Afdeling Urologie Operatief Dagbehandelingcentrum. Sacrale Neuro Stimulatie (SNS)

Afdeling Urologie | Operatief Dagbehandelingcentrum

Sacrale Neuro Stimulatie (SNS)

Inhoud Inleiding Wat te doen in geval van ziekte of verhindering?

1 1

Wat is Sacrale Neuro Stimulatie (SNS)

1

Het inbrengen van een tijdelijke elektrode Voorbereidingen thuis Het inbrengen van de tijdelijke elektrode De tijdelijke stimulator Adviezen voor thuis Poliklinische controle

2 2 3 4 4 5

Het inbrengen van een definitieve elektrode Voorbereiding op de operatie De operatie Na de operatie Complicaties Adviezen voor thuis Belangrijk Poliklinische controle

5 5 6 8 8 9 9 9

Het inbrengen en aansluiten van de stimulator Voorbereiding op de operatie De operatie Na de operatie Complicaties Adviezen voor thuis Belangrijk Poliklinische controles

10 10 11 11 12 12 12 13

Vragen

13


Inleiding U heeft een stoornis aan de blaas die moeilijk te behandelen is. In overleg met uw uroloog heeft u besloten om Sacrale Neuro Stimulatie (SNS) toe te gaan passen. Mogelijk kan dit ervoor zorgen dat uw klachten verdwijnen of minder erg worden. Deze folder beschrijft in het kort wat Sacrale Neuro Stimulatie inhoudt en geeft het verloop van de behandeling en de verschillende fasen weer. Als u vragen heeft kunt u deze altijd stellen aan uw behandelend arts of verpleegkundige. Wat te doen in geval van ziekte of verhindering? Als u door ziekte of om een andere reden verhinderd bent om uw afspraak na te komen, vragen wij u om zo snel mogelijk contact op te nemen met Afdeling Urologie (050) 361 21 67 tussen 9.00 en 12.00 uur Operatief Dagbehandelingcentrum (ODBC) (050) 361 80 80 tussen 7.30 en 20.00 uur.

Wat is Sacrale Neuro Stimulatie (SNS)? Sacrale Neuro Stimulatie houdt in dat er een elektrode wordt geïmplanteerd naast een van de zenuwen die zich achter het heiligbeen bevinden. Deze zogenaamde sacrale zenuwen spelen een grote rol bij de besturing van de blaas en de dikke darm. Sacrale Neuro Stimulatie wordt in twee of drie fasen uitgevoerd: Altijd wordt eerst een teststimulatie gedaan om vast te stellen of deze behandeling bij u het gewenste effect oplevert. Deze test kan gedaan worden door middel van een tijdelijke of een definitieve elektrode. Uw uroloog zal met u bespreken wat voor u van toepassing is. We beschrijven hierna de verschillende onderdelen van de behandeling.

1


• • •

Het inbrengen van een tijdelijke elektrode. Het inbrengen van een definitieve elektrode. Het inbrengen en aansluiten van de stimulator.

Het inbrengen van een tijdelijke elektrode Het inbrengen van een tijdelijke elektrode vindt plaats op de behandelkamer van het Functiecentrum Urologie onder plaatselijke verdoving. Een tijdelijke elektrode wordt na ongeveer zeven à tien dagen weer verwijderd. Voorbereiding thuis Bloedverdunners Als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt (bijvoorbeeld ascal, marcoumar, persantin of acenocoumarol) moet u voor de teststimulatie stoppen met het innemen van deze medicijnen. De uroloog bespreekt met u op welk moment u met de bloedverdunners moet stoppen. Overgevoelig of zwanger Bent u overgevoelig voor bepaalde geneesmiddelen of jodium? Bent u (misschien) zwanger? Het is noodzakelijk dat u dit vóór het inbrengen van de tijdelijke elektrode doorgeeft aan uw behandelend arts. Vervoer Wij vragen u om vervoer terug naar huis te regelen. U mag niet alleen naar huis en u mag zelf niet auto rijden of fietsen. U kunt wel gebruik maken van het openbaar vervoer of een taxi.

2


Het inbrengen van een tijdelijke elektrode U meldt zich op het afgesproken tijdstip bij het Functiecentrum. Een verpleegkundige brengt u naar een onderzoekskamer. Hier gaat u, met ontbloot onderlichaam, op uw buik op de behandeltafel liggen. De verpleegkundige spreidt uw billen met pleisters zodat tijdens de teststimulatie de reactie van de anus goed te zien is. De verpleegkundige plakt een sticker op de bil voor de geleiding. De uroloog tekent op uw onderrug de plaats af waar de elektrode wordt geplaatst. De verpleegkundige desinfecteert de huid. Dan geeft de uroloog een plaatselijke verdoving op de plek waar de elektrode geplaatst wordt. De uroloog brengt een naald in om de juiste sacrale zenuw te vinden. Zodra de naald is geplaatst stuurt de uroloog een klein stroompje door de naald naar de zenuw en vraagt aan u wat u voelt. Sommige patiënten ervaren een krampgevoel, een prikkeling van de bekkenbodemspieren of van de grote teen. Vrouwen kunnen een vaginale prikkeling merken, mannen kunnen een prikkeling ter hoogte van de balzak voelen. Als u niets voelt wordt de stimulatie geleidelijk opgevoerd tot u wel iets voelt. Als de beste plaats eenmaal gevonden is, vervangt de uroloog de naald door een elektrode, dit is een dun metalen draadje. Dan wordt de elektrode weer getest. Als de stimulatie goed is wordt de elektrode op de huid vastgeplakt met pleisters. Nadat u zich aangekleed heeft sluit de uroloog de elektrode aan op een tijdelijke stimulator. Een tijdelijke stimulator is een klein kastje dat u aan uw broekriem kunt hangen of in uw zak kunt stoppen. U draagt de stimulator altijd bij u en heeft hem altijd aanstaan. De stimulator geeft stroompjes af en stimuleert de zenuw. De arts legt u uit hoe de stimulator werkt (zie kader). Het inbrengen van de elektrode duurt ongeveer dertig tot vijfenveertig minuten.

3


De tijdelijke stimulator Boven op de tijdelijke stimulator zitten twee knoppen. De knop met de letter R zorgt ervoor dat de frequentie van de stimulatie veranderd kan worden. De frequentie wordt ingesteld door de arts; u moet deze knop dus zelf niet gebruiken, vandaar ook dat hij is afgeplakt. De andere knop met de letter A regelt de amplitude of kracht van de stimulatie. Deze kunt u zelf afstellen, zodanig dat u de stimulatie voelt zonder dat het pijn doet. Om de stimulatie te stoppen draait u de A-knop op ‘OFF’. Boven op de stimulator zitten ook twee lampjes: een knipperend groen lampje dat aangeeft dat de stimulator aan staat en een geel lampje dat brandt als de batterij bijna leeg is. Wanneer het gele lampje oplicht moet de batterij worden vervangen. Dit doet u door eerst de stimulator met behulp van knop A op ‘OFF’ te zetten. Schuif vervolgens het onderste klepje aan de achterzijde van de stimulator open, zodat u de batterij kunt zien. Verwijder de batterij en vervang hem door een nieuwe alkalinebatterij (9volt). Zorg ervoor dat de batterij op dezelfde wijze wordt geplaatst als de oude. Schuif hierna het klepje weer dicht en zet de stimulator weer aan. Het groene lampje zal nu weer gaan branden en het gele is uit.

Adviezen voor thuis Omdat een tijdelijke elektrode kan verschuiven zijn de volgende adviezen belangrijk: • U mag niet douchen of baden gedurende de testperiode. Was u met een washand en was het gebied rondom de elektrode niet. • Vermijd seksuele handelingen gedurende de testperiode. • Beperkt u zich tot lichte of matige fysieke activiteiten. Zorg ervoor dat u altijd een extra alkalinebatterij (9 volt) bij de hand heeft voor het geval de batterij in de stimulator leeg is. 4


Poliklinische controle U krijgt een afspraak mee voor een controlebezoek op het functiecentrum Urologie, ongeveer zeven tot tien dagen na het inbrengen van de tijdelijke elektrode. Tijdens dat bezoek zal ook het urodynamisch onderzoek worden herhaald. Daarna kan de uroloog beoordelen of SNS een goede behandeling is voor u. Als dat zo is, dan plaatst de arts u op de wachtlijst voor de implantatie van een definitieve elektrode en stimulator. De tijdelijke elektrode wordt tijdens het controlebezoek verwijderd.

Het inbrengen van een definitieve elektrode Het inbrengen van een definitieve elektrode vindt plaats op het Operatief Dagbehandelingcentrum (ODBC). Het inbrengen kan zowel onder plaatselijke of algehele verdoving plaatsvinden, de anesthesioloog zal dit met u bespreken. Voorbereiding op de operatie Bloedverdunners Als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt (bijvoorbeeld ascal, marcoumar, persantin of acenocoumarol) moet u voor de operatie stoppen met het innemen van deze medicijnen. De uroloog bespreekt met u op welk moment u met de bloedverdunners moet stoppen. Overgevoelig of zwanger Bent u overgevoelig voor bepaalde geneesmiddelen of jodium? Bent u (misschien) zwanger? Het is noodzakelijk dat u dit vóór de operatie meldt aan uw behandelend arts. Afspraak anesthesiologie U krijgt een afspraak thuisgestuurd voor het spreekuur van de polikliniek Anesthesiologie. Op de polikliniek heeft u een gesprek 5


met de anesthesioloog over uw gezondheid en over eventuele medicijnen die u gebruikt. Verder bespreekt de anesthesioloog met u de plaatselijke verdoving of de narcose voor deze ingreep. De anesthesioloog geeft aan tot welk tijdstip u voor de ingreep mag eten en drinken. De narcose die nodig is bij de operatie waarbij de stimulator wordt ingebracht, wordt ook tijdens dit bezoek besproken. Vervolgens geeft een medewerker van het ODBC u informatie over het verloop van de operatiedag. Contact ODBC Twee dagen voor de operatie belt een verpleegkundige van het ODBC u thuis op om te informeren naar uw gezondheid. Ook herinnert de verpleegkundige u eraan tot welk tijdstip u mag eten en drinken op de operatiedag. Vervoer Als u in dagbehandeling geopereerd bent, mag u dezelfde dag weer naar huis. Wij vragen u om voor vervoer terug naar huis te zorgen. U mag niet alleen naar huis en u mag zelf niet autorijden of fietsen. U kunt wel gebruik maken van het openbaar vervoer of een taxi. De operatie U meldt zich op het afgesproken tijdstip bij het Operatief Dagbehandelingcentrum. Een verpleegkundige brengt u naar een onderzoekskamer. Tijdens deze operatie wordt de definitieve elektrode geplaatst. De elektrode wordt onder in de rug naast een van de sacrale zenuwen geplaatst. De elektrode is een zeer dun kunststof buisje waarop vier metalen elektroden zijn geplaatst. Deze elektroden worden verbonden met een externe stimulator die elektrische impulsen geeft. Het plaatsen van de elektrode duurt meestal een half uur tot een uur.

6


Als de operatie onder plaatselijke verdoving wordt gedaan, krijgt u een infuus. Via dit infuus kan de anesthesioloog u een kalmerend middel of een pijnstiller geven als dat nodig is. U gaat op uw buik op de behandeltafel liggen met ontbloot onderlichaam. De verpleegkundige spreidt uw billen met pleisters zodat tijdens de teststimulatie de reactie van de anus goed te zien is. De verpleegkundige plakt een sticker op de bil voor de geleiding. De uroloog tekent op uw onderrug de plaats af waar de elektrode wordt geplaatst. De verpleegkundige desinfecteert de huid. De uroloog geeft een plaatselijke verdoving in de onderrug op de plaats waar de elektrode geplaatst wordt. Hij brengt een naald in om de juiste sacrale zenuw te vinden. Zodra de naald geplaatst is, stuurt de uroloog een klein stroompje door de naald naar de zenuw en vraagt u wat u voelt. Sommige patiënten ervaren een krampgevoel, een prikkeling van de bekkenbodemspieren of van de grote teen. Vrouwen kunnen een vaginale prikkeling merken, mannen kunnen een prikkeling ter hoogte van de balzak voelen. Als u niets voelt wordt de stimulatie geleidelijk opgevoerd tot u wel iets voelt. Als de beste plaats eenmaal gevonden is, vervangt de uroloog de naald door een elektrode. De uroloog maakt hierbij gebruik van röntgenstralen zodat hij kan zien waar de elektrode zich bevindt. Dan wordt de elektrode weer getest. Wanneer de elektrode op de goede plaats zit, wordt een verbindingskabeltje aangebracht en wordt de elektrode onder de huid geplaatst. Het andere uiteinde van het verbindingskabeltje wordt door de huid naar buiten gebracht en verbonden met de teststimulator. De kleine wondjes worden gehecht en bedekt met een pleister.

7


Figuur 1. Het inbrengen van de elektrode.

Als de operatie onder narcose wordt verricht krijgt u ook een infuus. Via dit infuus zal de anesthesioloog u in slaap maken. Verder verloopt de operatie precies zoals hierboven beschreven. Om te bepalen of de elektrode op de goede plaats ligt kijkt de uroloog naar de reactie van uw bekkenbodemspieren. Na de operatie Na de operatie gaat u naar de nazorgruimte waar u te eten en te drinken krijgt. U kunt uw eigen kleren weer aandoen. Als u pijn heeft of misselijk bent krijgt u medicijnen. De uroloog geeft u uitleg over het gebruik van de teststimulator. Het gebruik van een teststimulator duurt een tot drie weken. Informatie over het gebruik van de teststimulator staat beschreven in het eerder geplaatste kader. Voordat u naar huis gaat komen de anesthesioloog en de verpleegkundige nog met u praten over het verloop van de operatie. Ook wordt het infuus verwijderd. De eerste dagen kunt u medicijnen tegen de pijn gebruiken. Complicaties Complicaties na het inbrengen van de elektrode komen zelden voor. Neemt u contact op met het ziekenhuis wanneer: 8


• U koorts krijgt boven de 38.5°C. • Een wondje blijft bloeden. U kunt van maandag tot en met vrijdag van 8.00 tot 16.30 uur contact opnemen met de polikliniek Urologie, het telefoonnummer is (050) 361 44 11. Buiten deze tijden kunt u in geval van spoed bellen naar het algemene nummer van het UMCG, (050) 361 61 61 en vragen naar de dienstdoende uroloog. Telefoongesprek Een verpleegkundige van het ODBC belt u de dag na de operatie op om te vragen hoe het met u gaat. Als u nog vragen heeft, kunt u deze stellen.

• •

• •

Adviezen voor thuis Bij pijn kunt u paracetamol gebruiken (maximaal viermaal daags 2 tabletten van 500 mg). Als u wilt douchen kunt u de aansluiting losmaken. Na het douchen laat u de aansluiting drogen en maakt u het kabeltje weer vast aan de stimulator. Beperkt u zich tot lichte of matige fysieke activiteiten. Zorg ervoor dat u altijd een extra alkalinebatterij (9 volt) bij de hand heeft voor het geval de batterij in de stimulator leeg is.

Belangrijk Wanneer u van houding verandert kan de stimulatie soms ook even veranderen. Dit heeft geen enkel risico maar de eerste keer schrikt u er mogelijk van. Houdt u daarom rekening met dit verschijnsel tijdens het besturen van een auto of bij het werken met gevaarlijke machines. Poliklinische controle U krijgt een afspraak mee voor een controlebezoek op het functiecentrum Urologie, ongeveer zeven tot tien dagen na de teststimulatie. Tijdens dat bezoek wordt ook het urodynamisch 9


onderzoek herhaald. Daarna kan de uroloog beoordelen of SNS een goede behandeling is voor u. Als dat zo is, dan plaatst hij u op de wachtlijst voor de implantatie van de stimulator.

Het inbrengen en aansluiten van de stimulator Het inbrengen en aansluiten van de stimulator vindt plaats op het Operatief Dagbehandelingcentrum (ODBC). Tijdens deze operatie sluit de uroloog de definitieve stimulator aan op de elektrode. Daarna wordt de stimulator in uw bil geplaatst. De stimulator is een klein plat rond doosje. Na enkele weken heeft u geen last meer van de stimulator, ook niet als u zit. Voorbereiding op de operatie Bloedverdunners Als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt (bijvoorbeeld ascal, marcoumar, persantin of acenocoumarol) moet u voor de operatie stoppen met het innemen van deze medicijnen. De uroloog bespreekt met u op welk moment u met de bloedverdunners moet stoppen. Overgevoelig of zwanger Bent u overgevoelig voor bepaalde geneesmiddelen of jodium? Bent u (misschien) zwanger? Het is noodzakelijk dat u dit vóór de operatie meldt aan uw behandelend arts. Contact ODBC Twee dagen voor de operatie belt een verpleegkundige van het ODBC u thuis op om te informeren naar uw gezondheid. Ook herinnert de verpleegkundige u eraan tot welk tijdstip u mag eten en drinken op de operatiedag.

10


Vervoer Als u in dagbehandeling geopereerd bent, mag u dezelfde dag weer naar huis. Wij vragen u om voor vervoer terug naar huis te zorgen. U mag niet alleen naar huis en u mag zelf geen auto rijden. De operatie U meldt zich op het afgesproken tijdstip bij het Operatief Dagbehandelingcentrum. Een verpleegkundige brengt u naar een onderzoekskamer. Hier krijgt u een infuus en de anesthesioloog geeft u de narcose. Daarna wordt u voorzichtig op uw buik gedraaid. De uroloog sluit de ingebrachte elektrode aan op de definitieve stimulator. Daarna plaatst hij de stimulator onder de huid in uw rechter- of linkerbil. Daarvoor is het nodig om een snede in de huid te maken van een paar centimeter. De wond wordt gehecht en afgedekt met een pleister. De operatie duurt ongeveer een half uur.

Figuur 2. Het inbrengen van de definitieve stimulator.

Na de operatie Wanneer u wakker wordt na de operatie ligt u op de uitslaapkamer. Als u pijn heeft of misselijk bent krijgt u medicijnen. Daarna gaat u naar de nazorgruimte waar u te eten en te drinken krijgt. U kunt uw eigen kleren weer aan doen. De uroloog, de anesthesioloog en de verpleegkundige komen nog voordat u naar huis gaat, 11


het verloop van de operatie met u bespreken. Ook het infuus wordt verwijderd. De eerste dagen kunt u medicijnen tegen de pijn gebruiken. Complicaties Complicaties na het inbrengen van de stimulator komen zelden voor. Neemt u contact op met het ziekenhuis wanneer: • U koorts krijgt boven de 38.5°C. • Het wondje blijft bloeden. U kunt van maandag tot en met vrijdag van 8.00 tot 16.30 uur contact opnemen met de polikliniek Urologie, het telefoonnummer is (050) 361 44 11. Buiten deze tijden kunt u in geval van spoed bellen naar het algemene nummer van het UMCG, (050) 361 61 61 en vragen naar de dienstdoende uroloog. Telefoongesprek Een verpleegkundige van het ODBC belt u de dag na de operatie op om te vragen hoe het met u gaat. Als u nog vragen heeft, kunt u deze stellen.

• •

Adviezen voor thuis Bij pijn kunt u paracetamol gebruiken (maximaal viermaal daags 2 tabletten van 500 mg). U kunt wellicht een of twee dagen niet werken, doe het rustig aan.

Belangrijk Wees alert als u veiligheidssystemen passeert, zoals anti-diefstalsystemen in grote winkels of veiligheidssystemen op luchthavens. Deze systemen kunnen de stimulator per ongeluk uitzetten. Het is mogelijk dat u een plotselinge stimulatie-impuls voelt als u dicht bij een veiligheidssysteem komt. Dit verandert de instellingen van de stimulator niet. Om problemen te voorkomen, kunt u op vertoon van uw Interstim®-identiteitskaart vragen om het veiligheidssysteem niet te hoeven passeren. 12


Vertel altijd aan artsen en verpleegkundigen dat u, voor u aan een onderzoek of behandeling begint, drager bent van een stimulator. Dit moet u zeker doen als er sprake is van een van de volgende behandelingen: Ultrasone echografie Niersteenvergruizer Elektrocoagulatie (iedere operatie) MRI-onderzoek Cardiale defibrillatie. Wanneer u van houding verandert kan de stimulatie soms ook even veranderen. Dit heeft geen enkel risico maar de eerste keer schrikt u er mogelijk van. Houdt u daarom rekening met dit verschijnsel tijdens het besturen van een auto of bij het werken met gevaarlijke machines. Poliklinische controles U krijgt een afspraak mee voor een controlebezoek op de polikliniek Urologie voor twee weken na de operatie. Dan wordt de wond gecontroleerd, de stimulator aangezet en ingesteld. U krijgt de afstandsbediening mee waarmee u zelf nog veranderingen in de stimulatie kunt aanbrengen. Uiteraard wordt alles uitgebreid uitgelegd. Drie en zes maanden na de operatie heeft u een afspraak bij de uroloog. Als het nodig is, wordt de stimulator doorgemeten. Daarna volgen er jaarlijkse controles bij de uroloog.

Vragen Heeft u na het lezen van deze brochure nog vragen dan kunt u op werkdagen contact opnemen met de polikliniek Urologie. De polikliniek is van maandag tot en met vrijdag van 9.00 - 12.00 uur te bereiken. Het telefoonnummer is (050) 361 21 67.

13


Voor meer informatie kunt u ook de onderstaande internetsites raadplegen: www.pvvn.nl van de Patiëntenvereniging voor neurostimulatie www.bekkenbodem.net van de Stichting Bekkenbodem Patiënten

14


Aantekeningen

15


16

Patiënteninformatie vlc 117/0709

Afdeling Urologie Operatief Dagbehandelingcentrum. Sacrale Neuro Stimulatie (SNS)

Recommend Documents