na mijn studie naar het buitenland te gaan, maar ik heb voor de Lentetuin gekozen. Het is een eer om de bloemenshow voor de Lentetuin te mogen ontwerpen.”

show er uiteindelijk uit komt te zien. Zo heb ik een film gemaakt alsof je over de show loopt. Hierdoor wordt alles net echt.” Deze digitale stap zorgt voor professionalisering van de Lentetuin.

DOWN UNDER Een nieuwe show begint altijd met een thema. Twee weken na afloop van de vorige editie was de eerste vergadering over 2014. Australië was een van de mogelijke thema’s voor 2014 dat het bestuur voorlegde aan Martin: “Ik vond Australië meteen leuk. Natuurlijk is er over de invulling gesproken, maar ik werd heel vrij gelaten in de keuzes voor het ontwerp. De show zal iets moderner zijn dan voorheen. Het wordt geen 1940 en zeker geen 2014 qua jaartal, maar rond 1990. Doordat het toch iets ouder is dan hedendaags zorgt dat voor sfeer in de tuin.”

DIGITAAL De Lentetuin is voor Martin geen onbekende, en andersom ook niet. Al vanaf de basisschool is hij namelijk actief betrokken als vrijwilliger. Zijn urenaantal is door de nieuwe functie aardig opgeschroefd, maar dit jaar moest er dan ook veel gebeuren geeft Martin aan: “Piet deed alles op papier. Ik hou alles digitaal bij en noteer gaandeweg wat er moet gebeuren. Vaak komt er op het laatste moment nog iets bij dat ik moet regelen. Dat zal me volgend jaar niet meer gebeuren. Daarnaast heb ik het ZAP-complex gedigitaliseerd. Zo weet ik precies hoeveel ruimte er is en kan ik de meters verdelen. Dat helpt ook om alle inzenders en betrokkenen een beter beeld te geven hoe de 52 • BLOEMBOLLENVISIE • 7 februari 2014

Martin Elling voor het Opera House

Attributen voor de show komen tot nu toe niet uit een ver land, maar uit Anna Paulowna zelf “Ik wist dat er een oude vliegtuigmotor lag bij spoelbedrijf Van Dijk uit Breezand. In Anna Paulowna had Arjan Berbee een oude auto gezien en zo hebben we samen door goed te kijken en via-via spullen verzameld.” Dit jaar wordt de timmerploeg hard aan het werk gezet. Zo worden het Opera House, een windmolen, de Ayers Rock, heel wat hutjes uit de jungle en de wolkenkrabbers uit Sydney zelf gebouwd. De verkeersborden en opgezette dieren worden gehuurd. “De bekende kangoeroeborden komen er, maar ook de kangoeroe zelf. Daarnaast hebben we een walibi, een nandoe, een hoornraaf en waarschijnlijk een krokodil.”

RESULTAAT Hoe de show er precies uit komt te zien is nog afwachten totdat de tuin geopend is. Martin geeft aan dat het dan echt spannend wordt voor hem: “Het is nog even afwachten of alles in de show er ook precies uit komt te zien zoals ik dat in gedachten had. Sommige dingen zijn lastig in te schatten, zoals de hoogte. Het Opera House lijkt nu heel groot, maar in de tuin is het hopelijk precies goed. Ik heb er vertrouwen in dat we dit jaar met zijn allen een prachtige show gaan neerzetten. Hopelijk vinden de bezoekers dat ook.” De Lentetuin is te bezoeken van 27 februari tot en met 3 maart 2014. Meer info is te vinden op www.lentetuin.nl.

Forse krimp areaal ‘Tête-à-Tête’: -190 ha De krimp van 190 ha van de narcis ‘Tête-à-Tête’ is veruit het meest opvallende nieuws van de Statistiek Voorjaarsbloeiers die vorige week verscheen. Het areaal tulpen blijft vrijwel gelijk, met vooral groei in de groep rond ‘Purple Prince’ en ‘Purple Flag’. Bij de hyacinten valt vooral de krimp bij het areaal eenjarigen op. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: www.visionspictures.com

B

ij de door de BKD uitgebrachte Statistiek Voorjaarsbloeiers gaat meestal alle aandacht uit naar de tulp. Daar zijn de wijzigingen dit jaar echter minder schokkend dan bij de narcis. Na een jarenlange groei in het areaal ‘Tête-à-Tête’ is daar nu een abrupt einde aan gekomen. De markt heeft de wal het schip doen keren, met als gevolg een krimp van 190 ha. Dit jaar staat er nog 548 ha tegen 738 ha in 2013. Omdat er bij alle andere narcissencultivars vrijwel geen flinke wijzigingen zijn, krimpt ook het totale areaal met bijna tweehonderd hectare.

SNELLE GROEIERS Het totale areaal tulpen komt overeen met dat van vorig jaar. De ervaring leert dat dit in de praktijk betekent dat er nog wel enkele tientallen hectares zullen bijkomen, zodat in feite sprake is van een lichte groei. ‘Strong Gold’ en ‘Leen van der Mark’ zijn samen goed voor bijna 10% van het areaal. De eerste groeit nog iets, de tweede krimpt met 35 ha. In totaal 17 cultivars beslaan een oppervlakte van honderd hectare of meer (zie kader).

Nieuw in de lijst is ‘Leo Visser’, waar vorig jaar net geen honderd hectare van stond en nu 110. Uit de lijst verdwenen is ‘Prinses Irene’, die met 36 hectare is gekrompen tot 88 ha. Opvallend is de groei van ‘Purple Prince’ en ‘Purple Flag’met hun kleurmutanten. Dit geldt bijvoorbeeld voor ‘Candy Prince’ (+ 21 ha), ‘Flaming Flag’ (+ 12 ha) en ‘White Prince’ (+ 15 ha). Voor deze cultivars geldt dat ze behoren tot de groep tulpen die snel groeit en vlot is in de broeierij. Wat het oudere sortiment betreft: dat verdwijnt snel uit beeld. ‘Monte Carlo’ krimpt verder tot 20 ha, van ‘Yokohama’ staat nog 47 ha. Ook de relatieve nieuwkomer ‘Escape’ neemt in omvang af: - 14 ha naar 48 ha. Groeiend nieuw sortiment is te vinden bij ‘Antarctica’ (+ 9 ha naar 65 ha), ‘First Class’ (+ 17 ha naar 91 ha), ‘Royal Virgin’ (+ 14 ha naar 79 ha) en ‘Lalibela’ (+ 14 ha naar 55 ha).

KRIMP Bij de hyacint is sprake van een krimp in het totale areaal van 150 ha. Die krimp is met name toe te schrijven aan een afname in het areaal eenjarigen. De oorzaak hiervan laat zich lastig duiden. Bij de overige voorjaarsbloeiers wisselt het

‘Candy Prince’

beeld. Het areaal iris blijft vrijwel gelijk met zo’n 240 ha. Ook Allium laat niet veel verschil met vorig jaar zien. Bij Crocus valt een relatief flinke groei te noteren van 52 ha, en dat is op een totale oppervlakte van 375 ha vorig jaar toch een groei van bijna 15%. Belangrijke groeiers zijn ‘Flower Record’, ‘Ruby Giant’ en Crocus flavus ‘Golden Yellow’. De meeste groei is echter te vinden bij Crocus sativus: 14 ha. Het areaal Allium is stabiel. Bij Muscari is sprake van een afname van 12 ha, met name te verklaren door een krimp bij Muscari armeniacum van 9 ha. Bij Scilla groeit vooral S. siberica met 4 ha.

Tulpencultivars van 100 ha of meer ‘Strong Gold’ ‘Leen van der Mark ‘Purple Prince’ ‘Purple Flag’ ‘Ile de France’ ‘Ben van Zanten’ ‘Debutante’ ‘White Marvel’ ‘Dynasty’ ‘Silver Dollar’ ‘Candy Prince’ ‘Viking’ ‘Christmas Dream’ ‘Yellow Flight’ ‘Jan Seignette’ ‘Leo Visser’ ‘Seadov’

586 ha 402 ha 263 ha 226 ha 218 ha 192 ha 155 ha 142 ha 133 ha 126 ha 125 ha 120 ha 115 ha 114 ha 111 ha 110 ha 106 ha

‘Tête-à-Tête’ 7 februari 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 53

Benieuwd naar ons werk? Kijk op onze projecten!

Voor het

SCHUBBEN

van Uw

LELIES

www.agrofocus.nl

ingenieurs voor groei

'ɏVɭKɪȴɰɗʤXʽʑɚʦɦ ʠURʏXFɢʑɚɀHɭʕʜȲɰɖ

ARIE TUIN

Spanbroekerweg 144, 1715 GT Spanbroek - Tel.: (0226) 35 24 39 - [email protected]

0048 601 159 267 [email protected]

VLAMING Intern Transport 7R\RWDODQFHHUWQLHXZH9VHULH +HIYHUPRJHQYDQWPWRQ *HwQWHUHVVHHUG" .LMNRSRQ]HZHEVLWH ZZZYODPLQJLQWHUQWUDQVSRUWQO YRRUGHVSHFLILFDWLHV

7 = DDGP DU NW _ % HGULMI YHQ S DU N: )2 : HV W_= ZDDJ GLM N 2RV W _7 _ ) _( LQI R# YO DP LQ J JU RHSQ O

'DEŝŶƚƌŽĚƵĐĞĞƌƚ͗ĐƟǀ͛EϮϲŝŶďůŽĞŵďŽůůĞŶ

Postbus 21, 2215 ZG Voorhout

^ĂŵĞŶƐƚĞůůŝŶŐ͗ ͻ

ϮϲйE

^ƟŬƐƚŽĨ͕ǁĂĂƌǀĂŶ͗ϲйĂůƐĂŵŵŽŶŝĂŬĂůĞƐƟŬƐƚŽĨ ϮϬйĂůƐƵƌĞƵŵƐƟŬƐƚŽĨ

ͻ ͻ ͻ

ϯйDŐK Ϯϱй^K3 ϰ͕ϱйĂK

DĂŐŶĞƐŝƵŵŽǆŝĚĞ͕ŽƉůŽƐďĂĂƌŝŶŵŝŶĞƌĂĂůǌƵƵƌ ǁĂǀĞůƚƌŝŽǆŝĚĞ͕ŽƉůŽƐďĂĂƌŝŶǁĂƚĞƌ ůƐƐŶĞůǁĞƌŬǌĂŵĞĐĂůĐŝƵŵĐĂƌďŽŶĂĂƚ͕ǌĞĞǁŝĞƌŬĂůŬ͘

sŽŽƌĚĞůĞŶǀĂŶĐƟǀ͛EϮϲ ͻ ͻ ͻ ͻ ͻ

^ƟŵƵůĞƌŝŶŐďŽĚĞŵůĞǀĞŶĞŶŵŝŶĞƌĂůĞǁĞƌŬŝŶŐǀĂŶĚĞƚŽĞŐĞƉĂƐƚĞ ŽƌŐĂŶŝƐĐŚĞďĞŵĞƐƟŶŐͬĐŽŵƉŽƐƚŐŝŌ͘ ŽŵďŝŶĞƌĞŶǀĂŶĞĞŶŵĂŐŶĞƐŝƵŵĞŶǌǁĂǀĞůͲŐŝŌŵĞƚĚĞ ƐƚĂŶĚĂĂƌĚƐƟŬƐƚŽĨďĞŵĞƐƟŶŐ͘^ǇŶĞƌŐŝĞ͘ >ĂŐĞǀĞƌůŝĞǌĞŶĚŽŽƌƵŝƚƐƉŽĞůŝŶŐĞŶǀĞƌǀůƵĐŚƟŐŝŶŐ͘ĞŶϴϬйŐŝŌŝƐ ŶĞƚǌŽĞīĞĐƟĞĨĂůƐĞĞŶϭϬϬйŐŝŌŵĞƚƚƌĂĚŝƟŽŶĞůĞŵĞƐƚƐƚŽīĞŶ ĞƐƉĂĂƌƚĞǆƚƌĂǁĞƌŬŐĂŶŐĞŶ ĂůĐŝƵŵǀŽĞĚŝŶŐнƐƉŽƌĞŶĞůĞŵĞŶƚĞŶ͘

sĞƐƟŐŝŶŐĞŶ ŽǀĞŶŬĂƌƐƉĞů T 0228 - 51 65 50 ƌĞĞǌĂŶĚ T 0223 - 52 17 52

,ŽƌƐƚ T 077 - 399 91 11 :ƵůŝĂŶĂĚŽƌƉ T 0223 - 69 01 11

sŽŽƌŚŽƵƚ T 0252 - 21 10 63 >ŝŵŵĞŶ

ǁǁǁ͘ŐŵŶďǀ͘Ŷů ŝŶĨŽΛŐŵŶďǀ͘Ŷů

Bolwerk automatiseert de administratie van uw bloembollenkraam en vaste planten

Bel (0570) 644 115 www.agrovision.nl

Kistenfabriek M. Bakker & Zonen BV Kisten - pallets - voorraadkisten - exportkratten Akervoorderlaan 2 - 2161 DS Lisse - tel: 0252-211114 - fax: 0252-211115 Sinds 1914

www.kistenfabriek.nl

[email protected] SPECIALE AANBIEDING:

,

Zilk AV De 1 9 1 2 , 72 inweg 3 252) 516027. Zilkerdu Tel.: (0

Cabrio kas 8.000m2

WWW.DEBETSSCHALKE.NL

NAUWKEURIG Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

E

lk jaar weer is hij te zien in de KAVBkeuringszaal. En elk jaar weer is daar de verbazing. Iris unguicularis, want daar gaat het over, heeft iets raadselachtigs en bevreemdends tegelijk. Een iris, midden in de winter, klopt dat wel? Heeft het iets met het Zuidelijk Halfrond te maken, of zijn er andere redenen voor de winterbloei? Tijd om nader kennis te maken.

LOGISCH Iris unguicularis, al vele jaren ingezonden door C.P.J. Breed in de KAVB-keuringszaal, is een echte winterbloeier en komt gewoon van het Noordelijk Halfrond. Wie deze plant, die pollen van knobbelvormige rhizomen vormt, wil gaan zoeken in zijn oorspronkelijke omgeving, moet een flink eind naar het zuiden en oosten. Het land waar deze iris voor het eerst is beschreven is Algerije. Op het eerste gezicht geen land dat direct aan sierteelt doet denken, maar wie zich bijvoorbeeld in het geslacht Narcissus verdiept, zal ontdekken dat diverse species in dit land zijn te vinden. Iris unguicularis werd in 1789 beschreven door Poiret. Naast Algerije komt deze soort in meer landen rond de Middellandse Zee voor, zoals Griekenland en Kreta, maar ook in Turkije en het noorden van Syrië. Een uiteenlopende reeks, met echter wel een gezamenlijk kenmerk: hete, droge zomers, een herfst met kans op regen en aangenaam koele winters. Deze klimaatomstandigheden leggen de logische basis voor de winterbloei. Immers, bloei in de zomer levert gegarandeerd een fiasco op. Geen insect dat in de hitte op zoek gaat naar bloemen om te bestuiven.

ELDERS Plantenliefhebbers wonen echter niet alleen in de gebieden van herkomst, maar bijvoorbeeld ook in Duitsland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Landen zonder kurkdroge en gloeiend hete zomers (gelukkig maar) en milde winters (misschien vormt dit jaar een uitzondering). En dus vraagt in ons klimaat Iris unguicularis om een andere aanpak. Wie de diverse boeken en artikelen naslaat, komt telkens hetzelfde advies tegen. Plant ze op een warme plaats in de tuin, bij voorkeur tegen een warme muur. En als dat nog onvoldoende zekerheid biedt, plant ze dan in een kasje. Als de tuin voldoende is, dan is het uitdrukkelijke advies: laat ze met rust. Niet aankomen. Hou daar ook rekening mee bij het aanplanten van andere planten die in de directe omgeving komen te staan. Sneeuwklok en Cyclamen zijn prima, maar royaal blad producerende planten geven echt te veel drukte. Als de kas beter is, dan is het advies van diverse schrijvers om bij bloei de plant in de huiska56 • BLOEMBOLLENVISIE • 7 februari 2014

Iris unguicularis

Rust en schoonheid Het hele jaar door is in de KAVB-keuringszaal een zeer gevarieerde hoeveelheid bol- en knolgewassen te zien. In de rubriek Nauwkeurig wordt op een van die gewassen ingegaan. Dit keer is dat Iris unguicularis. mer te zetten. Pas dan valt de geur van sleutelbloemen goed op. Buiten is die niet te ruiken, binnen wel.

VARIATIE Hoewel Iris unguicularis als species maar een kleur heeft, namelijk donkerlila, zijn er door de jaren heen toch diverse kleurvarianten geselecteerd en voorzien van een naam. Inzender Breed liet afgelopen weken de witte ‘Alba’ zien. Met net een zweempje meer violet is ‘Walter Butt’ getooid. Deze heeft bovendien op de brug van de bloem een mooie, intensblauwe nerventekening die bij ‘Alba’ ontbreekt. ‘Abington Purple’ is juist intens paars gekleurd. Soms wordt ook Iris lazica beschouwd als behorend tot Iris unguicularis. Volgens Brian Mathew is dit niet correct. Iris lazica komt van oorsprong voor langs de Zwarte Zee, en groeit

op hele andere plaatsen dan Iris unguicularis. Geen droge en warme plaats, maar juist op vochtige plaatsen. Bovendien is het blad van Iris lazica breed en donkergroen, terwijl dat van Iris unguicularis juist smal en lichtgroen is.

SCHOONHEID Ten slotte nog iets over schoonheid, zoals in de kop bij het artikel al gemeld. Dat is het woord dat telkens weer terugkeert in de publicaties over deze iris. Zelfs mensen die niet van irissen houden, vinden deze bloem mooi. Hoe dat komt? Misschien wel omdat Iris unguicularis zo ongewoon is, zo bevreemdend. In het bij ons vaak zo rauwe klimaat is daar, in de donkerste tijd van het jaar, een iris met lengte en gratie. Geen vroege, laagbloeiende soort als Iris reticulata, maar een plant van aanzien. Dat zijn de planten die ons de winter doorhelpen.

BRANCHENIEUWS

®

Zeggingskracht in Benelux beperkt Deelnemers aan bloemenshows en keuringen hechten er nogal eens aan: de vermelding van het teken

®™ of

bij hun

cultivars. De zeggingskracht van die letters en tekens is echter minder groot dan menigeen denkt. Maar hoe maak je dan duidelijk of een cultivar een bepaalde bescherming heeft?

® ®

®

BENELUX In de Benelux hebben beide aanduidingen geen juridische betekenis. Als een naam in de Benelux als merk is geregistreerd is het niet nodig om beide aanduidingen te gebruiken. Met een vorm van kwekersrechtelijke bescherming hebben beide aanduidingen niet van doen. Het gebruik ervan heeft dus op dat gebied geen toegevoegde waarde.

MERK OF RECHT Tekst : Arie Dwarswaard

W

ie dit vakblad of andere bladen uit de sierteelt doorbladert, komt het regelmatig tegen: het teken , en . Ook op tentoonstelsoms de aanduiding lingen zijn beide aanduidingen nogal eens te vinden. Soms dringen deelnemers er op aan die aanduidingen ook op te nemen in artikelen in dit blad. En soms geeft de redactie aan die oproep gehoor. Om tot een eenduidig redactioneel standpunt te komen, is nagegaan wat de status, het belang en het nut van deze tekens is.

™

®

AFBLIJVEN De reden voor vermelding van deze tekens is helder. De eigenaar wil op deze manier duidelijk maken dat zijn cultivar een bepaalde vorm van bescherming heeft en dat niemand er iets mee mag doen, tenzij de eigenaar hiervoor toestemming geeft. In de meeste gevallen gaat het hier om cultivars met Nederlands of Europees kwekersrecht, maar soms ook het Plant Patent uit de Verenigde Staten. Die bescherming houdt in dat niet iedereen deze cultivar zonder toestemming van de rechthebbende kan bezitten, telen of verhandelen. Of de eigenaar wil aangeven dat de cultivarnaam gedeponeerd is als merk en daardoor niet vrij te gebruiken is. Vanuit de eigenaar van het recht geredeneerd is het heel goed voorstelbaar dat hij die duidelijkheid wil verschaffen. De vraag is echter of de aanduidaar wel zo geschikt voor zijn. dingen of

®™

cieel aanvaarde teken voor een gedeponeerd merk, dat echter nog niet is ingeschreven. Pas als het merk wel is ingeschreven, mag het teken worden gebruikt. Die inschrijving vindt plaats in het US Patent and Trademark Office mag in de Verenigde (USPTO). Het teken Staten niet zomaar worden gebruikt. Het teken heeft dus alleen betekenis bij een cultivarnaam als die naam als merk is ingeschreven bij het USPTO.

Extra complicerende factor is dus dat de twee gebruikte tekens officieel alleen betrekking hebben op een merk. Onder een merk wordt verstaan een combinatie van letters of een beeldmerk. Hierbij is alleen het merk beschermd en niet een product. Het merk Shell bijvoorbeeld zegt niets over welk aardolieproduct daar bij hoort. En er kunnen ook hele andere producten onder het merk Shell worden verkocht. Het kwekersrecht en het plant patent zijn juist wel gekoppeld aan een product. Bij de cultivar hoort de bescherming van het kwekersrecht.

ALTERNATIEVEN De vraag is of de aanduidingen

®™ en

die

nu volop worden gebruikt voldoende duidelijkheid verschaffen, en dus of het zinvol is om die aanduidingen ook in redactionele artikelen te vermelden. De KAVB-taxonomen Johan van Scheepen en Saskia Bodegom hebben vanuit hun functie regelmatig met dit onderwerp te maken. Wat ze zien, is dat vooral de opzettelijk slordig wordt toegepast. “Onderbij een cultivar als er nemers zetten al een nog geen kwekersrecht is aangevraagd en ook nog niet is verleend. En als het recht niet wordt toegekend laten ze de gewoon staan. Je weet dus als lezer in feite niet wat je ziet”, aldus Van Scheepen. Bodegom: “Het verwarrende is dat officieel hoort bij een merk, terwijl de de eigenaar van een cultivar meestal iets wil duidelijk maken over een recht, namelijk het kwekersrecht.” Zij adviseren ondernemers die toch willen laten weten wat de bescherming is die een cultivar geniet, om de aanduiding PBR te gebruiken. Wil hij het heel exact doen, dan kan hij bij Nederlands kwekersrecht de aanduiding PBR NL en bij Europees kwekersrecht PBR EU gebruiken. Aan geïnteresseerden in een cultivar waarvan de beschermde status niet duidelijk is, is het advies om contact te zoeken met de eigenaar en die hiernaar te vragen.

®

®

® ®

NIET VERMELDEN Op basis van deze informatie heeft de redactie besloten om in redactionele artikelen de aanen bij cultivars niet meer duidingen te gebruiken, omdat de status ervan niet de gewenste duidelijkheid verschaft aan de lezer. Op de niet-redactionele pagina’s Vraag en Aanbod is het aan de aanbieders om te bepalen wat zij doen.

®™

Glory of Lisse ® TM TM Glory of Lisse

®

VERENIGDE STATEN

® ™™

De aanduidingen en komen uit de Veris daar het offienigde Staten van Amerika. 7 februari 2014VISIE 57

BOOMKWEKERIJ

Bij de bamboes staat Shibataea behoorlijk op de achtergrond. Jammer want de plant is vanwege de bescheiden omvang overal toepasbaar en heeft sierlijk loof dat anders is dan we van bamboe gewend zijn. Extra is het feit dat de plant goed is te snoeien. Tekst: Emiel van den Berg Fotografie: www.visionspictures.com

S

hibataea behoort, samen met alle andere bamboes tot de Poaceae, de familie van de gras-achtigen, voorheen de Graminae geheten. Andere bekende bamboes zijn onder andere Fargesia, Pseudosasa, Phyllostachys, Sasa en Bambusa. Over het algemeen is de naamgeving bij bamboe lastig en onderwerp van discussie omdat de planten soms sterk gelijken. Door de jaren heen is een reeks synoniemen ontstaan waardoor bepaalde soorten daarom onder twee of drie namen bekend kunnen staan. Shibataea vormt daarop een uitzondering. Dit bamboegeslacht heeft een duidelijk herkenbare bladvorm en bladstand waardoor hij op afstand al goed van andere bamboes is te onderscheiden. De sterke gelijkenis met Ruscus, om precies te zijn Ruscus hypoglossum, heeft er toe geleid dat deze lage bamboe vaak de Ruscus-bladige bamboe wordt genoemd. In de wetenschappelijke naam zit het Japanse woord shiba dat klein betekent. Echter, dit is een toevalligheid aangezien deze kleine bamboe vernoemd is naar de Japanse botanicus Shibata.

VLECHTWERK Shibataea is een gracieus bamboegeslacht dat nauw verwant is aan de ‘reus’ Phyllostachys. De plant is echter eenvoudig te herkennen aan de bescheiden omvang en de gedrongen groei; de bladeren staan dicht opeen en dicht tegen de stengel. Net als alle andere bamboes heeft Shibataea boven- en ondergrondse stengels. De bovengrondse stengels hebben de neiging tot zigzaggen wat een ander duidelijk herkenningspunt is. De ondergrondse stengels heten rizomen en vanuit de knopen op die rizomen verschijnen elk voorjaar nieuwe bovengrondse stengels. Aan de rizomen bevinden zich ook de wortels waardoor de plant zich stevig in de grond verankert. Anders dan bij veel andere bamboes zijn de rizomen van Shibataea niet sterk kruipend waardoor het geslacht niet tot de woekeraars wordt gerekend. Shibataea is een zogenaamde polvormige bamboe. Zowel 58 • BLOEMBOLLENVISIE • 7 februari 2014

Shibataea kumasasa

Shibataea, het buitenbeentje bij bamboe de stengels als de rizomen zijn bijzonder stevig. Bij Shibataea zijn ze beide dun en de stengels gebruikt men traditioneel veel voor vlechtwerk zoals wij dat in Nederland van riet kennen. Bij de reuzenbamboes zijn de bovengrondse stengels veel dikker, soms met doorsnedes tot 25 cm. Deze worden gebruikt voor onder andere steiger- en huizenbouw. In geperste vorm wordt dit materiaal steeds populairder bij de vervaardiging van meubels, planken, parket en plaatmateriaal. Een belangrijk kenmerk van alle bamboestengels is dat ze zijn opgebouwd uit holle compartimenten, zogenaamde internodiën, die steeds worden gescheiden door een verdikte afsluiting. Die verdikkingen, ook wel knopen genoemd, zijn duidelijk waarneembaar. Aan die knopen verschijnen de vertakkingen, en bij de ondergrondse stengels ook de wortels. Kenmerkend voor Shibataea is dat per knoop gegroepeerd drie tot zeven korte zijtakken groeien. Kenmerkend is ook dat het ovale blad een lange toegespitste top heeft.

GROVE BAMBOE Shibataea kent een aantal soorten maar S. kumasasa is veruit de bekendste en de enige die

al lange tijd in cultuur is. De soort is inheems in Japan en kwam in 1861 richting Europa. In de soortnaam zitten de woorden sasa dat bamboe betekent en kuma dat grof betekent. De naam grove bamboe slaat op het relatief brede korte blad dat circa 8 cm lang en 2,5 cm breed is. In vergelijking met andere bamboes lopen de stengels van Shibataea laat in het voorjaar uit. Ook het nieuwe blad verschijnt laat, vaak pas in juli. De jonge stengels, tot 3 mm in doorsnede, zijn wat afgeplat en halen bij volwassen planten hoogtes tot iets boven de meter. Snoei wordt echter goed verdragen dus wie wil, houdt de plant korter. Zelfs helemaal tot de grond toe afknippen is mogelijk want vanuit de rizomen verschijnen altijd weer volop nieuwe stengels. Deze beide eigenschappen maken de plant uitermate geschikt voor aanplant van hagen. S. kumasasa is voldoende winterhard maar het blad kan bij hele strenge winters wat beschadigen. Door te snoeien knapt de plant weer snel op. ‘Aureostriata’ is een bontbladige cultivar met crèmewitte strepen op het donkergroene blad. Dat bonte blad verschijnt niet aan alle stengels en vanwege die onvoorspelbaarheid wordt de plant slechts weinig gekweekt.

TIEN VRAGEN AAN... Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

1

HOE KIJK JE TERUG OP JE JEUGD? “Ik ben geboren aan de Middenweg in Breezand en heb twee oudere zussen. Ik kijk met een warm gevoel terug op mijn jeugd. Mijn ouders hadden - naast mijn vaders baan in loondienst - een klein hoekje bloembollen, waarin wij in het voorjaar en in de zomer ook ons steentje moesten bijdragen. Ik ben dus opgegroeid tussen de bloembollen.”

2

IS GEZIN EN WERK GOED TE SCHEIDEN? “Mijn vrouw werkt in het Gemini Ziekenhuis als verpleegkundige, samen hebben wij twee fantastische dochters van 12 en 15 jaar. Al met al een lekker druk bestaan. Voor mijn baan moet je geen 9 tot 5 mentaliteit hebben, werk en privé kunnen zo nu en dan door elkaar lopen. Mijn vrouw en ik zijn vrij flexibel en kunnen prima met deze situatie overweg.”

Leon Zwirs Na afronding van de opleiding HTS werktuigbouwkunde (1996) kwam hij per toeval bij Jongejans Luchttechniek terecht. Eigenlijk wilde hij na zijn opleiding bij verschillende bedrijven ervaring opdoen, maar het bevalt Leon Zwirs (41) zo goed bij Jongejans dat hij er nog altijd werkt.

3

BEN JE GELUKKIG MET JE WERK? “Jongejans is een prima werkgever die ruim voldoende in de behoefte faciliteert zodat ik mijn werkzaamheden goed kan uitvoeren. Niet voor niets werk ik hier al achttien jaar, dat zegt denk ik voldoende…”

4

WAT ZIJN JE HOBBY’S? “Ik vind het heerlijk om in mijn vrije tijd niets te moeten. Bij voorkeur plannen wij dan ook niets en doen we waar we op dat moment zin in hebben, zoals: lekker even de stad in met vrouw en dochters of met vrienden gezellig ergens wat drinken. Ook vind ik het erg leuk om de thuiswedstrijden van AZ in het stadion te beleven.”

5

HOE ZIE JE JE TOEKOMST? “Tijden veranderen. Ik geloof niet (meer) in de zekerheid van een pensioen en AOW. Ik ben van mening dat iedereen goed voor zichzelf moet zorgen en zich vooral niet te afhankelijk moet opstellen.”

6

VOOR WIE HEB JE DE MEES TE BEWONDERING IN HET VAK? “Als je bij een bloembollenbedrijf komt, lijkt het allemaal zo vanzelfsprekend: je stopt iets in de grond en er

komt een bloemetje uit. Zo simpel is dit natuurlijk niet, in het bloembollenvak werken we met een levend product. Ik heb erg veel bewondering voor alle kwekers en ben ervan overtuigd dat zij (veelal zonder het te beseffen) erg veel know-how hebben.”

7

WAT VIND JIJ HET BELANG RIJKSTE AAN JONGEJANS AFZUIGINSTALLATIES? “Het is natuurlijk belangrijk dat bloembollen, zowel leverbaar als plantgoed, schoon en vrij van losse vellen zijn. In mijn beleving is echter een schone en gezonde werkplek vele malen belangrijker. Wij hebben maar één paar longen en daar moeten we zuinig op zijn.”

8

HOE STA JE TEGENOVER DE POLITIEK? “We leven in een land waar we kunnen uitkomen voor onze mening, daar moeten we trots op zijn. Het is voor de politiek de uitdaging/taak om het voor alle Nederlanders zo goed mogelijk te regelen. Je kunt het nooit iedereen naar de zin maken, dus zal de politiek altijd in een golfbeweging blijven. Respect is volgens mij een sleutelwoord; leef en laat leven met respect voor elkaar.”

9

IN HOEVERRE IS DE CONSU MENT WERKELIJK GEÏNTE RESSEERD IN HET MILIEU? “Ik denk dat in principe iedereen geïnteresseerd is in het milieu en dat iedereen beseft dat wij hier zuinig mee moeten omgaan. Zodra men echter zelf meer moet betalen voor een ‘groener’ product wordt het moeilijk de principes vast te houden. De voornaamste reden om bijvoorbeeld over te gaan op (gesubsidieerde) zonnepanelen, is dat men er zelf beter van wordt.”

10

WAT IS IN JOUW OGEN HET GROOTSTE WERELD PROBLEEM? “Ik zie twee problemen. Zo is de wereld verdeeld in verschillende geloven die helaas niet samen door een deur kunnen. Daarnaast hebben we te maken met de alsmaar groeiende wereldbevolking en de daarbij horende voedselbehoefte.”


KEURINGEN

De kop is er af voor het tulpenkeuringsseizoen 2014. Ook in Breezand wordt alweer enige weken gekeurd. En hoe? Het fanatisme in deze regio druipt er van af, getuige de hoge scores en het grote deelnemersveld. Wekelijks komen ruim 80 senioren en junioren naar Museum Oud Anna Paulowna om hun tulpenkennis te toetsen.

‘De taart, daar gaat het om’ Tekst: Lilian Braakman, Jeannet Pennings Fotografie: Lilian Braakman

M

eten, kijken, vergelijken en rekenen. Het tulpen keuren in Breezand is een serieuze aangelegenheid. Wil je kans maken op een overheerlijke slagroomtaart of een worstenpakket (voor de nummer twee), dan zul je er aan moeten geloven. Regelmatig duiken de deelnemers in Breezand onder de magische 10 strafpuntengrens. De lat ligt hoog. Dat betekent niet dat er geen ruimte is voor gezelligheid. Integendeel, de deelnemers uit de Noordkop komen niet voor niets in groten getale naar de tulpenkeuringen in het museum aan de Zandvaart. De beruchte afsluitings-

avond met traditionele bingo wekt veel motivatie bij de tulpenkeurders. Ook de wekelijkse vrijdagavond staat bekend om zijn goede sfeer.

COMPETITIE Vreemd genoeg is het 24 januari vrij rustig. De deelnemers zelf weten ook niet waar dat aan ligt. De vijftienjarige Dani Kerkhof spreekt altijd met een groep vrienden af om samen te keuren, juist op de drukke avond. “Ach, het is ook wel lekker dat het een keer rustig is”, vertelt de jonge deelnemer die nu op zijn gemak de tulpen kan beoordelen. Het gaat vanavond om de soorten ‘Arie Hoek’, ‘Showcase’, ‘Friendship 1998’, ‘Ice Lolly’, ‘Mondial’, ‘Hemisphere’, ‘Pallada’, ‘Buster’, ‘Lady Chantal’ en ‘Greetje Smit’. Dani’s vrienden gaan dezelfde uitdaging aan

In BloembollenVisie besteden we in een aantal edities aandacht aan het tulpenkeuringsseizoen. We gaan bij verschillende regio’s langs om de sfeer te proeven. Van alle keuringen in het land staan de uitslagen – zodra deze bekend zijn – op www.bloembollenvisie.nl onder het kopje tulpenkeuringen. Ook de keuringsdata zijn hier terug te vinden.

en dat zorgt voor een onderlinge competitie. “Je probeert natuurlijk de hoogste score te hebben. Ik doe nu voor het derde jaar mee en hoop stiekem wel op de taart.” Ondertussen grappen zijn vrienden dat hij als troostprijs maar een pot tulpen heeft meegekregen.

ENTHOUSIASME “De competitie is fanatiek, maar niet met het mes op tafel”, geeft Dirk van Zanten (48) aan. “Het is een enthousiaste groep die wekelijks meedoet. Het is maar zes weken, dan is het over. Dat is net mooi”, zegt de deelnemer uit de hoogste klasse. Dirk is een paar jaar afwezig geweest bij de tulpenkeuring. “Toen mijn zoon Seb (16) mee wilde doen, ging ik ook weer heen. In principe doen we alle weken mee, want er zit altijd wel een slechte score bij en die valt dan af.” In de familie Van Zanten wordt er ook gespeeld om de taart. Nu Dirk in de hoogste groep zit, schat hij zijn kans kleiner in, maar Seb heeft de eerste keuring al taart in de wacht gesleept. “Nu nog het vleespakket”, lachen de mannen. Dat is de spirit hier in Breezand! 60 • BLOEMBOLLENVISIE • 7 februari 2014

MARKT EN AFZET

Exportwaarde bloemen en planten in 2013 met 2% gekrompen De exportwaarde van bloemen en planten vanuit Nederland is in 2013 met 2% gekrompen tot € 5,3 miljard. Dit blijkt uit de definitieve exportstatistieken van HBAG Bloemen en Planten in Aalsmeer. Het effect van minder bestedingsmogelijkheden bij grote groepen gebruikers werd versterkt door weersomstandigheden die de bloemen- en plantenafzet negatief beïnvloedden. Tekst: HBAG Foto: FloraHolland

TEMPORISERING OOST EN NOORDEUROPA

H

et koude voorjaar die er met name voor zorgde dat tuinplanten moeizaam werden verkocht, werd gevolgd door een zomerse hittegolf, die de vraag naar bloemen temperde. De belangrijke Noordwest-Europese markt, Midden-Europa en vooral Zuid-Europa krompen. De groei in Oost-Europa en Noord-Europa temperde. Nederlandse exporteurs verwachten in 2014 een stabilisatie tot zeer lichte groei.

KRIMP Na de recordomzet met € 5,4 miljard in 2012 moesten Nederlandse bloemen- en plantenexporteurs in 2013 genoegen nemen met een krimp van uiteindelijk 2% tot € 5,3 miljard. Daarmee ligt de exportomzet op een vergelijkbaar niveau als in 2011. De tegenvallende ontwikkeling zette al in de tweede helft van 2012 in toen de omzetgroei afnam. De krimp in 2013 is na 2008 (-2% tot € 5 miljard) en 2009 (-4% tot € 4,8 miljard) de derde sinds 2000. Bij de start van dit millennium lag de exportwaarde van bloemen en planten nog op € 4 miljard.

DRUK OP BESTEDINGEN De tempering of daling van de consumentenbestedingen die sinds de economische crisis in 2008 inzette, geeft een extra druk op de consumptie van exclusieve bloemen en planten. Verder was er onrust in de markt door het faillissement van twee relatief grote handelsbedrijven in het eerste kwartaal, goed voor zo’n 10% van de exportomzet. Deze weggevallen omzet werd snel opgepakt door andere exporteurs. En in 2013 werd wederom aangetoond, dat ‘het weer de koopman is’. Voor de bloemen en planten geldt dat vooral voor Noordwest- en Midden-Europa. Een koud en extreem lang voorjaar drukte vooral de verkoop van tuin-, terras- en balkonplanten, al profiteerden de voorjaarsbloemen hiervan. De bloemen-

rijk was er een krimp met 5% tot € 623 miljoen. Het marktaandeel van Noordwest-Europa lag in 2010 nog op 63,5% en stokte vorig jaar op 61,9%. De Midden-Europese landen Oostenrijk (-6% tot € 139 miljoen) en Zwitserland (-6% tot € 155 miljoen) gaven hetzelfde beeld te zien als Duitsland. De krimp in Zuid-Europa zette versterkt door. In 2011 lag de daling op 6,2%, in 2012 op 8,6% en in 2013 op 9,4%. Italië (-7% tot € 280 miljoen), Spanje (-20% tot € 71 miljoen), Portugal (-5% tot € 27 miljoen) en Griekenland (-24% tot € 18 miljoen) leverden gematigd tot fors in. Het marktaandeel kromp van 10% in 2010 tot 7,6% in 2013.

markt kwam onder druk door de hittegolf in de zomermaanden. De impuls voor de afzet van bloemen en planten na de vakantiemaanden bleef vorig jaar uit. Dat wijten detaillisten en retailers aan gebrek aan consumentenvertrouwen, al waren er eind vorig jaar ook lichtpuntjes aan de horizon.

LICHTPUNTJES Een voorbeeld in de bloemen- en plantenbranche is de omzetplus van 1% die in het laatste kwartaal van 2013 werd gerealiseerd ten opzichte van een jaar eerder. Vijf voorafgaande kwartalen moest steeds een daling worden ingeboekt, variërend tussen -0,6% en -5%. De plus in het afgelopen kwartaal was vooral te danken aan de goede decembermaand. De exportwaarde steeg in december met 14% tot € 420 miljoen en bleef € 8 miljoen achter bij het record van 2007.

OMSLAG IN NOORDWEST EUROPA De Noordwest-Europese markt sloeg van een stijging met ruim 2% in 2012 afgelopen jaar om in een daling van 3% tot € 2,6 miljard. De Duitse markt leverde 5% in op € 1,6 miljard, Engeland bleef stabiel op € 792 miljoen en in Frank-

In de afgelopen drie jaar tekent zich een temporisering af in de groeimarkten voor bloemen en planten uit Nederland. Oost-Europese markten klommen in 2011 in totaal met 11,3%, in 2012 halveerde deze groei tot 5,8% en vorig jaar was er iets meer dan een halvering tot 2,2%. Daarmee tekent Oost-Europa voor een exportomzet van € 759 miljoen en een marktaandeel van inmiddels 14,4%. Per land lopen de omzetcijfers sterk uiteen. De groei op Rusland (+27% in 2012) is stilgevallen op een omzetwaarde van € 252 miljoen. Hetzelfde beeld vertonen de Noord-Europese landen. In 2011 was er een totale groei van 11,1%, in 2012 een plus van 8,3% en afgelopen jaar een toename van 5,4%. Ook hier zijn de cijfers uiteenlopend: Zweden (+12% tot € 162 miljoen) en Noorwegen (+9% tot € 83 miljoen) groeien fors bovengemiddeld, Finland (+5% tot € 55 miljoen beperkt en Denemarken kromp (-5% tot € 112 miljoen). Het aandeel van deze landengroep klom van 6,3% in 2010 tot 7,8% vorig jaar.

GROEIMOGELIJKHEDEN Ondanks de haperende economieën rekenen Nederlandse exporteurs op een stabilisatie tot lichte groei van de exportomzet in bloemen en planten. “Want hoewel de bestedingsruimte niet groter zal worden, is in de afgelopen moeilijke jaren aangetoond dat bloemen en planten voor consumenten belangrijk zijn’’, aldus Tom Bijleveld van HBAG Bloemen en Planten. “De internationale concurrentie neemt toe en in een krimpende tot stabiele markt komen rendementen onder druk. Dat leidt tot meer directe samenwerking tussen producenten en handelaren en geeft daarmee marktkansen. Belangrijk is wel dat de lasten en regelgeving niet toenemen. Als overheden dat inzien, kunnen de groeimogelijkheden voor bloemen en planten worden verzilverd.” 7 februari 2014VISIE 61

MARKT EN AFZET

Dom geluk zouden we het kunnen noemen: de mindere lelieoogst afgelopen seizoen. Het

‘Het lelievak zit op

heeft het vak behoed voor een teleurgang. Als de opbrengsten normaal tot goed waren geweest had het veel slechter kunnen uitpakken. Om te voorkomen dat de balans tussen vraag en aanbod echt verstoord raakt, is het tijd om pas op de plaats te maken. Een duidelijk signaal tijdens de Leliestudiemiddag in Andijk. Evert van Zanten: ‘Markt dit jaar gered door mindere oogst’

Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: René Faas

D

e organiserende partijen CNB en Lelievereniging West-Friesland zijn er weer in geslaagd een volle bak te realiseren in het Dorpshuis van Andijk. Tijdens de jaarlijkse studiemiddag op vrijdag 24 januari memoreerde voorzitter Hans Langedijk in zijn openingswoord de onlangs overleden Marcel Kroezen. “Hij was de spin in het web bij De Jong Lelies, deed een groot deel van de in- en verkoop zelf en reisde meer dan honderd dagen per jaar. Zijn motto: de handel is een spel, maar dat spel moet wel eerlijk gespeeld worden.” Na een moment van stilte en luid applaus vervolgde Langedijk zijn betoog met een korte terugblik op het afgelopen jaar. Ook stond hij stil bij de Zembla-uitzending waarin de lelieteelt de zwarte piet kreeg. “Dan slaat de schrik je om het hart. Het incident met het ontsmette perceel, stemt je niet vrolijk en we moeten er alles aan doen om dit soort zaken te voorkomen.” Maar ook: “Laat je niet zomaar verleiden tot uitspraken tegenover programmamakers.”

teelt in Frankrijk en op het Zuidelijk Halfrond komen we uit op 1.410 hectare in 2013, een krimp van 150 hectare. Dit in combinatie met een mindere oogstopbrengst, zorgde voor minder stuks op de markt afgelopen seizoen. Was die krimp voldoende? Het maakt niet uit wat ik

EXPLODEERT

MINDER AANBOD De directeur van exportbedrijf Onings Holland, Evert van Zanten, gaf vervolgens inzicht in de lelieproductie en -afzet. “Het areaal LA’s en Aziaten schommelt de afgelopen jaren wat. Met de BKD-cijfers plus onze schattingen van de 62 • BLOEMBOLLENVISIE • 7 februari 2014

zeg, dus teelt u rustig verder”, aldus de licht sarcastische Van Zanten. Volgens de Onings-directeur is het beeld in de Oriëntals en OT’s vergelijkbaar. Met een kleine krimp kwam het totale areaal in 2013 uit op 2.690 hectare, waarvan 530 hectare op het Zuidelijk Halfrond. Dit gecombineerd met een 10 tot 15 procent mindere oogst en de nodige virusdruk zorgde ook hier voor minder aanbod. Dat is maar goed ook, want de drie grootste leliemarkten – Europa, Amerika en het Verre Oosten – kennen de nodige schommelingen.

Hans Langedijk: ‘Laat je niet zomaar verleiden tot uitspraken’

Van Zanten zoomde in op de bollenexport vanuit Nederland. De VS en Canada namen in 2012 samen 175 miljoen stuks af tegenover 184 miljoen in 2010. “Een deel van die krimp is overgenomen door de teelt in Zuid-Amerika.” De bollenexport naar Zuid- en Midden-Amerika groeide van 256 naar 280 miljoen stuks. “Ook de eigen bolproductie hier groeit, onder andere omdat Mexico een land is dat de beste broeikwaliteit wil.” Ook het Verre Oosten als afzetmarkt kent grote verschillen. Terwijl de export naar China sterk gegroeid is (van 79 miljoen stuks in 2005 naar 200 miljoen stuks in 2012), is Japan flink gekrompen (van 166 naar 105 miljoen stuks). “Die krimp zit met name in de LA’s en Aziaten”, merkt Van Zanten op. “Vietnam is wat Japan twintig jaar geleden was; de markt explodeert. In 2005 gingen er nog maar 8 miljoen Nederlandse leliebollen heen, in 2012 waren dat er 75 miljoen. Die groei houdt ech-

de pijngrens’ ter geen stand en zal naar verwachting stabiliseren.” Taiwan heeft met 40 miljoen stuks zijn piek gehad en India komt moeizaam van de grond, omdat men daar vaak kiest voor goedkopere bloemen dan de lelie. Al met al is de export naar het Verre Oosten gegroeid van 410 miljoen lelies (oogst 2010) naar 480 miljoen (oogst 2012). Dit jaar lijkt het volgens Van Zanten wel iets minder positief. “Door de koude winter en dure bloemen, neemt China naar verwachting 20 tot 25 procent minder bollen af.” Waar de export naar Amerika en het Verre Oosten (licht) groeide, laat Europa een omgekeerd beeld zien. “We zien de productie en consumptie in Europa wegzakken. Er is toenemende concurrentie van de Nederlandse broeierij. Dat is op zich niet verkeerd, maar ook de Nederlandse broeierij krimpt. Van 295 miljoen stuks in 2010 naar 270 miljoen in 2013. In totaal krimpt de Europese markt met 58 miljoen stuks naar 470 miljoen in 2012.” Van Zanten benadrukt dat alle cijfers van oogst 2012, door het wegvallen van het PT, berusten op schattingen.

NULTOLERANTIE Bij Onings constateren ze steeds meer gerichte vraag naar soorten. “Dat is lastig”, zegt Van Zanten. “Voorheen kon een bepaald ras naar zes verschillende landen, maar dat is vaak niet meer zo. Iedere markt heeft zijn eigen wensen.” Ook de virusdruk, en daarmee samenhangende fytosanitaire eisen, maken de lelie-export

Rick van Asperen: ‘Heb lef om boven het maaiveld uit te steken’ steeds complexer. Van Zanten nam SLRSV als voorbeeld. “Twee jaar geleden was het lelievak nog vrij van dit virus, nu is 20 procent besmet. Hoewel het in de broeierij geen problemen geeft, heeft China een nultolerantie opgelegd. Aangezien de toets voor 10 procent onbetrouwbaar is, valt dit eigenlijk niet te garanderen.” Van Zanten pleit ervoor dat de nultolerantie in de toekomst alleen geldt voor het plantgoed. “Anders wordt het onmogelijk China te beleveren.”

Gezien de ontwikkelingen in de afzet, de soms zeer ongunstige valutakoersen en de nog nauwelijks verbeterde economische situatie is er volgens Van Zanten reden tot zorg. “De markt is dit jaar gered door een mindere oogst, maar we zitten op de pijngrens. Het is tijd voor het lelievak om pas op de plaats te maken en meer samenwerking te zoeken. We zijn van elkaar afhankelijk en alleen samen is er een toekomst voor ons prachtige product.”

ROUTINES DOORBREKEN De middag werd vervolgd met een inleiding over de veredeling en introductie van aardappelrassen door Agrico. Tot slot ging Rick van Asperen van Egostrippen in op boeiend ondernemerschap. Veel ondernemers zijn volgens hem gewend om in vaste lijnen te denken en de schuld altijd buiten zichzelf te zoeken. “Een goede ondernemer accepteert wat er gebeurt en kijkt wat hij daar mee kan. Op het moment dat je bedreigingen ziet, zie je de mogelijkheden niet meer. Focus is niet erg, anders wordt je knettergek, maar het verkleint wel je realiteit. Denk dus niet dat jouw focus de waarheid is. Haal eens mensen binnen je bedrijf die niets van jouw branche af weten. Dat levert soms voor de hand liggende veranderingen op.” Volgens Van Asperen wil ons ego vooral gelijk hebben in plaats van dat hij nieuwsgierig gevoed is. “Dat is best stom, want elke ervaring is anders in een mensenleven. Je kunt dus niet zeggen ‘zo ging het toen, dus nu weer’. Probeer routines te doorbreken en heb lef om boven het maaiveld uit te steken.” 7 februari 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 63

ADVIES

Ammerlaan The Green Innovator uit Pijnacker heeft innovatie in de genen. Dat komt, vinden de broers Menno en Leon Ammerlaan zelf, door hun ongeduld. Menno: “Als we ergens in geloven - zoals aardwarmte - moet het ook gelijk gebeuren.” Aardwarmte is veelbelovend, maar ook veelomvattend. “We zijn blij dat de adviseurs van Flynth als sparringpartner meedenken over de financiën, de fiscale aspecten en de subsidiemogelijkheden.”

V.l.n.r. Menno Ammerlaan, Karin van der Drift, Leon Ammerlaan en Jeroen de Koning

Flynth helpt met subsidieadvies aardwarmteproject Ammerlaan Tekst en fotografie: Flynth

D

e subsidieadviseurs Jeroen de Koning en Karin van der Drift hebben de afgelopen vijf jaar de Ammerlaans intensief bijgestaan op weg naar een duurzamere manier van produceren. Van der Drift: “Ammerlaan The Green Innovator is op energiegebied echt een koploper. Ook als het gaat om samenwerking met ondernemers uit de buurt, hun uitgebreide productassortiment en kweken met een ‘zero CO2 footprint’. De EU en de overheid steunen bedrijven die innoveren en verduurzamen. Wij helpen ondernemers om optimaal gebruik te maken van de beschikbare gelden. Het gaat vaak om heel grote, ingewikkelde en kostbare trajecten. We zijn daar dagelijks mee bezig met als doel het maximale subsidierendement te halen voor het project en de ondernemer.”

KANSEN Aanleiding voor Ammerlaan om naar een andere energiebron te zoeken was de stijgende gasprijs. Leon legt uit: “Als de gasprijs met een cent toeneemt, dan verhoogt dat onze gasrekening met zo’n 20.000 euro. Dan wil je wel nadenken over een alternatief. We hadden al een WKK en hoorden veelbelovende geluiden over het gebruik van aardwarmte in Denemarken en het Verenigd Koninkrijk. Wij zagen kansen en wilden er meteen voor gaan.”

HOE HET WERKT In theorie is aardwarmte simpel: je slaat een 64 VISIE7 februari 2014

put van twee kilometer diep, pompt het warme grondwater van 70°C naar boven, je gebruikt de warmte en pompt via een tweede put het afgekoelde water weer de grond in. Maar de praktijk is weerbarstiger. Menno: “Het is nieuw, dus veel vallen en opstaan. Daardoor heeft het project ons veel meer tijd en geld gekost dan vooraf begroot. Als koploper steek je continu je nek uit. Omdat het om zulke grote bedragen gaat, kan één verkeerde beslissing je de kop kosten. Gelukkig heeft Flynth ons geholpen de risico’s te inventariseren en te zoeken naar extra financieringsmogelijkheden.”

SUBSIDIES EN BELEID Jeroen de Koning en Karin van der Drift hebben voor Ammerlaan aanvragen voor diverse Nederlandse en Europese subsidieregelingen weten te combineren. Op dat punt kunnen ondernemers - ook bloembollenkwekers en broeiers - nog veel winst halen, want er zijn maar weinig partijen die goed weten welke regelingen van toepassing kunnen zijn en hoe je die moet inpassen. De Koning: “In het geval van Ammerlaan hebben we niet alleen bestaande regelingen toegepast, we hebben ook de sub-

sidieverstrekker geholpen om de regels werkbaar te maken voor aardwarmteprojecten. Bij de regeling Marktintroductie energie-innovaties - de MEI - moest een project binnen twee jaar zijn afgerond, dat blijkt in de praktijk voor aardwarmte compleet onrealistisch. Nu heeft het ministerie van EZ de termijn opgerekt naar vijf jaar.” Karin: “Wij hebben met dit aardwarmteproject zelf ook veel kennis opgedaan, die wij weer kunnen toepassen voor onze andere klanten én delen we met onze collega subsidieadviseurs.”

OOK ENERGIELEVERANCIER De door Ammerlaan gewonnen aardwarmte wordt niet alleen gebruikt voor het verwarmen van de eigen kassen. Ook het naastliggende zwembad De Viergang, de sporthal en het fitnesscentrum, het Stanislas College Pijnacker en zes andere glastuinbouwbedrijven maken er gebruik van. Leon: “We hebben er een tweede bedrijf bij gekregen. We zijn nu naast potplantenkweker ook energieleverancier.” Daar blijft het niet bij. “Vernieuwingsdrang zit in onze aard. De plannen voor nieuwe innovatieve projecten liggen alweer klaar.”

Kennisinbreng voor uw innovatie Flynth heeft een landelijk team van subsidieadviseurs. Wilt u weten of u aanspraak kunt maken op een van de vele fiscale stimuleringsmaatregelen of subsidies op het gebied van duurzame energie, innovatie, duurzaam bouwen of personeel? Neem dan contact op met Jeroen de Koning, Karin van der Drift (079 - 347 1300) of een van hun collega’s. Kijk op www. allesoversubsidie.nl.

VASTEPLANTENVARIA

Samenwerking in vaste planten Tekst: Henk van den Berg teelten bedrijfsadvies (0252) 340301 / 06-51312207 Fotografie: René Faas

S

amenwerking heeft ons als Nederlandse tuinbouw sterk gemaakt. Erg veel zaken zijn heel goed geregeld, zelfs zo goed dat veel telers denken dat alles vanzelf gebeurt. Nu een goed jaar na het opheffen van PT schrijnend duidelijk wordt dat er gaten beginnen te vallen, wordt dit nog steeds niet door iedereen opgemerkt. Belangrijkste is denk ik dat er niemand meer verantwoordelijk is voor de algehele gang van zaken. Hoewel je over collectieve financiering kan discussiëren, wordt het nu toch pijnlijk duidelijk dat er ook niemand meer het voortouw neemt om iets te regelen. De meeste mensen wachten gewoon af tot er iets gebeurt. Als je samen iets tot stand wil brengen, zal er wel iemand op moeten staan die dit in gang zet.

REORGANISATIES Door de vele reorganisaties binnen de instanties die voorheen voor een deel afhankelijk waren van PT-gelden, wordt het voor het overgebleven personeel lastig om de zaken voor elkaar te krijgen. Niet verwonderlijk dat iemand die niet weet of hij kan blijven werken, niet altijd even scherp is. Door deze onzekerheid gaan ook veel, voor het vak belangrijke mensen met veel kennis, om zich heen kijken en veel sneller reageren op een goed aanbod van een concurrent. Hierdoor wordt het voor de overgebleven mensen bij de onderzoeksinstanties nog veel moeilijker om goede aanbiedingen te doen. Naast de

taak om de boel in stand te houden komt hier nu ook de taak van klanten winnen bij. Deze geheel nieuwe opdracht gaat natuurlijk wel ten koste van de normale onderzoekstijd. Alles bij elkaar dus nog geen winst. Op z’n hoogst gaan we straks tegen dezelfde kosten, maar met veel meer inspanning hetzelfde resultaat bereiken. Hierbij komt dan nog dat alleen degenen die hebben betaald er van gaan profiteren. De rest zal het nog een keer moeten laten doen, omdat de uitslagen niet openbaar zijn. In de toekomst kun je literatuurstudie vergeten, omdat de literatuur altijd van iemand is en dus of niet beschikbaar is of veel geld kost. Laten we hopen dat de meeste reorganisaties nu hebben plaatsgevonden en dat de rest de moed bijeen raapt om goede onderzoeksinstituten in de benen te houden en klanten te blijven vinden die onderzoek willen blijven doen. Alles wat verdwijnt is nog niet zomaar weer terug.

ACTIE ONDERNEMEN Als we het land van voorlopers willen blijven zullen we wel moeten gaan lopen. Als je stilstaat ben je zo ingehaald. Dat we het niet van de massaproductie moeten hebben is wel duidelijk. We moeten het hebben van de productinnovatie en de winst die er te behalen valt in de eerste jaren dat een product op de markt is. Tevens moeten we er altijd voor zorgen dat een product niet zo maar een product is, maar één met toegevoegde waarde, omdat wij beter weten hoe je er geld aan kunt verdienen. Wij moeten onze klanten precies kunnen vertellen wat met een dergelijk product mogelijk is. Wij moeten ons verdiepen in de grootschalige productie van een product,

puur omdat we dit dan aan onze klanten als meerwaarde kunnen verkopen. Dit is lang niet altijd kennis uit een onderzoekscentrum, maar veel meer nog de teeltkennis die we met onze eigen ervaring hebben opgedaan. Hiernaast zullen we alles moeten weten over de vele kleine gewassen die er nog voor onze telers overblijven. Ook hier geldt dat je niet voor elk gewasje individueel onderzoek kan laten doen. Alleen als de kennis over deze relatief kleine producten gedeeld wordt, kan onderzoek rendabel blijven.

NIET BANG ZIJN Als je bang bent dat er iets gestolen wordt, moet je het zo goed opbergen dat je niet de kans krijgt om er mee te werken. Als je ergens niet mee kan werken is het echter zo waardeloos dat het net zo goed gestolen kan worden. We doen geen collectief onderzoek, omdat we bang zijn dat de onderzoeksresultaten naar het buitenland gaan, terwijl we eigenlijk zouden moeten nadenken over de manier hoe we hier via onze planten geld aan kunnen verdienen. Als we zo doorgaan hoeven we inderdaad niet bang meer te zijn dat er kennis naar het buitenland gaat, simpelweg omdat er bij ons geen kennis meer te halen is. Zou het niet beter zijn om er voor te zorgen dat we gewoon voor blijven lopen en dat iedereen probeert onze kennis te stelen? Het houdt in ieder geval in dat we die kennis hebben en ook als eerste kunnen gebruiken. Als we een kenniseconomie willen zijn, moeten we er voor zorgen kennis te hebben. Als we onze klanten met onze kennis kunnen vertellen hoe zij geld aan onze planten kunnen verdienen, dan blijven ze die echt wel kopen.


TEELTADVIES

INHOUD ALGEMEEN Bemestingsplan ..............................................................66 Organischestofvoorziening Gewasbescherming Afharden Chloor-IPC

ANEMONE Stek

HOSTA Uitlopen

LAVANDULA Stekken

RODGERSIA Delen

LELIE Schubben planten ........................................................67 Katoenluis Plantgoed planten Planten en vuurbestrijding Ontsmetten schubben Plantdichtheid Aziaten en LA’s Plantdichtheid schubben Goed plantwerk levert geld op

HYACINT Virus........................................................................................68

NARCIS Vuurbestrijding

TULP Vuurbestrijding

GLADIOOL Grondontsmetting

ANEMOON

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN

ALGEMEEN

BEMESTINGSPLAN Houd bij het opstellen van uw bemestingsplan rekening met het feit dat de fosfaatnorm voor bouwland met een lage fosfaattoestand (Pw < 36 mg/l) dit jaar is aangescherpt naar 80 kg fosfaat per ha. De overige fosfaatnormen zijn gelijk gebleven. Als u geen recente bemestingsanalyse heeft, of als het Pw-getal hoger is dan 55 mg fosfaat per liter grond dan mag u niet meer dan 55 kg fosfaat per ha aanvoeren. Bij een Pw-getal tussen de 36 en 55 mg/l is de norm 65 kg fosfaat per ha. De extra fosfaatgebruiksnorm van 120 kg fosfaat voor fosfaatarm bouwland (Pw <25 mg/l) mag vanaf 2014 ook ingevuld worden met organische en dus ook dierlijke meststoffen. De bemestingsanalyse mag niet ouder zijn dan vier jaar en het monster moet door een erkend laboratorium zijn gestoken. ORGANISCHESTOFVOORZIENING Het is belangrijk op zandgronden voldoende organische stof aan te voeren om het organischestofgehalte op percelen op peil te houden. In veel gevallen is de fosfaatgebruiksnorm de beperkende factor. Heeft u geen recente bemestingsanalyse dan is het zinvol een nieuwe te nemen om inzicht te krijgen in de actuele bemestingstoestand van het perceel maar ook om te voorkomen dat het perceel automatisch in de fosfaatklasse ‘hoog’ valt. Let op dat het niet verstandig is om direct na dooi, na zware regenbuien of na grondbewerking te laten monsteren. Deze omstandigheden kunnen leiden tot een tijdelijke toename van het Pw-getal.

Rhizoctonia solani

DAHLIA Zwarte bladtop, ruwe stek

IRIS Aanvoerstadium en sierwaarde............................69

TULP Luisbestrijding in cel en kas Pokken

ALGEMEEN Voorkom resistentie Perceelskeuze N-bemesting krokus op zand Uitvoering bewaarwand Isoleren kookketels

DE TIPS OVER VASTE PLANTEN WORDEN SAMENGESTELD DOOR DE VASTEPLANTENADVISEURS VAN DLV PLANT BV, T 0172 21 28 27. 66 • BLOEMBOLLENVISIE • 7 februari 2014

GEWASBESCHERMING Besteed extra aandacht aan Botrytis in de kas. Tot het moment van schrijven (half januari) is er sprake van een zachte winter. Door de hoge temperaturen en vochtige lucht is de infectiedruk van Botrytis hoog. Zorg voor goede ventilatie, geef in de ochtend water zodat het gewas goed opdroogt en controleer het gewas regelmatig. Voer indien nodig een bespuiting uit met Teldor, Switch, Frupica of Rovral. AFHARDEN Veel vaste planten in de kas zijn deze winter erg hard gegroeid door hogere temperaturen. Probeer het gewas compact te houden door voldoende te luchten. Ook iets droger telen beperkt de groei enigszins. CHLOORIPC We hebben deze winter tot half januari te maken met relatief hoge temperaturen. Het is daarmee zoeken naar een geschikt moment voor een bespuiting met Chloor-IPC tegen onkruid. Lage temperaturen zijn ideaal voor een lange werkingsduur van Chloor-IPC. Houd als leidraad aan dat de temperatuur in ieder geval lager dan 10°C moet zijn, maar optimaal is tussen de 0 en 5°C. Daarnaast moet het gewas

goed in rust zijn. Wees dus voorzichtig met een volvelds toepassing wanneer gewasactiviteit zichtbaar is.

ANEMONE

STEK De maanden februari en maart zijn een geschikt moment om wortelstek te maken. Let op dat alleen voldoende dikke wortels worden genomen. Te fijne wortels (< 2 mm dik) rotten te snel weg. Maak een wortelstek niet langer dan 2-3 cm, zodat deze past in een cup van een stektray. Twee tot drie stukjes wortel per cup is voldoende. Zorg dat de wortels worden afgedekt met een laagje grond van twee tot drie cm. Stapel de gevulde trays op een pallet en zet deze ingeseald weg in de loods. Let op dat de wortelstekken tijdig van elkaar worden gezet als deze beginnen uit te lopen.

HOSTA

UITLOPEN Hosta die al enkele weken beneden 0°C is bewaard, moet niet meer te lang aan temperaturen boven 0°C worden blootgesteld. Als dit wel gebeurt gaan de neuzen onherroepelijk uitlopen. Zelfs wanneer de planten daarna weer in de cel bij -2°C worden gereden, is het uitlopen niet meer te stoppen. Er kan dan gedurende de bewaring broei ontstaan waardoor de partij waardeloos wordt. Bewaar Hosta daarom totdat alle handelingen aan het product zijn verricht net boven 0°C.

LAVANDULA

STEKKEN Januari en februari zijn geschikte maanden om winterstek te maken van Lavandula. Het stekmateriaal dient van moerplanten te worden genomen die buiten staan. Verwond de stekken niet en gebruik eventueel een lichte concentratie stekpoeder. Plaats de stekken in een vorstvrije kas onder tunneltjes van doorzichtig plastic of onafgedekt. De laatste methode wordt steeds meer gebruikt, omdat het stek zeer gevoelig is voor Botrytis en de verdamping in de wintermaanden toch beperkt is.

RODGERSIA

DELEN Februari is de tijd om Rodgersia door scheuren te vermeerderen. Snijd de pollen door en pot de neuzen op. Deze kunnen eventueel opgestapeld in kisten worden weggezet, totdat de neuzen uitlopen. Op dat moment moeten de potten worden uitgezet. Om te vervroegen, kunnen de planten worden aangetrokken.

LELIE

SCHUBBEN PLANTEN Plant schubben bij voorkeur voor half april. Plant in de kustprovincies vanaf eind februari en in het zuiden en oosten van het land begin april in verband met kans op nachtvorstschade. Planten voor een goede opbrengst kan als de schubben voldoende kou hebben gehad. Aziatische hybriden hebben acht weken kou nodig, Longiflorums drie weken en Oriëntalhybriden negen tot twaalf weken. De kou heeft een grote invloed op de uiteindelijke opbrengst. De kou kan in de koelcel (2 tot 5°C) of in de grond worden gegeven. Ook een combinatie van beide is mogelijk. De combinatie geeft de mogelijkheid om de schubben zo vroeg mogelijk te planten. Voorwaarde is dat de warmtebehandeling en de vier weken 17°C voor 15 februari zijn voltooid. Dit lukt bij Aziatische hybriden, Longiflorums en LA’s. Als de warmtebehandeling later is afgelopen, is het beter om de kou volledig in de koelcel te geven en pas na afloop ervan te planten. Als toch direct wordt geplant, is de kans groot dat de grondtemperatuur niet lang genoeg voldoende laag blijft. Hierdoor komen de schubben erg laat, traag en ongelijk op. Plant de schubben circa 5 cm diep. KATOENLUIS Om katoenluis op het veld te bestrijden is een dompeling in Admire of Kohinor belangrijk. Admire of Kohinor is een systemisch werkend middel dat via de wortels naar het blad gaat. Admire of Kohinor voorkomen virusoverdracht nauwelijks. Oliebespuitingen in combinatie met een pyrethroïde blijven daarom nodig. Daarnaast moet bij toepassing van deze middelen bloei van het gewas worden voorkomen. Vooral na het koppen kunnen alsnog katoenluizen in het gewas komen. Bestrijding is dan mogelijk met Plenum, Tepekki, Calypso of Gazelle. Als Admire is gebruikt in de bolontsmetting zijn Calypso en Gazelle uit oogpunt van resistentie minder gewenst. Advies: • Voeg aan het ontsmettingsbad 40 gr per 100 l water Admire of Kohinor toe; • Vul het bad bij met 50 gr per 100 l water Admire of Kohinor om de concentratie in het bad op peil te houden; • Vul het bad regelmatig bij; • Houd het bad constant in beweging, ook als er niet wordt ontsmet. PLANTGOED PLANTEN De beste planttijd voor lelies is in het westen van Nederland de maand maart. In het zuiden en oosten van het land is april beter. Eerder planten geeft een vroege opkomst en meer kans op nachtvorstschade, vooral in het oosten en het zuiden van het land. Later planten dan maart/april geeft opbrengstvermindering. Vanzelfsprekend moet de conditie van de grond goed zijn.

Plantdiepte De beste plantdiepte voor plantgoed is acht tot tien cm losse grond op de bollen. Dieper planten kost opbrengst aan leverbaar. Ondieper planten geeft wel meer opbrengst maar daar staat tegenover dat de stengelbollen fijner zijn en er meer kans is op schade door bemesting en gewasbeschermingsmiddelen. De bollen zijn tevens gevoeliger voor droogte. Bij de oogst zijn er meer problemen bij het stelen trekken en er is vanwege een hoge temperatuur op bolniveau meer kans op doorwas. Om een goede verdeling van de bollen te krijgen, is het van belang niet te hard te rijden. Door het ‘shaven’ van de wortels rollen de bollen gemakkelijker, waardoor het plantbeeld ook regelmatiger is. Voorkom dat de bollen op “dotjes” worden geplant. Dit kost opbrengst en levert geen mooie ronde bollen op. De plantcapaciteit wordt sterk beïnvloed door de organisatie rondom het planten.

PLANTEN EN VUURBESTRIJDING Er zijn flinke verschillen in gevoeligheid voor vuur binnen de verschillende groepen lelies. Door hiermee rekening te houden in het plantschema, liggen er mogelijkheden om de vuurbestrijding efficiënter uit te voeren. Plant vuurgevoelige cultivars zoveel mogelijk bij elkaar. Maak als dit mogelijk is een plantschema waarbij vuurgevoelige cultivars op een kavel komen te staan en minder gevoelige cultivars op een ander perceel. Gebruik Oriëntals eventueel als afscheiding. Realiseer u dat dicht geplante lelies gemakkelijker in het vuur lopen dan lelies die wat ruimer staan. ONTSMETTEN SCHUBBEN Voor het ontsmetten van lelieschubben gelden de volgende adviezen. Ontsmet cultivars in een van de volgende combinaties: • 0,5% captan 546 g/l + 0,3% prochloraz 450 g/l + 1% Topsin M; • 1,5% Securo + 0,2% prochloraz 450 g/l + 1% Topsin M. Voeg, om een aantasting van luis te beperken, 0,04% Admire of Kohinor toe. Vul Admire of Kohinor met 0,05% aan. Opmerkingen: • Maak een ontsmettingsbak 24 uur van tevoren aan; • Houd het bad goed in beweging; • Het eerste bad is het goedkoopst;

• Voeg middelen op basis van prochloraz als laatste toe aan het bad om een goede oplossing te krijgen; • Vul het bad regelmatig bij en gebruik dan 1,25 keer de uitgangsconcentratie van prochloraz; • Topsin M bestrijdt Fusarium niet altijd evengoed in verband met resistentie; • Bij Fusariumproblemen kan 0,2% Rudis in plaats van prochloraz overwogen worden, Rudis is wel scherper dan prochloraz. Rudis aanvullen met 1,25 maal de uitgangsconcentratie. PLANTDICHTHEID AZIATEN EN LA’S De ene lelie groeit beter bij een hogere plantdichtheid dan de andere. Let daarom op de volgende zaken: • Plant vuurgevoelige rassen bij voorkeur niet te dicht. Hoe dichter planten des te meer kans op vuur; • Plant op humusarme zandgronden dichter dan op humushoudend zand, zavel- en kleigronden; • Plant cultivars, waarvan de prijs per maat weinig verschilt, dichter dan cultivars waar tussen de maten grote verschillen zitten; • Hoe dichter men plant, des te minder is de kans op virusverspreiding, doorwas en onkruid; • De plantdikte beïnvloedt de maat van de te oogsten bollen; • Plant op 1,80 meter 3% meer plantgoed; • Uit het opbrengstonderzoek is gebleken dat een goede maatsortering extra geld oplevert. Plantdichtheid adviezen eenjarige teelt

Aantal st. per ha 1,50 m spoorbr.

8 - 10 cm

700.000

6 - 8 cm

1.000.000

4 - 6 cm (leverbare teelt) 1.000.000 4 - 6 cm (plantgoed teelt) 1.400.000

1.000.000 1.400.000

PLANTDICHTHEID SCHUBBEN Voor een goede groei van de bolletjes op schub is een plantdichtheid van circa 2.500 bolletjes per RR2 bij Oriëntals en van circa 4.000 bolletjes bij Aziaten, LA-hybriden en Longiflorums de gewenste hoeveelheid. Hoeveel schubben dit zijn, hangt af van het aantal bolletjes dat zich op een schub heeft gevormd. Hanteer een plantdichtheid van schub van circa 2.000 bolletjes per RR2. Tel eerst een monster schubben, en bepaal aan de hand van het aantal bolletjes dat er gemiddeld op zit, hoeveel schubben er per RR2 moeten worden geplant. Een grove maat die nogal eens gehanteerd wordt is één gaasbak of leliekrat per RR2. GOED PLANTWERK LEVERT GELD OP Behalve de plantdichtheid zijn ook een gelijke plantdiepte en gelijkmatig planten belangrijk. Snel planten is niet zo’n kunst, maar het komt 7 februari 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 67

TEELTADVIES de verdeling beslist niet ten goede. Vaak komen er dan een aantal bolletjes dicht bij elkaar te liggen (‘dotjes’), waarvan de groei minder is dan van ‘losliggende’ bolletjes. Ook bij de oogst zijn dergelijke ‘dotjes’ moeilijk te verwerken. Bij de vierregelteelt moet de plantveur zeker vijftien cm zijn en bij een vijfregelteelt tien tot twaalf cm. Als op 1,50 m wordt geplant, ga dan niet verder dan een meter bedbreedte. Plant de zijkanten van het bed wel 10-15% dikker om een gelijkmatige groei van de bollen over het hele bed te realiseren.

HYACINT

VIRUS Viruszieke planten kunnen gezonde planten ziek maken door overdracht via luizen. Naast blad of steelverkleuring is er ook sprake van een behoorlijke opbrengstvermindering door deze ziekte. Zieke planten groeien 10-15% minder dan gezonde planten. Voor een goede oogst is een gezond gewas noodzakelijk. Gebruik daarom zo gezond mogelijk uitgangsmateriaal en selecteer het opgeplante materiaal nauwkeurig. Plant uw gezonde bollen niet in de buurt van aangetaste partijen. Vliegende luizen kunnen het virus gemakkelijk tien meter verder overbrengen. Verwijder de zieke planten zo vroeg mogelijk in het seizoen en zorg dat de luizen de zieke planten niet kunnen aanprikken. Begin met spuiten tegen virusverspreiding wanneer vanaf half april warme dagen verwacht worden en ga door met spuiten zolang er nog groene planten staan of tot tien dagen voor het rooien.

NARCIS

VUURBESTRIJDING Voer tegen bladvlekkenziekte, Engels vuur en smeul te velde enkele bespuitingen uit. De doseringen zijn per ha: 2,0 liter Allure of Mirage Plus of 0,8 liter Shirlan. Voor de bestrijding van Stagonosporopsis gaat de voorkeur uit naar Mirage Plus of Allure. Spuit kort voor de bloei, tijdens de bloei en kort na de bloei. Spuit de gevoelige cultivars ook na de bloei, afhankelijk van de weersomstandigheden. Engels vuur is alleen preventief te bestrijden! Bij risico’s op een aantasting van Engels vuur na de bloei, bijvoorbeeld bij een periode van warm, vochtig weer en zeker voor het strijken, één à twee keer spuiten met één van de bovengenoemde middelen.

TULP

VUURBESTRIJDING De sporen van vuur (Botrytis tulipae) verspreiden zich al vroeg in het voorjaar door de lucht. Onder vochtige omstandigheden kunnen ze onbeschermde tulpenplanten al vanaf opkomst aantasten. Als vuistregel geldt dat bij een bladlengte van ongeveer vijf cm begonnen wordt met de eerste bespuiting tegen vuur. Voorkomen en bestrijden • Bespuitingen tegen het zogenoemde grond68 • BLOEMBOLLENVISIE • 7 februari 2014

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN vuur hebben geen nut op percelen waar al langer dan twee jaar geen tulpen hebben gestaan; • Voorkom een vuuraantasting door stekers in het perceel en opslag van tulpen op percelen in de buurt kort na opkomst te verwijderen; • Als u veel last heeft van stekers moet u het gewas wekelijks beschermen met een vuurbestrijdingsmiddel. Omdat u geen infectiekans mag missen, moet u wekelijks spuiten; • Spuit afhankelijk van de groei en de weersomstandigheden. Alleen als het blad nat is kan Botrytis de plant infecteren. Zorg dus dat u voor een regenachtige periode spui. Een vuurwaarschuwingssysteem is hierbij een belangrijk hulpmiddel; • Door hagel of nachtvorst ontstaan er invalspoorten voor de vuurschimmel, een bespuiting is dan noodzakelijk; • Beperk het aantal middelen tot een basismiddel met een ander sterk middel om hoge infectiekansen het hoofd te bieden; • Spuit met als basismiddel: 0,4 liter Shirlan, 1,5 liter Mirage Plus, 1,5 liter Allure of 2,5 kg of 4,5 liter mancozeb per hectare voor een beschermingsduur van zeven dagen; • Als specifiek middel heeft u de keuze uit onder meer Kenbyo, Flint, Collis, Rudis of Folicur. Gebruik voor een bescherming van zeven dagen 0,5 l Collis, 0,4 kg Kenbyo, 1 l Spirit, 0,25 kg Flint, 0,4 l Rudis of 0,35 l Folicur SC. Opmerking Op zandgronden zijn middelen op basis van maneb/mancozeb verboden in grondwaterbeschermingsgebieden en in de Bloembollenstreek. Voor 1 april mogen deze middelen ook niet op de overige zandgronden in voorjaarsbloeiende gewassen worden gespoten.

GLADIOOL

GRONDONTSMETTING Voor de grondontsmetting in de teelt van gladiolen is metam-natrium (onder meer Monam Cleanstart) beschikbaar. Dit middel heeft onder meer de volgende werking: • Redelijk tegen droogrot; • Matig tegen ratelvirus; • Redelijk tegen kurkstip; • Nevenwerking tegen zaadonkruiden. Toepassing: Grondtemperatuur minimaal 7°C, bij voorkeur 10-15°C op redelijke droge grond. Onder natte omstandigheden valt het effect tegen. In de praktijk wordt metam-natrium vaak ingespit. Bij een voorjaarstoepassing heeft dit de voorkeur. Dosering: 600 - 750 liter/hectare. Tegen droogrot bij kleinbloemige gladiolen 1.000 liter/hectare en bij grootbloemige gladiolen 750 liter/ hectare. De werking verbetert door de grond na toepassen af te dekken met plastic. Het middel werkt het gunstigst in zaaiklare, goed aangerolde grond. Er mogen geen harde

lagen of kluiten in voorkomen. Als algemene regel geldt dat de grond bij een bodemtemperatuur van 10°C of hoger acht tot tien dagen na ontsmetting kan worden bewerkt om de nog resterende gassen te laten ontwijken. Bij een bodemtemperatuur lager dan 10°C is het beter deze grondbehandeling tot minimaal drie weken na de ontsmetting uit te stellen. Na het injecteren is voor akkerbouwgrond geen aparte grondbehandeling tegen bodeminsecten noodzakelijk. Bij gescheurd grasland is dit wel noodzakelijk. Metam-natrium is in grondwaterbeschermingsgebieden toegelaten. Een grondontsmetting moet van tevoren bij Dienst Regelingen gemeld worden. Een tuinkersproef is noodzakelijk om vast te stellen of het middel uit de grond verdwenen is.

ANEMOON

RHIZOCTONIA SOLANI Bij een aantasting door Rhizoctonia solani stagneert direct na opkomst de groei en verwelken de blaadjes. Op de ondergrondse delen van blad en bloemstelen zijn iets ingezonken plekjes te zien die lijken op vreterij. Soms komen de aangetaste planten niet op. De knol en de wortels worden niet aangetast, zodat de planten zich later in het groeiseizoen kunnen herstellen. In de bovenste grondlaag komen veel schimmeldraden voor, die bij het uit de grond trekken van de blaadjes vooral zichtbaar worden door de aanhangende zandkorrels. De ziekte kan zich gedurende het gehele seizoen pleksgewijs snel uitbreiden. Bestrijding Spuit tijdens het planten met bijvoorbeeld 14 l Rizolex + 3 l Monarch of 6 l Amistar/Mirador per ha of frees deze middelen 4 cm diep in.

DAHLIA

ZWARTE BLADTOP, RUWE STEK Onder te vochtige omstandigheden in de oplegruimte kan de groei van de stekken stagneren en krijgen de stekken zwarte bladtoppen of worden ruw. Bij zwarte bladtoppen worden de topjes van de bladeren voor het plukken plotseling glazig en vervolgens zwart. Dit verschijnsel treedt alleen op onder warme en zeer vochtige omstandigheden. Bij ruwe stek zijn de blaadjes misvormd en is het oppervlak van de stengel iets ruw en soms lichtbruin. De stek ziet er propperig uit. Dit treedt vooral op in het

begin van de stekperiode als de opleggrond te nat en de luchtvochtigheid te hoog is. Lucht de ruimte bij het zien van de eerste verschijnselen en geef minder water.

IRIS

AANVOERSTADIUM EN SIERWAARDE Het oogststadium speelt een belangrijke rol bij het openkomen van de irisbloemen op de vaas. Onrijp geoogste bloemen komen niet of nauwelijks open. Het aanvoeren van voldoende rijpe irissen op de veiling is dan ook belangrijk. Voldoende rijp zijn de bloemen als ze een punt van 3 cm hebben. Onder de punt wordt verstaan de totale lengte van het gekleurde deel van de bloemknop. Het open komen van de bloemen van ‘Blue Magic’ wordt aanzienlijk verbeterd door de kastemperatuur 5 tot 7 dagen voor de oogst (als de bloemknoppen zichtbaar zijn) wordt verlaagd tot 13°C. Natuurlijk bepaalt niet alleen de bloemknop de kwaliteit van de bloem. Zet daarom de bloemen op gekoeld water in de koelcel en houd de temperatuur in de cel op 2°C. Koel niet dieper om teleurstelling bij de consument te voorkomen. Voorbehandelen Het voorbehandelen in Chrysal BVB verbetert de houdbaarheid van de bloemen aanmerkelijk. Als de stelen na het bijsnijden direct in een oplossing met BVB gezet worden, komt bovendien een groter percentage bloemen open. Er zijn diverse methoden van werken mogelijk: van kort voorwateren tot een langdurige behandeling tijdens transport. Zorg dat er voldoende werkzame stof in de stelen trekt. Als de bloemen op een BVB-oplossing aangevoerd worden, dient dat vermeld te worden bij het veilen. In te rauw geoogste stelen heeft BVB onvoldoende effect. De houdbaarheid is dan vergelijkbaar met rijp geoogste onbehandelde stelen.

TULP

LUISBESTRIJDING IN CEL EN KAS

Spuit in de kas indien nodig afwisselend met bijvoorbeeld Actara, Gazelle of Calypso. POKKEN Zacht en donker weer is ideaal voor het optreden van pokken. Voorkom een aantasting door: • Stekers en andere aangetaste planten zo snel mogelijk te verwijderen; • Het gewas droog te houden; • Stimuleer de verdamping en voorkom daardoor een dood klimaat; • Kort na het inhalen een keer te spuiten met een vuurbestrijdingsmiddel; • Foggen met een toegelaten fungicide.

ALGEMEEN

VOORKOM RESISTENTIE Botrytisschimmels zijn in staat snel resistentie te ontwikkelen tegen sommige vuurbestrijdingsmiddelen zoals Kenbyo, Flint, Rudis, Folicur en Frupica. Hiervan behoren Kenbyo en Flint tot dezelfde groep (de strobilurinen), en Rudis en Folicur ook tot dezelfde groep (de triazolen). Om zo lang mogelijk van de goede werking van deze middelen te kunnen profiteren is het van belang een goede resistentiestrategie op het bedrijf toe te passen. Dit kan door de genoemde middelen niet meer dan maximaal een derde van het aantal bespuitingen tegen vuur in te zetten. Combineer deze middelen altijd met een basismiddel. Gebruik hiervoor mancozeb of Shirlan. In de middelen Allure en Mirage Plus zitten al twee werkzame stoffen waardoor het toevoegen van een basismiddel niet nodig is. Wissel bijvoorbeeld het gebruik van Flint af met Folicur (andere groepen), en niet Flint met Kenbyo (dezelfde groep). Door de middelen goed te combineren is een goed resultaat te behalen en beperkt gebruik voorkomt een vroegtijdig wegvallen van een van de middelen. Mancozeb mag niet voor 1 april op humusarme zandgronden worden gespoten. In de Bloembollenstreek zijn de middelen totaal verboden. Mancozeb mag maximaal acht maal in een seizoen worden gespoten. PERCEELSKEUZE Bolgewassen kunnen aangetast worden door diverse plantenparasitaire aaltjes die in de bodem van een perceel aanwezig zijn. Welke aaltjes en welke aantallen schadelijk zijn hangt onder meer af van het gewas, de grondsoort en het organischestofgehalte. Laat van elk perceel dat u van plan bent om te huren een grondmonster onderzoeken op plantenpara-

Luizen komen veelal pleksgewijs voor. Meestal op plaatsen met tocht, zoals bij deuren of lekken in de kas. Op het blad aanwezige luizen veroorzaken groengele vlekjes. In een later stadium gaat het blad bobbelen. Bestrijding: Verwijder de planten als er slechts enkele planten zijn aangetast. Een bestrijding is niet nodig.

SAMENSTELLING: DLV BLOEMBOLLEN EN BOLBLOEMEN. NADERE INFORMATIE: DLV TEAM HILLEGOM 0252 68 85 41

sitaire aaltjes. Laat het grondmonster uitbroeden voor een betrouwbaar resultaat. De aaltjes in de wortelresten worden dan ook meegenomen. Het laboratorium geeft bij de uitslag een algemeen advies. Voor een specifiek advies kan u contact opnemen met uw adviseur. NBEMESTING KROKUS OP ZAND Het gewas krokus heeft relatief weinig stikstof nodig. Verdeel de stikstofbemesting regelmatig over de maanden februari, maart en begin april. Verdelen in drie giften is meestal voldoende. Dat betekent dat de giften relatief klein zijn, ongeveer 27 kg zuivere N per keer. Dat komt overeen met 100 kg KAS per ha. Wanneer de stikstofbemesting over twee giften verdeeld wordt, is de kans op een stikstoftekort door uitspoeling groter. UITVOERING BEWAARWAND Vanuit de Meerjarenafspraak Energie is onderzoek gedaan naar het drogen en bewaren van bloembollen. Dit onderzoek resulteerde in de volgende aanbevelingen: • Afronding van de uitblaasopeningen van de wand. Dit geeft een lagere weerstand waardoor er meer lucht beschikbaar is; • Afgeschuinde balken en smalle bodemplanken geven een betere luchtverdeling in de kist; • Optimaliseer de systeemwand, soms geeft bijvoorbeeld een schans onder in de wand een betere luchtverdeling; • Dek de bovenste palletkisten af met een plaat. Aan de zijkant van de plaat moeten dan wel luchtopeningen zitten van het juiste formaat om de lucht af te voeren. Dit verbetert de luchtverdeling over de verschillende lagen. Nadeel is dat de platen erop leggen en eraf halen extra handelingen zijn; • Ventileren met gebruikmaking van een ethyleenanalyser. Door pas te ventileren als de hoeveelheid ethyleen in de cel bij de schadegrens komt, wordt veel gas bespaard. Houd wel de temperatuur en RV in de gaten; • Schaf bij nieuwbouw gelijkstroommotoren aan. Hiermede kunt u de gewenste hoeveelheid lucht perfect regelen. Uiteindelijk kunt u tot 70% energie besparen. ISOLEREN KOOKKETELS Door de kookketel te isoleren bespaart u niet alleen energie, maar wordt ook de gelijkmatigheid van de watertemperatuur groter. Vooral bij een kleine pompcapaciteit en bij buiten koken is dit belangrijk. Het temperatuurverschil in het midden en aan de kanten bedraagt bij een ongeïsoleerde ketel toch vaak een paar tienden van een graad. Plaats tijdelijk (i.v.m. doorroesten) een paar losse isolatieplaten tegen de grote rechte vlakken, dit is snel en simpel uit te voeren. Laat uw kookketel doormeten om zicht te verkrijgen op de temperatuurverdeling in de ketel. Een aanpassing van de kooktijd, eventueel van de temperatuur en/of de pompcapaciteit kan nodig zijn. 7 februari 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 69

AGENDA Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

tie: café-restaurant De Roode Leeuw – Venhuizen.

7 en 8 februari Bloembollen Vakdagen Flevoland plus AgriBeurs. Locatie: Profyto-hallen, Graaf Florislaan 42, 8312 AX Creil. Tijden: 7/2 van 10.00 tot 22.00 uur, 8/2 van 10.00 – 17.00 uur. Meer info: www. bloembollenvakdagenflevoland.nl

12 februari Leliedag. Organisatie: KAVB en Regionaal Onderzoek Lelieteelt (ROL). Meer info: www. kavb.nl

Open kas mts. Mellema-Versteeg t.g.v. Bloembollen Vakdagen Flevoland. Locatie: Klutenweg 39 - Creil Tulpenkeuring Breezand. Locatie: Museum Oud Anna Paulowna, Zandvaart 5 – Breezand. Overige keuringen: 14 en 15/2. Tijden: vrijdag van 16.00 – 21.00, zaterdag van 09.00 – 15.00 uur Tulpenkeuring Niedorp. Locatie: Triflor BV, Tulpenkade 1 – Oude Niedorp. Laatste keuring: 15/2. Tijden: vrijdags van 12.00 – 21.00 uur, zaterdags van 10.00 – 16.00 uur 7 februari 5e tulpenkeuring Wervershoof. Locatie: Cultureel centrum De Schoof, Dorpsstraat 69 - Wervershoof. Overige keuringen: 14/2 en 21/2. Tijden: 19.00 – 21.00 uur 9 februari Sneeuwklokjesgala. Organisator: Gerard Oud – Andijk. Locatie: Botenbouwer Claassen, Kalverringdijk 40 - Zaanse Schans Tijden: 10.00 tot 17.00 uur. 10 februari 2e tulpenkeuring Zuidwest Nederland. Locatie: Mol Agrocom, Energiebaan 15 – Oude Tonge. Tevens bloembollenavond Mol Agrocom. Datum 3e keuring nog niet bekend 11 t/m 13 februari Tuinbouw Relatiedagen Gorinchem 2014. Locatie: Evenementenhal – Gorinchem. Tijden: 13.00 – 21.00 uur. Meer info: www.evenementenhal. nl/gorinchem 11 februari 2e tulpenkeuring Creil. Locatie: ’t Poortershuys, Graaf Florislaan 24 – Creil. Overige keuringsdata: 18 en 25/2. Tijden: 18.00 – 20.30 uur

5e tulpenkeuring Stede Broec. Locatie: Koel- en preparatiebedrijf CNB, Veilingweg 1 – Bovenkarspel. Tijden: 17.00 – 21.00 uur, prijsuitreiking 21.30 uur 13 t/m 15 februari Marktbroeishow Hybris. Locaties: Borst Bloembollen en Triflor. Tijden: 13/2 van 13.00 – 18.00 uur, 14/2 van 10.00 – 20.00 uur en 15/2 van 10.00 – 18.00 uur 14 t/m 17 februari 81ste Lenteflora. Locatie: PPO- Lisse. Tijden: 14/2 19.00 – 21.00 uur, 15 en 16/2 10.00 – 17.00 uur en 18/2 10.00 – 15.00 uur. Meer info: www. lenteflora.nl 14 februari Jubileumviering Hybris. Locatie: Borst Bloembollen bv – Obdam. Aanvang 20.00 uur 15 en 16 februari Tulpenkeuring Lenteflora – Lisse (voor bezoekers). Tijden: 10.00 – 17.00 uur Open huis kwekerij Gerard Oud. Locatie: Gedeputeerde Laanweg 64 - Andijk 15 februari Reünie Middelbare Tuinbouwschool Aalsmeer. Locatie: Wellantcollege MBO Aalsmeer, Linnaeuslaan 2 in Aalsmeer. Tijden: 16.30 – 21.00 uur. Aanmelden oud-leerlingen via www.reuniemiddelbaretuinbouwschool.nl. Tulpenkeuringswedstrijden DriebanFlora. Tijden: Jeugd 15.30 uur, senioren 19.00 uur 20 t/m 23 februari Vaktentoonstelling bloembollen. Locatie: Proeftuin Zwaagdijk. Tijden: do 20/2 en vr 21/2 13.00-21.00 uur (alleen vakgenoten), za 22/2 en zo 23/2 10.00-16.00 uur (vakgenoten plus medewerkers/gezinsleden). Meer info: www. vaktentoonstelling.nl

21 februari Thema-avond Vaktentoonstelling bloembollen i.s.m. met Flynth/Rabobank plus spreker. Locatie: Proeftuin Zwaagdijk. Aanvang: plm.17.00 uur met maaltijd en aansluitend programma. Aanmelden verplicht 27 februari tot 2 maart Bloemenshow Stede Broec. Thema: ‘Verbinden’. Locatie: Trefferszaal Verenigingsgebouw Bovenkarspel. Meer info: Trude Buysman (0636171778), e-mail: [email protected] 27 februari t/m 3 maart Lentetuin Breezand. Thema: ‘Lentetuin goes Down Under’. Locatie: ZAP-complex – Breezand. Meer info: www.lentetuinbreezand.nl 27 februari 3e tulpenkeuring Kennemerland, incl. inleiding gemeenschappelijk landbouwbeleid . Locatie: De Waard, Duinweg 3a – Castricum 6 maart KAVB-ledendag. Locatie: Amsterdam ArenA. Tijden: 14.00-16.30 uur. Aanmelden verplicht. 7 t/m 9 maart Bloemrijk Schagen. Organisatie: KAVB afd. Harenkarspel, Wat Bezielt Schagen, Espeq, Clusius College, Groei & Bloei 19 t/m 21 maart FloraHolland Seasonal Trade Fair. Locatie: FloraHolland - Naaldwijk 19 maart Carrièredag HAS Hogeschool. Tijden: 10.00 – 15.00 uur. Meer info: www.hashogeschool.nl/ carrieredag2014 20 maart t/m 18 mei Keukenhof – Lisse. Thema: ‘Holland’. Openingstijden: 08.00 – 19.30 uur (kassa’s 18.00 uur) Bol-op-potshow Keukenhof. Locatie: Willem-Alexander Paviljoen 20 maart t/m 4 mei Amaryllisshow Keukenhof. Locatie: WillemAlexander Paviljoen Buitenland

12 t/m 16 februari 20 en 21 februari Tweedaagse retailsafari Londen. Organisatie: KAVB-Jong! en Consumerview. Meer informatie of aanmelding: Stan van Oers (tel. 0252-536 950, [email protected])

DriebanFlora 2014. Thema: ‘Kunstgrepen’. Loca70 • BLOEMBOLLENVISIE • 7 februari 2014

20 februari Thema-avond Vaktentoonstelling bloembollen i.s.m. met CNB/Hobaho plus gastspreker. Locatie: Proeftuin Zwaagdijk. Aanvang: plm.17.00 uur met buffet en aansluitend programma. Aanmelden verplicht

18 t/m 20 februari Salon du Végétal – Angers (Frankrijk). Meer info: www.salonduvegetal.com 21 februari Bloembollenseminar Polen. Locatie: Nederlandse ambassade – Warschau. Tijden: 11.00 – 16.00 uur. Meer info: fl[email protected] Aanmeldingen voor deze agenda: [email protected]

SERVICE

STIGAS tips • TEKST : MARCEL VAN DIEPEN, STIGAS ALKMAAR

Stof Door steeds meer agrariërs wordt stof als een serieus probleem ervaren en dat is niet onterecht. Stof is onder te verdelen in grof stof en fijn stof. Grof stof is in het algemeen het stof dat zichtbaar is en dat bij inademing door het bovenste gedeelte van de luchtwegen wordt afgevangen. Dat is wat de zakdoek zwart doet verkleuren bij het snuiten. Het levert niet zo gauw gezondheidsschade op. Maar waar grof stof is, is vaak ook fijn stof. Fijn stof is meestal niet zichtbaar, komt tot diep in de longen en vormt een verhoogd risico. Longen raken op lange termijn beschadigd. Er zal littekenweefsel ontstaan, waardoor de longen steeds slechter gaan werken. De combinatie van roken en stof versterkt elkaar. In de bloembollensector is er veel klei- en zandstof. Dit bestaat voor een groot gedeelte uit kwarts. Kwarts is een kankerverwekkende stof. De grenswaarde van de maximale dagelijkse dosis is snel bereikt. Ook kan er blootstelling zijn aan organisch stof, zoals schimmelsporen en endotoxinen. Die kunnen allergische reacties en ook blijvende gezondheidsschade met zich mee brengen. De meeste aardappelverwerkingsbedrijven zijn serieus aan de slag gegaan om de blootstelling aan stof te minimaliseren door onder andere te werken in leeskamers met overdruk. Op sommige bloembollenbedrijven tref ik soms een afzuiginstallatie aan met maar een zuigmond, bij de sorteermachine. Op alle plaatsen waar bollen vallen of rollen ontstaat stof en zeker ook aan het begin van de lijn. Gelukkig is er op steeds meer bedrijven afscherming geplaatst op de plaatsen waar de bollen op de band worden gestort. Binnen die afscherming wordt een onderdruk gecreëerd waarmee heel veel stof meteen wordt afgevoerd. Soms wordt er (tijdelijk) gebruikgemaakt van verplaatsbare afzuiginstallaties, waarbij de stofzakken in de verwerkingsruimte zijn geplaatst. Hiermee wordt grof stof afgevangen, maar het fijnstof wordt door de fijnmazige zakken de ruimte ingeblazen. Het fijne stof is al gauw als een soort cementstof van de rand af te vegen. Er zijn gelukkig inmiddels betere versies in de handel. Wanneer gespoelde of bevochtigde bollen worden verwerkt, is er natuurlijk ook aanzienlijk minder stof, maar dat is lang niet altijd mogelijk. Bovendien zal ook dan de vloer stoffig worden en wervelt het stof op wanneer de heftruck eroverheen rijdt. Het is belangrijk dat de vloer juist in de drukke periode dagelijks wordt schoongemaakt. Op veel bedrijven wordt hiervoor nog de bezem gebruikt, maar dat is alleen maar stof verplaatsen en met name fijnstof de lucht in werken. Gebruik hiervoor een goede bedrijfsstofzuiger met een fijnstoffilter. Nat schoonmaken zou het beste zijn, maar is praktisch niet haalbaar. Als laatste middel wordt er nog wel eens een stofkapje gebruikt. Meestal is dit een goedkoop, zogenaamd P1-masker (ook wel keienvanger genoemd), wat alleen wat grof stof tegenhoudt, maar het gevaarlijke fijnstof doorlaat. Kies in zo’n geval voor minimaal een P2-masker (met twee elastieken) en liefst met een uitademventiel. Het beste is een masker met aanblaasunit en daarop P3-filter(s). Voor nadere informatie kunt u bellen naar Marcel van Diepen (06-20140798), mailen naar: [email protected], ga naar de vernieuwde site van Stigas: www.stigas.nl of bel 071-5689000.

Kijk voor het ’Laatste Nieuws’ op

GLAD IJS Eieren Al een poosje loop ik op eieren. Welke weet ik niet, want je hebt batterijeieren, vrije uitloop, scharrel, bio en nog een paar varianten. Je zou bijna zelf wat kippen nemen, dan weet je wat je hebt, edoch, daar moet ook een haan tussen. Ik hoor de naaste buren al, dat wordt dus nooit wat. Nu is dat lopen meer figuurlijk bedoeld en dat moet je niet te lang doen. Krijg je een rommelig hoofd van. Dus ben ik maar eens te rade gegaan bij mijn alter ego. Die is tenslotte jarenlang voorzitter geweest van de productgroep Lelie en nog wat aanverwante zaken. Gelukkig stond hij open voor mijn overpeinzingen en gedachtespinsels. Ik knijp ‘m namelijk als een ouwe dief. Bij die hele discussie over het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de lelieteelt hebben we het namelijk alleen over de bollen. Maar als dat rugzakje van “gif” aan de leliebollen blijft hangen, dan hoeft er maar iets te gebeuren en het slaat over op de bloemen. Dan wordt de leliebloem een gifbloem. Daar kan je slapeloze nachten van krijgen, immers 95 procent van de bollenteelt wordt uiteindelijk als snijbloem verhandeld. We zitten al jaren in de verdediging. Onze voormannen roepen vaak dat alles eenzijdig wordt belicht en dat het om incidenten gaat. Maar laten we eens uit de verdediging komen en voor de aanval kiezen. Speel de bal niet steeds tikkie-tak breed of naar achter, daar kom je bij het voetballen ook niet verder mee. Kom als voorzitter van de Lelie niet in de pers met populistische uitspraken als: “Ik ben zestig jaar, loop bijna alle dagen in de lelies en voel me kerngezond.” Dat snijdt geen hout en kan een uitwerking hebben als een boemerang. We komen er ook niet meer mee weg dat het toch allemaal goedgekeurde middelen zijn of dat een teeltvrije zone veel te duur is. En let wel, de politiek heeft uiteindelijk het laatste woord. Nee, inventariseer bijvoorbeeld hoeveel hectare er wordt geïnjecteerd en of dat werkelijk nodig is. Dring er bij de leliekwekers op aan om, ondanks dat het misschien is toegestaan, toch maar een stuk(je) bij de bebouwing weg te blijven. En plant desnoods rondom een haag van mais. Want zo’n 25 keer de spuit over het gewas blijft een crime. Daarnaast gaan we er van uit dat het gezondheidsrapport niet verkeerd uitpakt waardoor de kou wat uit de lucht raakt. Dan hebben we weer een paar jaar respijt, en wie weet ontdekt de veredeling ondertussen het ei van Columbus. Ja, die alter ego van mij heeft makkelijk praten.


SERVICE HOBAHO

HOBAHO BEMIDDELEN DIRECTEUR

Sam van Egmond

zaak (0252) 434 709

fax (0252) 434 609

RECLAMES

naam

zaak

fax

mobiel

prive

e-mail

Theo van Dijk

(0252) 434 715

(0252) 434 615

06 510 115 83

(0252) 411 258

[email protected]

ADMINISTRATIE

naam

zaak

fax

e-mail

In- en verkoop

(0252) 434 706

(0252) 434 606

[email protected]

zaak (0224) 591 444

fax (0224) 593 518

REGIOKANTOOR

Kantoor BolleNoord VERTEGENWOORDIGERS

naam

zaak

fax

mobiel

e-mail

fax prive

Peter Apeldoorn

(0252) 434 731

(0252) 434 631

06 536 954 23

[email protected]

(0224) 591 823

Rick Bleeker

(0252) 434 743

(0252) 434 643

06 229 714 35

[email protected]

(0252) 434 643

Rober Dol

(0252) 434 717

(0252) 434 617

06 510 872 80

[email protected]

(0252) 434 617

John Droog

(0252) 434 747

(0252) 434 647

06 212 629 39

[email protected]

(084) 750 2327

Piet Goemans jr.

(0252) 434 728

(0252) 434 628

06 534 302 06

[email protected]

(0252) 434 628

Ronald van Gijlswijk

(0252) 434 829

(0252) 434 625

06 538 451 33

[email protected]

(0252) 434 625

Per Hoogenboom

(0252) 434 724

(0252) 434 624

06 201 374 57

[email protected]

(071) 3319 365

Simon Huisman

(0252) 434 723

(0252) 434 623

06 539 306 24

[email protected]

(0228) 562 517

Wilfred Keijzer

(0252) 434 756

(0252) 434 656

06 551 827 23

[email protected]

(0252) 434 656

Johan Kiekebos

(0252) 434 746

(0252) 434 646

06 139 353 83

[email protected]

(0224) 582 351

Tinus Lustig

(0252) 434 752

(0252) 434 652

06 537 337 83

[email protected]

(0223) 647 600

Marco Meijer

(0252) 434 718

(0252) 434 618

06 511 456 19

[email protected]

(0252) 434 618

Rob Müller

(0252) 434 749

(0252) 434 649

06 513 897 39

[email protected]

(0252) 434 649

Marcel Noppen

(0252) 434 722

(0252) 434 622

06 533 779 82

[email protected]

(0252) 434 622

Peter Nulkes

(0252) 434 735

(0252) 434 635

06 513 897 38

[email protected]

(0252) 434 635

Ruud Pennings

(0252) 434 750

(0252) 434 650

06 513 894 79

[email protected]

06-30577693

Frank van der Ploeg

(0252) 434 742

(0252) 434 642

06 533 799 36

[email protected]

(0252) 434 642

Aad Rood

(0252) 434 834

(0252) 434 677

06 511 942 94

[email protected]

(020) 600 5716

Rik Schoon

(0252) 434 732

(0252) 434 632

06 516 873 20

[email protected]

(0252) 434 632

Joost Schut (agent)

(0591) 521 508

(0252) 434 677

06 528 442 06

[email protected]

Bob Siecker

(0252) 434 730

(0252) 434 630

06 533 795 69

[email protected]

Eric Steltenpool

(0252) 434 754

06 215 008 47

[email protected]

(0252) 434 630

Dick Timmer

(0252) 434 720

(0252) 434 620

06 533 666 71

[email protected]

Paul Verkleij

(0252) 434 753

(0252) 434 653

06 116 036 88

[email protected]

Rob Visser

(0252) 434 738

(0252) 434 638

06 513 894 75

[email protected]

(0252) 434 638

Gert Vriend

(0252) 434 739

(0252) 434 639

06 536 718 57

[email protected]

(0228) 592 560

Nico Wiering

(0252) 434 721

(0252) 434 621

06 533 119 01

[email protected]

(0229) 574 872

Bert Zonneveld

(0252) 434 726

(0252) 434 626

06 513 894 66

[email protected]

(0251) 652 516

Kuno Zonneveld

(0252) 434 719

(0252) 434 619

06 531 735 15

[email protected]

(0252) 434 619

HOBAHO KETENDIENSTEN functie

naam

Manager

Arno Verkley

Administratie

zaak

mobiel

fax/e-mail

06 533 915 07

[email protected]

(0252) 434 703

(0252) 434 603

TESTCENTRUM VOOR SIERGEWASSEN

adres

postcode

zaak

fax

Prof. van Slogterenweg 2

2161 DW Lisse

(0252) 517 687

(0252) 525 347

[email protected]

mobiel

HOBAHO VEILEN functie

naam

zaak

fax

(0224) 590 888

(0224) 590 498

Patrick Blijleven

(0224) 590 888

(0224) 590 372

06 202 189 99

[email protected]

Eline Schilder

(0224) 590 888

(0224) 590 372

06 515 535 39

[email protected]

Kantoor BolleNoord Veilingmeester

e-mail [email protected]

Veilingen, bemiddeling: materialen & machines


(0224) 299 997

NIEUWS HOBAHO

‘Lelievak gered door matige oogst’ Terugblikkend op de lelieoogst van 2013 spreken de Hobaho-vertegenwoordigers van team Salecom over een zeer wisselend beeld. De opbrengsten waren goed tot zeer matig. Extremen naar boven zaten er niet tussen en dat is maar goed ook. Een groter aanbod had de markt niet kunnen verwerken. De heren hopen dat het vak zich daar bewust van is. ‘Laat iedereen heel kritisch naar zijn kraam kijken.’

Eind januari is de rust teruggekeerd op de leliekwekerijen. Voor Kerst had vrijwel iedereen zijn bollen gerooid en verwerkt en daarmee is ook de handel op een lager pitje komen te staan. “Of alle lelies verkocht zijn? Nee. Er zijn hier en daar nog wel wat bollen over. Vaak zijn dat de oncourante maten of partijen met virusproblemen. Die gaan ook geen baasje meer vinden. Er wordt nagenoeg geen handel meer gedaan, alleen nog wat plantgoed dat van de hand gaat.” Aan het woord zijn John Droog en Peter Apeldoorn, die samen met Rob Visser, Peter Nulkes, Gert Vriend en Johan Kiekebos het lelieteam Salecom vormen. Volgens de mannen is de oogst vlot verlopen. “De meeste kwekers zijn eind oktober begonnen. De eerste week van november stokten de rooiwerkzaamheden, doordat het behoorlijk nat was. Uiteindelijk kon men weer vrij snel aan de gang en heeft die ene week weinig extra tijd gekost. De meeste kwekers waren ruim voor Kerst klaar.” Minder opbrengst Zoals de lelievertegenwoordigers eind september al voorspelden, was de oogst nogal wisselend in opbrengst. “Van goed tot heel erg matig. Uitschieters omhoog hebben we niet gehad.” Droog en Apeldoorn kijken daar niet van op. “Het groeiseizoen is alles behalve optimaal geweest. Na een koude en trage start waren de maanden juni, juli en augustus bloedheet. Een lelie gaat in principe pas na het koppen groeien. Als de omstandigheden dan niet erg gunstig zijn en je hebt de teelt niet van a tot z op orde, dan kun je tegenvallers verwachten.” De heren doelen op zaken als de plantdikte en waterhuishouding. “Door de jaren heen is het bollenvak steeds economischer gaan telen. Qua plantdikte zitten we tegen de bovengrens aan, dan moet je ook minimaal een normaal groeiseizoen hebben. There’s no room for error.” In een jaar als dit resulteert dat in links en rechts afzwaaiers.

Het gros dat normaal opgeplant heeft, haalt minder stuks van de roe. De heren schatten het totaal op 10 tot 15 procent minder opbrengst. “Natuurlijk zijn er onderlinge verschillen. Het ene soort groeit makkelijker dan het andere, Oriëntals en OT’s kunnen zich makkelijker wapenen tegen hitte dan LA’s en Aziaten, en ga zo maar door. De algehele trend is echter minder opbrengst.” Scheidslijn Daarentegen was de kwaliteit redelijk tot goed te noemen. “Door de regenachtige week begin november was er wel wat sprake van doorwas, maar verder hebben we geen opvallende zaken gesignaleerd.” De mindere opbrengst heeft er volgens de Salecom-vertegenwoordigers voor gezorgd dat er qua prijs

maar heel weinig soorten onder het maaiveld zijn doorgegaan. “Dat is positief. Anderzijds zagen we ook niet direct een prijsverbetering. Dat geeft aan dat de scheidslijn tussen wat de markt wel en niet kan hebben heel dun is. Een teken dat we niet gebaat zijn bij een uitbreiding van het areaal.” Integendeel, kwekers zullen heel kritisch moeten kijken naar minder marktgerichte rassen en rassen met ziek en zeer. “Het matige groeiseizoen heeft ons nu gered en gezorgd voor stabiele prijzen. Je kunt er echter niet van uit gaan dat dit volgend jaar weer het geval is.” De vertegenwoordigers hopen dat het vak hun boodschap ter harte neemt voordat de plantperiode aanvangt. “De vraag naar minder marktgerichte rassen neemt nog ieder jaar af. Die soorten ken je als kweker.” 7 februari 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 73

VRAAG EN AANBOD HOBAHO

GEHEEL VRIJBLIJVEND Aanbod gladiolen oogst 2013 HOLLAND GLADIOLUS GROUP Ronald van Gijlswijk 06 538 451 33 Email [email protected]

4.000

Crossfire®

4-11

5,00

2.000

Smirnoff®

0-12

7,50

5.000

Deshima

5-10

1,50

1.000

Spitfire®

ong

10,00

5.000

Dior®

0-11

3,50

2.500

Strong Fire® 2015

0-12

5,00

3.500

Doberman®

0-12

4,00

10.000

Strong Gold

5-10

3,00

500

De Dijk®

ong

17,50

15.000

Sunny Prince®

0-10

1,50

6.000

Dynasty®

5-11

1,75

10.000

Super Parrot®

5-10

2,50

Escape®

7,00

Alexandra the Great Casablanca Charisma Columbus Emotion Georgia Peach Princess Lee Puccini Rosiebee Red

10.000

10.000

Gander’s Rainbow®

0-11

2,75

5.000

Triple A®

ong

3,00

White Knight

20.000

Ile de France

5-10

2,50

5.000

Update®

ong

5,50

4.000

15.000

5-10

1,50

1.500

Surrender®

ong

1.500

Expression®

ong

9,00

1.500

Timeless® incl. 1 ha lic.

ong

7,50

1.500

Fire Queen Rose

ong

14,00

1.500

Time Out®

ong

15,00

5-11

1,75

15.000

Tineke van der Meer®

5-10

1,35

0-11

3,00

ong

32,50

2.500 700

Flaming Flag® Flaming Prince®

ong

7,50

5.000

Tom Pouce®

Flying Dragon®

ong

7,00

1.000

Tresor®

Irene Parrot®

0-12

4,00

10.000

Van Eijk®

5-10

1,00

10.000

Jan Seignette®

5-10

1,50

5.000

Virichic®

0-11

2,50

Aanbod tulpenplantgoed

10.000

King’s Orange

5-11

1,50

20.000

White Dream

5-10

Broeibollenteam Rick Bleeker Per Hoogenboom Simon Huisman

10.000

Kung Fu

5-11

1,75

15.000

White Dynasty®

5-11

5.000

Leen van der Mark

5-10

1,50

4.000

White Master®

ong

5,00

5.000

Light Pink Prince®

ong

3,00

5.000

White Prince®

0-12

4,00

5.000

Margarita

0-11

2,75

10.000

White Prince® 2015

0-11

3,00

1.700

Marit

0-11

3,00 2,00

TOP7 Rober Dol Marco Meijer Marcel Noppen Frank van der Ploeg Rik Schoon Dick Timmer Nico Wiering Kuno Zonneveld

06 229 714 35 06 201 374 57 06 539 306 24

06 510 872 80 06 511 456 19 06 533 779 82 06 533 799 36 06 516 873 20 06 533 666 71 06 533 119 01 06 531 735 15

Aanbod 2014 Aantal kg Productnaam

4.000

Mascara® incl. 3 ha 3jr. bet. ong

3,75

Vraag

5.000

Match®

0-11

3,25

10.000

Aafke®

5-11

7.000

Maureen

4-11

4,50

5.000

Barcelona

5-10

1.000

Milkshake®

ong

27,50

3.000

Christmas Gift

5-11

5-10

15.000

Mistress®

2,75

1,25

3.000

Columbus®

0-12

4,00

5.000

Monarch Parrot® incl. 1,5 ha lic. 0-11 4,00

7.000

Dynasty®

5-10

1,60

4.000

Monsella®

5-10

1,75

5.000

Denmark®

5-11

3,00

7.000

Montreux®

5-10

1,50

2.000

Flash Point®

ben-5

3,75

Jumbo Pink®

5-10

2,75

Kung-Fu

5-10

1,50

10.000

Orange Juice®

ong

4,00

5.000

5.000

Orange Princess

5-11

3,50

10.000

4.000

Oviedo®

ong

5,00

10.000

Margarita

5-10

2,00

Prijs

15.000

Pikant®

5-10

2,00

10.000

Orange Dream®

5-11

1,50

5-10

1,50

5.000

Pink Twist®

5-11

3,00

15.000

Strong Gold

5-10

2,50

ong

9,00

5.000

Pionier® incl. 2 ha lic-15 ha 0-11

4,00

10.000

Verandi

5-11

2,50

Maat

8.000

Abba

1.500

Adore®

5.000

Alibi®

0-11

2,75

1.000

Pretty Princess

ong

9,00

5.000

Victor Mundi

5-11

2,50

4.000

Alicante®

4-11

2,00

10.000

Prinses Irene

5-11

1,75

5.000

World’s Favourite®

5-11

4,00

3.000

André Citroen

5-10

2,00

3.500

Prinses Irene Parkiet®

Antarctica®

0-11

3,25

6.000

Purple Flag

5.000

Aquilla®

5-11

1.500

Avant Garde incl. 1 ha 3jr. bet. ong

4.000

Belica®

ong

10.000

Boston®

0-12

10.000

5.000

Bourbon Street®

5.000

Brigitta

1.000

Bullit® (paars Buis)

ong

6,00

5-10

1,75

ong

7,50

2,00

1.500

Queensday®

10,00

2.000

Red Bright Parrot®

4,00

2.000

Red Planet®

ong

5.000

Red Princess

0-11

4,50

ong

15,00

Robinho®

4-11

2,50

ong

4,00

500

5-10

2,00

4.000

Russia®

0-11 incl. 1 ha lic. 4,00

ong

18,00

10.000

Ronaldo®

4-11

1,65

Candy Prince® kl.I Jap. 5-10

1,75

10.000

Royal Virgin®

0-11

1,50

4.000

Cartouche®

2,00

20.000

Salmon Prince®

4-11

1,50

1.000

Casual® incl. 1 ha lic.

2.000

Cheers

0-11

1,75

15.000

Seadov

4-10

4.000

Cilesta

5-11

1,65

2.000

Sahara Rally®

0-11

2.500

Circuit®

ong

5,00

5.000

Silver Dollar

4-11

1,50

Avant Garde®

1.000

Columbus®

0-12

5,00

10.000

Snowboard®

0-11

3,00

BEN VAN ZANTEN x VERONA

Coquette

5-11

2,00

5.000

Snowhill®

0-11

12.000

10.000

5-11

1.000

ong


Sandor®

ong 1,65

Dubbele vroege tulp, crème.

GEHEEL VRIJBLIJVEND 1.500 kilo in aanbod voor €10,00 ongeraapt per kilo met 1 hectare teeltrecht. Totaal 30 ha.

1.100 rr Tulpenland 10-8-2014 600 rr Hyacintenland 1-8-2015 1.200 rr Dahlialand 1-11-2014 400 rr Dahlialand 1-11-2014 2.500 rr Dahlialand 1-11-2014 450 rr Gladiolenland 25-8-2014 700 rr Dahlialand 1-11-14 175 m2 Koelcelruimte 330 kuubkisten Koelcelruimte 40.000 leliekratten Koelcelruimte

Lisse 2014 Noordwijk ‘14/2015 Voorhout 2014 Voorhout 2014 N’wijkerhout 2014 Lisse/Hillegom 2014 Vogelenzang 2014 Voorhout 2014 De Zilk 2014 Julianadorp 2014

Vraag & aanbod www.hobaho.nl Hobaho Veilen 0224 590888 Artnr.

Artikel

Merk

Vraagprijs

Toyota

5.500,00

15237 Kantelaar

Antha

1.000,00

15236 Weegtelsorteermachine

Aweta

4.500,00

15238 Heftruck

15235 Beregeningsbuizen Humet & Laval Zie omschrijving 15233 Onderbemalingspomp 15232 Elevator

-

250,00

Cremer

900,00

15230 Bunker

Voor vragen over gebruikswaarden en aanbod in alle gladiolenrassen Kunt u contact opnemen met: Tinus Lustig specialist in gladiolen De Dijk® WIROSA x KUNG FU 4.000 kg in aanbod voor 17,50 ongeraapt per kilo. De Dijk zit normaal in de huid en heeft ca. 13,5 tot 13 weken koeling nodig voor de vroegste broei in januari. Geeft voldoende plantgoed.

Heeft u interesse of vragen, neem dan contact op met Simon Huisman, mobiel: 06-53930624, via email: [email protected]

Ruud Pennings

06 537 337 83 Mail: [email protected] Voor droogverkoop en bloemproductie

06 513 894 79

De landbank Te huur gevraagd: Opp. / rr Product Tot: Omgeving Oogstjaar 3.000 rr Hostaland 1-12-14 N’wijk/Nw.hout 2014 1.400 rr Vers wortelenland 1-11-2014 Bollenstreek 2014 1.400 rr Hyacintenland 10-8-2015 Lisse 2015 2.300 rr Narcissenland 15-8-2015 Bollenstreek 2015 2.000 rr Hyacintenland 10-8-2015 N’wijkerhout 2015 2.500 rr Afdekpeenland 1-5-2015 Bollenstreek 2015 500 rr Nanussenland 1-10-14 Bollenstreek 2014 Hillegom 2014 2.000 m2 Vollegrondskas 5 ha Kleigrond voor rode kool1-10-’14 Schermer 2014 10 ha Kleigrond voor broccoli 1-10-’14 Schermer 2014 2.000 rr Zantedeschialand 1-12-2014 Bollenstreek 2014 1.400 rr Naland, vers voor wortelen1-12-’14 Bollenstreek 2014 10 ha Kleigrond voor sla 1-10-’14 Schermer 2014 1-12-2013 Bollenstreek ‘14/’15 3.000 m2 Vollegrondskas 500 rr Zantedeschialand 10-11-2014 Noordwijk 2014 4.000 rr Hyacintenland 1-8-2015 Callantsoog 2015 5.000 rr Hyacintencontractteelt 1-8-’15 Julianadorp e.o. 2015 Te huur aangeboden: Tot: Omgeving Oogstjaar ‘13/14 400 m2 Opslag/verwerkingsruimte vanaf 1-4-2014 250 rr Bloemenland 1-10-2014 N’wijkerhout 2014 700 rr Bloemenland 1-9-2014 Voorhout 2014 1.400 rr Narcissenland 15-8-2015 De Zilk ‘14/2015 3.500 rr Tulpenland 1-8-2014 Zwaanshoek 2014 1.000 rr Bloemenland 1-9-2014 Noordwijk 2014

15225 Kluitenscheider 15210 Leesband

7.500,00

Botman

4.900,00

Schouten

1.500,00

Nobels

3.900,00

15207 Veurendrukker

Hako

450,00

15206 Beregeningsbuizen

Bauer p.s. 11,00

15208 Plantmachine

15205 Beregeningbuizenwagen 15204 Beregeningsproeiers

-

150,00

Eskimo

p.s. 9,25

15203 Beregeninghulpstukken

Laval

Zie omschrijving 15202 Kuubkisten

120x100x100 cm p.s. 60,00 Bercomex

15200 Ventilator 15199 Stortpit

Neem vrijblijvend contact met op ons voor informatie over het gehele sortiment hyacinten oogst 2014, nat van het veld of droog, voor zowel vroeg/laat broei en droogverkoop. Ook voor vraag en aanbod van Werkbollen kunt u contact met ons opnemen. Kijk voor onder andere exclusief kwekersrechtsoorten op www.hyacinthus.nl en www.bluepearl.nl

500,00

Smits

15226 Beregeningspomp

15201 Boslijn

Aanbod en Vraag Hyacinten

-

15198 Kuubkisten

50,00

Compas

100,00

150x120x92 cm p.s. 40,00

15197 Kiepwagen

Van den Berg

500,00

15194 Boscarrousel

Potveer

1.250,00

Nipla

p.s. 0,15

15192 Tussenpootjes 15189 Rollenbanen

- p.s. 50,00

15188 Sorteerplaten

- p.s. 10,00

15186 Elevator

Compas

500,00

15185 Wentelploeg

Panter

500,00

15184 Kantelaar

Antha

1.100,00

15183 Broeibakken

Wavin

p.s. 1,00

15181 Palletwagen

Jumbo

50,00

Kos

900,00

15179 Kunstmeststrooier 15178 Leesband 15175 Boslijn

Niemeyer

300,00

Antha

1.250,00

Bercomex

7.500,00

-

p.s. 1,00

15173 Afdekschuimen 15172 Schepbak 15171 Broeibakken

Wifo

400,00

110x105x24 cm

p.s. 5,00

-

p.s. 1,00

15170 Gaasbakken 15169 Elevator

Perfect

350,00

-

150,00

-

250,00

15168 Heaterblok 15167 Beregeningspomp

Informatie: Hyacinten Team Hobaho Piet Goemans jr. 06 534 302 06 Bob Siecker 06 533 795 69 Paul Verkleij 06 116 036 88 Coördinator Kwekersverenigingen: Piet Goemans sr. 06 532 950 91

1.000,00

15195 Bindmachine

15180 Overschietmachine

Hyacinthus Pearls Passion

4.500,00

-

15164 Elevator

Perfect

200,00

15161 Stapelaar

Cremer

450,00

Akerboom

3.000,00

15160 Kookinstallatie 15159 Bunker

Van Rooyen

500,00

-

5.000,00

Buderus

1.000,00

15158 Rollensorteerder 15157 Kachel 15155 Granulaatstrooier 15152 Boslijn

APV

500,00

van den Berg

8.000,00

Hyacinten Team Hobaho op Twitter Volg het aanbod van machines en materia@hyacintenteam

len op:

@hobahoveilen


KAVB NIEUWS KEURING

Lente achter glas De zon wint dagelijks terrein. Het is al weer langer licht, en achter glas is de zonkracht goed voelbaar. In de KAVB-keuringszaal komt het voorjaarsgevoel binnen, met een keur aan lentebloei-

N

a de donkere, wolkenrijke en vooral natte december en januari is het tijd voor een vleugje voorjaar. Wie dat wil ervaren kan in deze tijd heel goed terecht in de KAVB-keuringszaal. Daar herinneren geuren en kleuren al aan de lente. Daar is al te zien wat het voorjaar voor ons in petto heeft.

VARIATIE Tot de categorie snelle bloeiers, die op warme hoekjes al bijna buiten bloeien, horen in ieder geval vroegbloeiende irissen en sneeuwklokjes. Smakman Anna Paulowna liet daarvan onder meer de gele Iris danfordiae zien, evenals Iris histrioides ‘George’. Deze laatste heeft een pruimenpurperen kleur, en een relatief

grote bloem. Ook bracht Smakman een blauwe variant mee, die door de subcommissie voor Bijzondere Bolgewassen werd herkend als ‘Palm Springs’. Een andere vroegbloeiende iris is ‘Halkis’, die behoort tot de groep Reticulata, en werd ingezonden door Kwekerij De Schüllhorn. Sjaak de Groot stalde een mooi sortiment Galanthus uit, dat dank zij het relatief milde weer nu volop beschikbaar is. Ogenschijnlijk zijn ze allemaal wit met grijsgroen blad, maar wie beter kijkt, ziet meer. Zoals bij Galanthus plicatus byzantinus, dat opvalt door het zeer brede blad. Of ‘Lapwing’, die bekend staat om zijn variatie in tekening op het trompetje. Heel bijzonder is ‘Mrs. Thompson’, die varieert in het aantal buitenste en binnenste bloemblaadjes. Elk jaar dus weer een verrassing. Dat geldt niet voor G. elwesii ‘Richard Ayres’, die goed gevuldbloemig is. Variatie is ook te vinden bij Cyclamen coum. Meestal worden kleurselecties aangeboden met grote, intens gekleurde bloemen. C.P.J. Breed liet de afgelopen weken echter ook een witte selectie zien die als miniatuur kan worden omschreven, zowel in bloem als blad.

LENTE Narcissen, hyacinten en tulpen kondigden volop de maanden maart en april aan. Fa. J.H. Oostdam uit Voorhout trok veel belangstelling met een mooie collectie narcissen. Daarin was bijvoorbeeld de klassieke cyclamineus ‘Peeping Tom’ te vinden, maar ook een gele mutant van ‘Toby the First’, ‘Jetfire’ en ‘Cornish Cuckles’. Echt opvallend waren twee selecties die afkomstig zijn uit het veredelingsprogramma van W.F. Leenen, waarbij gangbaar sortiment is gekruist met Narcissus viridiflora. De kleur groen speelt in ieder geval in selectie 5 de hoofdrol. Kapiteyn liet ook een kleurrijk sortiment zien, met daarin onder meer ‘Toto’, ‘Ring of Fire’, ‘Park Unique’ en ‘William Park Favourite’. De laatste

Tulp ‘Alise’

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]


Foto’s:: René Faas

ers op tafel.

Galanthus ‘Lapwing’ valt op door de grote, gele kroon die op de roomwitte dekbladeren ligt uitgespreid. Uit een kruising tussen Narcissus asturiensis en ‘Candlepower’ selecteerde veredelaar Brian Duncan een zaailing die in alles een trompetnarcis is, maar dan kleiner en vroeger dan de gangbare gele trompet. Op hyacintengebied was Kwekersvereniging Blue Pearl present met de gelijknamige blauwe mutant van ‘Pink Pearl’. Ook de paarse variant was te zien, genaamd ‘Purple Sensation’, en ingezonden door kwekersvereniging Hyacinthus. Chr. van der Salm liet een lichtblauwe zaailing zien, die vast had gestaan, en nu met meer bloemen per bol al in bloei staat. Bij de tulpen zette Boltha enkele pottypen neer, te weten ‘Alise’, een mutant van ‘Frances Bremer’, en ‘Ice Lolly’. Fa. Boon uit Hem liet de twee ‘Verona’-mutanten ‘Scarlet Verona’ en ‘Verona Sunrise´ zien, terwijl Maatschap Blauw twee mutanten uit ‘Cassini’ centraal zette: ‘Aphrodite’ en ‘Prinses Catharina Amalia’. In de kleur wit viel ‘White Beauty’ van Visser Oostwoud op. Ten slotte completeerde Marklily het geheel met diverse nieuwe lelies, waaronder de witte ‘Monteneu’ en de roze ‘Alonso’.

www.kavb.nl

HET PANEL

COLUMN

De statistiek Voorjaarsbloeiers komt dezer dagen weer uit. Menigeen kijkt er reikhalzend naar uit. Anderen halen hun schouders er over op. Centrale vraag is altijd weer in hoeverre de statistiek de handel in bloembollen beïnvloedt. Oftewel, is het goed of juist niet goed dat deze cijfers worden gepubliceerd. Vandaar deze keer de stelling:

Ik verkoop mijn bollen pas als de statistiek is verschenen René van der Slot, teler van tulpen, narcissen en hyacinten en broeier van snijhyacinten, Noordwijkerhout Eerst zal ik mezelf even voorstellen. Ik ben René van der Slot en heb samen met m’n neef John een bloembollenkwekerij-broeierij in Noordwijkerhout. Ik neem de pen over van Piet van der Poel. Hierbij de aftrap met deze stelling. Tja, nu vraag ik mij af is de statistiek voor ons als bollenkweker niet een beetje mosterd na de maaltijd? Alle bollen zijn geplant en de tafel is dus gedekt voor onze afnemers: export en broeierij. Als we onze bollen verkopen na de verschenen statistiek stappen we te laat in de handel en vissen we waarschijnlijk gedeeltelijk achter het net. Zal het daarom niet beter zijn als de kwekers een statistiek maken van het plantgoed dat we van plan zijn te planten? Hiermee kunnen we zelf ons profijt halen. Met een combinatie van prijsvorming van het afgelopen seizoen en te planten bollen kunnen we een afweging voor ons zelf maken. Wij als kwekers horen dat we marktgerichter moeten telen, dus misschien kan de export ons eens helpen met een prognose voor de komende drie jaar (elke jaar opnieuw uitgebracht). Al met al zou het beter zijn om elkaar beter op de hoogte te houden en daarom gezamenlijk van de mosterd te profiteren. De maaltijd zal hierdoor voor beide partijen een stuk beter smaken.

Ronnie Maliepaard, teler van tulpen in Stad aan ’t Haringvliet Ik zit niet in het bijzonder te wachten op de statistiek, maar als deze er eenmaal is ben ik toch erg benieuwd naar wat er aan oppervlakte staat van de cultivars die ik zelf teel. Zijn bepaalde cultivars uitgebreid of juist gekrompen? En wat is dit jaar de totale oppervlakte van het gewas tulp? Ik denk niet dat de statistiek de handel beïnvloedt. Als men je bollen wil kopen gaan ze niet eerst kijken of afwachten of er 5% meer of minder van de cultivar is opgeplant. Daarom wacht ik ook niet tot dat de statistiek is uitgebracht. Rond die tijd ben ik zelfs al 80 à 90% van mijn bollen kwijt. Als ik de bollen naar tevredenheid kan verkopen mogen ze van mij de koopbrief in orde maken.

Jan Pepping, teler en broeier, Egmond-Binnen Voor de voorverkoop houden wij als bedrijf geen rekening met de statistieken. Als wij hierop zouden wachten lopen we een groot gedeelte van de handel mis. Onze vaste relaties willen graag ook op tijd hun voorverkoop ingevuld hebben. De statistieken zijn daarentegen wel interessant voor ons, om te zien wat binnen de verschillende bolgewassen gebeurt. Blijven ze of vallen ze weg, of breiden ze heel erg hard uit. Ook voor de export lijkt mij dit erg belangrijk. Hierdoor kunnen ze voor komend seizoen hun verkoop aanpassen op het aanbod wat geplant is. Uit dat oogpunt zal het dus alleen maar ten voordele moeten zijn voor beide partijen. Hier is tenslotte iedereen bij gebaat.

Vertrouwen De afgelopen tijd zijn we als samenleving meermalen geconfronteerd geweest met incidenten die het vertrouwen behoorlijk hebben geschaad. Incidenten in de agrarische sector waren bijvoorbeeld het op grote schaal op de markt brengen van paardenvlees als rundvlees, het ten onrechte bestempelen van eieren en vlees als biologisch en het schandaal inzake de Liborrente door ‘onze’ bank. Dit alles doet zeer veel afbreuk aan het vertrouwen van consument en burger in de agrarische sector. Maar ook het vertrouwen van burgers in de bloembollensector heeft door activiteiten van actievoerende organisaties een deuk opgelopen waar het gaat om het gebruik en de toepassing van gewasbeschermingsmiddelen in de bollenteelt. Het onlangs uitgekomen rapport van de Gezondheidsraad over gewasbescherming en omwonenden roept op tot een blootstellingsonderzoek bij agrariërs, hun gezinnen en omwonenden. Het rapport doet ook, in afwachting van de uitkomst van het onderzoek, aanbevelingen voor maatregelen ter vermindering van blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen, alsmede voor een verbetering van de communicatie tussen partijen. Genoemd worden onder meer het verbeteren van kennis over veiligheid, naleving van regels en bijbehorende controle en het hanteren van spuitvrije zones. En hoewel sommigen dit wellicht als een bedreiging zullen ervaren, ben ik van mening dat dit juist een weg is om, samen met de overheid, als sector het verloren vertrouwen van de burger (en de politiek niet te vergeten) geleidelijk aan weer terug te winnen. En het doel is zonneklaar: een hoogwaardige productie van bloembollen in de context van een samenleving die moet kunnen vertrouwen op in alle opzichten verantwoorde productie methoden. René le Clercq Algemeen voorzitter KAVB


KAVB NIEUWS

Jan Stuurman overleden

‘Lelie 2.0 kwaliteitsslag’

In de leeftijd van 89 jaar is in zijn woonplaats Bennebroek op 22 januari 2014 de heer Johan Roelof (Jan) Stuurman overleden. Hij was van 1959 tot 1989 bij de KAVB werkzaam als taxonoom. Daarna bleef hij nog tot een jaar geleden actief voor de KAVB-bibliotheek. Na zijn opleiding aan de Hogere Landbouwschool in Deventer en enkele jaren gewerkt te hebben als hortulanus van de Botanische Tuinen van de Universiteit van Pretoria, werd hij in 1959 bij de KAVB aangesteld als adjunct-secretaris, en werd hij ingewerkt door toenmalig secretaris H.J. Voors. Al snel werd de taxonomie zijn werkterrein. Hij kreeg als taak het zogenoemde Bijgoedboekje bij te werken. Ook werd hij wegwijs gemaakt in de KAVB-bibliotheek door Leo Vogelenzang. Via de wekelijkse bloemenkeuring zag hij menig nieuw gewas komen, zoals Alstroemeria en lelie. Midden jaren zeventig voerde hij voor de KAVB een flinke klus uit: het opplanten en beschrijven van een collectie van vierhonderd Hippeastrums. Er bleven driehonderd op naam gebrachte cultivars over. Door dit werk werd er duidelijkheid in de chaos geschapen, zo stelde hij later vast. Stuurman was ook actief betrokken bij de Kerstflora, een evenement dat uitgroeide van 1.500 tot 11.000 bezoekers. In 1989 bereikte hij de pensioengerechtigde leeftijd. Tijd om afscheid te nemen, vond de KAVB. Stuurman dacht daar anders over, zo zei hij in zijn afscheidsinterview. “Ze moesten verbieden dat je met je 65e met pensioen gaat. Je hebt hier altijd tijd te kort en altijd interessant werk.” Die uitspraak mocht hij omzetten in daden. Na zijn pensionering bleef hij actief voor de KAVB-bibliotheek. Door zijn deskundigheid en inzet zijn heel veel artikelen in het zoeksysteem van de bibliotheek opgenomen. Hij leerde zelfs nog om met de computer te werken. Tot een jaar geleden kwam hij nog meermalen per week naar Hillegom voor dit werk. Gezellig mopperend over het weer, en tegelijkertijd artikelen selecterend voor de bibliotheek. In hem verliest de KAVB een innemend mens en de sector een deskundig persoon. Dinsdag 28 januari heeft de uitvaart plaatsgevonden.

Foto: René Faas

Pieter Oosterveld:

Het werk van de Regiegroep Lelie is klaar. Een van de meest tastbare resultaten is de introductie van het kwaliteitssysteem Lelie 2.0, vorig najaar. Volgens voorzitter Pieter Oosterveld van de Regiegroep Lelie gaat het er vooral om bij de opbouw met nul te beginnen en het viruspercentage de hele keten door op nul of op een zeer laag niveau te houden. Aanleiding voor het uitwerken van Lelie 2.0 zijn de eisen die een aantal landen buiten de Europese Unie stelt. Oosterveld: “Derde landen, zoals China en Japan, willen alleen lelies die vrij zijn van virussen. Ze willen zekerheid op dat punt. Om die zekerheid te garanderen is het nodig dat de hele productieketen koerst op nul procent. In de praktijk betekent dat vooral veel inzet van de veredeling en de teelt. Lelie 2.0 stelt ook eisen aan de bedrijfshygiëne. Die gelden voor alle schakels in de keten: van veredelaar tot exporteur.” De uitvoering ervan betekent vooral vaker toetsen. “De veredelaar en de teler moeten weten of het uitgangsmateriaal schoon is. Jaarlijks moet worden getoetst om na te gaan of het materiaal nog steeds schoon is.” Deelname aan het programma Lelie 2.0 is vrijwillig. Het programma is eigendom van de leliesector. De BKD doet de uitvoering ervan. Het programma loopt naast de standaardkeuring van de BKD. Het is aan de ondernemer om te bepalen of deelname zinvol is. Oosterveld: “Sinds de presentatie vorig najaar hoor ik dat er veel belangstelling is voor deelname. Er zijn ook veel meer toetsen aangevraagd bij de BKD. Dit is een teken dat de sector de problematiek serieus neemt” Voor hem is Lelie 2.0 de toekomst voor de leliesector. “De hele sector moet schoner gaan werken. Daarmee bereik je dat op termijn de hele lelieteelt gezonder wordt. Wat ik zie is dat ondernemers dit moeten gaan doen, en het ook echt doen.” Behalve Lelie 2.0 heeft de Regiegroep Lelie nog iets opgeleverd, aldus Oosterveld. “Wat ik heb gemerkt is dat de bereidheid om te overleggen tussen de diverse schakels van de keten merkbaar is toegenomen. Daar heeft de Regiegroep echt aan bijdragen. Ik heb dit werk dan ook met plezier gedaan.” Tijdens de Leliedag zal rond dit onderwerp de stand van zaken worden gemeld.

Leliedag KAVB/ROL in teken van omgeving Dit jaar vindt de Leliedag plaats op woensdag 12 februari. Regionaal Onderzoek Lelieteelt (ROL) en de KAVB organiseren de dag, die dit jaar in het teken zal staan van de lelieteelt en haar omgeving. De voorzitters van de productgroep en ROL, Kees Burger en Hans van der Heijden, zullen de belangrijkste actualiteiten belichten, waaronder de stand van zaken van Lelie 2.0 en het lelie-initiatief voor onderzoeksprojecten. Traditiegetrouw ontbreken de ervaringen met de kwaliteitskeuring van lelies in het afgelopen jaar niet. BKD-directeur Vincent Cornelissen neemt dit voor zijn rekening. Daarna zullen KAVB-directeur Prisca Kleijn en communicatiedeskundige Wija Koers samen een actieplan lelie presenteren, dat gericht is op een betere dialoog met de omgeving en maatschappelijk ondernemen. Tijdens het middaggedeelte kan er gekozen worden uit workshops van de NVWA (eisen derde landen), de BKD (virus in lelie), Wageningen UR (nieuwe inzichten in vermeerdering) en Rijk Zwaan (kwaliteitscontrole). KAVB-leden krijgen een uitnodiging met het volledige programma.

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]


www.kavb.nl

Deelnemers Tulpen Onderzoeksfonds Bijgaand treft u de bedrijven aan die zich bereid hebben verklaard om te participeren in het Tulpen Onderzoeksfonds. Staat u er niet bij? Aanmelden kan tot 15 februari 2014 via [email protected] Laan, Fa K., Venhuizen Ruigrok en Zn. B.V., C.J., De Zilk Poel Bloembollen BV, De Rijp Job v.d. Pol, Fa, Egmond a/d Hoef Heemskerk & Zn, VOF, De Zilk Wit en Zn, Fa N.A. de, Andijk Jong Sierteelt, de, Noordwijkerhout Bosdijk, Fa, Nieuwe Wetering Bentem Bluefields, van, Marknesse Boltha BV, Breezand Hegge, H.J., Kloosterburen Holland Blumen markt, Heiloo Waard, Bloemb.kwek. J. de, Egmond ad Hoef Gulik Tulpen BV, vd, De Goorn Pepping, VOF Gebr., Egmond ad Hoef Veerman JR, P.H., Hem Kuip, A.C., Den Hoorn Broersen, R.N.N., Warmenhuizen Dogterom VOF, Oude Tonge Kreuk, Maatschap, Andijk Juurlink, Fa, Slootdorp Strooper Bloemb., J., Tuitjehorn Slot & Zn, J.Th.M. vd, Lisse Noordbol, Fa, Oosterend Duin, Fa A & L, Heemskerk Wit & Zonen, Jan de, Enkhuizen Spekken, P.C.M., De Rijp Kok Wzn & Zn, P., Bovenkarspel Spruit & Zn, Fa P., Hensbroek Wit, Fa Gebr. de, Callantsoog Oijevaar Bloembollen BV, Creil Wit, G. de, Dronten Hopman, Gebr., Egmond Binnen Snoek-Begon & Zn, A., Balkbrug Ebbers Creil VOF, Creil Klaver, Gebr., Spanbroek Timmerman Bloembollen, J.G., Enkhuizen Kingma, M., Ternaard Dekker Bloembollenkwek., VOF C.T.N., Hensbroek Haaster, Fa Th.G.W., Callantsoog Braakman, C.M., St Maartensbrug Poel, L.G.M. vd, t Zand Testcentrum voor Siergewassen BV, Lisse Weteringh, MTS H.G. en B.S. vd, Zeewolde Laan, Marcel, Spierdijk Boer BV, A.S. de, t Veld Groot Agr. Freelancer, Tom, Nieuwe Niedorp Saase & Zn., P.C. van, De Zilk Konijn, Evert, Middenbeemster Schagen & Zn BV, Nic van, Bergen

Ruiter & Zn, P., Avenhorn Vriend Flowerbulbs BV, Sijbekarspel Apeldoorn Bloembollen VOF, Egmond-binnen Vido Fleur, Achthuizen Uittenbogaard & Zn, B.V., Jac, Noordwijkerhout Dam, Fa P. van, Heiloo Kunis Bloembollen, J., Obdam Bastiaanssen, Espel Peereboom, VOF J en A, Berkhout Huigsloot & Zn, Fa G.C., Roelofarendsveen Wagemaker VOF, Middenmeer Schagen & Zn, A.N. van, Hensbroek Dignum & Zn, Fa J., De Stolpen Vieveen, Fa Gebr, Breezand Haaster kwekerij BV, H.M. van, Hillegom Blankendaal, MTS, Spierdijk Pijnacker & Zn, N., Julianadorp P. Smak, Wervershoof J. Kreuk, Callantsoog

Zilveren KAVB-speld voor Louis Poel

Foto: René Faas

Germaco BV, Bovenkarspel Wit Bloembollen BV, De, Bovenkarspel Wireco, Ursem Groot-Vriend, Lutjebroek Klaver, C., Goorn Dijk & zn, J.C. van, Breezand Laan-Blauw, MTS, Marknesse Geus-Troost, de, St Maarten Ruijter, Gebr., Breezand Schouten BV, Kwekersver. S., Wervershoof Jong & Zn, Fa B.J., Andijk Smakman Bloembollen VOF, Creil Wit & Zn, Fa N.J.J. de, Anna Paulwona Wout Pijnacker, Fa, t Zand Entes Tulpen, Dirkshorn Bulk Bloembollen, Noordwijkerhout Boer BV, W.T.M. de, Hillegom Doevendans, H.J., Marknesse Keesom, W.P.M., t Veld Wijnker, Fa Gebr., Anna Paulowna Visser Oostwoud BV, Oostwoud Huijg, Breezand Firma Swier-Sjerps, Venhuizen Vof Meurs, Creil Koster Agro, Venhuizen Oostdam, Fa J.H., Voorhout Slootman-Claassen, MTS., Espel Menting Bloembollenbedrijf BV, Espel Clemens, J., Breezand Hin, J.P.C., Den Burg Gurp-Vehof, MTS van, Creil Laan, Fa Gebr., Avenhorn Lee, Ton van der, De Goorn Appelman Tulpen Wogmeer, Fa, Hensbroek Marax Tulips VOF, Venhuizen Schutte, J., Nagele Haan. VOF Sjaak de, Wervershoof Waard, V.M. de, Egmond a/d Hoef Konijn, N.J.M., St Annaparochie Staats, C.T., 2e Exloermond Buis, G., Nieuwe Niedorp Breg, MTS, Biddinghuizen Buis en Zn., Fa. J.J., Nieuwe Niedorp Mantel VOF, Grootebroek Flowers BV, A en P, Andijk Bloembollenbedr. Tj. Arendse VOF, Slootdorp Kruijer Bloembollen, t Veld Burger Bloembollen VOF, M.T., Andijk Wit Flowerbulbs BV, Zijdewind Ruijter, T.A., Hippolytushoef Zon & Zn, M.H. v.d., Lisse

Tijdens de jaarvergadering van de KAVB-productgroep Tulp, die als onderdeel van de Dag van de Tulp in Zwaagdijk werd gehouden, kreeg scheidend voorzitter Louis Poel uit handen van bestuurslid Chris-Thijs Staats de Zilveren KAVB-speld. Staats dankte Louis Poel voor zijn inzet voor de productgroep en voor de andere activiteiten die hij uitvoert voor de KAVB, zoals bestuurslid kring West-Friesland, Werkgeverscommissie en Commissie Handelsreglement.


E N I L ON G N I L I E V N E L MATERIA

in opdracht van Fa. GJA. van Diepen Kijkdagen: Vrijdag 14 en zaterdag 15 februari van 8.30 tot 16.30 uur (tijdens marktbroeishow) Kijkadressen: Fa. G.J.A. van Diepen, Duinweid 6, 1713 GE Obdam Borst Bloembollen, Noorderbrug 5, Obdam Meer informatie: www.hbinternet.nl

Verbindt • Adviseert • Organiseert Postbus 6 • 2160 AA Lisse • Telefoon (0252) 43 47 77 • Fax (0252) 43 46 77 • www.hobaho.nl • [email protected]

Polytechniek ontzorgt bij het realiseren en onderhouden van uw technische installaties

Lelies Schubben Hyacinten hollen en/of

Eigen logistiek | Professionele aanpak | Snel Hygiënisch procédé | Prettig geprijsd VERTEGENWOORDIGERS LELI ES:

Johan Kiekebos - tel: 06-13935383 - [email protected] Rob Visser - tel: 06-51389475 - [email protected] VERTEGENWOORDIGERS HYACI NTEN:

Bob Siecker - tel: 06-53379569 - [email protected] Paul Verkleij - tel: 06-11603688 - [email protected]

Advisering - Koudetechniek - Luchtbehandeling - Watertechniek Verwarming - Regeltechniek - Elektrotechniek - Service & Onderhoud

WWW.POLYTECHNIEK.NL Koggeweg 63, 1607 MT Hem. Postbus 2, 1606 ZG Venhuizen. Telefoon 0228-54 54 54. E-mail: [email protected]

Derreck Bac - Tel nl: +31-651297310 I e-mail: [email protected] www.springfresh.pl ISpringFresh I Ul. Pazdziernika 1 I 69-113 Gorzyca I Poland

Veilige boldompeling voor brede en duurzame werking

De juiste chemie voor het hoogste rendement BASF Nederland B.V. Divisie Agro | Postbus 1019 | 6801 MC Arnhem T. (026) 371 72 71 | www.agro.basf.nl | Twitter: @BASFagronl Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

U I T N O D I G I N G

Na een bloeiende carrière bij Hobaho neemt

Bert Zonneveld Intermediair

per 18 februari 2014 afscheid van onze onderneming om te gaan genieten van zijn welverdiende vrije tijd. Wij zijn Bert dankbaar voor zijn grote inzet en toewijding aan onze mooie bloembollensector en aan Hobaho. Wij nodigen u dan ook van harte uit om Bert de hand te schudden tijdens de receptie op donderdag 13 februari. Van 15.30-18.00 uur bent u van harte welkom in de kantine van Hobaho, Grachtweg 71 te Lisse. Directie Hobaho

Verbindt • Adviseert • Organiseert Telefoon (0252) 43 47 77 • www.hobaho.nl

krijg ik grip op mijn groeiresultaten?

Samen met CNB U weet als geen ander hoe belangrijk het is dat uw tulpenbollen precies op het juiste moment tot bloei komen. Dat vraagt om een delicaat koelen preparatieproces bij de juiste temperaturen. CNB heeft de kennis, faciliteiten en ervaring om dit voor u uit handen te nemen. Met bewezen goede uitkomsten. Zo houdt u grip op uw groeiresultaten. Koel- en preparatiebedrijf

5 Professioneel advies 5 Koelen en prepareren tulpen en lelies 5 ULO- en ijsbewaring 5 CNB UltraMist® 5 Stadiumonderzoek 5 Opstellen broeischema’s 5 Op- en overslag activiteiten 5 Inklaring 5 Verzending voor export 5 Celverhuur 5 Ruimteverhuur 5 Online administratie Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.

Veilingweg 1 1611 BN Bovenkarspel Tel. +31 (0)228 53 01 30

cnb.nl

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

Uw vaste badgast is vernieuwd...

Topsin M ULTRA®

Vertrouwd en nu nog sterker. Topsin M ULTRA® is een nieuwe innovatieve formulering van het vertrouwde Topsin M. Het is speciaal ontwikkeld voor de boldompeling en heeft een veel fijnere werkzame stof en bevat een speciale hechter. Dit verzekert u van een nog effectievere werking tegen o.a. Fusarium en kwade grond. Topsin M ULTRA® heeft een goed uithoudingsvermogen en beschermt bollen daarom langdurig. Bovendien is dit het enige middel met een volledig systemische werking. Topsin M ULTRA® is zeer zacht voor bollen en past perfect binnen het resistentiemanagement.

Ga voor adequate bolontsmetting naar www.certiseurope.nl

Topsin M

ULTRA®.

Vaste partner in het dompelbad voor bloembollen en knollen.

SAM VELDBOER: HYBRIS IS EEN MERK

Recommend Documents