Sacrale Neuromodulatie Voor een overactieve blaas of verlies van ontlasting. Ook voor patiënten met een blaasledigingsstoornis of bij chronische obstipatie.
Innovating for life
Figuur 1. Geïmplanteerde neurostimulator
Sacrale neuromodulatie (SNM) met InterStim® WAT IS SNM? Sacrale neuromodulatie heeft een effect op de zenuwen die verantwoordelijk zijn voor het functioneren van de blaas en de darmen. De InterStim-neurostimulator is een implanteerbaar apparaatje, een soort pacemaker, dat onder uw huid wordt ingebracht, meestal rechts in de bovenbil. (zie figuur 1) HOE WERKT SNM? Continue wordt er informatie uitgewisseld tussen de sacrale zenuwen in de bekkenbodem en de hersenen. Deze zenuwen zijn mede verantwoordelijk voor de werking van de blaas en de darmen. Als de communicatie tussen deze zenuwen en de hersenen niet goed verloopt, kan iemand blaas- en/of darmproblemen ontwikkelen. SNM probeert de communicatie te herstellen door de sacrale zenuwen met lichte elektrische pulsen te stimuleren. Hierdoor kunnen ongewilde of onjuiste signalen die via de zenuwbanen worden gestuurd, gecorrigeerd worden zodat de functie van de blaas en/of de darmen weer normaal wordt. WIE KOMT ER VOOR SNM IN AANMERKING? Sommige mensen vinden voor hun blaas- of darmcontroleproblemen geen baat bij standaardbehandelingen. Anderen hebben te veel last van de bijwerkingen van medicatie, of zijn huiverig voor een ingrijpende operatie. Bent u één van hen, dan is het de moeite waard om uit te zoeken of InterStim een oplossing kan bieden voor uw blaas- of darmklachten. Alleen uw behandelend arts of de arts van het ziekenhuis waar de sacrale neuromodulatie wordt toegepast kan beoordelen of u in aanmerking komt voor SNM.
Al meer dan 20 jaar een combinatie van kwaliteit van leven, "vertrouwen" en ervaring
SNM bij darmproblemen SNM helpt tegen symptomen/klachten van verlies van ontlasting, ook wel fecale incontinentie genoemd. Verlies van ontlasting kan o.a. veroorzaakt worden door het ontbreken van een aandranggevoel, men voelt het niet aankomen. Het kan ook veroorzaakt worden door een defecte sluitspier of door een slechte coördinatie tussen de darmen en de sluitspier. Dit moet eerst goed onderzocht worden. Initiële behandeling geschiedt vaak met medicijnen, bekkenfysiotherapie of met darmspoelen.
SNM WERKT OOK BIJ CHRONISCHE OBSTIPATIE Voor chronische obstipatie, die niet met medicijnen behandeld kan worden, is sacrale neuromodulatie mogelijk een optie. Verbeterde stoelgang bij volwassenen met obstipatie effect op defecatie (= ontlasting) frequentie gemiddelde per week (N=45)
WAARTEGEN HELPT SNM?
10 8
Baseline
P<0.001
28 maanden
6.6
6 4
2.3
2 0
aantal keren ontlasting Kamm et al. 2010 14
gemiddelde FIQL score (N=30) FIQL = Fecal Incontinence Quality of Life
Verbetering in kwaliteit van leven bij fecale incontinentie 6 Baseline
5 3.8
4 3
2.5
3 jaar P<0.0001
3.5
3.0
2.7
2.3
2
1.6
1.5
1 0
minder depressies actievere verbeterd zelfbeeld levensstijl
beter kunnen omgaan met aandoening
minder schaamtegevoel
37% tot 47% van de patiënten met fecale incontinentie rapporteerde perfecte continentie na SNM-therapie 3-7
Wexner et al. 2010 13
SNM, een omkeerbare, "minimaal invasieve", instelbare en veilige behandeling. 1
SNM bij blaasproblemen SNM helpt tegen symptomen/klachten van een overactieve blaas (OAB) zonder of met urineverlies. Een OAB kenmerkt zicht door hevige aandrang en vaak moeten plassen. Soms is de aandrang zo hevig dat men de plas niet kan ophouden en urine verliest. Eerst dienen andere oorzaken van OAB uitgesloten te worden waaronder: een urineweginfectie (blaasontsteking), een vergrote prostaat of andere aandoeningen. Verder wordt een OAB eerst behandeld met blaastraining, bekkenfysiotherapie en medicijnen.
SNM WERKT OOK BIJ URINE RETENTIE Urine retentie (een blaasledigingsstoornis), die niet wordt veroorzaakt door een "obstructie van de blaas" kan mogelijk met sacrale neuromodulatie behandeld worden. Lange termijn effecten bij patiënten met complete en partiële retentie
Aantal patiënten (N=96)
WAARTEGEN HELPT SNM?
Baseline
75 60 45
60 43
72%
30
30
4 jaar P<0.001
60
50%
15 0 spontaan plassen
zelf-katheterisatie vrij Datta et al. 2007 12
Gemiddelde afname per dag (N=96)
Lange termijn verbeteringen in urineverlies bij OAB nat 12 10
Baseline
9.6
59%
8 6 4
1 jaar
4.7
5 jaar P<0.001
69%
3.9 2.6
2
1.2
Hoge mate van tevredenheid onder InterStim-gebruikers 16
0.8
0 matige incontinentie-episoden
ernstige incontinentie-episoden
Van Kerrebroeck et al. 2007 11 & Marcelissen et al 2012 17
U staat niet alleen! Miljoenen mensen hebben te maken met verlies van urine of verlies van ontlasting.
Hoe weet u of de therapie ook bij u werkt? Sacrale neuromodulatie wordt in twee fasen uitgevoerd: een testfase en een implantatiefase. Voorafgaand aan de testfase legt u gedurende een bepaalde periode uw toiletgedrag vast in een dagboek. Tijdens de testfase noteert u wederom uw toiletgedrag en ervaring in een dagboek. Deze dagboeken worden meegenomen in het besluit of u in aanmerking komt voor de therapie. Alleen uw behandelend arts of de arts van het ziekenhuis waar sacrale neuromodulatie wordt toegepast kan beoordelen of u in aanmerking komt voor een testfase. SNM TESTFASE
ERVARING EN EVALUATIE
De testfase is een tijdelijke periode waarin het effect, de werking van de therapie, getest kan worden.
Tijdens de testfase merkt u of uw symptomen/klachten verminderen.
Tijdens een testfase (proefstimulatie) wordt er een dunne elektrodedraad ingebracht in uw onderrug, dichtbij de zenuwen die de blaas en darmen controleren. De elektrodedraad wordt daarna aangesloten op een "kleine" externe stimulator, die lichte elektrische pulsen afgeeft. Dit kan een licht trekkend, tintelend gevoel geven in het bekkenbodemgebied. De bovenvermelde beschreven procedure kan in een half uur tot een uur worden uitgevoerd. Uw arts zal de mogelijkheden met u bespreken. Na de procedure kunt u naar huis en uw dagelijkse activiteiten, beperkt, hervatten. De duur van de testfase is afhankelijk van de indicatie, na afloop komt u terug naar het ziekenhuis en volgt er een evaluatie.
Overactieve blaas: minder aandrang, minder vaak plassen en geen urineverlies meer. Urineretentie: u voelt weer aandrang en kunt weer (uit)plassen. Ontlastingsverlies: u voelt weer aandrang en kunt het uitstellen. Obstipatie: u kunt weer normaal naar het toilet zonder persen. In sommige gevallen kan SNM werken bij een dubbele incontinentie. Bij dubbele incontinentie is er sprake van zowel urine- als ontlastingsverlies. Samen met de behandelend arts van de InterStim kan beoordeeld worden of de testfase voor voldoende verbetering heeft gezorgd en of u in aanmerking komt voor implantatie van de InterStimneurostimulator.
e stimulatie kan zonodig worden aangepast om D de symptomen onder controle te blijven houden.
SNM implantatiecentra • Albert Schweitzer Ziekenhuis, Dordrecht • Amphia Ziekenhuis, Breda • Catharina Ziekenhuis, Eindhoven • Erasmus MC, Rotterdam • Franciscus Ziekenhuis, Roosendaal • Groene Hart Ziekenhuis, Gouda • MUMC+, Maastricht • Proctos Kliniek, Bilthoven • Radboudumc, Nijmegen • Slotervaartziekenhuis, Amsterdam • St. Antonius Ziekenhuis, Nieuwegein • St. Elisabeth Ziekenhuis, Tilburg • UMCG, Groningen • Ziekenhuisgroep Twente in samenwerking met de Saxenburgh Groep
• SNM voor blaas- en darmcontrole
• SNM voor blaascontrole
• SNM voor darmcontrole
74% tot 80% heeft een succesvolle SNMtestfase gehad en gaat door met definitieve implantatie 8-11, 18 Het merendeel van de patiënten geeft aan een verbeterde levenskwaliteit te genieten 2, 16 Op de volgende websites is meer informatie over sacrale neuromodulatie en blaas- en darmproblemen te vinden: www.medtronic.eu www.medtronic.nl/aandoeningen www.blaascontrole.nl www.darmcontrole.nl
www.bekkenbodem.net
www.pvvn.nl
Korte samenvatting van SNM-therapie voor blaascontrole of darmcontrole: Indicaties: SNM-therapie is geïndiceerd voor de behandeling van therapieresistente chronische (functie-)stoornissen in het bekken, de onderste urinewegen en het darmkanaal bij patiënten bij wie conventionelere behandelingen zijn mislukt of die deze behandelingen niet konden verdragen. Contra-indicaties: Diathermie. Bij patiënten bij wie geen geschikte respons op de testfase is geconstateerd of die niet in staat zijn de neurostimulator te bedienen. De veiligheid en effectiviteit zijn niet vastgesteld voor: zwangerschap en bevalling of gebruik bij kinderen jonger dan 16 jaar. Het systeem kan worden beïnvloed door cardiale pacemakers, elektrocauterisatie, defibrillatoren, ultrageluidsapparatuur, radiotherapie, MRI (magnetic resonance imaging), diefstaldetectoren en screeningapparaten, of zelf dergelijke apparaten beïnvloeden. Bijwerkingen zijn onder meer: pijn op de implantatieplaats(en), nieuwe pijn, migratie van geleidingsdraden, infectie, technische- of systeemproblemen, ongewenste veranderingen in de darm- of de ontledigingsfunctie, ongewenste stimulatie of sensaties, allergische reacties, veranderd stimulatie gevoel, seroomvorming, bloedingen, hematoomvorming en/of verlamming, elektrische schok van voorbijgaande aard.
1. Medtronic Neurostim Value Summary 2. van Wunnik et al., Patient Experience and Satisfaction With Sacral Neuromodulation: Results of a Single-Center Sample Survey: Dis Colon Rectum 2011; 54: 95–100 3. Matzel KE, Lux P, Heuer M, et al. Sacral nerve stimulation for faecal incontinence: long-term outcome. Colorectal Dis 2009;11(6):636-41. 4. Tjandra JJ, Chan MKY, Yeh CH, et al Sacral nerve stimulation is more effective than optimal medical therapy for severe fecal incontinence: A randomized, controlled study. Diseases of the Colon and Rectum 2008;51(5):494-502. 5. Dudding TC, Pares D, Vaizey CJ, et al. Predictive factors for successful sacral nerve stimulation in the treatment of faecal incontinence: a 10-year cohort analysis. Colorectal Disease 2008;10:249–256. 6. Wexner SD, Coller JA et al. Sacral Nerve Stimulation for Fecal Incontinence. Results of a 120-Patient Prospective Multicenter Study. Ann Surg. 2010 Mar;251(3):441-9. 7. Jarrett M., Vama J., et al. Sacral nerve stimulation for faecal incontinence in the UK. Br J Surg. 2004 Jun;91(6):755-61. 8. Michelsen HB, Thompson-Fawcett M, Lundby L, et al. Six years of experience with scral nerve stimulation for faecal incontinence. Dis of the Colon & Rectum 2010;53(4):414-421. 9. Maeda Y, Norton C, Lundby L, et al. Predictors of the outcome of percutaneous nerve evaluation for faecal incontinence. British J of Surg 2010;97:1096-1102.
10. Melenhorst J, Koch SM, Uludag O, et al. Sacral neuromodulation in patients with faecal incontinence: Results of the first 100 permanent implantations. Colorectal Disease 2007;9(8):725-730. 11. Van Kerrebroeck et al., Results of SNM therapy for urinary dysfunction: J Urol 2007 Nov;178(5):2029-34 12. Datta et al., Sacral neurostimulation for urinary retention:10year experience from one UK centre BJU International 2007 | doi:10.1111/j.1464-410X.2007.07282.x 13. Wexner SD, Coller JA et al. Sacral Nerve Stimulation for Fecal Incontinence. Results of a 120-Patient Prospective Multicenter Study. Ann Surg. 2010 Mar;251(3):441-9. 14. Kamm MA et al., Sacral nerve stimulation for intractable constipation. Gut. 2010 Aug;59(8):1156-7; 15. Tan et al. Meta analysis: SNS versus conservative therapy in FI. Int. J Colorectal Dis. 2011 Mar;26(275-94) 16. Leong RK, et al., Satisfaction and Patient Experience With Sacral Neuromodulation: Results of a Single Center Sample Survey.The Journal of Urology 2011 Feb; Vol. 185, 588-592. 17. Van Kerrebroeck PE, Marcelissen TA, Sacral neuromodulation for lower urinary tract dysfunction, World J Urol. 2012 Aug;30(4):445-50 18. Devroede 2012, Devroede G, Giese C, et al, quality of life is markedly improved in patients with fecale incontinence after sacral nerve stimulation, Female Pelvic Med Reconstr Surg. 2012 Mar-Apr;18(2):103-12.
General Disclaimer: De informatie in deze brochure dient alleen om u te informeren over de therapie mogelijkheden. U dient de informatie in deze brochure niet als vervangend medisch advies te beschouwen. Indien u twijfels hebt over uw gezondheid of een gezondheidsadvies nodig hebt, dient u contact op te nemen met uw arts of professioneel zorgverlener.
Europa Medtronic International Trading Sàrl. Route du Molliau 31 Case postale CH-1131 Tolochenaz www.medtronic.eu Tel.: +41 (0)21 802 70 00 Fax: +41(0)21 802 79 00
Nederland Medtronic Trading NL B.V. Earl Bakkenstraat 10 NL-6422 PJ Heerlen www.medtronic.nl Tel.: +31(0)45 566 80 00 Fax: +31(0)45 566 86 68
UC201205694NL © 2012 Medtronic. Alle rechten voorbehouden. Gedrukt in Europa.
Referenties:
