herfst break schotland
Romantische Strasse
Zoeken naar Wein, Weib und Gesang Doorbeuken over de Autobahn naar Oostenrijk of Italië,
dat kan. Maar wie niet ongevoelig is voor vlinders, verlaat de snelweg al bij Würzburg. Daar begint de bekendste toeristische route van Duitsland: de Romantische Strasse. Adriaan Huigen en fotograaf Maarten Stolp zakken via deze gründlich bewegwijzerde route af naar het zuiden, op zoek naar Wein, Weib und Gesang. Tekst: Adriaan Huigen
www.reizen.nl maart 2008
b
Fotografie: Maarten Stolp
www.reizen.nl maart 2008
herfst break schotland
Frankfurt ligt een uurtje achter ons. De banden van onze korenbloemblauwe VW New Beetle Cabrio roffelen op het asfalt van de Drei. Een Autobahn die veel vakantieverkeer afvoert richting Oostenrijk en Italië. Bestuurders met de blik op oneindig in volgepakte auto’s. Voorlopig niet van plan om te stoppen. Wij echter, hunkerend naar rust en romantiek, verlaten bij Würzburg de snelweg. In deze barokke stad aan de Main begint de Romantische Strasse, een 350 kilometer lange route vol hartveroverend vermaak. Tenminste, dat hopen we… Ludduvuddu en kaarslicht
In de Altstadt van Würzburg komen we meteen in de stemming, flanerend over het marktplein, tussen de imposante dom en een klaterende fontein. De sfeer wordt bepaald door de pakweg 25.000 studenten die hier bivakkeren. Ze leren aan de beroemde medische faculteit, laven zich aan de lokale wijn en experimenteren met de liefde. Je ziet het aan de dromerige ogen van de stapelverliefde stelletjes die hand in hand langs de oevers van de Main zweven. En als de romance ophoudt te bestaan, huilen ze uit bij het graf van de minnezanger Walter von der Vogelweide (die stierf in 1230). Op zijn steen is in oud-Duits gebeiteld: Wer daez vergäsz der tut mir Leide (Wie hem vergeet, die betreur ik). Kennelijk wordt bij deze woorden menig traantje geplengd want er liggen veel bloemen. Er branden zelfs kaarsjes. En er liggen gedichtjes van de ontroostbaren die hun geliefde missen. Aan het begin van onze route
www.reizen.nl maart 2008
wordt het al duidelijk: Liebe und ludduvuddu liggen dicht bij elkaar. Misschien moeten de wanhopigen een keer naar de andere zijde van de Main, naar de kapel van kasteel Mariënberg. Niet te missen, het enorme bouwwerk domineert de omgeving. Binnen steek ik een kaarsje op bij de Madonna met kind, waarbij ik de vurige wens uitspreek tijdens deze route een duurzame relatie te mogen vinden. Ik bedoel maar, ik ben er nu toch. Na deze devote bezigheid kuieren we langs de Main, met een oude hijskraan als baken. ‘Die heeft nog een geallieerd bombardement overleefd, aan het eind van de Tweede Wereldoorlog’, weet Maarten. Net als de Alte Mainbrücke die de binnenstad met de zuidoever verbindt. En waar elk weekend een gezellige markt wordt ingericht, onder de constante zegening van Sint Kilian, de Ierse missionaris die de stad in 686 tot het christendom wist te bekeren. Zijn standbeeld staat midden op de brug. Als de duisternis valt, wordt de binnenstad zwoel verlicht door oude straatlantaarns. We laten ons rondleiden door nachtwacht Wolfgang Mainka. Deze voormalig advocaat heeft zo’n succes met zijn duistere rondleidingen dat hij zijn rechtspraktijk ervoor heeft opgegeven. ‘Wat hier gebeurd is, dat wilt u niet weten, een misdaad door Liebeskummer, hartverscheurend…’ Rapunsel en Venus
De ochtendzon warmt de koude lucht snel op. Zo kunnen we Würzburg verlaten met de kap open. Door het onbelemmerde uitzicht is onze cabrio het uitgelezen
Foto linksboven: De Alte Mainbrücke in Würzburg.
voertuig voor deze route, maar dit terzijde. We zijn op weg naar Tauberbischofsheim, een eeuwenoud oord in Foto boven: het Taubertal, een dal dat is behangen met wijngaarAan de overkant van den. Tussen vele vakwerkhuizen door manoeuvreren de Main vinden we we naar het centrum van het stadje. Daar heerst een de kapel van kasteel zondagse rust. Het landbouwmuseum dat is ondergeMariënberg. bracht in het 13de-eeuwse Kurmainzisches Schloss is vandaag gesloten. Nu kan ik mij ook wel iets leukers Foto’s rechtsboven: bedenken dan het bewonderen van oude ploegen en Nachtwacht Mainka: roestige schoffels. Veel aantrekkelijker oogt de toren in ‘Wat hier gebeurt is, de oude binnenstad, met een klein raampje helemaal dat wilt u niet weten, bovenin. Ik voel mij nu net Victor, de sprookjesprins hartverscheurend...’ die de beeldschone Rapunsel uit de puistige handen van de heks probeert te redden. De enige manier om Een kus voor blonde bij haar te geraken is echter omhoog klimmend via Bäsle in Augsburg. haar lange vlecht. ‘Rapunsel, Rapunsel, hoor wat ik je vraag, gooi je vlecht naar omlaag…’ En jawel... het luikje blijft dicht. Via Lauda-Köningshofen rijden we naar Bad Mergentheim, een kuuroord met geneeskrachtige bronnen. ‘In een der baden, gelegen in een park, kunt u rondjes lopen. Als men daarbij ook het geneeskrachtige water drinkt, voelen de voeten weer goed aan en kan de dag niet stuk!’, lees ik hardop voor. Maarten oppert: ‘En een gezond lichaam kan geen kwaad voor wie op zoek is naar liefde en romantiek, toch?’ Het kuuroord is snel gevonden. Even denk je in een Engels landschap te zijn beland. De zorgvuldig kortgeknipte gazonnetjes in het park rond het gebouw zijn opgeleukt met fluisterende fonteintjes en ruisend
‘Ik heb een afspraakje met Bäsle. Met haar had niemand minder dan Wolfgang Amadeus Mozart zijn eerste erotische ervaring.’ geboomte. Hier horen jonge vrouwen met opgestoken haren en gekleed in hoepelrokken rond te lopen, speels draaiend met parasolletjes. Maar al wat ik zie zijn mannen in witte jassen en senioren die stoksteunend op zoek zijn naar rust, gezondheid en een langer leven. In een van de vele winkels met natuurproducten laat ik mij voorlichten over de vele geneeskrachtige watertjes die je hier kunt kopen. Last van je gal? Maagklachten? Pijn aan de prostaat? Voor elk probleem is er wel een Heilwasser uit een van de nabij gelegen bronnen. Ook ik laat me een fles aansmeren. Als ik lopend door het voetenbad (koud!) een slok neem, ga ik bijna over mijn nek. Yek! Nee, dan liever een Riesling, de witte wijn die ook uit de regio komt. ‘Er zijn meer oude zuipers dan oude artsen’, zeg ik tegen Maarten. ‘Zonder Bacchus bevriest Venus’, vult hij aan. Gekriebel in het hooi
Ik heb de zoute smaak nog in mijn mond als we de neus van onze cabrio weer richting het zuiden zetten. Via-via heb ik gehoord dat er ergens een hotel is waar je in een hooiberg kunt slapen. Als je geen last www.reizen.nl maart 2008
e
Romantische strasse
van hooikoorts hebt, lijkt me dat wel romantisch. We rijden via Creglingen naar Frauental. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, is hier geen deerne te bekennen. Een paar oude boeren met half uitgekauwde sigaartjes tussen de lippen wijzen ons de weg naar het Heuhotel, waar we op zolder voor een prikkie mogen overnachten. Van de boer krijg ik nog een paardendeken mee zodat er straks niet allemaal strootjes in mijn broek kriebelen. Na een paar minuten liggen geloof ik het wel. Hoestend en proestend hol ik weer naar buiten. Nee, misschien is dit te gek romantisch voor onderbetaalde hippies of mediterende boeddhisten, maar niet voor mij. Dan vond ik het brede bed in Würzburg toch prettiger. Ook de boer kijkt beteuterd. Maar ineens klaart zijn gezicht op en hij zegt: ‘U kunt hier in de buurt in een oude gevangenistoren slapen!’ ‘We gaan erover nadenken’, lieg ik beleefd. Wein, Weib und…
Wat Wein, Weib und Gesang betreft, is de oogst tot nu toe matig. Maar dat gaat veranderen in Rothenburg ob der Tauber. In deze wijnstad hoop ik definitief de smaak van het brakke Heilwasser weg te spoelen. Al zal ik het niet zo bont maken als de man die elke dag de Meistertrunk laat zien in het venster van de Ratstrinkstube, in het hart van de stad. Die drinkt op elk heel uur tussen 11:00 en 15:00, en tussen 20:00 en 22:00 uur de stadsbokaal (inhoud: drie liter!) leeg. In één teug! Hiermee houdt de stad de legende levend dat burgemeester Nutsch ooit Rothenburg heeft gered nadat een vijand
10
www.reizen.nl maart 2008
Rothenburg ob der Tauber, de wijnstad die werd gered door ‘Der Meistertrunk’.
had beloofd de stad te sparen als er iemand in een keer zo’n bokaal wijn naar binnen zou slurpen. En de eerste burger is dat toen gelukt. Nee, Wein hebben we nu wel gescoord. Plus in het historische centrum ook nog eens de lekkerste Apfelsaft van mijn leven gedronken. Vers geplukte appeltjes werden voor mijn neus geperst. We rollen over de mooie blauwe Donau en parkeren de auto in Augsburg. Wie een geliefde voor eeuwig aan zich wenst te binden, moet hier zijn. In deze meer dan 2000 jaar oude stad - gesticht door keizer Augustus, vandaar de naam - wemelt het van de juweliers, en bij hen kun je trouwringen kopen. Niet zo verwonderlijk als je weet dat Augsburg het Schoonhoven van Duitsland is. Anders gezegd, dit is de stad van de goud- en zilversmeden. In het Maximilian-Museum wordt behalve aan cultuurgeschiedenis ook aandacht aan dit edele ambacht besteed. En in Augsburg kan ik ook eindelijk het Weib van mijn lijstje schrappen. Jawohl, ik heb een afspraakje met de schone Bäsle. Met haar had niemand minder dan Wolfgang Amadeus Mozart zijn eerste erotische ervaring. Een heuse relatie was destijds onmogelijk, alleen al vanwege het feit dat Bäsle zijn nichtje was. Wat Mozart überhaupt hier te zoeken had? Zijn vader Leopold is in Augsburg geboren. Tot zover Mozart, want vandaag is Bäsle er voor mij. In toepasselijke kledij uit de 18de eeuw laat ze mij het centrum van de stad zien. Waarbij aan het einde een grote beloning op mij wacht: een kus. Mee naar een edelsmid wil ze echter niet.
Foto rechts: In Landsberg am Lech stuiten we op een laatgotische poort: de Bayertor uit 1425. Tussen mei en oktober is de 36 meter hoge toren te beklimmen.
e www.reizen.nl maart 2008
11
www.reizen.nl maart 2008
km 98
km 143
km 366 Deze hoogst gelegen stad van Beieren heeft een binnenstad uit de late middeleeuwen. Hier aan de rand van de Alpen eindigt de Romantische Strasse. Maar niet voor ons.
Füssen
Voormalige rijksstad. Het totale centrum, omgeven door een behouden stadsmuur, is cultuurmonument. Extra bezienswaardig: de Sint Georg (laatgotische hallenkerk) en de gelagkamer van de wijnmarkt.
Dinkelsbühl
Op de kruising van Burgenstrasse en Romantische Strasse ligt deze vrijgevochten stad. Haar bewogen geschiedenis wordt weerspiegeld in het schouwspel Der Meistertrunk en de Schäfertanz.
Rothenburg ob der Tauber
12
km 248 km
km 362
km 415 Hoogste berg van Duitsland (2964 m). Vanaf de top ligt Europa aan onze voeten. Zichtbaar zijn collega-toppen in Oostenrijk, Zwitserland en Italië. Kort samengevat: een hoogtepunt.
Zugspitze
Dorp met koningspaleizen, omgeven door vier meren en het beschermde natuurgebied Ammergebirge. Wereldvermaard zijn de sprookjeskastelen Neuschwanstein en Hohenschwangau.
Swangau
Meer dan 2000 jaar geleden gesticht door de Romeinse keizer Augustus. Zeker doen: aneren over Maximilianstrasse, langs patriciërshuizen uit de 15de en 16e eeuw, toen Augsburg bloeide.
Augsburg
km 0
km 31
km 79 Middeleeuws stadje met een gave historische kern. Een must: het Mariaaltaar van Tilman Riemenschneider in de Herrgottskirche. Ook leuk: het vingerhoedenmuseum.
Creglingen
Historisch kuuroord dankzij geneeskrachtige bronnen. In het kasteel van de Grootmeesters van de Duitse Orde vindt u een slotkerk en een museum. Gemütlicher is het toch ook indrukwekkende marktplein.
km 51
Een van de oudste steden in het dal van de Tauber. Rond de Türmestoren en het neogotische raadhuis krioelt het van de vakwerkhuizen.
Tauberbischofsheim
Bad Mergentheim
Universiteitsstad aan de Main, omgeven door wijngaarden. Met prinsbisschoppelijke residentie (Barok unesco-werelderfgoed), Dom, marktplein, Alte Mainbrücke en Mariënkapel.
Würzburg
herfst break schotland
www.reizen.nl maart 2008
13
Romantische Strasse Praktisch Vlak voor Füssen doemt Neuschwanstein op, het kasteel van de waanzinnige koning Ludwig II.
Dan maar zelf doen?
Voor onze laatste etappe rijden we richting Füssen. Hier, dichtbij Oostenrijk, eindigt de Romantische Strasse. Maar eerst doen we nog Landsberg am Lech aan. We stoppen bij de plaatselijke gevangenis, niet omdat we dit gebouw wildromantisch vinden, maar omdat Adolf Hitler hier in gevangenschap Mein Kampf heeft geschreven. De rondleiding laten we zitten, daar zijn we niet voor in de stemming. Bovendien: de andere kant van Landsberg am Lech is véél sympathieker. Daar vinden we een uitnodigend marktplein, een rijk versierd raadhuis en de Bayertor, een gotische poort uit 1425. Onze cabrio krijgt de warme belangstelling van een zwerm nonnen die zingend door de poort fladdert. We treffen het nog steeds met het weer. Samen met de alom aanwezige bomen tovert de zon een kilometerslange barcode op het asfalt. Vlak voor Füssen doemt het kasteel op dat de krankzinnige koning Ludwig II voor zichzelf liet bouwen: Schloss Neuschwanstein. Een sprookjesslot opgetrokken uit suikergoed, zo lijkt het, idyllisch gelegen aan de oevers van de Schwansee. Horden toeristen trekt dit slot. Geen wonder, dit is een van de beroemdste kastelen ter wereld, zoiets wil je één keer in je leven in het echt zien, in plaats van op een poster waarop dit slot dan ook nog altijd in nevelen is gehuld. Vandaag is er geen sliertje nevel te bekennen. In Füssen eindigt onze reis. Nou ja, bijna dan. We moeten het Gesang nog ergens zien te vinden. ‘Dan maar zelf doen?’, vraagt Maarten. In de plaatselijke
14
www.reizen.nl maart 2008
Stube waar de rondborstige Heidi ons pullen witbier aanreikt, zingen we er lustig op los. ‘Rote Rosen, rote Rosen, sind die ewige Boten der Liebe…’ Wer nicht liebt…
Ergens in een achterafstraatje van Füssen, waar je niet met de auto kunt komen, hebben een paar bewoners besloten dat hier de Romantische Strasse officieel eindigt. Dit einde is voor ons niet romantisch genoeg. Vandaar dat we besluiten om ons eindpunt te verleggen naar de Zugspitze, een bijna drie kilometer hoge berg, op een boogscheut van de Oostenrijkse grens. Vanaf de top blikken we terug op wat we hebben gedaan. En over wat we nog kunnen gaan doen, want je kunt vanaf hier ook de Alpen van Oostenrijk bewonderen. Adembenemend. ‘Alles wat we zochten, hebben we gevonden’, zeg ik tegen Maarten, mijn trouwe vriend. En dat is maar goed ook. Want: Wer nicht liebt Wein, Weib und Gesang, der bleibt ein Narr sein Leben lang.
Foto boven. Wie zijn geliefde aan zich wil binden, moet in Augsburg zijn. Foto linksboven. Van de Main tot aan de Alpen is de hele route gründlich bewegwijzerd. Foto linksonder. Uitzicht vanaf de Zugspitze, met 2968 meter de het hoogste punt van Duitsland, en ons zelfgekozen eindpunt.
Dass Glück is eine leichte Dirne Und weilt nicht gern am selben Ort Sie streicht das Haar dir von der Stirne, Küsst dich rasch und flattert fort. Uit wiens pen ontsnapte dit romantische kwatrijn? Weet u het antwoord? Ga naar www.reizen.nl en maak kans op een Wensbon!
Hoe kom je er? Wij reden over de A12 naar Arnhem en daarna via Oberhausen en Frankfurt over de Autobahn 3 naar Würzburg. Een afstand van ruim 600 kilometer. Je doet er echter bijna een dag over als er aan de weg wordt gewerkt waardoor soms slechts één strook berijdbaar is. De Romantische Strasse zelf, van Würzburg naar Füssen, is 350 kilometer lang. Accommodatie Wij sliepen in Würzburg, Augsburg en Füssen. Hotel am Congress Centrum**** Pleichertorstrasse 26, 97070
Würzburg tel +49-931-50244. Centraal gelegen: de Altstadt en de oevers van de Main zijn binnen loopafstand. Informatie & prijzen: www.hotel-am-congress-centrum.de Hotel am Rathaus, Am Hinteren Perlachberg 1, D-86150 Augsburg. Klein maar keurig hotel in hartje Augsburg (vlakbij het raadhuis). 2pk vanaf € 94. Informatie: www.hotel-am-rathaus-augsburg.de Treff Hotel Luitpoldpark**** Luitpoldstrasse, Füssen, tel. +498362-9040. Modern hotel, op loopafstand van het oude centrum. 2pk vanaf € 110. Informatie: www.luitpoldpark-hotel.de
Vrij goedkoop overnachten (rond € 20 p.p.) kan in de talrijke Fremdenzimmer of Zimmer frei (kamer te huur), vooral buiten de zomer (zie ook: Reisgidsen en kaart). Bezienswaardigheden Uiteraard is er veel meer te zien dan we in dit artikel kunnen noemen. Toch nog drie bezienswaardigheden (die u tijdens de vakantiepiek wellicht beter kunt mijden): b Dinkelsbühl, middeleeuws stadje achter dikke muren met 18 torens. b Donauwörth, oude stad met de Reichstrasse, een van de mooiste straten van het land. b Nördlingen, stedenschoon in een
7 dagen op de Romantische Strasse Pharos Reizen van ANWB heeft speciaal voor REIZEN Magazine-lezers een autorondreis samengesteld. Ontdek op eigen gelegenheid deze romantische route.
U overnacht twee keer in zowel Hotel Wittelsbacher Höh in Würzburg als in Parkhotel Donauwörth in Donauwörth en Treff Hotel Luitpoldpark in Füssen. Op het programma staat o.m. een wandeling met nachtwacht in Würzburg en een bezoek aan het sprookjeskasteel Neuschwanstein.
Het programma geeft veel vrijheid en tips om er zelf op uit te gaan: een tocht per boot over de Main, romantische plaatsjes als Rothenburg, Dinkelsbühl of Donauwörth, met kleurrijke huizen en gezellige pleintjes, en Füssen als basis voor uitstapjes naar de Zugspitze of Oostenrijk. Prijs per persoon o.b.v tweepersoonskamer 1 t/m 31/3 € 339 1 t/m 30/4, 1/7 t/m 31/8 € 369 1/5 t/m 30/6, 1/9 t/m 31/10 € 375
Inclusief bΣ 3x 2 overnachtingen in een 2persoonskamer, inclusief ontbijt bΣ Excursie: of 1x stadswandeling (1,5 uur) met een nachtwacht door het oude centrum van Würzburg (wo t/m za), of een bezoek aan de vestiging Mariënberg bΣ Entree Slot Neuschwanstein bΣ Routekaart Romantische Strasse Niet inbegrepen Toeristenbelasting Füssen ca. €1,60 per dag (ter plaatse te betalen), evt. toeslagen en € 2,50 bijdrage Calamiteitenfonds.
krater die ontstond nadat 15 miljoen jaar geleden een meteoriet insloeg. Reisgidsen en kaart b ANWB Goud Beieren, Marion Meijer, 2006. Voor circa € 17,95 krijgt u 358 pagina’s gevuld met wetenswaardigheden over natuur, kunst en cultuur. b Trotter West- en Zuid-Duitsland, 2006. Voor circa € 14,95 383 pagina’s, waarvan 20 vol praktische tips m.b.t. de Romantische Strasse. b Zimmer Frei 2008, € 12,95. Selectie van duizenden relatief goedkope slaapadresjes (rond € 20 p.p.p.n.) in Duitsland en Oostenrijk. Te bestellen via webwinkel.anwb.nl b Routekaart De Romantische Strasse (Nederlandstalig), gratis op te vragen bij het Duits Verkeersbureau (zie: Informatie en sites). b Romantische Strasse, 2008, € 6,80. Nieuwe gids, te koop via www.romantischestrasse.de, waarin alle plaatsen langs de route worden beschreven. Verkrijgbaar in acht talen, o.m. Duits en Engels, maar (nog) niet in het Nederlands. Informatie & sites Duits Verkeersbureau, www.duitsverkeersbureau.nl, 020-6978066 VVV Würzburg www.wuerzburg.de VVV Augsburg www.allgaeu.de VVV Füssen www.fuessen.de www.romantischestrasse.de En wie bij Google Romantische Strasse intikt, vindt daar 114.000 hits.
REIZEN Travel Cl
ub
v.a. € 339 p.p. Boeking en informatie Bij de ANWB Winkels, tel. 0900-9008070 (lokaal tarief) of www.anwb.nl Op alle arrangementen zijn de ANVR-reisvoorwaarden van toepassing.
www.reizen.nl maart 2008
15