LA NUIT QU’ON SUPPOSE
UN FILM DE BENJAMIN D’AOUST - UNE PRODUCTION HÉLICOTRONC RV I CE S A
& SE
UD
UEL S
P RODU
VIS
CT
ON
IO
I
SAÏD GHARBI | HEDWIGE GOETHALS | BRIGITTE KUTHY SALVI | DANIELLE MONTET | BERTRAND VERINE PRODUCTION & SERVICES AUDIO VISUELS
PRODUCTEUR Anthony Rey DIRECTRICE DE PRODUCTION Julie Esparbes IMAGE Virginie Surdej SON Aline Huber MONTAGE IMAGE Cédric Zoenen MONTAGE SON Aline Huber & Jean-François Levillain BRUITAGE Olivier Thys MIXAGE Philippe Charbonnel ETALONNAGE Thomas Bouffioulx RV I C ES A & SE UD
P RODU CT I
UEL S VIS IO
ON
PRODUCTION & SERVICES AUDIO VISUELS
En coproduction avec le CBA (Centre de l’Audiovisuel à Bruxelles) et la RTBF Télévision belge - Unité de Programmes Documentaires, Avec le soutien du Centre du Cinéma et l’Audiovisuel de la Fédération Wallonie-Bruxelles et de Voo, de la région Bruxelles-Capitale, du Tax Shelter du Gouvernement Fédéral Belge et de la société Filmik RV I CE S A & SE UD
UEL S VIS IO
ON
P RODU CT I PRODUCTION AUDIO VISUELLE
PRODUCTION & SERVICES
AUDIO VISUELS
PRODUCTION AUDIO VISUELLE
FILM RECORDING, and more...
PRODUCTION AUDIO VISUELLE
Graphisme www.c-lab.be
PRODUCTION & SERVICES AUDIO VISUELS
PERSDOSSIER La Nuit qu’on suppose, Benjamin d’Aoust (De Nacht die we ons inbeelden)
SYNOPSIS SYNOPSIS De wereld van de blinde is niet de nacht die we ons voorstellen Jorge Luis Borges Waarop lijkt de wereld voor de mensen die hem niet meer kunnen zien ? Wat tref je in de eindeloze nacht die we ons inbeelden ? Brigitte, Danielle, Hedwige, Bertrand en Saïd hebben allen het zicht verloren in verschillende fases van hun leven. Aan de hand van hun wereld gaat de film op zoek naar de manier waarop we met onze ogen waarnemen en naar de link met onze zintuigen, met onze omgeving en met de anderen rondom ons. What does the world look like to those who no longer see? What is there in this bottomless night that we all imagine? Brigitte, Danielle, Hedwige, Bertrand & Saïd lost their sight at different stages in their lives. By exploring their worlds, the film raises the question of the way we look at things and of the connections we make between our senses, the world and others.
OPZET OPZET (...) we weten niets van hoe de dingen werkelijk in elkaar zitten, we kennen slechts de voorstelling die ervan hebben. Albert Einstein. Van een kind wordt gezegd dat het tot zijn tweede levensjaar zijn vijf zintuigen evenveel gebruikt om de wereld te begrijpen, om er vat op te krijgen. Daarna wordt het kijken dominant tot zijn 6de, 7de of 8ste jaar, en krijgt het inzicht op het begrip afstand. Afstand in de ruimte maar ook ten opzichte van de materie, de voorwerpen, de vormen... en de anderen. Visuele afstand geeft het kind toegang tot de wereld, hier en nu. Rondom het kind ontstaat dan een beweeglijk en veranderlijk visueel horizon. De horizon wordt de grens van wat het kan zien en bevatten van de wereld. Van op afstand kunnen we een ruw textuur, een vlak oppervlakte herkennen. Van op afstand kunnen we een hindernis of een vijand herkennen. De afstand beschermt ons maar trekt ons ook aan, leidt ons. Het kijken is onze belangrijkste manier om ons te oriënteren, het maakt de interactie met de wereld rondom ons mogelijk. De andere zintuigen verliezen dan geleidelijk hun intrinsieke waarden en vervagen tot zijdelinkse informatiebronnen van de hoofdbron, het beeld. De andere zintuigen worden meer intuïtief, onbewust. Ze lijken plots minder rationeel, minder reëel. Als de kinderjaren voorbij zijn, is het zicht niet langer louter “een” van al onze zintuigen : het geeft duiding aan de andere zintuigen. Het wordt de basis van onze mentale voorstellingen waarop onze andere gewaarwordingen zich enten. Onze ogen worden een totalitair zintuig. Hoe kunnen we ons bijgevolg het “niet zien” voorstellen ? Onbewust en collectief beelden we ons in dat blinden in het donker leven. In het donker, in de duisternis verliezen immers we onze visuele ijkpunten, onze perceptie van de ruimte. Even hebben we “geen ogen” meer. De omgeving wordt onleesbaar, angstaanjagend. Echter, zij die niet weten wat “zien” betekent weten niet dat de duisternis bestaat. En het gebeurt soms dat de diepe, aanhoudende duisternis als een groot gebrek wordt aangevoeld door de mensen die het zicht hebben verloren. We hebben onze angsten geprojecteerd in deze onpeilbare nacht omdat we maar niet af kunnen van het visueel register. Om de blindheid in beeld te brengen, om er inzicht in te krijgen, was het volgens mij noodzakelijk om eerst de duisternis uit de weg te werken, om alle vooronderstellingen die we erover hebben te overstijgen.
HET AANDEEL VAN BLINDHEID HET AANDEEL VAN BLINDHEID Brigitte, Danielle, Hedwige, Bertrand & Saïd zijn op verschillende niveaus betrokken bij creatieve en artistieke activiteiten (dans, schilderkunst, beeldhouwkunst, literatuur, muziek). Ze hebben allen krachtige zintuiglijke banden ontwikkeld met wat hen omringd. Ze hebben intense denkbeelden, poëtisch en diepgaand. Ik heb hun persoonlijke blindheid willen onderzoeken om aan de vooronderstellingen over de duisternis te kunnen ontsnappen en zo de rijkdom van hun eigen wereld weer te geven. Ook heb ik ons eigen zien, letterlijk en figuurlijk, in vraag willen stellen. Mijn bedoeling was dat de zoektocht door deze archipel de toeschouwer zou doen nadenken over de manier waarop hij of zij de wereld zelf ervaart en zich voorstelt. Formeel kon ik uiteraard niet anders dan met beelden om te gaan maar ik heb ze gebruikt om de wereld van de 5 protagonisten tastbaar te maken. De wazige beelden zijn een herinnering aan het feit dat beelden louter gewaarwordingen zijn. Door de diepte in het beeld weg te werken, door lange lenzen te gebruiken, door weinig visuele afstand mogelijk te maken, aan de hand van beelden van handen, van het luisteren was het mijn bedoeling de aandacht van de toeschouwer ergens anders te vestigen : mijn idee was met beelden zijn andere zintuigen te prikkelen en hem op die manier te laten nadenken over zijn drang naar het zien en kijken. Ik heb veel ruimte gegeven aan de woorden om bruggen te leggen : zijn woorden geen essentieel gegeven om het “niet zien” te bevatten en uit te drukken ? Door hun gezicht te filmen wou ik mezelf in een rechtstreekse en gelijkwaardige verhouding plaatsen ten opzichte van de protagonisten. Het was, letterlijk en figuurlijk, niet mogelijk hun standpunt in te nemen. Ik had geen andere mogelijkheid dan met mijn ogen, met mijn standpunt bij het filmen betrokken te zijn. Hun gezicht had ik steeds voor ogen. De handicap tonen is nooit de opzet van de film geweest. Wel wilde ik het blind worden als een mogelijk nieuw begin in beeld brengen… net zoals een bos, verwoest door het vuur, waar na een paar maanden weer leven bloeit. Een ander leven weliswaar, maar vol pit, sterk en complex. Ik wilde geen blinden filmen, noch hun beperkingen, noch wat ze moeten missen. Wel wou ik personen in beeld brengen, met hun eigen kunnen, bevindingen. Ik wilde geen film over hen maken, wel met hen. Een film waarin ze me zouden helpen nadenken over mijn eigen zien, waar zij vragen zouden doen oprijzen over mijn eigen voorstellingen. Een film waar ze met humor en zelfspot over hun eigen imago zouden nadenken. Een film waarin onze angsten en voorstellingen over blindheid afgezwakt zouden worden en waarin het “anders zijn” als een bron van rijkdom centraal zou staan. Door hun psychologische veerkracht te filmen wilde ik aantonen dat we onze grenzen kunnen overstijgen als we deze beperkingen maar aanvaarden en een juiste plaats geven. Uit onze gebreken, onze ontberingen, wat we niet aankunnen, ontstaan soms andere waardevolle, mooie dingen, andere inzichten.
OVER DE REGISSEUR Na zijn studies journalistiek en script (schrijven en analyse) aan de Université Libre de Bruxelles, regisseerde Benjamin twee kortfilms (fictie) : Mur (2006) en Point de fuite (2011), die overal ter wereld worden geprojecteerd en gelauwerd zijn. Daarnaast schrijft hij filmrecensies, leidt hij workshops filmmontage en is hij bij verschillende projecten betrokken als scriptschrijver/scriptdoctor, assistent regisseur, filmmonteur... Bij uitgever Dargaud verschenen in 2012 de twee eerste delen van Shrimp, een stripverhaal waarvan hij medescriptschrijver is. La nuit qu’on suppose is zijn eerste documentaire.
FICHE TECHNIQUE Regie Beeld Geluid Beeldmontage Geluidmontage Geluidseffecten Mixage Kalibratie Stem audiodescriptie
Benjamin d’Aoust Virginie Surdej / Benjamin d’Aoust Aline Huber / Benjamin d’Aoust Cédric Zoenen Aline Huber / Jean-François Levillain Olivier Thys Philippe Charbonnel Thomas Bouffioulx Benjamin d’Aoust
Productie Productiedirectrice
Anthony Rey Julie Esparbes
73 minuten
DCP taal Fr
Digitaal bestand |
ondertitels Engels
Blu-Ray |
DVD
Betadigit
Frans met audiodescriptie
Een productie van Hélicotronc coproductie RTBF (Télévision belge) Unité Documentaire CBA (Centre de l’audiovisuel à Bruxelles) Met de steun van het Centre du Cinéma et l’Audiovisuel de la Fédération Wallonie-Bruxelles en van Voo, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, de Tax Shelter van de Belgische Federale Regering en Filmik
CONTACT
[email protected] Jef Lambeauxlaan 23 | 1060 Brussel | België tel +32 2 539 23 57 | fax +32 2 537 47 95 distributie : CBA |
[email protected]
Verkoop internationaal International Sales : CBA |
[email protected]
BRIGITTE KUTHY SALVI “Ik ben ervan gaan houden dat ik niet alles kan. Ik kan niet zien, ik kan niet alles begrijpen, ik kan niet alle vragen beantwoorden. Dat er gebreken, lacunes, breuken zijn, dat is het aandeel van blindheid. Maar dat aandeel hebben we allen. We zijn er min of meer van bewust, we gaan er zo goed of zo kwaad als het kan mee om, we houden ervan of niet, maar iedereen heeft ermee te maken.”
BERTRAND VERINE “Vaak denk ik dat ik gezien wordt. Dat valt me het zwaarst. Niet dat ik niet kan zien maar dat de anderen me zien.”
DANIELLE MONTET “Dat je blinden filmt, maakt het iets uit over de manier van filmen ?”
SAÏD GHARBI “Behandel me als een normaal mens, maar vergeet niet dat ik niet kan zien.”
HEDWIGE GOETHALS “Als je niet kan zien, kijk dan !”
