uitnodiging
Ruimtelijke alternatieven voor separeren de relatie tussen omgeving en gedrag
Studiemiddag Maandag 29 maart 2010 Museum Het Dolhuys Haarlem
In Nederland zijn bijna 300 separeerkamers. Separatie is soms noodzakelijk als de veiligheid van de patiënt of zijn omgeving in gevaar komt. Voor sommige patiënten is separatie zelfs de eerste kennismaking met de psychiatrische instelling. Een zeer emotionele ervaring die niet langer past in een humane benadering. Binnen de AWBZ-sector is dan ook al langere tijd een beweging gaande om het separeren van patiënten zoveel mogelijk terug te dringen. Hoe kunnen architecten hieraan bijdragen? Wat zijn de ruimtelijke mogelijkheden om de veiligheid van patiënten te kunnen waarborgen zonder dwang? Kun je het separeren overbodig maken door op een andere manier veiligheid te creëren? Is er vanuit de architectuur een oplossing voor de vraag en behoefte van de patiënt en het probleem van het separeren? Kunnen wij iets leren over de relatie tussen de gebouwde omgeving en het gedrag van de mens?
De STAGG (Stichting Architectenonderzoek Gebouwen Gezondheidszorg) heeft in samenwerking met het Berlage Instituut in Rotterdam en TNO Centrum Zorg en Bouw een inventarisatie gemaakt van de ruimtelijke alternatieven voor separeren in de psychiatrie, gehandicaptenzorg en jeugdzorg. De studie bestaat uit het geven van een zo compleet mogelijk overzicht van ruimtelijke oplossingen aangedragen door architecten en zorginstellingen in Nederland; aangevuld met interviews met deskundigen ter toelichting op de alternatieven; een globaal overzicht van de stand van zaken in Nederland in relatie tot andere landen in Europa en een literatuurlijst. Tijdens de studiemiddag op 29 maart zal het resultaat van de studie gepresenteerd worden in boekvorm. Inleidingen zullen gehouden worden door diverse deskundigen uit de AWBZ-sector onder leiding van dagvoorzitter Marleen Barth (voorzitter GGZ Nederland) gevolgd door een discussie tussen panel en zaal. Het Berlage Instituut zal over dit onderwerp een masterclass organiseren van 31 mei tot en met 7 juni 2010. De resultaten hiervan worden gepresenteerd tijdens het European Healthcare Congress in Rotterdam van 6 tot 9 juni 2010.
> Publicatie De publicatie ‘ruimtelijke alternatieven voor separeren’ maakt inzichtelijk hoe de ruimtelijke omgeving het gedrag van mensen kan beïnvloeden. Een inventarisatie van bouwkundige alternatieven voor
Erin Wagenaar (ouder van een dochter met schizofrenie en werkzaam bij Ypsilon)
“Dit is de enige plek waar het stil is.”
separatie en een analyse van traditionele separeerafdelingen. Het boek laat zien hoe, waar, wanneer, hoelang en waarom er gesepareerd wordt. Daarnaast geeft de publicatie een overzicht van de separeerpraktijk in Nederland vergeleken met andere landen in Europa. Minke Simonis
Door interviews met professionals en ervaringsdeskundigen wordt er inzicht gegeven hoe er in de praktijk gewerkt wordt met de gebouwde omgeving en waar verbetering nodig is. Er is een lijst met relevante literatuur samengesteld waar samenvattingen van zijn gemaakt.
Henk Nijman “Meer alternatieven leidt tot minder agressie.” “Alles wat ik zeg, kost ruimte.”
inleiding door drs. Minke Simonis
en dr. Laura Kaiser
16.15 uur presentatie studie ‘Ruimtelijke alternatieven voor
separeren’ door ir. Roelof Gortemaker
16.45 uur debat o.l.v. Marleen Barth tussen de zaal en het
panel, bestaande uit Henk Nijman, Minke Simonis,
Laura Kaiser, Stichting Pandora en een lid van
de studiegroep
17.15 uur
borrel in museumcafé
Plaats
15.45 uur
Postcode
inleiding door Prof. Dr. Henk Nijman
Straat
15.15 uur
Organisatie
door dagvoorzitter Marleen Barth
Naam
in het Dolhuijs. De bijdrage van € 75,- heb ik overgemaakt op Postbanknummer 647060.
15.00 uur opening studiemiddag in Parkzaal
> ik ben geen STAGG-lid en geef mij hierbij op voor de studiemiddag op 29 maart a.s.
en mogelijkheid tot bezoeken museum
in het Dolhuijs. De bijdrage van € 45,- heb ik overgemaakt op Postbanknummer 647060.
> ik ben STAGG-lid en geef mij hierbij op voor de studiemiddag op 29 maart a.s.
14.00 uur ontvangst met koffie in het museumcafé
Ruimtelijke alternatieven voor separeren
> Programma
> Dagvoorzitter en sprekers Marleen Barth is sinds 2008 voorzitter van GGZ Nederland. Zij studeerde politicologie in Amsterdam en begon haar loopbaan in de journalistiek. Verder was zij Tweede Kamer lid van de fractie van de PvdA, voorzitter van CNV Onderwijs en lid van het algemeen bestuurd van de CNV Vakcentrale.
STAGG studie
ruimtelijke alternatieven voor separeren
p/a de Jong Gortemaker Algra
t.a.v. mevrouw Pat Quintelier
postbus 51113
3007 GC Rotterdam
Prof. Dr. Henk Nijman is sinds april 2004 bijzonder hoogleraar forensische psychologie aan het Academisch Centrum Sociale Wetenschappen van de Radboud Universiteit te Nijmegen. Daarnaast is hij hoofdonderzoeker bij de divisie OFP, Altrecht. Sinds 1992 verricht hij in gesloten instellingen onderzoek naar meetmethoden, oorzaken en preventie van agressie van (forensisch) psychiatrische patiënten. Dr. Laura Kaiser is psychiater bij de Gelderse Roos in Wolfheze. Laura werkt op de afdeling Octaaf (langdurige zorg) en als eerste geneeskundige van Gespecialiseerde Behandeling Wolfheze. Drs. Minke Simonis is GZ-psycholoog bij de Gelderse Roos in Wolfheze. Minke werkt als behandelaar op de afdeling Octaaf en is daarnaast inhoudelijk leidinggevende van de klinische afdeling Langdurig Zorg Volwassenen. Stichting Pandora zet zich in voor iedereen die psychische postzegel
problemen heeft of heeft gehad. De ervaringen van mensen zelf zijn de basis voor al haar acties. Hun ervaringsdeskundige voorlichters verzorgen gastlessen en workshops vanuit hun eigen ervaring en plaatsen dit ook in een bredere context.
> Museum Het Dolhuys
> Routebeschrijving
Het nationaal museum van de psychiatrie is gevestigd in Het Dolhuys
Het museum ligt op 5 minuten loopafstand van NS station Haarlem. Het museum heeft geen eigen parkeerterrein en in de buurt rond het museum geldt een parkeervergunningenbeleid. De dichtstbijzijnde parkeergarage (Stationsgarage) bevindt zich bij het station (ingang Lange Herenstraat) Neem vanaf de A9 de A200 richting Haarlem. Volg deze weg enige kilometers tot de T-splitsing. Hier gaat u bij de stoplichten rechtsaf richting Zandvoort (Gedempte Oostersingelgracht). Rij rechtdoor onder het spoor door. Bij de stoplichten gaat u linksaf de Oudeweg op (N200 richting Zandvoort). Ga bij het 5e stoplicht linksaf. Onder het spoor door de 1e straat linksaf (Lange Herenstraat). Aan het eind van deze straat is aan uw linkerhand de parkeergarage. U loopt deze garage vervolgens aan de stationskant uit. U loopt door het station en steekt aan de achterkant de weg over en loopt over de brug richting het Frans Halsplein. Over de brug gaat u linksaf. Dit is de Schotersingel. U ziet Het Dolhuys na ongeveer 200 meter aan uw linkerhand liggen.
in Haarlem, een voormalig leprozen-, pest- en dolhuis waarvan de oorsprong ligt in 1320. Ooit lag het gebouw vlak buiten de stadsmuren van Haarlem als onderkomen van ‘dollen’ en lijders aan besmettelijke ziekten zoals lepra en pest. Het Dolhuys heeft ruim 700 jaar een functie vervuld binnen de gezondheidszorg, het laatst als crisiscentrum en dagbehandeling voor demente bejaarden. In 2005 opende het museum zijn deuren als gezamenlijk initiatief van zeven psychiatrische instellingen: GGZ Noord-HollandNoord, Mentrum, De Meren, Buitenamstel, GGZ Dijk en Duin, De Geestgronden en Rivierduinen. Het Dolhuys is een belevingsmuseum, de bezoeker wordt geconfronteerd met ervaringen en meningen uit de psychiatrie. De grenzen tussen gek en gezond, normaal en abnormaal worden op een interactieve en daardoor indrukwekkende manier ervaren. In Het Dolhuys zijn het vooral de patiënten die vertellen wat gekte betekent. Hun verhalen zijn de leidraad geweest in de vormgeving van het museum. De bezoeker krijgt daarnaast een overzicht van hoe er door de eeuwen heen met ‘gekte’ werd omgegaan. Een belangrijke bezienswaardigheid zijn de cellen voor de dollen uit de zestiende eeuw die nog volledig intact zijn.
Het Dolhuys Schotersingel 2 2021 GE Haarlem, 023 541 06 70, www.hetdolhuys.nl
