Bestemmingsplan fietspad Steenwijk - Meppel. Toelichting

Bestemmingsplan fietspad Steenwijk - Meppel

Toelichting

Vastgesteld door gemeenteraad op 18 september 2012


Toelichting

Kenmerk R004-4709092IMK-iap-V01-NL

Verantwoording Titel Opdrachtgever Projectleider Auteur(s) Projectnummer Aantal pagina's Datum Handtekening

Bestemmingsplan fietspad Steenwijk - Meppel Gemeente Steenwijkerland mr. P.J. (Paulien) Bouterse I. (Ilse) Konings en S. (Sandra) Scheggetman 4709092 48 (exclusief bijlagen) 18 september 2012 Ontbreekt in verband met digitale verzending. Dit rapport is aantoonbaar vrijgegeven.

Colofon Tauw bv Handelskade 11 Postbus 133 7400 AC Deventer Telefoon +31 57 06 99 91 1 Fax +31 57 06 99 66 6

Dit document is eigendom van de opdrachtgever en mag door hem worden gebruikt voor het doel waarvoor het is vervaardigd met inachtneming van de rechten die voortvloeien uit de wetgeving op het gebied van het intellectuele eigendom. De auteursrechten van dit document blijven berusten bij Tauw. Kwaliteit en verbetering van product en proces hebben bij Tauw hoge prioriteit. Tauw hanteert daartoe een managementsysteem dat is gecertificeerd dan wel geaccrediteerd volgens: -

NEN-EN-ISO 9001


5\48


6\48



Inhoud Verantwoording en colofon .......................................................................................................... 5 1

Inleiding.......................................................................................................................... 9

1.1 1.2 1.3

Aanleiding........................................................................................................................ 9 Uitgangspunten voor het plan ......................................................................................... 9 Plangebied ...................................................................................................................... 9

1.4

Leeswijzer ....................................................................................................................... 9

2

Huidige situatie............................................................................................................ 11

2.1 2.2 2.3

Inleiding ......................................................................................................................... 11 Ruimtelijke structuur...................................................................................................... 11 Functionele structuur..................................................................................................... 12

3

Gebiedsvisie en uitgangspunten ............................................................................... 13

3.1

Planologische kaders .................................................................................................... 13

3.2 3.3 3.4

Rijksbeleid en Europees beleid ..................................................................................... 13 Provinciaal beleid .......................................................................................................... 15 Regionaal beleid............................................................................................................ 17

3.5

Gemeentelijk beleid....................................................................................................... 17

4

Actuele waarden.......................................................................................................... 21

4.1 4.2 4.2.1

Inleiding ......................................................................................................................... 21 Flora en fauna ............................................................................................................... 21 Wettelijk kader............................................................................................................... 21

4.2.2 4.3 4.4

Conclusie....................................................................................................................... 23 Cultuurhistorie ............................................................................................................... 24 Archeologie ................................................................................................................... 27

5

Waterparagraaf ............................................................................................................ 29

5.1

Inleiding ......................................................................................................................... 29

5.2 5.3 5.4

Beleid ten aanzien van de waterhuishouding................................................................ 29 Waterhuishoudkundige situatie ..................................................................................... 31 Afvoer schoon- en vuilwater .......................................................................................... 32

5.5 5.6

Watertoets ..................................................................................................................... 32 Geohydrologische situatie ............................................................................................. 33


7\48


6

Milieuparagraaf............................................................................................................ 35

6.1

Milieu ............................................................................................................................. 35

6.2 6.3 6.3.1

Geluidhinder .................................................................................................................. 35 Bodem ........................................................................................................................... 35 Conclusies en aanbevelingen ....................................................................................... 36

6.4 6.5 6.6

Luchtkwaliteit en het besluit NIBM ................................................................................ 36 Geurhinder .................................................................................................................... 37 Externe veiligheid .......................................................................................................... 37

6.7 6.8 6.9

Milieuhindercontourenonderzoek .................................................................................. 38 Kabels en leidingen ....................................................................................................... 38 Plan (on)mogelijkheden en oplossingen ....................................................................... 38

7

Juridische opzet .......................................................................................................... 39

7.1

Inleiding ......................................................................................................................... 39

7.2 7.3 7.4

Uitgangspunten ............................................................................................................. 39 Toelichting op de verbeelding ....................................................................................... 40 Toelichting op de planregels ......................................................................................... 40

8

Financiële paragraaf ................................................................................................... 43

8.1

Financiële haalbaarheid ................................................................................................ 43

8.2 8.3

Exploitatieplan ............................................................................................................... 43 Maatschappelijke uitvoerbaarheid ................................................................................. 43

9

Inspraak en vooroverleg ............................................................................................. 45

9.1 9.2

Te volgen procedure ..................................................................................................... 45 Vooroverleg ................................................................................................................... 46

9.3

Zienswijzen.................................................................................................................... 47

Bijlage(n) 1. Natuurtoets Fietspad Steenwijk - Meppel 2. kenmerk R001-4770189SIH-shp-V02-NL, d.d. 10 november 2011 3. Watertoets en Quickscan Geohydrologie 4. kenmerk N001-4770189WEJ-awk-V02-NL en N002-4771089WEJ-awk-V02-NL d.d. 7 september 2011 5. Bodemonderzoek 6. 6. kenmerk R001-4774187PKN-shp-V01-NL, d.d. 5 april 2011

8\48



1 Inleiding 1.1

Aanleiding

De gemeente Steenwijkerland heeft een uitgebreid fietspadennet. In de Kadernota verkeer en vervoer is dit netwerk opgenomen. In dit fietspadennet missen nog enkele belangrijke verbindingen tussen de reeds aanwezige routes. Een van deze routes is gelegen tussen Steenwijk en Meppel. Deze toelichting gaat over het tracé tussen de Burgemeester G.W. Stroïnkweg en Dwarssloot-Oost.

1.2

Uitgangspunten voor het plan

Het belangrijkste uitgangspunt voor dit plan is de verbetering van het fietspaden netwerk. De fietspaden worden vrijliggend gerealiseerd, parallel aan bestaande doorgaande (water) wegen of door het landelijk gebied. Het betreft hier recreatieve fietspaden die aansluiten op de huidige structuur. Hiermee wordt die structuur versterkt en worden recreatieve voorzieningen in de omgeving van Steenwijkerland beter bereikbaar. Ten behoeve van dit plan zijn enkele onderzoeken uitgevoerd die de haalbaarheid van het plan aantonen.

1.3

Plangebied

Het plangebied ligt globaal gelegen ten zuiden van Steenwijk en ligt in agrarisch gebied. Het fietspad begint ter hoogte van de Burgemeester G.W. Stroïnklaan aan de noordzijde en loopt in zuidelijke richting naar de Dwarssloot Oost. Halverwege kruist het fietspad de Achterweg. Het fietspad volgt over de gehele lengte de huidige structuur van het landschap, ofwel door aan te sluiten bij bestaande erfafscheidingen of door aan te sluiten bij bestaande infrastructuur.

1.4

Leeswijzer

Na dit inleidende hoofdstuk volgt een beschrijving van de huidige situatie binnen het plangebied/ Vervolgens komen de relevante beleidskaders op Rijks-, provinciaal, regionaal en gemeentelijk niveau aan bod. In een hoofdstuk over de actuele waarden binnen het plangebied wordt nader ingegaan op de aspecten flor en fauna, cultuurhistorie en archeologie. Hierna volgen een uitgebreide waterparagraaf en de milieuparagraaf. In een hoofdstuk over de juridische opzet wordt het juridisch deel van het bestemmingsplan (de planregels in combinatie met de verbeelding) nader toegelicht, waarna de aspecten handhaving en haalbaarheid (financieel en maatschappelijk) aan bod komen. Ter afsluiting van de toelichting wordt de procedure die dit bestemmingsplan doorloopt beschreven.


9\48


10\48



2 Huidige situatie 2.1

Inleiding

Dit hoofdstuk geeft de ligging van het plangebied weer, welke functie het plangebied momenteel heeft en welke elementen voor wat betreft landschap en gebruik van belang zijn bij de ontwikkeling.

2.2

Ruimtelijke structuur

Ligging Het fietspad ligt ten zuiden van Steenwijk nabij Zuidveen en Onna. Het pad begint ter hoogte van de Burgemeester G.W. Stroïnklaan aan de noordzijde en loopt in zuidelijke richting naar de Dwarssloot Oost, richting Meppel. Halverwege kruist het fietspad de Achterweg.

Figuur 2.1 Ligging plangebied


11\48


Landschap Kenmerkend voor het gebied is het zogenoemde laagveen-slagenlandschap. In dit gebied is turf gewonnen door droge vervening. Het gebied kenmerkt zich door het open karakter en de opstrekkende strokenverkaveling. De ruimtelijke structuur wordt bepaald door deze verkaveling en de lange smalle percelen en perceelsloten. De gebieden hebben een hoog waterpeil, waarmee het veen zoveel mogelijk in stand blijft. De bebouwing in de buurt van het fietspad bestaat uit weg/lintdorpen (te weten Zuidveen en Onna). Het noordelijke deel van het plangebied is een essenlandschap. Het landschap volgt de natuurlijke ondergrond. De essen onderscheiden zich door de karakteristieke openheid. Het landschap ter plaatse van het fietspad wordt gevormd door een stuwwal, welke is ontstaan in de ijstijd en door laagveengebied. Het laagveengebied is een gebied dat onder invloed van grondwater en kwel veenmoeras is ontstaan. Verkeersstructuur De Burgemeester G.W. Stroinklaan vormt één van de hoofdontsluitingswegen van de kern Zuidveen en het buurtschap Onna.

2.3

Functionele structuur

De gronden waar het fietspad op wordt aangelegd zijn momenteel in agrarisch gebruik (grasland). Het gebied is gedeeltelijk een landbouwgebied en gedeeltelijk een mixlandschap met landbouw, natuur, water en wonen. Binnen dit mixlandschap is ruimte voor landbouw, landschapsontwikkeling, natuur, cultuurhistorie, vrije tijd, wonen en overige bedrijvigheid.

12\48



3 Gebiedsvisie en uitgangspunten 3.1

Planologische kaders

Gemeenten zijn niet geheel vrij in het voeren van hun eigen beleid. Rijk en provincies geven met het door hen gevoerde en vastgelegde beleid de kaders aan waarbinnen gemeenten kunnen opereren. Hierna worden in het kort de voornaamste zaken uit het voor het plangebied relevante nationale, provinciale en regionale beleid weergegeven, aangevuld met het van toepassing zijnde beleid van de gemeente Steenwijkerland zelf.

3.2

Rijksbeleid en Europees beleid

Op nationaal niveau is naast het beleid dat direct door de rijksoverheid wordt geformuleerd, ook het beleid dat vanuit de Europese Unie aan ons land wordt opgelegd, van toepassing. Het relevante Rijks- en Europees beleid is vervat in: • • •

Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (2011) Verdrag van Malta (1992) Natura 2000 (2006)

•

Nationaal Waterplan (2009)

Het relevante nationaal ruimtelijke beleid wordt hieronder behandeld. Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte Het ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft een nieuwe structuurvisie opgesteld Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) "Nederland concurrerend, bereikbaar, leefbaar en veilig. Deze is in samenhang met het Besluit Algemene Regels Ruimtelijke Ordening (Barro / AmvB Ruimte) opgesteld. Nederland concurrerend, bereikbaar, leefbaar en veilig. Daar streeft het Rijk naar met een aanpak die ruimte geeft aan regionaal maatwerk, de gebruiker voorop zet, investeringen scherp prioriteert en ruimtelijke ontwikkelingen en infrastructuur met elkaar verbindt. Een actualisatie van het ruimtelijk- en mobiliteitsbeleid is daarvoor nodig. De verschillende beleidsnota's op het gebied van ruimte en mobiliteit zijn gedateerd door nieuwe politieke accenten en veranderende omstandigheden zoals de economische crisis, klimaatverandering en toenemende regionale verschillen onder andere omdat groei, stagnatie en krimp gelijktijdig plaatsvinden. De structuurvisie Infrastructuur en Ruimte geeft een nieuw, integraal kader voor het ruimtelijk- en mobiliteitsbeleid op rijksniveau en is de 'kapstok' voor bestaand en nieuw rijksbeleid met ruimtelijke consequenties.


13\48


In de structuurvisie Infrastructuur en Ruimte formuleert het Rijk drie hoofddoelen om Nederland concurrerend, bereikbaar, leefbaar en veilig te houden voor de middellange termijn (2028) en de ambities tot 2040: • Het vergroten van de concurrentiekracht van Nederland door het versterken van de ruimtelijk• •

economische structuur van Nederland Het verbeteren, in stand houden en ruimtelijk zekerstellen van de bereikbaarheid waarbij de gebruiker voorop staat Het waarborgen van een leefbare en veilige omgeving waarin unieke natuurlijke en cultuurhistorische waarden behouden zijn

De AmvB ruimte bevat algemene regels voor bestemmingsplannen. Zo bepaalt het Barro onder meer dat bestemmingsplannen de doorvaart voor schepen niet mogen belemmeren als in het plan zich een vrijwaringszone van een rijksvaarweg bevindt. Verder staat eveneens in dit besluit dat bestemmingsplannen binnen reserveringsgebieden geen plannen mogen bevatten die uitbreidingen van het spoor belemmeren. Een bestemmingsplanwijziging mag ook geen belemmering bevatten voor het gebruik en geschikt maken van elektriciteitsproductieinstallaties, kernenergiecentrales, hoogspanningsverbindingen, buisleidingen, de Ecologische Hoofdstructuur (EHS), primaire waterkeringen (buiten het kustgebied) en het IJsselmeergebied. Deze structuurvisie en AmvB ruimte hebben geen directe betrekking op onderhavige ontwikkeling, wel dient rekening gehouden te worden met de natuurwaarden in de omgeving. Het planvoornemen ligt in de directe nabijheid van het Nationaal park ‘De Wieden - Weerribben’. De Natura2000-gebieden (met natuurwaarden van Europees belang) en de twintig Nationale Parken maken deel uit van de EHS en hebben een belangrijke recreatieve, educatieve en natuurwaarde. Het Rijk heeft in totaal twintig Nationale Parken aangewezen die de topgebieden van typisch Nederlandse natuur vertegenwoordigen. Het beleid ten aanzien van Nationale Parken is niet langer een rijksverantwoordelijkheid en laat het Rijk over aan de provincies. Natura 2000 Natura 2000 is een Europees netwerk van natuurgebieden met als doel het ontwikkelen en in stand houden van soorten en ecosystemen die belangrijk zijn voor Europa. Deze gebieden zijn aangewezen op basis van de Natuurbeschermingswet en de Vogel- en Habitatrichtlijnen. In de directe omgeving van het plangebied - binnen een straal van drie kilometer - bevindt zich het Natura2000-gebied de Wieden. Dit gebied is aangeduid als ‘Habitatrichtlijngebied’ en ‘Vogelrichtlijngebied’. In hoofdstuk 4.2 wordt hier nader op ingegaan.

14\48



3.3

Provinciaal beleid

Omgevingsvisie Overijssel Het provinciale beleid voor de provincie Overijssel is verwoord in de Omgevingsvisie die op 1 juli 2009 is vastgesteld. In de Omgevingsvisie is de provinciale visie op de fysieke leefomgeving in de provincie uiteengezet waarbij vooruit is gekeken tot het jaar 2030. De Omgevingsvisie heeft een meerledige status, waaronder die van Provinciaal Verkeer- en Vervoerplan onder de Planwet Verkeer en Vervoer. Voor fietsverkeer zijn de ambities en hoofdlijnen van het beleid genoemd. Vergroten van kwaliteit en aandeel fietsverkeer is als ambitie benoemd. Een hoofdlijn van deze ambitie is het ontwikkelen van een samenhangend routenetwerk met een goede aansluiting van utilitaire en recreatieve fietspaden op hoofdfietsroutes, (regionale) stations en knooppunten van en naar stedelijke netwerken en streekcentra. Hiervoor wordt een samenhangend fietsroutenetwerk ontwikkeld. Om dit te bereiken wordt geïnvesteerd in de hoofdfietsroutes in en naar stedelijke centra in fietssnelwegen en hoogwaardige fietsroutes. Daarnaast worden stallingvoorzieningen en ov-fietsconcepten uitgebreid. Voor het fietsverkeer in het buitengebied gaat het om een goede kwaliteit van utilitaire en recreatieve fietspaden. Het provinciale beleid is er dan ook mede op gericht om in verblijfsgebieden een fijnmazig netwerk met utilitaire en recreatieve fietspaden te ontwikkelen. Op de omgevingsvisiekaart heeft het plangebied de ontwikkelingsperspectieven “mixlandschap” en “schoonheid van de moderne landbouw”. In het mixlandschap is ruimte voor landbouw, landschapsontwikkeling, natuur, cultuurhistorie, vrije tijd, wonen en overige bedrijvigheid. Gebieden met de aanduiding “schoonheid van de moderne landbouw” zijn gebieden voor landbouw die bijdragen aan de kwaliteit van grote open cultuurlandschappen. Om de toegankelijkheid van het buitengebied, waar deze ontwikkelingsperspectieven onder vallen, te garanderen wordt geïnvesteerd in fietspaden.


15\48


Figuur 3.1 Uitsnede omgevingsvisiekaart (Bron: provincie Overijssel)

Catalogus Gebiedskenmerken (onderdeel van de Omgevingsvisie) Kenmerkend voor het gebied is het zogenoemde laagveen-slagenlandschap. In dit gebied is turf gewonnen door droge vervening. Het gebied kenmerkt zich door het open karakter en de opstrekkende strokenverkaveling. De ruimtelijke structuur wordt bepaald door deze verkaveling en de lange smalle percelen en perceelsloten. De gebieden hebben een hoog waterpeil, waarmee het veen zoveel mogelijk in stand blijft. De bebouwing in de buurt van het fietspad bestaat uit weg/lintdorpen (te weten Zuidveen en Onna). Het noordelijke deel van het plangebied is een essenlandschap. Het landschap volgt de natuurlijke ondergrond. De essen onderscheiden zich door de karakteristieke openheid. Het landschap ter plaatse van het fietspad wordt gevormd door een stuwwal, welke is ontstaan in de ijstijd en door laagveengebied. Het laagveengebied is een gebied dat onder invloed van grondwater en kwel veenmoeras is ontstaan. Raamplan Fietspaden Het onderhavige fietspad vindt zijn oorsprong in het Raamplan Fietspaden. Het tracé van dit pad is onder nummer 856 als aan te leggen in dit plan opgenomen. In de huidige situatie maken veel automobilisten gebruik van de alternatieve route via de Achterweg - Reigerweg - Burgemeester Slompweg om zo van Steenwijk naar Meppel (en vice versa) te rijden. Daarnaast wordt deze route gebruikt door scholieren, inwoners en recreanten die op de fiets van Steenwijk naar Meppel (en vice versa) gaan. Met name in de ochtend leidt dit tot een concentratie aan fietsers.

16\48



Door de gemeente Meppel is reeds een fietspad aangelegd vanaf Nijeveen, langs de Burgemeester Slompweg tot aan de gemeentegrens. In het Beleidsplan Fietsinfrastructuur 2004 van de gemeente is de fietsroute Onnase Doodweg De Kampzoom - Achterweg - Reigerweg - Burgemeester Slompweg aangemerkt als hoofdfietsroute. De fietsroute is opgenomen in de fietsknooppuntenstructuur en sluit naadloos aan op het fietsnetwerk van de provincie Drenthe. De gemeente Steenwijkerland profileert zich als een gemeente waar je heerlijk kunt fietsen, wandelen, kanovaren etc. Dit vraagt om een geschikte infrastructuur waarbij wordt aangesloten op fietsnetwerken van rondom gelegen gemeenten. Hierbij wordt gestreefd naar vrijliggende fietspaden waar veilig en ongestoord kan worden genoten van de omgeving zonder dat de aandacht wordt afgeleid door het autoverkeer. De afgelopen jaren zijn om deze reden diverse fietspaden aangelegd. Het fietspad Achterweg - Reigerweg zal aansluiten op een vrijliggend fietspad in de gemeente Meppel. Dit past in de eerder genoemde visie (goede en veilige fietsinfrastructuur als basis en concentratie op kwaliteit van bestaande fietspaden). De menging van autoverkeer en fietsverkeer kan hier worden voorkomen door realisatie van een relatief kort traject fietspad. Het fietspad in de gemeente Meppel is immers al aanwezig. Overigens wordt het fietspad aangelegd vanuit toeristisch-recreatief perspectief. Volgens de richtlijnen van “duurzaam veilig” wordt er geen fietspad aangelegd langs een 60 km-weg tenzij de intensiteiten heel hoog zijn. Op deze weg (van Burg. Slompweg bekend: 500 auto’s) is er geen sprake van een hoge intensiteit. Het betreft wel een smalle weg en het betreft ook een hoofdfietsroute dus dit zal de verkeersveiligheid zeker ten goede komen.

3.4

Regionaal beleid

Als regionaal beleid geldt enkel het beleid van het Waterschap Reest en Wieden (Waterbeheerplan en de Keur). Het beleid ten aanzien van water is nader uiteengezet in hoofdstuk 5.

3.5

Gemeentelijk beleid

Kadernota verkeer en vervoer In het beleidsplan fietsinfrastructuur, uit 2004, is de basis gelegd voor een compleet en veilig fietsroutenetwerk. Geconcludeerd wordt dat het routenetwerk grotendeels compleet is, maar dat verdere optimalisatie van bewegwijzering, stallingmogelijkheden en verhardingssoorten ten behoeve van fietscomfort zeker nog mogelijk zijn.


17\48


Verkeersplan Steenwijkerland De gemeente Steenwijkerland heeft een uitgebreid fietspadennet. In de Kadernota verkeer en vervoer is dit netwerk opgenomen. Daarbij is echter geen onderscheid gemaakt tussen hoofdfietsroutes en recreatieve fietsroutes inclusief de inrichtingseisen die daaraan gesteld worden. Dit is met betrekking tot fietsen dan ook één van de opgaven voor het Verkeersplan. Wat in de kern Steenwijk opvalt, is dat fietsroutes nauwelijks tot niet concurrerend zijn voor verplaatsingen tussen weerszijden van de binnenstad. De fietsroutes zijn veelal dezelfde als de routes voor autoverkeer. Met betrekking tot fietsverkeer is er ook een link met het Verkeersveiligheidsplan. Daarin wordt geconcludeerd, dat circa 50 % van alle verkeersslachtoffers in de gemeente Steenwijkerland in de periode 2004-2008 valt bij ongevallen met (brom)fietsers. Ook vanuit het oogpunt van verkeersveiligheid is het dus van groot belang om kritisch naar het fietsnetwerk te kijken. Indeling fietsnetwerk In het wensbeeld voor het fietsroutenetwerk in de gemeente Steenwijkerland wordt onderscheid gemaakt in: • Paden met een verkeersfunctie. Dit zijn fietspaden met een utilitaire functie. Het betreft routes waarmee herkomsten (omliggende steden / dorpen en woonwijken) en bestemmingen (centrum, middelbare scholen, werkgelegenheidsconcentraties) binnen de gemeente Steenwijkerland met elkaar verbonden worden •

Paden met een recreatieve functie. Dit zijn fietspaden met een recreatieve functie, langs onverharde wegen of met een eigen tracé (plattegrond), maar soms ook langs verharde wegen. Het betreft routes tussen de bebouwde omgeving en de omliggende natuurgebieden. Ook de vaak wat buitenaf gelegen recreatieve bestemmingen (zoals sportparken) worden met dit netwerk ontsloten. De kwaliteitseisen wijken gedeeltelijk af van die van de secundaire routes

In dit plan betreft het een fietspad met een recreatieve functie. Bij de recreatieve routes is de aantrekkelijkheid een belangrijke kwaliteitseis. Vanuit de woonomgeving kan op een aangename wijze de groene omgeving in worden gefietst. Dit uit zich vooral in rust, (subjectieve) veiligheid en landschappelijke schoonheid. Directheid en snelheid zijn minder van belang. Voor zover de routes een functie hebben voor de bereikbaarheid van sportaccommodaties en in mindere mate ook voor andere recreatieve voorzieningen spelen aspecten van sociale veiligheid (openbare verlichting, sociale controle) een belangrijke rol van betekenis. Voor de vormgeving van fietspaden is het Handboek Wegontwerp richtinggevend. Indien de utilitaire functie van een weg relatief gering is, maar de verbinding wel van belang is als recreatieve fietsroute, zal een recreatief fietspad aangelegd kunnen worden. In dat geval kan met een geringere breedte en een lichtere constructie van het pad worden volstaan dan het Handboek Wegontwerp aangeeft.

18\48



Projectdoelstellingen Het College van Burgemeester en Wethouders heeft in haar collegeprogramma onder andere het versterken van het toeristisch perspectief van deze gemeente als speerpunt genoemd. Uiteindelijk heeft dit geleid tot het beschikbaar stellen van financiële middelen. In totaal is er in de periode 2008 - 2011 circa 26 kilometer fietspad gerealiseerd.


19\48


20\48



4 Actuele waarden 4.1

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de actuele waarden die aanwezig zijn in het gebied. Specifiek wordt ingegaan op de flora en fauna, ecologische structuur, habitat, cultuurhistorie en archeologie.

4.2 4.2.1

Flora en fauna Wettelijk kader

De huidige natuurbeschermingswetgeving kan worden onderverdeeld in soortbescherming en gebiedsbescherming. Soortbescherming wordt gewaarborgd door de Flora- en faunawet. Deze wet beschermt inheemse dieren plantensoorten waarbij onderscheid wordt gemaakt in verschillende beschermingscategorieën. Voor álle activiteiten met een mogelijk effect op beschermde dieren plantensoorten is toetsing aan de Flora- en faunawet noodzakelijk. Gebiedsbescherming wordt gewaarborgd door de Natuurbeschermingswet 1998. Deze wet beschermt Natura2000-gebieden en Beschermde natuurmonumenten. Voor activiteiten met een mogelijk effect op deze gebieden is toetsing aan de Natuurbeschermingswet 1998 noodzakelijk. De planologische bescherming van gebieden aangemerkt als Ecologische Hoofdstructuur vindt primair plaats bij ruimtelijke procedures en andere vergunningaanvragen. Het voornemen betreft een ingreep in het landschap, welke veranderingen met zich meebrengen in het gebruik en het voorkomen. Hiertoe is toetsing aan de Flora- en faunawet noodzakelijk. Daarnaast ligt het tracé binnen een straal van drie kilometer van het Natura2000-gebied “de Wieden”, waardoor toetsing aan de Natuurbeschermingswet 1998 in de vorm van een “Voortoets” noodzakelijk is. Dit omdat in het gebied ook instandhoudingsdoelstellingen voor ganzen zijn aangegeven en negatieve effecten van het fietspad op foerageergebied niet op voorhand uitgesloten kunnen worden. De Ecologische Hoofdstructuur (EHS) komt hier overeen met het Natura2000-gebied. Echter omdat de ruimtelijke inrichting van de EHS niet wordt aangepast door het voornemen is toetsing aan de EHS niet benodigd.


21\48


Samengevat zijn voor de beoogde ontwikkeling de Flora- en faunawet en de Natuurbeschermingswet 1998 van toepassing. Door Tauw is een Natuurtoets fietspad Steenwijk Meppel opgesteld1. Soortenbescherming Uit de toetsing van het voornemen aan de Flora- en faunawet blijkt dat vleermuizen, broedvogels, reptielen en vissen invloed kunnen ondervinden van de aanleg. Door de planning van de aanleg, en de werkwijze dusdanig aan te passen kan een overtreding van de Flora- en faunawet worden voorkomen, waardoor het voornemen redelijkerwijs uitvoerbaar is. Er wordt geen overtreding van de Flora- en faunawet verwacht als: • Er maximaal een gat van 30 meter afstand tussen de bomen ontstaat door het verwijderen van de delen van de houtwallen • •

Er geen verlichting op de kruispunten wordt aangelegd van de fietspaden met de hoofdwegen Er niet in de volgende perioden wordt gewerkt: − het broedseizoen (circa medio maart tot en met medio juli) −

• •

In de winterperiode waarin de Levendbarende hagedis niet actief is (circa oktober tot en met maart) Er tijdens de verwijdering van de houtwallen ecologische begeleiding aanwezig is (eventuele

verplaatsing van de Levendbarende hagedis) Er geen werkzaamheden in de watergang worden uitgevoerd, of voor uitvoering van de werkzaamheden de vissen worden weggevangen in de periode tussen 1 maart en 1 september

Er zal geen verlichting worden aangelegd op de kruispunten van de wegen en fietspaden in verband met de verschillende soorten vleermuizen welke gebruik maken van de vliegroutes. Op grond van het bestemmingsplan kan de ‘bouw’ van lantarenpalen niet verboden worden, omdat deze vergunningsvrij zijn. Bij de uitvoering zal daarom worden overeengekomen dat er geen verlichting geplaatst zal worden langs het fietspad. Bovendien is in de gebruiksbepalingen in de regels opgenomen dat er geen straatverlichting is toegestaan. Indien het wegvangen van vissen van tevoren niet een gewenste methode is, dan is een nader visonderzoek alsnog noodzakelijk om te bepalen of tijdens de uitvoering het wegvangen van vissen noodzakelijk is.

1

22\48

Onderzoek met kenmerk R001-4770189SIH-shp-V02-NL, d.d. 10 november 2011



Gebiedsbescherming Het plangebied ligt op een afstand van circa 1,7 kilometer van het Natura2000-gebied “De Wieden”. Hierdoor zijn effecten op habitattypen, of soorten die enkel in het gebied verblijven niet te verwachten. Soorten die echter een groter verspreidingsgebied hebben, voor ondermeer foerageergebied, die kunnen mogelijk wel een effect ondervinden. In het geval van het Natura2000-gebied “De Wieden” houdt dit in dat enkele soorten van de Niet broedvogels mogelijk een effect kunnen ondervinden van de aanleg en het gebruik van het fietspad. De overige habitattypen, soorten en broedvogels zijn dusdanig aan het gebied gebonden, dat een fietspad op een afstand van 1,7 kilometer met zekerheid geen effect heeft op de instandhoudingsdoelstellingen van het gebied. Als gekeken wordt naar de effecten van de aanleg en het gebruik van het fietspad, dan kan worden vastgesteld dat het foerageergebied wordt verkleind en hiermee een negatief effect plaatsvindt. Gezien de inrichting en het gebruik van het landschap in de ruime omgeving van het plangebied, en het Natura2000-gebied (veel weilanden en akkers) en het gegeven dat de instandhoudingsdoelen voor de overwinterende ganzen en eenden worden gehaald (zie ook paragraaf 5.4) zal de aanleg en het gebruik van het fietspad met zekerheid geen significant negatief effect hebben op de instandhoudingsdoelen van het Natura2000-gebied de Wieden. De vogels kunnen namelijk ook op andere akkers en weidepercelen foerageren, de omgeving mitigeerd hiermee in voldoende mate. Omdat de instandhoudingsdoelen van de verschillende ganzensoorten gericht zijn op leefgebied voor de ganzen, houdt dit in dat het leefgebied binnen het Natura2000-gebied gerealiseerd moet worden. Externe werking geldt dan nog voor de gebieden die van buitenaf een effect kunnen hebben in het Natura2000-gebied. In dit geval zal vanwege de relatief grote afstand tot het Natura2000-gebied geen verstorend effect kunnen optreden van de fietsers of het materieel. Er vindt daarmee met zekerheid geen negatief effect plaats op de instandhoudingsdoelen van ‘de Wieden’. Er is derhalve geen vergunning benodigd. 4.2.2

Conclusie

Maatregelen Flora- en faunawet Bij het treffen van voldoende mitigerende maatregelen en de periode van de werkzaamheden zo goed mogelijk te plannen, tussen maart en september, kan een aantasting van de ‘functionele omgeving’ van de verblijfslocaties van de aanwezige beschermde vissen worden voorkomen en daarmee tevens een overtreding van de verbodsbepaling van artikel 11 van de Flora- en faunawet. Bij voldoende mitigerende maatregelen is een ontheffing niet nodig.


23\48


Het verdient echter de sterke aanbeveling het mitigatieplan vooraf te laten goedkeuren door het Ministerie van EL&I. Dit dient te gebeuren door het indienen van een ontheffingsaanvraag, waarbij de goedkeuring van de mitigerende maatregelen gegeven wordt in de vorm van een afwijzing van de ontheffingsaanvraag. Maatregelen en planning Natuurbeschermingswet 1998 De toetsing aan de Natuurbeschermingswet 1998 betreft een Voortoets. Uit deze toetsing blijkt dat een vergunningaanvraag voor de aanleg en het gebruik van het fietspad noodzakelijk is, omdat negatieve effecten op het foerageergebied van de instandhoudingsdoelstellingen en daarmee op de instandhoudingsdoelstellingen niet zijn uit te sluiten. Omdat de instandhoudingsdoelen van de verschillende ganzensoorten gericht zijn op leefgebied voor de ganzen, houdt dit in dat het leefgebied binnen het Natura2000-gebied gerealiseerd moet worden. Externe werking geldt dan nog voor de gebieden die van buitenaf een effect kunnen hebben in het Natura2000-gebied. In dit geval zal vanwege de relatief grote afstand tot het Natura2000-gebied geen verstorend effect kunnen optreden van de fietsers of het materieel. Er vindt daarmee met zekerheid geen negatief effect plaats op de instandhoudingsdoelen van ‘de Wieden’. Er is derhalve geen vergunning benodigd.

4.3

Cultuurhistorie

Fysisch geografisch landschap Het grondgebied van de gemeente Steenwijkerland bestaat voor het grootste gedeelte uit een laagveenlandschap. Daarnaast komt er in het noordoosten een dekzandlandschap voor, langs de rand met het nieuwe land een zeekleilandschap en rond Vollenhove een stuwwal- en keileemlandschap. Het stuwwal- en keileemlandschap is gevormd tijdens de voorlaatste ijstijd (Saalien, 200.000 130.000 jaar geleden), toen het landijs vanuit Scandinavië Nederland bereikte. De schuivende ijsmassa heeft er voor gezorgd dat delen van het land werden opgestuwd en ter plaatse keileem werd gedeponeerd. De keileembult rond Vollenhove is hier een goed voorbeeld van. Ook ten noorden van Steenwijk komen keileembulten voor, zoals de Woldberg. Deze zijn echter later bedekt geraakt door dekzand. Het dekzandlandschap is ontstaan tijdens de laatste ijstijd, het Weichselien (120.000-10.000 jaar geleden). Gedurende deze ijstijd, toen het landijs Nederland niet bereikte, kenmerkte het klimaat zich door een afwisseling van relatief warmere en koude perioden. Met name in de koudste perioden was het landschap gevoelig voor verstuiving en zijn door de wind dekzanden afgezet. Het dekzand in het noordoosten van de gemeente vormt een deel het Drents Plateau en kenmerkt zich door hoge en brede dekzandruggen.

24\48



In de laagte tussen de keileembult van Vollenhove en het Drents Plateau heeft zich, als gevolg van slechte ontwatering, veen ontwikkeld. Dit veen is vanaf de Late Middeleeuwen afgegraven ten behoeve van turf, waardoor onder andere de welbekende Wieden en Weerribben zijn ontstaan. Tot slot ligt in het westen en noordwesten langs de rand van de gemeente een strook zeeklei, daar afgezet door de (toenmalige) Zuiderzee. Cultuurlandschap De gemeente Steenwijkerland heeft een zeer afwisselend cultuurlandschap. Deze grote variatie vindt zijn oorsprong in de verschillen in de natuurlijke ondergrond en de manier waarop de mens in de loop der eeuwen op deze verschillen heeft gereageerd en het landschap heeft ontgonnen en gebruikt. Het reliëf in Noordwest Overijssel is gevormd door ijs. Delen van de bodem werden door ijsdruk opgestuwd, andere delen werden uitgesleten. Door de wind werd hierover zand afgezet, waardoor het reliëf is vervlakt. In de laagten ontwikkelde zich een veenpakket. Dit veen werd later afgegraven om het te gebruiken als brandstof; zo ontstonden de wieden. Na de veen afgraving groeiden de plassen weer dicht. Het riet dat hierna ontstond kon men uitstekend gebruiken als dakbedekking. Om het water van de Zuiderzee te keren, legde men in de 10e eeuw dijken aan. Voor de landbouw bleef het gebied te nat. Dat had tot gevolg dat 9 eeuwen later het Stroink-gemaal werd gebouwd, zodat waterregulatie mogelijk werd. Delen van het gebied werden tussen 1928 en 1958 ingepolderd (Gelderingen, Wetering-Oost en Wetering-West, Halfweg). Hier ontstonden grote agrarische bedrijven. Er kunnen globaal zes verschillende landschapstypen worden onderscheiden. Op de kaart cultuurlandschappen is te zien waar deze verschillende landschapstypen liggen. Voor het agrarisch cultuurlandschap van het zandgebied in het noordoostelijk deel van de gemeente is de afwisseling in hoog en laag, open en besloten (bos en houtwallen) kenmerkend. Vooral het kampenlandschap op de rug tussen Steenwijk en Oldemarkt heeft vanouds door de vele door houtwallen omgeven kampen een besloten karakter. Tussen Steenwijk en Onna ontstond op een brede dekzandrug door het eeuwenlang opbrengen van mest een groot open essencomplex; de Steenwijkerkamp. De wegen volgen het reliëf en hebben daardoor een kronkelend verloop. De erven liggen aan de randen van de kampen en essen of meer verspreid in het landschap. Kenmerkend zijn de kleine lage boerderijen met veel verschillende opstallen van schuren, kippenhokken en bakhuizen. Riet en hout zijn veel toegepaste materialen.


25\48


Het kampenlandschap in het land van Vollenhove heeft veel kenmerken gemeen met het agrarisch cultuurlandschap in het noordoostelijk deel van de gemeente. Opvallend is de ligging van de bebouwingslinten op de overgang van zand naar veen: de zogenaamde randveenontginningen. De erven liggen op het hoge deel, de oudste erven met de voorzijde naar de laagte. De erven zijn omgeven door dichte singels en losse bomen. Karakteristiek voor sommige van de grote erven is de Engelse tuinaanleg met monumentale parkbomen, bloeiende struiken en gazons. De verschijningsvorm van het laagveenontginnings- en kraggenlandschap vindt zijn oorsprong in de turfwinning en de daarop volgende rietcultuur. Het landschap wordt gekenmerkt door het open water van de Beulakker- Belter en Schutsloterwijde, door uitgestrekte rietlanden afgewisseld met natte bospercelen en drassige graslanden en door ontginningslinten met een smalle langgerekte opstrekkende verkaveling. Kenmerkend voor dit landschap zijn de waterdorpen die via het water werden (worden) ontsloten (Ossenzijl, Kalenberg, Giethoorn, Dwarsgracht, Muggenbeet, Jonen, Nederland, Belt- Schutsloot en Wetering). De boerderijen in de bebouwingslinten staan met de voorzijde naar het water of, in het geval van Westeinde / Wanneperveen, naar de weg gekeerd. In dit gebied van rietcultuur domineren de rietendaken. De erven zijn van oorsprong deels omgeven door singels. De erven kennen een duidelijke ordening van gebouwen met bakhuis, kapschuren, hooi- en bootschuur deels over het water. In de waterdorpen is de kameelrug opvallend. Om het hooi op te bergen was de oorspronkelijke boerderij te laag. Om extra bergruimte te krijgen werd het achtergedeelte opgehoogd. De jonge 20e eeuwse inpolderingen (Polder Giethoorn, Polder Halfweg, Gelderingen en Scheerwolde) worden gekenmerkt door de openheid en de rationele verkaveling van het landschap. Naast veeteelt komen hier ook akkerbouwbedrijven voor. De relatief ruime erven zijn omgeven door singels en vormen hierdoor opvallende clusters in het landschap. De boerderijen zijn met de voorzijde naar de weg gericht. De boerderijen hebben grote kappen met rode en grijze daken. Het cultuurlandschap grenzend aan de Noordoostpolder is een zogenaamd klei-ontginningslandschap. In dit open landschap liggen de boerderijen aan de voet van de voormalige Zuiderzeedijk of in de open ruimte. De erven zijn omgeven door singels en vormen opvallende clusters in het landschap. De boerderijen hebben een grote kap en liggen met de voorzijde naar de weg. Sommige boerderijen hebben een dwarshuis. Kenmerkend zijn de pannen daken (grijs op het woongedeelte en rood op de schuur).

26\48



De planvorming in dit bestemmingsplan voorziet niet in ruimtelijke ingrepen die de aanwezige waardevolle cultuurhistorische elementen negatief beïnvloeden. Evenmin wordt afbreuk gedaan aan de landschappelijke waarden in het binnen het plangebied gelegen cultuurlandschap. Hiermee wordt aangesloten bij de uitgangspunten uit De Nota Belvedere, gericht op het behoud van cultuurhistorische elementen.

4.4

Archeologie

In 1992 is het Verdrag van Malta door de landen van de Europese Unie, waaronder Nederland, ondertekend. Dit verdrag verplicht de Europese overheden tot het beschermen van archeologisch erfgoed. Hierbij wordt als uitgangspunt gehanteerd dat archeologische waarden in situ (ter plekke) bewaard moeten blijven. Er dient te worden nagestreefd de waarden op de locatie te behouden. Als dit niet mogelijk blijkt, bijvoorbeeld bij bouwplannen, dat moeten de waarden worden opgegraven en ex situ (elders) worden bewaard. De gemeente Steenwijkerland beschikt over een archeologische verwachtings- en beleidsadvieskaart. Op deze kaart zijn de gronden ter plaatse van het aan te leggen fietspad gedeeltelijk aangeduid als “gebieden met een lage archeologische verwachting” en gedeeltelijk als “gebieden met een hoge archeologische verwachting”. Voor gebieden met een lage archeologische verwachtingswaarde geldt dat is, hoe groot de omvang van de werkzaamheden ook is, er geen archeologisch onderzoek nodig is. Voor gebieden met een hoge archeologische verwachting is voor gronden bouwwerkzaamheden van meer dan 250 m2 (binnen de bebouwde kom) of meer dan 2.500 m2 (buiten de bebouwde kom) een archeologisch onderzoek vereist. In dit geval gaat het om een gebied buiten de bebouwde kom. Het gedeelte van het fietspad waar grondwerkzaamheden worden verricht en dat ligt binnen het gebied met een hoge verwachtingswaarde is circa 1.600 m2. Dit is minder dan de 2.500 m2, waarbij volgens het archeologisch beleid van de gemeente onderzoek verricht dient te worden. Vervolgonderzoek in het kader van archeologie is dan ook niet nodig.


27\48


Figuur 4.1 Uitsnede van de archeologische waarden- en verwachtingenkaart van de gemeente Steenwijkerland

28\48



5 Waterparagraaf 5.1

Inleiding

Sinds 1 november 2003 is het verplicht plannen in het kader van de Wet op de Ruimtelijke Ordening (thans Wet ruimtelijke ordening) te toetsen op water. Het doel van deze ‘watertoets’ is waarborgen dat waterhuishoudkundige doelstellingen expliciet en op een evenwichtige wijze in beschouwing worden genomen. Zowel het oppervlaktewater als het grondwater valt onder de zorg van de waterhuishouding. Naast veiligheid en wateroverlast (waterkwantiteit) worden ook de gevolgen van het plan voor de waterkwaliteit en verdroging onderzocht. Door Tauw is een watertoets uitgevoerd2.

5.2

Beleid ten aanzien van de waterhuishouding

Nationaal Waterplan Het Nationaal Waterplan (V&W, 2009) heeft de status van een structuurvisie en is de opvolger van de Vierde Nota Waterhuishouding uit 1998. Het plan vervangt alle voorgaande Nota's Waterhuishouding. Omdat ook voor de volgende generaties Nederland als veilig en welvarend waterland veiliggesteld moet worden, moet nu een oplossing worden gevonden ten aanzien van ontwikkelingen op het gebied van klimaat, demografie, economie en een duurzaam waterbeheer. Een goede bescherming tegen overstromingen, het zoveel mogelijk voorkomen van wateroverlast en droogte en het bereiken van een goede waterkwaliteit zijn basisvoorwaarden voor welvaart en welzijn. Water levert een positieve bijdrage aan de kwaliteit van de leefomgeving en behoud van biodiversiteit. Het doel is helder: Nederland, een veilige en leefbare delta, nu en in de toekomst. Voor een duurzaam en klimaatbestendig watersysteem is het dan ook van belang bij ruimtelijke ontwikkelingen rekening te houden met waterhuishoudkundige eisen op korte en lange termijn. Meer dan voorheen moet water bepalend zijn bij de besluitvorming. De mate waarin water bepalend is, hangt af van de wateropgave in relatie tot andere opgaven, aanwezige functies en bodemgesteldheid, en andere kenmerken in dat gebied. Gemeenten en provincies worden gevraagd het generieke beleid lokaal en regionaal te vertalen en vast te leggen in structuurvisies, bestemmingsplannen en waterplannen. Bij de planuitwerking van dit bestemmingsplan dient dan ook rekening te worden gehouden met waterhuishoudkundige eisen op korte en lange termijn, gericht op duurzaam waterbeheer.

2

Onderzoek met kenmerk N001-4770189WEJ-awk-V02-NL, d.d. 7 september 2011


29\48


Waterbeheerplan Waterschap Reest en Wieden 2007-2012 Door het Waterschap Reest en Wieden is bovengenoemd plan vastgesteld op 24 november 2009, conform de nieuwe Waterwet. De nieuwe Waterwet verplicht de waterschappen om waterbeheerplannen op te stellen met een looptijd van zes jaar. Door de invoering van de Kaderrichtlijn Water is Nederland verdeeld in vijf deelstroomgebieden. Het deelstroomgebied Rijn-Oost wordt beheerd door een zestal waterschappen, waaronder waterschap Reest en Wieden. Om te voldoen aan de eisen van de Kaderrichtlijn Water hebben de waterschappen intensief samengewerkt. Dit heeft onder andere geresulteerd in het nieuwe waterbeheerplan. In het waterbeheerplan is het integrale beleid opgenomen inzake veiligheid, watersysteembeheer en afvalwaterketen. Er zal worden geïnvesteerd in het creëren van extra waterberging, aanpassing van de waterhuishouding, de bestrijding van verdroging, het aanpassen van een aantal rioolwaterzuiveringsinstallaties en het natuurlijk maken van beken. De Keur waterschap Reest en Wieden De Keur van het waterschap Reest en Wieden (verordening van het waterschap) is vastgesteld op 17 december 2009, conform de nieuwe Waterwet. De Keur bevat gebods- en verbodsbepalingen met betrekking tot waterstaatswerken en watersystemen en biedt een mogelijkheid om uitvoering van het beleid uit het Waterbeheerplan af te dwingen. In de Keur zijn onder andere de volgende onderwerpen opgenomen: • Regeling van onderhoud van waterstaatswerken (oppervlaktewaterlichamen, waterkeringen • • •

en ondersteunende kunstwerken) Watervergunning voor het gebruik van waterstaatswerken Verboden in geval van calamiteiten

•

Watervergunning voor het af- en aanvoeren, het onttrekken en lozen van oppervlaktewater, het onttrekken van grondwater en het infiltreren van water in de bodem Vrijstellingen

•

Zorgplicht voor het watersysteem

Gemeentelijk Waterplan Met het waterplan beogen de gemeente en de waterschappen het water op een goede manier af te stemmen en te benadrukken in de ruimtelijke ordening en het beheer en onderhoud. Het doel van het plan is het realiseren van een duurzaam watersysteem, waar een ieder op zijn of haar eigen manier gebruik van kan maken en genieten. Voorop staat “Het watersysteem samen integraal duurzaam inrichten, beheren en onderhouden, zodanig dat veiligheid en functies zo optimaal mogelijk gebiedspecifiek worden gerealiseerd, nu en in de toekomst". In het waterplan staan een viertal thema’s centraal.

30\48



Per thema zijn vervolgens een aantal doelstellingen geformuleerd: 1. Watersysteem • Water verankeren in ruimtelijke plannen • Realiseren stedelijke wateropgave • Bestrijding van verdroging 2. Waterketen • Verbeteren waterkwaliteit 3. Waterbeleving / recreatie en toerisme • Vergroten en specificeren functionaliteit van het water • Vergroten van de belevingswaarde van het water 4. Waterorganisatie • Structuren samenwerking • Duidelijkheid over verantwoordelijkheden •

5.3

Maatschappelijk draagvlak voor duurzaam omgaan met bouwen

Waterhuishoudkundige situatie

Het plan ligt in het stroomgebied van Nijeveen-Wanneperveen. Rond en binnen het plangebied liggen schouwsloten en watergangen van het waterschap. Het peilgebied heeft een maximumpeil van - 1,25 m NAP (aanbevolen wordt om dit bij een nadere uitwerking in het veld vast te stellen). De hoogte van het maaiveld varieert sterk tussen de noorden zuidzijde van het geplande tracé. De bodem bestaat ten noorden van de Achterweg voornamelijk uit zand. Ten zuiden van de Achterweg komt veen voor.


31\48


Figuur 5.1 Kaartbeeld bestaande waterhuishouding rond het plangebied

5.4

Afvoer schoon- en vuilwater

Het fietspad wordt gebruikt voor fietsen, skeeleren en wandelen. Er wordt niet verwacht dat deze activiteiten een vervuilend effect zullen hebben op het watersysteem. Het hemelwater van de fietspaden wordt afgevoerd naar de berm. Er wordt geen hemelwaterafvoer aangelegd.

5.5

Watertoets

De aanleg van het fietspad gaat gepaard met de realisatie van twee duikers, één in de Dwarssloot en één in de noordelijke te kruisen watergang. De aanleg van deze duiker dient gemeld te worden (als onderdeel van de keurvergunning), maar vooruitlopend geeft het waterschap Reest en Wieden aan dat gevraagd wordt een > Ø 300 mm te realiseren. Tussen de Achterweg en de Dwarssloot-Oost ligt een watergang. Hier wordt het onderhoud vanaf de kant gedaan. Het waterschap hanteert een onderhoudsstrook aan van 5,0 m, echter kan hiervoor het fietspad gebruikt gaan worden. Tussen het fietspad en de insteek van de watergang dient een strook van 1,0 à 2,0 m vrijgehouden te worden voor het neerleggen van hekkelmateriaal. Naast de duikers en het onderhoudspad worden geen knelpunten geconstateerd ten aanzien van water voor de realisatie van het fietspad op het aangegeven tracé. Ter informatie geeft het waterschap aan dat het dempen van een schouwsloot, bij hergraven met hetzelfde profiel, zonder nadere regels toegestaan is.

32\48



Uit de watertoets blijkt niet dat compensatie plaats hoeft te vinden door toename van het verhard oppervalk.

5.6

Geohydrologische situatie

Door Tauw is een quickscan van de geohydrologische situatie uitgevoerd3. De regionale bodemopbouw is ondermeer onderzocht. Het onderzoek laat zien dat circa de bovenste 100 meter bestaat uit waterdoorlatende zandlagen. Met betrekking tot drooglegging is het volgende aangegeven.

Tabel 5.1 Drooglegging nabij het tracé

Tracé

Hoogste streefpeil

Laagste maaiveldhoogte

nabij tracé (m NAP)

(m NAP)

Drooglegging (m)

Burg. G.W. Stroïnkweg - Achterweg

-1,25

3,00

4,25

Achterweg - Dwarssloot-Oost

-1,25

-0,35

0,90

Uit tabel 5.1 blijkt dat het noordelijke deel een drooglegging heeft van minimaal 4,0 m. Het zuidelijke deel heeft een drooglegging van minimaal 0,9 m. Het noordelijke deel van het tracé heeft ruim voldoende drooglegging. Het zuidelijke deel heeft voldoende drooglegging.

3

Onderzoek met kenmerk N002-4771089WEJ-awk-V02-NL, d.d. 7 september 2011


33\48


34\48



6 Milieuparagraaf 6.1

Milieu

In het kader van de milieuwetgeving zijn diverse wetten van toepassing op het gebruik van de gronden en de bouwmogelijkheden. Het betreft hier veelal zones die van belang zijn of milieuvoorwaarden waaraan voldaan moet worden. De ruimtelijk relevante regelingen zijn doorvertaald naar de planverbeelding en -regels.

6.2

Geluidhinder

In een bestemmingsplan dient te worden gekeken naar geluidshinder ingevolge het verkeerslawaai. Tevens moet ook zijn aangetoond dat de bestaande akoestische situatie voor wegverkeer geen negatieve invloed heeft op de ontwikkeling. Hierbij moet worden getoetst aan de normen uit de Wet geluidhinder. In dit plan wordt de ontwikkeling van een fietspad mogelijk gemaakt. Het betreft geen gevoelige functie in het kader van de Wet geluidhinder. Daarnaast veroorzaken de fietsers geen onaanvaardbare negatieve effecten op de nabij gelegen woningen en andere geluidgevoelige gebouwen of terreinen. De akoestische situatie rondom wegverkeer levert dan ook geen belemmeringen op voor het realiseren van dit plan.

6.3

Bodem

Tauw heeft een (water)bodemonderzoek uitgevoerd ter plaatse van een nieuw aan te leggen fietspad binnen de gemeente Steenwijkerland4. Het doel van het onderzoek is de bodemopbouw te bepalen ten behoeve van het funderingsadvies ter plaatse van het aan te leggen fietspad. Tevens is de milieuhygiënische kwaliteit van de waterbodem vastgesteld ter plaatse van de Dwarssloot Oost. De vrijkomende grond bij de realisatie van het fietspad wordt op de locatie, of tenminste binnen de gemeentegrenzen, hergebruikt. De gemeente Steenwijkerland beschikt over een bodemkwaliteitskaart, waarmee grondverzet binnen de gemeentegrenzen gefaciliteerd wordt. Een bodemonderzoek conform NEN 57405 is derhalve niet noodzakelijk.

4 5

Onderzoek met kenmerk R001-4774187PKN-shp-V01-NL, d.d. 5 april 2011 NEN 5740: Bodem - Strategie voor het uitvoeren van verkennend bodemonderzoek, NEN, januari 2009


35\48


Vooronderzoek Uit informatie verkregen vanuit het vooronderzoek komt naar voren dat geen informatie bekend is over bodembedreigende activiteiten. Zintuiglijke waarnemingen Ter plaatse van het toekomstige fietspad zijn tijdens de veldwerkzaamheden zintuiglijk geen waarnemingen gedaan die kunnen duiden op een eventuele verontreiniging van de bodem. Wel wordt opgemerkt dat in de bovengrond van een boring (nummer 4) enkele puindeeltjes zijn waargenomen. Op het maaiveld en in het opgeboorde (water)bodemmateriaal is visueel geen specifiek asbestverdacht materiaal waargenomen. Resultaten waterbodem De bemonsterde waterbodem is niet geschikt voor onbeperkt hergebruik. De te verwijderen baggerspecie is verspreidbaar op het aangrenzende perceel. Op de landbodem is het materiaal toepasbaar als klasse Industrie en in oppervlaktewater is het toepasbaar als Klasse A baggerspecie. Geadviseerd wordt om de baggerspecie te verspreiden op het aangrenzend perceel. Voorafgaand aan het toepassen van grond en/of baggerspecie is een melding noodzakelijk bij het Meldpunt bodemkwaliteit. 6.3.1

Conclusies en aanbevelingen

Door middel van het bodemonderzoek is de bodemopbouw op de locatie op basis van zintuiglijke waarnemingen vastgelegd. Hierbij zijn geen bijzonderheden waargenomen die eventueel kunnen duiden op de aanwezigheid van bodemverontreiniging.

6.4

Luchtkwaliteit en het besluit NIBM

Sinds 15 november 2007 is de regelgeving voor luchtkwaliteit veranderd en geldt de Wet luchtkwaliteit. Deze Wet maakt een onderscheid tussen projecten die in betekenende mate (IBM) bijdragen, dan wel niet in betekenende mate (NIBM) bijdragen aan de luchtkwaliteit. Op basis van de te ontwikkelen functies kan vastgesteld worden of een beoogde ontwikkeling in de categorie NIBM-projecten valt. Voor NIBM-projecten geldt dat een toetsing aan de grenswaarden, zoals gesteld in de Wet luchtkwaliteit, niet hoeft te worden uitgevoerd. Een fietspad staat niet als zodanig genoemd in het Besluit NIBM of de regeling NIBM. De realisatie van het fietspad betreft echter een project dat niet in betekende mate bijdraagt aan een verslechtering van de luchtkwaliteit. Het aspect luchtkwaliteit is dan ook geen belemmering voor het realiseren van dit plan.

36\48



6.5

Geurhinder

Bij geur gaat het om de geur(emissie) van bedrijven die zich verspreidt via de lucht en een geurbelasting veroorzaakt op geurgevoelige objecten zoals woningen. De aanleg van een fietspad voldoet niet aan deze criteria. Het betreft geen bedrijf en ook geen geurgevoelig object. Er zijn dan ook geen geurbelemmeringen voor de aanleg van het fietspad.

6.6

Externe veiligheid

Volgens het Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi) dient bij het plannen van (beperkt) kwetsbare objecten in de omgeving van een risicovolle inrichting en/of transportroute op bindende wijze rekening gehouden worden met de mogelijke invloed van die inrichting en/of transportroute. Er dient voorkomen te worden dat zich (beperkt) kwetsbare objecten binnen de 10-6 risicocontour van risicovolle inrichtingen/transportroutes bevinden. Ten behoeve van dit bestemmingsplan moet worden aangetoond dat er geen stationaire dan wel mobiele bronnen in het kader van externe veiligheid zijn gelegen nabij het plangebied. Tevens moet worden aangetoond dat de ontwikkeling geen risico’s in het kader van externe veiligheid veroorzaakt ten opzichte van gevoelige bestemmingen in de omgeving.

Figuur 6.1 Gastransportleiding van Gasunie (bron: www.risicokaart.nl)


37\48


Net ten zuiden van het plangebied ligt een gasleiding van de Gasunie. Omdat het fietspad niet valt aan te merken als (beperkt) kwetsbaar object, geldt vanuit het oogpunt van externe veiligheid geen minimale afstand tot de leiding. Het aspect externe veiligheid is geen belemmering voor het realiseren van dit plan.

6.7

Milieuhindercontourenonderzoek

Het realiseren van een fietspad in het buitengebied van Steenwijkerland heeft geen negatieve invloed op de activiteiten van bedrijven en inrichtingen in de nabijheid van dit fietspad. Het betreft ook geen gevoelige functie, welke niet nabij bedrijven en inrichtingen mag worden gerealiseerd. Het aspect bedrijven en inrichtingen levert geen belemmeringen op voor het realiseren van dit plan.

6.8

Kabels en leidingen

Net buiten het plangebied ligt een gasleiding gelegen van de Gasunie. Deze gasleiding ligt parallel aan de zuidzijde van de Dwarssloot Oost. Aangezien de leiding buiten het plangebied ligt vormt dit geen belemmering bij de aanleg van het fietspad.

6.9

Plan (on)mogelijkheden en oplossingen

Uit de hiervoor beschreven onderzoeken is gebleken dat er geen belemmeringen zijn voor het realiseren van het fietspad. Op grond van het bestemmingsplan kan de ‘bouw’ (het plaatsen) van lantarenpalen niet verboden worden, omdat deze vergunningsvrij zijn. Bij de uitvoering zal daarom worden overeengekomen dat er geen verlichting geplaatst zal worden langs het fietspad. Daarnaast is in de gebruiksbepaling van de regels een verbod waarin is opgenomen dat straatverlichting niet is toegestaan. In het bestemmingsplan kan geen verbod voor brommers worden opgenomen. Hiervoor zal een verkeersbesluit worden genomen op grond waarvan het fietspad verboden is voor brommers

38\48



7 Juridische opzet 7.1

Inleiding

In een bestemmingsplan zijn de bouwen gebruiksmogelijkheden voor een bepaald gebied opgenomen. Het onderhavige bestemmingsplan regelt de inrichting van het gebied door voor de gronden bestemmingen aan te wijzen. Het juridische deel van het bestemmingsplan bestaat uit de verbeelding (kaart) in samenhang met de regels. In deze paragraaf wordt het juridische deel van het bestemmingsplan nader toegelicht.

7.2

Uitgangspunten

Het wettelijk kader wordt sinds 1 juli 2008 gevormd door de Wet ruimtelijke ordening (Wro). De wettelijke regeling voor bestemmingsplannen is vervolgens verder ingevuld door het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) en de Regeling standaarden ruimtelijke ordening 2008. Het bestemmingsplan is opgezet volgens de verplichte landelijke Standaard Vergelijkbare Bestemmingsplannen (SVBP 2008). Deze standaard - welke slechts een systematische standaardisering betreft en geen inhoudelijke standaard is - is per 1 januari 2010 verplicht in het nieuwe Besluit ruimtelijke ordening (Bro). Bovendien wordt het plan als een digitaal raadpleegbare versie uitgevoerd en voldoet het aan de eisen van DURP (digitale uitwisseling in ruimtelijke processen). Het plan kan in het informatiesysteem van de gemeente en diverse andere overheden worden ingevoerd en worden ontsloten via internet. De digitale versie is bedoeld om de burger "online" informatie te verschaffen omtrent het bestemmingsplan. Bovendien is de digitale versie bedoeld voor uitwisseling van gegevens binnen de gemeente en met andere overheidsinstanties. Hierdoor is het plan geschikt voor interactieve uitwisseling via het Informatie Model Ruimtelijke Ordening (IMRO) 2008. De toelichting heeft in beginsel geen rechtskracht. Niettemin vormt zij een belangrijk onderdeel van het plan. De toelichting geeft een weergave van de beweegredenen, de onderzoeksresultaten en de beleidsuitgangspunten die aan het plan ten grondslag liggen. Daarbij is de toelichting van wezenlijk belang voor een juiste interpretatie en toepassing van het bestemmingsplan.


39\48


7.3

Toelichting op de verbeelding

Alle gronden die binnen het plangebied vallen hebben een bestemming en eventueel een aanduiding gekregen op de verbeelding. Deze bestemmingen en aanduidingen hebben slechts juridische betekenis indien in de regels hieraan een betekenis wordt gegeven. De begrenzingen van de bestemmingen volgen zoveel mogelijk geografische, topografische en/of kadastrale grenzen. Daar waar dat niet mogelijk bleek, is gekozen voor een meer praktische benadering. De schaal van de verbeelding kan met behulp van de computer door de gebruiker naar keuze worden ingesteld.

7.4

Toelichting op de planregels

De planregels zijn ondergebracht in vier hoofdstukken. Daarbij dient een vaste volgorde te worden aangehouden: •

Hoofdstuk 1 bevat de inleidende regels. Hierin worden de gebruikte begrippen en de wijze van meten uiteengezet, teneinde een eenduidige interpretatie en toepassing van de overige, meer inhoudelijke planregels en de verbeelding te waarborgen

•

Hoofdstuk 2 bevat de bestemmingsregels. Hier worden voor alle op de verbeelding voorkomende bestemmingen en de bijbehorende regels uiteengezet Hoofdstuk 3 bevat de algemene regels. Hierin staan de algemeen geldende regels, zoals de

• •

anti-dubbeltelregel en de algemene ontheffingsregels Hoofdstuk 4 bevat de overgangs- en slotregels. Hierin is het overgangsrecht geregeld alsmede de citeertitel

Artikel 1: Begrippen In dit artikel is een aantal begrippen verklaard die genoemd worden in de regels. Een en ander voorkomt dat er bij de uitvoering van het plan onduidelijkheden ontstaan over de uitleg van de regels. Artikel 2: Wijze van meten In dit artikel is bepaald hoe de voorgeschreven maatvoering in het plan gemeten moeten worden. De regels inzake de wijze van meten voorkomen interpretatieverschillen bij de toepassing van de regels over maatvoeringen. Bestemmingsregels De regels bevatten allereerst een bestemmingsomschrijving. Hierin is uitgewerkt voor welk doel of doeleinden de gronden mogen worden benut. Naast de bestemmingsomschrijving zijn hierin de bouwregels en gebruiksregels opgenomen. In de bouwregels zijn - gerelateerd aan de toegelaten gebruiksfuncties - eisen gesteld aan onder andere de hoogte, aard, nadere situering en diepte. De gebruiksregels verbieden bepaalde vormen van gebruik binnen een bestemming (specifieke gebruiksregels) dan wel alle gebruik in strijd met de gegeven bestemming (algemene gebruiksregels).

40\48



Daarnaast komen nadere eisen voor. Met de bevoegdheid tot het stellen van nadere eisen kunnen burgemeester en wethouders bewerkstelligen dat een aanvrager van een omgevingsvergunning voor het bouwen het bouwwerk op een bepaalde wijze situeert, bijvoorbeeld met het oog op een samenhangend straat- en bebouwingsbeeld, de verkeersveiligheid. Artikel 3: Verkeer Het fietspad wordt bestemd als ‘Verkeer’. Binnen deze bestemming is tevens de naastliggende berm geregeld. Ook een voetpad is toegestaan binnen de bestemming. Op de gronden bestemd als ‘Verkeer’ mogen geen gebouwen worden gebouwd. Wel zijn hier bouwwerken toegestaan ten behoeve van de geleiding, beveiliging en regeling van het verkeer, overige bouwwerken mogen maximaal drie meter hoog zijn. Overkappingen zijn niet toegestaan. Artikel 4: Anti-dubbeltelregel De anti-dubbeltelregel voorkomt dat dezelfde gronden meerdere keren in aanmerking mogen worden genomen bij het verlenen van (verschillende) bouwvergunningen, waardoor bebouwingsmogelijkheden onbedoeld kunnen worden verruimd. Het opnemen van deze regel is verplicht op grond van de Wet ruimtelijke ordening. Artikel 5: Algemene gebruiksregels In de algemene gebruiksregels wordt aangegeven welk gebruik strijdig is met de bestemming. Artikel 6: Algemene afwijkingsregels In de algemene afwijkingsregels is opgenomen dat met een omgevingsvergunning in geringe mate afgeweken kan worden van de maten en bestemmingsgrenzen zoals deze in het plan zijn opgenomen. Artikel 7: Overgangsrecht Het overgangsrecht is van toepassing op bebouwing en gebruik dat al bestond bij het opstellen van het plan, maar dat strijdig is met de opgenomen regeling. Onder bepaalde voorwaarden mag deze strijdige bebouwing en/of strijdig gebruik worden voortgezet of gewijzigd. Het opnemen van deze regel is verplicht op grond van de Wet ruimtelijke ordening, conform de daarin opgenomen tekst. Artikel 8: Slotregel De slotregel geeft aan hoe de regels van het plan moeten worden aangehaald.


41\48


42\48



8 Financiële paragraaf 8.1

Financiële haalbaarheid

Bij de financiële haalbaarheid gaat het om de kosten en andere economische aspecten die met de verwezenlijking van het plan samenhangen. Ingevolge artikel 3.1.6 van het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) dient bij de voorbereiding van een bestemmingsplan een onderzoek te worden ingesteld naar de uitvoerbaarheid van het plan. De realisatie van het plan is in handen van de gemeente Steenwijkerland. De kosten voor de aanleg van het fietspad worden gefinancierd door de gemeente Steenwijkerland en door de provincie Overijssel. Om het fietspad Steenwijk-Meppel te realiseren is een subsidie verleend vanuit de provincie Overijssel. Om van deze situatie gebruikt te kunnen maken moet de realisatie uiterlijk in 2013 gereed zijn. De subsidie dekt een deel van de investeringskosten van de aanleg van het fietspad. Voor het overige deel van de kosten is in de gemeentelijke begroting een reservering gemaakt. Het beheer en onderhoud van het fietspad zal bij de gemeente Steenwijkerland liggen. De kosten van beheer en onderhoud zullen door de gemeente worden gefinancierd uit de jaarlijkse begroting. Kortom, de economische uitvoerbaarheid komt niet in het geding.

8.2

Exploitatieplan

Aangezien de aanleg van een fietspad geen bouwplan is in de zin van het Bro is de grondexploitatieregeling uit de Wet ruimtelijke ordening niet van toepassing. Het is dan ook niet noodzakelijk om een grondexploitatieplan op te stellen voor dit project.

8.3

Maatschappelijke uitvoerbaarheid

Naast de financiële uitvoerbaarheid van het bestemmingsplan is het ook belangrijk dat het plan maatschappelijk uitvoerbaar is. Daarom zal een bestemmingsplanprocedure worden doorlopen. In het kader van deze procedure zal het plan ter inzage worden gelegd. Eventuele reacties en zienswijzen kunnen tijdens deze termijn worden ingediend. In het kader van het opstellen van het onderhavige bestemmingsplan is vroegtijdig overleg gevoerd met burgers en andere belanghebbenden. In het kader van het vooroverleg is het voorontwerp bestemmingsplan toegezonden aan diverse ambtelijke organisaties. De resultaten van het overleg zijn in hoofdstuk 9 weergegeven. Daar waar mogelijk is rekening gehouden met de ingekomen opmerkingen.


43\48


44\48



9 Inspraak en vooroverleg 9.1

Te volgen procedure

Het bestemmingsplan doorloopt als (voor)ontwerp respectievelijk vastgesteld en onherroepelijk bestemmingsplan de volgende procedure: a. Voorbereiding: • Vooroverleg met overheidsinstanties: betrokken diensten van rijk en provincie, waterschap (watertoets) • Eventueel inspraak b. Ontwerp: • • c.

Publicatie en terinzagelegging overeenkomstig afdeling 3.4 Awb en Wro Een ieder kan gedurende deze terinzagelegging een zienswijze indienen bij de gemeenteraad

Vaststelling: • Vaststelling door de raad • Mogelijkheid reactieve aanwijzing (dat gedeelte waarvoor een reactieve aanwijzing is •

gegeven treedt niet in werking) Publicatie en terinzagelegging vastgesteld bestemmingsplan gedurende de beroepstermijn

d. Inwerkingtreding: • Na afloop van de beroepstermijn (tenzij binnen de beroepstermijn een verzoek om voorlopige voorziening wordt gedaan) e. Beroep: • Beroep bij Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State • Reactieve aanwijzing •

Beroep bij Raad van State

In het kader van deze procedure is een inspraakprocedure mogelijk waarbij eenieder zijn / haar inspraakreactie (bij de gemeenteraad) kenbaar kan maken. In publicaties met betrekking tot de diverse stappen die het plan moet doorlopen wordt daarvan steeds melding gemaakt. Wanneer beroep wordt ingesteld, beslist uiteindelijk (in hoogste instantie) de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State over het bestemmingsplan.


45\48


9.2

Vooroverleg

De procedures voor vaststelling van een bestemmingsplan zijn door de wetgever geregeld. Aangegeven is dat tussen gemeente en verschillende instanties waar nodig overleg over het plan moet worden gevoerd alvorens een ontwerpplan ter visie gelegd kan worden. Pas daarna wordt de wettelijke procedure met betrekking tot vaststelling van het bestemmingsplan opgestart (artikel 3.8 Wro). De resultaten van het overleg zijn in het bestemmingsplan verwerkt. Het Besluit ruimtelijke ordening (artikel 3.1.1) geeft aan dat burgemeester en wethouders bij de voorbereiding van een bestemmingsplan overleg voeren met de besturen van betrokken gemeenten en waterschappen en met die diensten van provincie en Rijk die betrokken zijn bij de zorg voor de ruimtelijke ordening of belast zijn met de behartiging van belangen welke in het plan in het geding zijn. De instanties die in kennis gesteld moeten worden van dit bestemmingsplan zijn geïnformeerd. Hieronder volgen samengevat de overlegreacties met daarop het commentaar van de gemeente. De gemeente heeft overleg gevoerd met de provincie Overijssel en met het waterschap Reest en Wieden. Provincie Overijssel Tijdens het periodieke planologische overleg tussen de provincie Overijssel en de gemeente Steenwijkerland op 21 februari 2012 is het onderhavige bestemmingsplan besproken. De provincie heeft het volgende aangegeven: 1. De provincie mist in de toelichting een onderbouwing volgens het sturingsmodel van de Omgevingsvisie Overijssel. De of- en de waar-vraag worden alleen beantwoord met een algemeen verhaal over het ontwikkelen van een samenhangend routenetwerk. Aangezien de routes nu over bestaande wegen lopen, roept dat de vraag op waarom hiervoor een geheel nieuw pad moet worden aangelegd 2. Er wordt in de toelichting niet ingegaan op de gebiedskenmerken zoals beschreven in de Catalogus gebiedskenmerken, dat onderdeel uitmaakt van de Omgevingsvisie 3. De provincie gaat ervan uit dat de noord-zuid-gelegen houtwal ten zuiden van de Achterweg intact blijft en dat er alleen een kleine ingreep nodig is om het fietspad aan te laten sluiten op de Achterweg 4. De provincie gaat ervan uit dat er geen verlichting langs het fietspad komt, zodat vleermuizen geen last van het fietspad hebben. Voorgesteld wordt om dit ook in de regels uit te sluiten 5. In de natuurtoets is een tegenstrijdigheid: in paragraaf 5.1 wordt een aantal mitigerende maatregelen opgesomd, waaronder voor de levendbarende hagedis. In paragraaf 2.4 wordt gezegd dat de levendbarende hagedis niet voorkomt

46\48



Reactie gemeente Bovenstaande opmerkingen van de provincie Overijssel zijn verwerkt en aangepast in de toelichting en regels van het bestemmingsplan en in de natuurtoets.

9.3

Zienswijzen

Het ontwerpbestemmingsplan met de bijhorende stukken heeft van 9 mei 2012 tot en met 19 juni 2012 ter inzage gelegen. Gedurende deze periode is een ieder in de gelegenheid gesteld om een zienswijze in te dienen. Er zijn twee zienswijzen ingediend. Deze hebben echter geen aanleiding gegeven om het bestemmingsplan aan te passen. De gemeenteraad heeft het bestemmingsplan op 18 september 2012 vastgesteld.


47\48


48\48


Bijlage

1

Natuurtoets Fietspad Steenwijk - Meppel kenmerk R001-4770189SIH-shp-V02-NL, d.d. 10 november 2011

Natuurtoets fietspad Steenwijk-Meppel

10 november 2011


Toetsing aan de Flora- en faunawet en Natuurbeschermingswet 1998

Kenmerk R001-4770189SIH-shp-V02-NL

Verantwoording Titel


Gemeente Steenwijkerland Projectleider Johan Karbet Auteur(s) Sipke Holtes Uitvoering veldwerk Sipke Holtes, 24 februari 2011 Projectnummer 4770189 Aantal pagina's 38 (exclusief bijlagen) Datum 10 november 2011 Opdrachtgever

Handtekening

Colofon Tauw bv afdeling Water Transportweg 12 Postbus 722 9400 AS Assen Telefoon +31 59 23 91 30 0 Fax +31 59 23 91 32 5


NEN-EN-ISO 9001


5\38


6\38



Inhoud Verantwoording en colofon .......................................................................................................... 5 1 1.1 1.2 1.3

Inleiding.......................................................................................................................... 9 Inleiding, aanleiding en doel ............................................................................................ 9 Natuurbeschermingswetgeving ....................................................................................... 9 Methode ........................................................................................................................ 10

2

Locatie, ontwikkeling en aanwezige soorten............................................................ 11

2.1 2.2 2.3 2.4

Situatie .......................................................................................................................... 11 Beoogde ontwikkeling ................................................................................................... 14 Beschermingsregime..................................................................................................... 15 Soortverspreiding .......................................................................................................... 15

3 3.1 3.2

Toetsing Flora- en faunawet....................................................................................... 19 Toetsing aanwezige soorten ......................................................................................... 19 Conclusies toetsing Flora- en faunawet ........................................................................ 21

4 4.1 4.2 4.3

Toetsing Natuurbeschermingswet 1998 ................................................................... 23 Werkwijze ...................................................................................................................... 23 Natura 2000-gebied ‘De Wieden’ .................................................................................. 25 Te toetsen habitattypen en soorten ............................................................................... 26

4.3.1 4.4 4.4.1 4.4.2

Vogelrichtlijnsoorten ...................................................................................................... 26 Kenschets en huidige trend ........................................................................................... 27 Kleine zwaan (Profiel A037) .......................................................................................... 27 Kolgans (Profiel A041) .................................................................................................. 27

4.4.3 4.4.4 4.4.5

Grauwe gans (Profiel A043) .......................................................................................... 28 Krakeend (Profiel A051) ................................................................................................ 28 Smient (Profiel A050) .................................................................................................... 29

4.4.6 4.4.7 4.5

Effecten van de aanleg van het fietspad op het foerageergebied ................................. 30 Effecten gebruik fietspad op foerageergebied............................................................... 30 Conclusies toetsing Natuurbeschermingswet 1998 ...................................................... 32

5 5.1 5.2

Conclusies en aanbevelingen .................................................................................... 33 Flora en faunawet.......................................................................................................... 33 Vervolg/planning............................................................................................................ 35


7\38


6

Literatuur...................................................................................................................... 37

Bijlage(n) 1. Toelichting natuurbeschermingswetgeving

8\38



1 Inleiding

De gemeente Steenwijkerland is voornemens een fietspad aan te leggen tussen Meppel en Steenwijk. Voor de aanleg en het gebruik van het fietspad is het van belang dat wordt onderzocht of door de Nederlandse natuurwetgeving beschermde waarden mogelijk worden geschaad. Deze rapportage beschrijft de toetsing en de mogelijke consequenties.

1.1

Inleiding, aanleiding en doel

Bij alle ruimtelijke ingrepen en plannen dient onderbouwd te worden of het voornemen ‘redelijkerwijs uitvoerbaar’ is. Een inschatting van eventuele belemmeringen op het gebied van natuurbescherming is hier onderdeel van. Al tijdens de planvorming dient daarom inzichtelijk gemaakt te worden of er (mogelijk) sprake is van effecten op beschermde natuurwaarden, of er voldoende mogelijkheden zijn om eventuele effecten te mitigeren of compenseren en of hiervoor een ontheffing- of vergunningsplicht geldt. In opdracht van de gemeente Steenwijkerland heeft Tauw onderzoek gedaan naar de consequenties van natuurwetgeving voor de aanleg van het fietspad. De omvang en aspecten van de beoogde ontwikkeling en activiteiten zijn beschreven in hoofdstuk 2. In hoofdstukken 3 en 4 worden de verschillende wetgevingen getoetst. Hoofdstuk 5 geeft een overzicht van de conclusies en de eventuele aanbevolen vervolgstappen. In deze rapportage wordt antwoord gegeven op de vragen: Welke natuurbeschermingswetgeving is van belang, in hoeverre is de beoogde ontwikkeling (mogelijk) strijdig met deze wetgeving, welke consequenties zijn daar aan verbonden, en wat betekent dit voor de verdere planvorming en uitvoering?

1.2

Natuurbeschermingswetgeving

De huidige natuurbeschermingswetgeving kan worden onderverdeeld in soortbescherming en gebiedsbescherming. Soortbescherming wordt gewaarborgd door de Flora- en faunawet. Deze wet beschermt inheemse dieren plantensoorten waarbij onderscheid wordt gemaakt in verschillende beschermingscategorieën. Voor alle activiteiten met een mogelijk effect op beschermde dieren plantensoorten is toetsing aan de Flora- en faunawet noodzakelijk. Gebiedsbescherming wordt gewaarborgd door de Natuurbeschermingswet 1998. Deze wet beschermt Natura 2000-gebieden en Beschermde natuurmonumenten. Voor activiteiten met een mogelijk effect op deze gebieden is toetsing aan de Natuurbeschermingswet 1998 noodzakelijk.


9\38


De planologische bescherming van gebieden aangemerkt als Ecologische Hoofdstructuur vindt primair plaats bij ruimtelijke procedures en andere vergunningaanvragen. Een uitgebreide beschrijving met betrekking tot natuurbeschermingswetgeving is opgenomen in bijlage 1. Het voornemen betreft een ingreep in het landschap, welke veranderingen met zich meebrengen in het gebruik en het voorkomen. Hiertoe is toetsing aan de Flora- en faunawet noodzakelijk. Daarnaast ligt het tracé binnen een straal van drie kilometer van het Natura 2000-gebied ‘de Wieden’ waardoor toetsing aan de Natuurbeschermingswet 1998 in de vorm van een ‘Voortoets’ noodzakelijk is. Dit omdat in het gebied ook ganzen aangewezen zijn als instandhoudingsdoel en negatieve effecten van het fietspad op foerageergebied niet op voorhand uitgesloten kunnen worden. De Ecologische Hoofdstructuur (EHS) komt hier overeen met het Natura 2000-gebied. Echter omdat de ruimtelijke inrichting van de EHS niet wordt aangepast door het voornemen is toetsing aan de EHS niet benodigd. Samengevat zijn voor de beoogde ontwikkeling de Flora- en faunawet en de Natuurbeschermingswet 1998 van toepassing.

1.3

Methode

De mogelijke aanwezigheid van beschermde planten- en/of diersoorten is in eerste instantie bepaald aan de hand van vrij beschikbare gegevens van regionale en landelijke verspreidingsatlassen en –data en een oriënterend veldbezoek op 25 februari 2011. Het oriënterende veldbezoek betreft geen volledige inventarisatie, maar is erop gericht te controleren in hoeverre soorten daadwerkelijk in het plangebied kunnen voorkomen of in hoeverre de locatie voldoet aan de eisen die deze soorten aan hun leefomgeving stellen. Op basis van het oriënterende veldbezoek, habitateisen van soorten en deskundigenoordeel is een selectie gemaakt van de soorten die daadwerkelijk in of nabij de planlocatie verwacht worden en/of aantoonbaar aanwezig zijn op basis van inventarisaties. De aanleg en het gebruik van het fietspad is vervolgens getoetst op deze selectie van soorten.

10\38



2 Locatie, ontwikkeling en aanwezige soorten In dit hoofdstuk wordt een beschrijving gegeven van de huidige en toekomstige staat en gebruik van de planlocatie en de verwachte beschermde soorten op basis van verspreidingsgegevens, oriënterend veldbezoek en deskundigenoordeel.

2.1

Situatie

Het plangebied ligt op de grens van een veengebied naar een zandrug. De omgeving bestaat grotendeels uit weiland, met enkele akkers. Het plangebied loopt van de Burgemeester Slompweg naar het noorden, over het weiland wat in het veengebied ligt. Circa 200 meter ten zuiden van de Achterweg loopt het tracé omhoog de zandrug op. Hier zijn enkele houtwallen aanwezig met Wilg, Hazelaar, Zomereik met in de ondergroei ondermeer braamstruiken. Het zuidelijke deeltracé stopt op de Achterweg, waarna circa 50 meter westelijk het noordelijk tracé op de achterweg start en over de zandrug over een weiland loopt, tot aan de Burgemeester G.W. Stroinkweg. Ter hoogte van de Burgemeester G.W. Stroinkweg en de Achterweg dient aan de noordzijde van zowel het zuidelijk als het noordelijk tracé wat opslag verwijdert te worden. Om (globale) locaties aan te duiden wordt in de ecologie veel gebruik gemaakt van een raster van kilometerhokken, zogenaamde RD-coördinaten. Verspreidingsgegevens van dieren plantensoorten worden veelal per kilometerhok gedocumenteerd. Het plantracé ligt in kilometerhokken 205-532 en 205-531. Figuur 3.1 geeft de ligging van het plantracé en de bijbehorende kilometerhokken weer.


11\38


Figuur 2.1 Ligging plangebied

12\38



Figuur 2.2 Fietspad tracé 1, eerste 2 foto’s houtwal waarlangs het fietspad komt. Foto’s 3 en 5, weiland waar het fietspad gaat lopen. Foto 4, te overbruggen watergang


13\38


Figuur 2.3 Tracé 2, weiland, waarover het fietspad komt, met houtwal, waar doorheen een opening gecreërd moet worden voor doorgang van het fietspad

2.2

Beoogde ontwikkeling

De gemeente Steenwijkerland is voornemens een fietspad aan te leggen tussen de Burgermeester Slompweg en de Burgermeester G.W. Stroinkweg. Hiervoor worden twee verschillende tracés onderscheiden, waarbij het zuidelijk tracé tot aan de Achterweg loopt en het noordelijk tracé van de Achterweg naar de Burgermeester G.W. Stroinkweg. Voor de aanleg van het fietspad wordt tijdens de aanleg met zwaar materieel gereden en wordt er in het zuidelijk tracé een extra watergang aangelegd om de afwatering van het naastliggende agrarische perceel niet te verstoren. Op de zandrug is een extra watergang niet noodzakelijk, waardoor de afscheiding van het fietspad uit palen met gespannen draad bestaat. Door de aanleg van het fietspad wordt het voor een fietser mogelijk om in plaats van via de Reigerweg naar het noorden te fietsen het fietspad hiervoor te gebruiken. Het fietspad vormt geen nieuwe directe verbinding tussen aanwezige dorpen. Het dorp Onna, ten noorden van het tracé ligt dusdanig, dat eventueel schoolgaande jeugd naar het noorden zal fietsen en geen gebruik maakt van het fietspad. Ten zuiden ligt Nijeveen en Kolderveense Bovenboer. Mogelijk kunnen schoolgaande kinderen vanuit deze dorpen het fietspad wel gaan gebruiken voor schoolverkeer, echter dit betreffen kleine kernen, waardoor de aantallen laag zullen zijn. Het toekomstig gebruik bestaat dan ook uit voornamelijk recreatieve fietsers, welke gebruik maken van het fietspad in de zomer. In de winter kunnen schoolgaande kinderen gebruik maken van het fietspad, maar ook enkele recreanten. De te verwachten effecten van de werkzaamheden en het gebruik zijn weergegeven in tabel 2.1.

14\38



Tabel 2.1 Verwachte effecten op beschermde waarden door uitvoeren voornemen

Tijdelijke effecten

Permanente effecten

Geluid bij aanleg

Aanwezigheid fietspad

Verhoogde aanwezigheid en beweging mensen

Aanwezigheid droogleggingssloot Verstoring door recreanten in zomer Verstoring door schoolgaande jeugd in gehele jaar Verwijdering van struweel bij Achterweg en Burg. G.W. Stroinkweg Mogelijke aanleg verlichting op kruispunten

2.3

Beschermingsregime

De bescherming van inheemse dieren plantensoorten is vastgelegd in de Flora- en faunawet. De wet maakt onderscheid in drie categorieën beschermde soorten:  Tabel 1-soorten: De meest algemene, niet bedreigde soorten. Voor deze soorten geldt een vrijstellingsregeling bij ruimtelijke ontwikkelingen, bestendig gebruik of beheer en onderhoud  Tabel 2-soorten: Beschermde soorten. Hiervoor geldt een vrijstelling bij ruimtelijke ontwikkelingen, bestendig gebruik of beheer en onderhoud mits wordt gehandeld volgens een geaccordeerde en door de initiatiefnemer onderschreven gedragscode  Tabel 3-soorten: Strikt beschermde soorten waaronder de Habitatrichtlijnsoorten en een selectie van bedreigde soorten In de Flora- en faunawet is tevens een zorgplicht opgenomen. Deze zorgplicht geldt altijd en voor alle planten en dieren, of ze beschermd zijn of niet, ook als er ontheffing of vrijstelling is verleend. Een nadere beschrijving van de Flora- en faunawet is opgenomen in bijlage 1. Aangezien voor tabel 1-soorten een vrijstelling geldt bij ruimtelijke ontwikkelingen, worden deze soorten in dit rapport niet specifiek benoemd.

2.4

Soortverspreiding

In tabel 2.1 zijn de verwachte door de Flora- en faunawet beschermde soorten opgesomd. Het verwachte voorkomen van de soorten is gebaseerd op verschillende literatuurbronnen, gezamenlijk met de conclusies vanuit het oriënterend veldbezoek, waarbij naar biotopen en mogelijke voorkomen is gekeken. In de tabel is aangegeven welke soorten worden verwacht vanuit de literatuur, of ze naar aanleiding van het veldbezoek nog steeds worden verwacht, en of een effect op de soort mogelijk is. Wordt een mogelijk effect verwacht dan wordt beschreven dat de soort nader getoetst wordt. De nadere toetsing is in hoofdstuk 4 uitgewerkt.


15\38


Tabel 2.2 Verwachte soorten en benodigde toetsing

Soortgroep

Verwachte soorten

Vaatplanten

Rietorchis

Grondgebonden Waterspitsmuis (t3) zoogdieren

Steenmarter (t2)

1 ,2

,

1,2

Effecten van ontwikkeling/reden niet aanwezig

Toetsing

Zwaar bemest grasland, dus niet aanwezig

Nee

Oever wordt intensief gemaaid in de winter, dus niet

Nee

voldoende ruigte aanwezig voor het foerageren

Nee

Kan foerageren in de omgeving, echter geen effecten van fietspad, aangezien voornamelijk in de nacht wordt gefoerageerd, wanneer er geen fietsers zijn. Meerdere vleermuissoorten

Vliegroute kan onderbroken worden bij de noordzijde van

3

tracé A-A

Vogels, vaste

Meerdere vaste

Er zijn wel bomen aanwezig, echter geen nesten van

verblijfplaats

verblijfplaatsen mogelijk

jaarrond beschermde verblijfsplaatsen. Gaten in de bomen

Vleermuizen

Ja

Nee

zijn niet aangetroffen. Vogels, overige Meerdere broedvogels

De houtwallen in het gebied kunnen meerdere broedvogels Ja

broedende

voorzien van een broedlocatie. Tevens kan het weiland

mogelijk

vogels Amfibieën

voldoen als broedlocatie voor weidevogels Kamsalamander Boomkikker Heikikker

4

Er is geen primair geschikt biotoop aanwezig in het

4

plangebied van het fietspad voor strikt beschermde

4, 5

Poelkikker

Nee

amfibieën. De watergang wordt intensief onderhouden en

4,5

geschoond en is te klein voor geschikt leefgebied voor de soorten.

Reptielen

Levendbarende hagedis

4,5

Houtwal is geen primair leefgebied voor de Levendbarende Nee hagedis

Adder

4,5

Gladde slang Vissen

4,5

Grote modderkruiper

6 6

Kleine modderkruiper

Geen geschikt primair leefgebied voor Adder

Nee

Geen geschikt primair leefgebied voor Gladde slang

Nee

Mogelijk aanwezig in de watergang langs de Dwarssloot

Ja

Oost

Ja

Mogelijk aanwezig in de watergang langs de Dwarssloot Oost Dagvlinders

Heideblauwtje

7

Grote vuurvlinder

Geen geschikt biotoop (heide, rolklaver) aanwezig in

Nee

plangebied

Nee

Geen geschikt biotoop (laagveenmoeras) aanwezig in plangebied

1

Waarneming.nl, dd februari 2011 Broekhuizen, 1992 3 Limpens, 1997 4 Uchelen, 2010 5 Ravon.nl, dd februari 2011 6 Crombachs, 2002 2

16\38



Soortgroep Libellen

Verwachte soorten Noordse winterjuffer

8

Groene glazenmaker

Effecten van ontwikkeling/reden niet aanwezig

Toetsing

Geen geschikt biotoop (laagveenmoeras) aanwezig in

Nee

8

plangebied

Nee

8

Geen geschikt biotoop (laagveenmoeras) aanwezig in

Nee

Gevlekte witsnuitlibel

plangebied Geen geschikt biotoop (laagveenmoeras) aanwezig in plangebied Overige ongewervelden

7 8

Geen

Geen houten stobben of vennetjes aanwezig voor strikt

Nee

beschermde overige ongewervelden.

Bos, 2006 Dijkstra, 2002


17\38


18\38



3

Toetsing Flora- en faunawet

In dit hoofdstuk wordt antwoord gegeven op de vragen: In welke mate worden door de Flora- en faunawet beschermde soorten planten of dieren door de beoogde activiteiten beïnvloed en is hiervoor een ontheffing van die wet noodzakelijk?

3.1

Toetsing aanwezige soorten

In het vorige hoofdstuk is beschreven in hoeverre dieren plantensoorten daadwerkelijk in het plangebied kunnen voorkomen en/of in hoeverre het voldoet aan de eisen die deze soorten aan hun leefomgeving stellen. In deze paragraaf is getoetst of het beoogde voornemen een effect kan hebben op de verwachte aanwezige beschermde soort(en). Wanneer effecten mogelijk zijn en wanneer op basis van het oriënterende veldbezoek of actuele verspreidingsgegevens niet met zekerheid vast te stellen is of een soort aanwezig is, kan daarom nader onderzoek noodzakelijk zijn. Vleermuizen Meerdere vleermuizen kunnen in de directe omgeving van het plangebied voorkomen. De vleermuizen gebruiken voornamelijk donkere opstaande structuren zoals houtwallen en bosranden als vliegroute en foerageergebied. Door aanleg van het fietspad kan de vliegroute worden onderbroken door een gat in de vliegroute of verlichting. Voor de aanleg van het fietspad dienen op twee locaties enkele ruimere doorgangen in de aanwezige houtwallen gerealiseerd te worden. Het betreft de houtwallen ten zuiden van de Achterweg en Burgemeester G.W. Sroinkweg. Bij de Achterweg betreft het verwijderen van de houtwal, enkel de onderbegroeiing. De hogere bomen blijven staan en blijven daardoor de vliegroute handhaven. Bij de Burgemeester G.W. Stroinkweg kan het verwijderen van de opslag daadwerkelijk een gat in de verbinding vormen die langs de Burg. G.W. Stroinkweg waarschijnlijk aanwezig is. Vleermuizen kunnen echter ook langs ‘gaten’ vliegen die bijvoorbeeld door een weg worden gevormd. De meeste vleermuizen overbruggen een gat tot 30 meter tussen lijnvormige elementen goed, is de afstand groter, dan is het lastig. Bij wegen waar 2 x 2 rijbanen worden overbrugd (circa 35 meter, inclusief berm) is het bijvoorbeeld bekend dat vleermuizen niet oversteken [Limpens 2004]. Indien zoveel als mogelijk de bomen langs Burg. G.W. Stroinkweg, worden gehandhaafd en de maximale afstand tussen de stammen 30 meter is, wordt met zekerheid de vliegroute niet onderbroken. Verlichting vormt een obstakel voor veel vleermuizensoorten. Indien er verlichting wordt geplaatst bij de kruispunten van de fietspaden met de Burg. G.W. Stroinkweg en de Achterweg, kunnen vliegroutes worden onderbroken.


19\38


Als verlichting vanuit veiligheidsoverwegingen noodzakelijk is, dan is een nader onderzoek naar het gebruik van de bomenrijen door vleermuizen noodzakelijk, omdat door de aanleg van verlichting artikel 11 van de Flora en faunawet kan worden overtreden (zie voor artikel bijlage 1). Andere effecten van de aanleg van het fietspad op vleermuizen worden niet verwacht. Tevens worden er geen effecten verwacht van het gebruik van het fietspad. Broedvogels Aanleg De aanleg van het fietspad kan verstorend werken op broedende vogels. In de houtwallen, maar zeker ook in de weilanden kunnen verschillende vogelsoorten tijdens het broedseizoen hun territorium hebben. De vogels kunnen worden verstoord door de uitvoering van de werkzaamheden.Indien er tijdens het broedseizoen wordt gewerkt kan niet worden gegarandeerd dat een verbodsbepaling (artikel 11) van Flora- en faunawet wordt overtreden. Gebruik Door het gebruik van het fietspad kunnen mogelijk enkele vogels verstoord raken welke hun broedsel in het weiland of in een houtwal hebben gebouwd. Echter doordat de verstoring van fietsers relatief beperkt is (incidenteel, en van voorbijgaande aard) zal het niet substantieel verstorend werken.

Tabel 3.1 Verwacht effect van werkzaamheden op broedvogels in relatie tot uitvoeringsperiode (Wel = wel effect, Geen = geen effect, Verw. = verwaarloosbaar effect, omgeving mitigeerd voldoende )

Werk/mnd

Jan

Feb

Mrt

Apr

Mei

Jun

Jul

Aug

Sep

Okt

Nov

Dec

Aanleg

Geen Geen Wel

Wel

Wel

Wel

Wel

Geen

Geen

Geen

Geen

Geen

Gebruik

Geen Geen Verw. Verw

Verw

Verw

Verw

Geen

Geen

Geen

Geen

Geen

Vissen In de Dwarssloot Oost kunnen de vissoorten Grote modderkruiper (tabel 3) en Kleine modderkruiper (tabel 2) voorkomen. Voor de aanleg van het fietspad is het mogelijk dat er een dam met duiker wordt aangelegd. Een andere mogelijkheid is de aanleg van een brug. Voor de aanleg van de dam met duiker wordt de watergang deels afgedamd en worden er werkzaamheden in het waterlichaam uitgevoerd. Hierdoor is het mogelijk dat artikel 11 van de Flora- en faunawet wordt overtreden als de Grote modderkruiper voor komt. De Grote modderkruiper is opgenomen als tabel 3 soort van de Flora- en faunawet.

20\38



Dit is het zwaarste beschermingsregime, waardoor niet enkel de populatie wordt beschermd, maar ook individuen van de soort. Indien werkzaamheden in het water plaatsvinden is het daarvoor noodzakelijk om ervoor te zorgen dat er geen individuen worden gedood. Door in de periode tussen 1 april en 1 september maximaal één dag voorafgaande aan de werkzaamheden de watergang leeg te vissen met een elektrisch visapparaat, waarbij de vissen in dezelfde watergang 100 meter verderop worden uitgezet en de watergang te schonen kan voorkomen worden dat vissen worden geschaad door uitvoering van het voornemen. Na het plaatsen van de dam met fietspad is de watergang voor de vissen goed passeerbaar, waardoor er geen verdere negatieve effecten op de vissen worden verwacht. Door deze werkwijze te hanteren wordt dusdanig gemitigeerd dat een overtreding van de Flora- en faunawet op voorhand wordt voorkomen en er geen ontheffing van de Flora- en faunawet noodzakelijk is. Voorwaarde is wel dat het vissen en verplaatsen door een daartoe gecertificeerd persoon wordt uitgevoerd. Tijdens het gebruik van het fietspad worden geen effecten op vissen verwacht.

Tabel 3.2 Verwacht effect van werkzaamheden op vissen in relatie tot uitvoeringsperiode (Wel = wel effect, Geen = geen effect, Verw. = verwaarloosbaar effect, omgeving mitigeerd voldoende)

Werk/mnd

Jan

Feb

Mrt

Apr

Mei

Jun

Jul

Aug

Sep

Okt

Nov

Dec

Aanleg

Wel

Wel

Wel

Wel

Wel

Wel

Wel

Wel

Wel

Wel

Wel

Wel

Gebruik

Geen Geen Geen. Geen

Geen

Geen

Geen

Geen

Geen

Geen

Geen

Geen

3.2

Conclusies toetsing Flora- en faunawet

Uit de toetsing van het voornemen aan de Flora- en faunawet blijkt dat vleermuizen, broedvogels en vissen invloed kunnen ondervinden van de aanleg. Door de planning van de aanleg, en de werkwijze dusdanig aan te passen kan een overtreding van de Flora- en faunawet worden voorkomen, waardoor het voornemen redelijkerwijs uitvoerbaar is. Er wordt geen overtreding van de Flora- en faunawet verwacht als:  Er maximaal een gat van 30 meter afstand tussen de bomen ontstaat door het verwijderen van de delen van de houtwallen  Er geen verlichting op de kruispunten wordt aangelegd van de fietspaden met de hoofdwegen, of de verlichting wordt dusdanig aangepast dat vleermuizen hier geen hinder van ondervinden.  Er niet in het broedseizoen (circa medio maart tot en met medio juli) wordt gewerkt  Er tijdens de verwijdering van de houtwallen ecologische begeleiding aanwezig is


21\38




Er geen werkzaamheden in de watergang worden uitgevoerd, of voor uitvoering van de werkzaamheden de vissen worden weggevangen in de periode tussen 1 maart en 1 september

Indien het wegvangen of verjagen van vissen van tevoren niet een gewenste methode is, dan is een nader visonderzoek alsnog noodzakelijk om te bepalen of tijdens de uitvoering het wegvangen van vissen noodzakelijk is.

22\38



4 Toetsing Natuurbeschermingswet 1998 Naast de Flora- en faunawet ligt in de directe omgeving van het plangebied het Natura 2000-gebied ‘De Wieden’. Omdat de in het gebied aangewezen ganzen mogelijk gebruik maken van het plangebied als foerageergebied, is er mogelijk een negatief effect van de aanleg en het gebruik van het fietspad mogelijk op het Natura 2000-gebied. In dit hoofdstuk is beschreven welke natuurwaarden beschermd zijn en in hoeverre een negatief effect op de instandhoudingsdoelstellingen van het gebied worden verwacht.

4.1

Werkwijze

Natura 2000-gebieden (bestaande uit Vogel- of Habitatrichtlijngebieden) en Beschermde natuurmonumenten worden beschermd door de Natuurbeschermingswet 1998. Effecten op deze gebieden kunnen optreden door ontwikkelingen nabij of (deels) binnen de grenzen ervan. Daarnaast is het mogelijk dat gebieden, die een belangrijke relatie hebben met een beschermd gebied, beïnvloed worden en zo indirect een effect op het beschermde gebied wordt veroorzaakt. In figuur 4.1 is te zien dat het plantracé nabij het Natura 2000-gebied de Wieden ligt (d=1,7 km). Een mogelijk negatief effect op kwalificerende soorten van het Natura 2000-gebied kan daardoor niet op voorhand worden uitgesloten. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de vraag of het optreden van negatieve effecten al dan niet met zekerheid kan worden uitgesloten (een zogenaamde Voortoets). Hiertoe is in kaart gebracht voor welke habitattypen of soorten het Natura 2000-gebied een bijzondere waarde heeft en wat de instandhoudingdoelstellingen van het Natura 2000-gebied zijn. Ook is de relatie tussen het plangebied en het Natura 2000-gebied beschreven. Op basis van de bij Tauw aanwezige expertise en beschikbare literatuur wordt een uitspraak gedaan of het optreden van significant negatieve effecten al dan niet met zekerheid kan worden uitgesloten. Is er zeker geen sprake van negatieve effecten op de instandhoudingdoelen van het Natura 2000-gebied, dan is geen vergunning noodzakelijk. Wanneer uit de Voortoets blijkt dat mogelijke effecten op de instandhoudingdoelen niet zijn uit te sluiten, dan is een zogenaamde ‘Verslechterings- en verstoringstoets’ noodzakelijk, gevolgd door een vergunningprocedure. Uit deze toetsing dient te blijken of de mogelijke effecten al dan niet significant negatief zijn (waarbij ‘significant’ in dit geval betekent dat één of meer van de instandhoudingdoelen geschaad of belemmerd wordt). Wanneer uit de Voortoets blijkt dat er sprake is van negatieve effecten en deze mogelijk significant negatief zijn, dan is een zogenaamde ‘Passende beoordeling’ noodzakelijk, gevolgd door een vergunningprocedure.


23\38


Een nadere beschrijving van de Natuurbeschermingswet 1998 is opgenomen in bijlage 1.

Figuur 4.1 Ligging fietspad ten opzichte van het Natura 2000-gebied ‘De Wieden’

24\38



4.2

Natura 2000-gebied ‘De Wieden’

Gebiedsbeschrijving Het gebied de Wieden is een uitgestrekt laagveenmoeras met meren en kanalen met daartussen natte graslanden, natte heiden, trilvenen, galigaanmoerassen, rietland en moerasbos. Het gebied is een restant van het laagveengebied dat zich ooit van Zwolle tot ver in Friesland uitstrekte. Een groot deel bestaat uit uitgeveende petgaten. Alle successiestadia van open water tot en met moerasheide en veenbos zijn aanwezig. Het gebied de Wieden is beïnvloed door het oude rivierstelsel van de Overijsselse Vecht. Er komen ondiepe kleiafzettingen voor. Door vervening, met bredere petgaten, zijn de grote meren ontstaan. Het Giethoornse- en Duiningermeer zijn natuurlijke meren. Kwalificerende habitattypen en soorten en instandhoudingdoelen Het Natura 2000-gebied ‘De Wieden’ is aangewezen als Natura 2000-gebied vanwege de aanwezigheid van de onderstaande kwalificerende habitattypen, habitatrichtlijnsoorten en vogelrichtlijnsoorten. De gebiedsspecifieke ecologische vereisten voor de duurzame instandhouding van deze kwalificerende habitattypen en soorten zijn beschreven in instandhoudingdoelen en zijn te vinden op de Natura 2000 themawebsite van de rijksoverheid http://www.synbiosys.alterra.nl//natura2000/. Kwalificerende habitattypen Kalkhoudende oligo-mesotrofe wateren met benthische Chara spp. vegetaties H3140 H3150 Van nature eutrofe meren met vegetatie van het type Magnopotamion of Hydrocharition H4010 Noord-Atlantische vochtige heide met Erica tetralix H6410 Grasland met Molinia op kalkhoudende, venige, of lemige kleibodem (Molinion caeruleae) H6430 Voedselrijke zoomvormende ruigten van het laagland, en van de montane en alpiene zones H7140 Overgangs- en trilveen H7210 * Kalkhoudende moerassen met Cladium mariscus en soorten van het Caricion davallianae H91D0 * Veenbossen Kwalificerende habitatrichtlijnsoorten H101X Platte schijfhoren H1042 Gevlekte witsnuitlibel H1060 Grote vuurvlinder H1082 Gestreepte waterroofkever H1134 Bittervoorn

H1145 H1149 H1163 H1318 H1393

Grote modderkruiper Kleine modderkruiper Rivierdonderpad Meervleermuis Geel schorpioenmos


25\38


H1903

Groenknolorchis

Kwalificerende vogelrichtlijnsoorten (Broedvogels)

A153 A197 A275 A292 A295 A298

Watersnip Zwarte stern Paapje Snor Rietzanger Grote Karekiet

Kwalificerende vogelrichtlijnsoorten (Niet-Broedvogels) A051 A005 Fuut A059 A017 Aalscholver A061 A037 Kleine zwaan A068 A041 Kolgans A070 A043 Grauwe gans A094 A050 Smient

Krakeend Tafeleend Kuifeend Nonnetje Grote zaagbek Visarend

A017 A021 A029 A081 A119 A122

4.3

Aalscholver Roerdomp Purperreiger Bruine kiekendief Porseleinhoen Kwartelkoning

Te toetsen habitattypen en soorten

Het plangebied ligt op een afstand van circa 1,7 kilometer van het Natura 2000-gebied. Hierdoor zijn effecten op habitattypen, of soorten die enkel in het gebied verblijven niet te verwachten. Soorten die echter een groter verspreidingsgebied hebben, voor ondermeer foerageergebied, die kunnen mogelijk wel een effect ondervinden. In het geval van het Natura 2000-gebied ‘De Wieden’ houdt dit in dat enkele soorten van de Niet broedvogels mogelijk een effect kunnen ondervinden van de aanleg en het gebruik van het fietspad. De overige habitattypen, soorten en broedvogels zijn dusdanig aan het gebied gebonden, dat een fietspad op een afstand van 1,7 kilometer met zekerheid geen effect heeft op de instandhoudingsdoelstellingen van het gebied. In deze toetsing worden daarvoor enkel de effecten op de kwalificerende niet broedvogels getoetst. 4.3.1 Vogelrichtlijnsoorten Het landschap waarin het fietspad moet komen te liggen bestaat overwegend uit percelen begroeid met gras, met af en toe een akker tussendoor. Van de soorten die aangewezen zijn als Niet broedvogel in het Natura 2000-gebied ‘De Wieden’ kunnen daarvoor enkel de soorten welke afhankelijk zijn van gras en/of oogstresten als foerageerbron een effect ondervinden van de aanleg en het gebruik van het fietspad. Dit betreffen de Kleine zwaan, de Kolgans, de Grauwe gans, de Krakeend en de Smient. De overige vogelsoorten foerageren vooral in het water op schelpdieren of vissen en komen daardoor niet op de weilanden en akkers, waardoor met zekerheid geen significant negatief effect op deze soorten worden verwacht.

26\38



4.4

Kenschets en huidige trend

In de volgende paragraven wordt eerst een kenschets gegeven van de verschillende te toetsen soorten, met daarbij voorwaarden die soorten aan het gebied stellen. Dan wordt een overzicht gegeven van de impact van het fietspad op het gebied en wordt beschreven of het fietspad haalbaar is. Feitelijkheden van de soorten zijn afkomstig van de profieldocumenten die door het ministerie van EL&I zijn opgesteld per soort. Indien de bron van gegevens anders is dan is dat aangegeven. 4.4.1

Kleine zwaan (Profiel A037)

De Kleine zwaan is wat kleiner dan de Knobbelzwaan en is verder herkenbaar aan een gele snavelbasis en een voor een zwaan relatief korte hals. In Nederland is de Kleine zwaan alleen in de winter aanwezig. De soort arriveert in oktober vanuit arctisch Rusland, na tussenstops in onder andere Estland, in ons land en trekt afhankelijk van weersomstandigheden deels door naar Engeland. In Nederland worden de hoogste aantallen in 11/01 aangetroffen. De Kleine zwaan trekt weer weg naar het noorden in 02/03. De soort is erg verstoringsgevoelig op het water, op het land wat minder. Voor de verstoring op het water moet uitgegaan worden van een verstoringsafstand tussen de 60 en 250 meter. De soort foerageert in de herfst op waterplanten, als die op raken stapt hij eerst over op oogstresten en later cultuurgrasland. Het Natura 2000-gebied ‘de Wieden’ is aangewezen voor een instandhoudingsdoel van het behoud van omvang en kwaliteit van het leefgebied voor gemiddeld acht vogels per jaar. In de Wieden komt de soort tussen de periode van 03/04 en 07/08 beperkt voor. Met gemiddelde aantallen van 1 in het seizoen 03/04, 3 in het seizoen 07/08 en 0 in de overige seizoenen komt de soort niet voor in de aantallen waarvoor het gebied is aangewezen [sovon.nl]. Ten tijde van het oriënterend veldbezoek zijn er geen kleine zwanen waargenomen. 4.4.2 Kolgans (Profiel A041) De Kolgans is een middelgrote gans en te herkennen aan een witte bles op de snavelbasis en bij volwassen vogels, aan zwarte vlekken op de buik. Vanuit het noorden van Europees Rusland en West-Siberië komend arriveren de kolganzen vanaf oktober in Nederland. De hoogste aantallen worden in 11/02 aangetroffen, in 03 trekken de kolganzen weer terug. De kolgans heeft voorkeur voor open landschappen in het agrarisch gebied. Van belang zijn rustige en roofdiervrije slaapplaatsen op grotere wateren en terreinen met voldoende voedselaanbod binnen een straal van maximaal 20 km (meestal <10 km) rond de slaapplaatsen. Verstoringseffecten zijn gemeten bij wegen tussen 80 en 600 meter, waarbij de soort ook degelijk gevoelig is voor recreatie. Het voedsel van de Kolgans bestaat voornamelijk uit planten, zaden en wortels, waarbij in de winter ook gras en oogstresten op het dieet staan.


27\38


Het Natura 2000-gebied ‘de Wieden’ is aangewezen voor een instandhoudingsdoel van het behoud van omvang en kwaliteit van het leefgebied voor gemiddeld 3.800 vogels per jaar. In de Wieden komt de soort tussen de periode van 03/04 en 07/08 in redelijke aantallen voor met een gemiddeld minimum van 3849 in het seizoen 05/06 en een gemiddelde maximum van 5696 in het seizoen 07/08 wordt het aantal vogels van het instandhoudingsdoel behaald [sovon.nl]. Ten tijde van het oriënterende veldbezoek zijn er in de directe omgeving van het plantracé circa 2.000 foeragerende kolganzen waargenomen. 4.4.3 Grauwe gans (Profiel A043) De Grauwe gans is een grote ganzensoort. De bij ons voorkomende ondersoort is te herkennen aan een opvallende oranje snavel, roze poten en lichtgrijze voorvleugels. In Nederland is de soort het hele jaar door aanwezig. Het gebied is voornamelijk van belang voor de overwinterende vogels. Deze grauwe ganzen zijn, afgezien van de Nederlandse broedvogels die grotendeels in eigen land overwinteren, vooral afkomstig uit de broedgebieden in Scandinavië en Duitsland. De overwinteraars arriveren in ons land vanaf september en een wellicht steeds kleiner wordend aandeel daarvan vliegt door naar Spanje. In februari en maart vertrekken de overwinteraars weer naar het noorden om te gaan broeden. De Grauwe gans verblijft overwegend in agrarisch gebied. Van belang is voldoende voedselaanbod binnen een straal van circa 10 kilometer. Waarbij ze voornamelijk foerageren op gras, met zo nu en dan oogstresten. Verstoringseffecten zijn gemeten bij wegen tussen 100 en 150 meter bij wegen, waarbij de soort ook degelijk gevoelig is voor recreatie. Het Natura 2000-gebied ‘de Wieden’ is aangewezen voor een instandhoudingsdoel van het behoud van omvang en kwaliteit van het leefgebied voor gemiddeld 1.100 vogels per jaar. In de Wieden komt de soort tussen de periode van 03/04 en 07/08 in aantallen voor tussen de 921 en 2.013 vogels, waarbij enkel 1 jaar minder vogels dan het instandhoudingsdoel van 1.100 vogels aanwezig waren [sovon.nl], wat inhoudt dat de instandhoudingsdoelstelling van het gebied wordt behaald. Ten tijde van het oriënterende veldbezoek zijn er in de directe omgeving van het plantracé circa 20 foeragerende grauwe ganzen tussen de kolganzen waargenomen. 4.4.4 Krakeend (Profiel A051) De krakeend is een middelgrote eend met een overwegend grijsbruin voorkomen en een opvallende witte vlek op de vleugel. In Nederland is de soort het gehele jaar door aanwezig. Het aantal broedparen is sinds de jaren zeventig ongeveer vertienvoudigd, het werd in 1998-2000 geschat op 6.000-7.000 paren. In ons land overwinterende krakeenden komen uit Rusland, ZuidZweden, Noord-Duitsland en Polen. Waarschijnlijk blijft ook een groot deel van onze eigen broedvogels hier ‘s winters hangen en die vogels vormen daarbij mogelijk een niet onbelangrijk deel van de totale aantallen overwinteraars. De aantallen krakeenden zijn het hoogst in 09 tot en met 12.

28\38



De Krakeend eet vooral loof, wortels en zaden van waterplanten zoals krans- en draadwieren en vegetatieve delen van waterplanten, soms ook valgraan op stoppelvelden. Daarnaast eet hij ook dierlijk voedsel zoals zoetwaterslakken, waterinsecten, wormen en kleine visjes. Hij zoekt zijn voedsel in ondiep zoet water waarin kranswieren en andere waterplanten groeien, bij voorkeur langs natuurlijke oevers. In voedselrijkere wateren foerageert hij ook op draadwieren op stortstenen oevers. Het voedsel vertoont grote verscheidenheid. Grassen worden vooral nabij oevers en oeverwerken gegeten. Weilanden vormen een minder belangrijke voedselbron, echter na de oogst wordt soms op stoppelvelden gefoerageerd. Het Natura 2000-gebied ‘de Wieden’ is aangewezen voor een instandhoudingsdoel van het behoud van omvang en kwaliteit van het leefgebied voor gemiddeld 150 vogels per jaar. In de Wieden komt de soort tussen de periode van 03/04 en 07/08 in aantallen voor tussen de 169 en 448 vogels [sovon.nl], wat inhoudt dat het instandhoudingsdoel wordt behaald. Ten tijde van het oriënterend veldbezoek zijn er in de directe omgeving van het plantracé geen krakeenden waargenomen. 4.4.5

Smient (Profiel A050)

De Smient is een vrij kleine eendensoort die herkenbaar is aan een kastanjebruine kop met een goudgeel voorhoofd. In Nederland is de soort vooral in de winter aanwezig, maar kleine aantallen (hooguit enkele tientallen) broeden ook in Nederland. De wintervogels arriveren grotendeels in 09/10 en zijn vooral afkomstig uit Scandinavië en Europees Rusland, in mindere mate ook van IJsland en de Britse Eilanden. De aantallen van de Smient zijn in ons land het hoogst in de overwinteringsperiode van 11 tot en met 03, in april zijn de meeste vogels weer vertrokken. De Smient is een grondeleend die niet duikt en als zodanig gebonden is aan ondiepten, oeverzones en aangrenzende landerijen. Smienten rusten overdag op vaarten, plassen en meren en vliegen dan ‘s avonds bij het invallen van de duisternis naar de voedselgebieden in cultuurgrasland, waar gras de voornaamste foerageerbron in het binnenland is. Rustplaatsen en voedselgebieden liggen soms wel op 10 km afstand van elkaar, mogelijk ook verder. Directe verstoring van de overdag meestal rustende smienten treedt op bij afstanden van 90m (wandelaars) tot meer dan 100 m (watersporters). De mate van rust beïnvloedt de rustverblijfplaatsen, maar omdat de soort in het binnenland voornamelijk 's nachts foerageert, hoeft dit niet automatisch tot verlies van voedselgebied te leiden. Het Natura 2000-gebied ‘de Wieden’ is aangewezen voor een instandhoudingsdoel van het behoud van omvang en kwaliteit van het leefgebied voor gemiddeld 500 vogels per jaar.


29\38


In de Wieden komt de soort tussen de periode van 03/04 en 07/08 in aantallen voor tussen de 578 en 1.050 vogels [sovon.nl], wat inhoudt dat het instandhoudingsdoel wordt behaald. Ten tijde van het oriënterend veldbezoek zijn er in de directe omgeving van het plantracé geen smienten waargenomen. 4.4.6 Effecten van de aanleg van het fietspad op het foerageergebied Door de aanleg van het fietspad zal groot materieel veelvuldig heen en weer moeten rijden voor het transport van bouwstoffen. Door de extra rijbewegingen zal verstoring ontstaan, echter indien het fietspad tussen het einde van de broedtijd en eind september (aankomst ganzen) wordt aangelegd, dan is er met zekerheid geen verstorend effect van de werkzaamheden te verwachten. Indien wel in de winterperiode gewerkt moet worden, dan geldt voor de aanleg hetzelfde als voor de effecten van het gebruik, waardoor de onderstaande tekst ook als effect voor de aanleg gebruikt kan worden. 4.4.7 Effecten gebruik fietspad op foerageergebied Door de aanleg en het gebruik van een fietspad door de weilanden kan het foerageergebied van de aangewezen instandhoudingsdoelen van De Wieden worden verkleind. Door het gebruik wordt foerageergebied verstoord, waarbij een invloed kan worden verwacht tot een afstand van 600 meter (maximale verstoringsafstand van kolganzen). Dit houdt ook in dat de verstoringsafstand tot alle wegen (Reigersweg, Achterweg en Dwarssloot-Oost) ook 600 meter moet bedragen. Gezien het feit dat als op die straten een effect van 600 meter wordt toebedeeld, is het gehele weiland ongeschikt als foerageergebied (zie figuur 4.2), echter er zijn circa 2.000 ganzen waargenomen nabij het tracé van het fietspad. Een meer realistische verstoringsafstand van de locatie zelf is 200 meter, aangezien het niet verstoorde gebied volgens de berekening goed over een kwam met de waargenomen kolganzen (zie figuur 4.2). De rode lijn in de kaart is het geplande fietstracé, en daarvoor nog niet meegenomen in de berekening.

30\38



Figuur 4.2 Verschillende verstoringsinvloeden op foerageergebied van wegen

Als wordt uitgegaan van een verstoringsinvloed van 200 meter, dan kan het fietspad ook een extra verstoring hebben van 200 meter. Gezamenlijk met de verstoring van de huidige wegen blijft er een klein stuk extra verstoring over in het gedeelte tussen de Achterweg en de Dwarssloot Oost (ten noorden van de Achterweg zijn geen ganzen waargenomen en foerageren ze ook niet vanwege het meer besloten karakter van het landschap). Dit gedeelte extra verstoring wordt weergegeven in figuur 4.3. De totale uitbreiding van oppervlakte van de verstoring ten opzichte van de reeds bestaande verstoring van de wegen is een uitbreiding van 4,2 Hectare. Dit houdt in dat door de aanleg van het fietspad 4,2 Hectare minder weiland beschikbaar is voor het foerageren van ganzen op het aanwezige weiland.

Figuur 4.3 Extra verstoord oppervlak door gebruik fietspad


31\38


4.5

Conclusies toetsing Natuurbeschermingswet 1998

Als gekeken wordt naar de effecten van de aanleg en het gebruik van het fietspad, dan kan worden vastgesteld dat het foerageergebied wordt verkleind en hiermee een negatief effect plaatsvindt. Gezien de inrichting en het gebruik van het landschap in de ruime omgeving van het plangebied, en het Natura 2000-gebied (veel weilanden en akkers) en het gegeven dat de instandhoudingsdoelen voor de overwinterende ganzen en eenden worden gehaald (zie ook paragraaf 5.4) zal de aanleg en het gebruik van het fietspad met zekerheid geen significant negatief effect hebben op de instandhoudingsdoelen van het Natura 2000-gebied de Wieden. De vogels kunnen namelijk ook op andere akkers en weidepercelen foerageren, de omgeving mitigeerd hiermee in voldoende mate. Omdat de instandhoudingsdoelen van de verschillende ganzensoorten gericht zijn op leefgebied voor de ganzen, houdt dit in dat het leefgebied binnen het Natura 2000-gebied gerealiseerd moet worden. Externe werking geldt dan nog voor de gebieden die van buitenaf een effect kunnen hebben in het Natura 2000-gebied. In dit geval zal vanwege de relatief grote afstand tot het Natura 2000-gebied geen verstorend effect kunnen optreden van de fietsers of het materieel. Er vindt daarmee met zekerheid geen negatief effect plaats op de instandhoudingsdoelen van ‘de Wieden’. Er is derhalve geen vergunning benodigd.

32\38



5 Conclusies en aanbevelingen In dit hoofdstuk worden kort de conclusies van de toetsing aan de Flora- en faunawet en de toetsing aan de Natuurbeschermingswet 1998 herhaald. Voor het volledige verhaal verwijzen wij u naar de eerdere hoofdstukken in de rapportage.

5.1

Flora en faunawet

Uit de toetsing van het voornemen aan de Flora- en faunawet blijkt dat vleermuizen, broedvogels, reptielen en vissen invloed kunnen ondervinden van de aanleg. Door de planning van de aanleg, en de werkwijze dusdanig aan te passen kan een overtreding van de Flora- en faunawet worden voorkomen, waardoor het voornemen redelijkerwijs uitvoerbaar is. Er wordt geen overtreding van de Flora- en faunawet verwacht als:  Er maximaal een gat van 30 meter afstand tussen de bomen ontstaat door het verwijderen van de delen van de houtwallen  Er geen verlichting op de kruispunten wordt aangelegd van de fietspaden met de hoofdwegen  Er niet in de volgende perioden wordt gewerkt:  het broedseizoen (circa medio maart tot en met medio juli)  In de winterperiode waarin de Levendbarende hagedis niet actief is (circa oktober tot en met maart)  Er tijdens de verwijdering van de houtwallen ecologische begeleiding aanwezig is (eventuele verplaatsing van de Levendbarende hagedis)  Er geen werkzaamheden in de watergang worden uitgevoerd, of voor uitvoering van de werkzaamheden de vissen worden weggevangen in de periode tussen 1 maart en 1 september Indien er wel verlichting noodzakelijk is op de kruispunten van de wegen en fietspaden is een nader onderzoek noodzakelijk naar de verschillende soorten vleermuizen welke gebruik maken van de vliegroutes. Indien in de watergang wordt gewerkt en het wegvangen van vissen van tevoren niet een gewenste methode is, dan is een nader visonderzoek alsnog noodzakelijk om te bepalen of tijdens de uitvoering het wegvangen van vissen noodzakelijk is. De Levendbarende Hagedis is vooral een soort van heide en vennen. Echter langs houtwallen kan de soort ook leven, zij het in beperkte mate. Houtwallen kunnen een verbinding vormen tussen verschillende leefgebieden, maar zijn geen primair habitat. Zwervende exemplaren kunnen dus aangetroffen worden, echter geen populatie. De Levendbarende hagedis komt in de


33\38


directe omgeving voor in de natuurgebieden nabij de Havelterberg. Echter gezien het landschap en de structuur van het kleine te ontgraven deel, wordt geen functioneel leefgebied van de soort geschaad. Mogelijk kunnen zwervende exemplaren voorkomen, echter die kunnen tijdens de uitvoering worden verwijderd, als ze worden opmerkt.

34\38



Natuurbeschermingswet 1998 De toetsing aan de Natuurbeschermingswet 1998 betreft een Voortoets. Uit deze toetsing blijkt dat een vergunningaanvraag voor de aanleg en het gebruik van het fietspad noodzakelijk is, omdat negatieve effecten op het foerageergebied van de instandhoudingsdoelstellingen en daarmee op de instandhoudingsdoelstellingen niet zijn uit te sluiten. Omdat de instandhoudingsdoelen van de verschillende ganzensoorten gericht zijn op leefgebied voor de ganzen, houdt dit in dat het leefgebied binnen het Natura 2000-gebied gerealiseerd moet worden. Externe werking geldt dan nog voor de gebieden die van buitenaf een effect kunnen hebben in het Natura 2000-gebied. In dit geval zal vanwege de relatief grote afstand tot het Natura 2000-gebied geen verstorend effect kunnen optreden van de fietsers of het materieel. Er vindt daarmee met zekerheid geen negatief effect plaats op de instandhoudingsdoelen van ‘de Wieden’. Er is derhalve geen vergunning benodigd.

5.2

Vervolg/planning

Maatregelen Flora- en faunawet Bij het treffen van voldoende mitigerende maatregelen en de periode van de werkzaamheden zo goed mogelijk te plannen zoals aangeraden in paragraaf 5.1 kan een aantasting van de ‘functionele omgeving’ van de verblijfslocaties van de aanwezige beschermde vissen worden voorkomen en daarmee tevens een overtreding van de verbodsbepaling van artikel 11 van de Flora- en faunawet. Bij voldoende mitigerende maatregelen is een ontheffing niet nodig. Het verdient echter de sterke aanbeveling het mitigatieplan vooraf te laten goedkeuren door het Ministerie van EL&I. Dit dient te gebeuren door het indienen van een ontheffingsaanvraag, waarbij de goedkeuring van de mitigerende maatregelen gegeven wordt in de vorm van een afwijzing van de ontheffingsaanvraag. Geldigheid toetsing Afhankelijk van de tijd tussen dit onderliggende onderzoek en het verwijderen van bomen en struiken, kan een actualiserend of aanvullend onderzoek noodzakelijk zijn naar de aanwezigheid van beschermde planten- en diersoorten. Het is mogelijk dat een vogel welke een vaste verblijfplaats heeft tot broeden komt in een van de bomen of houtwallen. De conclusies van dit onderzoek zijn daarom hooguit enkele jaren geldig.


35\38


6 Literatuur [Bos, F., M. Bosveld, D. Groenendijk, C. van Swaay., I. Wynhoff en De Vlinderstichting, 2006] De dagvlinders van Nederland, verspreiding en bescherming (Lepidoptera: Hesperioidea, Papilionoidea). Nederlandse Fauna deel 7, Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis, KNNV Uitgeverij en European Invertebrate Survey – Nederland, Leiden. [Broekhuizen S., B. Hoekstra, V. van Laar, C. Smeenk & J.B.M. Thissen, 1992] Atlas van de Nederlandse zoogdieren. Stichting Uitgeverij Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging, Utrecht. [Crombaghs, B.H.J.M., N. van den Berg en A.B. Goutbeek, 2002] Vissen in Overijssel. Verspreidingsatlas van zoetwatervissen in stromende en stilstaande wateren in Overijssel. Bureau Natuurbalans – Limes divergens in opdracht van de provincie Overijssel. [Dijkstra, K.D. B., V.J. Kalkman, R. Ketelaar & M.J.T. van der Weide, 2002] De Nederlandse Libellen (Odonata), Nederlandse fauna 4. Nederlandse Vereniging voor Libellenstudie. Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis, KNNV Uitgeverij & European Invertebrate Survey-Nederland, Leiden. [EIS-Nederland, De Vlinderstichting en de Nederlandse vereniging voor Libellenstudie, 2007] Waarnemingenverslag 2007. Dagvlinders, libellen en sprinkhanen. Uitgegeven door EISNederland, De Vlinderstichting en de Nederlandse Vereniging voor Libellenstudie.

[Herder J.E., A. van Diepenbeek & R.C.M. Creemers R, 2009] Verspreidingsonderzoek reptielen en amfibieën 2008. Stichting RAVON, Nijmegen. Rapport 2009-03. [Limpens H., K. Mostert & W. Bongers, 1997] Atlas van de Nederlandse vleermuizen, Onderzoek naar verspreiding en ecologie. Stichting Uitgeverij Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging, Utrecht. [LNV, Dienst Regelingen, 2009] Wijziging beoordeling ontheffing Flora- en faunawet bij ruimtelijke ingrepen. Inclusief Uitleg aangepaste beoordeling ontheffing ruimtelijke ingrepen, en Aangepaste lijst jaarrond beschermde vogelnesten. Kenmerk ffw2009.corr.046. 25 augustus 2009.


37\38


[Profiel Axxxx] Profielen van de website http://www.rijksoverheid.nl/ministeries/eleni, betreffende de aangewezen instandhoudingsdoelen van het Natura 2000-gebied ‘de Wieden’. Het betreft de profielen van A037, A041, A043, A050, A051, vrijgegeven in 2008. [Ravon.nl] Website met gegevens en verspreiding van Amfibieën, Reptielen en Vissen. Geraadpleegd februari 2011. [Sovon.nl] Gebiedsinformatie over de aantallen en trends van de instandhoudingsdoelen tussen 03/04 en 07/08 van het in het Natura 2000-gebied ‘de Wieden’. Geraadpleegd maart 2011. [Uchelen, van E. 2010] Amfibieën en reptielen in Drenthe, voorkomen en levenswijzen. Werkgroep Amfibieën en Reptielen Drenthe (WARD). Profiel uitgeverij, Bedum. ISBN 978 90 5294 484 5. [Waarneming.nl] Website met waarnemingen van dieren en planten. Geraadpleegd voor het voorkomen van Steenmarter en Waterspitsmuis in februari 2011.

38\38


Bijlage

1

Toelichting natuurbeschermingswetgeving

Flora- en faunawet De Flora- en faunawet beschermt een groot aantal in Nederland voorkomende wilde dieren plantensoorten. Uitgangspunt van de wet is dat aantasting van de beschermde soorten moet worden voorkomen. Wanneer dit niet mogelijk is, kan een ontheffing worden verleend door het ministerie van Economische zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I). De beschermde diersoorten (vogels, vissen, zoogdieren, amfibieën, reptielen, insecten, et cetera) en ongeveer 100 plantensoorten zijn te vinden in tabellen, die deel uitmaken van de Flora- en faunawet. Niet elke soort is even zwaar beschermd, er wordt onderscheid gemaakt in verschillende categorieën:  Tabel 1: Algemene en niet bedreigde soorten  Tabel 2: Schaarse soorten  Tabel 3: Meest zeldzame en bedreigde soorten Naast deze drie groepen zijn alle broedende vogels, hun broedplaatsen en de functionele omgeving van de broedplaatsen beschermd tijdens de broedperiode. Daarnaast zijn van een aantal soorten de vaste rusten verblijfplaatsen en functionele omgeving jaarrond beschermd (zie Vogels). De Flora- en faunawet bevat artikelen met bijbehorende verbodsbepalingen. Deze zijn weergegeven in onderstaand overzicht. Activiteiten waarbij de verbodsbepalingen overtreden worden dienen voorkomen te worden, bijvoorbeeld door het treffen van mitigerende maatregelen. Indien dit niet mogelijk is, dan is het uitvoeren van een dergelijke activiteit alleen toegestaan met een ontheffing van het Ministerie van EL&I. Een mitigatieplan of ontheffing dient in het bezit te zijn voorafgaand aan de start van de uitvoeringsfase. Artikel 2: Zorgplicht ten aanzien van alle planten diersoorten, al dan niet beschermd Artikel 8: Verbod: plukken, uitsteken, vernielen, beschadigen of verwijderen van beschermde planten Artikel 9: Verbod: opsporen, vangen, bemachtigen, doden, verwonden van beschermde dieren Artikel 10: Verbod: opzettelijk verontrusten van beschermde dieren Artikel 11: Verbod: wegnemen, verstoren, aantasten van verblijfplaatsen en voortplantingsplaatsen Artikel 12: Verbod: zoeken, rapen, beschadigen, vernielen of uit nesten nemen van eieren Artikel 13: Verbod: onder zich hebben van beschermde planten, dieren, eieren of producten hiervan

Bij bepaalde activiteiten en alleen voor soorten vermeld in tabel 1 geldt een vrijstellingsregeling. Voor de tabel 2 en 3 soorten is bij bepaalde activiteiten (zie onderstaand schema) ook geen ontheffing nodig wanneer deze worden uitgevoerd op basis van een door de Minister van EL&I goedgekeurde en door de initiatiefnemer geaccordeerde gedragscode. Wanneer niet volgens een gedragscode gewerkt wordt en wanneer tabel 2 of 3-soorten worden aangetast, dan moeten mitigerende maatregelen genomen worden ter voorkoming van een overtreding van de verbodsbepalingen. Het verdient de aanbeveling een dergelijk mitigatieplan vooraf te laten goedkeuren door het Ministerie van EL&I (in de vorm van een afwijzing van de ontheffingsaanvraag). Wanneer ook het treffen van mitigerende maatregelen niet mogelijk is, dient een ontheffing te worden aangevraagd. Onderstaand is een stroomschema opgenomen met de bepalingen wanneer een mitigatieplan of ontheffing nodig is.

Stroomschema Flora- en faunawet [LNV, 2009]

Zoals weergegeven in het stroomschema, moet wanneer het treffen van mitigerende maatregelen niet mogelijk is, een ontheffing worden aangevraagd. Het verkrijgen van een ontheffing is aan strikte voorwaarden gebonden. De exacte voorwaarden verschillen afhankelijk van de beschermde status van de soort waarvoor ontheffing wordt aangevraagd: Tabel 1-soorten (algemene en niet bedreigde soorten) Begin 2005 is een Algemene Maatregel van Bestuur in het kader van de Flora- en faunawet in werking getreden. Hierin is geregeld dat een aantal algemene soorten, vanaf toen de tabel 1soorten genoemd, bij bepaalde activiteiten verstoord mogen worden zonder dat daar vooraf een ontheffing voor is verkregen. Het gaat daarbij om ‘Beheer en onderhoud’, ‘Bestendig gebruik’ en ‘Ruimtelijke ontwikkeling’. Activiteiten, die binnen deze categorieën vallen, kunnen onder voorwaarden zonder ontheffing worden uitgevoerd, óók als dit schadelijke effecten heeft voor deze soorten. De zorgplicht is voor deze soorten echter onverminderd van toepassing.

42\38


Tabel 2-soorten (schaarse soorten) Voor de tabel 2-soorten kan een mitigatieplan worden opgesteld (en goedgekeurd door het Ministerie van EL&I in de vorm van een afwijzing van een ontheffingsaanvraag) waarmee een overtreding van de verbodsbepalingen voorkomen wordt. Is dit niet mogelijk, dan kan alleen een ontheffing worden verleend indien de activiteit een ‘redelijk doel’ dient en er geen afbreuk wordt gedaan aan de ‘gunstige staat van instandhouding’ van de soort (effecten op regionaal populatieniveau). Indien de gunstige staat van instandhouding van de soort wel in het geding komt, dienen altijd mitigerende en/of compenserende maatregelen te worden getroffen. Voor initiatiefnemers die beschikken over een door het Ministerie van EL&I geaccordeerde gedragscode die aangeeft op welke wijze rekening wordt gehouden met beschermde soorten geldt voor de tabel 2-soorten eveneens een vrijstelling. Tabel 3-soorten (zeldzame en bedreigde soorten) Voor de tabel 3-soorten kan door het Ministerie van EL&I eveneens een mitigatieplan worden goedgekeurd (in de vorm van een afwijzing van een ontheffingsaanvraag) waarmee een overtreding van de verbodsbepalingen voorkomen wordt. Is dit niet mogelijk, dan kan alleen een ontheffing worden verleend indien aan specifieke criteria wordt voldaan. Deze criteria zijn afhankelijk van de status van de betreffende tabel 3-soort 9 : Voor tabel 3-soorten afkomstig uit Bijlage 1 van het Besluit vrijstelling beschermde dieren plantensoorten, kan ontheffing aangevraagd worden indien er geen alternatief beschikbaar is, en op grond van wettelijke belangen uit deze AMvB. Dit zijn: a) Bepalingen inzake vrij verkeer en markt van het Verdrag tot oprichting van de EG b) Bescherming van flora en fauna c) Veiligheid van het luchtverkeer d) Volksgezondheid of openbare veiligheid e) Dwingende redenen van groot openbaar belang, met inbegrip van redenen van sociale of economische aard en voor het milieu wezenlijk gunstige effecten f) Voorkomen van ernstige schade aan eigendom anders dan gewas, vee, bos en wateren g) Belangrijke overlast veroorzaakt door een beschermde inheemse diersoort h) Uitvoering van bestendig beheer en onderhoud in landbouw en bosbouw i) Bestendig gebruik j) Uitvoering van werkzaamheden in het kader van ruimtelijke inrichting of ontwikkeling. Voor tabel 3-soorten uit de Bijlage IV van de Habitatrichtlijn geldt dat voor ruimtelijke ingrepen alleen ontheffing verleend wordt indien er geen alternatief beschikbaar is en op grond van een wettelijk belang uit de Habitatrichtlijn. Dit zijn: a) Bescherming van wilde flora en fauna en instandhouding van de natuurlijke habitats b) Ter voorkoming van ernstige schade aan onder andere gewassen, veehouderijen, bossen en wateren

9

De tabel 3-soorten kunnen verdeeld worden in twee categorieën; hetzij Bijlage 1-soorten van de bijlagen van het (AMvB) Besluit vrijstelling beschermde dieren plantensoorten, of Bijlage IV-soorten van de bijlagen van de Europese Habitatrichtlijn. De aanwijzing van de eerste categorie is nationaal bepaald. Voor de tweede categorie gelden Europese verplichtingen om beschermingsmaatregelen te nemen.

c)

In het belang van de volksgezondheid of openbare veiligheid of andere dwingende redenen van groot openbaar belang, met inbegrip van redenen van sociale of economische aard, en voor het milieu wezenlijke gunstige effecten

d) e)

Ten behoeve van onderzoek en onderwijs, repopulatie en herintroductie van soorten Onder strikt gecontroleerde omstandigheden vangen, plukken of in bezit hebben van soorten

Vogels Vogels nemen in de Flora- en faunawet een bijzondere positie in. De basis hiervoor vormt de Europese Vogelrichtlijn, waarin ondermeer de bescherming gereguleerd is van alle inheemse en geregeld voorkomende trekvogels, zodat deze 'kunnen voortbestaan en zich kunnen voortplanten'. Voor deze vogels is de Flora- en faunawet van kracht. De Flora- en faunawet geeft aan dat alle broedende vogels, hun broedplaatsen en de functionele omgeving van de broedplaatsen beschermd zijn tijdens de broedperiode. Ontheffingen voor verstoring tijdens de broedperiode worden niet verleend. Daarnaast zijn rusten verblijfplaatsen van een aantal in Nederland kwetsbare vogelsoorten jaarrond beschermd. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in vijf categorieën, waarbij de nesten van categorie 1 t/m 4 jaarrond beschermd zijn en categorie 5 alleen tijdens de broedperiode. Hierbij geldt echter dat wanneer ‘zwaarwegende feiten of ecologische omstandigheden’ dat rechtvaardigen, ook de nesten van categorie 5 soorten jaarrond beschermd kunnen zijn. Voor deze soorten is daarom vaak ook inzicht nodig in de rusten verblijfplaatsen in het plangebied en de omgeving. De onderscheiden categorieën zijn: 1. Nesten die, behalve gedurende het broedseizoen als nest, ook buiten het broedseizoen gebruikt worden als vaste rusten verblijfplaats (voorbeeld: Steenuil). 2. Nesten van koloniebroeders die elk broedseizoen op dezelfde plaats broeden en die daarin zeer honkvast of afhankelijk van bebouwing of biotoop zijn. De (fysieke) voorwaarden voor de nestplaats zijn vaak zeer specifiek en limitatief beschikbaar (voorbeeld: Roek, Gierzwaluw en Huismus). 3. Nesten van vogels, zijnde geen koloniebroeders, die elk broedseizoen op dezelfde plaats broeden en die daarin zeer honkvast of afhankelijk van bebouwing zijn. De (fysieke) voorwaarden voor de nestplaats zijn vaak zeer specifiek en limitatief beschikbaar (voorbeeld: Ooievaar, Kerkuil en Slechtvalk). 4. Nesten van vogels die jaar in jaar uit gebruik maken van hetzelfde nest en die zelf niet of nauwelijks in staat zijn een nest te bouwen (voorbeeld: Boomvalk, Buizerd en Ransuil). 5. Nesten van vogels die weliswaar vaak terugkeren naar de plaats waar zij het jaar daarvoor hebben gebroed of de directe omgeving daarvan, maar die wel over voldoende flexibiliteit beschikken om, als de broedplaats verloren is gegaan, zich elders te vestigen (voorbeeld: Boerenzwaluw, Groene specht en Torenvalk). Het bevoegd gezag hanteert voor categorie 1 t/m 4 de volgende soorten: Boomvalk, Buizerd, Gierzwaluw, Grote gele kwikstaart, Havik, Huismus, Kerkuil, Oehoe, Ooievaar, Ransuil, Roek, Slechtvalk, Sperwer, Steenuil, Wespendief en Zwarte wouw. De vaste rusten verblijfplaatsen en functionele leefomgeving van deze soorten zijn daardoor jaarrond beschermd. De rusten verblijfplaatsen van de soorten van categorie 5 kunnen echter ook jaarrond beschermd zijn wanneer zwaarwegende feiten of ecologische omstandigheden dat rechtvaardigen. Voor deze soorten is daarom ook inzicht nodig in de aanwezige rusten verblijfplaatsen.

44\38


Voor categorie 5 hanteert het bevoegd gezag de volgende soorten: Blauwe reiger, Boerenzwaluw, Bonte vliegenvanger, Boomklever, Boomkruiper, Bosuil, Brilduiker, Draaihals, Eidereend, Ekster, Gekraagde roodstaart, Glanskop, Grauwe vliegenvanger, Groene specht, Grote bonte specht, Hop, Huiszwaluw, IJsvogel, Kleine bonte specht, Kleine vliegenvanger, Koolmees, Kortsnavelboomkruiper, Oeverzwaluw, Pimpelmees, Raaf, Ruigpootuil, Spreeuw, Tapuit, Torenvalk, Zeearend, Zwarte kraai, Zwarte mees, Zwarte roodstaart en Zwarte specht. Voor het verstoren van broedende vogels tijdens de broedperiode wordt geen ontheffing verleend. Voor het aantasten van vogels en/of de jaarrond beschermde vaste rusten verblijfplaatsen geldt een zware toets, vergelijkbaar met die van tabel 3-soorten. Een ontheffing wordt alleen verleend indien er geen alternatief beschikbaar is en aan specifieke wettelijke criteria wordt voldaan, voortkomend uit de Europese Vogelrichtlijn. Deze criteria zijn: a) -Volksgezondheid of openbare veiligheid -Veiligheid van het luchtverkeer -Ter voorkoming van belangrijke schade aan gewassen, vee, bossen, visserij en wateren -Bescherming van flora en fauna b) In verband met onderzoek en onderwijs, repopulatie en herintroductie van soorten c) Onder strikt gecontroleerde omstandigheden vangen, plukken of in bezit hebben van soorten In het geval van vaste rusten verblijfplaatsen van vogels bestaat de mogelijkheid om mitigerende maatregelen te nemen, en daarmee een overtreding van de verbodsbepalingen te voorkomen. Hierbij is altijd een zogenaamde omgevingscheck nodig om inzicht te krijgen in de lokale omstandigheden. Het verdient de aanbeveling een dergelijk mitigatieplan vooraf te laten goedkeuren door het Ministerie van EL&I, in de vorm van een afwijzing van een ontheffingsaanvraag. Zorgplicht In de Flora- en faunawet is een zorgplicht opgenomen; artikel 2, lid 1. De tekst daarvan is als volgt: “Een ieder neemt voldoende zorg in acht voor de in het wild levende dieren en planten, evenals voor hun directe leefomgeving. artikel 2, lid 2: De zorg, bedoeld in het eerste lid, houdt in ieder geval in dat een ieder die weet of redelijkerwijs kan vermoeden dat door zijn handelen of nalaten nadelige gevolgen voor flora of fauna kunnen worden veroorzaakt, verplicht is dergelijk handelen achterweg te laten voor zover zulks in redelijkheid kan worden gevergd, dan wel alle maatregelen te nemen die redelijkerwijs van hem kunnen worden gevergd teneinde die gevolgen te voorkomen of, voor zover die gevolgen niet kunnen worden voorkomen, deze zoveel mogelijk te beperken of ongedaan te maken. De zorgplicht geldt altijd en voor alle planten en dieren, of ze beschermd zijn of niet, en in het geval dat ze beschermd zijn ook als er ontheffing of vrijstelling is verleend. De zorgplicht betekent niet dat er geen dieren mogen worden gedood, maar wel dat dit, indien noodzakelijk, op zodanige wijze gebeurt dat het lijden zo beperkt mogelijk is. Over de Rode lijst De Rode lijsten hebben geen wettelijke status. Soorten die op de Rode lijst zijn geplaatst, zijn alleen beschermd als ze ook in de Flora- en faunawet als beschermde soort zijn opgenomen.

Soorten kunnen op de Rode Lijst worden opgenomen wanneer zij zeldzaam zijn of wanneer de trend negatief is. Voor soorten van de Rode Lijst is niet per definitie een ontheffing vereist. Deze lijst heeft een signalerende functie en dient als een instrument ten behoeve van beleidsontwikkeling. Het zeldzamer worden van een bepaalde soort en het daarmee in een andere categorie terechtkomen, kan wel tot gevolg hebben dat een soort door de minister onder het beschermingsregime van de Flora- en faunawet wordt gebracht. Voorts geldt dat voor beschermde Rode Lijst-soorten de gunstige staat van instandhouding eerder in het geding kan zijn, waardoor eerder compenserende maatregelen kunnen worden geëist.

46\38


Natuurbeschermingswet 1998 De Natuurbeschermingswet 1998 van 25 mei 1998 (in werking getreden op 1 oktober 2005) behelst de bescherming van natuur en landschap. De gebiedsbescherming staat centraal in deze wet: er zijn verschillenden gebieden aangewezen die vanwege hun specifieke belang voor flora en/of fauna van grootbelang zijn. De schaal en beschermde waarden van de gebieden varieert, evenals het Bevoegd Gezag (Provincie, dan wel EL&I). De Natuurbeschermingswet 1998 omvat: 

Natura 2000-gebieden (Speciale beschermingszones Vogel- en Habitatrichtlijn)



Beschermde natuurmonumenten (incl. de Beschermde-/Staatsnatuurmonumenten)

Natura 2000-gebieden De bescherming van Natura 2000-gebieden volgens de Natuurbeschermingswet 1998 is vergelijkbaar met de bescherming volgens artikel 6 van de Habitatrichtlijn. Nederland past een vergunningenstelsel toe. Hierdoor is in ons land een zorgvuldige afweging gewaarborgd rond projecten die gevolgen kunnen hebben voor Natura 2000-gebieden. Vergunningen worden verleend door provincies of door de Minister van EL&I. Natura 2000-gebieden mogen geen significante schade ondervinden. Dit houdt in dat bepaalde plannen en projecten op zichzelf óf in combinatie met andere plannen en projecten de natuurwaarden waarvoor de gebieden zijn aangewezen, niet significant negatief mogen beïnvloeden. Elke ontwikkeling in of nabij een Natura 2000-gebied dient te worden onderworpen aan een ‘voortoets’. Uit de voortoets moet blijken of kan worden uitgesloten dat de gewenste werkzaamheden/ontwikkelingen een (significant) negatief effect hebben (op zichzelf of in combinatie met andere plannen of projecten). Op dit moment worden voor alle Natura 2000-gebieden beheerplannen opgesteld die duidelijk maken welke activiteiten wel en niet zonder vergunning mogelijk zijn in en nabij die gebieden. Beschermde natuurmonumenten In de sinds 1 oktober 2005 gewijzigde Natuurbeschermingswet 1998 vallen de Beschermde natuurmonumenten en Staatsnatuurmonumenten beide onder één noemer: Beschermde natuurmonumenten. Verder wordt onderscheid gemaakt tussen Beschermde natuurmonumenten die binnen en buiten Natura 2000-gebieden liggen: Het beschermingsregime van de gebieden die binnen Natura 2000-gebieden liggen en die al onder de oude wet zijn aangewezen, is vervallen. Natuurwaarden en natuurschoon waarvoor deze gebieden waren aangewezen, worden opgenomen in de doelstellingen voor instandhouding van het betreffende Natura 2000-gebied. Voor gebieden die buiten de Natura 2000-gebieden liggen, geldt dat handelingen in of rondom Beschermde natuurmonumenten die schadelijk kunnen zijn voor het natuurschoon, voor de natuurwetenschappelijke betekenis of voor dieren en planten in dat gebied, of die het Beschermde natuurmonument ontsieren, zijn verboden, tenzij de minister van EL&I of de provincie een vergunning heeft verleend. Wetlands De natuurwaarden binnen Wetlands hebben betrekking op de functie voor vogels. De begrenzingen van Wetlands in Nederland komt overeen met de begrenzing van Vogelrichtlijngebieden. Wanneer effecten op Vogelrichtlijngebieden (Natura 2000-gebieden) zijn bepaald, dan geldt de uitkomst hiervan daarom ook voor Wetlands. De aanwijzing is formeel geregeld in de aanwijzingsbesluiten in het kader van de Vogelrichtlijn (ministerie van EL&I).

Deze vervallen met de definitieve aanwijzing van de Natura 2000-gebieden, waarin de (geactualiseerde) doelen voor vogels zijn overgenomen. Wijze van toetsing Natuurbeschermingswet 1998 Bij ruimtelijke ontwikkelingen of activiteiten moet altijd inzichtelijk worden gemaakt of (significant) negatieve effecten optreden. Deze effectbepaling wordt gedaan in een zogenaamde ‘Voortoets’. De Voortoets heeft drie mogelijke uitkomsten: 1. Er is met zekerheid geen sprake van negatieve effecten: er is geen vergunning noodzakelijk. 2. Er kan niet worden uitgesloten dat negatieve effecten optreden, maar deze effecten zijn niet significant negatief, hetgeen betekent dat de instandhoudingsdoelen niet worden geschaad. Er is een zogenaamde ‘Verslechterings- en Verstoringstoets’ noodzakelijk waarin inzichtelijk wordt gemaakt of de effecten aanvaardbaar zijn of niet. Wanneer de effecten voor het Bevoegd Gezag aanvaardbaar zijn, dan wordt een vergunning verleend met daarin mogelijk bepaalde voorschriften of beperkingen. 3. Er is sprake van negatieve effecten en deze zijn mogelijk significant negatief: één of meer van de instandhoudingdoelstellingen worden mogelijk geschaad. Er is een zogenaamde ‘Passende Beoordeling’ noodzakelijk, gevolgd door een vergunningprocedure. De ‘Passende Beoordeling’ kent vervolgens ook drie mogelijke uitkomsten: 3.1. Bij nadere beschouwing blijkt er toch geen sprake te zijn van negatieve effecten (een enigszins theoretische optie). Er dient desondanks een vergunning te worden aangevraagd, die mogelijk voorschriften en/of beperkingen zal bevatten. 3.2. Er is wel sprake van een negatief effect, maar de omvang van dit effect blijkt bij nadere beschouwing niet significant negatief te zijn, waarbij ook rekening is met cumulatieve effecten van andere ontwikkelingen. In principe is een ‘Verslechterings- en Verstoringstoets’ nodig, hoewel de bouwstenen al grotendeels of geheel zullen zijn verzameld tijdens deze fase van de Passende Beoordeling. Een vergunning dient te worden aangevraagd, die mogelijk voorschriften en/of beperkingen zal bevatten. 3.3. Er zijn significant negatieve effecten, of dit kan niet worden uitgesloten. Er zal gekeken moeten worden naar de belangen en argumenten om de ontwikkeling op de beoogde wijze en locatie uit te voeren. Deze criteria worden de ‘ADC-criteria’ genoemd (Alternatieven, Dwingende redenen voor groot openbaar belang, en Compensatie). Wanneer niet aan deze ADC-criteria kan worden voldaan wordt geen vergunning verleend. Wanneer er wel aan kan worden voldaan kan uiteindelijk door de provincie een vergunning worden verleend met mogelijk voorschriften en/of beperkingen. De ADC-criteria zijn:  Zijn er alternatieven (voor de locatie en/of voor de ontwikkeling zelf) mogelijk en overwogen die mogelijk tot minder schade aan beschermde natuurwaarden leiden?  Is er sprake van een zogenaamde ‘dwingende reden van groot openbaar belang?’ Er worden verschillende wettelijke belangen onderscheiden. Wanneer sprake is van mogelijke effecten op door de EU als ‘prioritair’ aangemerkte soorten of habitats, is het aantal mogelijke redenen veel kleiner.  Op welke manier wordt getracht de schade zo klein mogelijk te laten zijn (mitigatie) of te compenseren? Zulke maatregelen dienen overigens te worden getroffen voordat de ontwikkeling kan worden gerealiseerd.

48\38


Onderstaand stroomschema geeft het vervolgtraject weer vanaf het moment van het gereedkomen van de Voortoets (eerste blok ‘Oriëntatie/vooroverleg’).

Stroomschema Natuurbeschermingswet 1998 [LNV, Over beheerplannen en vergunningen]

Bijlage

2

Watertoets en Quickscan Geohydrologie kenmerk N001-4770189WEJ-awk-V02-NL en N002-4771089WEJ-awk-V02-NL d.d. 7 september 2011

Notitie Contactpersoon Johannes Weemstra Datum 7 september 2011 Kenmerk N001-4770189WEJ-awk-V02-NL

Watertoets fietspad Steenwijk-Meppel 1 Inleiding Sinds 1 november 2003 is het verplicht plannen in het kader van de Wet op de Ruimtelijke Ordening te toetsen op water. Het doel van deze ‘watertoets’ is waarborgen dat waterhuishoudkundige doelstellingen expliciet en op een evenwichtige wijze in beschouwing worden genomen. Zowel het oppervlaktewater als het grondwater valt onder de zorg van de waterhuishouding. Naast veiligheid en wateroverlast (waterkwantiteit) worden ook de gevolgen van het plan voor de waterkwaliteit en verdroging onderzocht. De belangrijkste beleidsdocumenten op het gebied van de waterhuishouding zijn:  Vierde Nota Waterhuishouding  Anders omgaan met water: Waterbeleid 21e eeuw  De Europese Kaderrichtlijn Water  Beleidslijn ruimte voor de rivier  Nota Ruimte Het waterschap zoekt naar duurzame oplossingen. Ze willen dat het water zoveel mogelijk binnen een plangebied wordt vastgehouden en dat relatief schoon water ook relatief schoon blijft. Een toename van het verharde oppervlak in risicogebieden of beekdalen wordt gecompenseerd met extra waterberging. Regenwater dat op verharde oppervlaktes valt en schoon genoeg is, wordt zoveel mogelijk vastgehouden of geborgen. De laatste mogelijkheid is afvoeren via bestaande watergangen. Het beleid van waterschap Reest en Wieden is verwoord in het waterbeheerplan 2007-2012. De ruimtelijke zonering van de provincie heeft het waterschap vertaald naar een eigen zonering met water als belangrijkste element. Het waterschap benadrukt in haar functiezonering de volgende aspecten: de hoogte van waterpeilen en het gewenste grondwaterregime (GGOR), een optimale wateraanvoer en -afvoer (waterkwantiteit), de waterkwaliteit voor verschillende functies en de inpassing van water in het landschap.

2 Huidige situatie Het plan ligt in het stroomgebied van Nijeveen-Wanneperveen. Rond en binnen het plangebied liggen schouwsloten en watergangen van het waterschap. Het peilgebied heeft een maximumpeil van - 1,25 m NAP (aanbevolen wordt om dit bij een nadere uitwerking in het veld vast te stellen). De hoogte van het maaiveld varieert sterk tussen de noorden zuidzijde van het geplande tracé.

Watertoets fietspad Steenwijk Meppel

1\4

Kenmerk N001-4770189WEJ-awk-V02-NL

De bodem bestaat ten noorden van de Achterweg voornamelijk uit zand. Ten zuiden van de Achterweg komt veen voor.

Figuur 2.1 Kaartbeeld bestaande waterhuishouding rond het plangebied

3 Uitgangspunten 3.1

Beleidskenmerken

Het waterschap Reest en Wieden heeft per relevant thema hun doelstelling en uitgangspunt aangegeven. Hierbij de opmerking dat dit geen bindende uitgangspunten zijn, de uitwerking kan anders zijn. Echter in overleg met het waterschap. De doelstellingen en uitgangspunten per thema staan beschreven in onderstaande tabel. Bij elk thema wordt ook verwezen naar het waterbeheerplan van waterschap Reest en Wieden (2007-2012).

2\4



Tabel 3.1 Doelstelling en uitgangspunten per thema

Onderdeel

Norm

Beheer en onderhoud

(WBP 2.2.5 & 2.2.6)

Doelstelling

Functiegericht beheren tegen de laagst mogelijk kosten

Uitgangspunt

Wijze van onderhoud: Er wordt rekening gehouden met de wijze van onderhoud (varend en vanaf de kant eventueel te realiseren brug) en de daarbij geldende voorwaarden.

Onderhoud vanaf de kant: Bij onderhoud vanaf de kant geldt een obstakelvrije zone van 5,0 m vanaf de boveninsteek van de watergang.

Varend onderhoud: Varend onderhoud is mogelijk bij een doorvaarbare watergang met een minimale totale oeverlengte van 2

300 m of een totale oppervlakte van 1.500 m . Er wordt rekening gehouden met een minimale doorvaarhoogte van 1,20 m ten opzichte van het regulier maximale waterpeil. De doorvaarbreedte is minimaal 2,50 m. Voor varend onderhoud geldt tevens een minimale diepte van 1,0 m met een aanleg- en onderhoudsdiepte van 1,30 m.

4 Geprojecteerde situatie De aanleg van het fietspad gaat gepaard met de realisatie van twee duikers, één in de Dwarssloot en één in de noordelijke te kruisen watergang. De aanleg van deze duiker dient gemeld te worden (als onderdeel van de keurvergunning), maar vooruitlopend geeft het waterschap Reest en Wieden aan dat gevraagd wordt een > Ø 300 mm te realiseren. Tussen de Achterweg en de Dwarssloot-Oost ligt een watergang. Hier wordt het onderhoud vanaf de kant gedaan. Het waterschap hanteert een onderhoudsstrook aan van 5,0 m, echter kan hiervoor het fietspad gebruikt gaan worden. Tussen het fietspad en de insteek van de watergang dient een strook van 1,0 à 2,0 m vrijgehouden te worden voor het neerleggen van hekkelmateriaal.


3\4


Naast de duikers en het onderhoudspad worden geen knelpunten geconstateerd ten aanzien van water voor de realisatie van het fietspad op het aangegeven tracé. Ter informatie geeft het waterschap aan dat het dempen van een schouwsloot, bij hergraven met hetzelfde profiel, zonder nadere regels toegestaan is.

4\4


Notitie Contactpersoon Johannes Weemstra Datum 7 september 2011 Kenmerk N002-4770189WEJ-awk-V02-NL

Geohydrologische situatie fietspad Steenwijk-Meppel 1 Inleiding In opdracht van de gemeente Steenwijkerland heeft Tauw een inventarisatie uitgevoerd ten behoeve van de aanleg van diverse fietspaden in de gemeente Steenwijkerland. Hieronder valt ook een quickscan van de geohydrologische situatie. In deze notitie wordt deze situatie beschreven voor het fietspad ten oosten van de Reigersweg te Onna op basis van de gegevens uit het DINO-loket van TNO, de viewer met het Actuele Hoogstebestand Nederland (AHN). In de volgende paragraaf wordt ingegaan op de bodemopbouw. In de derde paragraaf komen de grondwaterstanden en streefpeilen aan de orde. In de laatste paragraaf wordt ingegaan op de drooglegging van het toekomstige fietspad.

2 Bodemopbouw De regionale bodemopbouw wordt weergegeven in figuur 1. De figuur laat zien dat circa de bovenste 100 m bestaat uit waterdoorlatende zandlagen. In tabel 1 wordt de locale bodemopbouw weergeven op basis van de uitgevoerde boringen (langs het tracé). Zoals blijkt uit de tabel bestaat de bodem voornamelijk uit fijn zand met een siltige bijmenging. Aan de zuidelijke kant komt op een diepte van circa 0,5 m beneden maaiveld een veenlaag voor. Aan de noordelijke kant komt op een diepte van circa 1,0 m beneden maaiveld een leemlaag voor.

Tabel 1 De locale bodemopbouw

Diepte (m -mv)

Dikte

Textuur zuid

Textuur noord

0 - 0,5

0,5

Matig humeus zand

Matig humeus zand

0,5 - 1,0

0,5

Veen

Matig fijn, ziltig zand

1,0 - 2,0

1,0

Matig fijn, ziltig zand

Ziltig leem

Geohydraulische situatie fietspad Steenwijk Meppel

1\6


Figuur 1 De regionale bodemopbouw (DINO-loket van TNO) van zuid naar noord

Het maaiveld verloopt van 7,0 m NAP aan de noordzijde tot -0,35 m NAP aan de zuidzijde. In figuur 2 staat het maaiveldverloop weergegeven.

2\6



Figuur 2 Maaiveldverloop (bron: www.ahn.nl)

3 Grondwaterstanden en streefpeilen Ten oosten van het tracé, zijn gedurende circa 25 jaar de stijghoogten gemonitord. Het verloop van de stijghoogte op een diepte van -13,7 m NAP tot -14,7 m NAP (filterdiepte) bij peilbuis B16G0169 wordt weergegeven in figuur 3. De maaiveldhoogte bedraagt op deze locatie circa 10,3 m NAP. De gemiddeld hoogste grondwaterstand (GHG) op deze locatie bedroeg gedurende de gemeten periode -0,28 m NAP. De gemiddeld laagste grondwaterstand (GLG) bedroeg -0,73 m NAP.


3\6


Figuur 3 De gemonitorde grondwaterstanden in peilbuis B16G0169 (DINO-loket van TNO)

Omdat de filterdiepte van de peilbuis relatief diep zit, kan het zijn dat er onder een storende laag gemeten wordt, ook al doet de bodemopbouw dit niet vermoeden. Om dit te controleren zijn ook de meetgegevens van een peilbuis ten oosten van de peilbuis B16G0169 bekeken. Deze peilbuis ligt verder van het plangebied af, maar heeft een filterdiepte tussen 4,6 en 5,6 m onder maaiveld. In figuur 4 zijn deze stijghoogtes weergegeven. Uit de vergelijking van deze twee grondwatermetingen blijkt dat er geen storende laag aanwezig is, de stijghoogtes zijn nagenoeg gelijk.

4\6



Figuur 4 De gemonitorde grondwaterstanden in peilbuis B16G0169 (DINO-loket van TNO)

Het maximum streefpeil binnen het plangebied bedraagt -1,25 m NAP.

4 Drooglegging De drooglegging wordt weergegeven in tabel 2. Door het hoogteverschil is daarbij onderscheid gemaakt tussen het noordelijke deel van het tracé, ten noorden van de Achterweg en het zuidelijke deel van het tracé, ten zuiden van de Achterweg.


5\6


Tabel 2 Drooglegging nabij het tracé

Tracé

Hoogste streefpeil

Laagste maaiveldhoogte

nabij tracé (m NAP)

(m NAP)

Drooglegging (m)

Burg. G.W. Stroïnkweg - Achterweg

-1,25

3,00

4,25

Achterweg – Dwarssloot-Oost

-1,25

-0,35

0,90

Uit tabel 2 blijkt dat het noordelijke deel een drooglegging heeft van minimaal 4,0 m. Het zuidelijke deel heeft een drooglegging van minimaal 0,9 m. Het noordelijke deel van het tracé heeft ruim voldoende drooglegging. Het zuidelijke deel heeft ook voldoende drooglegging.

6\6


Bijlage

3

Bodemonderzoek kenmerk R001-4774187PKN-shp-V01-NL, d.d. 5 april 2011

(Water)bodemonderzoek in het kader van de aanleg van een nieuw fietspad Meppel-Steenwijk

4 april 2011

(Water)bodemonderzoek in het kader van de aanleg van een nieuw fietspad Meppel-Steenwijk In opdracht van gemeente Steenwijkerland

Kenmerk R001-4774187PKN-shp-V01-NL

Verantwoording Titel

(Water)bodemonderzoek in het kader van de aanleg van een nieuw fietspad

Opdrachtgever

Meppel-Steenwijk Gemeente Steenwijkerland Alianne Bouma-Hoven

Projectleider Auteur(s) Uitvoering veldwerk Projectnummer Aantal pagina's Datum

Peter Kanon Jan Bouwmeester (certificaatnummer K54913/01) 4774187 24 (exclusief bijlagen) 4 april 2011

Handtekening

Colofon Tauw bv Vestiging Assen Transportweg 12 Postbus 722 9400 AS Assen Telefoon +31 59 23 91 30 0 Fax +31 59 23 91 32 5


NEN-EN-ISO 9001 VCA**-certificering voor veilig werken bij meet- en inspectieactiviteiten en bodemsaneringen, ook in risicogebieden railinfra

-

Er zijn analyses uitgevoerd door het NEN-EN-ISO/IEC 17025 geaccrediteerde milieulaboratorium van AL-West Tauw bv is erkend voor het uitvoeren van veldwerk bij milieuhygiënisch bodemonderzoek conform de VKB-protocollen 2001, 2002, 2003 en 2018


5\24


6\24



Inhoud Verantwoording en colofon .......................................................................................................... 5 1

Inleiding.......................................................................................................................... 9

2

Vooronderzoek en onderzoeksstrategie ................................................................... 11

2.1

Algemeen ...................................................................................................................... 11

2.2 2.3 2.4

Toekomstige situatie ..................................................................................................... 11 Vooronderzoek .............................................................................................................. 11 Geohydrologie ............................................................................................................... 12

2.5

Hypothese voor het onderzoek ..................................................................................... 13

3

Uitgevoerde werkzaamheden..................................................................................... 15

3.1 3.2 3.3

Veiligheid en Kwaliteit ................................................................................................... 15 Veld- en analysewerkzaamheden (water)bodemonderzoek ......................................... 16 Resultaten bodemonderzoek ........................................................................................ 17

4

Resultaten waterbodemonderzoek ............................................................................ 19

4.1

Beleids- en toetsingskader ............................................................................................ 19

4.2 4.2.1 4.2.2

Kwalitatief onderzoek .................................................................................................... 20 Veldwerk........................................................................................................................ 20 Chemische analyses ..................................................................................................... 20

5

Samenvatting, conclusies en aanbevelingen ........................................................... 23

5.1

Samenvatting ................................................................................................................ 23

5.2

Conclusies en aanbevelingen ....................................................................................... 24

Bijlage(n) 1. Regionale ligging van de onderzoekslocatie 2. Onderzoekslocatie met monsterpunten

3. 4. 5. 6. 7.

Boorprofielen en boorbeschrijvingen bodemonderzoek Boorprofielen waterbodemonderzoek Analysecertificaten Towabo toetsingsresultaten Toelichting Besluit bodemkwaliteit


7\24


8\24



1 Inleiding Tauw heeft in opdracht van de gemeente Steenwijkerland een (water)bodemonderzoek uitgevoerd ter plaatse van een nieuw aan te leggen fietspad binnen de gemeente Steenwijkerland. De aanleiding voor dit onderzoek is het voornemen van de gemeente Steenwijkerland om binnen de gemeente een recreatief fietspad te realiseren tussen Meppel en Steenwijk. Het doel van het onderzoek is de bodemopbouw te bepalen ten behoeve van het funderingsadvies ter plaatse van het aan te leggen fietspad. Tevens is de milieuhygiënische kwaliteit van de waterbodem vastgesteld ter plaatse van de Dwarssloot Oost. Leeswijzer Navolgend worden de onderstaande hoofdstukken behandeld: • Vooronderzoek en onderzoeksstrategie • • •

Uitgevoerde werkzaamheden Resultaten waterbodemonderzoek Samenvatting, conclusies en aanbevelingen


9\24


10\24



2 Vooronderzoek en onderzoeksstrategie 2.1

Algemeen

Tauw heeft het vooronderzoek uitgevoerd volgens de Nederlandse norm NEN 57251 voor het verkennend bodemonderzoek en volgens de norm NEN 57172 voor het waterbodemonderzoek. Gezien de aanleiding van beide onderzoeken is een standaard vooronderzoek uitgevoerd. In dit vooronderzoek hebben wij informatie verzameld over het historisch en huidig gebruik van de locatie. Daarnaast hebben wij informatie verzameld over de bodemopbouw en geohydrologie. Ten behoeve van dit vooronderzoek hebben we de volgende bronnen geraadpleegd: • Informatie verstrekt door de opdrachtgever • Informatie verkregen bij de gemeente Steenwijkerland, contactpersoon de heer Huiskamp • • •

Kadaster NAGROM. NAtionaal GROndwater Model VEWIN. Provinciale overzichten win- en productiemiddelen

• • •

Topografische Dienst. Diverse topografische kaarten www.bodemloket.nl Website van de provincie Overijssel

2.2

Toekomstige situatie

Het onderzoekstracé is aangegeven op tekeningnummer 010 van Atensus, d.d. 10 november 2010 en betreft het deel ter plaatse van de profielen A, B, C en D. De totale lengte van het aan te leggen fietspad is ongeveer 900 meter.

2.3

Vooronderzoek

Uit informatie verkregen vanuit het vooronderzoek komt naar voren dat geen informatie bekend is over bodembedreigende activiteiten, dan wel bodemonderzoeken op de onderzoekslocatie. De regionale ligging van de onderzoekslocatie vindt u in bijlage 1 (schaal 1:25.000). In bijlage 2 vindt u een situatieschets van de onderzoekslocatie.

1

NEN 5725: Strategie voor het uitvoeren van vooronderzoek bij verkennend en nader onderzoek, NEN, januari 2009 NEN 5717: 2009, Bodem - Waterbodem - Strategie voor het uitvoeren van vooronderzoek bij verkennend en nader onderzoek, november 2009 2


11\24


2.4

Geohydrologie

In tabel 2.1 vindt u een overzicht van de regionale geohydrologische situatie op de onderzoekslocatie.

Tabel 2.1 Regionale geohydrologie Grondwaterstromingsrichting *1) Stijghoogte van het grondwater

Zuid Oost *1)

0,16 m -NAP

Ligging t.o.v. grondwaterbeschermingsgebied *2)

1.758 m

Maaiveldhoogte *3)

0,1 m +NAP

Diepte freatisch grondwater

*4)

Geologie *5) Dikte van de deklaag

< 1,2 m -mv Klei/veen lagen op fijn zand, soms lemig

*4)

Zout of brak grondwater

5 - 10 m *6)

Nee

*1)

NAGROM, Nationaal Grondwatermodel

*2)

VEWIN. Provinciale overzichten win- en productiemiddelen

*3)

Topografische Dienst. Hoogtecijferkaart

*4)

RIVM (e.d.) 1987. Kwetsbaarheid van het grondwater

*5)

Toegepaste geologische kaart

*6)

Atlas van Nederland

Op de onderzoekslocatie ligt de grondwaterstand plaatselijk op ongeveer 1,5 à 2,0 m -mv. Opgemerkt wordt dat er hoogte verschil in het tracé zit. Ter plaatse van de boringen 1 t/m 4 is het maaiveld circa 2,5 á 3 meter hoger dan ter plaatse van de boringen 5 en 6. Ter plaatse van de boringen 5 en 6 is grondwater aangetroffen. Lokale factoren zoals waterlopen, drainagesystemen, (lekke) rioleringen en dergelijke, kunnen de stromingsrichting van het oppervlakkig (freatisch) grondwater beïnvloeden.

12\24



2.5

Hypothese voor het onderzoek

Op basis van de informatie verkregen uit het vooronderzoek wordt als hypothese gesteld dat er geen reden is om een bodemverontreiniging op de locatie te verwachten. De vrijkomende grond wordt op de locatie, of tenminste binnen de gemeentegrenzen, hergebruikt. De gemeente Steenwijkerland beschikt over een bodemkwaliteitskaart, waarmee grondverzet binnen de gemeentegrenzen gefaciliteerd wordt. Een bodemonderzoek conform NEN 57403 is derhalve niet noodzakelijk. Voor het waterbodemonderzoek is, gezien de afwezigheid van scheepvaart, een onderzoeksstrategie voor overig water, lintvormig, lichte onderzoeksinspanning (OLL) uit de NEN 5720 gehanteerd.

3

NEN 5740: Bodem - Strategie voor het uitvoeren van verkennend bodemonderzoek, NEN, januari 2009


13\24


14\24



3 Uitgevoerde werkzaamheden 3.1

Veiligheid en kwaliteit

Het keurmerk ‘kwaliteitswaarborg Bodembeheer’ geeft aan dat de activiteiten in het kader bodembeheer, waaronder veldwerk bij milieuhygiënisch bodemonderzoek goed en betrouwbaar volgens door de overheid opgestelde protocollen en programma’s zijn/worden uitgevoerd. Tauw bv is erkend voor het uitvoeren van veldwerk bij milieuhygiënisch bodemonderzoek conform de VKB-protocollen 2001, 2002, 2003 en 2018. Tauw bv verklaart dat het veldwerk onafhankelijk van de opdrachtgever is/wordt uitgevoerd conform de eisen van BRL SIKB 2000. Bij interne opdrachtverlening is/wordt gebruik gemaakt van interne functiescheiding onder de voorwaarden die het Besluit bodemkwaliteit hieraan stelt.

De werkzaamheden zijn uitgevoerd conform BRL SIKB 2000: Beoordelingsrichtlijn voor het SIKB procescertificaat Veldwerk bij milieuhygiënisch bodemonderzoek: • VKB-protocol 2001: Plaatsen van handboringen en peilbuizen, maken van boorbeschrijvingen, nemen van grondmonsters en waterpassen •

VKB-protocol 2003: Veldwerk bij milieuhygiënisch waterbodemonderzoek

Tauw verklaart hierbij dat het een onafhankelijke positie heeft (en kan behouden) ten opzichte van de opdrachtgever. Dat wil zeggen dat er geen organisatorische relatie bestaat met de opdrachtgever (zuster- of moederbedrijf) of diens eigenaar, maar ook dat er geen belangenverstrengeling is of kan optreden in relatie tot andere Tauw-projecten of andere opdrachtgevers. Het veldwerk is uitgevoerd op 8 maart 2011. In bijlage 2 vindt u situatieschetsen van de onderzoekslocatie met de punten waar wij de monsters hebben genomen. De (chemische) analyses zijn uitgevoerd in het NEN-EN-ISO/IEC 17025 geaccrediteerde milieulaboratorium van AL-West, volgens het Accreditatieschema Laboratoriumanalyses voor grond-, waterbodem- en grondwateronderzoek AS SIKB 3000, en de onderliggende SIKB-waterbodemprotocollen 3210 t/m 3290.


15\24


3.2

Veld- en analysewerkzaamheden (water)bodemonderzoek

Tabel 3.1. biedt u een overzicht van de uitgevoerde werkzaamheden.

Tabel 3.1 Uitgevoerde veld- en analysewerkzaamheden

Veldwerk

Aantal (monsterpunten)

Boring tot 3,0 m -mv

4 (2, 4, 5 en 6)

Boring tot 3,2 m -mv

2 (1 en 3)

Slibsteken

10 (10 t/m 19)

Chemische analyses* Regionaal waterbodempakket 1) 1)

1

Metalen (barium, cadmium, kobalt, koper, kwik, lood, molybdeen, nikkel en zink), Som-PCB, Som PAK, minerale olie (GC), humus, lutum, droge stof en fractie < 16 µm

* De samenstelling van de mengmonsters is weergegeven in tabel 3.2

Tabel 3.2 Samenstelling mengmonsters

Omschrijving

Deelmonsters opgenomen in

mengmonster*

mengmonster

Diepte (m -mv)

Samenstelling en bijzonderheden

Sliblaag 10 t/m 19

10-1, 11-1, 12-1, 13-1, 14-1, 15- 0,0 - 0,5

Sliblaag, geen bijzonderheden

1, 16-1, 17-1, 18-1 en 19-1 * De samenstelling van de mengmonsters heeft plaatsgevonden in het laboratorium

De lutumfractie en het gehalte aan organische stof zijn bepaald in het laboratorium. Het opgeboorde materiaal is in het veld beoordeeld op textuur, kleur en bijzonderheden. De bemonstering van de waterbodem heeft plaatsgevonden per zintuiglijk afwijkende bodemlaag met een maximumtraject van 50 cm. Tijdens de veldwerkzaamheden is visueel aandacht besteed aan de aanwezigheid van asbest.

16\24



3.3

Resultaten bodemonderzoek

Ter plaatse van het toekomstige fietspad zijn tijdens de veldwerkzaamheden zintuiglijk geen waarnemingen gedaan die kunnen duiden op een eventuele verontreiniging van de bodem. Opgemerkt wordt dat in de bovengrond van boring 4 enkele puindeeltjes zijn waargenomen. Op het maaiveld en in het opgeboorde bodemmateriaal is visueel geen specifiek asbestverdacht materiaal waargenomen. U vindt in bijlage 3 in de boorprofielen en boorbeschrijvingen een overzicht van alle zintuiglijke waarnemingen van het bodemonderzoek.


17\24


18\24



4 Resultaten waterbodemonderzoek Bij de aanleg van het fietspad wordt een brug aangelegd. Hiervoor wordt mogelijk een klein stukje van een bestaande watergang gedempt en wordt de baggerspecie verwijderd.

4.1

Beleids- en toetsingskader

De analyseresultaten zijn getoetst aan de generieke normstelling Besluit bodemkwaliteit. Het Besluit bodemkwaliteit omvat het beleidskader voor het toepassen van grond en baggerspecie. Binnen het Besluit wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende toepassingsmogelijkheden met bijbehorende toetsingskaders. Deze zijn weergegeven in figuur 4.1.

Toepassen

Verspreiden

Tijdelijke opslag

van grond en baggerspecie

van baggerspecie

van grond en baggerspecie

op de bodem

op het aangrenzende perceel

tijdelijke opslag op de landbodem

art. 35 a, b, c Bbk

art. 35 f en 60 Bbk

> 6 maanden, < 3 jaar – art. 35 h Bbk

in oppervlaktewater

in oppervlaktewater (zoet)

tijdelijke opslag in oppervlaktewater

art. 35 g en 60 Bbk

> 6 maanden, < 10 jaar – art. 35 h Bbk

in oppervlaktewater (zout)

weilanddepot voor baggerspecie

art. 35 g en 60 Bbk

> 6 maanden, < 3 jaar – art. 35 i en 60 Bbk

art. 35

d, e

Bbk

in een grootschalige toepassing art. 35

a, c, d, e

en 63 Bbk

generiek (art. 54 t/m 61 Bbk ) en gebiedsspecifiek (art. 44 t/m 53 Bbk) beleid mogelijk

alleen generiek (art. 54 t/m 61 Bbk) beleid mogelijk

Figuur 4.1 Toepassingsmogelijkheden voor grond en baggerspecie

Voor de toetsingswaarden wordt verwezen naar de Regeling bodemkwaliteit van 13 december 2007, nr. DJZ2007124397 en bijbehorende wijzigingen. Een meer gedetailleerde beschrijving van de toetsingskaders uit het Besluit bodemkwaliteit is opgenomen in bijlage 7. De analyseresultaten zijn getoetst aan de normstelling van de toetsingskaders: 1. Toepassen op de landbodem 2. Toepassen in oppervlaktewater 3. Verspreiden op het aangrenzende perceel


19\24


De toetsing is uitgevoerd met behulp van de toetsingsmodule TBBT4. Deze module is onder meer gebaseerd op het softwarepakket Towabo 4.0.201.

4.2 4.2.1

Kwalitatief onderzoek Veldwerk

Een beschrijving van de textuur en de opbouw van de waterbodem is verwerkt in boorprofielen (boringen 10 t/m 19). De boorprofielen zijn opgenomen in bijlage 4. Tijdens de monstername zijn geen waarnemingen gedaan die kunnen duiden op een eventuele verontreiniging. In het opgeboorde materiaal zijn geen asbestverdachte materialen waargenomen. 4.2.2

Chemische analyses

In tabel 4.1 zijn de resultaten weergegeven van de toetsingskaders ‘toepassen in oppervlaktewater’, ‘verspreiden op het aangrenzende perceel’ en ‘toepassen op de landbodem’. De analysecertificaten zijn opgenomen in bijlage 5. In bijlage 6 zijn de bijbehorende uitdraaien van Towabo toegevoegd.

4

20\24

Tauw Bodem Brede Toetsingsmodule



Tabel 4.1 Toetsingsresultaten waterbodem Monsterpunten

AA

Toetsing AW 2000

niet schoon

Toetsing toepassen in oppervlaktewater (zoet)

klasse A

Toetsing GBT bodem

toepasbaar

Toetsing GBT opp water

toepasbaar

Toetsing als ontvangende waterbodem

klasse A

Toetsing toepassen op landbodem (toe te passen grond/baggerspecie)

klasse industrie

Overschrijdende parameters toepassen in oppervlaktewater

minerale olie

Overschrijdende parameters toepassen op landbodem

minerale olie

Overschrijdende parameters AW2000

minerale olie

Overschrijdende parameters GBT Bodem

-

Overschrijdende parameters GBT opp water

-

Conclusie ToWaBo toepassen in oppervlaktewater

A

Conclusie ToWaBo Verspreiden over aangrenzend perceel

verspreidbaar

Toelichting: Klasse A Verspreidbaar:

Gemeten waarden voldoen aan de HVN (maximale waarden voor klasse A) Gemeten waarden voldoen aan de maximale waarden voor verspreiden op het aangrenzende perceel

Klasse industrie

Gemeten waarden voldoen aan de maximale waarden voor de bodemfunctieklasse industrie

De normen voor barium zijn ingetrokken voor alle toepassingen van grond en bagger volgens het Besluit bodemkwaliteit, als ook de interventiewaarde voor grond. Gebleken is dat de interventiewaarde voor barium lager was dan het gehalte dat van nature in de bodem voorkomt. Indien er sprake is van verhoogde bariumgehalten ten opzichte van de natuurlijke achtergrond als gevolg van een antropogene bron, kan dit gehalte door het bevoegd gezag worden beoordeeld op basis van de voormalige interventiewaarde voor barium van 625 mg/kg d.s. Deze voormalige interventiewaarde is op dezelfde manier onderbouwd als de interventiewaarden voor de meeste andere metalen (Staatscourant nummer 67 van 7 april 2009).


21\24


Rapportagegrenzen Wanneer er sprake is van een rapportagegrens die voldoet aan de AS3000 is het analyseresultaat beoordeeld als dat deze voldoet aan de betreffende toetsingswaarden. Dit geldt voor individuele parameters en somparameters waarvan alle deelparameters voldoen aan AS3000 en niet aangetoond zijn. Wanneer één of enkele individuele parameters uit de somparameter zijn aangetroffen is de 0,7 factor in de optelling gehanteerd. Dit betekent dat de somparameter in dat geval wordt bepaald door de som van de gemeten waarden en de 0,7 factor van de rapportagegrenzen. Voor ms-PAF-berekening in het kader van de bepaling van de verspreidbaarheid op het aangrenzende perceel gelden deze regels niet. De PAF wordt bepaald op basis van individuele waarden, waarbij in het geval van een rapportagegrens altijd met de 0,7 factor is gerekend.

22\24



5 Samenvatting, conclusies en aanbevelingen 5.1

Samenvatting

Tauw heeft in opdracht van de gemeente Steenwijkerland een (water)bodemonderzoek uitgevoerd ter plaatse van een nieuw aan te leggen fietspad binnen de gemeente Steenwijkerland. De aanleiding voor dit onderzoek is het voornemen van de gemeente Steenwijkerland om binnen de gemeente een recreatief fietspad te realiseren tussen Meppel en Steenwijk. Het doel van het onderzoek is de bodemopbouw te bepalen ten behoeve van het funderingsadvies ter plaatse van het aan te leggen fietspad. Tevens is de milieuhygiënische kwaliteit van de waterbodem vastgesteld ter plaatse van de Dwarssloot Oost. De vrijkomende grond wordt op de locatie, of tenminste binnen de gemeentegrenzen, hergebruikt. De gemeente Steenwijkerland beschikt over een bodemkwaliteitskaart, waarmee grondverzet binnen de gemeentegrenzen gefaciliteerd wordt. Een bodemonderzoek conform NEN 57405 is derhalve niet noodzakelijk. Vooronderzoek Uit informatie verkregen vanuit het vooronderzoek komt naar voren dat geen informatie bekend is over bodembedreigende activiteiten. Zintuiglijke waarnemingen Ter plaatse van het toekomstige fietspad zijn tijdens de veldwerkzaamheden zintuiglijk geen waarnemingen gedaan die kunnen duiden op een eventuele verontreiniging van de bodem. Wel wordt opgemerkt dat in de bovengrond van boring 4 enkele puindeeltjes zijn waargenomen. Het slib in de onderzochte watergang heeft ter plaatse van de boorpunten 10 t/m 19 een dikte van circa 50 centimeter. Op het maaiveld en in het opgeboorde (water)bodemmateriaal is visueel geen specifiek asbestverdacht materiaal waargenomen.

5

NEN 5740: Bodem - Strategie voor het uitvoeren van verkennend bodemonderzoek, NEN, januari 2009


23\24


Resultaten waterbodem De bemonsterde waterbodem is niet geschikt voor onbeperkt hergebruik. De te verwijderen baggerspecie is verspreidbaar op het aangrenzende perceel. Op de landbodem is het materiaal toepasbaar als klasse Industrie en in oppervlaktewater is het toepasbaar als Klasse A baggerspecie.

5.2

Conclusies en aanbevelingen

Door middel van dit bodemonderzoek is de bodemopbouw op de locatie op basis van zintuiglijke waarnemingen vastgelegd. Hierbij zijn geen bijzonderheden waargenomen die eventueel kunnen duiden op de aanwezigheid van bodemverontreiniging. Wel wordt opgemerkt dat in de bovengrond van boring 4 enkele puindeeltjes zijn waargenomen. Opgemerkt wordt dat de bemonsterde waterbodem niet geschikt is voor onbeperkt hergebruik. De te verwijderen baggerspecie is verspreidbaar op het aangrenzende perceel. Op de landbodem is het materiaal toepasbaar als klasse Industrie en in oppervlaktewater is het toepasbaar als Klasse A baggerspecie. Geadviseerd wordt om de baggerspecie te verspreiden op het aangrenzend perceel. Voorafgaand aan het toepassen van grond en/of baggerspecie is een melding noodzakelijk bij het Meldpunt bodemkwaliteit (www.meldpuntbodemkwaliteit.nl). Deze melding dient tenminste vijf werkdagen voor aanvang van de toepassing te worden uitgevoerd. In algemene zin wordt opgemerkt dat het onderhavige onderzoek een algemeen beeld schetst van de milieuhygiënische kwaliteit van de bodem. Bij het uitvoeren van grondverzet dient men dan ook alert te zijn op mogelijk plaatselijk voorkomende zintuiglijke afwijkingen.

24\24


Bijlage

1

Regionale ligging van de onderzoekslocatie


Bijlage I

Steenwijk

© Topografische Dienst Nederland, Emmen

Opdrachtgever

Gemeente Steenwijkerland Project

(water) bodemonderzoek fietspad Meppel-Steen Onderdeel


N 0

500

Schaal

Status

1 : 25.000 Formaat

A4-Portrait Dat. 29.3.2011 16:45

Definitief Projectnummer

4774187 Tekeningnummer

Getek. TDA

0 Gec. pkn

1000

1500m

Postbus 133 7400 AC Deventer Tel. (0570)699911 Fax (0570)699666

Bijlage

2

Onderzoekslocatie met monsterpunten

Opdrachtgever

Boring

Schaal


Bodemonderzoek Onna (Steenwijk) Onderdeel

Situering monsterpunten

N 0

100

Formaat

A4 210x297 mm Dat. 9.3.2011 14:55 Getek.

Gec.

200

300m

Status

1 : 5.000

Slib



P00002 pkn Postbus 133 7400 AC Deventer Tel. (0570)699911 Fax (0570)699666

Opdrachtgever

Boring

Schaal


Waterbodemonderzoek Onna (Steenwijk) Onderdeel

Situering monsterpunten

N 0

5

Formaat

A4 210x297 mm Dat. 9.3.2011 14:58 Getek.

Gec.

10m

Status

1 : 200

Slib



P00003 pkn Postbus 133 7400 AC Deventer Tel. (0570)699911 Fax (0570)699666

Bijlage

3

Boorprofielen en boorbeschrijvingen bodemonderzoek

oer(2/m.grof)

roest(1/fijn)

roest(2/fijn)

Profielen conform NEN 5104

-3,50

-3,00

-2,50

-2,00

-1,50

-1,00

-0,50

0,00 t.o.v. MV

1

leembrokken(1/fijn)

oer(2/fijn)

roest(2/fijn)

2

roest(2/m.grof)

roest(1/fijn)

3

veenbrokjes(3/fijn)

puin(1/m.grof)

5

4770189 : Onderz.RO proced.fietsp.Steenwijk-Meppel

4


-3,50

-3,00

-2,50

-2,00

-1,50

-1,00

-0,50

0,00 t.o.v. MV

6


xxxr003 (v 5.1.1) VELDRAPPORT blad 1

29.03.2011 15:59:00/PKN

Project : 4770189 Onderz.RO proced.fietsp.Steenwijk−Meppel Adviseur : HOV Alianne Bouma − Hoven +31 59 23 91 35 4 Dieptematen in [cm] t.o.v. bovenkant boorpunt ========================================================================================================================== Booropdracht: 109502 Boorpunt: 1 (BP/−) Grondwaterstand:− Einddiepte:320 __________________________________________________________________________________________________________________________ Monsters | Textuur | Geur | Bijzonderheid | Kleur __________________________________________________________________________________________________________________________ − f zand 0−50 bruin donker 0−50 humeus matig 0−50 siltig zwak 0−50 − leem 50−100 roest 2/fijn 50−100 bruin licht 50−100 zandig matig 50−100 − leem 100−130 bruin licht 100−130 zandig zwak 100−130 − leem 130−200 roest 1/fijn 130−200 bruin 130−200 zandig zwak 130−200 roestbruin licht 130−200 grindig zwak 130−200 − leem 200−240 grijs licht 200−240 zandig zwak 200−240 − f zand 240−260 oer 2/m.grof 240−260 roestbruin donker 240−260 − leem 260−320 grijs 260−320

Booropdracht: 109502 Boorpunt: 2 (BP/−) Grondwaterstand:− Einddiepte:300 __________________________________________________________________________________________________________________________ Monsters | Textuur | Geur | Bijzonderheid | Kleur __________________________________________________________________________________________________________________________ − f zand 0−40 bruin donker 0−40 humeus matig 0−40 siltig matig 0−40 − f zand 40−60 bruin 40−60 grindig zwak 40−60 roestbruin 40−60 siltig matig 40−60 − f zand 60−90 bruin 60−90 grindig zwak 60−90 roestbruin licht 60−90 siltig sterk 60−90 − leem 90−140 roest 2/fijn 90−140 bruin licht 90−140 zandig zwak 90−140 roestbruin 90−140 − f zand 140−150 oer 2/fijn 140−150 siltig matig 140−150 − f zand 150−200 leembrokken 1/fijn 150−20 bruin licht 150−200 siltig zwak 150−200 0 − leem 200−210 bruin 200−210 roestbruin 200−210 − f zand 210−270 bruin 210−270 siltig sterk 210−270 roestbruin licht 210−270 − f zand 270−300 wit licht 270−300 siltig zwak 270−300 bruin licht 270−300

Booropdracht: 109502 Boorpunt: 3 (BP/−) Grondwaterstand:− Einddiepte:320 __________________________________________________________________________________________________________________________ Monsters | Textuur | Geur | Bijzonderheid | Kleur __________________________________________________________________________________________________________________________ xxxr003 (v 5.1.1) VELDRAPPORT blad 2

29.03.2011 15:59:00/PKN

Project : 4770189 Onderz.RO proced.fietsp.Steenwijk−Meppel Adviseur : HOV Alianne Bouma − Hoven +31 59 23 91 35 4 Dieptematen in [cm] t.o.v. bovenkant boorpunt ========================================================================================================================== − − − − − −

f zand humeus siltig f zand siltig f zand siltig f zand siltig f zand siltig f zand siltig

0−30 sterk 0−30 matig 0−30 30−40 matig 30−40 40−90 sterk 40−90 90−260 matig 90−260 260−270 matig 260−270 270−320 zwak 270−320

bruin donker 0−30 geel 30−40 bruin licht 30−40 bruin licht 40−90 roest 1/fijn 90−260

bruin licht 90−260

roest 2/m.grof 260−270

roestbruin licht 260−270 bruin licht 270−320

Booropdracht: 109502 Boorpunt: 4 (BP/−) Grondwaterstand:− Einddiepte:300 __________________________________________________________________________________________________________________________ Monsters | Textuur | Geur | Bijzonderheid | Kleur __________________________________________________________________________________________________________________________ − f zand 0−30 puin 1/m.grof 0−30 bruin donker 0−30 humeus matig 0−30 siltig matig 0−30 − f zand 30−80 veenbrokjes 3/fijn 30−80 bruin 30−80 humeus zwak 30−80 siltig matig 30−80 − mg zand 80−300 grijs 80−300 siltig zwak 80−300

Booropdracht: 109502 Boorpunt: 5 (BP/−) Grondwaterstand:− Einddiepte:300 __________________________________________________________________________________________________________________________ Monsters | Textuur | Geur | Bijzonderheid | Kleur __________________________________________________________________________________________________________________________ − f zand 0−50 bruin donker 0−50 humeus matig 0−50 siltig matig 0−50 − f zand 50−300 grijs 50−300 siltig matig 50−300

Booropdracht: 109502 Boorpunt: 6 (BP/−) Grondwaterstand:− Einddiepte:300 __________________________________________________________________________________________________________________________ Monsters | Textuur | Geur | Bijzonderheid | Kleur __________________________________________________________________________________________________________________________ − f zand 0−50 bruin donker 0−50 humeus matig 0−50 siltig matig 0−50 − f zand 50−300 grijs 50−300 siltig matig 50−300 xxxr003 (v 5.1.1) VELDRAPPORT blad 3

29.03.2011 15:59:00/PKN

Project : 4770189 Onderz.RO proced.fietsp.Steenwijk−Meppel Adviseur : HOV Alianne Bouma − Hoven +31 59 23 91 35 4 Dieptematen in [cm] t.o.v. bovenkant boorpunt ==========================================================================================================================

*** EINDE RAPPORT ***

Bijlage

4

Boorprofielen waterbodemonderzoek

sliblaag


-1,20

-1,00

-0,80

-0,60

-0,40

-0,20

0,00 t.o.v. WP

10

1

sliblaag

11

1

sliblaag

12

1

sliblaag

1

sliblaag

14

1


13

sliblaag


-1,20

-1,00

-0,80

-0,60

-0,40

-0,20

0,00 t.o.v. WP

15

1

sliblaag

16

1

sliblaag

17

1

sliblaag

1

sliblaag

19

1


18

Bijlage

5

Analysecertificaten

AL-West B.V. Handelskade 39, 7417 DE Deventer Postbus 693, 7400 AR Deventer Tel. +31(0)570 699765, Fax +31(0)570 699761 e-Mail: [email protected], www.al-west.nl

TAUW ASSEN POSTBUS 133 7400 AC DEVENTER Datum Relatienr Opdrachtnr.

15.03.2011 35004564 236405

Blad 1 van 4

ANALYSERAPPORT Opdracht 236405 Waterbodem Opdrachtgever Referentie Opdrachtacceptatie Monsternemer

35004564 TAUW ASSEN 4770189 Onderz.RO proced.fietsp.Steenwijk-Meppel 08.03.11 Opdrachtgever

Geachte heer, mevrouw, Hierbij zenden wij U de resultaten van het door u aangevraagde laboratoriumonderzoek. De analyses zijn, tenzij anders vermeld, uitgevoerd overeenkomstig onze erkenning voor de werkzaamheid "Analyse voor milieuhygiënisch bodemonderzoek" van het Besluit Bodemkwaliteit. Indien u gegevens wenst over de meetonzekerheden van een methode, kunnen wij u deze op verzoek verstrekken. Dit rapport mag alleen in zijn geheel worden gereproduceerd. Eventuele bijlagen zijn onderdeel van het rapport. Indien u nog vragen heeft of aanvullende informatie wenst, verzoeken wij u om contact op te nemen met Klantenservice. Wij vertrouwen U met de toegezonden informatie van dienst te zijn. Met vriendelijke groet, AL-West B.V. Dhr. Jan Godlieb, Tel. +31/570699760 Klantenservice Distributeur

TAUW ASSEN , Peter Kanon


Blad 2 van 4

Opdracht 236405 Waterbodem Monsternr. Monstername

Monsteromschrijving

327661

10 t/m 19 (0-0,5) sliblaag

08.03.2011

Eenheid

327661 10 t/m 19 (0-0,5) sliblaag

Algemene monstervoorbehandeling

Droge stof (Ds)

%

IJzer (Fe2O3)

% Ds

-++ -++ -63,0 -<5,0

Organische stof

% Ds

5,7--

Gloeirest AS3000

% Ds

Carbonaten dmv asrest

% Ds

-94 -2,5

Fractie < 16 µm

% Ds

-6,9

Fractie < 2 µm

% Ds

-4,5

Barium (Ba)

mg/kg Ds

-<49

Cadmium (Cd)

mg/kg Ds

-<0,35

Cobalt (Co)

mg/kg Ds

-<4,0

Koper (Cu)

mg/kg Ds

-<19

Kwik (Hg)

mg/kg Ds

-<0,05

Lood (Pb)

mg/kg Ds

-<32

Molybdeen (Mo)

mg/kg Ds

-<1,5

Nikkel (Ni)

mg/kg Ds

-<12

Zink (Zn)

mg/kg Ds

-<59

Anthraceen

mg/kg Ds

-<0,050

Benzo(a)anthraceen

mg/kg Ds

-<0,050

Benzo(a)pyreen

mg/kg Ds

-<0,050

Benzo(ghi)peryleen

mg/kg Ds

-<0,050

Benzo(k)fluorantheen

mg/kg Ds

-<0,050

Chryseen

mg/kg Ds

-<0,050

Fenanthreen

mg/kg Ds

-0,15

Fluorantheen

mg/kg Ds

-<0,050

Indeno-(1,2,3-c,d)pyreen

mg/kg Ds

-<0,050

Naftaleen

mg/kg Ds

-<0,050

Som PAK (VROM)

mg/kg Ds

0,15--

Som PAK (VROM) (Factor 0,7) Minerale olie

mg/kg Ds

0,47--

Koolwaterstoffractie C10-C40

mg/kg Ds

-170


mg/kg Ds

-<4,0


mg/kg Ds

-12

AS3200 Waterbodem-voorbehandeling

Koningswater ontsluiting

Klassiek Chemische Analyses x)

Fracties (sedigraaf)

Metalen

PAK

x) #)


Blad 3 van 4

Opdracht 236405 Waterbodem Eenheid

327661 10 t/m 19 (0-0,5) sliblaag

Minerale olie Koolwaterstoffractie C16-C20

mg/kg Ds


mg/kg Ds


mg/kg Ds


mg/kg Ds


mg/kg Ds


mg/kg Ds

-30 -51 -41 -23 -13 -<2,0

Polychloorbifenylen pt)

PCB 28

mg/kg Ds

<0,0030--

PCB 52

mg/kg Ds

<0,0030--

PCB 101

mg/kg Ds

<0,0030--

PCB 118

mg/kg Ds

<0,0030--

PCB 138

mg/kg Ds

<0,0030--

PCB 153

mg/kg Ds

<0,0030--

PCB 180

mg/kg Ds

<0,0030--

Som PCB (7 Ballschmiter)

mg/kg Ds

Som PCB (7 Ballschmiter) (Factor 0,7)

mg/kg Ds

pt) pt) pt) pt) pt) pt)

-n.a. #)

0,015--

Verklaring:"<" of na betekent dat het gehalte van de component lager is dan de rapportagegrens. x) Gehaltes beneden de rapportagegrens zijn niet mee inbegrepen. #) Bij deze som zijn resultaten "
Het organische stof gehalte wordt gecorrigeerd voor het lutum gehalte, als geen lutum bepaald is wordt gecorrigeerd als ware het lutum gehalte 5,4% De onderzoeksresultaten hebben alleen betrekking op het aangeleverde monstermateriaal.De onderzoekstijd omvat de periode tussen acceptatie van de opdracht en rapportage.Monsters met onbekende herkomst, kunnen slechts beperkt gecontroleerd worden op plausibiliteit.

AL-West B.V. Dhr. Jan Godlieb, Tel. +31/570699760 Klantenservice Dit electronisch gegenereerde rapport is gecontroleerd en vrijgegeven. In overeenstemming met de vereisten van NEN EN ISO/IEC 17025:2005 voor eenvoudige rapportage is dit rapport zonder handtekening rechtsgeldig. Distributeur

TAUW ASSEN , Peter Kanon


Opdracht 236405 Waterbodem

Blad 4 van 4

Toegepaste methoden Grond conform AS 3000: AS3200 Waterbodem-voorbehandeling Droge stof (Ds) Barium (Ba) Lood (Pb) Cadmium (Cd) Cobalt (Co) Koper (Cu) Molybdeen (Mo) Nikkel (Ni) Kwik (Hg) Zink (Zn) conform AS 3000 en NEN 5754: Organische stof Gloeirest AS3000 conform AS 3000/NEN 6961/NEN-EN 13657: Koningswater ontsluiting conform AS3000: Koolwaterstoffractie C10-C40 Som PAK (VROM) Som PAK (VROM) (Factor 0,7) Som PCB (7 Ballschmiter) Som PCB (7 Ballschmiter) (Factor 0,7) conform AS3000: n) Koolwaterstoffractie C10-C12 Koolwaterstoffractie C12-C16 Koolwaterstoffractie C16-C20 Koolwaterstoffractie C20-C24 Koolwaterstoffractie C24-C28 Koolwaterstoffractie C28-C32 Koolwaterstoffractie C32-C36 Koolwaterstoffractie C36-C40 conform AS3000: Fractie < 16 µm Fractie < 2 µm eigen methode: Carbonaten dmv asrest Gelijkwaardig aan NEN 5739: n)IJzer (Fe2O3) n) Niet geaccrediteerd

Chromatogram for Order No. 236405, Analysis No. 327661, created at 15.03.2011 10:41:51 Monsteromschrijving: 10 t/m 19 (0-0,5) sliblaag

Page 1.

Bijlage

6

Towabo toetsingsresultaten

Toetsing volgens: Verspreiden op aangrenzend perceel Datum toetsing: 17-03-2011 Meetpunt: 327661 10 t/m 19 (0-0,5) sliblaag Datum monstername: 08-03-2011 Beheerder: ONBEKEND X-coordinaat: 0 Maaiveld t.o.v. NAP (m): 0 Laag boven (cm): 0

(Bbk)

Towabo 4.0.202

Tijd monstername: 0:00:00 Y-coordinaat: 0 Compartiment: Bodem/Sediment Laag onder (cm): 0

Gebruikte standaardisatiemethode: PAF Gebruikte grootheid voor standaardisatie: -als org.stofgehalte : 5,70 % -als lutumgehalte : 4,50 % Parameter

hoe.

eenheid

gemeten gehalte

gestand. gehalte

oordeel

melding

% oversch.

dg PAF PAF PAF PAF PAF PAF dg dg

mg/kg % % % % % % mg/kg mg/kg

< < < < < < < < <

0,350 0,350 0,050 19,000 12,000 32,000 59,000 4,000 1,500

0,349 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 7,730 1,050

Ja . . . . . . Ja Ja

PAF PAF PAF PAF PAF PAF PAF PAF PAF PAF

% % % % % % % % % %

< <

0,050 0,050 0,150 0,050 0,050 0,050 0,050 0,050 0,050 0,050

0,007 0,003 0,122 0,000 0,000 0,000 0,000 0,001 0,000 0,002

. . . . . . . . . .

-

dg

mg/kg

170,000

298,246

Ja

-

PAF PAF PAF PAF PAF PAF PAF

% % % % % % %

0,003 0,003 0,003 0,003 0,003 0,003 0,003

0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000

. . . . . . .

-

0,000 1,023

Ja Ja

-

METALEN cadmium cadmium anorganisch kwik koper nikkel lood zink cobalt molybdeen

*

* *

-

PAK naftaleen anthraceen fenantreen fluorantheen benz(a)anthraceen chryseen benzo(k)fluorantheen benzo(a)pyreen benzo(ghi)peryleen indenopyreen

< < < < < < <

OVERIGE STOFFEN minerale olie GC

PCB PCB-28 PCB-52 PCB-101 PCB-118 PCB-138 PCB-153 PCB-180

< < < < < < <

MEERSOORTEN POTENTIEEL AANGETASTE FRACTIE (msPAF) msPAF metalen msPAF org.verbindingen

PAF PAF

% %

-

Aantal parameters: 26 Eindoordeel:

Verspreidbaar

Meldingen: * Indicatief toetsresultaat Er ontbreken enkele parameters in de somparameter msPAFmet Er ontbreken enkele parameters in de somparameter msPAForg Het gemeten gehalte voor de berekening van PAF-waarden wordt weergegeven in de eenheid mg/kg en hoedanigheid dg

Pagina 1 van 2

Einde uitvoerverslag

Pagina 2 van 2

Toetsing volgens: Toepassen in oppervlaktewater (Bbk) Towabo 4.0.202 Datum toetsing: 17-03-2011 Meetpunt: 327661 10 t/m 19 (0-0,5) sliblaag Datum monstername: 08-03-2011 Tijd monstername: 0:00:00 Beheerder: ONBEKEND X-coordinaat: 0 Y-coordinaat: 0 Maaiveld t.o.v. NAP (m): 0 Compartiment: Bodem/Sediment Laag boven (cm): 0 Laag onder (cm): 0 Gebruikte standaardisatiemethode: Bbk Gebruikte grootheid voor standaardisatie: -als org.stofgehalte : 5,70 % -als lutumgehalte : 4,50 % Parameter

hoe.

eenheid

gemeten gehalte

gestand. gehalte

oordeel

dg dg dg dg dg dg dg dg

mg/kg mg/kg mg/kg mg/kg mg/kg mg/kg mg/kg mg/kg

0,350 0,050 19,000 12,000 32,000 59,000 4,000 1,500

0,349 0,047 22,670 20,276 31,628 80,250 7,730 1,050

<=AW <=AW <=AW <=AW <=AW <=AW <=AW <=AW

dg

mg/kg

0,465

0,465

<=AW

dg

mg/kg

170,000

298,246

dg dg dg dg dg dg dg dg

ug/kg ug/kg ug/kg ug/kg ug/kg ug/kg ug/kg ug/kg

3,000 3,000 3,000 3,000 3,000 3,000 3,000 21,000

3,684 3,684 3,684 3,684 3,684 3,684 3,684 25,789

melding

% oversch.

METALEN cadmium anorganisch kwik koper nikkel lood zink cobalt molybdeen

< < < < < < < <

* * * * * * * *

-

PAK som PAK 10 (VROM)

-

OVERIGE STOFFEN minerale olie GC

A

56,97

PCB PCB-28 PCB-52 PCB-101 PCB-118 PCB-138 PCB-153 PCB-180 som PCB 7

Aantal getoetste parameters: 18 Eindoordeel:

Klasse A

Meldingen: * Indicatief toetsresultaat

Einde uitvoerverslag

Pagina 1 van 1

< < < < < < < <

A A A <=AW <=AW A A A

* * * * * * * *

145,61 84,21 145,61 5,26 47,37 28,95

Bijlage

7

Toelichting Besluit bodemkwaliteit

Toetsingskader Besluit bodemkwaliteit Onderstaande teksten hebben uitsluitend betrekking op het generieke kader van het Besluit bodemkwaliteit. Doel Besluit bodemkwaliteit Het doel van het Besluit bodemkwaliteit is: ‘milieuhygiënische voorwaarden stellen aan de toepassing van bouwstoffen, grond en baggerspecie ter bescherming van de bodem en het oppervlaktewater. De regels verschaffen tevens duidelijkheid over de mogelijkheden van hergebruik van afvalstoffen als bouwstof of als bodem’ (verwezen wordt naar hoofdstuk 1.2 van de Nota van toelichting, behorende bij het Besluit bodemkwaliteit). Reikwijdte Expliciet wordt gesteld dat het Besluit bodemkwaliteit bestemd is voor toepassingen van bouwstoffen, grond en baggerspecie. Het Besluit bodemkwaliteit is een Algemene maatregel van Bestuur waarin het toepassen van bouwstoffen, grond en bagger onder algemene regels kan worden uitgevoerd. Dit betekent dat er geen vergunningplicht is vanuit bijvoorbeeld de Wet milieubeheer (Wm) of de Waterwet (Wtw). Verder wordt binnen het Besluit bodemkwaliteit de mogelijkheid geboden grond en baggerspecie tijdelijk op te slaan onder algemene regels (zonder vergunning). Binnen het Besluit bodemkwaliteit wordt geen (nauwelijks) onderscheid gemaakt tussen grond en baggerspecie, zoals voorheen wel het geval was. Voor grond en baggerspecie is een integraal hoofdstuk opgenomen in het Besluit. Grond kan binnen het Besluit bodemkwaliteit niet als bouwstof worden toegepast. Naast de onderdelen bouwstoffen, grond en baggerspecie speelt de kwaliteitsborging in de gehele keten van het bodembeheer, KWALIBO, een belangrijke rol. Belangrijk hierbij is dat gedurende de stappen die materialen doorlopen in de bouwstofketen, de kwaliteit geborgd wordt en dat de stappen, en daarmee gegevens, achteraf achterhaald kunnen worden. In het Besluit bodemkwaliteit zijn voor de verschillende toepassingen van bouwstoffen, grond en baggerspecie generieke normen opgenomen. Voor een aantal toepassingen wordt onder een aantal voorwaarden de mogelijkheid geboden om door middel van een gebiedsspecifiek beleid af te wijken van de generieke normering. In paragraaf 4.6 wordt hierop verder ingegaan. Wanneer de algemene voorwaarden van het Besluit bodemkwaliteit van toepassing zijn, is er geen Wm- of Wvo-vergunningplicht. Ook wanneer een tijdelijke opslag volgens het Besluit bodemkwaliteit wordt ingericht, geldt geen Wm- of Wvo-vergunningsplicht (ook niet voor het lozen van ontwateringswater). Overige wetgeving voor het uitvoeren van handelingen blijven onverkort van toepassing (Flora- en faunawet, et cetera). Wanneer er bouwstoffen, grond of baggerspecie worden toegepast of opgeslagen op of in sterk verontreinigde bodem, waarbij sprake is van een geval van ernstige bodemverontreiniging, is het Besluit bodemkwaliteit niet van toepassing. Dit valt onder de Wet bodembescherming (Wbb) en de daarbijbehorende Circulaire Bodemsanering 2009. De toepassing of opslag dient te worden uitgevoerd binnen de reikwijdte of regels uit (de beschikking op) het saneringsplan.

Opgemerkt wordt dat toepassingen van grond en baggerspecie dienen te worden uitgevoerd binnen een saneringsplan Wbb indien de toepassing plaatsvindt binnen een ernstig (en spoedeisende) deel van een saneringsgeval. Randvoorwaarden gebruik Besluit bodemkwaliteit Om toepassingen binnen het Besluit bodemkwaliteit uit te kunnen voeren, zijn een aantal algemene voorwaarden van toepassing. Hieraan dient voorafgaande aan toepassing, verspreiding en/of opslag te worden getoetst. Dit zijn: • • •

Functionaliteit. Er moet sprake zijn van een functionele toepassing - dit geldt zowel voor grond en baggerspecie als voor bouwstoffen (zie art. 5) Nuttigheid. De toepassing moet nuttig zijn. Dit geldt voor grond en baggerspecie (zie art. 35) Zorgplicht. De zorgplicht is te allen tijde van toepassing - dit geldt zowel voor grond en baggerspecie als voor bouwstoffen (zie art. 7)

Het functionaliteitbeginsel houdt, volgens artikel 5, in dat een toepassing op de locatie van toepassing functioneel moet zijn en dat geen grotere hoeveelheid wordt toegepast dan volgens gangbare maatstaven nodig is. Bovendien moet de toepassing een duidelijk noodzaak hebben. Het is bijvoorbeeld niet toegestaan om een geluidswal aan te leggen in een gebied waar dit niet nodig is, of die hoger is dan nodig om het geluid te weren. Als een toepassing voldoet aan één van de negen toepassingen als benoemd in artikel 35 van het Besluit, kan de toepassing als nuttig worden beschouwd. In hoofdstuk 2, onder ‘nuttige toepassing’, is een overzicht opgenomen van de toepassingen die volgens het Besluit bodemkwaliteit als nuttig worden aangemerkt. De zorgplicht, zoals opgenomen in artikel 7, dient te voorkomen dat een toepassing van bouwstoffen, grond of baggerspecie nadelige gevolgen heeft voor het oppervlaktewater. Op basis van deze zorgplicht is het mogelijk aanvullende eisen te stellen aan een toepassing - bijvoorbeeld monitoring waterkwaliteit - die niet direct in het Besluit geregeld zijn. Voorbeelden zijn stoffen die niet genormeerd zijn in het Besluit bodemkwaliteit, zoals nutriënten, pH, doorzicht et cetera). Wanneer een toepassing hieraan niet voldoet kan dit leiden tot aanpassing van de toepassingseisen. De zorgplicht kan geen andere of aanvullende eisen stellen aan normen die wel in het Besluit bodemkwaliteit zijn vastgelegd. Baggerspecie Het Besluit bodemkwaliteit hanteert de volgende definitie van baggerspecie: Baggerspecie is materiaal, dat is vrijgekomen uit de bodem via het oppervlaktewater of de voor dat water bestemde ruimte en bestaat uit minerale delen met een maximale korrelgrootte van 2 mm en organische stof in een verhouding en met een structuur zoals deze in de bodem van nature worden aangetroffen, alsmede van nature in de bodem voorkomende schelpen en grind met een korrelgrootte van 2 tot 63 mm. Het Besluit stelt aanvullend op deze definitie dat een baggerspecie maximaal 20 gewichtsprocent bodemvreemd materiaal mag bevatten. Het gaat hierbij nadrukkelijk niet om bijmengingen van bodemvreemd materiaal in baggerspecie nadat het materiaal is afgegraven. Voor specifieke toepassingen kan het bevoegd gezag de toegestane hoeveelheid bodemvreemd materiaal verlagen of nadere regels stellen over soorten bodemvreemd materiaal, bijvoorbeeld voor gebieden met een bijzonder beschermingsniveau.

Wanneer niet aan de definitie van baggerspecie wordt voldaan of wanneer het maximaal toegestane percentage bodemvreemd materiaal wordt overschreden, dan kan de baggerspecie niet worden toegepast in het kader van het Besluit. Door bijvoorbeeld te zeven kan het percentage bodemvreemd materiaal onder de 20 gewichtsprocent worden gebracht, zodat alsnog sprake is van grond of baggerspecie. De normstelling is te verdelen in vijf toetsingskaders, drie voor het toepassen en twee voor het verspreiden van baggerspecie. Voor vier van de zes toepassings- en verspreidingsmogelijkheden is het mogelijk om locatiespecifiek beleid vast te stellen, op basis waarvan lokale bevoegde gezagen de toepassings- of verspreidingsmogelijkheden kan verruimen of juist op een hoger beschermingsniveau kan brengen.

De vijf toetsingskaders van het Besluit bodemkwaliteit zijn weergegeven in tabel B1.

Tabel B1 Toetsingskader Besluit bodemkwaliteit

Nr. Toetsingskader

1

Toepassen op de landbodem*

Mogelijkheden toepassen/verspreiden

Toetsingswaarden#

Vrij toepasbaar

AW 2000

Toepasbaar als bodemkwaliteitsklasse Wonen

MW Wonen

Toepasbaar als bodemkwaliteitsklasse Industrie

MW Industrie

Niet toepasbaar

2

Vrij toepasbaar

AW 2000

Toepassen op de bodem in

Toepasbaar als waterbodemkwaliteitsklasse A

MW klasse A

oppervlaktewater

Toepasbaar als waterbodemkwaliteitsklasse B

MW klasse B /

Niet toepasbaar

3

Vrij toepasbaar

AW 2000

Toepassen in een grootschalige

Toepasbaar

ETW en EMW en

bodemtoepassing

Toepasbaar na uitloogonderzoek

MW Industrie /

Niet toepasbaar

4

5

I-waarde (nat)

Verspreiden in oppervlaktewater

Vrij verspreidbaar

AW 2000

Verspreidbaar in zelfde watersysteem

MW zoet/zout

Niet verspreidbaar

I-waarde (nat)

Vrij verspreidbaar

AW2000

Verspreiden op het aangrenzende Verspreidbaar op aangrenzend perceel perceel

Toelichting: * AW2000

MW Wonen MW Industrie I-waarde (nat) I-waarde (droog) MW klasse A MW klasse B ETW EMW ms-PAF MW zoet MW zout

I-waarde (nat)

MW verspreiden en

Niet verspreidbaar

msPAF

Nooit verspreidbaar

I-waarde (droog)

: Tevens toetsing aan bodemfunctieklasse noodzakelijk (dubbele toets) : Achtergrondwaarde 2000, een vastgestelde normstelling voor gehalten aan stoffen zoals die voorkomen in de bodem van natuur- en landbouwgronden : Maximale waarde voor de bodemkwaliteitsklasse behorende bij de bodemfunctie wonen : Maximale waarde voor de bodemkwaliteitsklasse behorende bij de bodemfunctie industrie : Interventiewaarde die geldt voor bodems onder oppervlaktewater of de voor oppervlaktewater bestemde ruimte : Interventiewaarde die geldt voor landbodems : Maximale waarde voor de waterbodemkwaliteitsklasse A (95-percentiel van het herverontreinigingsniveau van de Rijntakken; HVN) : Maximale waarde voor de waterbodemkwaliteitsklasse B (interventiewaarde nat) : Emissietoetswaarde (toets samenstellingswaarde voor emissie) : Emissiewaarde (op basis van uitloging) : Meer stoffen Potentieel Aangetaste Fractie van lagere organismen : Maximale waarde voor het verspreiden van baggerspecie in zout oppervlaktewater (HVN) : Maximale waarde voor het verspreiden van baggerspecie in zout oppervlaktewater (ZBT)

Op de volgende pagina’s worden de vijf toetsingskaders puntsgewijs nader toegelicht. In de figuren op deze pagina’s is het toetsingskader schematisch samengevat. Hierin zijn tevens de mogelijkheden binnen gebiedsspecifiek beleid samengevat.

1. Toepassen op de landbodem Toetsingscriteria toe te passen baggerspecie • Algemeen: − Voor de bodemfunctieklassen Wonen en Industrie zijn maximale waarden vastgesteld (zie −

Bijlage B, tabel 1 van de Regeling) Gemeente heeft op bodemfunctiekaart vastgelegd waar de functies Wonen en Industrie van toepassing zijn

− •

Voor de overige gebieden (of indien geen kaart is vastgesteld) geldt als maximale waarde de AW2000 Voor toetsing aan de maximale waarden worden de gehalten gemeten in het toe te passen

•

materiaal gecorrigeerd naar standaardbodem (bodemtype correctie) conform bijlage G (formules I, generiek kader, of II, gebiedsspecifiek kader) van de Regeling Bodemkwaliteit. Bij toetsing van het toe te passen materiaal aan de AW2000 mogen 1 of meer stoffen (afhankelijk van aantal gemeten stoffen) licht verhoogd zijn ten opzichte van de AW2000 (het rekenkundig gemiddelde van een stof mag ten hoogste gelijk zijn aan tweemaal de AW2000 voor die stof) AW2000

Gen

Altijd toepasbaar

Max. waarde Functie wonen

Klasse wonen

GSB

AW2000

Max. waarde Functie Industrie

Klasse Industrie

Ruimte voor lokale max. waarde

Niet

Nooit toepasbaar

I-waarde Saneringslandbodem criterium

Toepassingseisen • Melding vijf dagen vooraf verplicht via centraal, digitaal meldpunt •

•

Bij toepassing wordt naast aan de kwaliteit van het toe te passen materiaal zowel getoetst op de functie als op de actuele bodemkwaliteit (Uitzondering geldt voor toepassingen in bermen van spoorwegen en van provinciale en rijkswegen: daar geldt altijd de max. waarde Industrie en geen toets ontvangende grond) Bij toetsing aan de kwaliteitsklasse van de ontvangende bodem aan de AW2000 en aan de bodemfunctie Wonen mogen één of meer stoffen (afhankelijk van aantal gemeten stoffen) licht verhoogd zijn ten opzichte van de maximale waarde van die klasse (het rekenkundig gemiddelde van deze stoffen mag ten hoogste gelijk zijn aan de AW2000 dan wel de maximale waarde van de klasse Wonen plus de AW2000 voor die stof)

2. Toepassen in oppervlaktewater Toetsingscriteria toe te passen baggerspecie • Algemeen: − Klassen A en B toepasbaar − −

Maximale waarde klasse A is afgeleid van herverontreinigingsgraad Rijntakken (P95 HVN Rijntakken) Maximale waarde klasse B: − −

Voor baggerspecie: I-waarde waterbodem Voor grond: per stof de strengste waarde van hetzij de I-waarde waterbodem hetzij de maximale waarde voor de functie Industrie (zie toepassen op landbodem)

•

Voor toetsing aan de maximale waarden worden de gehalten gemeten in het toe te passen materiaal gecorrigeerd naar standaardbodem (bodemtype correctie) conform bijlage G (formules III) van de Regeling Bodemkwaliteit

•

Bij toetsing van het toe te passen materiaal aan de AW2000 mogen 1 of meer stoffen (afhankelijk van aantal gemeten stoffen) licht verhoogd zijn ten opzichte van de AW2000 (het rekenkundig gemiddelde van een stof mag ten hoogste gelijk zijn aan tweemaal de AW2000 voor die stof) HVN Rijntakken Klasse A

Gen.

Klasse B

Grond: < Industrie Bagger < I waterbodem Niet toepasbaar

Vrij toepasbaar Ruimte voor lokale max. waarden

GSB

AW2000

I-waarde waterbodem

Nooit toepasbaar

Saneringscriterium

Toepassingseisen • •

Melding vijf dagen vooraf verplicht via centraal, digitaal meldpunt Bij toepassing wordt getoetst op zowel de kwaliteit van de ontvangende waterbodem als op de kwaliteit van het toe te passen materiaal

•

Bij toetsing van de ontvangende waterbodem aan de AW2000 mogen één of meer stoffen (afhankelijk van aantal gemeten stoffen) licht verhoogd zijn ten opzichte van de AW2000 (het rekenkundig gemiddelde van een stof mag ten hoogste gelijk zijn aan tweemaal de AW2000 voor die stof)

3. Toepassen in een Grootschalige bodemtoepassing Toetsingscriteria toe te passen baggerspecie • Materiaal in de Grootschalige bodemtoepassing moet zowel voldoen aan samenstellings- als aan emissie-eisen •

Samenstellingseisen materiaal in Grootschalige bodemtoepassing: − Voor landbodem (grond): maximaal MW Industrie − In oppervlaktewater (bagger): maximaal I-waarden voor waterbodems −

•

Emissie-eisen materiaal in Grootschalige bodemtoepassing (alleen voor anorganische parameters): − Eerst snelle en eenvoudige toets aan emissietoetsingswaarden − −

• •

Voor toetsing aan de samenstellingseisen worden de gehalten gemeten in het toe te passen materiaal gecorrigeerd naar standaardbodem (bodemtype correctie) conform bijlage G (formules I, landbodem, of III, oppervlaktewater) van de Regeling Bodemkwaliteit

Daarna zonodig kolomproef en toetsing aan emissiewaarden Er gelden geen emissie-eisen bij een Grootschalige bodemtoepassing die onder het waterniveau is gelegen in combinatie met de toepassing baggerspecie uit beheersgebied

(in dat geval gelden alleen de samenstellingseisen) Geen gebiedspecifiek kader mogelijk voor materiaal in Grootschalige bodemtoepassing Leeflaag: bovenste 0,5 meter moet voldoen aan generiek of gebiedspecifieke normstelling voor gebied waar toepassing ligt

Toepassingseisen • • •

Melding vijf dagen vooraf verplicht via centraal, digitaal meldpunt Toepassing moet herkenbaar en beheersbaar zijn Toepassing moet blijvend geregistreerd en beheerd worden, er geldt echter geen

•

verwijderingsplicht Alleen de volgende handelingen (art. 35) mogen als Grootschalige Toepassing worden uitgevoerd: − −

Bouw- en wegconstructies waaronder wegen, spoorwegen, dijken, kades, geluidswallen Afdekken van een saneringslocatie of een stortplaats met het oog op het voorkomen van nadelige gevolgen voor de omgeving

−

Ophogingen in waterbouwkundige constructies en voor het verondiepen en dempen van oppervlaktewater met het oog op de hoogwaterbescherming, de doelstellingen van artikel 14 van de Kaderrichtlijn water, de bevordering van de natuurwaarden en de vlotte en

−

veilige afwikkeling van de scheepvaart Aanvullingen, waaronder mede wordt verstaan de herinrichting en stabilisering van voormalige winplaatsen voor delfstoffen, of met het oog op onderhoud en herstel van de

• •

hierboven beschreven toepassingen Volume minimaal 5.000 m3 Laagdikte toepassing tenminste 2 meter, met uitzondering van goed zichtbare objecten met

• •

aanwijsbare beheerder als wegen en spoorwegen, dan geldt minimaal 0,5 m1 Toepassing afdekken met leeflaag van tenminste 0,5 m1 Geen toets op kwaliteit ontvangende bodem

4. Verspreiding van baggerspecie in oppervlaktewater Toetsingscriteria toe te passen baggerspecie • Generiek kader voor wel of niet verspreidbaar: − Voor zoet oppervlaktewater gelden maximale waarden afgeleid van −

herverontreinigingsniveau in Rijntakken (P95 HVN Rijntakken) Voor zout oppervlaktewater gelden maximale waarden afgeleid van de Zoute Bagger Toets (ZBT)

− •

Waterbeheerder kan verspreidingsvakken aanwijzen waaraan de toepasser zich moet houden (grip houden op morfologische situatie) Bij verspreiding in zoet oppervlaktewater worden voor de toetsing de gehalten gemeten in het

•

toe te passen materiaal gecorrigeerd naar standaardbodem (bodemtype correctie) conform bijlage G (formules III) van de Regeling Bodemkwaliteit Bij verspreiding in zout oppervlaktewater vindt geen bodemtype correctie plaats

•

•

Bij toetsing van het toe te passen materiaal aan de AW2000 mogen één of meer stoffen (afhankelijk van aantal gemeten stoffen) licht verhoogd zijn ten opzichte van de maximale waarde van die klasse (het rekenkundig gemiddelde van een stof mag ten hoogste gelijk zijn aan tweemaal de AW2000 voor die stof) Bij toetsing aan de maximale waarde bij verspreiding in zout oppervlaktewater mogen de gehalten van maximaal twee niet-prioritaire stoffen, per stof ten hoogste 50 % hoger zijn dan de maximale waarde voor die stof Zoet: HVN Rijntakken Zout: ZBT

Gen.

Verspreidbaar in opp.

Niet verspreidbaar Nooit verspreidbaar

Vrij verspreidbaar Ruimte voor lokale max. waarden

GSB

AW2000

I-waarde waterbodem

Toepassingseisen • Melding vijf werkdagen vooraf verplicht via centraal, digitaal meldpunt • Verspreiden in oppervlaktewater betekent het terugbrengen van onderhoudsbagger in het •

dynamische deel van hetzelfde watersysteem Verspreiding is niet toegestaan op uiterwaarden, gorzen, slikken et cetera (relatief kleine hoeveelheden uitgezonderd)

•

Kwaliteit ontvangende waterbodem speelt geen rol

5. Verspreiding van baggerspecie op het aangrenzende perceel Toetsingscriteria toe te passen baggerspecie • Normstelling wel of niet verspreidbaar gebaseerd op ms-PAF (meer stoffen Potentieel Aangetaste Fractie van lagere organismen) •

•

Bij toetsing van het toe te passen materiaal aan de AW2000 mogen 1 of meer stoffen (afhankelijk van aantal gemeten stoffen) licht verhoogd zijn ten opzichte van de maximale waarde van die klasse (het rekenkundig gemiddelde van een stof mag ten hoogste gelijk zijn aan tweemaal de AW2000 voor die stof) Bij verspreiding op aangrenzende percelen worden voor de toetsing de gehalten gemeten in het toe te passen materiaal gecorrigeerd naar standaardbodem (bodemtype correctie) conform bijlage G (formules III) van de Regeling Bodemkwaliteit Ontvangstplicht

Altijd verspreidbaar

Verspreiden op aangrenzend perceel

AW2000

Niet verspreidbaar op aangrenzend perceel

msPAF metalen <50% msPAF organisch <20% Min.olie < 3.000 mg/kg d.s. Cd < 7,5 mg/kg d.s.

Toepassingseisen • Geen meldingsplicht vooraf •

•

Te verspreiden op het gehele aan de watergang grenzende percelen (erven en gronden die door een weg, pad of ander werk of door een te smalle grondstrook om baggerspecie te ontvangen van de watergang worden gescheiden, worden als aan de watergang grenzend aangemerkt) Kwaliteit ontvangende bodem speelt geen rol

Vrijstellingen en uitzonderingen • In de regeling Vaststelling klasse-indeling baggerspecie is op dit moment uitgewerkt hoe onderscheid wordt gemaakt tussen verdachte en onverdachte waterbodems. Bij op de kant zetten van onverdachte bagger hoeft vooraf geen onderzoek naar de kwaliteit uitgevoerd te worden

Toelichting ms-PAF toetsing Voor metalen moet de ms-PAF lager zijn dan 50 % en voor organische stoffen lager dan 20 %. Daarnaast geldt voor minerale olie en voor een aantal metalen een samenstellingeis in plaats van de ms-PAF. In tabel 1 van bijlage B in de Regeling is aangegeven voor welke parameters de ms-PAF toets moet worden uitgevoerd en voor welke stoffen samenstelling eisen gelden. Voor het verspreiden van baggerspecie over aangrenzende percelen gelden de volgende voorwaarden: • •

Voor onderhoudsspecie waarvan de kwaliteit voldoet aan de Maximale Waarden voor verspreiden van baggerspecie over het aangrenzend perceel geldt de ontvangstplicht6 De baggerspecie mag tot aan de perceelgrens worden verspreid

• •

Er hoeft niet te worden getoetst aan de kwaliteit van de ontvangende bodem De verspreiding over aangrenzende percelen hoeft niet te worden gemeld

De spreadsheet geeft de mogelijkheid om per stof de PAF, de ms-PAF-metalen en de ms-PAForganisch te berekenen conform de systematiek van het Besluit bodemkwaliteit. Daarbij dient te worden opgemerkt dat: • •

Gerapporteerde waarden beneden de detectiegrens zijn vermenigvuldigd met een factor 0,7 Niet gemeten stoffen die wel in de ms-PAF zitten worden ingevoerd als: 0,7 keer de bepalingsgrens van de AW2000

Voor de berekening of verspreiden op het aangrenzend perceel is toegestaan, zijn vier normen plus een algemene regel van toepassing: • • •

Norm 1 ms-PAF-organisch <20 % Norm 2 ms-PAF-metalen <50 % Norm 3 Minerale olie <3000 mg/kg d.s. (gestandaardiseerd)

•

Norm 4 Cadmium <7,5 mg/kg d.s. (gestandaardiseerd)

Als algemene regel voor het verspreiden van grond en bagger geldt dat de interventiewaarden voor de landbodem mogen niet worden overschreden.

6

De ontvangstplicht wordt niet geregeld door het Besluit bodemkwaliteit, maar is gebaseerd op de Wet op de waterhuishouding (1901)

Verbeelding

Bestemmingsplan fietspad Steenwijk - Meppel. Toelichting

Recommend Documents