Roll on, TWK. 10 jaar Theewaterskloof. kristel baele vertrekt. beslissing van levensbelang. magazine voor studenten en medewerkers van de han

magazine voor studenten en medewerkers van de han

Afscheidsinterview

kristel baele vertrekt kiezen voor abortus jrg 18 #14 26 maart 2014

beslissing van levensbelang

Roll on, TWK

10 jaar Theewaterskloof

op snsr.nl... Studenten vaak onwettelijk met extra kosten opgezadeld Studenten moeten vaak extra kosten betalen voor hun studie, zoals reisjes en het inhalen van tentamens. Dat is verboden volgens het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO). Het ISO kreeg de afgelopen maand 125 meldingen binnen, waarvan er 120 gegrond werden verklaard. De meldingen kwamen vooral van hbo-studenten, maar ook bij universiteiten moeten studenten verplicht extra betalen voor studieactiviteiten, naast het collegegeld van 1835 euro.

Failliet door studieboeken?

Bondscoach weggehoond na vraag HAN-student Coen, student aan het instituut voor Sport en Bewegen, legde vorige maand tijdens een bezoek van Louis van Gaal aan de HAN de vinger op de zere plek toen ‘ie vroeg naar de relatie van de bondscoach met de media. Van Gaal reageerde toen erg sportief en nodigde Coen uit om eens een heuse persconferentie bij te wonen. Tijdens die persconferentie stelde Coen de vraag opnieuw, in de aanwezigheid van de gehele Nederlandse sportpers. En dat schoot iedereen in het verkeerde keelgat, want Van Gaal gebruikte de vraag als aanleiding om eens flink de loftrompet te steken over zichzelf. Daarbij vermeldde de bondscoach terloops dat ‘ie vindt dat de media slechts een ‘doorgeefluik zijn en geen meningen mogen vormen’. In de twee toonaangevende voetbalprogramma’s, Studio Voetbal en Voetbal International, werd Van Gaal vervolgens met de grond gelijk gemaakt.

Incassobureaus zitten steeds vaker achter studenten aan die hun studieboeken niet kunnen betalen. Er wordt gesproken over een zorgelijke trend, want de studenten die met een incassobureau van doen hebben, hebben gemiddeld zo’n 500 euro aan schulden openstaan. Onder jongeren tussen 18 en 25 jaar zijn studieboekaanbieders inmiddels de op een na belangrijkste schuldeisers. Onbetaalde telefoonrekeningen zijn de belangrijkste bron van schulden.

Het percentage studenten in Nederland dat de Nationale Studenten Enquête invulde. Studenten lijken daarmee een beetje enquêtemoe te zijn, want vorig jaar vulde 40% de vragenlijst nog in.

34%

Het citaat ‘Ik wil geen krant worden!’ Roslay staat achter op de Sensor met zijn eerste tatoeage. Maar daar blijft het bij, ook al zeggen zijn vrienden dat het verslavend kan werken.

Volg Sensor op www.snsr.nl, Twitter (@snsr) of facebook.nl/snsr.han 2

B

Sensor is het redactioneel onafhankelijk magazine van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Het magazine is gratis voor studenten en medewerkers. Het volgende nummer verschijnt op 9 april 2014. REDACTIE-ADRES Nijmegen, Kapittelweg 33, Kamer A3.11 (024) 353 03 90 Arnhem, Ruitenberglaan 29, Kamer 3.19 (026) 369 12 40 www.snsr.nl, [email protected] POSTADRES Postbus 6960, 6503 GL Nijmegen REDACTIE Han Geurts, hoofdredacteur, (024) 353 03 88 Herman van Deutekom, plv. hoofdredacteur (026) 369 12 40 Renée Jenniskens, (024) 353 03 92 Olga Helmigh, (026) 369 12 16 Sander Arink (024) 353 03 89 Raïssa Soeter (024) 353 03 91 Els Sanders, redactie-assistente (024) 353 03 90 MEDEWERKERS Laurence de la Porte Marieke van der Horst Ruud Kroes Claudia Fitsch Mart Geurts Chantal Bolleman, stagaire Gino Luurssen Judith Mellendijk REDACTIERAAD B. Looten (voorzitter), W. Sips, P. Freriks, E. Cuppen, M. van Koolwijk, M. Witjes FOTOGRAFIE Ralph Schmitz, Coos Dam William Moore, Maaike van Helmond Rob Gieling, Cover: Ralph Schmitz VORMGEVING EN PRODUCTIE Laura Foppen Ben Schot, Graphic Design bno ADVERTENTIES Bureau Nassau BV Achterom 100 C 1621 KW Hoorn [email protected], tel. 020-6230905 KOPIJ Kopij en reacties moeten voorzien zijn van naam en telefoonnummer. De redactie houdt zich het recht voor ingezonden stukken te weigeren of in te korten.

20 25 34

Afscheidsinterview CvB-lid

Dag Kristel!

Tien jaar Theewaterskloof

Roll on, TWK Heden Soep

De bouillonpoëet

Rubrieken Olga Oordeelt

33

Uitgehoord

38

Opgetekend

40

Abortus? pagina 13

Verder in dit nummer New Dutch Connection

23

Thamani Fashion 32 Prijsvraag 37

Ontwikkeld de foto De medewerker en Wie: Remko Bosch Functie: hoofddocent Life Sciences Wat: één met de natuur op Texel Wanneer: 1974

Zijn wie je bent ‘Mijn ouders zijn van de eerste generatie forensen: mensen die buiten de stad gingen wonen in omringende dorpen. Mijn vader gaf les aan de LTS in Amsterdam, maar we woonden in Bovenkarspel. Omdat we een auto hadden, konden we –heel luxe- op vakantie naar Texel, waar deze foto gemaakt is. Ik denk dat ik hier zes jaar ben. Het zal rond Pasen geweest zijn dat we met tent en luchtbedjes richting het eiland gingen. Ik vond het heerlijk om buiten te zijn, was gek op de natuur, beestjes en planten. Ook in het dorp waar ik opgroeide, was ik volgens mijn moeder moeilijk binnen te houden. Ik was een onderzoekend kind. Kreeg op de kleuterschool al de bijnaam ‘de professor’, omdat ik altijd de ‘waarom’-vraag stelde. Eigenlijk ben ik dat altijd blijven doen. Mijn jeugd was een gelukkige tijd; warm en beschermend. Ik voelde me veilig. Als ik verdwaalde zouden mijn ouders me wel vinden, en als ik viel, vingen zij me wel op. Het waren de jaren ’70, met lange haren, Pink Floyd en ‘vrijheid blijheid’. Ondanks de hippie-invloeden was mijn vader wel echt een man van het onderwijs. Open- en eerlijkheid waren belangrijk, en mijn zusje en ik moesten het maximale uit onszelf halen. Daarbij maakte het niet uit of je timmerman zou worden of arts, als je jezelf maar ontplooide. Nu ik zelf drie tieners heb, ben ik het daar in principe nog steeds mee eens, hoewel ik de wereld inmiddels zakelijker vind. Ik gun ze een hogere opleiding omdat dat meer mogelijkheden in de wereld van nu biedt. Maar ik geloof wel dat je pas echt gelukkig kunt zijn als je bent wie je bent. En je gebruik kunt maken van je eigen talenten. Nadat ik mijn Scheikunde-diploma had gehaald en promoveerde aan de universiteit, opperde mijn vader dat het onderwijs wel wat voor mij zou zijn. Ik dacht van niet, maar drie jaar nadat hij overleed kwam het er toch van: in 2006 werd ik docent Biochemie bij de HAN. Hij had gelijk, ik vond en vind het geweldig. Jammer dat hij dat niet meer heeft meegekregen. Wel grappig om te zien hoe bepaalde karaktereigenschappen eigenlijk van jongs af aan ingebakken zijn. Dat ‘de professor’ van de kleuterschool nu daadwerkelijk professor is geworden, haha.’ RS

4

Onderschrijver Ik doe het ook. Ja, ik ben door de bocht. Nooit gedacht dat het ooit zo ver zou komen, maar ik heb er ook aan moeten geloven. Terwijl Twitter achteruit holt, Facebook inmiddels gehalveerd is, Hyves al lang verleden tijd en Pinterest alleen maar fotootjes stuurt die toch zo weer verdwijnen, ben ik op de valreep nog bekeerd tot de Social Media. Ik zit op Facebook (zit je daar op???), stuur af en toe een tweet de lucht in, volg ons eigen geYammer, en heb een bescheiden profiel op LinkedIn. Zo lang mogelijk tegengehouden, maar de push van de omgeving werd te sterk. En zeg nu niet dat mijn leeftijd mij parten speelt, want zo oud ben ik nog niet en ik zie er voor mijn leeftijd nog redelijk patent uit ook. Het was (is?) gewoon de weerstand tegen die schijnwereld, tegen die gemaakte nepsituaties waarin je altijd maar mooi, gelukkig, vrolijk, tevreden en superblij moet zijn. Waar je niet meetelt als je geen honderden likes krijgt of duizend vrienden hebt. Waar je je nooit eens kut mag voelen, maar jezelf telkens door

Levens-

belangrijk

menstruatie-ellende heen lacht, glimlachend de kots opveegt van je zieke kinderen, altijd alles liefdevol uitpraat met je partner, nooit slaaptekort hebt en zie mij eens geweldig door het leven stappen. Ik werd voorgelicht door mijn dochter van dertien. ‘Goed van je, mam. Kijk: Facebook is voor privé-zaken, twitter voor korte berichten, met Instagram kun je leuke foto’s sturen en LinkedIn…bweuh, LinkedIn is voor oude zakken en zakenlieden die zo nodig moeten netwerken. Superdegelijk en saaaaaaaiiii.’ Ja, ze is wel bij, die meid van mij. Maar na enige weken wroeten, zweten, om raad vragen en proberen, is het voor mij wel duidelijk: Facebook en Twitter zijn er om te laten zien dat je nog leeft (en hoe!), en aan Instagram en Pinterest doe ik

Meer dan dertigduizend! Meer dan dertigduizend abortussen per jaar in Nederland waarvan de meeste in de leeftijdsgroep 20 tot 25 jaar. De logica der getallen zegt dan dat het ook hier op de hogeschool moet voorkomen. Maar je hoort er nooit over. Het laatste taboe? Het zal je maar gebeuren: je ziet het plusje verschijnen en je bent er níét blij mee. Wat te doen en wat zijn de gevolgen, lichamelijk en psychisch? Sensor bezocht een kliniek en interviewde twee HAN-studenten die het overkwam. Want het is weleens tijd om het bespreekbaar te maken.

niet meer sinds mijn dochter mij hardop uitlachte toen ik vroeg wat in

Han Geurts

Ik geef af en toe een les en schrijf elke twee weken een stukje in een

godsnaam een Selfie was. Maar het is wel duidelijk: LinkedIn is het ergst. Wat daar voorbij komt aan borstklopperij (daar is Bokito weer), zelfingenomenheid, onbescheidenheid en arrogantie: onvoorstelbaar. Paginalange profielen met wat men allemaal beheerst, kan en doet. Vol met de vreselijkste managementtermen; business strategy, organizational skills, management consulting. En elke keer maar weer op dat scherm met bijgewerkte profielen, nieuwe connecties, jubilea, andere banen, interessante onderschrijvingen en belangwekkende stellingen.

blaadje. Wie onderschrijft mij? Please?

-x- HannaH sensor 14, jaargang 18 5

nieuws CTO-student wint workshop van Frans Bromet

Een afgebroken hak, een bezoekje aan de schoenmaker en een minidocumentaire zorgden ervoor dat Babette de Bruijn, studente Creatieve Therapie Opleidingen, een workshop van Frans Bromet heeft gewonnen. Enige tijd geleden bezocht ze de masterclass van deze bekende documentairemaker. De aanwezige studenten kregen de kans om een filmpje in te sturen in Bromets bekende stijl, zelf filmen terwijl hij interviewt. De student met het beste filmpje kreeg een workshop documentaire maken. De 25-jarige Babette won de workshop met haar filmpje ‘Het

verhaal achter de schoen’. Daarnaast wordt haar winnende filmpje ook opgenomen in het bestand van Academia.nl, een archief met video- en audiomateriaal voor het hoger onderwijs in Nederland. ‘Toen ik hoorde dat ik had gewonnen, was ik heel blij’, reageert Babette enthousiast. ‘Ik heb meteen een vriendinnetje gebeld dat mij ondersteunde tijdens het maken van de minidocumentaire.’ Volgens de jury won de CTO-studente de prijs omdat ze een zekere spanning in haar verhaal bracht. CB

materiële hulp na verwoestende brand ‘Ik dacht: daar gaat mijn studie, en nam vlug mijn laptop mee’, zegt Thijs. Hij is een van de tien HAN-studenten die gedupeerd achterbleven na de Nieuwjaarsbrand in het klooster op de Groesbeekseweg in Nijmegen. Thijs’ kamer brandde volledig uit, maar hij kan, dankzij zijn laptop, toch afstuderen. En na allerlei sympathieke acties in Nijmegen heeft hij nu ook weer spullen, tot bestek aan toe. Op initiatief van Freyr van den Assem, student-lid van de MR, kwam met steun van het CvB ook een actie op gang op de HAN. De afdeling ICT gaf drie gloednieuwe laptops aan studenten wiens laptop verloren is gegaan. De boekwinkel op de HAN hielp de tien ook uit de brand. Toen namelijk bleek dat de studenten vooral hun studieboeken misten, hoefde Joop Willems van Studystore maar heel even na te denken. Studenten mochten een lijst maken

van alle verloren boeken. De exemplaren die Studystore voorradig had, werden in pakketjes gestopt en konden gratis worden opgehaald. Voor één student werden dat zelfs twee dozen vol. RJ

Gedupeerde studenten krijgen grat is studieboeken

6

Selectie aan de pabopoort? Gebrekkige taal- en rekenvaardigheden van pabostudenten (en dan vooral met een mbo-vooropleiding) gaan ten koste van de onderwijskwaliteit van de pabo’s, zegt de Vereniging Hogescholen. Die wil daarom dat pabo’s voortaan mbo-studenten kunnen screenen (én weigeren) voordat ze instromen. Nu nog krijgen studenten tijdens de propedeuse taal- en rekentoetsen. Volgens de Vereniging Hogescholen is het onacceptabel dat na drie kansen maar 54 procent van de mbo’ers slaagt voor de rekentoets. Bij havo en vwo is dat 81 en 95 procent. Karin van Weegen (van de pabo-directie) vertelt dat op de twee pabo’s van de HAN bijna alle mbo-instromers van de verwante opleiding Klassenassistent komen. Met mbo’s zijn afspraken over het niveau. Met succes. Op de locatie Groenewoud haalde in 2012 -2013 52% van de mbo’ers de rekentoets in één keer (68% van de havisten). Voor de taaltoets was dit zelfs 68%, zelfs beter dan de havisten. Op diezelfde pabo moesten afgelopen jaar 13 van de 400 propedeusestudenten

weg vanwege deze testen en dat was een mix van mbo’ers en havisten. De totale uitval is van mbo’ers (37 procent) hoger dan havisten (30 procent), maar komt bij lange na niet in de buurt van landelijke cijfers. Opmerkelijk is dat in 2015 de taal en rekentoetsen worden afgeschaft, omdat de uitstroomeisen van het mbo en de havo dan veranderen. De studenten krijgen dan wel ‘voor de poort’ een kennistoets in de ‘zaakvakken’. Directeur Van Weegen relativeert het belang ervan. ‘Waar het echt om gaat is of studenten het hbo werk- en denkniveau hebben. En ook daar wordt in het mbo aan gewerkt.’ RJ

Makeover kantine Automotive ‘Het werd hoog tijd’, zegt Trudy van Roekel van Catering Van Roekel. Dat zegt ze tijdens haar toespraak tegen de studenten en medewerkers in de nieuw ingerichte kantine van Automotive. En gelijk heeft ze: de lange, kleurloze tafels en stoelen waren wel heel erg jaren negentig. ‘Oubollig’, vindt Trudy. De kantine doet in ieder geval een stuk frisser aan en het landschap ziet er gevarieerd uit, met loungebanken met hoge rugleuningen, en tafels en stoelen in verschillende hoogtes. Automotive-directeur Joop Pauwelussen is tevreden met het resultaat: ‘Mijn motto is: Iedereen op zijn plek. Niet alleen bij de juiste opleiding, maar ook in de kantine. Uit onderzoek blijkt namelijk dat, als een student zich bij zijn opleiding op zijn gemak voelt, dit goed is voor zijn studierendement.’ De nieuwe kantine is overigens nog niet helemaal af, weet de directeur nog te vertellen: ‘In navolging van de prachtige grote poster op de begane grond van de HANGO4-rallyauto die heeft meegedaan aan de bekende rallywedstrijd Le Dakar eerder dit jaar, komt op een van de grote muren in de kantine een mooie poster van het Shell Eco voertuig, de Arval Inspire II. HvD

7

nieuws Stoelendans op decanaat Er vindt een stoelendans plaats tussen de decanen van de HAN. Jan Stapel, een van de twee Nijmeegse decanen, gaat met pensioen. Als gevolg daarvan verhuist Liesbeth Diemel van de Arnhemse naar de Nijmeegse campus. Peter Hoekstra, hoofddocent van de faculteit Economie & Management, neemt haar plaats in op de Arnhemse campus. De nieuwe verdeling is als volgt: Arnhem Ingrid van der Heijden Peter Hoekstra Ruitenberglaan 27, kamer V0.13 026 - 3658111 [email protected] Nijmegen Ton van Amelsvoord Liesbeth Diemel Kapittelweg 33, kamer C3.27 024 – 3531330 [email protected]

De toekomst van het sociaal werk ‘Dit wordt het decennium van de sociaal werker’, aldus Erik Jansen van het lectoraat Lokale dienstverlening vanuit Klantperspectief. Samen met Maarten Kwakernaak organiseert hij een drukbezochte HAN SOCIAAL themalunch rondom de veranderingen in zorg en welzijn. Een vijftigtal docenten is komen opdagen. Met aanstekelijk enthousiasme presenteren Jansen en Kwakernaak een instrumentenset die sociaal werkers kunnen gebruiken om netwerken in de wijk te ontwikkelen en te versterken. Twee instrumenten worden nader toegelicht. Als eerste de partnerschapkaart waarmee de samenwerking vormgegeven wordt en daarna de effectencalculator waarmee de (financiële) gevolgen van ingrepen gemeten kunnen worden. ‘De opbouwwerker is een voorbeeld van een professional die van oudsher in staat is om verbindend sociaal te handelen.’ De woorden van Jansen bieden hoop voor de opleiding CMV die het momenteel zwaar heeft. Jansen is ook betrokken bij de nieuwe minor ‘Samen werken aan een duurzame civil society’, waarin de bijbehorende competenties van deze nieuwe sociaal werker ontwikkeld zullen worden. Het verhaal van beide heren verschijnt binnenkort als artikel in en een boek van de Artevelde Hogeschool Gent onder de titel ‘Sociaal werk verbindt.’ RK

In Memoriam Arent Wesseling Vorige week bereikte ons het verdrietige bericht dat onze collega Arent Wesseling is overleden. Na een heel moedige strijd tegen zijn ziekte is hij gisteren rustig in zijn slaap overleden, thuis in het bijzijn van zijn vrouw en kinderen. We missen in Arent een zeer bevlogen docent die de afgelopen 25 jaar een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan het marketingonderwijs binnen Commerciële Economie, International Business and Languages en andere FEM-opleidingen. Arent had ongelooflijk veel plezier in zijn werk, de omgang met studenten en zeker ook met zijn collega’s. Tot het laatste moment is hij zeer betrokken geweest bij alles wat er op school gebeurde en genoot hij van de vele bezoekjes die collega’s hem brachten. We zullen zeker ook zijn humor missen, de moppen die hij te pas en te onpas vertelde en de scherpzinnige e-mails met de meest prachtige zinsconstructies. Arent is 63 jaar geworden. We wensen Irma, Jan en Julia en naasten van Arent veel sterkte met de verwerking van dit enorme verlies.

8

GroenLinks Kamerlid bij Automotive GroenLinks Tweede Kamerlid Liesbeth van Tongeren heeft de HAN met een bezoek vereerd. Samen met haar delegatie van raadsleden uit de gemeente Rheden kwam zij kijken wat er zoal bij Automotive gebeurt, met name op het gebied van schone energie en vervoer. Nu weet ze dat eigenlijk wel. In een radiointerview onlangs vertelde ze dat nog, alleen dacht ze dat dat gebeurde op de TU in Arnhem. Maar zoals de meesten van ons weten, heeft Arnhem geen Technische Universiteit, Arnhem heeft de HAN Automotive. Daarop besloot PR-coördinator Koen Lau om het Tweede Kamerlid uit te nodigen. Van Tongeren bleek goed op de hoogte op het gebied van schoner rijden. Zo noemde ze de elektrische Tesla een mooi alternatief voor de zakenman. ‘Die willen geen kleine Nissan Leaf voor de deur, maar staan in de rij voor een sportieve zakenauto als de Tesla Model S.’  Het Kamerlid haalde dat aan om duidelijk te maken dat emotie een belangrijke rol speelt bij de aanschaf van auto’s. Daarnaast leek het haar een goed idee niet alleen op elektrisch vervoer te focussen, maar ook op andere technieken, zoals waterstof. HvD

Studeer wijzer met autisme De HAN heeft de webapp Studeercoach voor autisten gelanceerd, vergezeld van een digitale docentencursus. Gelderse scholen binnen het beroepsonderwijs hebben onderzoek gedaan naar de faal- en succesfactoren bij studeren met een autistische beperking. Het lectoraat Levensloopbegeleiding bij Autisme presenteerde die middag de resultaten van de onderzoek. HG www.han.nl/onderzoek

Andere koffiemachines, andere koffie? Koffie, de zwarte motor. Op verschillende plekken mogen medewerkers meedoen aan koffietesten. Een dankbare taak voor Michiel en Anneke van Applied Sciences. Ze hebben ieder drie verschillende melanges met mysterieuze namen als 835 of 704 voor zich en een bekertje water en een cracker om de smaak te neutraliseren. ‘Koffie is belangrijk, maar wat er nu in de automaten zit, is geen koffie’, vindt Anneke. Zij drinkt op de HAN alleen maar thee. Miriam, docent Food and Business, begeleidt de smaaktesten. Heel objectief, want zelf drinkt ze geen koffie. ‘Er komen nieuwe koffiemachines. De aanbesteding hebben wij niet in de hand, maar medewerkers mogen wel de koffiemelange bepalen. De apparaten blijven echter wel Nescafé schenken. Budgettair is het niet haalbaar om daarvan af te wijken’, legt ze uit. Anneke en Michiel zijn ondertussen klaar met hun koffie. En? Michiel vindt de 835 wel een verbetering, maar Anneke vindt het complete aanbod helemaal niets. ‘Ik blijf straks bij thee. Daar ben ik heel eerlijk in.’ RJ

9

nieuws

Stamppot maakt plaats voor frisse broodjes Meer sfeer creëren in de kantines van de HAN, dat is waar cateraars Cormet en Van Roekel, die de kantines van de HAN uitbaten, op uit zijn. Dit doen ze door thema’s in te voeren. Het gaat van start met de lente. Het thema gaat gepaard met lenteachtige posters en een menuaanpassing. Voorheen stonden de winterstamppotjes nog op het menu. Daarvoor in de plaats krijgen we lekkere frisse broodjes. Om studenten een betere lunchplek te geven, komen er afgeschermde zithoeken. ‘Het aanbod in de kantine verandert, daarom moeten we

mee met deze vernieuwingen’, aldus Astrid Schreurs van Cormet. Het evenement We Canteen, waarbij kleine cateraars hun eten aanbieden, komt dit voorjaar terug. Ook behoort, volgens projectcoördinator Gery Misat, een app met dagelijkse menu’s tot de toekomstmogelijkheden. Verder krijgt de nog onbekende gebaksservice een boost. De bestellijsten worden opnieuw geïntroduceerd en een eventuele ansichtkaart met taart moet ook voor meer bereik zorgen. CB

Alleen winnaars bij Solar Energy Challenge Hoe kun je de zonne-energie – opgewekt voor eigen gebruik – zelf gebruiken in plaats van deze terug te geven aan de energiemaatschappij? Met deze Solar Energy Challenge zijn vier teams aan de slag gegaan. De teams, bestaande uit enkele studenten van de HAN maar vooral afgestudeerde studenten van Artez en de Hogeschool Wageningen, moesten hun ideeën pitchen voor een jury. De locatie Kleefse Waard, een industrieterrein in Arnhem, was weliswaar origineel, veel publiek leverde het niet op. Naast deelnemers, jury en organisatie was er slechts een handvol aanwezigen die evenwel zeer geïnteresseerd en geëngageerd was, wat bleek uit de vragen die ze aan elk team stelden. Twee van de vier teams - Energy For Energy en E3 Energieneutraal werden uiteindelijk beloond met de eerste prijs, een werkbudget van 500 euro om hun plannen verder uit te werken. ‘Omdat we de andere ideeën niet wilden weggooien, hebben we de twee verliezende teams ook gehonoreerd, en wel met 250 euro voor de doorontwikkeling van hun ideeën’, aldus projectleider Christiaan Holland, tevens jurylid. Zo heeft elk team geld verdiend en kunnen ze verder met hun project. De finale van de Solar Energy Challenge is op 26 juni. HvD

10

de toekomst van de han Voorlezen maakt leerkracht onsterfelijk Wanneer je kinderen elke dag een kwartier voorleest leren ze duizend woorden per jaar. Met de voorbeelden van Hans Hagen, schrijver van onder meer de Jubelientje-reeks, kunnen Pabostudenten hun toekomstige klassen van feestelijke lessen voorzien. Binnen anderhalf uur leren ze van de bevlogen auteur hoe je kleuters op het puntje van hun stoeltjes kunt krijgen met gedichten en spelletjes. Het gedicht over de tijger is prachtig simpel: de wind / huilt / aan het raam / het is donker buiten / daar / komt / de TIJGER / WHHAaaww, maar als je een koffer op schoot neemt en vertelt dat je de tijger hebt meegenomen, en dat ze met een verkleedpak zelf ook een tijger kunnen worden, dan is het ineens een groot avontuur. ‘De leraren die ik nog ken, waren de voorlezers,’ memoreert Hagen. Die zullen kinderen zich altijd herinneren. ‘Dus als je als leerkracht onsterfelijk wilt worden, lees voor!’ LP

Toegepast onderzoek, internationalisering en kennisvalorisatie (het samen met de praktijk ontwikkelen van kennis), zijn drie belangrijke ambities van de HAN. Laten dit nou ook net beleidsterreinen zijn waarvoor CvB-lid Kristel Baele zich zes jaar lang heeft ingezet. Nu ze afscheid neemt, zijn deze onderwerpen in toekomstperspectief een mooie basis voor een afscheidsconferentie. Peter van Lieshout, van de Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid en hoogleraar aan de Universiteit van Utrecht, bijt het spits af. We moeten van een kenniseconomie naar een lerende economie, maar wel met beter onderwijs, betoogt hij. Het lectoraat van HAN-lector Marije Elferink bestudeert sporttalent. Onderwijs geven moet op Olympisch niveau, vindt ze. En Jan Anthonie Bruijn, onder andere voorzitter van de Raad van Advies van Nuffic, zegt in een rede over internationalisering dat we naar meer talenkennis, mobiliteit en inhoud moeten. Dan volgt Professor Dokter Peter Müller met een onderwerp dat én niet geagendeerd én niet te begrijpen is. Het blijkt een grap. Een leuke grap. Hij werpt een ‘Duitse’ blik op onze samenleving. Over de voorganger van Merkel, Schröder: ‘Hij zei: Vier jaar geleden stonden we aan de rand van de afgrond, maar sindsdien hebben we een flink stap vooruit gemaakt. ‘ Aan het feestvarken de ondankbare taak om dan het plenaire gedeelte af te sluiten. Het valt een beetje weg. Gelukkig wordt dat meer dan ruimschoots goed gemaakt, als op de druk bezochte receptie tout HAN en heel hbo-Nederland haar welgemeend komt bedanken.RJ Lees ook op pagina 20 en 21 het uitgebreid afscheidsinterview met Kristel Baele.

11

12

Keuzes voor en gevolgen van abortus

Beslissingen van levensbelang Het zal je maar gebeuren: je ziet het plusje verschijnen en je bent er níét blij mee. Dat komt regelmatig voor. Jaarlijks worden in Nederland meer dan dertigduizend abortussen uitgevoerd, waarvan de meeste in de leeftijdsgroep 20 tot 25 jaar. Sensor bezocht een kliniek en interviewde twee studenten die het overkwam. Want het is weleens tijd om het bespreekbaar te maken. Laurence de la Porte en Raïssa Soeter

sensor 14, jaargang 18 13

‘Ik heb er zelf voor gekozen, dan moet ik er maar mee leven’ Jaarlijks worden in Nederland meer dan dertigduizend abortussen uitgevoerd. Desondanks hoor je er zelden iemand over. Hoe gaat deze behandeling eigenlijk in zijn werk?

De muren van de aan het Arnhemse Sonsbeekpark gelegen ASK Mildredhuis zijn gezellig geverfd in paars, roze en geel. Ze stralen warmte uit. De reden dat vrouwen hier aankloppen, is echter minder plezierig: hier kom je alleen als de uitkomst van een zwangerschapstest niet de gewenste is. Puck van Rossum (23) is er verpleegkundige. Zij voert intakegesprekken, en legt uit: ‘Voordat je bij ons terecht komt, ben je vaak al bij een huisarts geweest. Vanaf dat eerste gesprek heb je dan nog vijf wettelijk verplichte dagen bedenktijd voor de abortus, om spijt achteraf te voorkomen.’ In Nederland is abortus gelegaliseerd met de abortuswet, de Wet afbreking zwangerschap (WAZ) uit 1984. Voor die tijd was abortus officieel verboden, maar werd het onder bepaalde omstandigheden gedoogd, bijvoorbeeld als de moeder in levensgevaar verkeerde. Abortus mag totdat een kind levensvatbaar is en in leven kan blijven buiten het lichaam van de moeder. Dat is voor de wet bij 24 weken zwangerschap, dus tot en met 23 weken kan de zwangerschap worden afgebroken. 153 op 1000 zwangerschappen afgebroken Sinds 2007 daalt het aantal zwangerschapsafbrekingen. In 2012 hebben in Nederland 8,5 op duizend vrouwen een abortus gehad. De ‘abortusratio’, het aantal zwangerschapsafbrekingen per 1000 levendgeborenen, was 153. Internationaal gezien behoort Nederland daarmee tot de landen met de laagste abortuscijfers. Ter vergelijking: in Engeland en Nieuw-Zeeland is de ratio bijna dubbel zo hoog. In de Nederlandse WAZ staat dat voor een abortus sprake moet zijn van een noodsituatie. Al betekent ‘nood’ voor iedereen iets anders, weet Puck: ‘Ik zie regelmatig vrouwen die al een voltooid gezin hebben. Bij de studenten die hier komen, zien we dat geld en een nog niet afgeronde opleiding belangrijke redenen zijn; de meeste kunnen nog niet voor een kind zorgen.’ De helft van alle zwangerschapsafbrekingen vindt plaats in de eerste zeven weken van de zwangerschap. Wanneer je er binnen acht weken achter komt dat je ongewenst zwanger bent, kun je kiezen voor een abortuspil, of zuigcurettage. Het voordeel van de

14

abortuspil, of eigenlijk een combinatie van verschillende soorten tabletten, is dat je die gedeeltelijk thuis kunt innemen. De eerste pil neem je in de kliniek, die zorgt dat de groei van het embryo stopt, de tweede reeks breng je thuis in: deze weeënopwekkers zetten binnen 4 tot 6 uur een miskraam in gang. Het bloedverlies is over het algemeen meer dan bij de zuigcurettage. Daarbij brengt een arts een dun buisje in de baarmoeder, waarmee deze wordt leeggezogen. Weeënopwekkers brengen miskraam op gang Bij de zuigcurettage heb je de keuze om volledig onder narcose te gaan, of alleen plaatselijk te worden verdoofd, met een paar prikjes in de baarmoederwand. De pijn tijdens de behandeling, die enkele minuten duurt, is dan vergelijkbaar met die van een flinke menstruatie. In het MildredHuis is de verdeling tussen plaatselijk verdoven en narcose ongeveer fiftyfifty, vertelt Puck: ‘Sommige vrouwen willen het helemaal niet meemaken, maar anderen willen er juist wel bewust bij zijn, voor de verwerking. Ik adviseer soms, als vrouwen echt heel zenuwachtig zijn, om volledig onder narcose te gaan, maar in principe is het hun eigen keuze.’ Als je wel ‘bijblijft’, heb je soms de mogelijkheid nog een blik te werpen op de geaborteerde vrucht, laat Puck zien. In een ijzeren bakje op het aanrecht ligt een geaborteerde foetus van ongeveer acht weken. Meer dan een paar velletjes die in het water drijven zijn het niet, maar dat komt omdat het vruchtzakje stukgaat bij het wegzuigen, legt Puck uit. ‘In een vergevorderd stadium raden we niet aan er naar te kijken, aangezien het niet goed zou zijn voor de verwerking.’ Rouw Al staan vrouwen achter hun beslissing, toch blijven ze nog regelmatig aan de abortus denken, bericht kenniscentrum Fiom, dat gespecialiseerd is in ongewenste zwangerschap. Ratio en gevoel komen niet altijd overeen; de met het verstand gemaakte beslissing kan niet met rouw, of de gevoelens van leegte, overeen komen. Onder het mom van ‘Ik heb er zelf voor gekozen, dan moet

ik er maar mee leven’, kun je tot de conclusie komen dat je beter niet kunt praten over spijt of andere emoties, meldt het Fiom. Praten helpt bij het verwerken, maar abortus is nog altijd een onderwerp waar een taboe op rust en snel een mening over wordt gevormd. Mensen kunnen, ongewild, kwetsend zijn. Niet een topic om tijdens de verjaardag van tante Annie even lekker in de groep te gooien. Een abortusbehandeling duurt vaak niet langer dan anderhalf uur, maar met je gevoel erna kun je nog jaren rond blijven lopen.

Meer informatie over verwerking: www.abortusverwerking.nl En over het Abortus & Seksualiteit Kliniek MildredHuis: www.mildred-rutgershuis.nl

sensor 14, jaargang 18 15

‘Het moedergevoel verdwijnt niet’ Anderhalf jaar geleden sliep Isabel, tweedejaars HAN-student, met de beste vriend van haar ex, en raakte zwanger. Samen besloten ze het kindje niet te houden. ‘Ik denk er nog iedere dag aan.’

‘Ik heb van begin af aan een klik gevoeld met Bas. Dat er iets zou gebeuren tussen ons was echter not done; hij was de beste vriend van mijn ex Erik. Het was al een tijdje uit met Erik toen het er toch van kwam. Bas bracht me thuis na het uitgaan, en we hadden seks in zijn auto. Aangezien het compleet onverwachts gebeurde, hadden we geen condoom mee. ‘Ik neem morgen wel een morningafter’, dacht ik nog. Ik was tijdelijk niet aan de pil, omdat mijn lichaam door het onregelmatige gebruik van slag was. Na het slikken van Norlevo (een morning-afterpil, red.) de dag erop, maakte ik me niet meer druk. Tot ik na twee weken nog steeds niet ongesteld was en last kreeg van buikpijn, een slechte huid, hartkloppingen en pijn in mijn borsten. Ik zat thuis op de bank, toen het ineens door me heen schoot: ik zal toch niet… ?’ Nog niet klaar voor ‘Nadat drie zwangerschapstesten ons de harde waarheid toonden, besloten Bas en ik het nog even stil te houden. Toen mijn vader echter thuiskwam en boos op me werd om iets onbenulligs, brak ik in tranen uit. Gelukkig reageerde mijn familie goed, begripvol. En ze waren het met Bas en mij eens: hier waren we nog niet klaar voor. Ik was op dat moment niet stabiel genoeg om een kindje een goed leven te bieden, en Bas wilde absoluut nog geen vastigheid. Na een bezoek aan de huisarts, en het afwegen van alle voor- en nadelen wist ik dat ik niet van gedachten zou veranderen. Ik heb een afspraak gemaakt bij een kliniek in Arnhem. Mijn ouders en Bas gingen mee. Ik was bloednerveus omdat ik gehoord had dat het veel pijn zou doen. En of ik nou wilde of niet, ik had in die weken al wel een moedergevoel gekregen. Abortus plegen was een besluit vanuit het verstand, niet vanuit het hart.’ Heel emotioneel ‘Tijdens de operatie – ik was net te laat voor de abortuspil – raakte ik heel erg overstuur. Die pijn vergeet ik nooit meer. “Het is weg”, zei de arts. Ze vroegen of ik de foetus wilde zien, maar daar had ik geen behoefte aan. Ik denk dat ook Bas die dag nooit meer zal vergeten, het was heel emotioneel. Bas heeft me echt door de periode die volgde, heen geholpen. Toen het contact verbroken

16

werd door een ruzie over iets anders, viel me dat zwaar. Ik begon steeds vaker te denken over hoe mijn leven met kind er uit zou zien. En om het nog pijnlijker te maken, werden verschillende vrouwen in mijn omgeving zwanger. Begrijp me niet verkeerd, ik zou het niet terug willen draaien: gezien de situatie was het de juiste keuze. Maar je gevoel is niet zo zwart-wit.’ Onbeschermd ‘Niet alleen mentaal was het zwaar, ook lichamelijk: mijn hormonen maakten overuren. Daarop had ik tot na drie maanden last van heftige nabloedingen. Na controle bij de gynaecoloog bleek dat de spiraal die ik na de ingreep heb laten zetten, verschoven was. Dit hield in dat ik al drie maanden vruchtbaar was, terwijl ik dacht dat ik beschermd was. Een nachtmerrie na alles wat ik heb meegemaakt, want ik had in de tussentijd weer met Bas geslapen. En nu moest ik hem nogmaals op de hoogte brengen. Godzijdank bleek het vals alarm, maar ik denk inmiddels niet meer luchtig over anticonceptie of de morning-afterpil. En ik zou nu overigens ook niet meer voor abortus kiezen. Misschien gek, maar als ik mijn studie heb afgerond en een relatie heb, wil ik zo snel mogelijk kinderen. Het moedergevoel – dat er iets groeit in je buik wat van jou is – is sinds die eerste keer nooit verdwenen.’ ‘Erik weet tot heden niets van dit alles, dat wil Bas zo houden. Hierdoor heb ik het maar aan een select groepje verteld. Helaas woonde ik toentertijd in een dorp waar veel geroddeld werd, dus het gerucht ging al snel rond. Ik heb het altijd ontkend. Niet omdat ik me schaam, maar voor Bas. Dat ik op onbegrip stuitte bij mensen die ik het wel in vertrouwen vertelde, hielp overigens niet bepaald. Je doet je verhaal, maar merkt aan de reactie dat ze niet in de gaten hebben hoeveel impact het heeft. Iemand zei eens: ‘je hebt er zelf voor gezorgd’. Pijnlijk. Natuurlijk weet ik dat ik er zelf bij was, maar ik ging er niet vanuit dat ik bij de 15 procent zou horen bij wie de morning-afterpil niet aan zou slaan. Ik ben blij dat het voorbij is, maar ik denk er nog iedere dag aan.’ *Namen zijn uit privacyoverwegingen gefingeerd.

‘Het was een besluit gemaakt vanuit het verstand, niet vanuit het hart’

17

‘Het was haar beslissing’ Bij een abortus gaat vaak alle aandacht uit naar de vrouw, terwijl het een ingreep is die ook de mannen niet onberoerd laat. Pim (20), tweedejaars student aan de HAN, vertelt zijn ervaring.

‘We twijfelden: als je maandag nog niet ongesteld bent, dan gaan we een test doen. Ergens in je hoofd denk je: dit kan niet zo zijn, want ze was aan de pil. Toch bleek ze zwanger. Zelf dacht ik: we willen op een dag samen kinderen, laten we dit met beide handen aangrijpen en kijken waar het schip strandt. Maar zij was onzekerder; we hadden geen stabiele situatie. Ik heb gezegd wat ik ervan vond en daarbij zei ik: alles wat jij wilt, daar ga ik volledig in mee. Het was haar beslissing, zij zou per slot van rekening het zware werk moeten doen.’ ‘In de kliniek in Arnhem kwamen we met zijn tweeën op gesprek, maar op een gegeven moment mocht ik er niet bij zijn, om te zorgen dat de abortus echt de keuze van de vrouw is en dat ze niet door de man wordt gedwongen. Daar heeft ze meteen de eerste medicijnen al gekregen, terwijl ik dacht dat ik erbij zou zijn. Zo snel als dat ging, vond ik wel moeilijk. Zij had mij daar ook liever bij willen hebben, maar was overdonderd. Ze werd meegenomen voor een één-opéén-gesprek, kreeg een echo waarin werd gekeken of het wel binnen de acht wekengrens was en toen kwamen ze meteen aanlopen met de pillen.’ Misselijk en beroerd ‘De volgende ochtend nam ze bij haar ouders een tweede serie tabletten. Ze werd misselijk en beroerd, heftiger dan ze in de kliniek hadden gezegd. Toen ik bezorgd belde, hoorden we: ‘In sommige gevallen kan het inderdaad langer duren, blijf maar rustig liggen.’ Nou ja, ‘succes ermee’ dus eigenlijk. Echt prettig was het niet.’ ‘Over de abortus hebben we in beperkte kring verteld, niet iedereen hoeft het te weten. We hebben er nooit spijt van gehad. Op een blaadje schreven we voor onszelf op waarom we die keuze maakten, zodat we bij spijt daarop terug konden vallen. Het was nog niet echt iets om afscheid van te moeten nemen.’ Meer informatie: www.casa.nl en www.manenabortus.nl *Namen zijn uit privacyoverwegingen gefingeerd.

18

‘we schreven voor onszelf op waarom we deze keuze maakten’

NOODANTICONCEPTIE

ALLES wat je wilt weten over de morning-afterpil Slik de morning-afterpil als: • je onbeschermde seks hebt gehad (geen anticonceptie, gescheurd condoom, gewone pil vergeten) • door braken of diarree de gewone pil onbetrouwbaar is geworden ! Vraag bij twijfel altijd om advies van je huisarts --> ‘Norlevo’ is zonder recept verkrijgbaar voor ongeveer 15 euro bij apotheken en drogisterijen.

Een morning-afterspiraaltje behoort tot de mogelijkheden als het te laat is voor de morning- afterpil. Deze kan geplaatst worden door je huisarts (helaas wel pijnlijk) tot vijf dagen nadat je onbeschermde seks hebt gehad. Het duurt namelijk zes dagen voordat een bevruchte eicel in de baarmoeder aankomt. De kans op zwangerschap is dan vrijwel nihil.

CTO-studente Karin: ‘De laatste keer heb ik echt met vuur gespeeld. Ik had zaterdagnacht een one night stand, en dacht dat ik op zondag wel een noodpil zou kunnen slikken. De winkels bleken zondag én maandag (vanwege een feestdag) dicht. Wat een stress. Nu heb ik er standaard twee in mijn portemonnee. Met een condoom natuurlijk!’

INS EN OUTS De morning-afterpil bevat het vrouwelijke progestageenhormoon levonorgestrel, en is alleen geschikt als noodanticonceptie. Ondanks verschillende hypothesen over de werking is er alleen bewijs voor uitstel van ovulatie waardoor sperma de eicel moeilijker kan bereiken of innesteling van een bevruchte eicel zou worden voorkomen. De morning-afterpil kan geen miskraam veroorzaken, maar voorkomt bevruchting, net als andere vormen van anticonceptie. Bijwerkingen kunnen onder meer zijn: misselijkheid, buikpijn, hoofdpijn en vermoeidheid. Kijk voor meer informatie op: www.apotheek.nl of www.morningafterpil.org.

BETROUWBAARHEID Slik je de morning-afterpil binnen: dan is de betrouwbaarheid: 24 uur 95% 48 uur 85% 72 uur 58% --> Het kan dus geen kwaad om na gebruik te controleren of zwangerschap echt is uitgebleven.

19

Bestuurslid Kristel Baele neemt afscheid

‘Het was een turbulente tijd’ Speciaal voor de foto klimt ze stoer op het immense roze aardvarken in de Arnhemse binnenstad. Op kousenvoeten. Maar echt stoer is wat ze straks gaat doen, nu ze na zes jaar afscheid neemt van het College van Bestuur van de HAN: ze gaat voor de vierde keer op sabbatical, om in haar eentje met een rugzak door Australië en verder te trekken. Wat laat ze achter, hoe heeft ze deze tijd ervaren en is het waar dat ze echt van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat werkt? tekst: Renée Jenniskens / foto: coos dam

Wat is je van zes jaar HAN het meeste bijgebleven? ‘Het was een turbulente tijd. Dat had ik natuurlijk van tevoren niet kunnen bevroeden. De economische crisis, gelukkig zonder bezuinigingen binnen het hbo. En dan de affaire bij Inhollland waardoor het hbo en ook de HAN onder het vergrootglas kwamen van politiek en pers.’ Hoe gaan mensen zich jou herinneren? ‘De HAN staat er nu beter voor dan zes jaar geleden, niet alleen financieel. Op het gebied van onderzoek, valorisatie en internationalisering lopen we voorop. Ik heb ook geprobeerd om die veranderingen duurzaam te maken, dat het iets van de HAN is geworden. Persoonlijk hoor ik dat mensen mijn betrokkenheid waarderen, blij zijn met de stappen die zijn gezet, soms uitspreken veel van me geleerd te hebben.’ Wat vond je het lastigste? Wat had je anders gewild? ‘Bij zo’n baan hoort dat het niet altijd makkelijk is. Ik ben ook een korte periode interim-voorzitter geweest in combinatie met al mijn andere portefeuilles, dat was pittig. Door de stroom aan nieuwe regels en de voortdurende externe aandacht voor naleving, ben ik veel minder toegekomen aan gesprekken met medewerkers en studenten dan ik graag had gewild.’ Het CvB is nogal van samenstelling veranderd in deze zes jaar. Hoe is dat voor jou? ‘Elke lid brengt zijn eigen persoonlijkheid, kennis en ervaring mee. Ik ervaar dat als verrijkend. Het waren altijd mensen met hart voor

20

de zaak, Geen bestuurders die hier kwamen schuilen voor de regen. Met Ron Bormans had ik een tweehoofdig college, je opereert dan tamelijk onafhankelijk van elkaar. Kees Boele is weer anders, hij zoekt sterk de verbinding, heeft veel aandacht voor het onderwijs. Ik was heel blij met de komst van een ‘onderwijsdier’. Frank Stöteler heeft dat ook. Het is belangrijk dat bestuurders verbinding kunnen maken met docenten, contact maken. En we weten alle drie ook veel van bedrijfsvoering, dat geeft vertrouwen en rust.’ Wat voor persoon moet er in jouw plaats komen? ‘De andere twee roepen: ‘Een tweede Kristel’. Met kennis van zaken én een collegiaal bestuurder. En met hart voor de regio, die verbinding maakt met buiten. Er wordt nu iemand gezocht. En ja, het moet weer een vrouw worden. Dat moet toch niet moeilijk zijn, er zijn genoeg competente vrouwen.’

Ik hoorde je bij een landelijke bijeenkomst van vertrouwenspersonen Boeddhisme als inspiratiebron noemen. ‘Vanaf heel jong heb ik al belangstelling voor oosterse filosofie en zo ben ik bij het Boeddhisme uitgekomen. Maar ik haal ook mijn inspiratie uit contact tussen mensen, ook in moeilijke omstandigheden. Ik lees veel, ik mediteer. Meditatie is een moment van verstilling in jezelf, net zoals wandelen. Dan kom je dichter bij je intuïtie, dan valt het kwartje.’ Wat is het laatste boek dat je gelezen hebt? ‘De Laatkomer, van Dimitri Verhulst, over een man die pretendeert

‘Ik zie dingen graag opschieten, een zeker ongeduld is me niet vreemd.’ dat hij dement is om aan zijn relatie te ontsnappen. Ontzettend grappig. Nu lees ik The Secretary van Kim Ghattas, over de reizen van Hillary Clinton als minister van Buitenlandse zaken. Interessant, een vrouw in het Midden-Oosten in een mannenwereld. Ik herken wel dingen van mezelf in haar. Amerikanen komen binnen en gaan meteen zaken doen, maar haar filosofie is: eerst verbinding zoeken.’ Mensen zien jou als een harde werker, vind je dat zelf ook? Toen ik bij de Verenigde Naties werkte, ging het 24x7 door en dat heeft me wel gevormd. Verder ben ik behoorlijk gedreven en zie ik dingen graag opschieten, een zeker ongeduld is me niet vreemd. Dus mail ik veel ’s avonds en regelmatig in het weekend. Maar vergeleken met de werkweken van Hillary en haar staf is dat klein bier. Gemiddeld genomen zal ik wel een harde werker zijn. Ik doe mijn werk ook graag: het voelt meer als een hobby dan een verplichting.’ Wat heb je verder voor hobby’s? ‘Ik houd van lange wandelingen. Dit zijn banen waar je bijna altijd binnenzit en met je hoofd werkt. De natuur ontspant. Ik heb vaste medewandelaars. ’s Avonds trakteren we onszelf bij wijze van schouderklopje op een goed diner.’ Je zegt: ik zie niet voldoende uitdaging meer in mijn werk. Er is toch nog genoeg te doen op de HAN? ‘Zeker, de HAN is nooit af. Maar voor mij werd het een beetje routine. Ik heb behoefte aan een nieuwe uitdaging.’ Wat ga je komend jaar doen? ‘Ik ga op reis naar Australië en naar Amerika of China. Alleen. Ik heb al veel alleen gereisd. Ik wil verder tijd nemen voor familie en vrienden en voor verdieping. Ik plan mijn sabbatical voor minimaal zes maanden tot maximaal een jaar.’ En daarna, zijn er al headhunters die jou benaderen? ‘Ja, maar die hebben nú een vacature en ik wil niet eerder beginnen dan september 2014. Dus dat hou ik even af. En In alle eerlijkheid, ik weet echt niet wat ik dan ga doen. Het mooie van een sabbatical is dat het je nieuwe ideeën geeft.’

sensor 14, jaargang 18 21

Fab apps

To have

Handige, leuke, flauwe en geniale applicaties die je volgens app-expert Raïssa op je smartphone móet zetten:

Borstkanker

Wetransfer

Geen vrolijk onderwerp, maar wel iets waar helaas veel vrouwen mee te maken krijgen. Deze gratis Borstkanker app van het Medisch Centrum Haaglanden biedt algemene informatie, fabels en feiten en instructies voor zelfonderzoek.

Foto’s of video’s versturen zonder dat je telefoon kuren oploopt - het kan sinds kort met de applicatie van de grootste online file transfer service Wetransfer. Deel foto’s en video’s in hoge resolutie snel en eenvoudig vanuit je filmrol, via 3G, 4G of wifi. Gratis tot 2GB, of voor 10 euro per maand tot en met 10 GB. Voorlopig alleen voor iPhone gebruikers.

Gezondheid voorop

Gemak in je broekzak

Telegram

Publiek gezocht

Whatsapp move over?

Klapvee

Ruim 40% van de Nederlanders kiest Telegram als vervanger van Whatsapp sinds de overname door Facebook. Oké, de chatservice is gratis, overzichtelijk en biedt meer beveiligde opties (zoals het kunnen terughalen van berichten) vergeleken met Whatsapp, maar of je gegevens bij Telegram zoveel veiliger zijn, valt te betwijfelen.

Nooit in het publiek gezeten bij bijvoorbeeld de Lama’s, De Rijdende Rechter of Weet ik veel – maar lijkt je dat wel wat? Download de gratis ‘Publiek gezocht’ app voor alle verzoeken van producenten en omroepen. Ook voor bijvoorbeeld deelname aan een spelprogramma of quiz. Bekijk het aanbod en meld je direct aan!

Heb je een leuke tip voor in de appgids? 22

Stuur dan een mailtje naar [email protected]

CMV-studenten wijden project aan minderjarige vluchtelingen

Opluisteraars zoek naar Vluchten uit je land van herkomst en niemand hebben om je verhaal aan te vertellen. Het overkomt veel alleenstaande minderjarige asielzoekers (ama’s). Studenten Culturele en Maatschappelijke Vorming (CMV) werken samen met Bright Richards, oprichter van New Dutch Connections, om deze jongeren te helpen. Chantal Bolleman Bij binnenkomst speuren de CMV-studenten naar een plekje in de zaal. Als laatste lopen de ama’s verlegen naar binnen. Toneelspeler Bright Richards, zelf ook een Afrikaanse vluchteling, omhelst de jongens bij binnenkomst alsof het zijn eigen kinderen zijn. De vluchtelingen nemen plaats op de tribune tussen de andere studenten. De ‘show’ kan beginnen. Maatjesproject Bright heeft dit project gestart om alleenstaande vluchtelingen te helpen. Zijn bedrijf New Dutch Connections legt verbindingen tussen ‘nieuwe’ Nederlanders en betrokken burgers. Een onderdeel hiervan is het maatjesproject. Vrijwilligers krijgen een ama toegewezen om te helpen met de dagelijkse dingen en om te luisteren naar hun verhaal. De studenten van CMV die een

onderwijseenheid intercultureel leren hebben gevolgd, werkten mee aan een workshop met aansluitend een voorstelling, in de hoop om maatje te worden. Talent ontdekken Tijdens de voorstelling wordt iedereen gewenkt naar voren te komen. Een paar bezoekers blijven op hun plek zitten, maar verder staat iedereen op de toneelvloer. Er wordt gedanst, geklapt en vooral gelachen. Veel studenten tonen hun moves en laten hun talent zien. Dit is waar Bright ook op uit is, het ontdekken van verborgen talenten. Neger op klompen Zodra iedereen is uitgeraasd, is het weer tijd voor het serieuzere werk. Bright vertelt zijn eigen trieste verhaal, over hoe hij gevlucht is vanuit Liberia. Toch kan er nog wel een grapje vanaf. ‘In het begin, toen ik in Nederland kwam, liep ik alleen maar op klompen. Ik was een neger op klompen’, aldus Bright. Tijdens het daaropvolgende vragenrondje wordt een van de ama’s gevraagd of hij met iemand kan praten over zijn problemen. Vanachter uit de zaal is gesnik hoorbaar en een wegstervend ‘nee’ volgt. Een meisje, dat zonet nog aan het snikken was, roept dat zij wel wil luisteren naar zijn verhaal. Beiden zijn ze afkomstig uit Irak. www.newdutchconnections.nl

23

LIKE, VOLG en CHECK sensor @snsr

facebook.com/ snsr.han

Voor je dagelijkse portie studentennieuws, winacties, uitgaanstips en Hannah. Praat mee en geef je mening!

Volg ons voor het laatste HAN nieuws. Stel je vraag, tip ons, en reageer op oproepjes en winacties.

www.snsr.nl De digitale thuishaven van Sensor waar alles samenkomt. Lees het nieuws en onze vaste column, laat je inspireren door de UIT-agenda, en check winacties, fotoalbums en de digitale Sensor.

24

Tien jaar Theewaterskloof

Creatief in

Zuid-Afrika Het begon als een projectje van een handvol studenten die in een plattelandsgemeente in het Zuid-Afrikaanse Theewaterskloof lokale inwoners van jong tot oud op allerlei manieren de helpende hand boden. Tien jaar later hebben hier al meer dan 500 HAN-studenten voor stage of afstudeerproject een bijdrage aan de vele multidisciplinaire projecten geleverd. Studenten leren hier vooral roeien met de riemen die ze hebben, en zo nodig, zonder riemen. Een unieke locatie en een unieke mogelijkheid om je studie iets extra’s te geven. Tekst: Karin Benjamin-van Lierop Foto’s: Ralph Schmitz

Vlnr: De Pabo-studenten Eva Coenders, Richelle van Vugt en Yvonne Bunders.

25

Studenten Fysiotherapie leren op een andere manier denken

Bij regen

niet uit bed Aan de muur van het studentenhuisje in Bergstraat 1 hangt een kalender met allemaal envelopjes: elke week mogen studenten Fysiotherapie Richelle van Gaal en Debbie Bankers een envelop openmaken met een boodschap van het thuisfront. Verderop in de straat woont hun studiegenoot Carlo Peters. ‘Het is heel gezellig om in Genadendal te wonen’, aldus Carlo. ‘De mensen zijn vriendelijk en groeten altijd. In het begin is het even wennen, maar je bent snel geacclimatiseerd’. Er is wel wat kleine criminaliteit, voegt Richelle toe, maar dat mag de pret niet drukken. Beroerte Samen met de Fysiotherapie-studenten gaan we op huisbezoek bij een van hun cliënten, Fatima. Zij woont samen met haar moeder, haar dochter en haar twee kleinkinderen in een klein huisje met twee slaapkamers. Ze heeft ook nog ergens anders een huis, maar daar woont ze niet: ‘My outjie bly daar’ – haar vrijer. Fatima kan alles zelf doen in het huishouden, maar ze kan alleen maar lopen met een stok. Ze heeft een aantal jaren geleden een beroerte gehad en sindsdien kan ze moeilijk lopen en is haar linkerarm verlamd. De Nederlandse studenten gaan met haar naar buiten om haar te helpen met lopen. Terug binnen laat Carlo haar oefeningen doen om haar armspieren te versterken. In iedere hand houdt ze een flesje, gevuld met water, dat ze om beurten omhoog en omlaag laat gaan. ‘We moeten werken met weinig tot geen middelen, waardoor je op een

26

andere manier leert denken’. Zegt Carlo. ‘Je moet altijd weer iets verzinnen.’ Debbie en Richelle beamen dit: ‘In Nederland hoef je maar om een hulpmiddel te vragen en het staat klaar. Dat is hier absoluut niet zo. Ik leer hier om erg creatief te zijn’, zegt Debbie. Waardering Een andere uitdaging is de taal. ‘Het is soms moeilijk om advies en therapie te geven in een andere taal , je kunt dan niet precies zeggen wat je wilt of de client begrijpt het niet helemaal’, zegt Richelle. Debbie neemt over: ‘Afrikaans lijkt op Nederlands maar is toch anders. Het spreken blijft lastig, maar het gaat wel steeds beter.’ Ook de mentaliteit verschilt met die in Nederland: komt het vandaag niet, dan komt het morgen wel. Maar de studenten voelen zich erg gewaardeerd en de cliënten zijn dankbaar met hun komst. Debbie: ‘Het is ook interessant om de andere leefwijze van de bevolking te ontdekken en die mee te nemen in je behandeling.’ Anderzijds vindt ze het soms een hele uitdaging om mensen te motiveren: ‘Het gebeurt regelmatig dat mensen niet hun bed uit willen komen als het regent.’ Toch zijn ze alledrie blij deze keuze te hebben gemaakt. Richelle en Debbie: ‘Je leert gewoon heel veel, niet alleen qua fysiotherapie maar ook op gebied van zelfstandigheid, over jezelf en de manier van leven hier.’

Fysiotherapiestudenten Richelle van Gaal, Carlo Peters en Debbie Bankers (vlnr.) helpen Fatima.

Creatief in

Zuid-Afrika

10 jaar Theewaterskloof Het TWK Project is een Internationaal Partnership programma tussen de Theewaterskloof Municipality en de HAN en een aantal hoger onderwijsinstellingen in de Kaapprovincie in Zuid-Afrika. Al sinds 2004 ondersteunt de HAN de plattelandsgemeenten in Theewaterskloof met ‘capacity building and empowering’ van de lokale gemeenschappen via het concept van service learning. Hiertoe hebben de afgelopen tien jaar al zo’n 500 toegewijde HAN-studenten van alle faculteiten hun buitenlandstage gedaan in een van de vele multidisciplinaire projecten in Grabouw, Caledon, Greyton of Genadendal. Studenten voelen zich altijd warm verwelkomd door de lokale bevolking met wie ze werken en leren enorm veel van het wonen en werken in Theewaterskloof, zowel op professioneel als op persoonlijk vlak. In juni van dit jaar viert de HAN het tienjarig bestaan van het TWK proramma: op 16 juni met de conferentie Community Engaged Learning en op 17 juni met het gedenkfeest Students Make The Difference.

sensor 14, jaargang 18 27

Pabo-studenten geven bijles

‘As jy dit kan lees,

bedank ’n onderwyser’ ‘Ek wil nòg lees’, zegt de kleine Saskia van groep 3 als de bel gaat voor de pauze. Ze heeft er nog niet genoeg van en enthousiast wijst ze de plaatjes aan: ‘winkel’, leest ze bij het plaatje waaronder in grote letters apteek staat en ‘mond’ bij het plaatje waaronder lippen staat. Saskia wil nog doorgaan, maar juf Eva sluit af omdat het pauze is. Samen met Pabo-studenten Yvonne Beunders en Richelle van Vugt loopt Eva Coenders stage op de LR Schmidt Primère Skool in Genadendal. Ze richten zich vooral op extra leeslessen: ze halen de kinderen uit de klas om hen individueel bijles te geven. ‘De kinderen zijn heel enthousiast, ze willen allemaal bijles, ook de kinderen die het niet nodig hebben’, zegt Eva. ‘Wij laten zien wat ze wèl kunnen’, vult Yvonne aan: ‘In de klas kunnen ze niet zo veel en bij ons wel en dat motiveert enorm. Ook omdat je ziet dat het verschil maakt. We hebben een positieve invloed op de kinderen en krijgen daarvoor zoveel liefde terug.’ Hoe belangrijk deze leeslessen zijn, blijkt uit een groot plakkaat op een van de schoolmuren waarop staat geschreven: ‘As jy dit kan lees, bedank ’n onderwyser’.

28

Ongezond eten Inmiddels zijn een paar mannen buiten bezig om hamburgers te ‘braaien’. De vlammen komen boven het vlees uit en de vraag of het wel zo gezond is, lijkt terecht. De hamburgers zijn nog over van een ‘funktie’ van afgelopen weekend en worden nu aan de kinderen uitgedeeld. ‘Zulk ongezond eten zou je op een Nederlandse school nooit zien, zegt Yvonne. Richelle vult aan: ‘Sommige kinderen ruiken helemaal naar snoep of chips als ze bij je komen.’ Maar dat maakt haar niets uit: ‘Ik heb nog nooit zo’n leuke stage gehad.’ En niet alleen de stage, ook het samenwonen met haar medestudenten in Genadendal vindt ze erg leuk. ‘We hadden al veel van de vorige studenten gehoord, maar ervaren nu zelf hoe fijn het is.’

Bouwkunde-studenten werken met onbekende bouwmaterialen

Een Eco-village

ontwerpen in Greyton Met de Bouwkunde-studenten Thijs de Leeuw en Thomas Kregting lopen we rond over een dumpplaats die het terrein is van het ‘Trash to Treasure’ project, waar binnenkort het Eco Festival gaat plaatsvinden, en waar volop gebouwd wordt aan ecohuisjes. Trash to Treasure verzamelt afval, niet slechts voor recycling, maar ook om er mooie dingen van te maken, voor het zogeheten ‘upcycling’: er wordt gebouwd met zogenaamde ‘ecobricks’, plastic flessen gevuld met niet-recyclebaar plastic, een ecologische bouwmethode waarmee Thijs naar eigen zeggen in Nederland niet zou hebben leren werken. Het eigenlijke stageproject van Thijs en Thomas is het – samen met locale architecten – ontwerpen van een Ecovillage aan de rand van Grabouw, voor mensen die in de omliggende shacks en townships wonen.

Aanrader Volgens de Bouwkunde-studenten is de manier van bouwen hier heel anders dan in Nederland en de mensen die bouwen hebben weinig kennis. Maar hoewel de mentaliteit en werkwijze in ZuidAfrika erg verschillen met die in Nederland, vinden zij een stage hier zeker een aanrader: ‘Genadendal is een erg leuk klein boerendorpje waar de dieren allemaal vrij rondlopen op straat’, legt Thijs uit. ‘De mensen zijn er vriendelijk en groeten je altijd.’ De activiteiten buiten de projecten zijn volgens de studenten ook ‘super’! Zowel in Grabouw als in Genadendal zitten op dit moment zeventien studenten van de HAN die veel dingen samen ondernemen, zoals onlangs een heuse carnavalsavond organiseren. En elk weekend trekken ze erop uit, meestal richting Kaapstad. ‘Je mist natuurlijk soms de mensen om wie je geeft’, zegt Fysiotherapiestudent Carlo, ‘maar we zijn een gezellige groep, wat het verblijf hier makkelijker maakt. Alle ervaringen die ik hier opdoe, zou ik nooit in Nederland kunnen krijgen.’

Bouwkunde studenten Thijs de Leeuw (l.) en Thomas Kregting zien dat het goed gaat.

Karin Benjamin – van Lierop was tussen 1988 en 1998 docent bij de HAN (post-hbo). Ze woont sinds 1997 in Zuid Afrika en is ter plaatse manager van het TWK Programma van de HAN.

sensor 14, jaargang 18 29

‘Ik zet geen twijfel’ Hoeveel tattoos Jonathan Blaas (24) intussen heeft gezet, weet hij niet. Maar wat wil je: hij heeft tussen de 100 en 150 mensen getatoeëerd. En de tweedejaars Creatieve Therapie is pas tweeënhalf jaar bezig.

Hij wilde al veel langer tatoeëren, maar toen kwamen programma’s als LA Ink en Miami Ink op televisie. Het was ineens ‘hip’, dus kon je niet zomaar meer een zaak binnenstappen en vragen of je eens mocht meelopen, want ‘elke gozer die kon tekenen, deed dat’. Jonathan ging met zijn portfolio naar een tatoeëerder die hij nog kende van de middelbare school. Die zag zijn schetsen en zei ‘hier heb je een pen en inkt’, waarmee Jonathan direct de eerste tatoeage op zijn eigen lijf zette. ‘Mijn bovenbenen zijn een schetsboek geworden. Het is niet gruwelijk lelijk, maar ook niet heel mooi.’ Sterke band Jonathans moeder werd, na zijn eigen bovenbenen, proefkonijn. Haar huid was de eerste die hij inkleurde die niet van hemzelf was. Ze wilde een koi, een Japanse siervis, op haar bovenrug en vertrouwde haar zoon volledig. ‘Als ik tatoeëer, voel ik rust en hoor ik niets meer. Mijn moeder zegt altijd dat ze ziet dat ik geniet. Ik ben zo geconcentreerd dat ik niet afgeleid zou raken als er iets achter me gebeurt.’ Met sommige getatoeëerden heeft hij een sterke band. ‘Je tekent iemand voor het leven, daar moet je iemand voor vertrouwen en ik vind het een eer om te doen.’ Met zwarte latexhandschoentjes neemt Jonathan zijn tatoeëerpen ter hand. Rob (24), die vandaag op de tafel ligt, nam hij al eens eerder onder handen. En niet zo’n beetje ook. De spierbundel, een goede vriend, zit van top tot teen onder zijn werk. Rob is roomskatholiek opgevoed, maar ‘niet van het naar de kerk gaan’. Daarom liet hij Jonathan de kruisiging van Jezus op zijn bovenbeen zetten, voor hem een manier om toch zijn geloof te uiten. Geen krimp De volgende tattoo, een schets van een blad met wortels is op het geschoren onderbeen van Rob geplakt. Het glimt van de uierzalf, en de geur van Dettol prikt in je neus. Jonathan begint met de zwarte omlijning. De inkt die hij daarvoor gebruikt, is Intenze tattoo inkt. Voor de rest heeft hij ‘de Samsung onder de tatoeëerinkt’, Bloodline. Het geluid van een trillende naald vult de kleine kamer. Rob geeft geen krimp, die zoekt hartstikke zen op zijn telefoon naar een lekker muziekje. Zijn scheenbeen is ‘een lekkere plek om op te werken’, omdat de huid spant. Hoe losser de huid, bijvoorbeeld op je buik, hoe lastiger het is om strak te zetten.

30

Pijnlijke plekken Slechts één keer ging Rob bijna out: bij de tatoeage op zijn hand. Hij spreidt zijn vingers. Aan de binnenkant van zijn ringvinger heeft Jonathan in krullerige letters ‘endless’ geschreven, op de vinger van Robs vriendin staat ‘love’. De locatie deed pijn: ‘Ik wist niet wat ik meemaakte.’ Maar de tatoeage op zijn ribbenkast, volgens Jonathan ‘een van de pijnlijkste plekken om te zetten’, voelde ook niet helemaal jofel. Bij sommigen moest Jonathan weleens op hen gaan liggen omdat ze niet konden stoppen met trillen van de pijn. Rouwproces Tatoeëren is goed met zijn studie te combineren, want eigenlijk vindt Jonathan het een vorm van creatieve therapie. ‘Heb je iets meegemaakt, dan verwerk je dat met een tatoeage. Je buitenkant kwam eerst niet overeen met je binnenkant, maar daarna wel.’ Een mooi voorbeeld is de jongen die hij met het rouwproces van zijn vader hielp, door een tatoeage te zetten van twee handen en een rozenkrans, met daaronder een banner met geboorte- en sterfdatum. Je moet wel zeker van je zaak zijn als je door Jonathan getatoeëerd wilt worden. ‘Ik doe het niet als je de ene keer dit wilt en de volgende keer iets anders. Ik zet geen twijfel. Nu zijn Maori-tekens mode, die zet ik niet; daar denken we over tien jaar zo over als over de tribal tattoos nu. Dan ga je maar voor een echte naar Nieuw-Zeeland.’ Terwijl de naald in Robs huid trilt, vertelt Jonathan dat hij zichzelf wil zien als kunstenaar. Hij werkt om vooroordelen tegen te gaan, want ‘bij een tatoeage kun je direct zien hoe iemand van binnen is.’ Idealiter zou hij uiteindelijk het geven van therapie willen combineren met tatoeëren: ‘Ik wil het liefste mensen helpen.’ Intussen is hij klaar met de omlijning: ‘Hij zit er al op. Het is klaar, man. Gaat snel bij mij, hè?’

PASSIE

‘Mijn bovenbenen zijn een schetsboek geworden. Het is niet gruwelijk lelijk, maar ook niet heel mooi.’

sensor 14, jaargang 18 31

Afgestudeerde studente zorgt voor werkgelegenheid in Afrika

Eerlijke kleding uit Tanzania Fiona Vloet (25), net afgestudeerd aan de opleiding Pedagogiek, kreeg een award voor het beste ondernemersidee van de HAN. Ze kon geen betere afsluiting van haar studie bedenken. Dankzij de minor Ondernemen startte ze haar eigen bedrijf Thamani Fasion. Ze richt zich met haar onderneming op een eerlijke kledingbranche in een ontwikkelingsland in Afrika. Chantal Bolleman

De passie voor Afrika komt voort uit haar eerste reis naar Ghana, waar ze ontwikkelingswerk deed. Dankzij de minor Ondernemen dacht ze na over wat ze nou precies wilde doen. Als pedagoge vindt ze het belangrijk dat kinderen naar school kunnen en dat mensen in hun eigen behoefte kunnen voorzien. Dit mondde uit in een eerlijke samenwerking met een naaiatelier in Tanzania. ‘We hebben in Nederland eigenlijk geen idee waar onze kleding vandaan komt. Vaak zijn de werkomstandigheden in ontwikkelingslanden heel slecht. Daar wil ik verandering in brengen. Wij ontwerpen de kleding in Nederland, maar wij laten alles maken in Tanzania zodat we voor de mensen daar werkgelegenheid creëren.’ Transparantie Het idee van Fiona sluit aan bij de ideeën van minister Ploumen van Handel en Ontwikkelingssamenwerking. De minister wil de economie versterken door middel van handel in ontwikkelingslanden. Volgens Fiona is dit heel interessant, want zo kan ze zelf bepalen waar de kleding naartoe gaat. ‘Eerlijke handel is soms helemaal niet eerlijk. Ik zorg ervoor dat de drager van onze kleding exact weet wie de maker is. Er wordt heel transparant gewerkt. Zo worden er steeds foto’s van het productieproces op Facebook geplaatst en krijgen kopers alle informatie plus een foto te zien van de maker. Zo proberen wij het echt transparant te houden.’ Doel Vanaf juni is de eerste kleding via haar webshop te koop. Ook heeft ze grootse plannen om haar ontwerpen aan te bieden bij verschillende winkels. Typisch Afrikaanse printjes zullen kenmerkend zijn voor haar kleding, die zeker ook betaalbaar wordt voor studenten. Het uiteindelijke doel van Fiona is om een eigen naaiatelier op te richten, zodat er voor de inwoners uiteindelijk een plek is om te werken en er een zeker bestaan kan worden opgebouwd.

32

Fiona Vloet: ‘Eerlijke handel is vaak niet zo eerlijk’

O

lga

ordeelt Sensor-redacteur Olga Helmigh zet het mes erin

Zwangerschap muziek televisie boek eten app

1e trimester

Patrick: ‘En….?’ Ik: ‘ Ja…. Ik ben zwanger…!’ Patrick: ‘Hihi’ Ik: ‘Hihi’ Patrick: ‘Superfucking geweldig! Maar ook eng. En fantastisch. Maar ook eng.’ Ik: ‘Heel erg eng. Maar vooral heel leuk en superfucking fantastisch.’ Patrick: ‘Ja...’ Wij: ‘Hihi’ Het bleek vooral heel superfucking misselijk, dat eerste trimester. Bij de normaal oh zo heerlijke geur van geroosterd brood vluchtte ik kokhalzend naar de wc om exorcistisch te kotsen. Alles kon ik ruiken en alles maakte me spuugmisselijk: van de after shave van de passagier in de volgende treincoupé tot de gehaktballen van mijn buurvrouw, vier huizen verderop. Als ik niet lag te kokken, lag ik te tukken. Als een beer in winterslaap.

2e trimester

Patrick: ‘Ik bak een stukje vlees voor je, voor bij de bloemkool. Je weet wel, wat je eerst nooit at. Omdat je vegetariër was, en bloemkool niet bijster boeiend vond.’ Ik: ‘Maar bloemkool is het ALLERLEKKERSTE ooit! Bak je trouwens wel het vlees dóór en dóór? Ik wil geen toxoplasmose of een listeriabacterie-infectie oplopen. Dat maakt het kind kapot.’ Patrick: ‘Geen zorgen, de hysteria-bacterie is de enige

bacterie die je tot nu toe hebt opgelopen.’ Het tweede trimster was er eentje van gebrek aan comfort tijdens het slapen, genadeloos maagzuur en het verdwijnen van mijn navel en taille. Maar toch vooral van berusting in het feit dat mijn lichaam nu overgenomen wordt door een soort garnaaltje met een menselijk gezichtje, en de groeiende voorpret dat we een kind zullen krijgen. Een KIND! Heel eng, maar toch vooral superfucking geweldig.

3e trimester

Patrick: ‘Ol, je vliezen zijn gebroken!’ Ik: ‘Nee, dat is mijn nachtzweet waar we in liggen te slapen. Dat ik überhaupt vocht vasthoud, is een wonder. Gezien zelfs mijn scheenbenen transpireren.’ Patrick: ‘Geil. Kun je er meer over vertellen?’ Ik: ‘Huh?! Echt?!’ Patrick: ‘Nou, NEE.’ Als een olifant met reuma rondwaggelend; als een kreupele mammoet draaiend in bed van zij naar zij: de laatste loodjes zijn inderdaad het zwaarst. Van binnen trapt de kleine vrolijk tegen mijn maag en ribben, maar desalniettemin grijns en straal ik van geluk. De weegschaal wordt vermeden, de koektrommel daarentegen niet. Het is wachten op de komst van het peultje dat in negen maanden tijd is uitgegroeid tot een prachtig mini mensje. Ons zeer welkome minime….. *PATS* Holy shit! MIJN VLIEZEN ZIJN GEBRO….. Wordt vervolgd.... sensor 14, jaargang 18 33

Ondertussen bij de ketel

De bouillonpoëet De HAN heeft een aantal dependances: gebouwen die buiten de campus liggen en noodzakelijk zijn om de ruimteproblemen op te lossen. De Beverweerdlaan in Arnhem, de Prof. Molkenboerstraat en het Albertinum in Nijmegen, bijvoorbeeld. Zo huurt de hogeschool ook een lelijke stenen kolos op de Nijmeegse Annastraat. Volgens bewoner Frank Holweg heeft het gebouw het niet echt, ‘maar we houden het vooral vol omdat conciërge Mario Megens ons elke dinsdag verrast met berichtjes om ons naar de soepketel te lokken. Altijd grappig, scherp, zuur en zoet. Met een binnen- en buitenschoolse blik op de werkelijkheid.’

210114 ketel; Ondertussen bij de

ip n door de voorjaarsd weer voorbij, nog eve omen. nk aa e Zo,’blue Monday’ is ssi pre de n ee nen. Ojee, ik voel en de zomer kan begin ker bakkie soep niet isch? Niks dat een lek ych ps Meteorologisch of kan verzachten. en! Heden soep.. Komt all

Megens zelf is aanzienlijk bescheidener; ‘Ik vind het gewoon leuk om te doen. In een R&O-gesprek kwam ooit ter sprake dat er meer aandacht moest komen voor het groepsgevoel hier op de Annastraat. Eens per week gezamenlijk soep eten, was het idee. Maar alleen een droog mailtje met de oproep werkt natuurlijk niet. Vandaar dat ik het zo aankleed’. Elke dinsdag komen er dus twee pannen soep van de cateraar op de Kapittelweg en elke dinsdagochtend stuurt Megens zijn oproep rond. Een bloemlezing. HG

180214 Ondertussen bij de ketel; Die ‘duurzaamheidenquê te’ duurt en duurt en duu rt. Zou die daarom zo heten ? Ik heb week negen en tien schoon geveegd in mijn agenda. Op het ein d effe seksuele voorkeur en pincode invullen en die laptop is van mij ! Ze vragen wel het hemd van je lijf hè ? Die ben ik nog nie t tegen gekomen. Euh, nog een vraagje. Soep ? Heden soep.. Komt alle n!

160413 Ondertussen bij de ketel Kijk, als we ons nou inschrijven bij de kamer van koophandel, we sturen een mailtje naar de Nederlandse zorgautoriteit; is dat vast geregeld. We noemen het ‘gecombineerde keteltherapie voor mensen met binge eating soup disorder’...... Ik zeg “katsjing kassa”, nieuw verdienmodelletje, laat die derde geldstromen maar komen en declareren maar ! Vast een voorschotje? Soep ?

291013 Ondertussen bij de ketel; teren s. De N.S.A. en de A.I.V.D. luis Sinterklaas en God horen alle Dus a’. dat ‘big e onz ft verzamelen iedereen af. Google en Microso is!? p soe r er wee iedereen moet wel weten dat Heden soep..Komt allen!

Ondertussen bij de ketel; Lekkere vakantie gehad ? Ja joh. Ik ben super in mijn kracht gekomen. Heb even afstand kunnen nemen en ben heel dicht op mezelf gekomen. Flink geëvalueerd natuurlijk. Mega confronterend en ingrijpend allemaal, maar ik denk dat ik elke uitdaging weer aan kan en er de rest van het jaar weer met volle kracht in kan knallen. Aha, echt bijgetankt hoor ik wel. Kan er nog een soepie bij ? Nee dank je, ik zit nog te vol inspiratie..... Heden geen soep.

34

011013 Ondertussen bij de ketel; rland volgens Elzevier! Ja, de We zijn de beste hogeschool van Nede ons een win-win situatie. voor is se HAN wint altijd, zelfs NEC-Vites ..... We hebben alleen maar Ja doei, da’s eten van twee walletjes soep vandaag, hoor. Heden soep..Komt allen!

260213 Ondertussen bij de ketel; Henk Krol eet de VVD en de PVV leeg. Als hij maar van de soep afb lijft. Ja, voor je het weet heb je hier een bende tot hun kunstgebit bewapende bejaarden die je met hun rollators te lijf gaa n. Stil, daar komen de collega’s... Heden soep.. Komt alle n!

031213 ketel; Ondertussen bij de nog een groots en O ja en dan wil ik ook frealisatie, in mijn meeslepend leven, zel kje spiritualiteit en kracht komen, een stu dvrede....Ik hoor natuurlijk totale werel gewoon een het al, dat wordt weer ar sokken en pa n chocoladeletter, ee n bak soep. ee al ag da misschien van en! Heden soep..Komt all

051113 Ondertussen bij de ketel;

Mario Megens: ‘Gewoon leuk om te doen.’

Kijk, als we nou de generie ke competenties van het vigerende human capital, zonder her ijken, een op een vertale n naar het HAN-gebeuren in zijn alg emeenheid en de soep in het bijzonder, kunnen we toch going con cern doorscheppen en ied ereen dit excellent culinaire hoogst andje laten verinnerlijke n. Ik zeg; nokiddinmuddefu ckka, zodoejedieding en opscheppen vriend! Heden soep.. Komt alle n!

250214 Ondertussen bij de ketel; Wat maken we toch een slagen in dat kwaliteitscultuurtraject. Enorm. Absoluut. Zuckerberg doet straks in een uur waar de NSA, de AIVD en Plassterk maanden voor nodig hadden. Euh, whats up ? -Soep natuurlijk! Heden soep… Komt allen!

110214 ketel; Ondertussen bij de

nde trui aan tot de volge tuurlijk de regenboog na nu n ka n hij eti e Po ho Die llend mooi dictator wint. Bloedsto spelen. De grootste als een kleine n ele ng be t lie been Rutte nog even aan zijn ats zette. De tranen toen weer op zijn pla straatkeffer en hem entje. Kreeg het er om lm en. Superkippeve sprongen in mijn og gewoon koud van. maar ? Effe iets warms dan en! Heden soep.. Komt all

171213 ketel; Ondertussen bij de

? Moeten we niet eens nog wel kek genoeg sies Is die soep eigenlijk ioenen van shisha ses middelen ? Ik krijg vis the of t ‘ou en zoeken naar andere el ne tio ven lounge. Iets te oncon ? met spacecake in the dje erbij zingen dan lie rst Ke g. ren inb je or vo nk da ar ma x’, bo Eggnog? en! Heden soep..Komt all

sensor 14, jaargang 18 35

Mededelingen

Op zoek naar de agenda? kijk op www.snsr.nl In de rubriek Mededelingen is plaats voor aankondigingen die interessant zijn voor medewerkers en/of studenten. De redactie kan inzendingen weigeren of inkorten. Nummer 15 van jaargang 18 verschijnt op 9 april; de deadline van dit nummer is 31 maart. Informatie voor de agenda of de mededelingen kan naar de redactie van Sensor, liefst per e-mail naar [email protected].

CvB Berichten (Her-)Benoemingen De heer ir. ing. P. (Peter) Koburg is per 1 april 2014 benoemd tot instituutsdirecteur van de Informatie Communicatie Academie (ICA). Het is een tijdelijke benoeming in de functie voor 4 jaar. Mevrouw mr. M.A.E. Peters is herbenoemd tot plaatsvervangend voorzitter van de

Klachtencommissie grensoverschrijdend gedrag. De herbenoeming gaat in op 1 april 2014 voor een periode van 3 jaar.

Wat is kwaliteit voor jou? Kwaliteitscultuur gaat onder andere over de vraag wat ‘kwaliteit’ voor jou inhoudt. Via de nieuwe weblog ‘Wij zijn de HAN’ kun je niet alleen halen, maar ook brengen en delen met betrekking tot alles wat met onze kwaliteitscultuur te maken heeft. Nieuwsgierig? Neem een kijkje op de site blog. han.nl/kwaliteitscultuur. Je wordt van harte uitgenodigd om ook je eigen bijdrage te leveren.

Algemeen HAN VoorlichtingsCentrum verhuist naar Arnhem HAN VoorlichtingsCentrum (HVC) en de Ondernemersdesk verhuizen naar

Arnhem. Vanaf 1 april werkt het HVC en de Ondernemersdesk vanuit Ruitenberglaan 26 in Arnhem. De verhuizing is de eerste stap naar de realisatie van een nieuw Klant Contact Center (KCC) binnen de HAN. Het is een bewuste keuze die past bij de ambities van de HAN om meer verbinding te krijgen met de regio en het werkveld en het verbeteren van de communicatie richting haar huidige en toekomstige klanten. In verband met de verhuizing zijn het HVC en de Ondernemersdesk van vrijdag 28 maart a.s. 15.00 uur t/m maandag 31 maart gesloten. Vanaf 1 april zijn zij weer alle werkdagen (09.0016.30 uur) telefonisch en per mail bereikbaar om voorlichtingsvragen te beantwoorden. Het bekende nummer blijft bestaan: (024) 353 05 00. De nieuwe locatie van het HVC en de Ondernemersdesk is op de Ruitenberglaan 26 in Arnhem in de kamers F2.26 en F2.25.

Wil je weten welke masteropleiding bij je past? www.wageningenuniversity.nl/masteropendag

“

Kom naar de Master Open Dag op 11 april!”

Leven gaat voor. De Nierstichting zet alles op alles om ervoor te zorgen dat nierpatiënten zoals Willem in leven blijven en ook écht kunnen blijven leven. Want dialyseren is geen leven, maar overleven. We doen dan ook alles wat in ons vermogen ligt om het leven van nierpatiënten te verbeteren. Leven gaat voor, in alles wat we doen. nierstichting.nl

Wageningen University heeft 29 masteropleidingen op het gebied van • Technology • Economics & Social Sciences • Food • Nature & Agriculture • Health • Earth & Environment

kan tot 4 april via www.ixperium. nl. Half april wordt bekend welke deelnemers worden toegelaten tot de iXcamp.

iXperium organiseert iXcamp 2014 Op 22 mei organiseert het iXperium/Centre of Expertise Leren met ict de iXcamp 2014 voor leraren uit het primair en voortgezet onderwijs uit de regio Arnhem-Nijmegen en studenten en lerarenopleiders van HAN Pabo en ILS HAN en onderzoekers van HAN Kenniscentrum Kwaliteit van Leren. Tijdens de iXcamp verdiepen honderd deelnemers zich in ict-toepassingen in het onderwijs aan de hand van een eigen leerdoel: wat wil ik vandaag leren over lesgeven met ict of welke ict-toepassing wil ik vandaag maken? In praktische workshops, speeddates, netwerksessies en onderzoek in het iXlab ga je hiermee aan de slag. Tijdens de iXcamp wordt ook de iXperium Appathon georganiseerd, waar met 40 personen in 2 dagen tijd 4 onderwijsapps gebouwd gaan worden door leraren, onderzoekers, studenten en appbouwers. De presentatie hiervan vindt plaats op 22 mei. Deelnemers aan de iXcamp kunnen een deel van de dag meebouwen met de deelnemers van de Appathon. iXcamp 2014 vindt plaats in het Rozet in Arnhem van 9.00 tot 21.00 uur. Aanmelden

Oproep HAN Secretaressemiddag Op donderdag 17 april 2014 is het nationale secretaressedag. Speciaal voor de HAN secretaresses is er ook dit jaar weer een themamiddag georganiseerd. ‘You’re in charge’ is het uitgangspunt en levert een middagvullend programma op vol workshops maar uiteraard ook verrassingen. Aanmelden kan via de uitnodiging in je mailbox. Heb jij of je collega niets ontvangen? Stuur dan een e-mail naar [email protected]

Deelnemers gezocht voor Glassroom - What RU like? Van maandag 2 juni tot en met vrijdag 6 juni organiseert de Studentenkerk een bijzonder project: Glassroom. In een kleine glazen ruimte brengen twee RU en/ of HAN studenten en/of medewerkers een collegedag met elkaar door zonder afleiding van de moderne tijd Facebook, Twitter, e-mail WhatsApp, Smartphones te onthaasten

en te investeren in de deelnemer. Welke gesprekken ontstaan er? Wat ontdek je over jezelf en de ander? Hoe ziet je dag eruit met een wildvreemde? De deelnemers zijn zichtbaar, maar mogen niet communiceren met de buitenwereld. Vijf dagen lang van 09.00 uur tot 18.00 uur wordt de Glassroom bewoond door vijf verschillende tweetallen op het Erasmusplein voor universiteitsrestaurant De Refter. Wil je deze uitdaging wel aangaan? Tot 1 mei kun je je aanmelden via www.ru.nl/ studentenkerk/activiteiten/glassroom. Uiterlijk 9 mei worden de deelnemers bekend gemaakt. Meer informatie en spelregels www.ru.nl/ studentenkerk/activiteiten/glassroom.

Vrijwilligers gezocht voor Hoogte80 Festival Hoogte80 Festival is op zoek naar vrijwilligers! Van donderdag 29 mei t/m zondag 1 juni is er vier dagen lang, theater, muziek, literatuur, eten en drinken, in de buitenlucht op Hoogte80 Festival Arnhem. Geef je op als vrijwilliger en ga samen met 150 andere vrijwilligers een paar geweldige dagen tegemoet! Je kunt je onder andere opgeven voor het promotieteam, het opbouwen afbreekteam, het fotografieteam, het redactieteam van de festival dagkrant of voor de artiestenbegeleiding. Meld je nu aan via [email protected] of kijk op www.h80festival.nl voor meer informatie.

win tickets voor Cameretten Finaletournee! Na een pittig voortraject van selecties, try-outs, halve finales en finale te hebben doorstaan, is het de hoogste tijd voor de Finalistentournee! De deelnemers hebben hard gestreden voor hun plek in de finale van Cameretten 2013 en willen nu alleen nog maar spelen, zonder druk van de competitie. Het Posttheater in Arnhem is bij uitstek het cabaretpodium om kennis te maken met de aanstormende cabarettalenten van dit cabaretfestival: Patrick Laureij, Rundfunk en Fuad Hassen. Sensor heeft voor de voorstelling van woensdag 2 april 2014 om 20:30 uur in het Posttheater 2 maal 2 kaarten beschikbaar! Interesse? Beantwoord dan de volgende vraag: Sinds welk jaar bestaat het cabaretfestival Cameretten? Stuur je antwoord voor 31 maart naar [email protected] en laat je verrassen!

sensor 14, jaargang 18 37

Uitgehoord

Schijnbaar oppervlakkige vragen en veelzeggende antwoorden

38

Voor de rest van dit schooljaar maakt Paige Roggenbuck ons deelgenoot van haar belevenissen in Nederland en daarbuiten. Ze studeert vormgeving en fotografie bij de Mankato State University in Minnesota. Via een uitwisselingsprogramma werkt ze tot juni bij Buro 302, een organisatie binnen de faculteit Techniek.

Barcelona and Paris in seven days Spring Break had a few bumps along the way to say the least. Being more concerned with saving money than practical things like your feet falling off and sleeping standing up is a summary of our state of mind while on vacation to Barcelona and Paris. Overall, we managed to only spend 400 Euros total on both travel and living expenses for seven days. If I was home, I wouldn’t be able to board a plane for that much!

was lifted, nonetheless, with the city’s lights. Paris at night was profoundly different. Also, one thing I could not get enough of in Paris was the crepes. I lost count how many I ate. We were able to see the Notre Dame, Louvre Museum, Eiffel Tower, and the Palace of Versailles. You could say we had a checklist or two of places to see. Versailles was understandably my favorite part of the trip. The Palace was immaculate from the gold to crystal surrounding you.

All I kept thinking during the flight to Barcelona was that I needed Sangria as soon as we landed. The turbulence was beyond unmanageable. I was clutching onto my motion sickness pills like I was on withdrawal. I did get that Sangria once I landed, it just so happened that I had my first one in front of La Sagrada Familia, a cathedral designed by artist / architect Antoni Gaudi. They started building in 1882 and it is still not finished. We managed to sightsee other places like Park Guell (also by Gaudi), and the ocean of course. The places and views were breathtaking and I never wanted to leave. Barcelona is my city and I plan to move back there. I was relieved how easily I understood the language there. I actually understood what I was ordering for dinner for once in the last two months in Europe. Paris, at least from my first day’s impression, unfortunately was not as enjoyable. I found the city dirty and the people distant. The French army walking around the entire city with machine guns and other incredibly inappropriate weapons could explain some of my feelings I suppose. This impression

sensor 14, jaargang 18 39

8

2

Opgetekend 2

Studenten en medewerkers tonen hun tatoeage(s) en vertellen het verhaal achter hun lichaamsversiering.

Sensor gaf me kracht

Lauriane Poort (27) Tweedejaars Verpleegkunde

8

‘Ik had al langer het idee voor een tatoeage van Sensor. Nadat mijn eigen relatie uitraakte, gingen ook mijn ouders scheiden. Niets was nog zeker. Ik voelde me alleen, en ik kon niet meer naar huis, want ik had ineens geen thuis meer. Alles waar ik in geloofde, stortte als een kaartenhuis in elkaar. Toen ik langs ging bij de decaan om mijn gekelderde studieresultaten aan te kaarten, zag ik een Sensor op tafel liggen. Ik was te vroeg voor de afspraak en begon uit verveling maar een beetje te lezen. Daar stond een verhaal in van een jongen die precies hetzelfde had meegemaakt! Ongelooflijk! Ik haalde er zoveel kracht en steun uit. Sindsdien ben ik een fervent lezer van het blad, ik lees altijd eerst de persoonlijke verhalen, zoals de rubrieken of de specials, en nog steeds herken ik me vaak in de ervaringen van anderen.

‘Sensor is nu letterlijk en figuurlijk mijn lijfblad.’ Voelen met mijn eigen sensor Inmiddels gaat het veel beter met me. De decaan verwees me door en ik had een paar fijne gesprekken met een psycholoog. Wat me vooral heeft geholpen, was het idee dat ik niet alleen ben. Het leven kan zomaar ineens anders lopen dan je dacht. Maar dan zijn er altijd toevallige momenten die ervoor zorgen dat je er weer bovenop komt, omdat mensen je inspireren door hun ervaringen met je te delen. Daar staat Sensor voor mij voor: dat je niet alleen bent. Die dubbele lading van het woord is een mooie extra toevoeging, met een sensor ‘voel’ je, het is het extra zintuig. Ik ben nu veel opener naar de buitenwereld en probeer met mijn eigen sensor de signalen van anderen die niet lekker in hun vel zitten, op te vangen. Je weet nooit wie je ermee kunt helpen. Sensor is nu letterlijk en figuurlijk mijn lijfblad.’

GRATIS TATOEAGE

De redactie van Sensor vindt het verhaal van Lauriane zo bijzonder dat we gratis tatoeages weggeven; de eerste drie studenten die volgende week dinsdag om 13.00 uur langskomen bij de redactieruimte (Kapittelweg 33, kamer A3.10) worden kosteloos getatoeëerd.