N V R o va H o l d i n g J a a rv e r s l a g 2 0 0 9
N V R o va H o l d i n g J a a rv e r s l a g 2 0 0 9
NV ROVA Holding Postadres
Postbus 200
8000 AE Zwolle Bezoekadres
Steinfurtstraat 2 8028 PP Zwolle
Telefoon (038) 427 37 02 Fax (038) 427 37 73
E-mail
[email protected]
Internet www.rova.nl
Vestigingen ROVA IJsselland
ROVA Eemland
ROVA N-W Overijssel
ROVA Achterhoek
8028 PX Zwolle
3812 PK Amersfoort
8331 VE Steenwijk
7102 JJ Winterswijk
Rijnlandstraat 2
Nijverheidsweg-Noord 35
Ommerweg 69
7797 RC Rheezerveen
Karenbrug 3
Leeghwaterweg 10
Hesselterlandweg 69 7942 HZ Meppel
Zompstraat 21
8102 HX Raalte
Dit jaarverslag is als pdf-file te downloaden via www.rova.nl.
Op onze website vindt u tevens aanvullende informatie over ROVA en haar werkterrein.
Beeldmerk ROVA heeft duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Het streven naar duurzaamheid is daarom ook terug te vinden in de keuze van ons beeldmerk, het roodborstje. Deze vogelsoort is nogal gevoelig voor milieu-invloeden. De populatie groeit als de samenleving verantwoord omgaat met haar leefomgeving en dus ook met afval. Lukt dat de samenleving, dan kunnen we nog lang genieten van de aanwezigheid van het roodborstje.
2
INHOUD
Voorwoord
3
Kerngegevens
5
Kenmerken ROVA verzorgingsgebied
8
Profiel
10
Missie
11
Structuur vennootschap
11
Bedrijfscode
13
Sociaal Beleid
13
Markt en Overheid
13
Milieu
14
Innovatieplatform
15
Corporate Governance
17
Personalia
18
Verslag van de Raad van Commissarissen
21
Verslag van de Directie
23
Jaarrekening NV ROVA Holding 2009
31
Overige gegevens
48
Statutaire doelstellingen
48
Aandeelhouders
49
Winstbestemming
49
Accountantsverklaring
50
Colofon
51
3
?÷ + ! a Wij hebben meegedaan aan een grote schoonmaakactie.
Dat zou eigenlijk iedereen
eens een keer moeten doen.
a We wisten niet dat mensen
zoveel troep op straat gooien.
En dat terwijl er overal afvalbakken staan.
a Iedereen vindt zwerfafval
vervelend, maar niemand doet er wat aan.
a Nu we hebben
gezien wat mensen
allemaal weggooien, passen we zelf
voortaan wel beter op.
Tess Oosterbroek (links) en Brittney Stroeve, leerlingen van groep 8 van OBS De Krullevaar in Zwolle. 4
VOORWOORD
Anders denken, anders doen
De roep om een duurzame samenleving wordt al maar sterker. Inmiddels kunnen we stellen dat er een breed draagvlak is in de samenleving voor verandering. Wij worden ons bewust van de effecten van ons dagelijks handelen op het milieu. Van klein tot groot, van burger tot bedrijf. Iedereen laat sporen na en zou zich af moeten vragen welke bijdrage hij of zij kan leveren aan een duurzame ontwikkeling.
De ontwikkeling naar een duurzame maatschappij is geworteld in een historisch besef dat onze grondstoffen eindig zijn en dat het klimaat door menselijke invloeden aan het veranderen is.
Een van de beleidsvelden waar het thema duurzaamheid een nadrukkelijke rol in speelt is afval. In het afvalbeleid is de laatste jaren een snelle ontwikkeling zichtbaar naar een zogenaamd grondstoffenbeleid. De keten wordt verlengd met nieuwe schakels. Zowel aan de voorzijde, bijvoorbeeld bij productontwerp, als ook aan de achterzijde van de keten bij de verwerking van de afvalstoffen naar nuttige toepassingen.
Al deze ontwikkelingen betekenen voor ROVA dat het omgevingsveld sterk is veranderd. Het gemeentelijk afvalbeleid staat niet (meer) op zichzelf, maar is een schakel geworden in het totale streven naar duurzame ontwikkeling. Voor een organisatie als ROVA betekent dit een voortdurende vraag naar verbetering en verbreding van het takenpakket.
ROVA pakt die uitdaging op en transformeert zich van een publiek afvalnutsbedrijf naar een overheidsbedrijf gericht op duurzaam beheer van de publieke ruimte waarbij de kwaliteit van de leefomgeving en duurzame energie centraal staan.
Ik bied u met genoegen ons jaarverslag over 2009 aan. Het zal u niet verbazen dat het thema duurzaamheid daarin centraal staat. Het jaarverslag wordt omlijst met een aantal interviews waarin mensen centraal staan. Mensen die met hun dagelijks handelen invloed uitoefenen op de samenleving. Als we ons daarvan bewust zijn én daarnaar gaan handelen, dan is dat de eerste stap op weg naar een duurzame ontwikkeling.
Hans Groenhuis Algemeen directeur NV ROVA Holding
5
KERNGEGEVENS
Kerncijfers
Omzet Resultaat na belastingen
2009 66.300 5.511
2008 62.934 5.989
2007 63.270 8.702
2006 60.932 7.312
2005 60.991 6.987
Vermogen (x @ 1.000) Balanstotaal 70.213 Eigen vermogen 19.994 Eigen vermogen/balans totaal in % 28,5% Aansprakelijk vermogen 37.046 Aansprakelijk vermogen/balans totaal in % 52,8%
69.730 18.466 26,5% 36.198 51,9%
70.556 17.003 24,1% 35.417 50,2%
65.959 15.185 23,0% 34.279 52,0%
62.099 13.577 21,9% 32.671 52,6%
Ontwikkeling omzet
Tariefverlagingen en uitkeringen
(in € miljoen)
aan aandeelhouders (in € miljoen) 14
75
12
70
10
65
8 6
60
4 55
2
50 2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
0 96/97 98
99
00
01
02
03
04
05
Omzet
Rente op achtergestelde lening
Omzetontwikkeling zonder
Doorgevoerde tariefsverlaging
tariefverlagingen
Uitgekeerd dividend
Ontwikkeling personeelbestand
06
07
08
09
Opbouw personeelbestand naar leeftijdsklasse 50
300
40 200
30 20
100
10 0
0 2004
2005
Fulltime Parttime 6
2006
2007
2008
2009
18 t/m 25
26 t/m 30
31 t/m 35
36 t/m 40
41 t/m 45
46 t/m 50
51 t/m 55
55 t/m 60
>60
10
Ontwikkeling aantal huisaansluitingen
Ontwikkeling hoeveelheid restafval
(x 1000)
per aansluiting (x1000 kg)
400
0,9
350
0,8
300
0,7
250 0,6
200
0,5
150
0,4
100 1996/97
2000
2005
2002
2009
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Totaal ROVA Landelijk
Samenstelling huishoudelijk
CO 2-balans ROVA (2007=100) *
restafval 2009
2015
2009
2008
2007
-160,0
-140,0
-120,0
-100,0
-80,0
-60,0
-40,0
-20,0
0,0
20,0
Verwerking Inzameling
GFT - 22%
Eigen organisatie
Papier - 8% Kunststoffen - 24%
* Inzameling van afval leidt tot uitstoot van CO2. Verwerking door hergebruik en nuttige toepassing van afvalstoffen daarentegen leidt tot een besparing op de CO2-uitstoot. In 2009 hebben de activiteiten van ROVA per saldo een besparing van bijna 85.000 ton CO2 opgeleverd. Dit is ongeveer gelijk aan het niveau van 2007. Doordat de aanvoer van oud papier en textiel lager lag dan in andere jaren werd er minder winst geboekt bij het hergebruik van afvalstoffen. Dit was ondermeer het gevolg van de lagere economische activiteit en doordat er minder bedrijfsafval via gemeenten werd ingezameld na invoering van de blauwe minicontainer voor oud papier. Anderzijds leidde de ingebruikname van zuiniger voertuigen tot een besparing op de CO2-uitstoot door inzameling.
Glas - 3% Textiel - 3% Metaal - 3% AEEA - 1% KCA - 0% Luiers - 5% Drankenkartons - 3% Overig - 28%
ROVA heeft samen met de gemeenten de ambitie uitgesproken om de komende jaren de hoeveelheid restafval substantieel te verminderen. Daardoor kan meer afval worden hergebruikt en dat heeft een positief effect op de CO2-balans. Op termijn kan de CO2-balans hierdoor met circa 35% verbeteren. 7
KENMERKEN ROVA VERZORGINGSGEBIED
Gemeente Aansluitingen Inwoners Oppervlakte in m2 ROVA IJsselland Dalfsen 10.619 27.044 166.520 Hardenberg 22.301 58.650 316.300 Hattem 4.949 11.708 24.280 Heerde 7.332 18.313 80.400 Kampen 20.586 49.860 164.910 Olst-Wijhe 6.946 17.482 118.500 Ommen 7.039 17.446 181.290 Raalte 14.284 36.891 172.540 Staphorst 5.270 16.016 135.750 Twenterand 12.607 33.605 106.980 Zwartewaterland 7.873 21.944 93.410 Zwolle 51.210 117.703 119.280
Diftar
Volume-frequentie Volume-frequentie Volume-frequentie Volume-frequentie Volume-frequentie Volume-frequentie Volume Volume-frequentie Volume-frequentie Volume-frequentie Volume-frequentie
ROVA Noordwest Meppel Steenwijkerland Urk
13.770 17.715 5.180
32.026 43.215 18.062
58.000 330.000 109.920
ROVA Eemland Amersfoort
60.204
143.212
63.860
ROVA Achterhoek Aalten Oost Gelre Winterswijk
11.144 11.709 12.390
27.447 30.012 29.028
97.040 110.100 138.800
Volume-frequentie Volume-frequentie
Overig Apeldoorn
63.522
155.332
341.140
Volume-frequentie
366.650
904.996
Totaal
8
Volume-frequentie Gezinsamenstelling
ROVA VERZORGINGSGEBIED
9
!
a Vroeger deed men niet aan afvalscheiding, alles kwam op
+
één bult. Wat is er dan toch
a Het is makkelijk om zelf
veel ten goede veranderd.
een steentje bij te dragen
aan het verminderen van afval. Ik verbouw al mijn eigen groente in mijn moestuin.
En oude spullen worden bij ons niet weggegooid. Die
krijgen een tweede leven op de rommelmarkt.
a Het is onze plicht om ervoor
÷
te zorgen dat de generaties
na ons ook nog van dezelfde mooie natuur kunnen genieten.
Daarom moeten we ons afval niet weggooien, maar zorgen voor milieuvriendelijke oplossingen.
G. Wennemars (84 jaar) uit Nieuwleusen. 10
profiel
Missie
ROVA werd in 1996 opgericht als samenwerkingsverband van gemeenten met een wettelijke zorgtaak op het gebied van afval. ROVA kreeg als opdracht de organisatie en uitvoering van de gemeentelijke vuilverwijdering efficiënter en effectiever te maken en waar mogelijk te innoveren. En dat alles tegen de laagst mogelijke kosten. Kortom, een maatschappelijk verantwoorde afvalzorg. Gestuurd vanuit het publieke belang. Deze opdracht heeft sindsdien het dagelijks handelen van onze organisatie bepaald. Voortdurend wordt gestreefd naar optimalisatie in drie centrale thema’s, te weten: duurzaamheid (verbetering milieurendement; bijdrage aan gemeentelijke klimaatdoelstellingen), financiën (lagere tarieven voor de burgers; dus geen winstmaximalisatie) en maatschappij (een leefbare omgeving voor wonen en werken).
Structuur van de vennootschap
De juridische structuur van ROVA wordt gevormd door een groep werkmaatschappijen die voor 100% dochter is van NV ROVA Holding. Uitzonderingen hierop zijn Stichting ROVA Stortgas waarover NV ROVA Afvalverwerking volledige zeggenschap heeft en Natuurgas Overijssel BV. Deze laatste is 50%-50% joint venture van ROVA Duurzaam BV en NV Huisvuilcentrale Noord-Holland. Alle aandelen van NV ROVA Holding zijn in handen van de deelnemende overheden. Daarbij geldt een 1 op 1 relatie tussen het houden van aandelen en het opdragen van zorgtaken aan ROVA.
NV ROVA Holding
NV ROVA Gemeenten
Organisatie, beheer en uitvoering van publieke taken voortvloeiend uit de afvalzorgplicht van aangesloten gemeenten en uitvoering van gemeentelijke reinigingstaken (beheer openbare ruimte).
NV ROVA Bedrijven
Verwijderen van afvalstoffen van bedrijven en instellingen.
NV ROVA Afvalverwerking
Beheer en exploitatie van afvalverwerkings- en stortlocatie Bovenveld (gemeente Hardenberg) en beheer van de reeds gesloten stortlocatie Collendoorn (eveneens gemeente Hardenberg).
Stichting ROVA Stortgas
Onttrekken van stortgas voor het opwekken van groene energie.
ROVA Activa Beheer BV
Aanschaf en beheer van alle activa waaronder gebouwen, terreinen, inzamelmiddelen en voertuigen.
ROVA Regie BV
Overslag, afzet en verwerking van alle ingezamelde afvalstromen.
ROVA Duurzaam BV
Stimuleren en ontwikkelen van activiteiten op het gebied van het verduurzamen van de gemeentelijke afvalverwerking.
Natuurgas Overijssel BV
Productie van biogas uit gft-afval (50% ROVA/ 50% NV Huisvuilcentrale Noord-Hollland)
11
!
a We staan als gemeenten voor een forse uitdaging. Over zo’n
tien jaar heeft afval een geheel andere betekenis. We praten dan
alleen nog maar over duurzame grond- en brandstoffen en hergebruik is de gewoonste zaak van de wereld.
a Het zou mooi zijn als we de slag
+
naar een afvalloze samenleving
zo kunnen maken, dat het voor de burger niet duurder wordt. Dit kan bijvoorbeeld door zelf energie te leveren uit afval.
12
÷
a Het is prachtig om te zien dat
de burger meedoet met initiatieven om de afvalinzameling duurzamer te maken. Kijk maar eens naar de inzameling van kunststof verpakkingen. Daar doen
mensen massaal aan mee.
L. Greven, wethouder Milieu van gemeente Steenwijkerland.
Bedrijfscode
Om de identiteit van ROVA als afvalnutsbedrijf te borgen, zijn in de statuten en in de aandeelhoudersvergadering duidelijke afspraken vastgelegd over de doelstellingen en de koers van de organisatie. Het publieke karakter van de organisatie wordt bepaald door het feit dat alleen overheden met een wettelijke zorgtaak op het gebied van huishoudelijk afval aandeelhouder kunnen zijn. Samen met onze medewerkers, de Ondernemingsraad en de Raad van Commissarissen is een bedrijfscode opgesteld die als leidraad geldt voor ons dagelijks handelen. Door het publiceren van de bedrijfscode worden belanghebbenden in staat gesteld ROVA aan te spreken op het naleven van deze code. Onze kernwaarden zijn: Betrouwbaarheid: De norm is: open en eerlijk zaken doen. Afspraken nakomen. Integriteit staat hoog in ons vaandel. Maatschappelijke betrokkenheid: Maak ruimte voor milieu- en maatschappelijke doelstellingen naast bedrijfseconomische doelstellingen. Deskundigheid en professionaliteit: Maak kennis en kunde tot kracht. Streef naar continue verbetering van dienstverlening. Wees berekend op je taak. Innovatief: Wees niet bang om traditioneel denken te door- breken. Maak gebruik van kennis en creativiteit en benut technologische ontwikkelingen. Dynamisch en flexibel: Neem initiatief; denk oplossingsgericht en lever waar nodig maatwerk. Trots: Een goede afvalzorg draagt bij aan het welzijn van ons en onze medemens. Wij zijn ons bewust van onze bijdrage in deze taak en zijn trots op onze organisatie en op onze eigen, individuele bijdrage daarin.
Sociaal beleid
De inzet, kennis en kunde van onze medewerkers vormen de basis voor ons succes. Onze medewerkers zijn daarom belangrijk. Ons beleid is dan ook vanzelfsprekend gericht op de duurzame inzetbaarheid en beschikbaarheid van medewerkers. Het is onze taak een situatie te creëren waarin mensen optimaal kunnen functioneren en zich verder kunnen ontwikkelen. Het personeelsbeleid van ROVA is vormgegeven rondom vier thema’s: kwaliteit en functioneren; gezondheid en ziekteverzuim; opleiden en carrièreperspectief; binden en boeien.
Markt en overheid
ROVA is zich bewust van haar positie als overheidsbedrijf. Deze positie vraagt om een zorgvuldige marktbenadering. Wij hanteren daarvoor de volgende uitgangspunten. Wij stellen ons actief op, waarbij bedrijfsmatig presteren én maatschappelijke betrokkenheid leidende doelen zijn. Wij stellen ons echter niet actief op in openbare tenderprocedures waarin op basis van prijsinschrijving wordt meegedongen naar opdrachten van overheden buiten ons eigen verzorgingsgebied. Wel zullen wij onze diensten aanbieden aan overheden die voornemens zijn toe te treden tot het samenwerkingsverband NV ROVA Holding. Wij conformeren ons aan de geldende regels voor uitbesteding van overheidsopdrachten op het moment dat opdrachten aan private partijen worden uitbesteed. De commerciële taken van ROVA zijn organisatorisch en administratief gescheiden van de publieke taken en worden tenminste zodanig kostendekkend uitgevoerd dat geen beslag wordt gelegd op publieke middelen. Indien gebruik gemaakt wordt van publiek gefinancierde infrastructuur (bijvoorbeeld ondergrondse verzamelcontainers), dan zal deze infrastructuur tegen gelijke condities ook beschikbaar gesteld worden aan private bedrijven.
Respect: Ieder mens verdient respect. Collegialiteit staat voorop. Discriminatie, ongewenste intimiteiten of pesterijen horen niet op onze werkvloer.
13
Milieu
ROVA streeft naar een duurzame samenleving waarin het niet meer vanzelfsprekend is dat waardevolle grondstoffen worden verspild door ze eenmalig te gebruiken en op een laagwaardige manier te verwijderen. In die duurzame samenleving zijn mensen zich bewust van het effect van hun handelen op het milieu. ROVA levert met haar dienstverlening een bijdrage aan die duurzame samenleving. Afvalstoffen worden als grondstoffen beschouwd en worden zodanig verzameld, dat ze op een nuttige wijze kunnen worden hergebruikt. In de bedrijfsvoering van ROVA krijgen veiligheid, kwaliteit en milieu de volle aandacht. Het voldoen aan de geldende weten regelgeving geldt daarbij als minimum standaard.
Innovatieplatform
Het voortdurend zoeken naar mogelijkheden om de afvalzorg efficiënter en duurzamer te maken, is een van de drijfveren van de ROVA-medewerkers. Om dit binnen de ROVA-organisatie in te bedden is in 2005 een Innovatieplatform ingesteld. Dit platform is samengesteld uit bestuurders van aangesloten gemeenten en is daarmee een representatieve vertegenwoordiging van de ROVA-gemeenten. Als doelstellingen voor het Innovatieplatform zijn geformuleerd: - -
het bevorderen van onderzoek naar en de informatieoverdracht over het verduurzamen van de gemeentelijke afvalverwijdering; het bevorderen van innovaties in de gemeentelijke afvalverwijdering die leiden tot lagere kosten en/of een hoger milieurendement.
Door het Innovatieplatform is een duidelijke focus gelegd op het verduurzamen van de afvalverwerking en het benutten van het energiepotentieel in afval. Binnen de afvalsector dienen zich op dit vlak vele kansen aan, die door het Innovatieplatform op wenselijkheid en haalbaarheid worden getoetst. Het Innovatieplatform ondersteunt de directie bij het bepalen van de onderzoeksvelden en de prioriteitenstelling daarin. Daarnaast bewaakt het Innovatieplatform namens de Algemene vergadering van Aandeelhouders de besteding van de Innovatiereserve.
14
+
+ !
a Het is ideaal dat wij zelf kunnen bepalen wanneer wij ons afval naar de container brengen. We zijn op deze manier van niemand afhankelijk.
+
a Met die ondergrondse voorzieningen voor afval
wordt de buurt er ook nog schoner op. Het straatbeeld is daardoor flink verbeterd.
a Voor ons is gemak erg belangrijk.
Hoe makkelijker de afvalinzameling wordt gemaakt, hoe beter.
÷
a Ondanks dat wij een druk leven leiden, proberen we ons afval goed te scheiden.
Het is een kleine moeite en het hoort er gewoon bij.
Jurjen Gernaat en Marloes Bulthuis, inwoners van de wijk Stadshagen in Zwolle. 15
a In het landschap komen veel soorten biomassa vrij in een groot gebied. De grote uitdaging is het bundelen van deze kleine
÷
partijen tot bulk, zodat de logistiek vergemakkelijkt wordt.
!
a Bij de verwerking van biomassa uit het landschap moeten we niet op één paard wedden, maar moeten we meerdere sporen inzetten. Uitgangspunt is dat
de verwerkingsmethoden zo duurzaam mogelijk zijn.
+
a Het is toch een geweldige gedachte dat mensen kunnen genieten van ons
mooie landschap doordat wij goed onderhoud plegen en dat het ‘afval’
dat daarbij ontstaat kan worden gebruikt voor duurzame energie. Dat is nog eens een win-win situatie.
H. Schiphorst, Landschapsbeheerder. 16
CORPORATE GOVERNANCE
Corporate governance gaat over het besturen en beheersen van de onderneming. Effectief management en transparantie naar onze stakeholders zijn daarbij leidende begrippen. De verantwoordelijkheden van de verschillende organen in de vennootschap zijn verankerd in de wet, in de statuten en in reglementen. De bevoegdheden van het management zijn vastgelegd in een bevoegdhedenregeling die door de Raad van Commissarissen is vastgesteld en door de externe accountant wordt gecontroleerd. NV ROVA Holding is een naamloze vennootschap naar Nederlands recht. De aandeelhouders van ROVA zijn overheden met een zorgtaak op het gebied van huishoudelijk afval. Die taak - of delen daarvan - kunnen ze opdragen aan de vennootschap. In hun rol als opdrachtgever zijn de aandeelhouders sterk inhoudelijk betrokken bij het reilen en zeilen van de organisatie. De Algemene vergadering van Aandeelhouders benoemt de directie, benoemt de leden van de Raad van Commissarissen, benoemt de externe accountant en keurt de jaarrekening en jaarlijkse begroting goed. De directie is belast met het besturen van de onderneming en is verantwoordelijk voor de uitvoering van de bedrijfsstrategie en de realisatie van de gestelde ondernemingsdoelen. Vertegenwoordigingsbevoegdheid van de vennootschap berust bij de statutair directeur. De honorering van de directie is niet afhankelijk van de resultaten van de vennootschap en de directie houdt geen aandelen van de vennootschap.
Het toezicht vindt plaats door een Raad van Commissarissen. De uitoefening van haar taak als toezichthoudend orgaan stelt voor de RvC eisen aan de betrouwbaarheid en toereikendheid van informatie. De directie heeft de verantwoordelijkheid de RvC tijdig en volledig van alle relevante informatie te voorzien. Bij de uitoefening van haar taak laat de RvC zich bijstaan door een Auditcommissie en een Remuneratiecommissie. De honorering van commissarissen is niet afhankelijk van de resultaten van de vennootschap en commissarissen houden geen aandelen van de vennootschap. Binnen ROVA is voorzien in een periodiek onderhoud tussen RvC, Directie en Ondernemingsraad en tussen RvC, Directie en de externe accountant. De Raad van Commissarissen heeft de mogelijkheid ieder jaar onderwerpen aan te dragen die speciale aandacht dienen te krijgen in de door de externe accountant in te stellen accountantscontrole. In het jaaroverleg tussen RvC, directie en externe accountant worden de bevindingen van de accountant doorgesproken, zoals vastgelegd in de managementletter en in het verslag naar aanleiding van de controle van de jaarrekening.
17
PERSONALIA
Raad van Commissarissen
Mevrouw drs. M. Sint (1949), voorzitter Benoemd 2008 Zittingstermijn tot mei 2011 Overige functies voorzitter Raad van Bestuur Isala klinieken in Zwolle, lid Raad van Commissarissen BPF Bouwinvest, lid Raad voor de Volksgezondheid en Zorg
Prof. dr. ir. A. Bruggink (1963), commissaris; voorzitter auditcommissie Benoemd 2006; herbenoemd 2009 Zittingstermijn tot mei 2012 Overige functies CFO Raad van Bestuur Rabobank Nederland, hoogleraar aan de vakgroep Financieel Management en Bedrijfseconomie faculteit Bedrijfskunde Universiteit Twente, lid Raad van Commissarissen Nederlandse Financieringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden en lid Raad van Commissarissen Robeco
Ir. P. van Erkelens (1953), commissaris; lid auditcommissie Benoemd 2005; herbenoemd 2008 Zittingstermijn tot mei 2011 Overige functies dijkgraaf van het Wetterskip Fryslan, lid Raad van Toezicht zorggroep Noorderbreedte, vice-voorzitter College Toelating Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden en lid Raad van Toezicht rsg Magister Alvinus Sneek
18
Mevrouw I. Faber MBA (1968), commissaris; lid remuneratiecommissie Benoemd 2007 Zittingstermijn tot mei 2010 Overige functies voorzitter Raad van Bestuur Faber Halbertsma groep, voorzitter Vereniging van Nederlandse Familiebedrijven, lid Raad van Commissarissen Jaarbeurs Utrecht, lid Raad van Toezicht TNO, lid bestuur Nationaal Register Commissarissen, lid Adviesraad voor het Wetenschaps- en Technologiebeleid
Prof. dr. F. van Vught (1950), commissaris; voorzitter remuneratiecommissie Benoemd 2005; herbenoemd 2008 Zittingstermijn tot mei 2011 Overige functies topadviseur van de president Europese Commissie, lid Executive Board European University Association, nationaal expert Europese Netwerken bij het Ministerie OCW, lid University Grants Committee van HongKong, hoogleraar Bestuurskunde Universiteit Twente, lid Raad van Commissarissen en voorzitter remuneratiecommissie Koninklijke Ten Cate, voorzitter bestuur Netherlands’ House for Education and Research (Nether), voorzitter Raad van Commissarissen Medisch Spectrum Twente
Directie
Innovatieplatform
Ir. B. Groenhuis (1950) algemeen directeur (statutair)
Leden Mevrouw M. van Abbema-Wijtsma, wethouder gemeente Twenterand
Drs. M.W. van Lente RA (1971) directeur Financiën en Middelen C.J.A. Peters (1964) directeur Strategie en Ontwikkeling
Ondernemingsraad
De heer E.J. Balkenende, hoofdkantoor, voorzitter De heer A. Goedhart, vice voorzitter, vestiging Amersfoort De heer H. Bouwhuis, hoofdkantoor, secretaris Leden De heer R.W. Houtveen, vestiging Amersfoort De heer R. Langras, vestiging Amersfoort De heer G.M. Nijhof, vestiging Zwolle De heer J. Schoonhoven, vestiging Zwolle De heer C.J. Taam, vestiging Steenwijk De heer W.J. Rijkse, vestiging Winterswijk
Mevrouw A.J. Kastelein-Renkema, wethouder gemeente Zwolle De heer S.W. van ’t Erve, wethouder gemeente Amersfoort Mevrouw M.G. Frank, wethouder gemeente Oost Gelre De heer L. Greven, wethouder gemeente Steenwijkerland Mevrouw I.M. Lagas-Meijer, wethouder gemeente Ommen De heer J. Janssen, wethouder gemeente Hardenberg
19
! a Vandaag komt hij weer.
!
De vuilniswagen. Ik zit altijd op
tijd voor het raam om ernaar te kijken. En als het mooi weer is, mag ik
buiten naar de vuilniswagen kijken en dan zwaai ik zo hard als ik kan naar de vuilnisman.
+
a In onze straat staan overal blauwe containers aan de weg.
Dat zijn er heel veel. Mama zegt dat daar het papier in gaat.
Soms zie ik ook groene en grijze containers staan.
÷
a Gaaf, die vuilniswagen
met grijparm aan de zijkant. Ik zou best een keer mee willen rijden om mee te helpen
met het ophalen van afval.
Jan de Mink (4 jaar) uit Amersfoort.
20
VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN
Het jaar in beeld
De Raad van Commissarissen (RvC) vergaderde in het verslagjaar vijf keer. Bij deze vergaderingen was de Directie aanwezig. Twee keer heeft een delegatie van de RvC een vergadering bijgewoond tussen Directie en Ondernemingsraad. Naast de geplande vergaderingen had de voorzitter van de RvC regelmatig contact met de algemeen directeur. De vergaderingen van de RvC met de Directie stonden voor een belangrijk deel in het teken van de toekomstige ontwikkeling van de organisatie in het licht van de dynamische ontwikkelingen in de afvalmarkt. De uitdagingen voor gemeenten op het gebied van klimaat en milieu, vormen een belangrijke opgave voor ROVA. Innovaties op het gebied van afval en energie verdienen dan ook een duidelijke positie in het strategisch beleid. Uiteraard is in de Raad ook veel aandacht besteed aan de algemene economische ontwikkeling en de specifieke marktontwikkelingen in de afvalsector. Daarnaast zijn iedere vergadering actuele financiële ontwikkelingen besproken en heeft de RvC de jaarrekening over 2008, alsmede de begroting voor 2010 vastgesteld. In het verslagjaar is volgens afspraak ook een jaarlijkse evaluatie gehouden van de Bedrijfscode. Onderdeel hiervan is het beoordelen van nevenactiviteiten van directieleden op eventuele belangenverstrengeling. De Raad heeft geconstateerd dat de bedrijfscode op alle fronten goed is nageleefd en dat van belangenverstrengeling in functies van directieleden geen sprake is. Naar het oordeel van de Raad heeft ROVA in 2009 wederom bewezen dat ze in staat is om een solide beleid te voeren. Niet alleen gericht op de financiële doelstellingen, maar ook gericht op duurzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid. De organisatie is in staat gebleken een uitstekend resultaat te behalen en tegelijkertijd de duurzame doelstellingen concreet vorm te geven. Met haar initiatieven op het gebied van ‘energie uit afval’ behoort ROVA tot een van de trekkers op dit gebied in Nederland. Een mooie mijlpaal daarin vormde de start van de bouw van de vergistingsinstallatie voor gft-afval. Deze installatie wordt naar verwachting medio 2010 in gebruik genomen en gaat uit gft-afval Groen gas produceren. Gas dat via het openbare gasnet aan gemeenten kan worden teruggeleverd en dat voor een deel wordt gebruikt als brandstof voor het eigen wagenpark. Rijden op GFT wordt daarmee werkelijkheid!
Personele mutaties
Door de Algemene vergadering van Aandeelhouders is commissaris Bruggink herbenoemd voor een nieuwe termijn.
Jaarrekening 2009
De jaarrekening over 2009 zoals deze is opgesteld door de directie, is vastgesteld in de vergadering van de RvC op 12 april 2010. Bij de bespreking daarvan was KPMG als externe accountant aanwezig. De jaarrekening is voorzien van een goedkeurende verklaring van KPMG, overeenkomstig artikel 25 van de statuten. De jaarrekening gaat vergezeld van het verslag van de directie.
Resultaat en bestemming
De winst van de vennootschap over 2009 bedraagt € 5.510.888. Als onverdeelde winst blijven de volgende bedragen over ter beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders die uitgekeerd kunnen worden in de vorm van dividend: - voor houders aandelen A € 3.524.307 - voor houders aandelen B € 671.164 - voor houders aandelen C € 350 Wij adviseren de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, overeenkomstig de statuten: - de hierbij aangeboden jaarrekening 2009 goed te keuren; - de leden van de Directie te dechargeren voor het in 2009 gevoerde bestuur; - de leden van de Raad van Commissarissen te dechargeren voor het over 2009 gehouden toezicht; - akkoord te gaan met het voorstel van de Directie en de Raad van Commissarissen omtrent de winstbestemming. Raad van Commissarissen NV ROVA Holding Zwolle, 12 april 2010 mevr. drs. M. Sint, voorzitter prof. dr. ir. A. Bruggink ir. P. van Erkelens mevr. I. Faber MBA prof. dr. F. van Vught
21
a We doen ons best om de
!
bezoekers van ons miliebrengstation zo goed mogelijk te helpen met het scheiden van hun afval. Hoe makkelijker we het maken,
hoe meer mensen zullen scheiden.
+
a We hebben er de laatste jaren veel containers bij zien komen
op ons milieubrengstation.
÷
a Doordat we meer afvalsoorten
Allemaal om de afvalscheiding
te bevorderen. Dat is een goede ontwikkeling.
apart houden, kan er meer
gerecycled worden. Hout, ijzer, glas, textiel, puin. Het kan allemaal
weer ergens voor worden gebruikt.
22
A. Wiefferink, medewerker milieubrengstation in Raalte.
VERSLAG VAN DE DIRECTIE
Ambitie voor duurzame ontwikkeling
ROVA levert met haar dienstverlening een bijdrage aan een duurzame samenleving. Preventie en hergebruik van afval zorgen voor een lagere milieubelasting doordat eindige grondstoffen kunnen worden bespaard. Op dit terrein zijn door de Nederlandse gemeenten al belangrijke successen behaald. Afvalscheiding is voor een belangrijk deel ingeburgerd en geaccepteerd in onze samenleving. Toch denken wij dat we nog maar aan het begin staan van wat een duurzame ontwikkeling mag worden genoemd. Nog steeds worden onnodig veel grondstoffen verspild door ons consumptiepatroon en door de kansen die we nog laten liggen in afvalscheiding en -hergebruik. Intensivering van het afvalbeleid van gemeenten is nodig om tot een verdere reductie van de milieubelasting te komen. In de grijze minicontainer bevinden zich overal in Nederland nog grote hoeveelheden herbruikbare grondstoffen. Grondstoffen waarvoor nu al inzamel- en recyclingsystemen bestaan, of waarvoor deze met eenvoudige maatregelen kunnen worden gerealiseerd. De start van de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingen is een goed moment om die verdere intensivering in te zetten. Het grote volume aan kunststof verpakkingen dat nu gescheiden wordt ingezameld, is voor menig burger een stevige confrontatie met ons ingesleten consumptie- en afdankgedrag. “Ik wist niet dat er zoveel kunststof in mijn afval zat”, is een veelgehoorde opmerking van burgers. Deze bewustwording is een goed aanknopingspunt voor een gewenste gedragsverandering. Onze uitdaging is een samenleving waarin we afval niet meer achteloos weggooien, maar waarin alle afvalstoffen waarde hebben gekregen door de vele hergebruikmogelijkheden. Afvalbedrijven zullen zich daarin transformeren tot grondstofproducenten en -makelaars. Technologische ontwikkelingen zullen bijdragen aan het verhogen van het aandeel hergebruik. In die ontwikkeling ontstaat ook een nadrukkelijke koppeling van afvalbeleid aan klimaatbeleid. In het klimaatbeleid streven we naar energiebesparing, de productie van duurzame energie en de reductie van CO2 emissies. Preventie en hergebruik levert een directe bijdrage aan deze doelstellingen. Daarnaast gaat de productie van duurzame energie uit met name biomassa een bijdrage leveren aan een nieuwe
energiemarkt, namelijk die van de lokale of regionale energiebedrijven. Doelstelling hiervan is de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verkleinen en waar mogelijk zelfs helemaal te doorbreken. Een zelfvoorzienende maatschappij geldt als een mooi streefbeeld voor de toekomst. Deze ontwikkelingen vormen uiteraard de nieuwe uitdagingen voor organisaties als ROVA. Wij zijn ons hiervan terdege bewust en bereiden ons daarop voor door samen met onze aandeelhouders onze nieuwe strategische doelen te bepalen.
Afvalbeleid en marktontwikkelingen
Capaciteit afvalverbranding In ons jaarverslag over 2008 kondigden we al aan dat er een overschot aan verbrandingscapaciteit dreigde op de Nederlandse markt en dat dit tot stevige effecten zou leiden in de afvalmarkt. Inmiddels is een ware strijd om het afval ontstaan. Dit heeft geleid tot een enorme prijsval bij de exploitanten van afvalverbrandingsinstallaties. Gemeenten met aflopende afvalcontracten hebben de kans benut belangrijke besparingen te realiseren in de afvalkosten. Maar deze ontwikkeling heeft niet alleen positieve effecten. Inzameling en recycling van afvalstoffen vallen nu relatief duurder uit en komen daarmee verder onder druk te staan. Deze ontwikkeling geeft een nieuwe impuls voor de discussie over het instellen van een verbrandingsbelasting. Volgens het Ministerie van VROM is van een overcapaciteit geen sprake, of is deze ‘slechts’ tijdelijk als gevolg van de economische crisis. De vervroegde toekenning van de zogenaamde R1-status aan verschillende afvalverbrandingsinstallaties in Nederland, zal de import van afval mogelijk maken en kan zorgen voor een nieuw evenwicht in de markt. Of dit effect daadwerkelijk gaat optreden moet nog worden afgewacht. Met de toekenning van een R1 (Recovery) of D10 (Disposal) status wordt de energie-efficiëntie van een AVI vastgesteld. Deze indeling vloeit voort uit de Kaderrichtlijn afval en is met de eerste wijziging van LAP2 in Nederland doorgevoerd. LAP2 zelf is pas eind 2009 in werking getreden na lange voorbereiding en vormt het afvalbeleidskader voor de komende jaren. Bij AVI’s met een R1 status wordt afvalverbranding als vorm van nuttige toepassing gezien door de hoge mate van energieopwekking ten opzichte van de AVI’s met een D10 status. Het onderscheid tussen de R1 en D10 status roept tevens een discussie op over de minimumstandaard 23
voor sommige afvalstromen. Voorkomen moet worden dat herbruikbare grondstoffen onnodig in een AVI belanden. Want ook in LAP2 geldt tenslotte de voorkeursvolgorde, waarbij afvalstromen zo hoogwaardig mogelijk moeten worden hergebruikt. Producentenverantwoordelijkheid elektrische apparatuur In het verslagjaar is een einde gekomen aan de jarenlange (juridische) strijd tussen gemeenten (vertegenwoordigd door VNG en NVRD) en bedrijfsleven (NVMP en ICT Milieu) over de vergoeding van de werkzaamheden van gemeenten voor de inname en opslag van afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA). Tussen partijen is een akkoord bereikt dat er voor zorgt dat er een eenduidige verwijderingstructuur blijft voor AEEA, waarbij de gemeentelijke milieustraten als inname- en overslaglocatie dienen. De kosten die gemeenten maken voor de handling van deze afvalstroom worden vanaf 1 januari 2009 vergoed vanuit de centraal verzamelde verwijderingsbijdragen. Onderdeel van het akkoord is ook dat er een fonds wordt opgericht van waaruit projecten en voorlichtingsacties worden gefinancierd om gezamelijk de inname van AEEA en ICT-apparatuur te verhogen. Verpakkingenbeleid Met betrekking tot kunststof verpakkingen is 2009 het jaar van de implementatie geworden. Na de jarenlange onderhandeling over de uitvoering van het verpakkingenbeleid was het zaak voor gemeenten om uiterlijk 1 januari 2010 de inzameling van kunststof verpakkingen ter hand te nemen. Dit wil echter niet zeggen dat alle discussies daarmee ten einde zijn. Tegelijkertijd is namelijk een aantal onderzoeken gestart die in 2010 en 2011 meer duidelijkheid moeten geven over de uitvoering van het verpakkingenbeleid op langere termijn. Onderzoeken vinden plaats naar de kosten van bronscheiding (vergoeding aan gemeenten), de kosten en resultaten van nascheiding en de werking van het verpakkingenbesluit. Met betrekking tot de mogelijkheden van nascheiding worden bij twee installaties in Nederland proeven gedaan met de nascheiding van kunststof verpakkingen nadat het als restafval is aangeleverd bij de afvalverbrandingsinstallatie. Interessant is na te gaan wat de kwaliteit en kwantiteit is van de na te scheiden verpakkingen en hoe deze resultaten zich verhouden tot de ervaringen met bronscheiding. In Nederland is verder nog geen capaciteit beschikbaar voor nascheiding, zodat deze optie voor de korte termijn nog niet realistisch lijkt.
24
Een interessante vraag is voorts of de keuze voor bronscheiding of nascheiding invloed heeft op het consumptie- en afdankgedrag van een burger. Bij bronscheiding wordt een burger direct geconfronteerd met de effecten van zijn consumptiepatroon, hetgeen van invloed zou kunnen zijn op de hoeveelheid afval die wordt geproduceerd. Naar dergelijke gedragsinvloeden is nog weinig onderzoek gedaan. ROVA wil daarom vooral inzetten op onderzoek naar dergelijke gedragsinvloeden en het ontwikkelen van nieuwe dienstverleningsconcepten richting burgers (stimuleren afvalscheiding).
Bedrijfsactiviteiten en projecten
Toetreding Winterswijk Met ingang van 1 januari 2009 is ROVA officieel werkzaam in de gemeente Winterswijk. Sinds deze datum maakt de voormalige gemeentelijke reinigingsdienst onderdeel uit van de ROVA organisatie. ROVA heeft daarmee een eigen vestiging gekregen in de Regio Achterhoek, van waaruit de deelnemende gemeenten worden bediend. Inzameling kunststof verpakkingen In het verslagjaar is veel tijd en energie gestoken in de invoering van de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingen bij huishoudens. Deze inzameling volgt uit het tussen gemeenten, bedrijfsleven en het Ministerie van VROM gesloten raamakkoord dat moet leiden tot een hoger percentage hergebruik van huishoudelijke afvalstoffen. Ruim voor de streefdatum van 1 januari 2010 is in de ROVAgemeenten de inzameling gestart. De meeste gemeenten kozen daarbij voor een haalsysteem waarbij de kunststof verpakkingen in speciale inzamelzakken huis-aan-huis worden ingezameld. In Zwolle en Amersfoort is gekozen voor een brengsysteem met speciale wijkcontainers. Voor de verspreiding van de inzamelzakken is op de website van ROVA een online bestelservice opgezet. De gescheiden inzameling is in alle gemeenten door de inwoners positief en voortvarend opgepakt. Inzamelresultaten in de eerste maanden waren boven verwachting en bieden goede vooruitzichten voor de komende jaren. Zoals verwacht wordt met name in Diftar-gemeenten een hoge inzamelrespons bereikt die in het eerste jaar al kan oplopen naar 40 kilo per aansluiting per jaar. Maar ook in meer stedelijke gemeenten als Zwolle en Amersfoort worden goede resultaten bereikt die kunnen oplopen naar 10 kilo per aansluiting per jaar.
Start bouw vergistingsinstallatie gft-afval In juli 2009 is een start gemaakt met de bouw van een vergistinginstallatie voor de verwerking van gft-afval. Opdrachtgever is Natuurgas Overijssel BV, een 50%-50% joint-venture van ROVA Duurzaam BV en NV Huisvuilcentrale Noord-Holland (HVC). ROVA en HVC streven met deze bouw naar een duurzame verwerking van gft-afval tot groene grondstof en duurzame energie. Het geproduceerde biogas wordt in een speciale installatie opgewerkt tot aardgaskwaliteit (Groen gas). Daarna kan het worden ingevoed in het Nederlandse aardgasnet en kan het worden teruggeleverd aan de deelnemende gemeenten. Medio 2010 wordt de installatie opgeleverd en in gebruik genomen. Dit initiatief, dat de naam ‘Rijden op GFT’ meekreeg, wordt mede mogelijk gemaakt door een subsidie van het Ministerie van Economische Zaken in de zogenoemde Unieke Kansen Regeling. Voor het invoeden van het Groen gas is een samenwerkingsovereenkomst gesloten met Gasunie en Enexis. Het project geldt daarmee als voorbeeld en als leerproject om het invoeden van Groen gas in het openbare gasnet verder uit te rollen. Vergroening wagenpark In het verslagjaar is het aantal voertuigen dat rijdt op aardgas verder uitgebreid. Deze maatregel past in het beleid van ROVA om het wagenpark te vergroenen door de aanpak van de uitstoot van de hoofdzakelijk dieselaangedreven voertuigen. Zodra de productie van Groen gas uit gft-afval op gang komt, zullen deze gasvoertuigen op Groen gas gaan rijden. Maatregelen binnen het beleidsplan voor vergroening van het wagenpark zijn: vervroegde vervanging van oude dieselvoertuigen, uitbreiding aantal aardgasvoertuigen en de installatie van hoogrendement roetfilters op de overige dieselvoertuigen. Planning & control cyclus en Informatievoorziening In 2009 zijn belangrijke verbeteringen aangebracht in de interne bedrijfsprocessen en planning & control cyclus. Hiertoe was in 2008 al een aanvang gemaakt met de start van het project informatievoorziening. Onderdeel van dit project was de introductie van nieuwe boordcomputers in alle voertuigen waarmee een groot deel van de papieren begeleidingsformulieren komt te vervallen. Voor de bewaking van de bedrijfsprocessen zijn nieuwe afspraken gemaakt voor de planning & control cyclus.
Project ‘Natuurlijk Schoon’ Het project Natuurlijk Schoon werd in 2009 voor de eerste maal gehouden. In het project werken 16 gemeenten samen aan de aanpak van zwerfafval. Hoogtepunt van het project is de nationale zwerfafvalweek die in maart 2009 werd gehouden. In de 16 ROVA-gemeenten gingen in deze week ruim 12.000 leerlingen van ruim 170 basisscholen op pad om zwerfafval op te ruimen en daarmee aandacht te vragen voor deze problematiek. Met het direct betrekken van scholen en leerlingen bij deze campagne wordt gepoogd de bewustwording over afval en milieu bij deze leeftijdscategorie te verhogen. Natuurlijk Schoon wordt een jaarlijks terugkerend evenement dat in de komende jaren verder uitgebouwd wordt met deelname van andere maatschappelijke partners. De projectinitiatie en -coördinatie van Natuurlijk Schoon is in handen van ROVA. Nieuw afvalbrengstation Raalte Na een bouwperiode van een half jaar, werd in april 2009 het nieuwe afvalbrengstation van ROVA in Raalte officieel geopend. Op deze nieuwe locatie kan een betere service worden verleend aan de inwoners van de gemeenten Raalte en Olst-Wijhe, die van dit brengstation gebruik maken. Inzameling oud papier Papier is een afvalstroom die gescheiden moet worden ingezameld. De inzameling daarvan wordt traditioneel veelal uitgevoerd door vrijwilligersorganisaties die hiervoor van hun gemeente een inzamelvergoeding ontvangen om daarmee lokale doelen te realiseren. De inzameling is grotendeels afhankelijk van de inzet van vrijwilligers. Steeds meer gemeenten kiezen er voor de inzameling van oud papier meer bedrijfsmatig te organiseren. In sommige gevallen worden ze hiertoe genoodzaakt door het wegvallen van vrijwilligersbereidheid, in andere gevallen is dit ingegeven door de wens de inzamelrespons verder te verhogen. In nauwe samenwerking met de gemeenten en de inzamelende vrijwilligers, is ROVA in tal van gemeenten betrokken bij het verder optimaliseren van de papierinzameling. Met name met de introductie van een aparte (blauwe) minicontainer voor de huis-aan-huis inzameling van oud papier worden goede resultaten behaald (minder oud papier in restafval).
25
Communicatie en Voorlichting In het verslagjaar zijn opnieuw veel rondleidingen georganiseerd. Deze rondleidingen worden met name gehouden voor kinderen in het basisonderwijs. Afvalscheiding en hergebruik zijn de centrale thema’s tijdens deze rondleidingen. Voor een goede informatievoorziening aan de burgers in de aangesloten gemeenten zijn in het verslagjaar verbeteringen doorgevoerd in de afvalkalender en de ROVA-website. Met name aan de introductie van de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingen is in de communicatie veel aandacht besteed. Het verbeteren van de website en een goede voorlichting over het belang van preventie en hergebruik van afval, zijn belangrijke thema’s in de communicatie voor de komende jaren. Innovatieprojecten Binnen de kaders van het Innovatieplatform ROVA hebben verdere verkenningen plaatsgevonden naar verwerkingsopties voor afvalstromen. Opdracht van het Innovatieplatform is om innovaties in de gemeentelijke afvalverwijdering dichterbij te brengen. Een van de daaruit voortvloeiende projecten is het project ‘Rijden op GFT’ dat met de in aanbouw zijnde vergistingsinstallatie in de realisatiefase is beland. Op andere terreinen is verder onderzoek nodig, voordat tot marktintroductie van nieuwe verwerkingsopties kan worden gekomen. Interessante aandachtsvelden zijn onder andere de benutting van gemeentelijke groenstromen bij lokale warmteprojecten, de vergisting van maaisel en de productie van biogas uit biomassa.
Personeel en organisatie
Gezondheid en ziekteverzuim Inzicht, aandacht, zorg, controle en beloning zijn de elementen die er in belangrijke mate toe hebben bijgedragen dat het ziekteverzuim in 2009 op een historisch laag percentage van 2,56% uitkwam. Al enige jaren is actief beleid gevoerd om het, aanvankelijke hoge ziekteverzuim, terug te dringen. Inmiddels dus met succes. Management, arbodienst en P&O hebben elk hun rol op het vlak van aandacht, zorg en controle en daarmee in het voorkomen van ziekteverzuim, dan wel in het zo snel mogelijk laten reïntegreren van de (zieke) medewerker. Managers werden intensief geïnformeerd over de ontwikkeling van de ziektecijfers binnen hun afdeling en kregen onder andere een cursus in het herkennen van traumasignalen. Maatschappelijk werk, traumahulp 26
en een onafhankelijk vertrouwenspersoon staan ter beschikking om een medewerker ondersteuning op maat te bieden. Naast aandacht voor ziekte en herstel is in 2009 de focus steeds meer komen te liggen op gezondheid. Het Preventief Medisch Onderzoek werd afgerond met individuele adviezen van de arts aan de medewerker. Daarnaast werden adviezen gedaan die in de nieuwe RI&E ter harte worden genomen. Aan alle nieuwe medewerkers in de uitvoering is, op vrijwillige basis, vaccinatie tegen hepatitis aangeboden. Medewerkers konden tegen gereduceerd tarief gebruik maken van fitnessfaciliteiten. Verder werd met succes een cursus Stoppen met Roken aangeboden. Maar liefst 44 medewerkers hebben deze cursus gevolgd en een groot deel daarvan is ook daadwerkelijk gestopt met roken. Met het oog op de dreiging van de Mexicaanse griep werd een crisisteam ingesteld en zijn tal van preventiemaatregelen getroffen. Opleiden en functioneren In 2009 is de Europese Richtlijn Vakbekwaamheid voor beroepschauffeurs in werking getreden. Deze richtlijn stelt onder andere eisen aan de nascholing van chauffeurs. ROVA heeft per functie een meerjarig opleidingsplan gemaakt waarin de eisen voor deze verplichte nascholing zijn verwerkt. In een nieuwe module van het personeelsinformatiesysteem worden de opleidingen geregistreerd. In overleg met de Ondernemingsraad is in 2009 een nieuwe beoordelingssystematiek vastgesteld. Deze systematiek voorziet in jaarlijkse beoordelingsgesprekken met elke werknemer. De uitkomsten worden aan de hand van een formulier besproken. De medewerkers worden niet alleen beoordeeld op hun resultaten, maar ook op de wijze van functievervulling en hun persoonlijke houding. Voor de leidinggevenden was er een cursus ‘beoordelen’. In het algemeen is positief gereageerd op de nieuwe methode van beoordelen. Jaarlijks zullen de uitkomsten worden geëvalueerd. Organisatieontwikkeling Als gevolg van de toetreding van de gemeente Winterswijk tot ROVA, is het personeelsbestand uitgebreid met acht medewerkers. Voor deze medewerkers is een Sociaal Statuut afgesproken met de verschillende partijen. De overgang van deze medewerkers is soepel verlopen.
+ _÷
a Een tijdje geleden heb ik onze Co
2
footprint
uitgerekend. Daar werden we niet vrolijk van. Sindsdien zijn wij actief met duurzaamheid aan de slag gegaan. Dit betekent onder
andere: groene stroom, biologische groente, spaarlampen, een bakfiets in plaats
van de tweede auto én we scheiden ons afval nog beter.
+
a Voor een gezin met jonge kinderen
is de afvalinzameling in onze gemeente
goed geregeld. Oud papier wordt bijvoorbeeld via een minicontainer ingezameld.
Van mij mogen meer afvalsoorten wel
aan huis worden ingezameld. Dat maakt
!
a Ik kreeg het scheiden van afval met de paplepel ingegoten.
Glas in de restafvalcontainer? Dat was bij ons thuis ondenkbaar. Dat zelfde besef breng ik ook mijn kinderen bij. Ze vinden het leuk om mee te helpen met het afval in de verschillende containers te doen.
het alleen maar makkelijker om het afval te scheiden.
M. van Dijk, Mees en Lieve. 27
Bedrijfscode In het kader van de bedrijfscode heeft een inventarisatie plaats gevonden van de nevenactiviteiten van de medewerkers. ROVA staat positief tegenover maatschappelijke betrokkenheid van haar medewerkers, maar behoudt zich het recht voor om toestemming voor deze activiteiten te weigeren indien dit tot concurrentie, schade voor de goede naam van ROVA of overtreding van de Arbeidstijdenwet leidt.
Ondernemingsraad
In 2009 zijn in totaal vijf overlegvergaderingen gehouden tussen OR en Directie. Bij twee vergaderingen was een delegatie van de RvC aanwezig. In de overlegvergaderingen is onder andere gesproken over de toekomstige ontwikkeling van ROVA aan de hand van de uitdagingen op het gebied van milieu en klimaat. Andere belangrijke onderwerpen waren het terugdringen van het ziekteverzuim, het project informatievoorziening, de resultaatafhankelijke uitkering, het preventief medisch onderzoek, de introductie van het nieuwe kledingpakket, de toetreding van de gemeente Winterswijk en de evaluatie van de werktijdenroosters. In het verslagjaar zijn nieuwe OR-verkiezingen gehouden. Door de toetreding van Winterswijk is een nieuwe kiesdistrictverdeling gemaakt, om van alle vestigingen een vertegenwoordiging in de OR te kunnen borgen. De nieuwe OR is eind 2009 aangetreden.
Kwaliteit, arbo en milieu
In de Nederlandse pers is veel aandacht geweest voor een grote landelijke controle die door de Arbeidsinspectie is uitgevoerd bij afvalbedrijven. Ook ROVA is door de Arbeidsinspectie bezocht en gecontroleerd. De inspectie bevestigde dat ROVA voldoet aan de geldende wet- en regelgeving. De door de Inspectie aangedragen verbeterpunten zijn inmiddels allemaal gerealiseerd. Belangrijk punt van aandacht voor de Inspectie was de uitstoot van de dieselaangedreven voertuigen. Hiervoor kon ROVA een plan van aanpak presenteren, dat inmiddels volledig is gerealiseerd. Alle medewerkers die in en rond voertuigen werken of in een overslaghal werken, zijn beschermd tegen blootstelling aan DME (dieselmotoren emissie).
28
In 2009 is een start gemaakt met het uitvoeren van een nieuwe RI&E voor alle vestigingen. De Bedrijfshulpverleningsorganisatie is verder uitgebreid door de benoeming van nieuwe BHV-ers en EHBO-ers. De totale BHV-organisatie telt inmiddels 35 enthousiaste medewerkers, verdeeld over de verschillende vestigingen. In het verslagjaar is de bedrijfskleding van de uitvoerende diensten volledig vernieuwd. Alle medewerkers hebben een nieuw bedrijfskledingpakket uitgereikt gekregen. Zichtbaarheid op straat, veiligheid, comfort en uitstraling, zijn belangrijke overwegingen geweest bij de selectie van het nieuwe pakket. Uit de registratie van (bijna)ongevallen blijkt dat het aantal (bijna)ongevallen nog steeds afneemt. De dalende lijn van de afgelopen jaren zet zich voort. Dit geldt zowel bij vast personeel, als bij uitzendkrachten. Het terugdringen van ongevallen is een belangrijk speerpunt geweest in het kwaliteiten arbo-beleid van de afgelopen jaren. Op het gebied van vergunningen van de bestaande vestigingen hebben zich geen bijzonderheden voorgedaan. Wel is veel tijd en energie gestoken in de benodigde vergunningen voor de te realiseren gft-vergistingsinstallatie.
NV ROVA Bedrijven
NV ROVA Bedrijven, werkmaatschappij binnen NV ROVA Holding, is verantwoordelijk voor de commerciële afvalinzameling en reinigingswerkzaamheden bij bedrijven en instellingen. Haar klantenkring bevindt zich voornamelijk binnen het verzorgingsgebied van de bij ROVA aangesloten gemeenten. De commerciële taken zijn organisatorisch en administratief gescheiden van de publieke taken en worden tenminste kostendekkend uitgevoerd. Ook in de commerciële dienstverlening staat een integere en milieuverantwoorde afvalverwijdering voor ROVA centraal. ROVA treedt daarin ook op als adviseur naar haar klanten door middel van het uitvoeren van eenvoudige afvalscans. Hergebruik van afval is goed, maar preventie is beter! Voor NV ROVA Bedrijven en haar medewerkers heeft 2009 vooral in het teken gestaan van het herstructureren en verbeteren van bestaande processen.
Door het aanpakken van een aantal organisatorische en administratieve knelpunten, het herinrichten van werkprocessen en de invoering van verbeterde producten en diensten, is het NV ROVA Bedrijven gelukt om de algemene klanttevredenheid te verhogen.
Financieel
De omzet in de publieke taken steeg in 2009 met ruim 8%. Deze stijging werd met name veroorzaakt door de toetreding van de gemeente Winterswijk en door de invoering van de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingen bij huishoudens. Daartegenover stond opnieuw een tariefverlaging op de publieke taken van totaal € 0,5 miljoen. Met deze verlaging gaf ROVA verder invulling aan haar missie om de verwijdering van huishoudelijk afval betaalbaar te houden. Sinds 2003 is op deze wijze al structureel € 6,5 miljoen per jaar aan tariefverlagingen doorgevoerd. Met name als gevolg van de economische ontwikkelingen werd in de bedrijfsafvalstoffen een lichte omzetdaling geboekt (-3%). Op de stortplaats is in 2009 een substantieel lagere omzet bereikt. Dit is een gevolg van het ingezette landelijke beleid om het storten van afvalstoffen zoveel mogelijk tegen te gaan en van het uitblijven van grote saneringsprojecten (asbest en vervuilde grond). Ondanks deze verschuivingen is het verslagjaar afgesloten met een positief netto resultaat dat weliswaar lager was dan in 2008, maar nog steeds ruim boven begroting.
Tot slot
Wij kijken met tevredenheid terug op de bereikte resultaten van de afgelopen jaren. Wij zijn trots op onze medewerkers die zich met veel expertise en enthousiasme hebben ingezet voor het bereiken van deze resultaten. Er is veel bereikt, maar er wachten ook nog mooie uitdagingen. Wij zien er naar uit om samen met onze aandeelhouders, commissarissen en medewerkers deze uitdagingen aan te gaan.
Zwolle, 6 april 2010
Directie NV ROVA Holding ir. B. Groenhuis, algemeen directeur drs. M.W. van Lente RA C.J.A. Peters
Vooruitzichten
De afvalmarkt blijft volop in beweging. Ook voor de komende jaren liggen er voldoende uitdagingen voor een efficiëntere en meer duurzame afvalverwijdering. De ontwikkelingen op het gebied van kunststof verpakkingen zullen ons nog enige tijd bezighouden. Dat geldt ook voor de ontwikkelingen op de verwerkingsmarkt. Samen met onze aandeelhouders willen wij onze bijdrage leveren aan een schone en duurzame samenleving. De afvalzorg wordt daarin verder verbonden aan andere thema’s zoals het beheren van de openbare ruimte, het verduurzamen van onze energievoorziening en het terugdringen van CO2 emissies. Kortom, het afvalbeleid staat niet meer op zichzelf, maar is een integraal onderdeel geworden van ons klimaatbeleid. In al deze onderwerpen blijven wij een actieve rol spelen. 29
30
jaarrekening NV ROVA HOLDING 2009
31
GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER, NA WINSTVERDELING Bedragen in duizenden euro’s
2009
2008
0
0
Vaste activa Immateriële vaste activa Vergunningen
Materiële vaste activa Bedrijfsgebouwen en -terreinen
12.478
11.795
Machines en installaties
1.840
2.086
Containers
9.147
7.942
Wagenpark
7.401
6.442
Andere vaste bedrijfsmiddelen
2.310
1.553
33.176
29.818
Financiële vaste activa Deelnemingen Effecten
18
18
7.313
7.308
7.331
7.326
Vlottende activa Voorraden Belastingen en premies
167
136
0
67
Handelsvorderingen
1.135
Vorderingen op Groepsmij
2.716
Overige vorderingen
2.980
3.260
22.708
26.840
Liquide middelen
2.283 0
29.706
32.586
70.213
69.730
Passiva Aansprakelijk vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal
970
937
Agio reserve
626
307
18.398
17.222
Overige reserves Uit te keren dividend
4.196
4.289
Achtergestelde lening
17.052
17.732
41.242
40.487
Voorzieningen
13.602
13.386
Vlottende passiva Crediteuren Belastingen en premies Overige schulden Overlopende passiva
4.109
5.552
676
539
10.194
9.422
390
344
15.369
15.857
70.213
69.730
32
GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING Bedragen in duizenden euro’s
2009
Netto omzet publieke taken
52.071
48.151
Netto omzet verwijdering bedrijfsafvalstoffen
12.145
12.517
727
1.299
1.357
967
Netto omzet stortplaatsen Overige bedrijfsopbrengsten
Som der bedrijfsopbrengsten
66.300
Uitbesteed werk en externe kosten
30.468
28.190
Personeelskosten
14.766
13.386
5.120
4.827
10.234
8.891
Afschrijvingen Overige bedrijfskosten
2008
62.934
Som der bedrijfslasten
60.588
55.294
Bedrijfsresultaat
5.712
7.640
Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten
1.190
1.780
(1.391)
(3.431)
Financiële baten & lasten
(201)
(1.651)
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen
5.511
5.989
Belastingen
0
0
Aandeel in de winst van deelnemingen
0
0
Resultaat na belastingen
5.511
5.989
33
GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT Bedragen in duizenden euro’s
2009
2008
5.511
5.989
Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat na belastingen
Aanpassing voor: - afschrijvingen - resultaat deelnemingen - mutaties in voorzieningen
5.120
4.827
0
0
216
283
5.336
5.110
Veranderingen in werkkapitaal
(1.739)
2.845
Kasstroom uit operationele activiteiten
9.108
13.944
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Verwerving deelnemingen
0
Investeringen in immateriële en materiële activa
(8.484)
(18) (6.951)
Desinvesteringen in materiële vaste activa
5
10
Mutaties in financiële vaste activa
(4)
(954)
Desinvesteringen in financiële vaste activa
0
0
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
(8.483)
(7.913)
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Storting op aandelen
353
0
Onttrekking innovatiereserve
(139)
(238)
0
0
Uitgekeerd dividend
Terugbetaling aandelenkapitaal
(4.289)
(7.070)
Ontvangsten uit langlopende schulden
0
0
Aflossing langlopende schulden
(681)
(681)
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
(4.756)
(7.989)
Toe-/afname geldmiddelen
(4.132)
(1.958)
34
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Grondslagen van de jaarrekening
Algemeen NV ROVA Holding is opgericht op 1 juni 1996 samen met de drie 100% deelnemingen NV ROVA Gemeenten, NV ROVA Bedrijven en NV ROVA Afvalverwerking. Deze bedrijven richten zich op de publieke- en private afvalverwijderingstaken en het beheer van stortplaatsen. In 1998 zijn in het kader van de verdere organisatieontwikkeling ROVA Activa Beheer BV en ROVA Regie BV opgericht. Beiden zijn een 100% deelneming van NV ROVA Holding. In 2001 is ten behoeve van het produceren en leveren van stortgas de Stichting ROVA Stortgas opgericht. NV ROVA Afvalverwerking heeft overheersende zeggenschap over de Stichting. In 2008 is ROVA Duurzaam B.V. opgericht. Binnen ROVA Duurzaam B.V. zullen de nieuwe activiteiten op het gebied van afval en energie ondergebracht worden. Zowel NV ROVA Holding als haar deelnemingen kennen als statutaire vestigingsplaats Zwolle. Voor de integrale tekst van de statutaire doelstellingen verwijzen wij naar pagina 48. De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de bepalingen volgens Boek 2, titel 9 van het Burgerlijk Wetboek Consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening 2009 zijn naast NV ROVA Holding tevens de jaarrekeningen van de volgende groepsmaatschappijen opgenomen: NV ROVA Gemeenten, NV ROVA Bedrijven, NV ROVA Afvalverwerking (met daarin opgenomen Stichting ROVA Stortgas), ROVA Activa Beheer BV, ROVA Regie BV. Het belang van NV ROVA Holding in bovenstaande vennootschappen bedraagt 100%. Bij deze groepsmaatschappijen zijn dezelfde waarderingsgrondslagen toegepast als bij de moedermaatschappij. NV ROVA Holding heeft zich hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor de uit rechtshandelingen voortvloeiende schulden van de vennootschappen NV ROVA Gemeenten, NV ROVA Bedrijven, NV ROVA Afvalverwerking, ROVA Regie BV en ROVA Activa Beheer BV. Hierbij is het bepaalde in artikel 403 lid 1 sub f van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek in aanmerking genomen. Voor wat betreft de verslaglegging van de genoemde groepsmaatschappijen is gebruik gemaakt van de vrijstellingen ex artikel 403 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek.
Grondslagen voor de waardering van activa en passiva
Algemeen De algemene grondslag voor de waardering van activa en passiva is nominale waarde. Immateriële en materiële vaste activa De immateriële en materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen historische kostprijs, onder aftrek van de cumulatieve afschrijvingen. Financiële vaste activa Waardering van deelnemingen geschiedt tegen netto-vermogenswaarde, rekening houdend met de bij NV ROVA Holding geldende grondslagen voor waardering en bepaling van het resultaat. Effecten worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs. Obligaties worden gewaardeerd op nominale waarde, gecorrigeerd voor het niet-geamortiseerde deel van (dis)agio. Amortisatie van (dis)agio vindt plaats op lineaire basis over de resterende looptijd. Op het moment dat de marktwaarde van individuele obligaties per balansdatum duurzaam lager is dan voornoemde waardering worden de obligaties gewaardeerd op deze lagere marktwaarde. Vorderingen De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. Voorraden De voorraden worden gewaardeerd tegen laatst bekende inkoopprijzen. Het prijsverschil op aanwezige voorraden is opgenomen in het resultaat. 35
Grondslagen voor de bepaling van het resultaat
Netto omzet publieke taken De vergoedingen voor de uitvoering van publieke taken worden met een maandelijks voorschot aan gemeenten gefactureerd. De afrekening vindt plaats op basis van het aantal aansluitingen, het aantal gerealiseerde containerledigingen en de verwerkte tonnages per afvalsoort tegen de feitelijke verwerkingstarieven en wordt verantwoord in het boekjaar waarop de afrekening betrekking heeft. De omzet wordt verminderd met kortingen en omzetbelasting. Netto omzet verwijdering bedrijfsafval en overige bedrijfsopbrengsten De netto omzet betreft de in het boekjaar verrichte prestaties, bestaande uit de totale omzet verminderd met kortingen en omzetbelasting. Netto omzet stortplaats De netto omzet is gebaseerd op de in het boekjaar aangevoerde tonnages op de stortplaats Bovenveld, tegen de geldende storttarieven. Op de omzet is de afvalstoffenbelasting en de omzetbelasting in mindering gebracht. Kosten De kosten worden verantwoord in het jaar waarop zij betrekking hebben. De afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode vanaf de datum van ingebruikneming van de betreffende investering. Belastingen In de verslagperiode is vastgesteld dat de belastbaarheid van het resultaat voor de vennootschapbelasting over het boekjaar 2008 nihil is. In de bedrijfsactiviteiten hebben zich in 2009 voor de belastbaarheid geen relevante wijzigingen voorgedaan.
Grondslagen voor het opstellen van het kasstroomoverzicht
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Voor de weergave van kasstromen wordt het gerapporteerde resultaat aangepast voor posten van de winst- en verliesrekening die geen kasstroom tot gevolg hebben in de verslagperiode.
36
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2009 Bedragen in duizenden euro’s
Materiële vaste activa
De materiële vaste activa zijn als volgt gespecificeerd: Materiële vaste activa
Aanschafwaarde per 1 januari 2009 Investeringen Activa in uitvoering Desinvesteringen Aanschafwaarde per 31 dec. 2009
Bedrijfs- Machines Containers Wagen- Andere gebouwen en park vaste en installaties bedrijfsterreinen middelen
Totaal
16.890
5.020
23.833
16.506
7.954
70.203
1.555
105
2.286
2.574
1.372
7.892
0
0
453
138
0
591
(33)
0
0
(1.029)
0
(1.062)
18.412
5.125
26.572
18.189
9.326
77.624
Cum.afschr. per 1 januari 2009
5.095
2.934
15.891
Afschrijvingen
868
351
Cum.afschr. desinvesteringen
(29)
0
5.934
3.285
Cum.afschr. per 31 december 2009
10.064
6.401
40.385
1.534
1.752
615
5.120
0
(1.028)
0
(1.057)
17.425
10.788
7.016
44.448
Boekwaarde per 1 januari 2009
11.795
2.086
7.942
6.442
1.553
29.818
Boekwaarde per 31 december 2009
12.478
1.840
9.147
7.401
2.310
33.176
4-7%
5-20%
Afschrijvingspercentages
5-20% 12,5-20%
20-33%
Onder de post overige bedrijfsmiddelen zijn begrepen automatisering en inventaris. De verzekerde som van de daarvoor in aanmerking komende activa bedroeg per 31 december 2009 € 46,4 miljoen exclusief BTW.
Financiële vaste activa Deelnemingen
De deelneming betreft de participatie in ROVA Duurzaam BV welke in 2008 opgericht is. Effecten
2009
2008
Obligatieleningen
7.313
7.308
Overige effecten
0
0
Stand per 31 december
7.313
7.308
De obligatieleningen zijn verdeeld over een vijftal uitgevende instellingen, waarbij de kredietwaardigheid minimaal A3 (Moody’s, bovengemiddelde rating) bedraagt. Door de instabiliteit op de financiële markten alsmede het gebrek aan liquiditeit is per balanswaarde geen betrouwbare marktwaarde vast te stellen. Derhalve is voor de waardering per balansdatum per instelling een inschatting gemaakt van het risico op aantasting van de hoofdsom. In totaliteit heeft dit in 2009 niet geleid tot een verdere afwaardering.
37
Bedragen in duizenden euro’s
Van de effectenportefeuille kan het volgende verloopoverzicht weergegeven worden:
2009
2008
Boekwaarde per 1 januari
7.308
6.355
Aankopen
0
2.956
Verkopen
0
0
Geamortiseerde agio
5
(1)
Bijzondere waardeverminderingen
0
(2.002)
Boekwaarde per 31 december
7.313
7.308
Handelsvorderingen
Dit betreft vorderingen op deelnemende gemeenten uit hoofde van de afgesloten dienstverleningsovereenkomsten en debiteuren uit hoofde van de verwijdering en storting van bedrijfsafval. Voor deze laatste categorie is wegens mogelijke oninbaarheid een voorziening gevormd.
Overige vorderingen
De overige vorderingen bestaan voornamelijk uit nog te factureren omzet en diverse eindafrekeningen voor de verwerking van door ROVA aangeleverde afvalstoffen.
Liquide middelen
2009
2008
Rekening courant bankiers
13.808
7.940
Deposito’s
8.900
18.900
Stand per 31 december
22.708
26.840
De liquide middelen staan ter vrije beschikking. De deposito’s hebben een maximale looptijd van 3 maanden.
Groepsvermogen Eigen vermogen
2009
2008
Gestort en opgevraagd kapitaal
970
937
Agio reserve
626
307
Overige reserves
18.398
17.222
Stand per 31 december
19.994
18.466
Gestort en opgevraagd kapitaal
2009
2008
Stand per 1 januari
937
937
Uitgifte aandelen B
33
0
Stand per 31 december
970
937
38
Bedragen in duizenden euro’s
Het maatschappelijk aandelenkapitaal bedraagt € 2.268.901 en is verdeeld in 8.000 aandelen A, 8.000 aandelen B en 4.000 aandelen C. Alle aandelen zijn nominaal € 113,45. Geplaatst en volgestort zijn: 7.033 aandelen A zijnde € 797.894, 1.442 aandelen B zijnde € 163.595 en 76 aandelen C zijnde € 8.622. Aandeelhouders A zijn als enige gerechtigd op het resultaat van NV ROVA Afvalverwerking. Het overige resultaat komt toe aan zowel de aandeelhouders A, B en C, waarbij de aandeelhouders C beperkt winstgerechtigd zijn.
Agio reserve B
2009
2008 307
Stand per 1 januari
307
Ontvangen op uitgifte aandelen B
319
0
Stand per 31 december
626
307
Reserve Innovatie Projecten Afval
2009
2008
Overige reserves
Stand per 1 januari
2.262
2.500
Onttrekking
(139)
(238)
Stand per 31 december
2.123
2.262
In toenemende mate ontstaat in de samenleving behoefte aan andere verwerkingsopties voor afvalstoffen. Door betere afvalscheiding en nieuwe verwerkingstechnieken moeten afvalstoffen opnieuw inzetbaar worden om in onze energie-, brandstof- en grondstoffenbehoefte te voorzien. Deze behoefte leeft ook bij de bij ROVA aangesloten gemeenten. Door de ontwikkeling van nieuwe verwerkingsopties ontstaat tevens als voordeel dat gemeenten minder afhankelijk worden van de bestaande verwerkingscapaciteit in Nederland. Teneinde de aan ROVA opgedragen taken te kunnen realiseren is - conform het besluit van de Algemene vergadering van Aandeelhouders - bij de bestemming van het resultaat over 2005 een reserve gevormd van waaruit onderzoek en ontwikkelingen op dit gebied gestimuleerd kunnen worden. Wordt de reserve niet aangewend voor het doel waarvoor hij is gemaakt, dan zal de reserve alsnog vrijvallen ten gunste van de algemene reserve. Over het aanwenden van deze reserve wordt gerapporteerd aan het Innovatieplatform ROVA en aan de Algemene vergadering van Aandeelhouders. Het Innovatieplatform ROVA is een bestuurlijke klankbordgroep die is samengesteld vanuit de aandeelhouders. In 2009 zijn tal van activiteiten en onderzoeken in voorbereiding genomen die vanuit deze Reserve gefinancierd zullen worden. Deze hebben te maken met het onderzoek naar en de ontwikkeling van alternatieve verwerkingsmethoden voor afval en het verlagen van de milieubelasting van afval.
39
Bedragen in duizenden euro’s
Algemene reserve A
2009
2008
Stand per 1 januari
13.757
12.296
Toevoeging uit winstverdeling
1.091
1.461
Stand per 31 december
14.848
13.757
Algemene reserve B
2009
2008
Stand per 1 januari
1.202
963
Toevoeging uit winstverdeling
224
239
Stand per 31 december
1.426
1.202
Algemene reserve C
2009
2008
Stand per 1 januari
1
1
Toevoeging uit winstverdeling
0
0
Stand per 31 december
1
1
Achtergestelde lening
2009
2008
Het totale bedrag van reserve C bedraagt € 1.180
Stand per 1 januari
17.732
18.414
Aflossingsverplichting volgende boekjaar
(680)
(682)
Stand per 31 december
17.052
17.732
Door de gemeente Amersfoort is overeenkomstig de bij de toetreding tot ROVA gemaakte afspraken een achtergestelde lening verstrekt van in totaal € 6,8 miljoen. De lening kent een rentepercentage van 6,75% en heeft een looptijd van 20 jaar. De eerste aflossing ad € 680.000 heeft in 2008 plaats gevonden. De aflossing voor 2010 is opgenomen onder de kortlopende schulden. Bij de financiële herstructurering in september 2001 zijn achtergestelde leningen opgenomen van de bestaande aandeelhouders van in totaal € 12,3 miljoen met een rentepercentage van 8% en een looptijd van 10 jaar. Gedurende de looptijd is de lening vrij van aflossing. De lening met de Gemeente Amersfoort is volledig achtergesteld. De lening met de A aandeelhouders, die zijn opgenomen bij de financiële herstructurering in 2001, zijn achtergesteld ten opzichte van bancaire financiers.
40
Bedragen in duizenden euro’s
Voorzieningen
2009
2008
Nazorg stortplaatsen
11.367
11.124
Personeel en organisatiekosten
2.235
2.262
Totaal
13.602
13.386
Voorziening nazorg stortplaatsen
2009
2008
Verloopoverzicht per voorziening
Stand per 1 januari
11.124
10.844
Dotatie voorziening
243
280
Stand per 31 december
11.367
11.124
De voorziening voor nazorg stortplaatsen heeft betrekking op de nazorgverplichting die voor de stortplaats Bovenveld geldt en heeft een overwegend langlopend karakter. In 2009 is deze voorziening getoetst aan actuele uitgangspunten.
Voorziening personeel en organisatiekosten
2009
2008 2.259
Stand per 1 januari
2.262
Dotaties
161
551
Onttrekkingen
(188)
(548)
Stand per 31 december
2.235
2.262
De voorziening voor personeel en organisatiekosten betreft de personeelskosten die voortvloeien uit reeds ingegane verplichtingen die het gevolg zijn van het feit dat ROVA eigen risicodrager is voor werkloosheidsverplichtingen alsmede een suppletie op de arbeidsongeschiktheidsverzekering. Voorts heeft de voorziening betrekking op de te betalen jubileumuitkeringen in de toekomst. Deze voorziening is gevormd met inachtneming van de bepalingen in de CAO, rekening houdend met sterfte- en blijfkansen.
Overige schulden
De overige schulden bestaan voornamelijk uit nog te betalen kosten en schulden aan deelnemende gemeenten uit hoofde van de afgesloten dienstverleningsovereenkomsten (eindafrekening) alsmede het deel van de achtergestelde lening welke in 2010 afgelost zal worden.
Niet uit de balans blijkende verplichtingen Leaseverplichtingen
De financiële verplichtingen ter zake van operational lease bedragen € 443.643 waarvan € 147.540 betrekking heeft op 2010.
41
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING Bedragen in duizenden euro’s
Netto omzet publieke taken
De uitvoering van publieke taken betreft in hoofdzaak de verwijdering van huishoudelijke afvalstoffen en de reiniging van openbare ruimten en riolering. De verwijderingstaak betreft de inzameling met behulp van mens en materieel, de overslag en de uiteindelijke verwerking zoals verbranding en compostering. Tevens valt het beschikbaar stellen van containers aan huishoudens onder deze taak. Naast de primaire taken worden overige diensten verleend. Voorbeelden hiervan zijn het beheer en de organisatie van de verwijdering van huishoudelijke afvalstoffen, de implementatie van Diftar (gedifferentieerde tariefsheffing), beleidsanalyse, gladheidbestrijding, ontruimingen en ongediertebestrijding. Alle taken zijn vastgelegd in dienstverleningsovereenkomsten en worden uitgevoerd door NV ROVA Gemeenten.
2009
2008 37.905
Verwijdering huishoudelijke afvalstoffen
40.930
Reiniging
3.279
2.999
Overige diensten
7.862
7.247
Totaal netto-omzet publieke taken
52.071
48.151
Ten opzichte van het vorige verslagjaar is de omzet gestegen met € 3,9 miljoen. De belangrijkste oorzaak hiervan is de toetreding van de gemeente Winterswijk (€ 2,2 miljoen). De verdere stijging wordt veroorzaakt door een uitbreiding in werkzaamheden. Ook in 2009 is een tariefverlaging voor publieke dienstverlening doorgevoerd (€ 0,5 miljoen). Hiermee is ook in 2009 verder invulling gegeven aan de lijn dat structurele resultaten als gevolg van efficiency en kostenbeheersing zullen leiden tot lagere tarieven in het publieke domein.
2009
2008
Netto omzet verwijdering bedrijfsafvalstoffen 12.145 12.517
De verwijdering van bedrijfsafvalstoffen bestaat uit de acceptatie van door derden gebracht afval op de overslagstations in Amersfoort, Bovenveld, Meppel, Raalte, Steenwijk en Zwolle, alsmede de eigen inzameling van bedrijfsafval met behulp van rolcontainers en afzetcontainers.
2009
2008
Netto omzet stortplaatsen
727
1.299
De netto omzet stortplaatsen bestaat uit de acceptatie van te storten afvalstoffen op de stortplaats Bovenveld. De totale hoeveelheid gestort afval bedroeg in 2009 19.510 ton ten opzichte van 50.967 ton in 2008.
2009
2008
Overige bedrijfsopbrengsten
1.357
967
De overige bedrijfsopbrengsten bestaan uit diverse soorten commerciële dienstverlening, niet zijnde verwijdering van bedrijfsafvalstoffen, en bestaan uit diverse reinigingstaken en het onderhoud van materieel van derden.
42
Bedragen in duizenden euro’s
Uitbesteed werk en andere externe kosten
2009
2008
Verwerking restafval
19.203
18.574
Verwerking groente-, fruit- en tuinafval (gft)
2.546
2.141
Verwerking overige afvalstoffen
1.601
1.204
Deze post kan als volgt worden gespecificeerd:
Inzameling door derden
5.993
5.448
Overig uitbesteed werk
1.125
823
Totaal uitbesteed werk en externe kosten
30.468
28.190
De kosten van verwerking van rest- en gft-afval zijn inclusief de kosten van transport van de overslaglocaties naar de verwerkingsinstallaties.
Personeelskosten
Deze post kan als volgt worden gespecificeerd:
2009
2008 8.364
Lonen en salarissen
9.092
Sociale lasten
1.032
820
Pensioenslasten
981
913
Overig personeelskosten (o.a. inhuur derden)
3.661
3.289
Totaal personeelskosten
14.766
13.386
In 2009 had de vennootschap gemiddeld 232 werknemers (uitgedrukt in fulltime equivalenten) in dienst. Het aantal werknemers per 31 december 2009 bedroeg 260. De beloning van bestuurders is in het kader van art. 383.1 BW niet vermeld. De lasten ter zake van bezoldiging van commissarissen bedroegen € 67.082 De pensioenregeling wordt uitgevoerd door ABP (Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds) en SFN (Stichting Flexibel uittreden Nutsbedrijven) en kwalificeert als een toegezegde pensioenregeling (defined-benefit). De vennootschap heeft geen verplichting tot een aanvullende bijdrage in geval van tekorten bij de pensioenfondsen. Daardoor gedraagt de regeling zich voor de vennootschap feitelijk als een toegezegde bijdrageregeling (defined-contribution) en is ook als zodanig in de jaarrekening verwerkt. Dit houdt in dat de pensioenlasten alleen bestaan uit premies over het lopende jaar.
Afschrijvingen
Deze post kan als volgt worden gespecificeerd:
2009
2008
Immateriële activa
0
0
Materiële activa
5.120
4.827
Totaal afschrijvingen
5.120
4.827
43
Bedragen in duizenden euro’s
Overige bedrijfskosten
2009
2008
Materieel beheer
5.474
4.710
Deze post kan als volgt worden gespecificeerd:
Huisvesting
1.368
1.549
Algemeen beheer
3.359
2.390
Overige kosten
33
242
Totaal overige bedrijfskosten
10.234
8.891
De kosten van materieelbeheer betreffen de brandstofkosten, kosten van onderhoud en reparatie ten behoeve van eigen materieel en materieel van derden. De huisvestingskosten bestaan in hoofdzaak uit huur, energie, schoonmaak en telefonie. De kosten van algemeen beheer bestaan uit de kosten van automatisering, verzekering, advies en ontwikkeling en voorlichting en communicatie.
Financiële baten en lasten
2009
2008
1.190
1.780
Rente Ontvangen rente
Betaalde rente Rente over langlopende leningen
(1.351)
(1.396)
Overige rentelasten
0
0
Totaal betaalde rente
(1.351)
(1.396)
Overige financiële baten en lasten
(40)
(2.035)
Totaal financiële baten en lasten
(201)
(1.651)
De ontvangen rente bestaat uit rente inkomsten op de obligatieportefeuille, deposito’s en de rekening courant. Onder de rente over de langlopende leningen is tevens opgenomen de rente van de in september 2001 opgenomen achtergestelde leningen van de aandeelhouders. Onder de overige financiële baten en lasten zijn de resultaten opgenomen die volgen uit het verkopen van effecten en obligaties alsmede resultaten die volgen uit de gehanteerde waarderingsmethode.
44
VENNOOTSCHAPPELIJKE BALANS Bedragen in duizenden euro’s
Vaste activa
31-12-2009
31-12-2008
Financiële vaste activa Deelnemingen
2.922
2.922
Effecten
7.313
4.352
10.235
7.274
Vlottende activa Vorderingen op groepsmaatschappijen Overige vorderingen Liquide middelen
0
24.099
3.001
634
37.831
14.691
40.832
39.424
51.067
46.698
Passiva Aansprakelijk vermogen Eigen vermogen
19.994
Schulden aan groepsmaatschappijen
4.444
Uit te keren dividend
4.196
Achtergestelde lening
17.052
18.466 0 4.289 17.732
45.686
Voorzieningen
2.236
40.487 2.261
Kortlopende schulden
3.145
3.950
51.067
46.698
45
VENNOOTSCHAPPELIJKE WINST- EN VERLIESREKENING Bedragen in duizenden euro’s
2009
2008
Overige baten en lasten na belastingen
(4.703)
(5.839)
Resultaat deelnemingen na belastingen
10.214
11.828
Resultaat na belastingen
5.511
5.989
46
TOELICHTING OP DE vennootschappelijke jaarrekening
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
De deelnemingen worden gewaardeerd op basis van de netto-vermogenswaarde volgens de vermogensmutatiemethode. Het verschil tussen de verkrijgingsprijs en de netto-vermogenswaarde wordt in het jaar van verwerving rechtstreeks ten laste van het resultaat geboekt. In het verslagjaar is de waarde van de post Deelnemingen niet veranderd. Voor een toelichting op de post Eigen Vermogen wordt verwezen naar de betreffende toelichting op de geconsolideerde jaarrekening. Voor de overige grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling wordt verwezen naar de geconsolideerde jaarrekening. In de overige baten en lasten is een bedrag van € 45.000 (2008:€ 55.000) begrepen van KPMG Accountants NV voor controle van de jaarrekening alsmede van € 29.000 voor overige controle kosten (2008: € 49.000). Tevens is er een bedrag inbegrepen voor overige werkzaamheden van € 46.000 (2008: € 69.000). Voor nadere informatie en toelichting op de overige posten wordt verwezen naar de geconsolideerde jaarrekening.
Directie
Raad van Commissarissen
Zwolle, 12 april 2010
47
overige gegevens
Statutaire doelstelling vennootschap
1. De vennootschap heeft tot doel het bevorderen van en/of het (doen) realiseren van integraal afvalketenbeheer en het leveren van kwalitatief hoogwaardige dienstverlening op het terrein van de verwijdering van afvalstoffen, waaronder begrepen beleidsondersteuning en collectieve aanbestedingen ten behoeve van de deelnemende overheden (gemeenten en gemeentelijke samenwerkingsverbanden). 2. De vennootschap heeft voorts tot doel vanuit de zorgtaak van de deelnemende overheden (gemeenten en gemeentelijke samenwerkingsverbanden) en het daarmee samenhangende economisch belang, ten algemene nutte werkzaam te zijn op het gebied van de inzameling, bewerking en verwerking van afvalstoffen, de reiniging en de gladheidbestrijding alsmede op het gebied van direct of indirect daarmee verbandhoudende andere milieuvelden, in de ruimste zin van het woord. 3. De vennootschap tracht de in de leden 1 en 2 van dit artikel omschreven doelstellingen onder meer te bereiken door het (doen) inzamelen, bewerken en verwerken van afvalstoffen namens de deelnemende overheden (gemeenten en gemeentelijke samenwerkingsverbanden) respectievelijk in opdracht van andere overheidslichamen, bedrijven en particulieren, een en ander tegen zo laag mogelijk maatschappelijke kosten. 4. De vennootschap is bevoegd tot het verrichten van alle handelingen die voor het bereiken van eerder genoemde doeleinden bevorderlijk kunnen zijn of daarmede in de ruimste zin verband houden, waaronder begrepen het oprichten of mede-oprichten van, het samenwerken met, het deelnemen in kapitaal van, het besturen of medebesturen van, het voeren van bestuur over andere rechtspersonen met een doelstelling gelijk of verwant met die van de vennootschap, het opzetten en instandhouden van de daartoe vereiste organisaties en het bijeenbrengen van de daartoe nodige financiële middelen.
48
5.
In het kader van het gestelde in lid 4 zal de vennootschap uitsluitend en alleen voor de uitvoering van publieke taken voor een zo laag mogelijk maatschappelijk, kostendekkend tarief, ten behoeve van de aandeelhouders als samenwerkingsverband, oprichten van een of meer dochtermaatschappijen.
6. De vennootschap zal bij het nastreven van haar doelen, binnen het kader van een evenwichtig beleid dat gericht is op verantwoorde continuïteit van de onderneming als openbaar nutsbedrijf: a. rekening houden met de redelijke belangen van haar aandeelhouders en werknemers; b. de opdrachten aanvaarden van de deel nemende overheden ter uitvoering van hun publiekrechtelijke en wettelijke taken ten aanzien van inzameling respectievelijk bewerking en verwerking van afvalstoffen, een en ander vallend binnen de doelstelling van de vennootschap en met inachtneming van milieutechnische en bedrijfseconomische randvoorwaarden; c. een bijdrage leveren aan een duurzame ontwikkeling van de samenleving, onder meer door bevordering van een verantwoorde wijze van verwijdering van afvalstoffen.
Aandeelhouders
Winstbestemming
Per 31 december 2009 kent NV ROVA Holding de volgende aandeelhouders waaronder in totaal 8.551 aandelen zijn verdeeld.
De Directie heeft met inachtneming van hetgeen ter zake is bepaald in artikel 27 van de statuten van NV ROVA Holding en met goedkeuring van de Raad van Commissarissen besloten om van de winst van het boekjaar 2009 ten bedrage van € 5.510.888 een bedrag van:
De nominale waarde per aandeel bedraagt € 113,45. Daarmee komt de nominale waarde van de geplaatste aandelen op totaal € 970.110,95. De gemeenten en de verdeling van aandelen per aandeelhouder in 2009: Aandelen A Totaal 7.033 Gemeente Amersfoort 1.534 Gemeente Dalfsen 320 Gemeente Hardenberg 726 Gemeente Hattem 153 Gemeente Heerde 242 Gemeente Kampen 287 Gemeente Meppel 10 Gemeente Olst-Wijhe 100 Gemeente Ommen 243 Gemeente Raalte 475 Gemeente Staphorst 193 Gemeente Steenwijkerland 515 Gemeente Zwartewaterland 269 Gemeente Zwolle 1.326 GGD IJsselland 600 Afvalverwijdering Utrecht (AVU) 40
- € 1.091.220 toe te voegen aan de reserve A - € 223.730 toe te voegen aan de reserve B - € 117 toe te voegen aan de reserve C. Als dividend wordt ter beschikking van de Algemene vergadering van Aandeelhouders gesteld een bedrag van respectievelijk: - € 3.524.307 voor houders van aandelen A - € 671.164 voor houders van aandelen B - € 350 voor houders van aandelen C.
Aandelen B Totaal 1.442 Gemeente Aalten 272 Gemeente Olst-Wijhe 90 Gemeente Oost Gelre 295 Gemeente Twenterand 335 Gemeente Urk 160 Gemeente Winterswijk 290
Aandelen C Totaal Gemeente Apeldoorn
76 76
49
Accountantsverklaring
Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag op pagina 31 tot en met pagina 49 opgenomen jaarrekening 2009 van NV ROVA Holding te Zwolle bestaande uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2009 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2009 met de toelichting gecontroleerd. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het verslag van de directie, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controleinformatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat 50
relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de vennootschap. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de vennootschap heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van NV ROVA Holding per 31 december 2009 en van het resultaat over 2009 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder f BW melden wij dat het verslag van de directie, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Zwolle, 12 april 2010 KPMG Accountants N.V. drs. M.T. van Opzeeland RA
Colofon
Vormgeving Konform (BNO), Zwolle Fotografie Obscura, Ede / Marco Slot, Zwolle / Istockphoto Drukwerk Thieme GrafiMedia Groep, Zwolle Tekst, productie en coördinatie NV ROVA Holding, afdeling Communicatie en Voorlichting
51
52
