Rotterdam, 23 mei 2013
Geachte heer Van der Touw, beste Ab, Onlangs was u te gast in de RCI Board waar we spraken over de totstandkoming van het nationale energieakkoord. Inmiddels hebben wij dit onderwerp vorig week ook besproken in de RCI Council, het adviesorgaan van het Rotterdam Climate Initiative. Daarbij hebben we inzage gekregen in het materiaal van het energie-akkoord in wording. Namens het RCI geef ik hierbij graag een reactie. Het is onze stellige overtuiging dat de opstelsom van de verschillende deelakkoorden moet leiden tot het behalen van de nationale energiedoelen. Het Rotterdams aandeel in de realisatie hiervan is groot. Daarom vragen wij uw aandacht voor onderstaande onderwerpen met betrekking tot het thema ‘Industrie, grootschalige energieproductie en ETS’. Wij zijn ervan overtuigd dat deze van cruciaal belang zijn voor het behalen van zowel de nationale als de Rotterdamse energiedoelen. Financiële prikkels voor CO2 besparing Wij begrijpen dat alle bij het energie-akkoord betrokken partijen voorstander zijn van een structurele verbetering van het Europese emissiehandelssysteem. Nationale maatregelen als “kop” op het ETS zijn echter voor bepaalde bedrijfssectoren ongewenst vanwege hun internationale concurrentiepositie. Desalniettemin is het noodzakelijk om te komen tot extra prikkels voor verduurzaming. Deze mogen de concurrentiepositie van internationaal opererende bedrijven niet schaden. Wij bepleiten daarom de ontwikkeling van financiële prikkels in een systeem waarmee koplopers die CO2 besparende maatregelen nemen, worden beloond voor hun inspanningen en waarmee achterblijvers een extra prikkel krijgen om maatregelen te nemen. Dit principe kan op korte termijn worden toegepast voor CO2reductie in de energiesector. Eerder pleitten wij samen met Stichting Natuur en Milieu voor een korting op de kolenbelasting wanneer een aantoonbare reductie van CO2 uitstoot bij een elektriciteitscentrale wordt behaald. De belastingkorting kan groter worden naarmate minder CO2 wordt uitgestoten per opgewekte kWh.
Het Rotterdam Climate Initiative is het klimaatprogramma van de gemeente Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam NV, Deltalinqs en DCMR Milieudienst Rijnmond.
De introductie van deze financiële prikkels voor CO2 besparing stimuleert maatregelen op het gebied van CCS, duurzame energieopwekking en energie-efficiency. Op deze onderdelen zijn echter ook aanvullende maatregelen nodig die overheden en bedrijven gezamenlijk dienen te nemen.
1. CCS Twee cruciale onderwerpen om de targets op het gebied van lage CO2 reductie en duurzame energie, 16%, te halen zijn CCS en biomassa. Daarbij geldt een groot belang op de korte termijn omdat voorkomen moet worden dat de nieuwe kolengestookte elektriciteitscentrales gaan draaien met onbeperkte CO2 uitstoot. Het spreekt voor zich dat dit maatschappelijk gevoelig ligt. De toepassing van CO2 afvang en een grootschalige common carrier infrastructuur versterkt op termijn de concurrentiepositie van Nederland als vestigingsplaats voor energie-intensieve industrie. Deze positie staat onder druk, onder andere door mondiale ontwikkelingen op de energiemarkt die de energiekosten hier relatief hoog maken. Nederland, en Rotterdam in het bijzonder, zijn uitermate goed geëquipeerd om in internationaal verband op het gebied van CCS een leidende rol te spelen. Een stimulans voor CCS in het energieakkoord is daarmee cruciaal. Dit kan enerzijds door de genoemde prikkels voor CO2 reductie te introduceren en anderzijds door als overheden in PPS-verband mee te investeren in CCS faciliteiten zoals pijpleidinginfrastructuur.
2. Biomassa Een ander aspect dat wij benadrukken, is het grote belang van stimulering van de inzet van biomassa in het energieakkoord. Rotterdam ontwikkelt zich tot ‘Bioport’. De biobased economy is hierbij een integrale aanpak van drie toepassingen van biomassa: voor energie, voor transportbrandstoffen en als grondstof voor chemie. Alle drie hebben ze grote economische kansen. Wij onderstrepen daarbij het belang van ‘verwaarding’: biomassa moet zo hoogwaardig mogelijk worden ingezet. Daarvoor zijn belangrijke randvoorwaarden nodig waar met alle betrokkenen vorm aan moet worden gegeven. Zo hechten wij aan het daadwerkelijk vormgeven van de leveranciersverplichting en moeten er voldoende grondstoffen op de markt beschikbaar zijn tegen concurrerende prijzen, waarvan de duurzaamheid is gegarandeerd. Standaardisatie, normering en certificering van vaste én
Het Rotterdam Climate Initiative is het klimaatprogramma van de gemeente Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam NV, Deltalinqs en DCMR Milieudienst Rijnmond.
vloeibare biomassa zijn daarvoor van groot belang. Nederland moet zich hiervoor in Europees verband inspannen zodat een kader ontstaat waarbinnen de markt zelf verder kan verfijnen. Rotterdam werkt al aan een aanpak om de duurzaamheid van biobrandstoffen te garanderen en te bevorderen dat er in Nederland meer (volume) en betere (kwaliteit) biobrandstoffen worden ingezet. Het akkoord moet bijdragen aan het versnelde toepassing van Europees gecertificeerde duurzame biobrandstoffen, ook na 2020. Een brede toepassing van biobrandstoffen geniet de voorkeur ten opzichte van inzet slechts voor bepaalde sectoren. Bij de toepassing van biobrandstoffen moet worden gestuurd op optimale CO2reductie, verbetering van de luchtkwaliteit en de ILUC-factor. Verder ziet het RCI graag dat in Europees verband wordt gestuurd op de inzet van CO2reductie als sturingsmechanisme. 3. Verhoging energie-efficiency 3.1. Energienetwerken Zoals ook in de RCI Board aan de orde kwam, zou het energieakkoord in moeten gaan op regionale common carrier infrastructuren voor uitwisseling van industriële restenergie. In Rotterdam wordt hier in PPS-verband in geïnvesteerd, voorbeelden zijn het stoomnetwerk van Stedin in het Botlekgebied en het warmtenet van het Warmtebedrijf Rotterdam. Dit moet worden opgeschaald. Eerder genoemde prikkels voor CO2 besparing zijn hiervoor nodig. Ook zouden wij graag in samenspraak met de nationale overheid de regie op de totstandkoming van investeringen in deze infrastructurele utility-netwerken versterken.
De koppeling met de uitkomsten ten aanzien van warmte van tafel 1, gebouwde omgeving, via een positieve waardering van gebiedsmaatregelen met betrekking tot warmte in de energielabels is essentieel.
3.2. Afspraken over energie-efficiency verbetering Een verhoging van de energie-efficiency in de industrie is van groot belang voor reductie van de operationele kosten, voor het verminderen van de kwetsbaarheid voor prijsfluctuaties, voor het creëren van werkgelegenheid en voor versterking van de concurrentiepositie van ‘best performers’ op de internationale markt. Een recente studie over duurzame energiehuishouding (CE Delft, mei 2013) bevestigt het grote
Het Rotterdam Climate Initiative is het klimaatprogramma van de gemeente Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam NV, Deltalinqs en DCMR Milieudienst Rijnmond.
besparingspotentieel dat in de industrie aanwezig is. De afgelopen jaren hebben we hiermee in het Rotterdams haven- en industriecomplex ervaring opgedaan. Wat wij hierbij constateren, is dat het vooral voor bedrijven die onder het MEE convenant vallen (verantwoordelijk voor ca. 75% van het totale industriële energieverbruik) lastig is om betekenisvolle besparingen te realiseren. Onderzoek wijst uit dat het vrijblijvende karakter van de MJA en MEE convenanten hierin doorslaggevend is. Het MEE-convenant voor de bedrijven die onder het ETS systeem vallen zou omgezet moeten worden in bedrijfsspecifieke afspraken over besparingsmaatregelen. Bedrijven zijn dan verantwoordelijk voor de uitvoering van alle maatregelen voor verbetering van de energieefficiency die binnen vijf jaar kunnen worden terugverdiend. Hierover wordt jaarlijks gerapporteerd. Voor de MJA3 bedrijven en het MKB stellen wij voor om een zogenoemde erkende maatregelenlijst te introduceren voor het verzilveren van de minimaal haalbare efficiencyverbetering. Hiermee kan toezicht en handhaving worden vereenvoudigd en kunnen administratieve lasten omlaag.
3.3.Voorkom ongewenst verlies aan WKK capaciteit De economie van WKK-installaties is de laatste jaren aanzienlijk verslechterd. Door de lage CO2 prijs in combinatie met hoge gas- en lage elektriciteitsprijzen, dreigt een groot verlies aan energie-efficiency in het industriële complex. Het leidt er zelfs toe dat bedrijven overstappen op vormen van minder duurzame energievraag en -productie. Het verlies aan WKK productie van stoom en stroom in de chemie en aardolie industrie zal oplopen tot circa 19 PJ/j: dat is 50% van de landelijke productie in deze sectoren. Een hoeveelheid waarmee circa 600.000 woningen kunnen worden verwarmd. Wij stellen voor een overbruggingsregeling op te zetten waarmee de exploitatie van die WKK installaties die aantoonbaar bijdragen aan een duurzame ontwikkeling in het haven-industrie complex, mogelijk blijft. Onderzocht moet worden of een dergelijke regeling zo kan worden opgezet dat bij overschrijden van een bepaald rendement, de subsidie wordt terugbetaald (claw back). Daarnaast zullen wij het initiatief nemen om met bedrijven verdere voorstellen te ontwikkelen voor stimulering en vernieuwing van de WKK installaties in het HIC.
Tot slot
Het Rotterdam Climate Initiative is het klimaatprogramma van de gemeente Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam NV, Deltalinqs en DCMR Milieudienst Rijnmond.
Ons belang bij een krachtig en effectief nationaal energieakkoord is groot. Wij hebben het nodig en verwachten dat het energieakkoord als katalysator zal dienen voor de transitie naar een duurzame economie. En daarmee voor onze bedrijven, medewerkers en burgers zal bijdragen aan een lagere (energie)kosten, innovatie, werkgelegenheid, export en economische groei. Het RCI werkt al langer samen aan deze groene transitie. Deze samenwerking heeft ons geleerd dat er veel technische oplossingen beschikbaar zijn voor de verduurzaming van ons haven- en industriecomplex. De opgave om de energieke samenwerking tussen bedrijven, maatschappelijke organisaties en overheden daadwerkelijk van grond te krijgen, is echter gelegen in het beschikbaar komen van geschikte financieringsarrangementen. Dit zal uiteindelijk doorslaggevend blijken voor een succesvolle uitvoering van het nationale energieakkoord. Wij helpen vanzelfsprekend graag mee om de onderwerpen verder te concretiseren en daadwerkelijk in Rotterdam toe te passen. Namens het Rotterdam Climate Initiative, met vriendelijke groet, Alexandra van Huffelen Wethouder duurzaamheid, binnenstad en buitenruimte Gemeente Rotterdam
Het Rotterdam Climate Initiative is het klimaatprogramma van de gemeente Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam NV, Deltalinqs en DCMR Milieudienst Rijnmond.
