rood, rond en zoet
Passie voor
kersen
Passie
Hoera, het is weer kersentijd! De favoriete tijd van het jaar van kersenteler Lotte van de Sandt en haar gezin. Al hapt zoonlief Floris net zo lief een Haribokersensnoepje weg. TeksT sanne dekker FoTograFie BarT Van Baardwijk
De
zon flikkert op de treinrails. Een flauwe bocht en amper honderd meter klinkers scheiden de gehorige spoorwegovergang van een kalme, groene oase. Ik ben beland in de Betuwe, in het plaatsje Deil. Een bord langs de kant van de weg waarschuwt me voor kersen, veel kersen. ‘Kersenteeltbedrijf De Oosterling’ staat erop. Een gevoel van misleiding bekruipt me, aangezien een kersenrode circuswagon op het erf het enige is wat me aan kersen doet denken. Via een grindpad loop ik naar het herenhuis. En dan zie ik het: daarachter begint pas het kersenavontuur. Het herenhuis is de thuisbasis van Lotte van de Sandt. Samen met haar man, dochter Frederique en zoon Floris runt zij hier een bolwerk van kersen. Ze teelt kersen, bestiert de bed and breakfast, organiseert culinaire festivals in de boomgaard en verzorgt de verkoop van de kersen aan huis. “De kers zorgt onherroepelijk voor de levendigheid hier op het erf. Juist de mensen en de reuring maken de kersendroom voor ons compleet”, aldus Lotte.
Lotte van de Sandt en haar man Marius van Gellicum begonnen in 2002 met hun kersenteeltbedrijf De Oosterling. In hun bedrijf combineren ze moderne teelttechnieken en nieuwe grootvruchtige kersenrassen met de oude, traditionele hoogstambomen. Je kunt ook op De Oosterling logeren in een traditionele Betuwse fruitschuur tussen de kersenbomen. De omgeving is erg leuk om op de fiets te verkennen. debetuwsekers.nl
strAlEndE strEEKGEKKEn De liefde voor kersen zat er al vroeg in bij Lotte. “Als kind al wilde ik graag kersenbomen. Na het eten van de kersen bewaarde ik altijd de pitjes. Die plantte ik thuis in de tuin. Helaas werden ze door onze tuinman weg geschoffeld. Het was kommer en kwel kan ik je vertellen. Nu heb ik eindelijk mijn kersenbomen; daar kan ik uren naar kijken en door de gaard lopen. De kersen stralen me dan tegemoet.” Toch duurde het nog even voor Lotte haar kersendroom in vervulling kon laten gaan. Lotte: “Eerst heb ik nog gewerkt bij mijn moeder in haar interieurwinkel. Daar ben ik een tijdje heel gelukkig geweest. Maar wij, mijn man en ik, zijn streekgekken pur sang. Op het moment dat wij besloten dit stuk land over te nemen
› 53
van zijn ouders, wisten we dat de bestemming agrarisch zou zijn. We hebben nagedacht over een hertenfarm of misschien iets met paarden, maar na lang beraad waren we eruit: kersen!” Ondertussen loopt Lotte de tuin in richting de met netten omgeven bloeiende kersenbomen.
onVoorsPElbAAr chIc
De kers zorgt onherroepelijk voor de levendigheid hier op het erf. Juist de mensen en de reuring maken de kersendroom voor ons compleet
54
Op het erf staan verschillende soorten kersenbomen, rijen dik. Het lijkt wel een kersendoolhof. Er staan negen verschillende rassen. “Toen wij net begonnen met de kersen, verdwenen er veel hoogstambomen. Er staan hier nog een aantal. Deze kersen zijn echter lastiger om te plukken. In de plaats daarvoor kwam de laagstam met Gisela 5 als onderstam, een boom met een wat lagere stam, makkelijker om te plukken dus.” Toch is dit niet Lottes favoriet. “Ik ben helemaal wild van het kersenras de Burlat, terwijl mijn man zweert bij de Merchant.” “Over kersensmaak valt niet te twisten”, zegt Lotte lachend. “Dagjesmensen die ’s zomers het culinaire festival bezoeken nemen vaak de proef op de som. De een noemt een kers zoet, de ander zuur. De een knapperig, de ander juist zacht. En dan gaat het om een en dezelfde kers!” Niet alleen hier in de Betuwe is de kers
geliefd. Gasten uit het hele land komen toegesneld als de kers er weer is. Volgens Lotte geeft dit een bijzonder gevoel. “Je weet en voelt dat je een exclusief product kunt leveren en dat merk je ook aan de mensen die bij je langskomen. Ze zijn vaak uitgelaten en nemen doosjes kersen mee voor bekenden en geliefden, alsof het een doosje bonbons betreft. Van een appel en peer weet je: die haal ik het jaar rond in de supermarkt. Bij kersen ligt dat anders. Buiten het seizoen werkt mijn man vooral in zijn eigen bedrijf, en ook ik ben dan druk met de bed and breakfast en de voorbereidingen voor het volgende kersenseizoen.”
GEschEurdE zoEtE KErs Onderhand zijn we onder de vogelnetten doorgekropen om bij de bomen te komen, waaraan de bordeauxrode kersen glanzend wachten om geplukt te worden. Lotte overhandigt er een paar. Ik stop ze in mijn mond en loop verder de boomgaard in. Ik vraag me af hoe het precies zit met de zoete smaak die ik proef. Lotte legt uit dat de smaak zich afhankelijk van het weer ontwikkelt. “Hoe meer zon ze krijgen, des te zoeter worden ze. Het suikergehalte wordt dan hoger en hoger. Ook heeft de kers vocht nodig, maar niet te veel. Het luistert heel
nauw. Als de kers door het hoge suikergehalte te veel vocht opneemt, begint de kers te scheuren en dat wil je niet. Maar dat suikergehalte is wel weer belangrijk voor de zoete smaak. Nederland is een perfect land om kersen te telen. In Zuid-Afrika is het bijvoorbeeld weer te lang warm. Dan komt de boom in de winter niet tot rust. Als het klimaat continu te vochtig en warm is, krijg je weer last van schimmels; daar heb je hier minder last van. De zomer bouwt zich hier meestal langzaam op. Toch kan het ook misgaan. Het blijft spannend en onvoorspelbaar.”
nooIt AllEEn Inmiddels zijn we terug in het herenhuis. De koffiegeur komt ons tegemoet. Tien jaar lang woont Lotte nu met haar familie op De Oosterling, de historische naam van een perceel grond waar vroeger nog geen boom op stond. Dat is nu wel anders. Het bedrijf draaiende houden is een hele klus. Gelukkig staan ze er niet alleen voor. Al tien jaar lang helpen er veel mensen mee met de voorbereiding, de pluk en het ontpitten van de kersen. Naast Lotte zijn ook de kinderen vol van de kersen. Letterlijk en figuurlijk. “Onze dochter Frederique kan geen genoeg krijgen van de kersen en blijft ervan eten. In de kraam aan de weg geven we ook weleens een Haribo-kersensnoepje aan de kinderen. Daar is de oudste vooral over te spreken. Floris is altijd erg druk met het uitdelen van de snoepjes. Eén voor Floris, één voor de kindjes.” Naast Lotte en haar man en kinderen, die graag meehelpen in de boomgaard, worden familieleden ook regelmatig opgetrommeld. “Voor onze ambachtelijke kersenjam moeten de kersen ontpit en ontsteeld worden. Dat is een mooi klusje voor de schoonmoeders, die er samen met tante Tineke ieder jaar weer een gezellig onderonsje van maken.”
›
55
KErsEnGEVoEl
KostbAAr
Terwijl Lotte me de kleine circustrailer laat zien die van binnen compleet naar de kersensmaak van Lotte is ingericht en van waaruit de kersen langs de weg verkocht worden, vertelt ze: “De kersen voelen echt een beetje als mijn kindjes.” Iets wat je na het zien van het enorme kersenschilderij in de woonkamer van de familie en de stralende manier waarop Lotte vertelt over de kleine rode vrucht, niet ontgaan kan zijn.” Als er weinig aan de bomen hangt, loop ik rond met een knoop in mijn maag.” “Mensen leven met ons mee en ze leven naar het kersenseizoen toe. Je wilt niemand teleurstellen. Ook onze trouwe medewerkers, die al zeven jaar komen plukken, rekenen op zeven weken in de boomgaard”, legt Lotte uit. “Het is altijd weer gezellig om tussen de bedrijven door gezamenlijk koffie te drinken en te bespreken hoe de pluk verloopt. Als het minder goed gaat, kan ik daar echt bedroefd over zijn. Je leeft er immers het hele jaar naartoe.” De kersen bieden Lotte zelfs troost als het even wat minder gaat: “Ik hoef maar door de boomgaard te lopen en ik heb dat gelukzalige gevoel weer. Het is heerlijk om
Kersen vallen niet vanzelf in het schap van de supermarkt, begrijp ik na een dag met Lotte te hebben opgetrokken. In de kersenperiode staan Lotte en haar familie van zeven uur ’s ochtends tot negen uur ’s avonds in de boomgaard om de zoetste en mooiste kersen te plukken. En als een net van de kersen afwaait, dan ben je zo een dag verder voordat deze weer over de bomen is gespannen. Voor het vastleggen van de netten met zandzakken, kop aan kont, zijn veel handen nodig. Kersen zijn kostbaar en erg lekker. Doe mij nog maar een doos van die overheerlijke bonbons, denk ik als ik met een potje kersenjam weer voldaan de trein instap.
56
De een noemt een kers zoet, de ander zuur. De een knapperig, de ander juist zacht. En dan gaat het om een en dezelfde kers
«
iets te zien groeien, het gevoel dat de natuur gewoon zijn gang gaat.” “In de zomer leef ik op kersen; het verveelt nooit! Wat ook super is, zijn de mensen die dan komen aanwaaien. Dat komt door de kersenfietstocht die je hier kunt fietsen. Je gaat dan van het ene kersenbedrijf naar het andere. Om sfeer te proeven én natuurlijk de kersen.”
Passie voor eten beperkt zich niet tot de eettafel. Het begint bij de oorsprong van ons voedsel: de makers. gezondNU zoekt in heel Nederland mensen met hartstocht voor (h)eerlijk eten.
