Rondje Atlantic Een zeilersdroom in 12 maanden
Een lange zeilreis naar bijzondere bestemmingen; welke zeiler droomt daar nu niet van? Wat nog maar een decennium geleden een tamelijk definitieve breuk met de zekerheden van het geregelde bestaan betekende, is veranderd in een goed te organiseren project. Sommige puristen beschouwen dat als een devaluatie van de vrijheidsdrang uit het verleden. De werkelijkheid is anders. Wie zijn leven als zeezwerver wil foto Sidney Moll
22
tekst: Ruud Kattenberg
deel 1 - Planning deel 2 - Plekken deel 3 - Praktijk
slijten, kan dat nog altijd. Er is dus niets verdwenen, maar slechts een manier van langeafstandszeilen bijgekomen. Deze serie is vooral bedoeld voor zeilers met een standaard boot, een beetje spaargeld en een jaar zonder heimwee naar hun werkgever. Zilt neemt je mee - in drie afleveringen - op een Rondje over de Noord-Atlantische Oceaan. In eerste deel verdiepen we ons in de planning. 23
Horloge wordt kalender De populariteit van een Rondje Atlantic groeit nog altijd. De transatlantische ARC (Atlantic Rally for Cruisers) heeft in de afgelopen twee jaar zelfs potentiële overstekers moeten teleurstellen, omdat de organisatie niet meer dan 225 boten kan verwerken. Maar ook het aantal ongeorganiseerden groeit. Hoewel exacte getallen ontbreken, denken we dat er jaarlijks minimaal vijftig Nederlandse jachten de oversteek naar het Caribisch gebied maken. Een groot deel daarvan ligt binnen een jaar weer gewoon aan zijn Nederlandse jachthavensteiger. En dat is een van de voornaamste redenen waarom het Rondje Atlantic zo gewild is: het past moeiteloos in een jaar verlof.
Het weer Zowel de heen- als de terugreis loopt langs de flanken van het Azorenhoog. Aan de oost- en zuidkant H van het hoog, overheerst de noordoost-passaat. Een constante wind van 4 tot 6 Bft. Aan De gebruikelijke luchtdrukverdeling en het de noordzijde kom windpatroon op de Atlantische Oceaan je onder invloed van de westenwinden. Uitzonderingen daargelaten, is de route een garantie voor veel mooi weer en een maandenlange bezeilde koers. De voorbeelden van Rondjes waarop het geen enkele dag harder waaide dan 6 Bft. zijn dan ook legio.
L
H
Afstanden Wie terugkeert van zijn Rondje heeft gemiddeld zo’n 8000 mijl op zijn log staan. Dat is een respectabele afstand, maar zelfs met 100 mijl per etmaal betekent het niet meer dan 80 vaardagen in een klein jaar. De verhouding tussen varen en 24
tekst: Ruud Kattenberg
stilliggen ervaren de meeste zeilers als ideaal. Er is voldoende tijd om veel te zien of de boot voor te bereiden voor de lange stukken. Bovendien ontstaat er niet onmiddellijk grote tijdsdruk als het eens tegenzit met het weer of de techniek. En mocht je het schema te sloom vinden, dan bedenk je gewoon nog een korte of langere omweg.
Deadlines De zee van tijd is echter niet overal even diep. Tenminste niet als je de Atlantische Oceaan op de makkelijkste manier wilt ronden. In dat geval wordt je agenda bepaald door de seizoenen. Allesbepalend is dat je niet tijdens het orkaanseizoen in het Caribisch gebied wilt zijn. Dat betekent dat je niet voor 1 december kunt arriveren en dat je de de tropische eilanden uiterlijk na 1 juni weer achter je laat. Met die keiharde deadlines als uitgangspunt en de Eind november. In de jachthaven van Las wens om zo lang Palmas ligt de ARC-vloot klaar voor vertrek. foto Bas de Lijster mogelijk tussen de tropische eilanden door te brengen kunnen we nu terug gaan rekenen.
De oversteek Afhankelijk van je boot en route doe je over de 2500 mijl lange transatlantische oversteek rond de 20 dagen. In de jachthavens en op de ankerplaatsen rond de Canarische Eilanden - het meest populaire vertrekpunt voor een Atlantische oversteek – is het vanaf eind oktober dan ook spitsuur. De eerste boten vertrekken rond 15 november, maar dat is aan de vroege kant. Het nadeel daarvan is dat je tegen een late orkaan op kunt lopen, maar ook dat de 25
Rondje
0 en 180 - Azor a d u Berm
- Berm arten St.Ma
00 nm uda 9
Bermuda
Sint Maarten
n re zo
b rie Ca
2
0 20
nm
nm
-A
n-
nde eila e h c aris Can
Kaapverdië -
Illustratie © Zilt Magazine
26
e Atlantic
n re zo
-
l1 aa n Ka
0 20
A
Azoren
Madeira
Canarische Eilanden
0 - 23 ieb r a C
Barbados
m 0n
Kaapverdische Eilanden
- 2100 nm
27
nm
passaat vroeg in het seizoen minder krachtig is. Omdat de oostkant van de oceaan eerder veilig is, kun je een bezoek overwegen aan de 800 mijl zuidelijker gelegen Kaapverdische Eilanden. Voordeel van de kleine omweg is, dat de noordoostpassaat op de lagere breedten stabieler is en dat depressies op een prettige afstand blijven.
Vertrek uit Nederland
foto Ruud Kattenberg
Nu we weten dat we eind november de Canarische Eilanden willen verlaten, kunnen we ons ook buigen over het vertrekmoment uit Nederland. Dat is weinig kritisch. Eigenlijk heb je de hele zomer de tijd voor de 1500 mijl lange aanbrengtocht. Vroege vertrekkers zijn in het voordeel, omdat ze veel tijd hebben aan de Spaanse en Portugese kust. Zelfs een ommetje in de westelijke Middellandse Zee behoort dan tot de mogelijkheden. De Golf van Biskaje zullen velen als hun Begin mei. Binnen niet al te lange tijd zal de eerste obstakel ankerplaats op Sint Maarten leegstromen. beschouwen. In de vroege zomermaanden maakt de Golf zijn bedenkelijk reputatie echter zelden waar. Juni is de meest ideale maand voor de eerste echte oversteek. In die periode komt de wind vaak uit het oosten. Vanaf de laatste weken van augustus neemt de kans op narigheid echter snel toe.
Voorjaar in de Carieb Na de Atlantische oversteek breekt een tamelijk onbezorgde periode aan, die pas eindigt als het orkaanseizoen zich eind mei weer aandient. De zeilcondities in het Caribisch gebied zijn meestal fantastisch en wie beschutting zoekt voor de 28
tekst: Ruud Kattenberg
foto Ruud Kattenberg
soms harde noordooster kan volop kiezen. Pas eind april wordt het weer onrustig onder de zeilnomaden. De blijvers vertrekken geleidelijk naar een orkaanveilige plek in het zuiden, terwijl de minder gelukkigen zich langzaam concentreren op de terugweg. Zonder af te spreken ontmoeten de meesten elkaar op een van de eilanden in de noordoostelijke Carieb. Onder Nederlanders is Sint Maarten de meest Begin juni. Horta op de Azoren als laatste populaire plek om je pleisterplaats op de oceaan. voor te bereiden op de terugweg.
De terugweg Door wat een gelukkig toeval lijkt, valt het begin van het orkaanseizoen in het Caribisch gebied samen met het begin van de zomer op noordelijke breedten. De terugtocht wordt daardoor meestal gekenmerkt door stabiel weer. Volgens de pilots en vaargidsen moet je voor een snelle en veilige tocht eerst naar het noorden om ergens rond de 40e breedtegraad, de westenwinden te vinden die je naar Europa brengen. Wie dat advies volgt, komt bijna als vanzelf op Bermuda terecht. Toch is de tussenstop op dat eiland de laatste jaren minder in trek. Steeds meer zeilers kiezen ervoor om vanaf de noordelijke eilanden rechtstreeks naar de Azoren te koersen. Weliswaar moeten ze dan hun weg zien te vinden weg langs de windloze kern van het hoog, maar de combinatie van moderne communicatie, goede weerberichten en boten die ook bij weinig wind nog goed presteren, maakt die opgave heel wat minder lastig dan vroeger. De tocht van Sint Maarten naar de Azoren is ongeveer 2300 mijl lang en zal door de 29
meeste jachten binnen drie weken worden afgelegd. Bij een tussenstop op Bermuda komt daar al snel een week bij. Bijna thuis Begin juni overheerst op de Azoren het ‘bijna thuis’ gevoel. Toch kunnen de resterende 1500 mijl tot de vertrouwde vaderlandse steiger de lastigste van de hele tocht zijn. In ieder geval geldt dat voor het vertrek. Wie al te lang in Café Sport blijft plakken, zou wel eens tegen de eerste herfststorm aan kunnen lopen. Juni, juli en de eerste weken van augustus zijn het meest geschikt voor de terugweg. De theorie dat je direct na vertrek zolang pal noord stuurt tot je de westenwinden vindt, kent nog maar weinig aanhangers. De meesten kiezen voor de kortste route naar de ingang van Het Kanaal. De cirkel is rond De laatste paar honderd mijl langs de kust van Frankrijk of Engeland leveren geen andere verrassingen op dan die elke normale vakantietocht kenmerken. Twaalf maanden na vertrek kan het reïntegratieproces - zonder twijfel het meest lastige deel van het Rondje Atlantic - beginnen.
Dromen van papier Hoewel de planning voor het gemiddelde Rondje Atlantic niet ingewikkelder is dan we op de vorige pagina’s beschreven, bestaat er een keur aan boeken, websites en software over dat onderwerp. De meeste beperken zich niet tot het Rondje alleen. Een absoluut standaardwerk op het gebied van routeplanning voor zeilers is Jimmy Cornell’s World Cruising Routes. In het bijna 700 pagina’s dikke boek beschrijft de peetvader van de wereldzeilers vrijwel elke denkbare route met voor elk seizoen het karakteristieke weer. Ook als je nooit het IJsselmeer verlaat is het het ultieme wegdroomboek. 30
tekst: Ruud Kattenberg
Cornell’s boek is een populaire variatie op Ocean Passages for the World, een uitgave van de British Admiralty die elk koopvaardijschip aan boord heeft. De uitgangspunten bij het bepalen van de ideale route zijn voor de beroepsvaart natuurlijk heel anders. Het is een prachtig boek met schitterende kaarten voor iedere zeiler die door de afwegingen voor efficiëntie en brandstofbesparing heen kan kijken. Pilotcharts brengen het weer in beeld aan de hand van langjarige statistieken. Ze worden verspreid als atlassen met voor elke maand een eigen kaart. Pilotcharts leveren een schat aan informatie, mits je weet om te gaan met de relativiteit van statistieken. Ze zijn er in verschillende uitvoeringen, maar alleen van de Amerikaanse uitgave bestaat een gratis elektronische variant. Ga naar: www.nga.mil en klik op ‘publications’. Een absolute aanrader voor iedereen die niet schrikt van de horizon is het computerprogramma Visual Passage Planner. De software is op dezelfde data gebaseerd als de pilotcharts, maar presenteert die zo slim dat er heel nieuwe informatie ontstaat. Door het type en de prestaties van je boot in te voeren, berekent het programma in enkele seconden de meest optimale route. Zinloos voor een tocht naar de Engelse Oostkust, maar van onschatbaar waarde voor elke serieuze oversteek. www. digwave.com 31
