Rouwarbeid: geen koud kunstje

kerk stad in de

verder in dit nummer Mantelprijs

Op 11 november wordt in de Domkerk de stimuleringsprijs De Mantel van Sint Maarten uitgereikt.Tijdens deze bijeenkomst zal drs. Ineke Bakker, oud-secretaris van de Raad van Kerken in Nederland, spreken over het thema:‘Kerk en maatschappelijke betrokkenheid’.

7

Frans Rozemond,

bureausecretaris Diaconaal Missionair Orgaan

Het Diaconaal Missionair Orgaan (DMO) van de PGU heet vanaf 1 januari 2016 Protestantse Diaconie Utrecht. Dat hebben de stedelijke DMO-diakenen afgelopen zomer besloten. “De reden is positief”, verklaart voorzitter Herre Talsma van het DMO.

Kinder-Sint Maartensfeest Inge-Marlies Sanders

Op de kerkenraadsdag van de Protestantse Gemeente Utrecht was ‘leiderschap’ het centrale thema. Er kwamen vragen aan de orde als: vind jij jezelf als ambtdrager een leidinggevende? Is jouw kerkenraad een schakelkast, een levensschool of een oefenplek? Ervaar je jouw kerkenraad als een team? Welk cijfer geef jij jezelf als ambtdrager?

Houd je van gezellig samen knutselen? Van lekker zingen? En ben jij tussen de 4 en 12 jaar oud? Op zondag 8 november is het weer zover: het Sint Maartensfeest in de Domkerk. Sint Maarten is de schutspatroon van Utrecht en van de Domkerk, die ons leerde te delen. Door samen lampionnen te maken, te eten, te drinken en te zingen, willen we Sint Maarten gedenken. Deze middag wordt het verhaal van Sint Maarten verteld en zingen we samen met de kindercantorij de liedjes over Sint Maarten. Daarna gaan we met onze zelfgemaakte lampionnen langs de huizen rond de Dom. Het kinderfeest is een initiatief van Jong in de Dom. Zeker zijn dat je mee kunt doen?

Een ‘nieuwe’ kerk

De Nieuwe Kerk heeft haar liturgisch centrum vernieuwd. De ruimte voorin de kerk is een combinatie geworden van een modern uiterlijk, multifunctioneel gebruik en de oude vertrouwde symboliek. Er is een feestelijke opening tijdens de dienst van 15 november. Hoe ziet het er nu precies uit en welke keuzes zijn er gemaakt?

9 Prinsenhof

De Prinsenhof in Tuindorp is gesloopt.Van 1999 tot 2014 was hier het kerkelijk bureau van de Protestantse Gemeente Utrecht gevestigd. De PGU laat op deze plek een onderkomen voor twee huisartsenpraktijken, een fysiotherapiepraktijk en een apotheek bouwen. Ook dat nieuwe complex krijgt de naam Prinsenhof.

16

23ste jaargang november 2015

Los nummer  2.50

Stedelijke diaconie kiest andere naam

Leiderschap

8

Protestantse Gemeente Utrecht www.pgu.nu

Geef je dan uiterlijk donderdag 5 november op, per e-mail via jongindedom@domkerk. nl. (Kosten € 3,50 per kind. Vermeld bij opgave naam, telefoonnummer, aantal kinderen en leeftijd kinderen).

“Anders dan twintig jaar geleden staat missionair werk nu hoog op de agenda van vele kerken. Het is niet reëel meer om die opdracht alleen op de schouders van diakenen te laten liggen. Bovendien komen er veel diaconale uitdagingen op ons af in deze tijd.” Over het besluit is lang nagedacht, benadrukt Talsma. De naam Diaconaal Missionair Orgaan stamt

uit 1996. In het kader van het Samen op Weg-proces werden toen de missionaire en diaconale organen van hervormden en gereformeerden samengevoegd in het DMO. Talsma: “Het klassieke evangelisatiewerk was op z’n retour en de kerk wist daar nog geen vervolg op. Veel missionair werk, zoals dat van de hervormde Stadszending, had een diaconaal gezicht. Daarom wende de naam DMO heel snel, ook voor diakenen zelf.

Die waren zich altijd al bewust van het missionaire effect van hun werk. Als je vanuit de kerk kwetsbare mensen helpt zonder bijbedoelingen, dan wordt dat opgemerkt. Vaak ontstaat er een mooi gesprek over, soms niet. Dat is nu nog zo. Maar anders dan nu lagen missionair en diaconaal toen vrijwel altijd dicht bij elkaar.” Zie verder pagina 7: De PGU herkent de urgentie

Rouwarbeid: geen koud kunstje Jasja Nottelman Hoe beeld, muziek en taal kunnen helpen bij het rouwen om een geliefde. Daar gaat het over op 3 november in de Janskerk. De inloop voor het bezinningsprogramma van die avond begint om 19.30, start van de avond is om 19.45 uur. Theologe en kunstenares Sylvia Grevel verloor in 2013 bijna gelijktijdig haar moeder en haar vrouw, de fotografe Ellen-A-Tjak. Zij verrichtte rouwarbeid door haar verdriet en verlies om te zetten in beeld en taal. Op 3 november is er een bezinningsprogramma rond deze tentoonstelling, met een introductie van Sylvia Grevel. Daarnaast is er een theatrale collage rond rouw en rituelen, door Inez van der Spek en een muzikaal intermezzo van pianiste Riëtte Olthof. Zij is studente aan het conservatorium. Toegang tot deze bezinningsavond in de Janskerk is vrij. Opgave: graag, maar niet verplicht via [email protected] of via info@ ipsu.nl.

* Dit schilderij van Sylvia Grevel is getiteld: ‘The Way of the Cross I’, gemaakt in 2015 met gemengde techniek op linnen; formaat 60 x 80 centimeter.

Allerzielen-anthem op laatste zondag kerkelijk jaar Jaap Boeschoten Op de laatste zondag van het kerkelijk jaar, 22 november, zingt de Schola Davidica in de Janskerk ‘The souls of the righteous’ van Geraint Lewis. Deze choral evensong begint om 17.00 uur. De maand november is de maand waarin traditioneel de overledenen worden herdacht. In de Rooms-Katholieke Kerk op 2 november (Allerzielen) en in de protestantse traditie op de laatste zondag van het kerkelijk jaar, in 2015 op 25 november. Een van de mogelijke lezingen voor deze herdenking komt uit Wijsheid van Salomo, hoofd-

stuk 3: ‘De zielen van de rechtvaardigen zijn in Gods hand en geen pijn zal hen kunnen deren’. Troostrijke woorden voor mensen die een dierbare hebben verloren en woorden die vele malen op muziek zijn gezet zoals bijvoorbeeld in ‘Justorum animae’ van Charles Stanford, maar ook recent getoonzet door de uit Wales afkomstige componist Geraint Lewis (1958) in ‘The souls of the righteous’. Zie verder pagina 8: “De zielen van de rechtvaardigen zijn in Gods hand” * Welsh cross, een veelgebruikt symbool bij het herdenken van overleden geliefden.

2

kerk

NOVEMBER 2015

Van het goede genieten Prediker 3:

MEDITATIEF MOMENT

Alles wat God schiep heeft hij kundig ontworpen ook het mensenhart, maar al is het wereldwijs Gods werk doorgrondt het nimmer. Ik besefte dat ik dit moet waarderen en goed moet leven. Want eten en drinken, van wat goed is genieten, is een gave van God.

sterven, daarvoor zijn ze in het Hospice gekomen; dat weten we allemaal.

Nine Meynen November: wat gaat de tijd snel, een jaar alweer bijna voorbij. Een maand van herdenken: alle heiligen en alle zielen die ons zijn voorgegaan; mensen uit eigen kring: we noemen hun namen nog eens hardop, steken een kaars aan, opnieuw verdrietig, vragend misschien: Waarom? Dat jonge leven voorbij, die geliefde verloren, oude vrienden kwijtgeraakt. Hoe nu verder? We kunnen dat niet beïnvloeden, maar dit kunnen we wel: genieten van al het goede in ons leven, samen met anderen in aandacht en waardering, in breken en delen. Er zijn veel kleine gemeenschappen die het niet opgeven. Die de woorden blijven leven, op eigen wijze, vandaag weer anders dan gister.

Sippy Klercq Israël wordt jaarlijks door honderdduizenden (gelovige) toeristen bezocht. Zij worden ook wel ‘heilige landlopers’ genoemd. Wat zoeken ze toch in dit land? Een stukje heiligheid, iets dat uitstijgt boven het gewone? Wil men lopen in de voetsporen van Jezus of zoekt men inspiratie in bekende Bijbelse plaatsen?

* Alles wat God schiep, heeft hij kundig ontworpen… (foto Nine Meynen). Ervaring Zoals die keer, het staat me nog helder voor de geest, het was zo’n mooie ervaring: We stonden naar de grote tuin te kijken voor het raam van de keuken in de oude pastorie; het was vroeg in de morgen, het begon net licht te worden; we waren met ons vieren, twee van de nachtdienst en twee die net binnen kwamen, om de gasten van het Hospice welkom te heten in

een nieuwe dag. We zagen in de tuin de bomen, kaal en anders dan deze zomer; toen zaten de gasten graag buiten in de zon, en spraken over koetjes en kalfjes en soms over ernstiger dingen; die gasten zijn nu allemaal gestorven, verdwenen in de grond, net zoals de peren en de bladeren van de bomen. Nieuwe gasten zijn voor hen in de plaats gekomen. Ze zullen enkele dagen, weken of maanden bij ons zijn; ook zij zullen hier

Aandacht De vrijwilligers zorgen ervoor dat ze alles krijgen wat nodig is; dat is niet zoveel; een slokje water, een beschuitje als ontbijt, schone lakens, een medicijn dat de pijn verlicht. En aandacht natuurlijk, een luisterend oor, een warme of juist een koele hand. We laten hun merken dat ze welkom zijn, ze mogen zich verzoenen met het voorbije leven: er is nog tijd, misschien is dit juist de geschikte tijd. Dan kunnen ze gaan in vrede, naar een onbekende toekomst. “Wat kun je nu veel meer zien dan in de zomer”, zei een van ons: “de stammen en de blote takken, en daarboven een groot stuk blauwe lucht.” “En weet je”, zei een ander, “de nieuwe knoppen zijn er al, misschien kun je ze niet zien, maar je mag erop vertrouwen, dat ze over een poosje weer gaan uitbotten.’ ” Laten we dit waarderen, en op een goede, positieve manier leven. Zoals de Prediker schreef: van het goede genieten is een gave van God.

Heilig(e) landlopers

Allerzielen Toen voorgoed verdween jij toen – je laatste adem kwam toch nog onverwachts maar als ik aan je denk ben jij er weer weet ik alles weer van jou hoe je daar zat in die stoel werkend aan je volgende plan hoe je keek je ogen spelden altijd hun eigen taal hoe je sprak helaas je stem raakt wat vervaagd Als ik aan je denk is mijn vierkante meter weer helemaal vol van jou een klein stil plekje heb ik hierin uitgespaard - voor het kaarsje dat ik nu hier aansteek voor jou vol dankbaarheid voor jou – Oeke Kruythof

Gedenken
 Op deze dag gedenk ik allen die ik in mijn hart heb gesloten 
 de vele herinneringen zijn als een album diep in mijn ziel verborgen

 ik zie mooi gekleurde bloemperken langs de vele zerken 
 stilte alom 
 hier spreekt het verleden
 mensen staan bij een graf 
 heel even zijn ze bij een dierbare 

 de herinneringen komen de beelden van toen zijn er weer ik gedenk je
 met al de vezels van mijn bestaan   hier ben ik bij jou

 Eddy Lie

Herfst

De Israëlische situatie is bepaald niet heilig te noemen. En de ‘heilige plaatsen’ zijn dat door de commercie evenmin. De plek waar Jozua de zon en de maan gebood stil te staan of de plek waar de ark op de ossenkar stond, passeer je nu per auto. Hoe beleef je dit land: als toerist of als pelgrim? Kijkend naar de historie of ook kijkend naar het huidige Israël in al zijn schakeringen?

Het violet uit mijn jeugd strekt zich uit, paarser, stralender dan mijn herinnering. Donker groene vliegendennen omlijsten mijn geluk. Ik mis mijn hond, ik mis mijn man van toen. Maar geniet als vroeger zonder spijt. Fredy Schild

‘Heilig’ - ‘kadosj’ in het Hebreeuws - betekent in de Bijbelse zin van het woord: afgezonderd zijn, apart gesteld voor de dienst aan God. Het vaatwerk voor de tempel was geheiligd voor de dienst in de tempel. Het volk Israël is een heilig volk, apart gezet voor de dienst aan God (niet béter dan een ander volk). Wij spreken van geheiligde tijd (sjabbat), plaats en ruimte.

der heiligen’ heeft gestaan, mag een orthodoxe Jood niet komen. Alleen de hogepriester zou daar mogen komen.

Jeruzalem Voor veel Joden is er een oplopende gradatie van heiligheid: buiten de grenzen van het land Israël is het minst heilig, daarna buiten Jeruzalem. De hoofdstad Jeruzalem is heilig en de Tempelberg is het meest heilig. Op deze plek, waar het ‘heilige

Christenen bezoeken de plaatsen waar Jezus is geweest en wonderen heeft gedaan. De omgeving waar zich iets heeft voorgedaan geeft de band met het verleden weer. De protestanten voelen zich meestal aangesproken in de graftuin, de katholieken ervaren meer in de Heilig Grafkerk.

Eeuwig

* Heilige landlopers.... (foto werkgroep Kerk en Israël Utrecht). Het landschap van Israël inspireert en geeft religieuze ervaringen. Na een bezoek aan Israël lees je de bijbel anders, een bezoek kan verrijkend zijn voor je geloof. Aliya Israël is een land waar veel heilig én onheilig is. Waar haat én liefde is, oorlog én vrede, waar onrecht én gerechtigheid gedaan wordt. Joden gaan nog steeds op ‘aliya’ naar Israël. Ze zoeken veiligheid

of willen als Jood leven tussen Joden. Hier zijn overal synagogen te vinden en koosjer voedsel, en de godsdienst is ondanks de secularisering, niet dood. Zijn Israël en Jeruzalem heilig? Iedereen ziet dat anders. Eén ding is zeker, het is een land waarin grote en belangrijke dingen zijn gebeurd. Dat merk je en dat laat je niet onberoerd! Auteur is lid van de provinciale werkgroep Kerk en Israël Utrecht.

Stilte is aan komen lopen zet zich op de zondagse stoel in de hoek vogelrumoer is op kousenvoeten weggeslopen tijd wacht op invullen bomen hullen zich al in witte kou een kleine sneeuwvlok kijkt naar binnen blijft verkleumd zitten op het raam zo transparant, zo eeuwig achter tranend glas verberg ik mijn naam Cobie Ruijgrok

in de stad Vespers in Zuidoost Op zondag 1 november is er om 17.00 uur in de Nicolaïkerk een vesper. Ds Harry Zeldenrust is de voorganger, Berry van Berkum de organist en de Vespercantorij staat onder leiding van Ko Zwanenburg. De Vespercantorij zingt Psalm 15 op chant van Christiaan Winter. Deze psalm begint met: “Ene, wie zal te gast zijn in uw tent, wie wonen op de bergtop van uw heiligdom?” (vertaling Oussoren). Verder klinken ‘God be in my head’ van John Rutter, Jubilate Deo en Magnificat van László Halmos. László Halmos (1909-1997) was componist, dirigent en een van de belangrijkste kerkmusici van Hongarije. Hij was werkzaam in de kathedraal van Győr en heeft een groot oeuvre nagelaten. De lezing is: Lucas 14: 15-24, een gelijkenis over onwillige gasten. Op zondag 15 november is er een vesper in de Marcuskerk. Voorganger is ds Johan Plante en Bram van Oort bespeelt het orgel. Het thema van de vesper is: Zoeken wat is kwijtgeraakt. In het psalmengebed wordt psalm 107 gelezen en gezongen. De lezing is Lucas 15: 1-10. Tijdens de vesper klinkt het ‘Concerto per la Chiesa’ van G.Ph. Telemann (1681-1767), voor orgel bewerkt door J.G. Walther (1684-1748). Het werk bestaat uit vier delen: Fuga - Vivace - Andante - Allegro. Zowel de componist als de arrangeur zijn welbekend, ze waren tijdgenoten en beiden bevriend met Bach. Telemann heeft een groot aantal composities geschreven, zoals concerti, cantates, oratoria, opera’s en instrumentale werken. De vesper begint om 17.00 uur. Op zondag 29 november is er een vesper bij het begin van Advent in de Marcuskerk. De voorganger is ds Harry Zeldenrust en medewerking wordt verleend door de Marcuscantorij onder leiding van Karel Demoet. Thema van de vesper is: Gods Zoon wordt mens. In het psalmengebed wordt psalm 89 gelezen en gezongen; de lezing is Filippenzen 2: 1-11. Tijdens deze vesper klinkt onder andere het Magnificat uit The Short Service van Thomas Tallis (1505-1585). De vesper begint om 17.00 uur.

NOVEMBER 2015

Gedenken in de Domkerk genoemd van diegenen uit de gemeente die het afgelopen jaar overleden zijn. Voor elke naam wordt een kaars ontstoken. Daarna is er voor ieder gelegenheid om een kaars te ontsteken voor een overleden dierbare.

Bram Schriever Zondag 1 november worden tijdens de dienst van Schrift en Tafel de heiligen herdacht die ons zijn voorgegaan, en worden de namen

Voorgangers in de dienst zijn ds Netty de Jong-Dorland, Domcantorij onder leiding van Remco de Graas. Organist is Jan Hage. Voor hen die minder hebben met onze christelijke traditie en/of rituelen, maar die wel een geliefde overledene willen gedenken, biedt de Domkerk een programma aan op zondagmiddag tussen 14.00 en 16.00 uur. Er worden teksten gelezen door Ellen Dupuis, er klinkt pianomuziek - gespeeld door Tiny van Eeuwijk

Domkerklezing over bouwsculpturen Vrijdagmiddag 13 november om 16.00 uur vindt de jaarlijkse Domkerklezing plaats. Domkerklezing is de nieuwe naam voor de jaarlijkse donateursbijeenkomst van de Vrienden van de Domkerk. Alle betrokkenen bij de Domkerk zijn van harte welkom. Ook dit jaar is er weer een gevarieerd programma.

de grauwe muren, belangstelling voor de half uitgewischte lijnen en ornamenten. Maar kent men het bouwwerk, dat men liefheeft en bewondert?” Tegenwoordig weten we uiteraard meer van de Dom dan toen, maar de genoemde ornamenten zijn nog steeds grotendeels onbekend. Onterecht, zo bleek tijdens recent onderzoek dat in opdracht van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed werd uitgevoerd.

In 1904 schrijft Samuel Muller: “Ieder Utrechtenaar is gehecht aan zijnen Dom, aan het reusachtige monument, dat Utrechts kroon is. Ieder heeft eerbied voor

Elizabeth den Hartog Over de uitkomsten van het onderzoek gaat het boek ‘De bouwsculptuur van de Utrechtse Dom’. De auteur van het boek, Elizabeth

Bram Schriever

- en daarnaast zijn er momenten van stilte. Wie wil kan een kaars aansteken in de kerk. Ook bestaat er de gelegenheid een naam aan te dragen die in de kerk genoemd zal worden. De Allerheiligenvesper is op zondagavond 1 november om 19.00 uur in de Gedachteniskapel. Ook de Zaterdagmiddagmuziek staat in het teken van gedenken. Op 31 oktober om 15.30 klinkt Requiem van Jean Richafort (1487-1547), uitgevoerd door het solistenensemble Cantores Martini onder leiding van Remco de Graas. Vergeet niet hoe wij heten: naar U zijn wij genoemd. Zoudt Gij ons niet meer weten dan waren wij gedoemd te sterven aan Uw leven;

Maar zo Gij ons gedenkt is er een eeuwig even, een ogenblijk gegeven, een paasdag die ons wenkt. Zij raken niet vergeten die over zijn gegaan tot U, want in Uw heden bewaart Gij hun bestaan. Hun namen zijn verzekerd in Uw gedachtenis, Gij zult ze blijven spreken tot die DAG aan zal breken waarop het wachten is. Vergeet niet hoe wij heten, wij heten naar Uw naam. uit duizenden gebeden stelt zich Uw eenvoud saam. Want zo zijt Gij gebroken, gelijk het ene licht, van naam tot naam gesproken, van dag tot dag ontloken, zo zien wij Uw gezicht. Tekst:Willem Barnard.

den Hartog, universitair docent in Leiden, kunsthistorica, en expert op het gebied van middeleeuwse architectuur en sculptuur verzorgt de inleiding. Het eerste exemplaar van het boek zal overhandigd worden aan wethouder Kees Geldof, die onder andere Erfgoed en Monumenten in zijn portefeuille heeft. Muziek Natuurlijk is er tijdens de bijeenkomst ook mooie oude muziek te beluisteren van Helma Hartman en haar ensemble, is het boek ‘Bouwsculpturen van de Utrechtse Dom’ te koop en wordt na afloop het glas geheven tijdens een informele ontmoeting. De organisatoren van de Domkerklezing hopen op 13 november alle vrienden, betrokkenen

* Elizabeth den Hartog, schrijfster van het boek ‘Bouwsculpturen van de Utrechtse Dom’en spreker van de middag. en geïnteresseerden te verwelkomen. Vrienden, ouders, broers of zussen mogen gerust mee komen naar de Domkerk.

De binnenkant van armoede overleg met organisaties en bewoners in de stad. Ik vind het wel bijzonder, dat de gemeente tijd genomen heeft om zoveel mogelijk bewoners en organisaties te raadplegen. Utrecht kent al een Armoedecoalitie, met een stuurgroep van directieleden van organisaties als de Tussenvoorziening, Woningbouwverenigingen, Emmaus; een platform met mensen uit de praktijk en vertegenwoordigers van belangenorganisaties en een casuïstiekoverleg van hulpverleners. Maar in de voorbereiding van het armoedebeleid voor de komende jaren werd nog breder uitgenodigd. Misschien was u zelf ook bij een overleg over de armoedeaanpak.

Concert met Nederlandse koorwerken Op vrijdagavond 6 november voert het Residentie Kamerkoor in de Pieterskerk een programma uit met werken van Nederlandse componisten. Er klinken geliefde composities uit heden en verleden, die tonen waarin een klein land groot kan zijn. Het programma getiteld ‘Hollands glorie’ bevat onder meer enkele psalmbewerkingen van Jan Pieterszoon Sweelinck, maar tevens het zelden uitgevoerde werk van dichter, schilder, essayist en componist Rudolf Escher: ‘Le vrai visage de la paix’. Ryanne Hofman omspeelt de koorwerken met improvisaties op klarinet. Het concert op vrijdag 6 november staat onder leiding van dirigent Jos Vermuent en begint om 20.15 uur. Toegangskaarten zijn te bestellen via www.bachensembles.nl of via www.pieterskerkconcerten.nl.

3

Erna Treurniet buurtpastor

In onze stad is aandacht voor armoede. 7 oktober was er een debat in Overvecht. 17 oktober was het Wereldarmoededag. En ook de week daaraan voorafgaand werd er op verschillende plekken in de stad aandacht voor armoede gevraagd. Mogelijk is het u niet ontgaan. Ook de gemeenteraad buigt zich deze maand over het armoedebeleid van de stad Utrecht voor de komende jaren. Er zullen beslissingen genomen worden, na enkele ronden van

Met grote belangstelling volg ik de ontwikkelingen. Ik vind het niet eenvoudig om de gevolgen van de maatregelen te overzien. Wat het beleid zal betekenen voor de arme inwoners van Utrecht. Er zijn mensen in de Armoedecoalitie die dat beter kunnen. Van hen leer ik wel dat twee tientjes in de maand meer of minder veel uitmaakt. Én het valt me op dat mensen die arm zijn niet alleen denken in termen van geld. Twee reacties zijn me bij gebleven. Op de vraag: Wat moet er anders?, werd als eerste opgemerkt: “De manier waarop je behandeld wordt.” En bij de eerste bespreking van de

nieuwe nota vroeg iemand aan de schrijvers: “Wat doet het meeste zeer?” Een vraag en een opmerking van mensen die weten hoe het is om arm te zijn. Reacties van binnenuit. Een goede hulpverlener, ambtenaar, vrijwilliger, maatje is iemand die beseft: het kan mij ook overkomen. Of iemand die zich voorstelt: wat als het mij zou overkomen. Maar de beste hulpverlener, ambtenaar, vrijwilliger of maatje is iemand die van binnenuit weet hoe het is. Dat weten we van allerlei lotgenoten organisaties op het gebied ziekte, rouw, leven met een beperking of met een verslaving. Het belang van ervaringskennis en deskundigheid gebaseerd op ervaring. In de hulpverlening aan mensen met een verslaving of psychische ziekte werken zowel mensen die er voor geleerd hebben als mensen die ervaringsdeskundig zijn. In België wordt ook op het gebied van hulpverlening bij armoede gewerkt met ervaringsdeskundigen. Zowel in maatschappelijk werk en schuldhulpverlening als bij de sociale dienst werken beroepskundigen en ervaringsdeskundigen zij aan zij. Mensen die opgegroeid zijn in armoede kunnen daar een opleiding volgen. Een pittige opleiding waarin stevig gereflecteerd wordt op het ei-

UIT OVERVECHT gen leven, op de buitenkant en de binnenkant van armoede. Wat het met je deed en nog altijd doet. Zodat de ervaringskennis kan groeien tot ervaringsdeskundigheid om anderen, wier leven toch ook weer anders was, te kunnen helpen. De professionele hulpverlener moet ook leren samen te werken met een ervaringskundige. Want niet alleen de ervaring verschilt, ook de opleiding, dus de taal en het aanzien. In ons land worden stappen gezet om mensen met ervaringskennis op te leiden tot ervaringsdeskundige in armoede en sociale uitsluiting én beroepskundigen en ervaringsdeskundigen te leren samenwerken op een gelijkwaardige basis. In de armoedenota van de gemeente wordt het belang van ervaringsdeskundigheid onderstreept. Ik hoop dat Utrecht ervaringsdeskundigen daadwerkelijk in dienst zal gaan nemen en opleidingsplaatsen zal financieren. Ook de kerk zou een duit in het zakje kunnen doen. voor meer informatie: www.de-link.net

4

kerk

NOVEMBER 2015

Burgemeester en opperrabbijn spreken bij vijfde openbare Chanoekaviering in Utrecht Jaap de Wit De stichting Vrienden van de Joodse Gemeenschap van Utrecht houdt zondag 6 december voor de vijfde keer een openbare viering van Chanoeka, het Joodse feest van het licht. De bijeenkomst vindt weer plaats op het plein achter het oude stadhuis, in de Korte Minrebroederstraat en begint om 17.00 uur. Utrechts burgemeester Jan van Zanen en opperrabbijn Binyomin Jacobs zullen een korte toespraak houden. Op het podium staat weer een grote achtarmige Chanoekakandelaar. Op een bepaald moment zal daarvan het eerste licht worden ontstoken, omdat de viering in Utrecht aan de vooravond van de eerste dag van het acht dagen durende feest valt. De viering begint om 17.00 uur en duurt een klein uur. Joodse hapjes Er zijn diverse traditionele Joodse hapjes te koop. Alle inwoners van Utrecht en omstreken zijn van harte welkom, aangezien aldus de Utrechtse rabbijn Aryeh Heintz, die de bijeenkomst zal openen - de Chanoekalichten een symbool vormen van religieuze vrijheid voor alle volkeren. Achtergrond van het Chanoekafeest is de bevrijding van Jeruzalem van jarenlange Syrische overheersing en de herinwijding van de Tempel door de Makkabeeën in het jaar 164 voor onze jaartelling. Niet alleen de overwinning van een klein Joods leger op een overmachtige vijand was in die tijd een wonder. Ook het feit dat slechts een enkel kannetje olie (normaal gesproken genoeg om een kandelaar een dag te laten branden) het nu acht dagen uithield, werd algemeen als een wonder beschouwd. Huiselijk Chanoeka is vooral een huiselijk feest, met zang bij het aansteken van de kaarsen, en met spelletjes

en toneelstukjes over de Makkabeeën. In elk Joods gezin wordt tijdens het acht dagen durende feest elke dag op de achtarmige Chanoekakandelaar een lichtje aangestoken. Op de vooravond van de eerste dag begint men overal ter wereld met het eerste lichtje en elke volgende avond komt er een lichtje bij. Sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw is er tijdens het Chanoekafeest in steeds meer plaatsen van de wereld een openbare viering, vaak in aanwezigheid van vertegenwoordigers van de plaatselijke of nationale overheid. Jaarlijks zijn presidenten, premiers en burgemeesters daarbij betrokken en steken zij een van de acht Chanoekalichten aan. In Nederland gebeurt dit al ruim twintig jaar in o.a. Amsterdam, Haarlem, Den Haag, Amersfoort, Arnhem, Groningen en Maastricht. Meer weten? Kijk op de website www.chanoeka.info.

Voedselinzameling in Domkerk

* Chanoekaviering in Utrecht vorig jaar (foto John Haakmat).

In de reeks Zaterdagmiddagmuziek in de Domkerk staat het volgende op het programma voor de komende periode. Zaterdag 31 oktober het Requiem van Jean Richafort (1487-1547), uit te voeren door het solistenensemble Cantores Martini onder leiding van Remco de Graas. Op 7 november klinkt Sint Maartensmuziek uit heden en verleden in de Domkerk. Onder andere de voor-première van de Sint Maartensopera 2016. De tekst van deze Concertante is geschreven door Ruben van Gogh, de muziek door Carlijn Metselaar. Koor, solisten en instrumentalisten van de Domcantorij onder leiding van Remco de Graas voeren dit muziekstuk uit. Op zaterdag 14 november staat de integrale uitvoering van de cyclus ‘Les Corps Glorieux’ van Olivier Messiaen (1908-1992) op de rol. Domorganist Jan Hage neemt de hoofdrol op zich bij deze vertolking van het in 1939 gecomponeerde stuk. Geistliche Konzerte van Hugo Distler (1908-1942) staan op het programma van de Zaterdagmiddagmuziek in de Domkerk op 21 november. Thema van dit concert is: Singbewegung. Uitvoerenden zijn Tanja Oblaski, sopraan en Jan Hage, orgel. Op 28 november is het zelfde thema als een week eerder, Singbewegung, het Leitmotiv voor het concert in de Domkerk. Motetten voor de adventstijd van de componisten Ernst Pepping (1901-1981), Hugo Distler (1908-1942), Heinz Werner Zimmermann (geboren 1930) en Willem Mudde (1909-1984) worden ten gehore gebracht door het koor van de Domcantorij onder leiding van. Remco de Graas. Alle concerten op zaterdagmiddag beginnen om haf vier en zijn in principe gratis toegankelijk. De organisatie verwacht omwille van de kostendekking een vrijwillige bijdrage in de collecte van minimaal vijf euro.

* Burgemeester Jan van Zanen.

* Opperrabbijn Binyomin Jacobs.

Bram Schriever Ook dit jaar steunt het Citypastoraat Domkerk de VoedselbankPLUS Utrecht. Iedereen kan hierin helpen door op zondag 8 november producten mee te nemen naar de kerk. Op het onderstaande boodschappenlijstje staat te lezen welke producten nodig zijn. Inleveren kan voor of na de kerkdienst van zondagochtend. De kerk is ook zondagmiddag open van 12.00 tot 17.00 uur. Met deze voedselinzameling vraagt de diaconie aandacht voor armoede in onze stad. Hieronder een overzicht van in te leveren producten: Boodschappenlijstje - groente in pot of blik - rijst, pasta of pureepoeder - saus voor pasta of rijst - kaas in plastic voorverpakt (liefst niet te grote stukken ) - houdbare vleesproducten in blik - houdbare visproducten in blik - houdbare melk en melkproducten - koffie en thee - houdbaar broodbeleg bijv. jam, chocopasta of hagelslag - knäckebröd, crackers, ontbijtkoek - pannenkoekmeel, - noten, chips - vruchtensap, frisdrank, vruchtenlimonadesiroop

* Voedselpakket.

Muziek zaterdag in de Domkerk

LET OP: Geen vleeswaren, worsten of ander bederfelijk voedsel. Let u alstublieft ook op de houdbaarheidsdatum.

Filmavond in de Huiskamer Elke twee maanden is in de Huiskamer van de Schildersbuurt (Hobbemastraat 41) een filmavond. Steeds worden films getoond die te denken geven en aanleiding tot een nagesprek. Op vrijdag 13 november draait de film ‘Everybody’s fine’. In deze film uit 2009 spelen onder anderen Robert De Niro, Drew Barrymore en Kate Beckinsale. Kersverse weduwnaar Frank besluit zijn vier kinderen een verrassingsbezoek te brengen. Geen enkele zoon of dochter is echter zoals hij zich had voorgesteld. Hoe gaat hij daarmee om? De filmavond in de Huiskamer op 13 november begint om 19.30 uur. Toegang is gratis, consumpties tegen vergoeding. Na afloop wordt onder het genot van een drankje over de film nagepraat. Iedereen is welkom. Graag even vooraf aanmelden bij [email protected], 06-18419992 of diana.rusch@ versatel.nl.

in de stad Bachcantate in Geertekerk Op zondag 1 november worden in de Geertekerk om 19.30 uur twee cantates uitgevoerd: Nun danket alle Gott (BWV 192) en de solistencantate Was soll ich aus dir machen, Ephraim? (BWV 89). De solisten zijn: Maria Valdmaa (sopraan), Kaspar Kröner (altus), Joep van Geffen (bas). Koor en orkest staan onder leiding van Gerrit Maas. De inleiding wordt verzorgd door Emanuel Overbeeke. De toegang is gratis, na afloop is er een collecte. Lees meer over meedoen of bijwonen op de website www. bachcantates-utrecht.nl. 

Dubbel koorconcert in regio Utrecht In de HH Michaël en Laurenskerk aan de Kerklaan in De Bilt treden op 7 november twee koren samen op: het Utrechts Byzantijns Koor (UBK) en het Dzvinochok Jongenskoor uit Kiev. Dat concert begint die zaterdagavond om 20.00 uur. De zondag daarna is dit dubbele kooroptreden te beluisteren in de H. Michaëlkerk van Schalkwijk; dat concert begint om 15.30 uur. Dzvinochok is een klassiek geschoold jongenskoor uit Kiev dat in 1967 werd opgericht met als doel de oude zangtradities van de landscultuur te bewaren. De mannen van het UBK vertolken de mystiek en spiritualiteit van de SlavischByzantijnse ritus. Informatie over prijs en voorverkoop voor beide concerten kan via de mail: secretariaat@ katholiekekerkdebilt.nl en info@utrechtsbyzantijnskoor. nl. Er is tevens verkoop voor het begin van elk concert bij de kerkingang.

* Het Utrechts Byzantijns Koor.

Herdenking  Kristallnacht Op 8 november om 19.00 uur wordt in de lutherse kerk aan de Hamburgerstraat in de binnenstad een sobere herdenking gehouden van de Kristallnacht (‘Nacht van het gebroken glas’). Deze door de nazi’s in de nacht van 9 op 10 november 1938 georkestreerde woedeuitbarsting tegen Joden trok een spoor van haat en vernieling door alle Duitse steden en dorpen. De Kristallnacht kostte ruim vierhonderd mensen het leven en er werden duizenden synagogen, huizen, scholen en begraafplaatsen vernield. De werkgroep Kerk & Israël tekent jaarlijks voor de herdenking van deze pogrom. Deze werkgroep belegt tevens de leerhuisavond over ‘feesten in huis en sjoel’ op 16 november in de Majellakerk aan de Thomas à Kempisweg. Het begint om 20.00 uur.

NOVEMBER 2015

5

Introductieconcert vierde cd Psalm Project in Nieuwe Kerk Coen Visser Op vrijdag 20 november is er een psalmenconcert in de Nieuwe Kerk, als vierde van vijf optredens in een tournee. In november verschijnt namelijk het Nederlandstalige album ‘Witter dan Sneeuw’. Het vierde album van The Psalm Project bevat twaalf nieuwe bewerkingen van bekende en minder bekende psalmen, een cover van het Taizé lied ‘Bless the Lord, My Soul’ en eigen composities.

Het album wordt geïntroduceerd met een reeks concerten door heel Nederland: op 12-11 in Bennekom, 13-11 in Gorinchem, 14-11 in Gouda, 20-11 in Utrecht en 21-11 in Drachten. Speciaal voor deze optredens komen twee gasten uit Canada en de Verenigde Staten mee: Sandra McCracken (USA) en Jeremy Zeyl. Zowel Sandra als Jeremy hebben een bijzondere band met de psalmen. Laatstgenoemde is behalve singer-songwriter ook aanbiddingsleider met Nederlandse wortels in zijn familie. Hij is er bij in Bennekom, Gorkum en Gouda,

Sandra komt naar Utrecht en is bij het slotconcert in Drachten. Het optreden in Utrecht op 20 november in de Nieuwe Kerk aan de Bollenhofsestraat begint om 20.00 uur. De Nederlandse formatie The Psalm Project is opgericht “om de psalmen ook muzikaal aantrekkelijk te maken in de 21 ste eeuw en nieuwe generaties bekend te maken met de rijke inhoud ervan”. Initiator was Eelco Vos. The Psalm Project bestaat verder uit Luca Genta (onlangs genomineerd voor een Emmy Award voor zijn muziek bij de tv-

* Tournee wegens vierde cd The Psalm Project: ook in Utrecht, in de Nieuwe Kerk op 20 november. special ‘De Zandtovenaar En De Oorlog’), Suzanne van der Velde, Wilkin de Vlieger en Miranda de Vlieger-Companjen, Ariën Vink, Jay-P Beijersbergen, Arend Jansen en Magdalena Karas.

Lezen - kijken – leren: de geboorte van Johannes en Jezus Bram Schriever In de adventstijd staan de aankondigingen van de geboorte van Johannes en Jezus centraal in de preek op zondag. De aankondiging aan Zacharias, de aankondiging aan Maria, de ontmoeting tussen Maria en Elisabeth, het Magnificat (de lofzang van Maria), de geboorte van Johannes, de lofzang van Zacharias, en de geboorte van Jezus zijn bekende verhalen. Wat betekenen deze bijzondere verhalen, en wat betekenen ze voor ons geloof? Op vier middagen lezen en becommentariëren we ze, en kijken hoe poëten en schilders de verhalen hebben verbeeld en vertolkt. Voor wie geïnteresseerd is in Bijbelverhalen, hun verbeelding en vertolking. De bijeenkomsten zijn op dinsdag 24 november, 1, 8, 15 december van 16.00 tot 17.30 uur in het DomCafé. Info en opgave: ds Netty de Jong-Dorland, telefoon: 2400 660, e-mail: [email protected].

* Bekende Bijbelverhalen.

Immanuel: God met ons Marieke Sillevis Smitt Afgelopen zondag was ik te gast bij de Iraanse gemeente in Utrecht, die op zondagmiddag samenkomt in ‘de Rank’ op Kanaleneiland. Er zijn veel christenen onder de ongedocumenteerde vluchtelingen, ook veel afkomstig uit Iran en ik ben uitgenodigd een dienst bij te wonen. Dat doe ik graag. Een van de gemeenteleden zit naast me en vertaalt simultaan uit het Farsi naar het Nederlands, zodat ik het goed kan volgen. Er wordt de goede boodschap van liefde inplaats van haat, waarheid in plaats van leugen, bidden voor je vijanden inplaats van wraak gepredikt. Er wordt gezongen en hartstochtelijk gebeden, ook voor de vluchtelingen natuurlijk. Na de dienst komt er meteen een man naar me toe. Hoewel hij eruit ziet alsof hij al nachtenlang slecht slaapt, kijkt hij me stralend aan. Ik kan hem niet gelijk plaatsen, hoewel ik weet dat ik hem ken. “Yes, I am of the camp!”, zegt hij.The camp? O, hij

bedoelt de Beatrixhal, de Jaarbeurs, besef ik en ik zie voor mijn geestesoog de enorme hal, waarvan de vloer is bedekt met landbouwplastic en waar vijfhonderd mannen op stapelbedden in nette rijen de nachten doorbrengen. En opeens weet ik weer wie hij is: Immanuel. De week ervoor liep hij naast me, toen ik hem en anderen begeleidde naar de inloop van de Wijkplaats voor deze vluchtelingen, op woensdagmorgen. Samen met Jaspert Slob had ik hen opgehaald bij de Beatrixhal en nu liepen we langs de Croeselaan en de Kanaalstraat naar de Wijkplaats. Ik wijs naar de nieuwe moskee, maar hij vertelt christen te zijn. Een christen uit Afghanistan. Ik vertel ook christen te zijn en als we langs de Antoniuskerk lopen vraagt hij: “Is this your church?” Nee, zeg ik, ik ben protestant. Zijn gezicht licht een beetje op: hij blijkt ook protestant te zijn. Zijn naam: Immanuel. Ik ben verbaasd, ik heb nooit geweten dat er protestante christenen zijn in Afghanistan. Zo leer ik elke dag wel

wat bij! Ik vertel hem van Huis van Vrede, een protestante gemeente op Kanaleneiland waar ook in het Farsi de dienst wordt gevierd. Bij de inloop maakt hij ook kennis met een van de vrijwilligers, onder wie de zoon van de pastor van de Iraanse kerk. En zo heeft hij de weg gevonden. Ik ben blij voor hem. In die gigantische hal met vijfhonderd man kun je zo gemakkelijk verloren raken, je verloren voelen. Daar ben je dan, helemaal alleen, temidden van zoveel anderen die trachten te overleven, je familie is ver weg. De Wijkplaats is nu een warme plek voor hem, hij vindt er belangstelling, gezelschap, hartelijkheid en zelfs de weg naar een gemeente die zijn taal spreekt en hem kan voeden met wat hij misschien nog het meeste nodig heeft: de boodschap die zijn naam is. God met ons.Wat er ook gebeurt, God is met jou, met mij. En omdat we dat mogen geloven, kunnen we het vertrouwen opbrengen solidair te willen zijn met elkaar. En die wil om te zetten in daden. Zoals werkelijk bemoedigend veel

VAN ONDEREN

gebeurt in Utrecht. Immanuel: moge Uw liefde voor, achter ons, en overal om ons heen zijn. Amen.

6

kerk

NOVEMBER 2015

Volgen, wie durft? Op reis en in de film! Steven Slappendel In november zijn er twee activiteiten in het kader van het jaarthema ‘Volgen, wie durft?’ van de wijkgemeente Nicolaïkerk. Op woensdag 4 november om 20.00 uur is in de Tuinzaal van het Centraal Museum de eerste informatieavond over de gemeentereis 2016 naar Holy Island en Durham. Op 17 november is er een filmavond. Van 6 tot en met 14 augustus 2016 bezoeken we twee idyllische plaatsen in noordoost Engeland, waarvandaan het christendom zich in Europa verspreidde. In de BBC-documentaire ‘How the Celts saved Britain - part 2’ zien we hoe rond het jaar 650 Ierse missionarissen een kerk stichtten in het noorden van Engeland. Daarnaast wordt een korte toelichting gegeven op het programma van de gemeentereis die in het teken staat van ‘Holy men, holy places and holy books’. Poolse film De eerste filmavond is op dinsdag 17 november om 19.45 uur in de Tuinzaal. De film ‘Ida’ van Pawel Pawlikowski uit 2013 wordt vertoond. Polen, begin van de jaren zestig. De jonge, devote novice Anna staat op het punt haar geloften

af te leggen bij het nonnenklooster waar ze ooit als wees werd opgenomen. Voor het zover is stuurt moeder-overste haar langs bij haar enige familielid, een tante die nooit naar haar heeft omgekeken en de brieven van het klooster op een na onbeantwoord liet. “Je blijft zo lang als nodig is”, gebiedt moederoverste Anna. Tante Wanda Gruz, een snoeiharde communistische rechter die priesters ter dood heeft veroordeeld, vertelt haar direct dat ze niet Anna heet maar Ida. En dat ze niet rooms-katholiek is maar Joods. Het meisje zegt prompt dat ze het graf van haar ouders wil bezoeken. “Ze hebben geen graf”, antwoordt haar tante. “Geen enkele Jood heeft een graf. Niemand weet waar hun lichamen zijn.” “Ik vraag wel wat rond”, zegt Ida. “En wat als je ontdekt dat God niet bestaat?”, houdt Wanda haar voor. De volgende ochtend beginnen de tegenpolen aan een ontluisterende reis. Onderweg leren de wereldse, cynische, kettingrokende en flink drinkende Wanda en de naïeve, bedeesde Ida niet alleen het ongemakkelijke, onverwerkte verleden van haar vaderland kennen, maar vooral ook elkaar en zichzelf. En niet te vergeten de roep van de herinnering aan hun verdwenen familie. Dit alles maakt Ida tot een ontroerend pleidooi voor het leven, hoe gruwelijk dat soms ook is.

In het kader van ‘Oude muziek in de Klaas’ biedt de Stichting NicolaiConcerten op zaterdag 28 november om 20.15 uur in de Nicolaïkerk een concert onder de titel ‘Bach voor en Bach na’. Het einde van het kerkelijke jaar en het opnieuw beginnen met de Advent en Kerst klinkt

door in het programma met de bijzondere combinatie van twee vocale- en een orgelversie van ‘Nun komm der Heiden Heiland’ (BWV 61 en 62) van Johann Sebastian Bach. Verder worden uitgevoerd van Bach en zijn familie ‘Unser Leben ist ein Schatten’, ‘Unsere Trübsal’, ‘Wachet auf, ruft uns die Stimme’ en ‘Lobet den Herrn’. Het orgel klinkt solo in Preludium en Fuga

Het Monteverdi Kamerkoor Utrecht onder leiding van Wilko Brouwers brengt samen met organist Piet van der Steen op 7 november een hommage aan de elf jaar geleden overleden Nederlandse componist Joep Straesser. Uit eerbetoon zingt het koor twee werken die Joep Straesser aan het ensemble heeft opgedragen: Quattro Canzoni voor sopraan, gemengd koor, fluit, trombone en harp en: ‘O somma Luce’ voor koor en orgel. Het programma wordt geopend en afgesloten met twee grote orgelwerken, onder andere Permanent Wave, dat Straesser schreef als een hommage aan Max Reger. Daarnaast wordt Straessers ‘Duo piccolo voor harp en fluit’ ten gehore gebracht. Het concert op zaterdag 7 november in de Nicolaïkerk begint om 20.15 uur. Voor reserveringen en meer informatie: www.monteverdikamerkoor.nl.

Multiple Voice brengt muziek van Duruflé en Poulenc Vocaal Ensemble Multiple Voice brengt in de serie ‘Pieterskerkconcerten’ op vrijdag * Ida, hoofdpersoon in de gelijknamige film die op dinsdagavond 17 november wordt vertoond. We beginnen de filmavond met een kort gezamenlijk avondgebed in de kruiskapel van de Nicolaïkerk.Van harte welkom!!

Meer informatie staat op de website en in de kerk ligt het programmaboekje van de beraadsgroep Vorming en Toerusting.

‘Bach voor en Bach na’, een opmaat voor Advent

Steven Slappendel

Hommage aan Joep Straesser

* Ars Musica treedt op in de Klaaskerk. in h moll en in het orgelwerk Nun komm der Heiden Heiland, beide van Johann Sebastian Bach. Ars Musica Het Kamerkoor en orkest Ars Musica onder leiding van Patrick van der Linden, Berry van Berkum en Ko Zwanenburg, orgel, zijn de uitvoerenden. Het ensemble kent een flexibele bezetting, die het mogelijk maakt muziek

uit verschillende stijlperioden te presenteren. Ars Musica streeft naar een zo hoog mogelijk uitvoeringsniveau waarbij de nadruk ligt bij de muzikale rijkdom van Johann Sebastian Bach en het klankkleurenpalet van de negentiende en twintigste eeuw. Meer informatie over het programma volgt in het decembernummer. Welkom in de Klaas bij deze opmaat voor Advent!

13 november een programma rondom het populaire Requiem van Maurice Duruflé. Dit werk, geschreven als een grootse orgelsymfonie, combineert de uitbundigheid van de Franse romantiek met het ingetogen gregoriaans: motetten van de componist Francis Poulenc. Jan Hage, organist van de Domkerk, zal aansluitend op deze motetten improviseren op de daarin gebruikte thema’s. Dat Duruflé gecharmeerd was van het gregoriaans blijkt ook uit zijn Quatre Motets op gregoriaanse thema’s. Bij Francis Poulenc is gekozen voor een kleine dwarsdoorsnede uit zijn sacrale koormuziek: enkele van de schitterende Passie-motetten, zijn Litanies à la Vierge Noire voor vrouwenkoor en orgel en de Petites prières de Saint Francois d’Assise voor mannenkoor. Het Vocaal Ensemble Multiple Voice staat onder leiding van Paul de Kok, de solopartijen van de zangstukken worden verzorgd door bariton Evert Jan Nagtegaal. Het concert in de Pieterskerk op 13 november begint om 20.15 uur. Voorverkoop en meer informatie staat op de website www.multiplevoice.nl.

Vrijwilligers gezocht Het Smulhuis en de Sleep Inn (maaltijdvoorziening en nachtopvang voor daklozen) zoeken VRIJWILLIGERS om de daklozen een maaltijd en een bed te kunnen bieden! Kijk op www.tussenvoorziening.nl of mail: [email protected]

in de stad

NOVEMBER 2015

Bram Schriever

Sint Maarten in nieuw jasje Met de introductie van de vernieuwde website www. sintmaartenutrecht.nl en een nieuw logo gaat de Sint Maartensviering 2015 in Utrecht van start. De site geeft naast informatie over de historische figuur van Sint Maarten, ook een beeld van zijn verbinding met de stad Utrecht. In het nieuwe logo draagt Sint Maarten een kenmerkende driehoekige rode mantel. Het feest van Sint Maarten, schutspatroon van Utrecht, houdt inmiddels veel meer in dan snoep ophalen en langs de deuren gaan met een lampion. Het Sint Maartensberaad Utrecht zet zich in voor een brede culturele viering. Van 7 tot en met 11 november vinden vele activiteiten plaats in de binnenstad en in de wijken. Het volledige activiteitenprogramma staat op de website sintmaartenutrecht.nl.

Kwaliteit van leven in laatste levensfase In de Geertekerk is op vrijdagmiddag 6 november een symposium over de kwaliteit van leven van ouderen die op intensieve zorg zijn aangewezen. Met speciale aandacht voor de rol van hun naasten, voor wie de kwetsbaarheid van de ander soms moeilijk te verdragen is. De toegenomen afhankelijkheid en kwetsbaarheid en grote zorgbehoefte hebben impact op de oudere zelf, maar ook op zijn of haar naasten. De kwetsbare situatie van de oudere kan een confrontatie zijn met de eigen levensvragen en levensperspectieven. Ondertussen doet de omgang met een vader of moeder in de laatste levensfase een beroep op andere, soms nieuwe, vaardigheden. Verbale communicatie wordt bijvoorbeeld minder goed mogelijk (door bijv. gehoorproblemen of dementie) en minder belangrijk, terwijl andere vormen van communicatie - aanraken, stil bij iemand zitten - er meer toe gaan doen. Soms komen oude rekeningen boven, zaken die men nog had willen bespreken en waarvoor het (bijna) te laat lijkt te zijn geworden om dat nog te kunnen doen. Het symposium, met bijdragen van Gerbert van Loenen (journalist), Annemarieke van der Woude (geestelijk verzorger en onderzoeker), Mariette Hamaker (huisarts) en Johan Goud (remonstrants theoloog) duurt van 13.00 tot 16.30 uur. Meer informatie staat op www.arminiusinstituut.nl. Opgeven voor deelname – kosten vijftien euro - kan via het mailadres: [email protected].

Op woensdagmiddag 11 november wordt in de Domkerk de stimuleringsprijs De Mantel van Sint Maarten uitgereikt. Tijdens deze bijeenkomst zal drs. Ineke Bakker, directeur van de Stichting voor Stad en Kerk (STEK) in Den Haag en oud-secretaris van de Raad van Kerken in Nederland, spreken over het thema: ‘Kerk en maatschappelijke betrokkenheid’. Belangstellenden zijn hartelijk welkom. De Mantel van Sint Maarten is een aanmoedigingsprijs van het Citypastoraat Domkerk en het Diaconaal Missionair Orgaan van de Protestantse Gemeente Utrecht, dat het diaconale werk namens de tien wijkgemeenten uitvoert. De prijs is bestemd voor opvallende projecten in de stad die solidariteit in praktijk brengen. De winnaar ontvangt een geld-

(vervolg van voorpagina) Inmiddels zijn we twintig jaar verder. Volgens Talsma is in Utrecht de laatste jaren de indruk ontstaan dat het DMO alle missionaire ideeën in de PGU moet oppakken en uitvoeren. “Maar dat is nooit de bedoeling geweest. De landelijke kerk zette missionair in op niet-diaconale doelgroepen, zoals jeugd, studenten, twintigers, dertigers, jonge gezinnen en dergelijke. De PGU herkent de urgentie. Wijkgemeenten doen van alles om buitenstaanders te betrekken bij geloof- en zingevingsvragen in kerkdiensten, spiritualiteit, bijbelstudies, alphacursusen, debatten, pioniersplekken en dergelijke. Prachtig, maar als DMO hebben we gezegd: dit is iets van de hele PGU, maar zeker niet exclusief van de stedelijke diaconie.” Diakenen staan in deze tijd voor grote uitdagingen, vindt Talsma. “Denk aan persoonlijke hulpvra-

Ineke Bakker spreker bij aanbieding Mantel van Sint Maarten bedrag van duizend euro en een oorkonde. Door middel van deze prijs vraagt de kerk aandacht voor allerlei prachtige initiatieven die ieder op hun eigen wijze steun geven aan mensen in onze stad die in de knel zijn gekomen. De prijs wordt ieder jaar uitgereikt in de Domkerk op of rond Sint Maarten. Dit jaar is de uitreiking op woensdag 11 november 2015 in de Domkerk. Voordracht Tijdens de bijeenkomst mogen drie door de jury genomineerde projecten (nog niet bekend) zichzelf presenteren en wordt de prijs

uitgereikt aan het winnende initiatief. Ineke Bakker houdt daarbij een voordracht. Voordat zij directeur werd van de Stichting voor Stad en Kerk in Den Haag, was Bakker tien jaar werkzaam voor Kerk in Actie in Latijns-Amerika, secretaris van de Raad van Kerken in Nederland en directeur van Oikos. De bijeenkomst op 11 november in de Domkerk duurt van 16.30 tot 17.30 uur. Na afloop is er een drankje voor de aanwezigen. * Ineke Bakker.

De PGU herkent de urgentie gen rond schulden, werkloosheid, veranderingen in de zorg, het sluiten van tehuizen, de opbouw van de participatiesamenleving en nu de begeleiding van vluchtelingen. Er verandert voor kwetsbare mensen veel door nieuwe regels voor zorgvoorzieningen, subsidies, herkeuringen en dergelijke.”

samenwerking met de wijkdiaconieën. Natuurlijk blijven we in de contacten met mensen èn hulporganisaties die ook een missionaire rol vervullen. In gesprekken zullen we nooit geheimzinnig doen over ons geloof. Maar het missionaire staat in diaconaal werk nooit voorop”, aldus Talsma.

overleg met niet-kerkelijke partners wordt de term ‘missionair’ vaak begrepen als ‘evangelisatie’. De angst voor zieltjes-winnen zit nog diep. Wij willen voorkomen dat de naam van het DMO de samenwerking en fondsenwerving voor diaconale projecten in de weg zal staan.

Duurzaam diaconaat “Onze diaconale werkers in buurten en inloophuizen worden betaald uit rente op vermogen van de stedelijke diaconie. Het rendement was niet best de laatste jaren. Het DMO heeft zich daarom afgevraagd: hoe willen we met dat vermogen omgaan? Gaan we interen of willen we in 2030 ook nog diaconaal werk in onze stad kunnen financieren? Dat laatste is besloten. Met het oog daarop hebben we een visieplan ‘Duurzaam diaconaat’ vastgesteld (zie www.pgu.nu > Diaconie), en momenteel kijken we wat dit praktisch gaat betekenen voor de organisatie van het werk en de

Geldschieters “Bij deze veranderingen hoort ook dat we ons werk in projecten vertalen, waarvoor we medefinanciering zoeken bij externe geldverstrekkers, zoals fondsen en stichtingen. Dat doen we nu soms al: het kinderproject De Wijk in (in Lombok) is mede mogelijk dankzij forse bijdragen van de diaconale stichting ‘Rotterdam’ en het SKAN-fonds. Zij bevestigen daarmee dat zo’n project belangrijk voor de buurt is. In de toekomst zullen we meer subsidiegevers kunnen interesseren voor ons werk. Ook hier ligt een reden voor onze naamsverandering. Wat blijkt namelijk? In het

College van diakenen In goed overleg met de Algemene Kerkenraad is daarom besloten dat de officiële naam per 1 januari 2016 luidt: College van Diakenen van de Protestantse Gemeente Utrecht. In publicaties zullen we vaak simpelweg Protestantse Diaconie Utrecht heten. Door het missionair werk haar zelfstandige plek terug te geven, maakt de PGU dezelfde keus als grote stadskerken in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, waar diaconaat en missionair werk altijd zelfstandige werkvelden zijn gebleven.”

Een kaarsje branden

Christiane Karrer

Luthers Geluid, november

Nu ik deze column schrijf, ben ik op reis in mijn geboortestreek. Ik bezocht vandaag een van de vele kleine katholieke kerkjes. Zoals in al deze kerkjes waren er waxinelichtjes om te branden. Ik kocht er deze keer drie en ontstak ze. Met mijn gedachten was ik bij mijn meest dierbaren. Ook in onze lutherse kerk staat een tafel met waxinelichtjes.Voor de kerkdienst lopen mensen ernaar toe, steken er één aan, staan even stil met hun gedachten en gebed. Tijdens iedere dienst brandt een meer van lichtjes. Velen, juist ook niet-christenen, vertel-

7

len mij dat zij net als ik tijdens de vakantie vaker een lichtje aansteken in één van de katholieke kapellen. Een kaarsje branden, waarom doen zij dat, waarom doe ik dat? Het voegt toch niets toe aan een gebed? Het doet toch een wens niet eerder uitkomen? Toen ik mijn waxinelichtjes ontstak, was ik met al mijn aandacht bij mijn dierbaren. Met het gebaar focuste ik mijn gedachten, zag hen en mij met onze liefde en met onze moeilijke verstrikkingen. In het alledaagse leven is deze zo belangrijke aandacht vaak de prooi van drukte en afleiding. Ook op reis verlaat ik na korte tijd het kerkje weer, zie nieuwe dingen, ontmoet andere mensen. Het lichtje blijft branden. Het laat als het ware daar in de kerk mijn gedachten, mijn gebed aanwezig blijven, terwijl ik al weer verder loop. Tijdens de kerkdienst zijn met de kaarsjes al de gebeden en wensen aanwezig, verbonden met ons zingen,

luisteren, vieren. Opgenomen in onze gemeenschap. Wellicht zouden de kaarsjes een voorbeeld voor mij kunnen zijn? Mij herinneren dat mijn aandacht en mijn liefde voor wie en wat ertoe doet blijft branden. Mij herinneren dat ik ze niet laat doven door de alledaagse gebeurtenissen en angsten. Als symbool verwijzen de kaarsjes naar een overstijgende werkelijkheid. Zij belichamen als het ware wensen, verdriet, liefde… die vóór God benoemd worden. Een symbool kent steeds meerdere facetten, als deel van de aardse lichamelijke werkelijkheid sluit het aan bij de ervaringen die mensen meebrengen. Daarom raken symbolen verschillende mensen op verschillende manier. Het licht van een kaars, de warme, kleurrijke, levendige vlam kan ook symbool staan voor de aanwezigheid van God. Op veel momenten in meditatie en liturgie beleven we dat. De paaskaars die

Vragen over dit besluit? Mail naar: [email protected].

LUTHERS GELUID brandt naast onze altaartafel, een kaars die ontstoken wordt aan het begin van een gesprekskring. Het boeit mij hoe in het eenvoudige gebaar van een waxinelichtje ontsteken verschillende symboolfacetten samenkomen en oplichten. De aanwezigheid van God die mijn gedachten terugbrengt naar wat echt ertoe doet, die mij troost en mij een spiegel voorhoudt. Ik zie opnieuw wat ik doe in mijn leven, met mijn medemensen. Ik voel mijn verlangen, mijn compassie. Durf het wellicht te benoemen in een gebed, een voorbede. Tegelijk belichamen de lichtjes als het ware mijn brandend hart, mijn liefde, zorgen, beden, goede wensen. De kern van mijn leven op dit moment. Ik weet me verbonden met anderen wier kaarsen ik zie branden. Ik hoef niet te weten waarvoor de lichtjes precies staan, ons verbindt een brandend hart voor God, die precies daar, in onze aandacht, zorg en liefde in de wereld verschijnt.

8

kerk

NOVEMBER 2015

Kerkenraadsdag over leiderschap met lef Frans Rozemond “Leiding geven aan de gemeente is best een klus”, zei voorzitter René van Bemmel van de Algemene Kerkenraad tijdens de kerkenradendag van de PGU op zaterdag 27 september in de Nieuwe Kerk. Ter illustratie las hij uit Exodus 3 over de roeping van Mozes. “Mozes zag er tegenop, net als wij soms bij alle problemen die op tafel liggen. Daarom deze dag: over leiding geven en leiding ontvangen.” De aanwezigen gingen in gesprek aan de hand van het boekje ‘Leiderschap met lef’, dat alle 36 aanwezige ambtsdragers na afloop mee naar huis kregen. Twee gemeenteleden, Nadine van Hierden (Jacobikerk) en Peet Valstar (EUG Janskerk), tevens gemeenteadviseurs bij de landelijke kerk, leidden het programma. Ze

Positie kiezen in veranderstijlen (foto’s Frans Ritmeester). daagden de aanwezigen uit om in duo-gesprekjes na te denken over vragen als: Vind jij jezelf als ambtdrager een leidinggevende? Is jouw kerkenraad een schakelkast, een levensschool of een oefen-

plek? Ervaar je jouw kerkenraad als een team? Welk cijfer geef jij jezelf als ambtdrager? Welke ervaring was voor jou heel wezenlijk en hoe helpt je dat bij je werk als ambtdrager? Er rolden allerlei tips uit, zoals: Volg je hart, maar hou je hoofd erbij. Maak in elke vergadering tijd voor een gesprek over een bijbelgedeelte. Communiceer met anderen zoals je zelf benaderd zou willen worden. Alle gelovigen zijn ambtsdragers, het helpt om dat te bedenken. Neem de kerkleden mee in een besluitvormingsproces in plaats van achteraf te melden welk besluit er is genomen. Stijlen van veranderen Het middagprogramma ging over stijlen van veranderen. In een periode van krimp moeten de baGespreksleiders Peet Valstar (links) en Nadine van Hierden.

(vervolg van voorpagina) Lewis is ‘The souls of the righteous’ gaan schrijven nadat hem gevraagd was een anthem te componeren voor de Allerzielenviering van 1992. Rond Kerst 1991 is hij er aan begonnen en heeft de eerste opzet getoond aan zijn leermeester en vriend William Mathias. Die vond het mooi en drong er op aan om het werk af te maken, maar Lewis legde het voorlopig aan de kant. Een maand later werd bij Mathias terminale kanker vastgesteld en eind juli 1992 overleed hij. Bij de voorbereiding van een dankdienst voor het leven van William Mathias in St. Paul’s Ca-

kens verzet worden. Het is dan handig om te beseffen dat kerkenraadsleden met totaal verschillende verwachtingen aan zo’n proces deelnemen. De deelnemers konden positie kiezen bij één van de vijf bordjes die in de wijkzaal hingen. Je hebt ‘blauwdruk-denkers’, die de veranderingen gestructureerd en planmatig willen laten verlopen en voortdurend afspraken willen maken. Je hebt mensen die meer politiek zijn ingesteld en graag belangen afwegen, draagvlak zoeken. Anderen zijn vooral geneigd tot veranderen als ze iets leren, want dat helpt ze om een volgende stap te zetten. Weer anderen benadrukken de sociale kant: door pastorale aandacht en veel samenwerking stimuleren zij dat iedereen erbij blijft. En tenslotte zijn er mensen die zich uitgedaagd voelen als alles gaat bewegen. Zij zien kansen in de chaos en vertrouwen op hun intuïtie. Interessant om te kijken waar je zelf staat. Waar je zou willen staan en welke stijl je meer zou willen zien in je kerkenraad? Het gaf hilarische volksverhuizingen te zien. “Je hebt helaas niet altijd alle kleuren beschikbaar”, zei een predikant. Energie Het was geen dag voor grote conclusies. Peet Valstar blikte tevreden terug. “Aan de ‘energie’ in deze groep kon je zien dat men het leuk vond. De PGU heeft een hoogopgeleid kader en dat kon je merken aan de keuzes.” Veel kerkenraadsleden gaven aan de dag gewaardeerd te hebben om de ontmoeting en uitwisseling met mensen uit andere wijken. Dit was inspirerend, zei iemand. “Ik ga hier in mijn kerkenraad verder mee!”

“De zielen van de rechtvaardigen zijn in Gods hand” thedral op 20 november 1992, werd Lewis gevraagd een werk voor die dienst te schrijven. Toen heeft hij zijn zetting van ‘The souls of the righteous’ weer opgepakt en afgemaakt als een eerbetoon aan zijn grote vriend en collega. Het werk begint met een tweestemmige sonore langzaam lopende orgelpartij, die langzaam voller en hoger wordt, tot hij eindigt in een lage bastoon. Dan begint vanuit die complete rust het koor heel zacht te zingen, steeds opnieuw:“De zielen van de rechtvaardigen zijn in Gods hand”,

steeds indringender, steeds luider tot het in een dubbel forte vol overtuiging wordt uitgeroepen. Verstilling Dan volgt even in een heel andere melodie de tekst ‘en de doodspijn zal hen niet raken’, waarna het orgel weer terugkeert naar de grondtoon en het koor heel verstild de woorden zingt:‘In de ogen van de dwazen lijken ze vergaan, maar ze rusten in vrede’ waarna het orgel het werk heel voorzichtig afsluit. Dirigent van de Schola Davidica in november is Daniël Rouwkema (1974). Hij heeft een aantal jaren in Engeland gezongen en werd zelfs koorleider in St. George Belfast en schreef daar veel werken voor de Engelse liturgie. Terug in Nederland bleef hij dat doen, geïnspireerd door mensen als Howells en John Rutter. Zijn muziek is toegankelijk en, hoewel zelf afkomstig uit Drenthe ‘typisch Engels’. Hij heeft wel eens uitge* Schola Davidica zingt ‘The souls of the righteous’ op de laatste zondag van het kerkelijk jaar (foto Hans Nijman).

* Daniël Rouwkema is dirigent van het Utrechtse kerkkoor Schola Davidica. sproken dat hij in het verkeerde land is geboren, zo voelt hij zich verbonden met de Engelse liturgie en muziek. Wees welkom in de Choral Evensong van 22 november om 17.00 uur waarin de rust en vrede wordt bezongen van allen die ons voorgingen. Het koor staat onder leiding van Daniël Rouwkema, het orgel wordt bespeeld door Jan Hage. De deuren gaan open om 16.30 uur. Toegang is gratis, er is een collecte bij de uitgang.

Eet mee! met buurtgenoten Sint Maarten, de schutspatroon van de stad Utrecht, deelde zijn mantel met een bedelaar en staat sindsdien symbool voor samen delen en solidariteit. Rond 11 november, zijn naamdag, wordt in Utrecht het Feest van het delen gevierd. In dat kader organiseert de stichting ‘Eet mee!’ de Eet mee! Sint Maarten Challenge. Dat heeft als doel om in het weekeinde van 7 en 8 november alle ouderen in de gemeente Utrecht die dit leuk vinden met een buurtgenoot aan tafel te laten gaan voor een hapje en een drankje. Alle ouderen die dit leuk vinden een eetafspraak met Sint Maarten. Dat is het doel. Of het nou gaat om een lunch, een kopje koffie of thee met wat lekkers of een diner. Stichting Eet mee! daagt inwoners van de gemeente Utrecht uit om dit samen voor elkaar te krijgen. Met andere woorden: om het sociale netwerk van ouderen in de stad te vergroten. Mensen kunnen een uitnodigingskaart aanvragen bij de stichting en ontvangen deze dan per post. De kaart is bestemd voor de oudere in hun buurt waarmee zij willen tafelen. Onder de mensen die een foto insturen van hun ontmoeting worden attenties verloot. Doe mee met de Eet mee! Sint Maarten Challenge. Voor meer informatie of het aanvragen van de uitnodigingskaart kan contact opgenomen worden met Stichting Eet mee! via telefoonnummer 2213 498 of via de website www.eetmee.nl. Stichting Eet mee! stimuleert ontmoetingen tussen inwoners waar samen eten bij mensen thuis centraal staat. Op www.eetmee.nl is meer informatie te vinden.

Tegoedbon tientje voor allerarmsten Emmaus Domstad heeft aan de deelnemers van de voedselbanken in Overvecht, Lombok en Parkwijk tegoedbonnen gegeven. Deze bonnen met een tegoed van tien euro per gezinslid worden verstrekt in het kader van de nationale armoedeweek en de manifestatie ‘rijk door delen’. Emmaus Domstad is lid van de Armoede alliantie in Utrecht en van daaruit betrokken op de bestrijding van armoede in de stad Utrecht. De stichting heeft vestigingen in Parkwijk, Overvecht en Lombok. Zij maakt deel uit van de internationale Emmaus beweging. Deze beweging die nu bijna zestig jaar in Nederland actief is, is gericht op het bestrijden van armoede en de oorzaken daarvan. Dat doet zij deels door het bieden van onderdak en werk aan daklozen in een woonwerkgemeenschap in Parkwijk. Twee werkprojecten, kringloopwinkels, in Overvecht en Lombok bieden werkervaring en een zinvolle dagbesteding aan mensen die ver van de arbeidsmarkt verwijderd staan. Emmaus Domstad heeft nauwe contacten met verschillende hulporganisaties in Utrecht. In samenwerking met deze organisaties wordt hulp en steun verleend aan mensen die het hoofd niet of nauwelijks meer boven water kunnen houden.

in de stad Leerhuisavonden in Johannescentrum Op twee leerhuisavonden in het Johannescentrum (Overvecht) in november neemt de filosoof Jan Drost zijn toehoorders mee in de denkwereld van Aristoteles en Sartre. Volgens Aristoteles is de natuur doelmatig, alles wat leeft draagt zijn bestemming in zich. En dus ook de mens. We zien zelden alleen maar wat er is, we kijken tegelijk naar wat het nog moet worden - of wat het nog kan worden. In de filosofie van Sartre speelt het begrip ‘keuzevrijheid’ een centrale rol: de mens heeft een volstrekte keuzevrijheid. Ook als je niet kiest, kies je ervoor niet te kiezen. Niets gebeurt zomaar. Jan Drost is schrijver en filosoof, gespecialiseerd in cultuurfilosofie. Hij is onder meer verbonden aan The School of Life Amsterdam en schrijft voor NRC, Volkskrant en Filosofie Magazine. Hij is de auteur van Denken helpt (De Bezige Bij, 2015).

De avonden op 4 en 18 november in het Johannescentrum aan de Moezeldreef beginnen om 20.15 uur precies en eindigen om 22.00 uur. Halverwege de avond is er een pauze. De avonden hebben het karakter van een hoorcollege. De kosten bedragen tien euro per avond. Wie beide avonden komt, betaalt vijftien euro. Het bedrag kan worden overgemaakt op NL51INGB0001763920 ten name van Leerhuis Johannescentrum -- Overvecht te Utrecht. Inlichtingen en opgave bij: Kees Wijnen, St. Eustatiusdreef 308, 3564 GG Utrecht, telefoon 2624 278, e-mail: [email protected].

‘Bekeer je en geloof in het goede nieuws’ Op zaterdag 21 november om 19.30 uur is in de Janskerk een avond waar het werk van Huub Oosterhuis centraal staat. Thema van de avond is: ‘Bekeer je en geloof in het goede nieuws’. Oosterhuis heeft als dichter, theoloog, liturgisch vormgever maar bovenal als zoeker naar het wezenlijke van het geloofsleven een bepalende invloed op gelovend Nederland en daarbuiten. Hij schuwt polemiek en politieke stellingname niet. Hij verkiest eigen verantwoordelijkheid voor zijn geloof in het Goddelijke en verbondenheid met de maatschappelijk zwakkeren boven gemakzuchtige volgzaamheid en afstandelijkheid. Hij daagt je uit jouw partij te kiezen, jouw kleur te bekennen. Jeroen van Veen, pianist en componist, zal de avond muzikaal opluisteren met onder meer werk van Simeon ten Holt. Toegang tot de ‘Oosterhuis-avond’ in de Janskerk is gratis. Reserveren kan via: [email protected].

NOVEMBER 2015

9

LITURGISCH CENTRUM AANGEPAST AAN ‘EISEN DES TIJDS’

Een ‘nieuwe’ Nieuwe Kerk Symboliek Zoveel mogelijk van de symboliek in het ‘oude’ liturgisch centrum heeft in de nieuwe inrichting een plek gekregen, waaronder de symboliek van ‘woord, doop en avondmaal’.

Harmen van Doorn De Nieuwe Kerk heeft haar liturgisch centrum vernieuwd. De ruimte voorin de kerk is een combinatie geworden van een modern uiterlijk, multifunctioneel gebruik en de oude vertrouwde symboliek. Er is een feestelijke opening tijdens de ochtenddienst van 15 november. Hoe ziet het er nu precies uit en welke keuzes zijn er gemaakt? De verbouwing van het liturgisch centrum van de Nieuwe Kerk duurde ongeveer een maand. Een gezamenlijke dienst met de Tuindorpkerk en het jaarlijkse gemeenteweekend in september op de camping De Boomgaard in Bunnik zorgde ervoor dat er drieweken lang flink doorgewerkt kon worden, zonder tussendoor ruimte te maken voor een dienst. Preekstoel Waarom was er een nieuw liturgisch centrum nodig? Kerkrentmeester Maarten de Vries licht het toe: “De preekstoel creëerde afstand tussen de gemeenteleden en de voorganger. De preekstoel werd steeds minder gebruikt. Daarnaast was de indeling van het liturgisch centrum niet flexibel in te delen.” Het grote voordeel van het nieuwe liturgisch centrum is dat er voor elk sacrament (doop, heilig avondmaal) of gebeurtenis (belijdenis) een andere opstelling gekozen kan worden, zodat er voldoende ruimte is voor bijvoorbeeld alle doopouders om voorin de kerk te

* Het nieuwe liturgisch centrum leent zich onder meer uitstekend voor het uitvoeren van muziek. staan. Ook is het nu beter mogelijk om bijvoorbeeld een koor voorin de kerk te laten zingen. Zichtbaarheid Een andere belangrijke reden voor vernieuwing was dat de voorganger en de wekelijkse muziekgroep niet goed te zien waren. “Als iedereen stond, was het vanaf de meeste plaatsen lastig om nog goed te volgen van wat er voorin gebeurde”, vertelt de tevreden kerkrentmeester. De gekartelde achterwand die in de jaren zestig was geplaatst, is verdwenen en nu een wit geheel geworden, waarop meerdere bogen met bovenin een kruis zichtbaar zijn. Architect Steven van Kooten licht het ontwerp toe; “Ik heb gekozen voor de bogen om in de stijl van de kerk te blijven.” Van Kooten verwijst naar de bogen die zichtbaar zijn onder de drie balkons van de kerk. “De bogen komen ook terug in de meubels, die allemaal in dezelfde stijl zijn uitgevoerd. Dit heeft geleid tot meer rust en sereniteit.” Het kruis, symbool voor Jezus die redt, is al jaren een belangrijk symbool in de kerk waar veel waarde aan wordt gehecht. In het nieuwe liturgisch centrum is het kruis in de muur verwerkt. Andere bestemming Voor de meubels die niet meer worden gebruikt, is een andere bestemming gezocht. Een deel van het meubilair is geveild. De Wijkvereni-

Liturgische tafel Een van de verplaatsbare elementen is de liturgische tafel. Carol van Wieren, wijkpredikant van de Nieuwe Kerk legt uit dat de liturgische tafel een functie heeft: “Sinds de jaren 50 wordt de liturgische tafel veelvuldig toegepast in protestantse kerken, vaak in vaste combinatie met preekstoel en doopvont. Hiermee verwijst het naar de verbondenheid van Woord en Sacramenten. Daarmee staat het in een langere Lutherse traditie, die kansel en tafel combineerde.” De tafel staat symbool voor het avondmaal en wordt ook als zodanig gebruikt. “De eerste christengemeentes hielden vaak maaltijd met elkaar en ook Jezus noemt in veel gelijkenissen het beeld van maaltijd houden als symbool van verbondenheid. De tafel verwijst daarmee ook naar de verbondenheid en overvloed die een gemeente met elkaar en anderen mag delen.” Er is daarom gekozen voor een grote tafel. De tafel biedt ruimte voor een geopende kanselbijbel, een doopschaal op een lage standaard en een aantal avondmaalsbekers. Zo zijn Woord en sacramenten zichtbaar en tastbaar aanwezig. Tijdens avondmaalsvieringen krijgt de royale tafel een prominente plek vooraan op het podium. Kaarsenstandaard Op de kaarsenstandaard staat de paaskaars die symbool staat voor het licht van Pasen. De kaarsenstandaard is destijds ontworpen en gemaakt door een gemeentelid. Maarten de Vries, kerkrentmeester: “De standaard ging van de Nieuwe Kerk draagt het grootste deel van de kosten van de verbouwing. Een deel wordt gefinancierd door externe fondsen. Opening Het nieuwe liturgisch centrum

past in de stijl van de kerk en is daarom gebruikt als inspiratie voor de rest van het nieuwe meubilair.” De kaars wordt elke dienst aangestoken en het licht van de kaars wordt ook doorgegeven aan de kaarsen voor de kindernevendienst. Doopvont Het doopvont is een eeuwenoud symbool voor de doop. De Vries: “Waar het vorige doopvont een zware betonnen constructie was en moeilijk verplaatsbaar, is dit nu licht geworden. Het doopvont zal nieuw gevormd worden en qua stijl aansluiten bij de kaarsenstandaard.” Er is een hoge standaard gemaakt voor de doopdiensten en er is een lage standaard voor de liturgische tafel waar de doopschaal op kan liggen tijdens gewone diensten. Er is in de nieuwe vloer overigens ook ruimte gemaakt voor een doopbad. Katheder De katheder wordt de nieuwe plek voor het lezen van de Bijbel en de verkondiging. Op de katheder zal een Bijbel liggen, vertelt De Vries.“Het krijgt een smallere vorm dan de huidige preekstoel, maar zal wel voldoende ‘body’ hebben om zichtbaar te zijn op het podium.” De katheder is verplaatsbaar en daardoor afhankelijk van het type dienst in te zetten. Kruis Het kruis aan de muur als teken van het verlossingswerk van Christus is teruggekomen op de nieuwe achterwand. “Ditmaal is het kruis verdiept en verlicht, waardoor het kruis tijdens de dienst goed zichtbaar is. Bij algemene bijeenkomsten in de Nieuwe Kerk is het mogelijk om het kruis niet te verlichten, waardoor het subtiel aanwezig is.” wordt feestelijk geopend op 15 november tijdens de ochtenddienst, om 10.00 uur. Hierin zal missionair predikant Lydia Kansen voorgaan. Architect Steven van Kooten geeft een korte toelichting op het ontwerp.

“Snoep van geld uit de collectezak” De ouderenwerkers van de protestantse diaconie Arjen de Groot en Irene Stok stonden onlangs op de Cosbobeurs voor ouderen, die deze keer in de Janskerk plaatshad. Ze hadden een collectezak neergelegd. Er kwamen daarbij verhalen los over “pepermuntjes en knopen in de zak doen” en “het geld houden om snoep van te kopen.” Nadat Arjen en Irene een pepermuntje op de zak hadden gelegd, reageerden nog meer mensen daarop en vertelden nog meer verhalen. Een vrouw vertelde dat als er een nieuwe diaken was die met een hengel collecteerde, ze er stenen in deden zodat die arme man (vrouwen waren er blijkbaar niet) niet wist hoe hij die hengel in balans moest houden. Daarnaast reageerden mensen op de kaarten die de ouderenwerkers in hun stand hadden liggen. Zo ontstonden mooie en serieuze gesprekken. De aanwezigheid van de Protestantse Gemeente Utrecht op de ouderenbeurs is zodoende positief ontvangen.  

10

kerk

NOVEMBER 2015

Joodser dan dit krijgt u het niet Piet Warners Een Joodse kennis zei laatst tegen me: Joden kopen geen huis, want ze weten nooit of ze wel kunnen blijven. De geschiedenis wijst wel uit dat die uitspraak (al wordt die niet alom waargemaakt) geen onzin is. Ik moest aan die uitspraak denken bij het lezen van het laatste boek van Tamarah Benima: Joodser dan dit krijgt u het niet. De titel van het eerste hoofdstuk: Volk – op weg naar huis. Dat begint al bij Abram. Op weg. En als je vraagt: is de staat Israël niet dat huis? Dan luidt het antwoord: “Israël is een tehuis dat zich in de hachelijke positie bevindt een thuis te moeten zijn zonder te weten of het een thuis kan blijven” (pagina’s 34,35). Ik geef dit als voorbeeld hoe het boek zich met wezenlijke zaken bezighoudt. Het boek is ontstaan uit een reeks van tien hoorcolleges in de Rode Hoed over de Joodse beschaving.

Een vorm van levenskunst door alle hoogten en vooral ook door grote diepten heen. Het boek gaat over hoe het joodse leven wordt geleefd, of kan worden geleefd (pagina 7). Jodendom is veel meer dan godsdienst alleen. Tamarah Benima is (liberaal) rabbijn sinds 2008, daarvoor journaliste en zeven jaar hoofdredacteur van het Nieuw Israëlitisch Weekblad. Ze weet waar ze het over heeft. Naast de Joodse bekende inspiratiebronnen (Oude Testament, of beter TeNaCH, Talmoed, Midrasj enzovoort) wordt ze ook geïnspireerd door het Soefisme en andere Oosterse stromingen. Ze maakt daar geen geheim van. Vooral in het laatste (het tiende) hoofdstuk kun je daar de sporen van terugvinden; ‘God - een soort nul’; laat u door deze titel niet afschrikken, ze wil de lezer aan het denken zetten en houden. Hailacha De manier waarop Benima duidelijk maakt hoe de halacha – het juridische systeem van hoe te leven – tot stand is gekomen en gehanteerd wordt is humoristisch. “Om een idee te geven van

‘Ik bewaar je’

dat onderzoek naar wat de Grote Opdrachtgever wil, heb ik voor de gelegenheid een voorschrift verzonnen: ‘Bak een chocoladetaart die door iedereen kan worden gegeten.’” Als je die opdracht wilt uitvoeren komt de ene vraag na de andere: wat is een chocoladetaart,? Wat zijn de bestanddelen? Hoe hoog moet hij zijn? Dat begint op pagina 38 en gaat door tot op pagina 43, waar het eindigt met de titel van het boek. Voor mij heeft ze het iets te lang doorgevoerd, maar dat doet er niet toe. Veel zaken passeren de revue. De ‘geweldsteksten’ (pagina 71vv), ze gaat er diep op in en toch staat ze er ontspannen en relativerend tegenover. De liberale vorm van Joods geloof is bepaald geen geloof in de Schrift van ‘kaft tot kaft.’ Ik heb trouwens ook bij orthodoxe Joden gemerkt dat dat nogal genuanceerd kan liggen. Joods Humanisme, de Sjabbat, de spijswetten,seks, al dat soort zaken passeert de revue. Verankerd Veel indruk op mij maakten de hoofdstukken 8: ‘Vrijheid – een herstelmechanisme en 9: Soci-

In het artikel van Jaap de Wit over het Joods monument in oktobernummer lees ik over Pieter de Hondt, de beroemde Utrechtse beeldhouwer die onder meer al de beeldjes (consoles) onder vele lantaarnpalen in onze stad heeft gemaakt. Ik vraag me af of dit klopt. In het boekje ‘De lantaarn spreekt’ kom

Naar aanleiding van: Tamarah Benima: ‘Joodser dan dit krijgt u het niet. De Levenskunst van de Joodse Beschaving’. ISBN 9789035143463. Uitgeverij Prometheus | Bert Bakker Amsterdam 2015; prijs € 19,95.

BOEKEN

‘Ik doop je’ De Protestantse Kerk maakte een boekje over dopen, bedoeld voor wie meer wil weten van dit ritueel, of voor wie een kind of zichzelf wil laten dopen. Het boekje legt op een eenvoudige manier de betekenis van dopen uit en het belang ervan te midden van een gemeenschap van mensen. In de meeste protestantse gemeenten word je als kind gedoopt. Maar we kennen ook de praktijk van de volwassendoop: mensen worden gedoopt als ze er zelf voor kunnen kiezen.

Het is een traditie van onze kerk om op de laatste zondag van het kerkelijk jaar, ook wel eeuwigheidszondag genoemd, alle mensen te gedenken die in het afgelopen jaar gestorven zijn. De Protestantse Kerk maakte speciaal met het oog op deze gedachtenisdienst het boekje ‘Ik bewaar je – gedachten en woorden bij rouw en verdriet’. In het boekje

ale modellen – een verankerd bestaan’. Ze maken me eerlijk gezegd wat jaloers (terwijl het volgens Paulus andersom zou moeten zijn, maar de kerk heeft daar de geschiedenis door helaas weinig reden toe gegeven.) Ik ga er niet uit citeren of proberen het samen te vatten. Ik kan alleen maar aanraden om het zelf te lezen en te overdenken. Benima schrijft duidelijk, maar toch soms moeilijk te volgen (zelf houdt ze ook wel van paradoxen zo te merken), prikkelend, soms zo dat je de wenkbrauwen fronst, ja dat je je zelfs kan ergeren (dat betekent dat je geraakt wordt) en dat juist maakt het boek zo leesbaar en spannend; het laat je niet los. Zo verging het althans mij.

Sommige protestantse gemeenten bieden beide mogelijkheden aan: je kunt je kind laten dopen of zegenen. Het boekje gaat in kort bestek in op alles wat bij dopen komt kijken, op kinderdoop naast volwassendoop, op de doopvoorbereiding, en geeft een overzicht van materialen voor geloofsopvoeding van kinderen en voor het geloofsgesprek. De prijs van de boekjes is € 4,95 per stuk. Te bestellen via www. protestantsekerk.nl/webwinkel of (030) 880 13 37.

Onderstaand kyrië-gebed sprak ds Dirk Neven uit op de startzondag van het nieuwe seizoen in de Nicolaïkerk. De Utrechtse wijkpredikant trof de Engelstalige versie van het gebed met hoge actualiteitswaarde aan in een kerk in Aleppo, en hij heeft het vertaald voor gebruik in de dienst.   Schepper God, die ons beademt met uw eigen leven, Gij hebt ons het geschenk van het leven gegeven. Gij hebt ons geplaatst op deze aarde: met zijn harde gesteenten en vloeiende wateren, zijn bloemen en vruchten en al zijn levende wezens vol gratie en schoonheid. Gij hebt ons gegeven de zorg voor de aarde. Vandaag roept U tot ons: ‘Mens, waar ben je, wat heb je gedaan?’ En daarom bidden wij, uit naam van uw hele Schepping: Heer, ontferm U! Wij verbergen ons beschaamd, want wij zijn naakt, wij schenden de aarde en plunderen haar, wij weigeren de opbrengst uit de aarde te delen, wij zoeken in ons bezit te krijgen wat niet van ons is, maar van U. Vergeef ons, Schepper God, en verzoen ons weer met Uw schepping. En daarom bidden wij, uit naam van die hele Schepping: Heer, ontferm U! O God van Liefde, Gij hebt ons gegeven het geschenk van volkeren, van verschillende culturen, rassen en huidskleur om lief te hebben, zorg voor te dragen en ons leven mee te delen. Vandaag roept U tot ons: ‘Waar is je broeder, waar is je zuster?’ En daarom bidden wij, uit naam van die hele Schepping: Heer, ontferm U!

is aandacht voor omgaan met verlies en de mogelijke rol van de kerk. Met passende teksten, gebeden en afbeeldingen, en verwijzingen naar literatuur en websites over rouwverwerking. Zeer geschikt om tijdens de laatste zondag van het kerkelijk jaar mee te geven aan de nabestaanden die speciaal voor de kerkdienst worden uitgenodigd.

Wij verbergen ons, beschaamd en bevreesd. Armoede, honger, haat en oorlog heersen op aarde; vluchtelingen, verdrukten en zij die geen stem hebben, schreeuwen het uit tot U.

Pieter de Hondt ik zestien namen van kunstenaars tegen. De naam Pieter de Hondt tref ik daaronder niet aan. Kennelijk heeft Jaap de Wit zich vergist want wat in genoemd boekje van de Vereniging Oud-Utrecht staat, klopt. Als gids bij Kerkenkijken in de Klaaskerk heb ik al heel wat bezoekers meegetroond naar de in hout gebeeldhouwde

Gebed om ontferming

bijbelse afbeeldingen uit 1953 van Kees Groeneveld op de deur onder het hoofdorgel. Deze man heeft ook het eerste exemplaar gemaakt van alle, naar ik meen 330, consoles. Uiteindelijk staan er 35 op zijn naam. Ezra Oudenaarden [email protected]

LEZERS SCHRIJVEN Naschrift Jaap de Wit: Dan heb ik het fout, mijn excuses. Een doorgaans zeer betrouwbare bron vertelde me dat de consoles door Pieter de Hondt gemaakt zijn, maar Ezra Oudenaarden weet het blijkbaar precies.

Vergeef ons, God van liefde, en verzoen ons weer met U en met elkaar. Leer ons, O Schepper, God van liefde, dat de aarde en al haar volheid van U is, de wereld en die daarop wonen. Roep ons weer op om de gave van het leven te behoeden. En daarom bidden wij, uit naam van die hele Schepping: Heer, ontferm U!

in de stad Utrecht lezing over stamceltherapie De eerstvolgende Utrecht Lezing is op woensdagmiddag 25 november om 14.00 uur in Parc Transwijk. Gastspreker is dr. Steven Chamuleau, cardioloog in het Universitair Medisch Centrum in Utrecht. Chamuleau (1969) is medisch specialist op het terrein van hartziekten. Zijn lezing gaat over stamcelonderzoek. Hart- en vaatziekten zijn in Nederland de belangrijkste oorzaak voor sterfte. Gelukkig zijn er in de afgelopen decennia vooral door medicijnen en dotteren enorme verbeteringen in de zorg gerealiseerd voor deze patiënten. Daardoor is de sterfte belangrijk afgenomen. De keerzijde is wel dat er steeds meer mensen rondlopen met vergevorderd hartfalen ondanks dat zij de maximale therapie krijgen.Voor deze grote groep patiënten wordt gezocht naar nieuwe behandelmethoden. Tegenwoordig wordt veel onderzoek gedaan naar de rol die stamcellen daarin kunnen spelen. De vraag is nu: in hoeverre kunnen stamcellen gebruikt worden om nieuwe hartspiercellen of bloedvaatjes te vormen. Zij zouden dan een bijdrage kunnen leveren aan het herstel van het hart. Uit onderzoek blijkt dat de stamceltherapie een veelbelovende mogelijkheid is. De uitdaging hierbij is om het hart te vernieuwen, te regeneren. In deze lezing komen de toehoorders te weten wat reeds mogelijk is en wat nog toekomstmuziek is in de regeneratieve geneeskunde. Iedereen is hartelijk welkom. De toegang en de koffie en thee zijn gratis. De organisatoren van de Utrecht Lezingen verwachten evenwel een bijdrage in de collecte van minimaal vijf euro om de kosten te dekken. De zaal is open vanaf 13.30 uur.

Kerkgeschiedenis in Engelstalige lezing ‘Only One Small Village? Dutch Church History in Global Perspective (17th-18th century)’. Oftewel: ‘Slechts één klein dorpje? Nederlandse kerkgeschiedenis in globaal perspectief (zeventiende/achttiende eeuw)’. Zo luidt de titel van de lezing die prof.dr. Charles Parker houdt op zaterdag 14 november in de lutherse kerk. Prof. Parker is hoogleraar aan de Amerikaanse St. Louis University. De geheel Engelstalige studiedag in Utrecht over kerkgeschiedenis begint om 9.00 uur en duurt tot 14.30 uur. Andere sprekers zijn dr. Dirk Schoon (Oud-katholiek seminarie), prof. Judith Pollman (Universiteit Leiden), prof.dr. Mirjam van Veen (VU Amsterdam) en prof. dr. Martha Frederiks (Universiteit Utrecht). Dr. Jo Spaans (Utrecht) sluit de studiedag af. Aanmelding voor dit symposium kan door een bijdrage van tien euro over te maken op rekening NL63INGB0005319821 van Peter-Ben Smit ([email protected]), vóór 7 november.

NOVEMBER 2015

11

À Dieu... waardig afscheid nemen in het Licht van de Eeuwige Ds Aline Barnhoorn Een uitvaart is een belangrijk moment in de familie. Vader, moeder, zus of broer, of soms zoon of dochter is overleden, is niet meer bij ons. Vroeger was het vanzelfsprekend dat de kerk een grote rol speelde bij het afscheid nemen. Daar worden immers woorden aangereikt waar de familie mee verder kan, daar kun je een vorm vinden om je verdriet te delen met de gemeenschap. Maar de tijden veranderen en de kerk neemt in de gezinscultuur lang niet altijd meer zo’n vanzelfsprekende plaats in. Met als gevolg dat de nabestaanden soms niet goed weten hoe nog woorden en gebaren te vinden die passen bij het leven dat nu voorbij is. Er is soms nauwelijks een gemeenschappelijke taal voor God die ons allen draagt. PGU initiatief Daarom is het goed dat een aantal Utrechtse voorgangers zich beschikbaar stelt om uitvaarten te leiden. Het gaat soms om mensen die jarenlang lid zijn geweest van de kerk, maar daar door omstandigheden van los zijn geraakt. Ziekte, opname in een verzorgingshuis, een conflict in de gemeente, veranderingen in de eigen beleving van het geloof, het sluiten van de kerk in de wijk.... evenzovele oorzaken dat het contact met de kerk kan verwateren. Maar ook wie los is geraakt van de kerk leeft en sterft in Gods hand. Daarom is er À Dieu. Om woorden van troost en betekenis te zoeken bij het leven van deze

unieke mens die is gestorven. De tien voorgangers van À Dieu hebben een zendingsopdracht ontvangen van de PGU. De laatste reis Zelf heb ik nu een aantal uitvaarten mogen leiden voor À Dieu. Een oudste zoon belde of ik wilde langskomen nu moeder nog leefde. Ze had altijd in Overvecht gewoond, maar toen het thuis niet meer ging was ze met spoed opgenomen in een verpleeghuis in Doorn. Daar kende ze niemand. De kerk was opeens ver weg. Ik ben ernaar toe gegaan, maakte kennis met moeder en haar twee kinderen. We spraken over hoe het afscheid voor hen zou zijn, wat moeder in hun levens betekende en hoe ze de dienst graag zouden willen vorm geven. Ik mocht moeder een zegen geven. Een soort reiszegen, voor ze haar laatste reis zou aanvangen. Waardig De afscheidsdienst was waardig en paste bij moeder. De familie was opgelucht dat ze moeder toch konden begraven op de manier waarop ze dat altijd had gehoopt, met een kerkdienst waarin een dominee voorging.

Zo zijn er meer ervaringen. Niet één familie is hetzelfde. Soms zijn er grote problemen, conflicten die het moeilijk maken om gezamenlijk een vorm te vinden. Dan kan het een uitkomst zijn dat er vanuit de kerk woorden worden gesproken die recht doen aan ieder. Kostbare woorden van waarde, die groter zijn dan onze menselijke tekortkomingen en wonden. Ik herinner me een uitvaart waar de kinderen niet met elkaar spra-

* De voorgangers ontvangen hun zendingsopdracht bij aanvang van de uitvaartpool (foto Ramon Mosterd). ken, en waar ieder alleen bleef met zijn of haar herinneringen en verdriet. Waarschijnlijk zullen deze mensen elkaar na de begrafenis van moeder nooit meer zien. Wat is het dan goed om bij dit afscheid allen Gods zegen te geven. Dat bij alle pijn toch nog klinkt: ‘à Dieu’

À Dieu is er voor uw buren en kennissen De uitvaart van meelevende gemeenteleden wordt in principe verzorgd door de wijkpredikant. À Dieu biedt ondersteuning bij de uitvaart van wie niet (meer) betrokken is bij een wijkgemeente. Bijvoorbeeld een buurman of vriendin, die wel gelovig was maar niet (meer) naar de kerk ging. À Dieu timmert niet zo opvallend aan de weg als commerciële dienstverleners. Daarom is het goed dat ook de lezers van dit blad bekend zijn met À Dieu, zodat ze desgewenst de nabestaanden van de buurman of vriendin kunnen wijzen op onze dienstverlening. Kinderen weten de weg naar de kerk vaak niet. Maar om À Dieu in te schakelen, hoeft alleen het telefoonnummer gebeld te worden: 085 - 489 4901 Wie belt, krijgt de dienstdoende voorganger aan de lijn en kan gelijk afspraken maken. Eenvoudiger kan niet.Voor de dienstverlening wordt wel een tarief berekend. Meer informatie is te vinden op: www.adieuuitvaartdiensten.nl, via telefoon bij de dienstdoende voorganger of bij coördinator Arjen de Groot: 06-4096 7674.

Regionale inspiratieavond Kerk in Actie Frans Rozemond Kerk in Actie houdt op 13 november een regionale inspiratieavond in Utrecht voor diakenen en leden van zendingsen ZWO-commissies. Belangstellenden zijn hartelijk welkom. Het thema is: Geloven in delen (juist nu!). De bezoekers gaan met elkaar in gesprek over het over het zendings- en (wereld)diaconale werk. Er komen vragen aan de orde als: hoe betrek je de gemeente bij het zendingswerk? Wat kun je als gemeente doen voor vluchtelingen? Hoe vul je in 2016 de veertigdagentijdcampagne in? Zijn er andere manieren om in actie te komen? De aanwezigen kunnen kiezen uit vier workshops: 1. Concrete hulp aan vluchtelingen Leiding: Geesje Werkman, beleidsmedewerker Vluchtelingen in Nederland van Kerk in Actie.

Kinderen verdrinken in de zee. Ouders lopen urenlang met hun gezin over de snelweg. Mannen smeken om brood achter een hek van prikkeldraad. Ze zijn op zoek naar een plek waar ze veilig zijn. Op weg naar een betere toekomst voor hen en hun kinderen. Hoe gaat u als commissie met deze vluchtelingenproblematiek om? Tegen welke vragen loopt u aan? En wat kunt u nu praktisch als kerk bijdragen in de komende periode? Samen met Geesje Werkman verkennen we de mogelijkheden. 2. Aan de slag met de Veertigdagentijd 2016. Leiding: Linda Zuidhof, campagneleider Kerk in Actie. Maak kennis met het nieuwe materiaal van de Veertigdagentijdcampagne 2016. Dit jaar is het thema ‘Ik ga. Zet een stap naar de ander’. U ontvangt informatie over de zes projecten die centraal staan tijdens de campagneperiode. Ook de acties die u kunt inzetten, bieden voor elke gemeente wel een passende

oplossing: van de reguliere campagneposter tot de Veertigdagentijdmagazine en van deelname aan de Michacursus tot symbolisch bloemschikken. Ontdek hoe u in 2016 met deze campagne actief aan de slag kunt gaan in uw gemeente. 3. De gemeente betrekken bij een themajaar, Praktijkervaringen door Mieke Weeda en Ellen van Amerongen uit de Protestantse Gemeente Driebergen. De ZWO-commissie van de gemeente Driebergen legt uit hoe zij ertoe gekomen is gekomen om het themajaar ‘Kinderen in de knel’ te kiezen, hoe ze de gemeente erbij betrekt en welke resultaten er zijn te melden. U krijgt het verhaal te horen van deze commissie: de vreugden en de moeiten. 4. Diaconaat ingebed in de kerkdienst Leiding: Rian Binnendijk, hoofd Communicatie & Fondsenwerving van Kerk in Actie.

Wie hiervoor kiest, gaat aan de slag met de nieuwe gids ‘Samen vieren’, een boekje dat diakenen en ZWO-commissies helpt om thema-diensten te organiseren die in het teken staan van diaconaat. U gaat het vooral zelf ervaren door enkele liederen te zingen uit het (nieuwe) Liedboek (2013) onder pianobegeleiding van Rian Binnendijk. Aan het einde van de workshop weet u hoe u een themadienst handen en voeten kunt geven en waar u op moet letten. De inspiratieavond over zending heeft plaats in het Johannescentrum aan de Moezeldreef in Overvecht, op vrijdag 13 november om 20.00 uur. Meer informatie en aanmelden kan via http://www.kerkinactie.nl/inspiratieavond of bij Kerk in Actie-gemeenteadviseur Tom Kolsters t.kolsters@kerkinactie. nl, 06-1153 7672.

12

kerk

NOVEMBER 2015

Citypastoraat Domkerk

AGENDA dagelijks (behalve zondag) 12.30 uur Domkerk, middaggebed elke maandag 7.00 uur Domkerk, ochtendgebed elke woensdag 17.30 Johannescentrum, Hanna’s herberg elke donderdag 8.30 Johannescentrum, ochtendgebed --zaterdag 31 oktober 10.00 uur Marcuskerk, bazaar 15.30 uur Domkerk, Zaterdagmiddagmuziek met Solistenensemble Cantores Martini

zondag 8 november 10.30 uur Johannescentrum, Verhaal halen 11.00 uur Marcuskerk, gemeentebijeenkomst over ‘de kerk van de toekomst’ (na de dienst) 11.30 uur Domkerk, inzameling voor VoedselbankPLUS 12.00 uur Bethelkerk, brunchdienst 19.00 uur lutherse kerk, herdenking Kristallnacht 20.00 uur Nieuwe Kerk, MEER-avond woensdag 11 november 16.30 uur Domkerk, uitreiking prijs Mantel van Sint Maarten met drs Ineke Bakker donderdag 12 november 14.30 uur Huiskamer (Hobbemastraat 41), inloop vrijdag 13 november 16.00 uur Domkerk, Domkerk-lezing over boek ‘Bouwsculpturen van de Utrechtse Dom’ met auteur Elizabeth den Hartog 19.30 uur Huiskamer (Hobbemastraat 41) filmavond - Everybody’s fine 20.15 uur Pieterskerk, Multiple Voice zingt motetten van Duruflé en Poulenc

* Opperrabbijn Binyomin Jacobs spreekt op Chanoeka-viering op 6 december. zondag 1 november’ 11.00 uur Marcuskerk, fairtrade-verkoop na de dienst 19.30 uur Geertekerk, Bach cantates ‘Nun danket alle Gott’ en ‘Was soll ich aus dir machen, Ephraim?’ woensdag 4 november 20.00 uur Nicolaïkerk (Tuinzaal), informatieavond gemeentereis 2016 20.15 Johannescentrum, derde leerhuisavond donderdag 5 november 14.30 uur Marcuskerk, ouderensoos met muziekgezelschap Excelsior 14.30 uur Huiskamer (Hobbemastraat 41), inloop samen zingen met Toos en Leonoor 17.30 uur Marcuskerk, Eethuis - opgave via sameneten@ marcuskerk.nl 20.00 uur Nieuwe Kerk, gebedsavond

zaterdag 14 november 9.00 uur lutherse kerk, symposium internationale kerkgeschiedenis 15.30 uur Domkerk, Zaterdagmiddagmuziek met ‘Les Corps Glorieux’ van Olivier Messiaen

C I T Y PA S T O R A AT

www.domkerk.nl

* Steven Chamuleau verzorgt op 25 november de Utrecht Lezing in Parc transwijk over stamcelonderzoek. donderdag 19 november 14.30 uur Marcuskerk, Ouderensoos met Geertje van Rijswijk over de traditie van Jan Klaassen en Katrijn 14.30 uur Huiskamer (Hobbemastraat 41), inloop zaterdag 21 november 15.30 uur Domkerk, Zaterdagmiddagmuziek met Geistliche Konzerte van Hugo Distler 19.30 uur Janskerk, avond rond theoloog/musicus Huus Oosterhuis dinsdag 24 november 16.00 uur Domkerk (Domcafé), lezingen met kinderen in adventstijd (ook op 1, 8 en 15 december) woensdag 25 november 14.00 uur in Parc Transwijk, Utrecht Lezing met cardioloog Steven Chamuleau over stamcelonderzoek

zondag 15 november 11.00 uur Marcuskerk, zanghalfuurtje (na de dienst) maandag 16 november 20.00 uur Majellakerk (Thomas à Kempisweg), leerhuisavond over ‘feesten in huis en sjoel’ dinsdag 17 november 17.30 uur Huiskamer (Hobbemastraat 41), wijkmaaltijd 19.45 uur Nicolaïkerk (Tuinzaal), filmavond Ida (Pawel Pawlikowski, 2013) vrijdag 20 november 20.00 uur Nieuwe Kerk, concert The Psalm Project (introductie vierde cd in reeks) woensdag 18 november 20.15 Johannescentrum, vierde leerhuisavond

vrijdag 6 november 13.00 uur Geertekerk, symposium over de kwaliteit van leven van ouderen die op intensieve zorg zijn aangewezen 20.15 uur Pieterskerk, concert Nederlandse koorwerken door Residentie Kamerkoor zaterdag 7 november 10.00 uur Johannescentrum, lieddag De Verhalen 15.30 uur Domkerk, Zaterdagmiddagmuziek met voor-première van de Sint Maartensopera 2016 20.15 uur Nicolaïkerk, hommage aan Joep Straesser door Monteverdi Kamerkoor Utrecht

DOMKERK UTRECHT

* Elizabeth den Hartog, schrijfster van het boek ‘Bouwsculpturen van de Utrechtse Dom’ is spreekster van de Domkerk-lezing op 13 november.

* Schola Davidica zingt op de laatste zondag van het kerkelijk jaar, 22 november, ‘The souls of the righteous’ van Geraint Lewis in de Janskerk. donderdag 26 november 14.30 uur Huiskamer (Hobbemastraat 41), inloop zaterdag 28 november 15.30 uur Domkerk, Zaterdagmiddagmuziek met motetten voor de adventstijd 20.15 uur Nicolaïkerk, ‘Bach voor en Bach na’ door kamerkoor en orkest Ars Musica zondag 29 november 10.00 uur Nicolaïkerk, cantatedienst met Cappella di San Nicolaï en Nicolaïcantorij zondag 6 december 17.00 uur Stadhuis (Korte Minrebroederstraat), Chanoeka-viering met onder anderen opperrabbijn Jacobs zondag 13 december 12.00 uur Bethelkerk, brunchdienst

Na meer dan ruim 25 jaar in de DomShop te hebben gewerkt heeft Jettie Teeuwisse deze zomer afscheid genomen. De Domkerk is haar zeer dankbaar voor de wijze waarop zij met enorme inzet en sterke betrokkenheid de winkel heeft uitgebouwd tot wat het nu is. Jettie heeft haar afscheid in kleine kring met de medewerkers van de DomShop gevierd. Heleen Heijn is inmiddels begonnen als nieuw diensthoofd van de DomShop. In de DomShop kunt u terecht voor boeken, iconen, beelden en een grote sortering aan kaarten. Ook is er veel informatie verkrijgbaar over onze historische stad. De DomShop is open gedurende de openingstijden van de kerk.

EUG Oekumenische Studentengemeente (Janskerk)

antifonen wordt Maria’s Zoon toegezongen met titels uit de profetische boeken van de bijbel: zondag 8 november, O Sapientia… (wijsheid). De wijsheid roept ons aan om gehoor te geven aan haar waarheid en gerechtigheid. Weg van de waan van de dag, van geld en bezit. Zondag 15 november (doopviering),  O Adonai… (gebieder). De grootheid van God uit de Bijbel ligt in ‘daden van recht aan wees en weduwe’. Zondag 22 november,  O Radix Jesse… (wortel van Isaī). Verwijzing naar een koningskind, op wie de geest van de Eeuwige rust. Het visioen van een radicaal vernieuwde wereld: geen kwaad meer, maar samen leven. Zondag 29 november (Advent-I),  O Clavis David… (sleutel van David).In deze mens met de sleutel heeft de kerk trekken gezien van Christus: ‘Ontsluit, Gij die de sleutel zijt...’

Eglise Wallonne (Pieterskerk)

www.eglisewallonneutrecht.nl

www.eug-janskerk.nl Zondag 1 november (Allerzielen) lezen we over Jaïrus die zijn enige kind dreigt te verliezen en over de bloedvloeiende vrouw die daardoor een ‘onaanraakbare’ is geworden. Zij hopen dat Jezus hen kan redden. Welke hoop putten wij uit dit verhaal? Van 13.30 tot 13.45 uur klinkt het Requiem van Fauré, uit te voeren door het Janskoor en vanaf 15.00 uur is er een muzikale middag. Op dinsdag 3 november is er om 19.45 uur in de Janskerk een bezinningsprogramma: ‘Rouwarbeid: geen koud kunstje. Hoe beeld, muziek en taal kunnen helpen’ (zie elders in dit nummer). Vanaf 8 november gaat het op de zeven zondagen over de zogenaamde O-antifonen. In deze

Op zondag 1 november is er om 16.00 uur een bijeenkomst in de kerk voor familie en vrienden van mensen die zijn bijgezet in het colombarium. Op zondag 13 december vindt ons jaarlijkse adventsfeest plaats met muziek en spel en na afloop eten, waarvoor men zich moet aanmelden ([email protected]).

Johannescentrumgemeente

Johannescentrumgemeente voor zoekers en zieners

www.johannescentrum.nl Het wijknieuws van de Johasnnescentrumgemeente is voor deze maand samengevat in het artikel onder de kop ‘En er komen betere tijden...’, elders in dit nummer.

advertenties

Ad Voogt fonds in uw testament? Ook u kunt bijdragen aan de toekomst van de PGU door het Ad Voogt fonds op te nemen in uw testament. Uit dit fonds financieren we projecten die de wijkgemeenten ondersteunen en vitaler maken. Bijvoorbeeld door een missionair predikant te beroepen, of een jeugdwerker in te zetten.Vaak kunnen zulke krachten niet bekostigd worden uit de reguliere inkomsten. Uw geld wordt zo goed besteed voor de toekomst van uw kerk! Vragen? [email protected] of bel 030 2737 540. Vrijdag 6 november & zaterdag 7 november Musical Torens, 20:00u Triumfatorkerk (6-11) / kerkboerderij De Hoef (7-11) Over de zoektocht naar succes en geluk, o.b.v de toren van Babel. Kaarten €7,50 / €5,00 (kinderen t/m 15 jaar) www.gospelgroep-reflection.nl

in de stad Marcus-Wilhelminakerk

www.marcus-wilhelminakerk.nl Zondag 1 november is de voorganger in de Marcuskerk ds Hans Koops. We vieren het Heilig Avondmaal en er is deze zondag tienerdienst. In het kader van het jaarthema ‘De zeven werken van Barmhartigheid’ gaat het deze maand over ‘Het begraven van de doden’. Dit ‘werk’ wordt niet genoemd in Matteus, maar staat in het apocriefe boek Tobit. Het is later toegevoegd aan de andere zes. In de Wilhelminakerk gaat ds Marian van Giezen voor in de Gedachtenisdienst. Om 17.00 uur is er een vesper de Nicolaïkerk. Zie voor meer informatie onder ‘Vespers in Zuidoost’. Zondag 8 november is de voorganger ds Hans Koops. Na de dienst is er een gemeentebijeenkomst. Zondag 15 november gaat ds Jasja Nottelman (van de EUG) voor in de Marcuskerk. In de Wilhelminakerk gaat ds Marian van Giezen voor. In beide kerken wordt de oogstdienst gevierd. Na de dienst is er zanghalfuurtje. Om 17.00 uur is er een vesper in de Marcuskerk. Zie voor meer informatie onder ‘Vespers in Zuidoost’. Op zondag 22 november gaat ds Hans Koops voor. Zondag 29 november (Eerste Advent) is de voorganger ds Hans Koops. We beginnen met het adventsproject: ‘Hoe laat is het?’ In de verhalen die we deze weken lezen is het ‘de tijd van koning Herodes’ en ‘de tijd van keizer Augustus’. Maar is het wel echt ‘hun’ tijd? Of is het tijd voor iets anders? Om 17.00 uur is er een vesper in de Marcuskerk. Zie voor meer informatie onder ‘Vespers in Zuidoost’.

Marcuswijk

Jaarthema: Deze maand staan de volgende activiteiten op de kalender: zondag 1 november (HA): viering (lezingen: Tobit 1: 2 en 1620; Lucas 7: 11-17 ). Zondag 8 november: met (zelf meegebrachte bloemen) naar de begraafplaats. Zaterdag 14 november: wandeling naar en bezoek aan begraafplaats Soestbergen. Doorlopend: expositie van (moderne) rouwrituelen. Op 8 november is er na de kerkdienst een gemeentebijeenkomst. Het Marcusdeel van de kerkenraad informeert u dan over onze plannen voor de komende periode en de financiën. Ook gaan we met elkaar in gesprek over de kerk van de toekomst (mede naar aanleiding van berichten vanuit de PKN). Het sectieteam ziet u/jou graag op 8 november na de dienst in de grote Marcuszaal Op 5 november komen de soosleden bij elkaar om naar een concert te luisteren van het politiemuziekgezelschap Excelsior. Op 19 november verzamelen we ons om Geertje van Rijswijk, ons bestuurslid, te horen vertellen over de traditie van Jan Klaassen en Katrijn. Haar kennende zal dat met veel humor gepaard gaan. Natuurlijk brengt ze ook haar poppen mee. We beginnen om half drie in de grote Marcuszaal

NOVEMBER 2015

en we gaan door tot half vijf. De zaal gaat om 14.00 uur open. Ook als u nog geen lid bent, bent u van harte welkom. U hoeft niet gelijk lid te worden, maar u kunt eerst ‘op proef’ komen kijken of de Soos wat voor u is! Eerst houdt Cor van Rijswijk een korte meditatie en zingen we een lied, dan volgen er wat mededelingen en daarna is er de eerste koffie- en theeronde. Bijdrage in de kosten: € 1,50. Wie behoefte heeft aan vervoer kan contact opnemen met Cor van Rijswijk, telefoon 2888 597. Het eethuis gaat donderdag 5 november van start. Veel mensen eten nu alleen en dat wordt vaak als ongezellig ervaren. Ook is het wel eens fijn als je niet zelf hoeft te koken, maar er voor jou gekookt wordt. Kortom, een mooie gelegenheid om in gezellige sfeer samen met anderen te eten. De prijs hoeft hopelijk geen belemmering te zijn: voor vijf euro ontvangt u een heerlijk driegangenmenu. Er wordt gewerkt met een wachtlijst in geval het aantal aanmeldingen de 25 overschrijdt. Voor aanmelding kunt u (voorlopig) terecht op mailadres [email protected] of telefoonnummer 274 5036. Om de kookploegen te completeren zijn we nog altijd op zoek naar een paar vrijwilligers. Ben(t) jij/u die enthousiaste vrijwilligers (v/m) die het leuk vindt om samen met anderen in een kleine groep te koken. Er wordt gekookt in de keuken van de Marcuskerk en er is ruimte voor eigen inbreng. Hebt u belangstelling om dit vrijwilligerswerk op te pakken, laat het weten op het bovenstaande mailadres.. Op vrijdag 11 december wordt in de wijk Lunetten een lichtjestocht gehouden. Met een spoor van lichtjes worden de wandelaars langs een aantal scenes van het Kerstverhaal geleid. Deze tocht wordt georganiseerd door basisscholen in Lunetten en de kerken in Lunetten/Hoograven: dat zijn de Evangelische Kerk Utrecht, de Johannes Bernarduskerk en de Marcuskerk. Vorig jaar werd de eerste poging ondernomen voor de lichtjestocht, maar die ging op het laatste moment niet door vanwege het tekort aan vrijwilligers. Een aantal mensen heeft zich toen bij Léon de Wit en ds Hans Koops als vrijwilliger aangemeld. De hoop leeft dat deze mensen zich opnieuw voor het tot stand komen dit mooie project willen inzetten. De tocht zelf vindt plaats van 19.00 tot 21.00 uur. Er is een lijst van taken die voorziet in onderverdeling van weinig tijdsbesteding (een tot twee uur) op de dag, oplopend tot bijvoorbeeld meehelpen gedurende een groter aantal uren, in het opbouwteam (zeven uur) basisteam (vijf uur in de avond), het opruimteam (vanaf 21.00 uur). Maar ook voor de voorbereiding zoeken we enthousiaste en creatieve mensen. Wil je je opgeven of meer informatie? Neem dan contact op met Jeroen ’t Hart, bij voorkeur via email [email protected] of telefonisch 2801 417. Op 24 september overleed in het hospitium in Vleuten op 94-jarige leeftijd mevr. Grietje Janke (Ita) Wortman-Geertsma (Hondsrug). Na een dienst van Woord en Gebed in de aula van begraafplaats Kovelswade is zij

WIJKNIEUWS

ker, vragen die in onze tijd nog steeds actueel zijn. Voor vragen, e-mail naar [email protected].

begraven op de algemene begraafplaats aldaar.

Wilhelminawijk

Elke donderdag tussen 14.30 en 16.00 uur bent u welkom in de Huiskamer van de Schildersbuurt (Hobbemastraat 41). U kunt er gezellig koffie/thee drinken, een praatje maken met de gastvrouwen en andere aanwezigen, iets lezen, een spelletje doen. Op de eerste donderdag van de maand is er vaak iets extra’s. Op 5 november worden er gezellige Hollandse liedjes gezongen door en met Toos (zang) en Leonoor (piano). Meer informatie bij [email protected] of 06-1841 9992. Op vrijdag 13 november is er weer een filmavond in de huiskamer. Zie voor meer informatie het bericht elders in dit blad. Dinsdag 17 november kunt u mee-eten bij de maaltijdgroep van de Wilhelminakerk. De maaltijd is van 17.30 tot 19.00 uur. De deur staat rond 17.15 uur open voor een drankje en een borrelhapje. De maaltijd bestaat uit een hoofdgerecht, een nagerecht en een kopje koffie/ thee met iets lekkers. Deelname kost vijf euro per persoon.

www.nk-utrecht.nl De afgelopen maanden is het op deze plek stil geweest vanuit de Nieuwe Kerk. Er is echter veel gebeurd. Zo hebben we het seizoen weer geopend tijdens het gemeenteweekend, begin september.We hebben daar de nieuwe speerpunten van de Nieuwe Kerk gedeeld: ‘Gebed’, ‘Versterken van kleine verbanden’ en op ‘Versterken van contacten in je wijk’. We gaan als gemeente komend jaar uitgebreid aan de slag met deze thema’s. Regelmatig zullen we via het wijknieuws iets delen over de speerpunten. De voorzitter van onze kerkenraad, Matthias Mieth, heeft er acht jaar als ouderling op zitten. Hij neemt afscheid, net als een groot aantal ouderlingen en diakenen. Remco van der Molen is de nieuwe voorzitter. Op 1 november zal een aantal nieuwe ouderlingen worden bevestigd. In de afgelopen maanden is hard gewerkt aan het nieuwe liturgisch centrum, waar we eerder al over schreven. Elders in deze Kerk in de Stad staat een artikel met de achtergronden van de verbouwing. Naast de verbouwing is er doordeweeks veel in en rond de Nieuwe Kerk te doen. Een nieuwe cursus voor Alpha is gestart (met spreker Henk van der Linden), er zijn weer discipelschapscursussen en voor het eerst is de Marriage Course in de kerk te volgen. Door de samenwerking met Zaalverhuur7 komen er ook een hoop andere organisaties over de vloer. Tot slot voor deze keer: de huiskringen duiken de eerste helft van dit seizoen in het Bijbelboek Prediker. Wat geeft het leven zin? Waar genieten we van en waar gaan we voor? Dat zijn de kernvragen van het boek Predi-

www.tuindorpkerk.nl Alle groepen in de Tuindorpkerk zijn na de gezellige en succesvol verlopen startzondag weer Nieuwe druk aan| TuindorpKerk het werk. Tijdens de Utrecht startzondag was er weer gelegenheid om mee te doen aan de zogenaamde tijdcollecte en ook deze zal weer velen in beweging brengen. Tijdens de startzondag konden de mensen al de nodige spieren laten oefenen. De lachspieren, de zangspieren en de beenspieren werden flink op de proef gesteld. Zeker de beenspieren moesten er bij een aantal mensen even flink aan geloven. Onder leiding van Fred Schoonheim kon men de kerktoren beklimmen. Na het nodige kruip-door-sluip-door werk kon men bovenop de toren genieten van het prachtige uitzicht over Tuindorp. De jeugd van de 12-plusgroep deed dit begin oktober nog eens dunnetjes over. Onder leiding van Arie Noordermeer werd de Domtoren op zondag beklommen. Na deze beklimming was de jeugd getuige van het luiden van de klokken door het klokkenluidersgilde. Een prachtige belevenis die nog eens werd versterkt door het schitterende weer. De eerste huiskamerdienst is ook al weer achter de rug. We hebben dit jaar weer een enthousiaste groep jongeren ! Ook het Huis in de Wijk staat dit jaar weer open voor de fijnproevers. Zo is er op woensdag 4 november tussen 20.00 uur en 22.00 uur een speciale avond met als titel: ‘Muzikale parels uit het Interbellum’. Een vervolg op de avond die gehouden is voor de zomervakantie. Wout van Veen zal nu de gasten meenemen naar nog meer muzikale parels uit deze boeiende periode. Na vele exposities door kunstenaars van ‘buiten’ lijkt het de interieurcommissie een goed idee om weer een expositie van Tuindorpkerkers te organiseren. In samenwerking met de liturgiecommissie hebben ze als thema daarvoor gekozen: de ander/Ander. Leden van de Tuindorpkerk die willen deelnemen aan deze expositie beeldende kunst, nodigen ze uit zich hiervoor bij een van hen te melden. Ook groepen binnen onze kerk, die gezamenlijk aan een schilderij of object willen werken, zijn hiervoor van harte uitgenodigd!
Alle kunstdisciplines mogen dus ingezet worden! Ze ontvangen jullie opgave graag vóór 15 november.Voor schilderijen denken ze aan een maximaal formaat van 70 bij 90 centimeter. Er is beperkte ruimte voor groter formaat. Als je dat overweegt of denkt aan het exposeren van een object, overleg daarover dan even van tevoren met hen. De expositie loopt van 3 april tot september 2016. En natuurlijk bent u elke zondag van harte welkom. De buitenentree van de kerk wordt helemaal vernieuwd om het voor u zo aantrekkelijk mogelijk

13

te maken. Binnenkort helemaal klaar, dus wees welkom. Voor meer informatie over bovengenoemde onderwerpen verwijs ik u verder naar de internetpagina www.Tuindorpkerk.nl.

Zuilen (Bethelkerk en Oranjekapel)

www.protestantszuilen.nl Bethelkerk In de Bethelkerk vindt dit najaar een serie van vier brunchdiensten plaats. In de serie staat de vraag ‘hoe kun je blijven geloven?’ centraal. Dit bespreken we rondom het Bijbelboek Jona, een reisverhaal vol obstakels, teleurstelling, hoop, vastlopen, cynisme, onbegrip en God. Alles kortom wat je als mens kunt meemaken als je jezelf een gelovige noemt. De eerste brunchdienst heeft inmiddels plaatsgevonden op 11 oktober. De volgende diensten vinden plaats op 8 november (reis met obstakels), 13 december (minimale inspanning) en 31 januari (ontmoeting met God). De brunchdiensten starten om 12.00 uur in de Bethelkerk en worden gevolgd door een gezamenlijke maaltijd, waarvoor iedereen iets kan meenemen. Op de betreffende zondagen vinden naast de brunchdiensten ook de ‘reguliere’ kerkdiensten plaats om 10.00 uur. Oranjekapel Op zondag 1 november gedenken we alle overledenen van het afgelopen jaar. We doen dit door hun namen te noemen en een kaarsje te ontsteken aan de paaskaars. De cantorij zal onder leiding van Jan Koning in deze dienst weer een aantal bijzondere en toepasselijke liederen zingen. Koester de namen die wij hier gedenken, dat zij geborgen zijn in uw genade, dat zij gekend zijn bij U en bij ons. Voorganger is ds Mendie Hofma; het is een dienst van Schrift en Tafel. Zondag 8 november gaat ds Hans Uytenbogaardt voor, op zondag 15 november is ds Nienke Vos onze gastvoorganger. Ds Gertine Blom, predikant in de Bethelkerk, gaat voor in de viering op zondag 22 november. En dan is het op zondag 29 november de eerste zondag van de advent. In de verhalen van deze periode gaat het vaak over de tijd: ‘Toen Herodes koning van Juda was…’, ‘In de zesde maand…’, ‘Toen Quirinius het bewind voerde over Syrië…’ Het is de tijd van koning Herodes en keizer Augustus. Maar is het wel echt ‘hun’ tijd? Of is het tijd voor iets anders? In de verhalen ontdekken we dat het tijd is voor het licht, tijd voor een nieuw begin. Voor ons is deze periode de tijd van Advent, de tijd waarin we toeleven naar Kerst. Wat voor tijd is dat precies? En wat hoort daar allemaal bij? Dat gaan we met de kinderen ontdekken. Deze eerste zondag doen we dat samen met onze wijkpredikant ds Mendie Hofma.

14

kerk

NOVEMBER 2015

‘KidSjes’

REPARATIE

Aan­leveren van advertenties:

[email protected] of telefoneren naar: 030 273 75 40

www.pgu.nu Als u een advertentie elk nummer plaatst ontvangt u 10% korting. Een kleine advertentie van een paar regels (zoals een oproep) bedraagt 15 euro.

HULPVERLENING

Klokkenatelier Jan Haasnoot Voor al uw klokken en barometers (reparatie en verkoop) Vleutenseweg 320, Utrecht. Tel: 030-6034247 www.klokken-barometers.nl

Met een abonnement op

Kerk in de Stad Wilt u uw verhaal kwijt? Iets bespreken? Persoonlijk contact? Wij hebben altijd tijd voor een gesprek of chat: • Vertrouwelijk • Anoniem • 24 uur per dag 030 - 294 33 44

www.telefonischehulpdienstutrecht.nl

verzekert u zich elke maand van actueel Utrechts kerk­ nieuws. Oecumenisch van geest, inspirerende verhalen van stadsgenoten en aandacht voor de rijke, christelijke cultuur van onze stad!

Boerderij Mereveld

Reisboekhandel

INTERGLOBE Reisgidsen

PARTY & EVENEMENTENVERZORGING SINDS 1938

Landkaarten (overzichtskaarten en deelkaarten van - bijna - alle landen ter wereld

BRUISENDE BEDRIJFSEVENEMENTEN ROMANTISCHE HUWELIJKSFEESTEN VERRASSEND ENTERTAINMENT STIJLVOLLE BUFFETTEN EN DINERS Boerderij Mereveld ademt de sfeer van het landelijk leven van rond het jaar 1900 en ligt toch op slechts enkele minuten van Utrecht-centrum. Zoekt u naar een sfeervolle locatie waar vakmanschap en creativiteit het succes van uw bedrijfsfeest, bruiloft of diner garanderen? Wij heten u van harte welkom! Capaciteit 25-500 personen, parkeren geen probleem, makkelijk te bereiken

*** Vinkenburgstraat 7 3512 AA Utrecht telefoon 030-2340401 www.interglobetravel.nl

Inlichtingen of documentatie? Belt u ons:

Tel. 030 - 251 47 80

Fax 030 - 254 34 23

Mereveldseweg 9 3584 LH Utrecht www.boerderijmereveld.nl

Steeds op de hoogte blijven van de nieuw verschenen boeken op het christelijk en kerkelijk erf? www.boekentafels.nl

ruimte voor afscheid

06 - 45 363 220 altinguitvaarten.nl Geertekerkhof 3 3511 XB Utrecht

AL UW WENSEN IN DEZEN KUNNEN VERWEZENLIJKT WORDEN. Gansstraat 128-130 te Utrecht Telefoon: 030 – 2516955

Veldwade 8 3439 LE Nieuwegein Telefoon 030-2886513

Afscheid. Een mensenleven waardig.

Het overlijden van een dierbare is een ingrijpende gebeurtenis. Gevoelens van verdriet, woede, pijn en gemis strijden om voorrang. In de periode vlak na het overlijden is het soms moeilijk om de gedachten goed op een rij te krijgen. Dan is het goed als er iemand is die u zaken uit handen kan nemen, zonder de regie over te nemen. Voortgekomen uit de Protestantse Kerken in Utrecht zijn de waarden van de kerk nog steeds actueel voor onze dienstverlening. Wij zijn een kleinschalige organisatie, waarin een persoonlijke benadering

centraal staat. Voor directe hulp na overlijden zijn wij persoonlijk dag en nacht telefonisch bereikbaar. PCB Uitvaartzorg heeft ook een InformatieCentrum in Nieuwegein-Zuid aan de Dorpsstraat 6. U kunt zich hier vrijblijvend laten informeren over uitvaartverzorging, nazorg en gedachtenisvormen. Het InformatieCentrum is dinsdag, donderdag en vrijdag geopend van 10.00 tot 16.30 uur. Een afspraak maken op andere dagen of bij u thuis is ook mogelijk. PCB Uitvaartzorg organiseert regelmatig lezingen en exposities. Meer informatie vindt u op: www.pcb-uitvaart.nl.

PCB

UITVAARTZORG David van de Waal · Tineke Ouwerkerk · Liesbeth Kramer · Peter van Bennekom Donaudreef 25 3561 EL Utrecht Dorpsstraat 6 3433 CH Nieuwegein

Telefoon [030] 262 22 44 dag en nacht Telefoon [030] 605 16 30 dag en nacht

www.narratio.nl Het adres voor inspirerende uitgaven, projecten en tijdschriften.

Al

tin

n g U i t va a r t e

in de stad Alle kerkgebouwen zijn toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Kerkgebouwen aangegeven met * zijn voorzien van een aangepast toilet.

protestantse kerken binnen de PGU Bethelkerk *,

De M. Keizerlaan Diensten: 10:00 uur 01-11 Ds T. Zijlstra; koor Nebarecha zingt 08-11 Mw. J.C. de Klerk 15-11 Ds G. Blom 22-11 Ds T. Zijlstra Domkerk *,

Domplein Diensten: 10:30 uur 01-11 Ds N.J. de JongDorland,Allerheiligen 01-11 19:00 Vesper Allerheiligen 08-11 Ds N.J. de JongDorland, St. Maarten 08-11 19:00 Vesper 11-11 19:00 Oecumenische St. Maartensvesper 15-11 Ds N.J. de JongDorland 15-11 15:30 Dienst van het Straatpastoraat 15-11 19:00 Vesper 22-11 Ds J. Kronenburg 22-11 15:00 Ds N.J. de JongDorland, Dienst voor en met verstandelijk gehandicapten 22-11 19:00 Vesper Evang.-Lutherse kerk (H),

Hamburgerstraat Diensten: 10:30 uur 01-11 Ds C. van Opstal en Ds Chr. Karrer, Heilig Avondmaal 08-11 Ds C. van Opstal 15-11 Ds K. van der Horst 22-11 Ds C. van Opstal Evang.-Lutherse kerk (W), De Wartburg

Diensten: 10:00 uur 01-11 Ds E. Bakker 08-11 Ds K. Storch, Heilig Avondmaal 15-11 Mw.A. van der Schrier 22-11 Ds K. Storch Jacobikerk *, St.

Jacobsstraat Diensten: 10:00 uur 01-11 10:00 Ds A.J. Zoutendijk 01-11 17:00 Ds D.M. van de Linde

NOVEMBER 2015

ke rkd i e n s t e n 04-11 19:30 Ds A.J. Zoutendijk, Dankdag 08-11 10:00 Ds A. Markus 08-11 17:00 Ds A.F.Troost 15-11 10:00 Ds W.P.Vermeulen 15-11 17:00 Ds A.J. Zoutendijk 22-11 10:00 Ds A.J. Zoutendijk, laatste zondag kerkelijk jaar 22-11 17:00 Dr.W. Dekker, laatste zondag kerkelijk jaar Janskerk EUG Oek. Studentengemeente *,

Janskerkhof Diensten: 11:00 uur 01-11 Past. M. Milder m.m.v.koor 08-11 Ds J. Nottelman 15-11 Ds H. Pals, doopviering m.m.v. koor 22-11 Past. E.J.G. RommensWoertman Johannescentrum *,

Bevestigingsdienst ambtsdragers 08-11 Ds C. van Wieren, Dopen 15-11 Ds L. Kansen 22-11 Ds C. van Wieren, Gedachtenisdienst Oranjekapel *,

Amsterdamsestraatweg Diensten: 10:00 uur 01-11 Ds M. Hofma, Gedachtenisdienst 08-11 Ds J. H. Uytenbogaardt 15-11 Dr. N.M.Vos 22-11 Ds G. Blom Christus Koning Pieterskerk,

Pieterskerkhof Diensten: 10:30 uur 01-11 Ds L.Van HiltenMatthijsen 08-11 Ds M. Badry 15-11 Ds M. Badry

Moezeldreef Diensten: 10:30 uur 01-11 Ds T.Wolters, Schrift en Tafelviering 08-11 Verhaal Halen 15-11 Past. H. Schumacher 22-11 Ds H.W.Wierda Schrift en Tafelviering

Roobolkapel,

Marcuskerk *,

Van Riellaan/Suringarlaan 1 Diensten: 10:00 uur 01-11 Ds Y.Viersen 08-11 Dr. B. van den Berg 15-11 Ds P.J. Rebel, Schrift en Tafel 22-11 Ds P.J. Rebel, Gedachtenis

Wijnesteinlaan Diensten: 10:00 uur 01-11 Ds J.S. Koops, Heilig Avondmaal 08-11 Ds J.S. Koops 15-11 Ds H. Keur 22-11 Ds J.S. Koops, Voleindingszondag, Cantorij Nicolaikerk *,

Nicolaaskerkhof Diensten: 10:00 uur 01-11 17:00 Vespercommissie - Predikant onbekend - Vesper 01-11 Ds D. Neven, Gedachtenisdienst, Schrift en Tafel, Cantorij 08-11 Ds K. van Staveren, Vredeszondag, ZWO-dienst 15-11 Ds D. Neven 22-11 Ds A. van Buuren Nieuwe Kerk,

Bollenhofsestraat Diensten: 10:00 uur 01-11 Ds C. van Wieren,

Cornelis Roobolstraat 86 Diensten: 10:00 uur 08-11 Predikant onbekend, Oec. Roobolviering, Allerzielen 22-11 Ds E.Treurniet Tuindorpkerk *,

Wijkplaats, de,

Johan Camphuijsstraat 101 Diensten: 10:00 uur 01-11 Ds D.W. Brouwer 08-11 Ds T.M. van Montfoort 15-11 Ds D.W. Brouwer 22-11 Ds D.W. Brouwer Wilhelminakerk *,

Hobbemastraat Diensten: 10:00 uur 01-11 Ds M. van Giezen 08-11 Dienst in de Marcuskerk 15-11 Ds M. van Giezen, Oogstdienst 22-11 Dienst in de Marcuskerk

andere kerken Baptisten Gemeente Utrecht ‘Silo’,

Herenstraat 34-26 Diensten: 10:00 uur 01-11 Ds A. Noordhoek, Avondmaal 08-11 Ds A. de Boer, met Silo Cantorij 15-11 Ds A. Noordhoek, met koor Capella con Sensus, Gevangeniszondag 22-11 Ds R. Smit, Gevangeniszondag Doopsgezinde Gemeente *,

Oecumenische onderwegkerk Blauwkapel,

Kapeldwarsweg Diensten: 10:30 uur 01-11 Past.A. van Dam, muziek: dhr. P. van Helden, Allerzielen

ziekenhuizen AZU Stiltecentrum,

Heidelberglaan Diensten: 10:00 uur 08-11 Past. L. Berkhout 22-11 Past. M.Wisse Diakonessenhuis,

Oudegracht 270 Diensten: 10:00 uur 01-11 Ds C. Cornelissen 08-11 Drs. M. Kip 11-11 20:00 Taizé viering 15-11 Ds C. Cornelissen en Ds A. v.d. Zijpp 22-11 Ds C. Cornelissen en Ds A. v.d. Zijpp Geertekerk *,

Geertekerkhof Diensten: 10:30 uur 01-11 Ds H.J. Siebrand 08-11 Ds A.L.Wieringa, Woord- en Tafelviering 15-11 Ds P. Dronkers 22-11 Ds F. Kruyne Jeruelkapel, Vrije Evangelische *,

Ivoordreef Diensten: 10:00 uur 01-11 Ds E. Spee 08-11 Ds R. Meter, Maaltijd van de Heer 15-11 Ds F.J. Daane 22-11 Ds E. Spee, Einde kerkelijk jaar

Bosboomstraat Diensten: 10:00 uur 01-11 Ds I. Haijtink,Woorden Tafelviering, Jaarfeest 07-11 15:00 Predikant onbekend, Gedenkbijeenkomst 08-11 Ds F. Kruijne 15-11 Past.W. Oldenhof, Woord- en Tafelviering 22-11 Ds I. Haijtink St. Antonius ziekenhuis,

Soestwetering 1 Diensten: 10:00 uur 01-11 Ds J.J.Tersmette 08-11 Ds J. Roding met koor Moea 15-11 Ds N.T. Overvliet-van der Veen met koor Gideon 22-11 Mw. C.J. Koek-Straus Willem Arntsz Huis,

Nederlands Gereformeerde Kerk,

Troosterlaan 65 Diensten: 09:30 uur 01-11 Ds M. Janssens 01-11 17:00 Ds J. Cooiman 08-11 Ds J.Winter, Heilig Avondmaal, Dankst G&A 08-11 17:00 Ds P.Veldhuizen 15-11 Ds W.G. Rietkerk 15-11 17:00 Ds J. Bouma 22-11 Ds M. Janssens, Herdenking overledenen 22-11 17:00 Ds M. de Best, Heilig Avondmaal

Lange Nieuwstraat Diensten: 10:30 uur 01-11 Past. K. van Roermund 08-11 Drs. H. Roelofsen Spies 15-11 Dhr. B. van Empel 22-11 Ds L. Meiling

zorgcentra Bijnkershoek,

Van Bijnkershoeklaan Diensten: 15:00 uur 14-11 Ds J.Wolleswinkel Huis aan de Vecht, ‘t,

Costa Ricadreef Diensten: 19:30 uur 06-11 Ds Storch, Heilig Avondmaal

En er komen betere tijden… vieringen in de Johanneskerk Kees Wijnen Drie vieringen in de Johanneskerk in november gaan over het thema ‘En er komen betere tijden.’ Dat gebeurt op de zondagen 8, 15 en 22 november en beginnen telkens om 10.30 uur. De vraag naar wat echt belangrijk is en aandacht verdient, houdt mensen in toenemende mate bezig. Vaak is onze aandacht al erg verdeeld en omdat we steeds meer een multitasker zijn geworden, is de aandacht nog meer versnipperd. Wie ’s avonds na een drukke dag op de bank neerploft en terugkijkt op de dag, stelt misschien vast dat hij of zij actief is geweest en veel heeft gedaan. We checken regelmatig of voortdurend onze email, communiceren via facebook, wijzen elkaar terloops op een leuk filmpje. Druk, druk, druk. En

daardoor vaak onvoldoende tijd en aandacht om na te denken over wat ècht van waarde is. Tussentijd Op zondagochtenden stappen we een andere tijd binnen. Een soort tussentijd. Tijd voor reflectie en aandacht, voor vernieuwd zelf-inzicht. Om de Geest weer door ons te voelen ademen. Om antwoord te kunnen geven op het leven zoals dat naar ons toekomt in plaats van het gevoel te hebben geleefd te worden en dingen maar half te doen. Zodat we uiteindelijk steviger in de wereld van alledag staan om in de Geest van Jezus van Nazareth te leven. Daarom: drie zondagen aan het einde van het kerkelijk jaar over drie eigenschappen waarin we ons kunnen oefenen om met grotere aandacht te leven. Drie imperatieven ook, omdat ze willen aanzetten ons te bevrijden uit

tredmolens om zo tot een andere beleving van de tijd te komen. zondag 8 november wees aandachtig Gelezen op het internet: we are drowning in information while starving for wisdom - wij verdrinken in de hoeveelheid informatie terwijl we naar wijsheid hongeren. Hoe hoor ik de stem (of de Stem) die ik horen wil tussen alle stemmen om mij heen en in mijzelf. Een kunstwerk en een gedicht zullen ons daarbij helpen. Bettina van Santen, Toos Wolters en Kees Wijnen - een viering in een Verhaal-halen setting zondag 15 november schep ruimte voor God Monniken willen ruimte maken voor God. Niet alleen in het gebed, ook in het werk dat zij doen kan God worden geëerd. Het gaat om een aandachtige manier van wer-

ken, met toewijding en eerbied.‘Ut in omnibus glorificetur Deus’ heet dit in het Latijn, het motto van de benedictijnen: ‘opdat God in alles verheerlijkt wordt’. Moderne mensen zijn meestal geen monniken.Toch zijn de lessen van monniken interessant.Wat kunnen wij in navolging van Jezus van hen leren? voorganger: pastor Huub Schumacher zondag 22 november wees verantwoordelijk Duurzaamheid is een echte trend geworden: van wetenschappers die zich bezighouden met overbevolking tot het plaatsen van zonnepanelen op je eigen dak. Een bewuste omgang met de aarde is voor de moderne mens een actueel verschijnsel, vaak in de veronderstelling dat de mens het vermogen heeft om de natuur te beïnvloeden. Rentmeesterschap heet dat in de taal van de bijbel. voorganger: ds Harry Wim Wierda

15

Rosendael,

Indusdreef 5 Diensten: 10:45 uur 01-11 Pastor Th Moorman, Eucharistieviering 15-11 Mw.A. Oldenziel, oecumenische viering 29-11 Past. J. Hettinga, woord en communie, eerste advent Swellengrebel,

Burg. F.Andreaelaan Diensten: 10:15 uur 22-11 Dhr. G. Krul Tamarinde, Neckardreef Diensten: 10:30 uur 08-11 Mw. Dubois 15-11 Mw. Lam 22-11 Ds Jurjens Tolsteeg,

Saffierlaan Diensten: 10:30 uur 01-11 Dhr. G. Krul 15-11 Mw. M. Zuilhof Transwijk,

Hof van Transwijk Diensten: 10:30 uur 01-11 Drs. J. Bouma 08-11 Ds J.E. Riemens 15-11 Mw.A. Dubois-van Hoorn 22-11 Ds C. Bouman Tuindorp Oost,

Winklerlaan Diensten: 10:00 uur 01-11 viering 08-11 viering 15-11 Dhr. R. Kil 22-11 viering Zuylenstede,

Perudreef 8 Diensten: 10:00 uur 01-11 Mw.A. v.d. Schrier 08-11 Ds H. Zeldenrust 15-11 Dhr. G. Krul 22-11 Ds J.E. Riemens

door-de-week Getijdegebeden in de Domkerk

Maandag 7.00 uur Ochtendgebed Maandag t/m zaterdag 12.30 uur Middaggebed Zondag en woensdag 19.00 uur Avondgebed

Kapel Hoog Catharijne

Godebaldkwartier Diensten ma. t/m vr.: 12.45–13.00 u

LEESROOSTER De komende weken vermeldt het leesrooster van het Nederlands Bij­ bel­genootschap de volgende bijbelgedeelten: zo 1 nov ma 2 nov di 3 nov wo 4 nov do 5 nov vr 6 nov za 7 nov

Psalm 119:145-152 Numeri 3:1-16 Numeri 3:17-32 Numeri 3:33-51 Numeri 4:1-20 Numeri 4:21-33 Numeri 4:34-49

zo 8 nov Psalm 146 ma 9 nov Numeri 5:1-10 di 10 nov Numeri 5:11-31 wo 11 nov Psalm 119:153-160 do 12 nov Marcus 12:13-17 vr 13 nov Marcus 12:18-27 za 14 nov Marcus 12:28-34 zo 15 nov Marcus 12:35-44 ma 16 nov Jozua 23:1-16 di 17 nov Jozua 24:1-13 wo 18 nov Jozua 24:14-28 do 19 nov Jozua 24:29-33 vr 20 nov Psalm 119:161-168 za 21 nov Sefanja 1:1-13 zo 22 nov Sefanja 1:14-2:3 ma 23 nov Sefanja 2:4-15 di 24 nov Sefanja 3:1-8 wo 25 nov Sefanja 3:9-20 do 26 nov Marcus 13:1-13 vr 27 nov Marcus 13:14-27 za 28 nov Marcus 13:28-37

16

kerk

NOVEMBER 2015

kerk stad in de

NOVEMBER 2015

De Prinsenhof blijft…

IS EEN UITGAVE VAN DE PROTES­TANTSE GEMEENTE UTRECHT EN VERSCHIJNT MAANDELIJKS

Frans Rozemond De Prinsenhof aan de Eykmanlaan is afgelopen maanden gesloopt. Van 1999 tot 2014 was hier het kerkelijk bureau van de Protestantse Gemeente Utrecht gevestigd en vond het DMO er huisvesting. Inmiddels zijn hun medewerkers al weer helemaal gewend op hun nieuwe stek in het Johannescentrum in Overvecht. Gebouw de Prinsenhof werd in 1962 geopend als wijkgebouw van de hervormde wijkgemeente Willem de Zwijgerkerk in Tuindorp. Predikanten hadden hier een spreekkamer, evenals een maatschappelijk werkster en het Oranje-Groene Kruis. Daarnaast waren er ruimten voor kerkelijk open jeugdwerk. Duizenden kinderen uit de buurt leerden hier figuurzagen en bijbelverhalen en vierden kerstfeest. Boven was een grote zaal die veel gebruikt werd. Alles stond onder de dagelijkse leiding van mevrouw Dieny Prak-Schot. Met haar gepassioneerde inzet maakte ze exploitatie mogelijk.

kerk in de stad

REDACTIE Elly Bakker, Sietske Gerritsen, Arie Moolenaar, Frans Rozemond (DMO) en Agnes Stekelenburg HOOFDREDACTEUR Peter van der Ros REDACTIEADRES Margaretha van Parmadreef 14 3561 SR Utrecht telefoon 2737 540 e-mail: [email protected] Kopij kerkdiensten mailen naar: [email protected] WIJKCORRESPONDENTEN Citypastoraat Domkerk:

* Prinsenhof verdwijnt en komt weer terug... (foto Uriël da Costa). Gezondheidscentrum Het College van Kerkrentmeesters van de PGU bouwt momenteel op deze plek een gezondheidscentrum voor twee huisartsenpraktijken, een fysio-

therapiepraktijk en een apotheek. Uit de huur verkrijgt het college de komende jaren een stabiele inkomstenstroom, een goed alternatief voor de lage rentestanden. Door de huurin-

komsten zijn de inkomsten uit belegde middelen minder afhankelijk van rentestanden en beursklimaat. Ook het nieuwe complex zal de naam De Prinsenhof krijgen.

Bram Schriever Eglise Wallonne (Pieterskerk): Grietje Hofman EUG Oekumenische Studentengemeente (Janskerk): Rik Boonstra De Haven: Wilma Wolswinkel Jacobikerk: Hester van de Kaa Marcus-Wilhelminawijk: Anne-Marie Rutgers

Beroemd Utrechts Psalter te zien

Nicolaïkerk: Steven Slappendel Nieuwe Kerk: Harmen van Doorn Johannescentrumgemeente: Anneke de Klerk Utrecht West: Jade Haakman-Vening Tuindorpkerk: Jan Verkerk Zuilen: Marloes Dankers (Bethelkerk) en Annemieke Schuur

Tot en met 22 november is in Museum Catharijneconvent het Utrechts Psalter te zien. Begin oktober werd bekend dat dit bijzondere middeleeuwse handschrift is toegevoegd aan het Memory of the World Register van Unesco. Hiermee behoort het naast onder andere het Dagboek van Anne Frank en de Archieven van de VOC tot het belangrijkste erfgoed in de wereld.

(Oranjekapel).

Om dit feit te vieren wordt het nieuwe kroonjuweel van de Universiteit Utrecht een maand lang tentoongesteld in de eregalerij van Museum Catharijneconvent. Een unieke kans om het beroemde handschrift, dat normaal in de kluis van de Universiteitsbibliotheek ligt, te komen bekijken. 1200 jaar oud Het Utrechts Psalter, een psalmboek uit de vroege Middeleeuwen, is bijna 1200 jaar oud. Het is rond het jaar 830 gemaakt in of nabij Reims (Frankrijk). Het bevat 150 psalmen en zestien bijbelse liederen die op een voor die tijd revolutionaire manier zijn geïllustreerd.Via Engeland is het Psalter uiteindelijk in Utrecht terecht gekomen. In 1716 is het geschonken aan de bibliotheek van de Universiteit Utrecht, die het sinds die tijd bewaart.

* Conservator Bart Jaski met het Utrechts Psalter (foto Ivar Pel).

* Illustratie uit het beroemde en nu ook wereldwijd bekroonde Utrechtse Psalter (beeld en tekst Museum Catharijneconvent).

SLUITINGSTIJD Tien dagen voor verschijning, berichten negen dagen voor verschijning 10.00 uur.

Illustraties In Museum Catharijneconvent is te zien dat het Utrechts Psalter op een bijzondere manier is geïllustreerd. Het handschrift leest als een stripverhaal waarin delen uit de teksten boven de psalm zijn afgebeeld. De dynamische en schetsmatige stijl van de tekeningen uit het Utrecht Psalter was zeer vernieuwend. De tekeningen doen soms denken aan het werk van Jeroen Bosch en de stijl en de afbeeldingen worden nog eeuwen lang in Frankrijk en Engeland geïmiteerd. Het boek was dus een echte trendsetter.

ADMINISTRATIE

Unesco Het Utrechts Psalter is geplaatst op het Memory of the World Register van Unesco. Deze lijst bevat documentair erfgoed dat van uitzonderlijke betekenis is voor de wereld. Documentair erfgoed is onmisbaar om het verleden, maar ook het heden te begrijpen. Andere bekende stukken op de lijst zijn deDagboeken van Anne Frank, de Archieven van de VOC, de Rechtbankverslagen van het Mandelaproces, maar ook de originele filmnegatieven van The Wizard of Oz.

Margaretha van Parmadreef 14 3561 SR Utrecht telefoon 2737 540 [email protected]. Voor een abonnement op Kerk in de Stad vragen wij per adres een bijdrage van 30 euro per jaar in de productie- en verzendkosten. Elk jaar ontvangt u in september een acceptgiro om de betaling te voldoen. ADVERTENTIES Margaretha van Parmadreef 14 3561 SR Utrecht telefoon 2737 540 Tarief op aanvraag, sluitingstijd tien dagen voor verschijning. Aanleveren van advertenties: [email protected]. BANKRELATIE Kerk in de Stad te Utrecht NL37INGB0000766042 GRAFISCHE VERZORGING theologische uitgeverij Narratio®, Gorinchem www.narratio.nl